Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE – zgodnie z treścią art. 423§1a i art. 458 kpk ograniczone do części wyroku, dotyczącego oskarżonego D. K., z uwagi na treść wniosku o uzasadnienie.

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 873/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Nowym Dworze Mazowieckim z dnia 28 kwietnia 2021r. o sygn. akt II K 299/19.

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.

D. K.

- działanie z góry powzięty zamiarem w ramach czynu zarzuconego oskