Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23 listopada 2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych
I Oddział w Ł. stwierdził, że J. K. nie podlega w okresie od dnia 5.07.2021 r. do dnia 28.08.2021 r. ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu jako pracownik zatrudniony u płatnika składek –M. K., podnosząc pozorność zawartej umowy o pracę mającej na celu jedynie uzyskanie przez J. K. pracowniczego tytułu do ubezpieczeń społecznych i skorzystania ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego w związku z niezdolnością do pracy z powodu choroby, a nie zawartej w celu rzeczywistego świadczenia pracy. ZUS wskazał, że wnioskodawczyni nie posiadała tytułu do ubezpieczeń społecznych od 1 lipca 2016 r. Ubezpieczona miała rozpocząć wykonywanie obowiązków pracowniczych od 5 lipca 2021 r., natomiast już od
30 sierpnia 2021 r. stała się niezdolna do pracy z powodu choroby. Ponadto dokument wyrejestrowujący pracownika z ubezpieczeń został złożony 10 września 2021 r., tj. po tym, jak J. K. stała się niezdolna do pracy. Według ZUS nie przedstawiono żadnych dowodów na świadczenie pracy przez wnioskodawczynię na rzecz płatnika.

(decyzja k. 33 verte - 35 akt ZUS)

Od powyższej decyzji ubezpieczona J. K. złożyła odwołanie do Sądu Okręgowego w Łodzi w dniu 2 grudnia 2021 r. wnosząc o jej zmianę w całości. Ubezpieczona podkreśliła, że faktycznie świadczyła pracę na rzecz płatnika zgodnie z zawartą umową o pracę, tj. jako kasjer – sprzedawca. Świadkami naocznymi tej pracy byli zaś pracownicy firmy Im (...) sąsiadującej ze sklepem.

(odwołanie k. 3 – 4)

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie oraz o zasądzenie od wnioskodawczyni na rzecz organu rentowego. Organ rentowy podniósł argumenty wskazane w uzasadnieniu skarżonej decyzji.

(odpowiedź na odwołanie k. 5 - 6 verte)

Płatnik M. K. przyłączyła się do stanowiska wnioskodawczyni.

(protokół rozprawy z dnia .0.2022 r. oświadczenie płatnika 00:01:08, płyta CD k. 77 )

Na terminie rozprawy bezpośrednio poprzedzającej wydanie wyroku z dnia 24.08.2022 r. strony podtrzymały swoje stanowisko w sprawie.

(protokół rozprawy z dnia 24.08.2022 r. oświadczenie pełnomocnika ZUS 00:28:40, oświadczenie wnioskodawczyni 00:28:40, oświadczenie płatnika 00:28:40, płyta CD k. 96 )

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił co następuje:

M. K. prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą od dnia 21 stycznia 2020 r. do dnia 30.09.2021 r. na podstawie wpisu do (...), której przeważającym przedmiotem była sprzedaż detaliczna prowadzona w niewyspecjalizowanych sklepach z przewagą żywności, napojów i wyrobów tytoniowych. P. zajmowała się prowadzeniem sklepu (...) w Ł. przy ul. (...). Od początku prowadzenia działalności zatrudniała pracowników na stanowisku kasjera- sprzedawcy. Zawsze miała zatrudnionego na umowę o pracę pracownika, czasami dwóch. Rotacja prawników była duża. Punkt sprzedaży był otwarty w godzinach od 6.00 do 23.00. M. K. również zajmowała się tam sprzedażą.

(wydruk z (...) k. 50, zeznania płatnik 00:18:12, płyta CD k. 77 w zw. z 00:24:37, płyta CD k. 96, karata przychodów pracowników k. 58 -63)

Ubezpieczona J. K. urodziła się w dniu (...), z zawodu jest kasjerem – sprzedawcą.

(bezsporne)

Wnioskodawczyni do 2013 r. świadczyła pracę na umowę o pracę w przedszkolu na stanowisku woźnej- pomocy. W 2021 r. była zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku i poszukiwała nowego zatrudnienia. Ubezpieczona szukała pracy w sieci sklepów (...), ale początkowo oferowano jej pracę bez zawarcia umowy o pracę. Szukała też zatrudnienia u innych pracodawców, ale zamierzali oni zatrudnić młodszych od niej pracowników.

M. K. stale poszukiwała nowych pracowników do prowadzonego przez siebie sklepu i w tym celu zamieszczała ogłoszenia na portalu internetowym (...) ,bądź na drzwiach sklepu. Pod koniec czerwca 2021 r. wnioskodawczyni zobaczyła ogłoszenie zamieszczone na drzwiach sklepu (...) przy ul. (...) w Ł., dotyczące pracy na stanowisku kasjera- sprzedawcy. J. K. znalazła się w tym miejscu, gdyż opłacała czynsz pod tym samym adresem. Tam znajdowała się jeszcze inna firma - Im (...). Ubezpieczona weszła do sklepu i przez pracownika A. Z. została skierowana do płatnika. W siedzibie tego sklepu ubezpieczona odbyła rozmowę dotyczącą zatrudnienia z M. K.. Podczas tej rozmowy ustalono, że M. K. przyjmie ubezpieczoną do pracy na stanowisko sprzedawca – kasjer, a praca będzie świadczona w godzinach od 6.00 do 14.00 i od 14.00 do 22.00. Wynagrodzenie za pracę zostało ustalone na kwotę około 2500 zł brutto miesięcznie.

( zeznania wnioskodawczyni 00:02:06, płyta CD k. 77 w zw. z 00:24:37, płyta CD k. 96, zeznania płatnik 00:18:12, płyta CD k. 77 w zw. z 00:24:37, płyta CD k. 96, zeznania świadka A. Z. 00:14:48 i dalej, płyta CD k. 96)

W dniu 5 lipca 2021 r. J. K. zawarła umowę o pracę na okres próbny od
5 lipca 2021 r. do 2 października 2021 r. na stanowisku kasjera – sprzedawcy w pełnym wymiarze czasu pracy, z wynagrodzeniem miesięcznym w kwocie 2.800 zł brutto. Jako miejsce świadczenia pracy wskazano sklep sieci (...) przy ul (...) w Ł..

(umowa o pracę k. 51)

J. K. przedłożyła orzeczenie lekarskie z dnia 13.07.2021 r. podpisane przez lekarza do badań profilaktycznych o zdolności do pracy na stanowisku kasjera – sprzedawcy ważne do dnia 13.07.2025 r.

( orzeczenie lekarskie k. 17 akt ZUS )

Ubezpieczona w dniu 5.07.2021 r. odbyła szkolenie wstępne w dziedzinie BHP i została zapoznana z ryzykiem zawodowym na zajmowanym stanowisku pracy.

(karta szkolenia wstępnego BHP k. 20, informacja o zapoznaniu się z ryzykiem zawodowym k. 18 akt ZUS )

W dniu 14.07.2021 r., tj. po ustawowym terminie, płatnik za pośrednictwem swojego Biura (...) przy ul (...) w Ł. dokonał zgłoszenia wnioskodawczyni do ubezpieczenia emerytalnego, rentowego, chorobowego, wypadkowego oraz zdrowotnego z tytułu zawartej umowy o pracę od dnia 5.07.2021 r. do 28.08.2021 r.

(zeznania płatnik 00:18:12, płyta CD k. 77 w zw. z 00:24:37, płyta CD k. 96)

J. K. była dla pracodawcy osobą obcą, nie znały się one wcześniej, przed zawarciem spornej umowy.

( zeznania wnioskodawczyni 00:02:06, płyta CD k. 77 w zw. z 00:24:37, płyta CD k. 96)

Po zawarciu umowy o pracę wnioskodawczyni wyrejestrowała się z Powiatowego Urzędu Pracy.

(decyzja k. 84)

Wnioskodawczyni nie otrzymała szczegółowego pisemnego zakresu obowiązków na stanowisku kasjera - sprzedawcy .

(bezsporne)

J. K. podjęła zatrudnienie w firmie płatnika zgodnie z treścią spornej umowy o pracę od dnia 5.07.2021 r. Ubezpieczona pracowała codziennie od poniedziałku do piątku po 8 godzin dziennie w siedzibie sklepu (...) przy ul (...) w Ł.. Ubezpieczona pracowała w jednym tygodniu w godzinach od 6.00 do 14.00, a w drugim od 14.00 do 22..00 Wnioskodawczyni zajmowała się sprzedażą i wykładaniem towaru na półki.

W sklepie (...) przy ul (...) w Ł. był zatrudniony poza ubezpieczoną także A. Z. na stanowisku kasjera- sprzedawcy i M. K.. A. Z. był zatrudniony u płatnika na podstawie umowy na czas nieokreślony na 1/8 etatu. Ubezpieczona wymieniała się na jednej zmianie z A. Z., a czasem też pracowała z nim na jednej zmianie. Gdy ww. pracowali na jednej zmianie, to ubezpieczona najczęściej pracowała przy kasie, a A. Z. starał się przejmować cięższe obowiązki jak np. rozładowanie towaru. Dodatkowo w sklepie na zmianie była obecna płatnik, która przyjmowała towar od dostawców i sama też sprzedawała. Wnioskodawczyni nie podpisywała dokumentów, miała własne klucze- otwierała i zamykała sklep, był tam zainstalowany alarm przeciwwłamaniowy. Wnioskodawczyni spośród klientów obsługiwała w różnych porach dnia min. M. W. – administratora nieruchomości, gdzie zamieszkiwała. Ubezpieczona sprzedawała mu różne produkty. Gdy ubezpieczona zdawała zmianę, to robiła wydruk z kasy. Wynagrodzenie za pracę, wnioskodawczyni analogicznie, jak inni pracownicy otrzymywała do ręki i było wypłacane przez płatnika. Wnioskodawczyni kwitowała odbiór wynagrodzenia na liście płac. Podpisywała codziennie listę obecności.

(zeznania wnioskodawczyni 00:02:06, płyta CD k. 77 w zw. z 00:24:37, płyta CD k. 96, zeznania płatnik 00:18:12, płyta CD k. 77 w zw. z 00:24:37, płyta CD k. 96, lista obecności k. 53- 54, lista płac k. 55- 56, karta przychodów k. 57, zeznania świadka M. W. 00:05:42 i dalej, płyta CD k. 96, zeznania świadka A. Z. 00:14:48 i dalej, płyta CD k. 96 )

Pod koniec lipca 2021 r. M. K. zdecydowała, że nie będzie prowadziła już sprzedaży, gdyż (...) handlowa (...) nie była łatwą firmą do współpracy i trudno było pozyskać pracowników do sklepu. A. Z. pracował małą liczbę godzin, nie był codziennie. Płatnik była zamuszona sama uzupełniać jego etat, bo nie mogła znaleźć dodatkowego pracownika i dlatego ostatecznie podjęła decyzję o zamknięciu sklepu. W dniu 13 sierpnia 2021 r. ubezpieczona i drugi pracownik – A. Z. otrzymali wypowiedzenie z zachowaniem okresu wypowiedzenia. Wnioskodawczyni faktycznie pracowała do samego końca okresu zatrudnienia. Z końcem sierpnia 2021r. płatniczka zamknęła sklep, natomiast działalność wyrejestrowała w dacie późniejszej. Ostatniego dnia sierpnia w sklepie nie pracowali już pracowników, a płatnik robiła inwentaryzację towaru i przyjechali wówczas przedstawiciele firmy (...). Sklep (...) po przejęciu go przez nowego ajenta nadal istnieje.

(zeznania płatnik 00:18:12, płyta CD k. 77 w zw. z 00:24:37, płyta CD k. 96, zeznania wnioskodawczyni 00:02:06, płyta CD k. 77 w zw. z 00:24:37, płyta CD k. 96, zeznania świadka A. Z. 00:14:48 i dalej, płyta CD k. 96)

W dacie zatrudnienia ubezpieczona nie odczuwała większych dolegliwości zdrowotnych i w trakcie zatrudnienia nie korzystała ze zwolnień lekarskich. W dniu 28.08.2021 r. wnioskodawczyni poczuła się słabo i odbyła wizytę u lekarza kardiologa, który udzielił jej zwolnienia lekarskiego do kwietnia 2022 r. Potem zlecono jej założenie H.. Uczęszczała wówczas na regularne na wizyty do Poradni Kardiologicznej w Szpitalu im. K. (...). We wcześniejszym okresie ubezpieczona odbywała jedynie rutynowe wizyty lekarskie oraz badania kontrolne, tj. miała wykonane dwa badania dotyczące drożności żył w Szpitalu im. K. (...) oraz w (...) Szpitalu (...) przy ul. (...) w Ł..

(zeznania wnioskodawczyni 00:02:06, płyta CD k. 77 w zw. z 00:24:37, płyta CD k. 96, historia choroby k. 35 -46 verte)

M. K. z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej uzyskała w latach 2020 – 2021 dochód kształtujący się następująco:

- 2020 r. – 85.047,98 zł

- 2021 r. – strata 3.622,22 zł.

(zapis w księdze przychodów i rozchodów k. 64 – 65 akt ZUS)

W związku z przeprowadzoną przez ZUS I Oddział w Ł. kontrolą u płatnika, organ ten wydał decyzję z dnia 23 listopada 2021 r., na podstawie której stwierdził, że J. K. nie podlega w okresie od dnia 5.07.2021 r. do dnia 28.08.2021 r. ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu jako pracownik zatrudniony u płatnika składek –M. K., podnosząc pozorność zawartej umowy o pracę mającej na celu jedynie uzyskanie przez J. K. pracowniczego tytułu do ubezpieczeń społecznych i skorzystania ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego w związku z niezdolnością do pracy z powodu choroby, a nie zawartej w celu rzeczywistego świadczenia pracy.

(decyzja k. 33 verte - 35 akt ZUS).

Powyższych ustaleń Sąd dokonał na podstawie zgromadzonych w aktach sprawy dokumentów w postaci w szczególności umowy o pracę, karty szkolenia wstępnego BHP, informacji o zapoznaniu się z ryzykiem zawodowym, orzeczenia lekarskiego, listy płac, listy obecności z akt osobowych ubezpieczonej, a nadto zeznań ubezpieczonej oraz płatnika a także świadków: A. Z. – pracownika płatnika i bezpośredniego współpracownika ubezpieczonej oraz M. W. – stałego klienta sklepu, w którym pracę świadczyła ubezpieczona. Z uwagi na powyższe osoby te miały realną możliwość obserwowania wnioskodawczyni przy pracy i były faktyczne naocznymi świadkami wykonywanych przez nią czynności w ramach umowy o pracę.

Zgromadzonym i wskazanym wyżej dowodom Sąd dał wiarę w całości, a dokonując oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego uznał, że jest on wystarczający, by wyjaśnić sporną okoliczność – a mianowicie, czy zawarta przez J. K. z płatnikiem umowa o pracę, nosi cechy pozorności i czy została zawarta jedynie dla uzyskania pracowniczego tytułu do ubezpieczeń społecznych i skorzystania ze świadczeń z ubezpieczenia w związku z chorobą.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków, w których wskazali oni na realność zawartej umowy o pracę oraz faktyczne świadczenie pracy przez J. K. w ramach stosunku pracy.

W ocenie Sądu zeznania wyżej wymienionych w niniejszej sprawie są konsekwentne, jasne, logiczne, wzajemnie niesprzeczne i uzupełniają się oraz są zgodne z pozostałym zebranym w sprawie materiałem dowodowym.

Z zeznań wyżej wymienionych wynika jednoznacznie, że ubezpieczona w spornym okresie faktycznie podjęła i wykonywała swoją pracę. Opisali jakie konkretnie czynności wykonywała ubezpieczona w ramach swych obowiązków pracowniczych. Przy czym świadkowie byli regularnie obecni w siedzibie pracodawcy i stale widywali ubezpieczoną przy wykonywaniu służbowych czynności. Świadkowie są dla ubezpieczonej i płatnika osobami obcymi i nie mają żadnego interesu w zeznawaniu na ich korzyść.

Na podkreślenie zasługuje okoliczność, że na uzasadnienie swojej wersji odnośnie pozorności umowy o pracę Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie przedstawił w toku procesu żadnych wiarygodnych dowodów oraz zasadnie nie podważył załączonych do akt dokumentów i zgodnych zeznań świadków oraz wnioskodawczyni i zainteresowanej. Organ rentowy nie wykazał okoliczności przeciwnych. (art. 6 k.c.)

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył co następuje:

Odwołanie wnioskodawczyni J. K. w świetle zgromadzonego materiału dowodowego, zasługuje na uwzględnienie i powoduje zmianę zaskarżonej decyzji ZUS.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 1 i 13 ust 1 pkt 1 Ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2021 r., poz. 423 ze zmianami), obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym, rentowym, chorobowym i wypadkowym - podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami w okresie od nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania.

Stosownie zaś do treści art. 1 ust 1 Ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2020 r., poz. 870 z późn. zm.) osobom ubezpieczonym w tym zakresie w razie choroby lub macierzyństwa, przysługują świadczenia pieniężne na warunkach i w wysokości określonych ustawą.

Natomiast art. 4 w ust 1 i 2 ustawy zasiłkowej stanowi, że ubezpieczony podlegający obowiązkowo ubezpieczeniu nabywa prawo do zasiłku chorobowego po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego.

W niniejszej sprawie odwołująca się – J. K. zawarła z płatnik M. K. w dniu 5 lipca 2021 r. umowę o pracę, która stanowiła stosowną podstawę do zastosowania w/w regulacji i przyjęcia, iż uzyskała ona prawo do świadczeń określonych w ustawie zasiłkowej. Jednakże, ważność tej umowy została przez organ rentowy niesłusznie zakwestionowana. Niewątpliwie bowiem umowa o pracę z dnia 5 lipca 2021 r. nie została zawarta dla pozoru jest ważna i nie ma do niej zastosowania przepis art. 83 k.c. ani art. 58 kc. oraz nie jest ona także sprzeczna z zasadami współżycia społecznego oraz nie zmierza do obejścia prawa w świetle art. 58 k.c.

W myśl art. 58. § 1 k.c. czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy.

§ 2. Nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Po pierwsze podkreślić należy, że zawarcie przedmiotowej umowy o pracę nie miało na celu obejścia przepisów ustawy ani nie był sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, gdyż osiągnięcie wskazanych przez organ rentowy celów jest zgodne z ustawą. Nawiązanie stosunku pracy powoduje konsekwencje prawne nie tylko w sferze prawa pracy, ale i w innych dziedzinach prawa. Jednym z takich skutków jest prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego na wypadek ziszczenia się określonych w ustawie warunków. Skutek ten po ich spełnieniu powstaje z mocy prawa. Nie można zatem wiązać zawarcia umowy o pracę, choćby zmierzała wyłącznie do uzyskania świadczeń ubezpieczeniowych, z zamiarem obejścia prawa bądź uznać, że jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. (por. wyrok Sądu Najwyższego z 4 sierpnia 2005 r. II UK 320/04, opubl: OSNAPiUS rok 2006, Nr. 7-8, poz. 122; zdanie odrębne do wyroku Sądu Najwyższego z 14 lipca 2005 r. II UK 278/04, opubl: OSNAPiUS rok 2006, Nr. 7-8, poz. 116). Cel w postaci objęcia ubezpieczeniem społecznym i uzyskania z niego świadczeń nie jest bowiem sprzeczny z ustawą ani nie zmierza do jej obejścia, a przeciwnie - co zostało już wcześniej powiedziane - jest konsekwencją uzyskania statusu pracownika.

Zgodnie z treścią art. 83 kc w związku z art. 300 kp nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Złożenie oświadczenia woli dla pozoru oznacza, że osoba oświadczająca wolę nie chce, aby powstały skutki prawne, jakie zwykle prawo łączy ze składanym przez nią oświadczeniem. Inaczej mówiąc strony niejako udawałyby, że dokonują jakiejś czynności prawnej np. zawierają umowę o pracę.

Podkreślenia w tym miejscu wymaga, na co Sąd Najwyższy wielokrotnie zwracał uwagę, iż nie skutkuje w sferze prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego tylko taka umowa o pracę, która nie wiąże się z wykonywaniem tej umowy, a zgłoszenie do ubezpieczenia następuje tylko pod pozorem istnienia tytułu ubezpieczenia w postaci zatrudnienia. Chodzi tu zatem o "fikcyjne" zawarcie umowy, gdzie następuje zgłoszenie do ubezpieczenia społecznego jako pracownika osoby, która w rzeczywistości pracy nie świadczyła (wyrok Sądu Najwyższego z 16 marca 1999 r. II UKN 512/98, opubl: OSNAPiUS rok 2000, Nr. 9, poz. 36; wyrok Sądu Najwyższego z 28 lutego 2001 r. II UKN 244/00, opubl: OSNAPiUS rok 2002, Nr. 20, poz. 496; wyrok Sądu Najwyższego z 17 grudnia 1996 r. II UKN 32/96, opubl: OSNAPiUS rok 1997, Nr. 15, poz. 275; wyrok Sądu Najwyższego z 4 sierpnia 2005 r. II UK 320/04, opubl: OSNAPiUS rok 2006, Nr. 7-8, poz. 122; wyrok Sądu Najwyższego z 4 sierpnia 2005 r. II UK 320/04, opubl: OSNAPiUS rok 2006, Nr. 7-8, poz. 122; wyrok Sądu Najwyższego z 25 stycznia 2005 r. II UK 141/04, opubl: OSNAPiUS rok 2005, Nr. 15, poz. 235, str. 712).

Tytułem do ubezpieczenia, z którym przepisy prawa ubezpieczeń społecznych łączą podleganie ubezpieczeniu i prawo do świadczeń, jest zatrudnienie jako wykonywanie pracy w ramach stosunku pracy. Nie jest istotne przy tym, czy strony miały realny zamiar zobowiązania się – przez pracownika do wykonywania pracy, a pracodawcy do przyjmowania tego świadczenia i dawania wynagrodzenia, lecz to czy zamiar taki został w rzeczywistości zrealizowany.

W świetle poczynionych w rozpoznawanej sprawie ustaleń faktycznych nie można mówić o pozorności oświadczeń woli w zawarciu umowy o pracę. Postępowanie dowodowe wykazało bowiem, iż odwołująca się pracę podjęła i ją świadczyła, a pracodawca – świadczenie to przyjmował, płacąc umówione wynagrodzenie.

W ocenie Sądu należycie zostały wyjaśnione i uprawdopodobnione motywy związane z zatrudnieniem wnioskodawczyni J. K.. W 2021 r. wnioskodawczyni była zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku i poszukiwała nowego zatrudnienia. Ubezpieczona szukała pracy w sieci sklepów (...), ale początkowo oferowano jej pracę bez zawarcia umowy o pracę. Szukała też zatrudnienia u innych pracodawców miejscu, ale poszukiwano młodszych od niej pracowników. Natomiast zainteresowana stale poszukiwała nowych pracowników do prowadzonego przez siebie sklepu i w tym celu zamieszczała ogłoszenia na portalu internetowym (...), bądź na drzwiach prowadzonego przez nią sklepu.

J. K. była dla pracodawcy osobą obcą, nie znały się one wcześniej, przed zawarciem spornej umowy.

Szkolenie z zakresu BHP przeprowadzono ubezpieczonej zaraz po podjęciu pracy. Nadto wnioskodawczyni przedłożyła orzeczenie lekarskie o zdolności do pracy na stanowisku kasjera – sprzedawcy ważne do dnia 13.07.2025 r.

J. K. w dniu 5 lipca 2021 r. faktycznie podjęła pracę w ramach stosunku pracy, co potwierdza nie tylko dokumentacja osobowa, ale też zeznania świadków: bezpośredniego współpracownika ubezpieczonej oraz stałego klienta sklepu.

Ubezpieczona podjęła zatrudnienie w firmie płatnika, zgodnie z treścią spornej umowy o pracę od dnia 5.07.2021 r. Ubezpieczona pracowała codziennie od poniedziałku do piątku, po 8 godzin dziennie w siedzibie sklepu (...) przy ul (...) w Ł., w jednym tygodniu w godzinach od 6.00 do 14.00, a w drugim od 14.00 do 22.00. Wnioskodawczyni zajmowała się sprzedażą i wykładaniem towaru na półki. Ubezpieczona wymieniała się na jednej zmianie z A. Z., a czasem też pracowała z nim na jednej zmianie. Gdy ww. byli razem na zmianie to ubezpieczona najczęściej pracowała przy kasie, a A. Z. starał się przejmować cięższe obowiązki, jak np. rozładowanie towaru. Wnioskodawczyni miała własne klucze- otwierała i zamykała sklep. Ubezpieczona spośród klientów obsługiwała w różnych porach dnia min. M. W. – administratora nieruchomości, gdzie zamieszkiwała, położonej przy sklepie (...). Ubezpieczona sprzedawała mu różne produkty. Gdy wnioskodawczyni zdawała zmianę, to robiła wydruk z kasy. Wynagrodzenie za pracę wnioskodawczyni analogicznie, jak inni pracownicy otrzymywała do ręki i było wypłacane przez płatnik. Wnioskodawczyni kwitowała odbiór wynagrodzenia na liście płac. Podpisywała codziennie listę obecności.

W tym stanie rzeczy należało przyjąć, że J. K. rzeczywiście świadczyła pracę na rzecz M. K. w ramach umowy o pracę z dnia 5.07.2021 r. Powyższe w ocenie Sądu jest jak najbardziej wiarygodne i zostało w toku postępowania udowodnione.

Zdaniem Sądu zatem, nie można podzielić stanowiska reprezentowanego przez organ rentowy, że ubezpieczona podjęła zatrudnienie jedynie w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

O pozorności można mówić jedynie wówczas, gdy oświadczenie woli złożone jest drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. A zatem strony niejako udawałyby, że dokonują jakiejś czynności prawnej np. zawierają umowę o pracę. Płatnik natomiast chciała zatrudnić wnioskodawczynię i miała ku temu realne powody, poszukiwała bowiem od dłuższego czasu nowego pracownika na stanowisko kasjera – sprzedawcy, a ubezpieczona szukała zatrudnienia.

Podkreślić należy, że ubezpieczona z racji zaawansowanego wieku odbywała rutynowe wizyty w Poradni Kardiologicznej oraz wykonała dwa badania kontrolne w tym zakresie. Jednakże brak było jakichkolwiek przeciwwskazań lekarskich do podjęcia przez nią zatrudnienia u płatnika, co potwierdziło orzeczenie lekarskie z daty poprzedzającej okres niezdolności do pracy.

W chwili podjęcia pracy ubezpieczona nie odczuwała większych dolegliwości zdrowotnych i w trakcie zatrudnienia nie korzystała ze zwolnień lekarskich. Natomiast konieczność korzystania ze zwolnień lekarskich wyniknęła dopiero z późniejszych komplikacji zdrowotnych Dopiero w dniu 28.08.2021 r. wnioskodawczyni poczuła się słabo i odbyła wizytę u lekarza kardiologa, który udzielił jej zwolnienia lekarskiego do kwietnia 2022 r. Potem zlecono jej założenie H.. Zatem konieczność korzystania ze zwolnień lekarskich wyniknęła dopiero z późniejszych komplikacji zdrowotnych. Bez wątpienia zatem komplikacje zdrowotne wystąpiły u ubezpieczonej już po zawarciu umowy o pracę z płatnikiem, czego nie można było przewidzieć i co było niezależne od ubezpieczonej. Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie udowodnił w żaden sposób, że istniał stan zagrożenia zdrowia J. K. w dacie wcześniejszej, gdyż przedłożyła ona orzeczenie podpisane przez lekarza do badań profilaktycznych o zdolności do pracy na stanowisku kasjera – sprzedawcy ważne do dnia 13.07.2025 r. Wnioskodawczyni świadczyła pracę w firmie płatnika, aż do zakończenia okresu wypowiedzenia, tj. do 28.08.2021 r. i otrzymywała wynagrodzenie za pracę.

Pod koniec lipca 2021 r. natomiast M. K. zdecydowała, że nie będzie prowadziła już sprzedaży, gdyż (...) handlowa (...) nie była łatwą firmą do współpracy i trudno było pozyskać pracowników do sklepu. Pracownik A. Z. pracował mniejszą liczbę godzin, nie był codziennie. Płatnik była zamuszona sama uzupełniać jego etat, bo nie mogła znaleźć dodatkowego pracownika i dlatego ostatecznie podjęła decyzję o zamknięciu sklepu. W dniu 13 sierpnia 2021 r. zarówno ubezpieczona jak i drugi pracownik – A. Z. otrzymali wypowiedzenie z zachowaniem okresu wypowiedzenia. Wnioskodawczyni faktycznie pracowała do samego końca okresu zatrudnienia. Z końcem sierpnia 2021r. płatniczka zamknęła sklep. Ostatniego dnia sierpnia w sklepie nie było już pracowników, a płatnik robiła inwentaryzację towaru i przyjechali przedstawiciele firmy (...).

Uwzględniając wszystkie wskazane wyżej okoliczności należy uznać, że niewątpliwie brak było po obydwu stronach zgody na zatrudnienie pozorne. Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie wykazał zasadnie, że między stronami było porozumienie w tym zakresie.

Mając na względzie poglądy Sądu Najwyższego wyrażone w przytoczonych orzeczeniach, Sąd Okręgowy przyjął, że w sytuacji gdy wolą stron zawierających umowę o pracę było nawiązanie stosunku pracy i doszło do faktycznego świadczenia pracy przyjmowanej przez pracodawcę za wynagrodzeniem, to gdyby nawet istniała świadomość jednej ze stron umowy, a nawet obu jej stron, co do wystąpienia w przyszłości zdarzenia uprawniającego do świadczeń z ubezpieczenia społecznego (np. choroby ), to nie daje ona podstawy do uznania, że umowa miała na celu obejście prawa bądź, że jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Mając powyższe na uwadze Sąd doszedł do przekonania, iż decyzja organu rentowego wydana została w oparciu o błędnie ustalony stan faktyczny i nie znajduje ona oparcia w realiach niniejszej sprawy.

Dodatkowo wskazać trzeba, że pracownik faktycznie świadczący pracę w ramach zawartej umowy o pracę, nie może ponosić ujemnych skutków popełnienia błędu przez płatnika związanego z opóźnieniem w zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych.

Podkreślić należy, że zaskarżona decyzja ZUS ma jedynie charakter ustalający. Decyzja ta porządkuje okresy podlegania ubezpieczeniom. Niezbędnym jest bowiem ustalenie za jaki okres, z jakiego tytułu istniał bądź nie istniał obowiązek podlegania określonym ubezpieczeniom. Kwestia wysokości wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru składek nie była zaś przedmiotem tej decyzji. Zgodnie bowiem z treścią wyroku Sądu Najwyższego z dnia z dnia 23 kwietnia 2010 r., w sprawie, II UK 309/09, opubl. LEX nr 604210 „Zgodnie z systemem orzekania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, w postępowaniu wywołanym odwołaniem do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych sąd rozstrzyga o prawidłowości zaskarżonej decyzji (art. 477 ¹⁴ § 2 i art. 477 ^{14 a} k.p.c.) w granicach jej treści i przedmiotu.”

Poza zainteresowaniem Sądu Okręgowego pozostaje, więc okoliczność oceny wysokości podstawy, od której istnieje obowiązek podlegania ubezpieczeniom.

Mając na względzie wszystkie wskazane wyżej okoliczności Sąd Okręgowy w Łodzi, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc, zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w sentencji uznając odwołanie wnioskodawczyni za zasadne.

Zarządzenie: Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego, wypożyczając akta ZUS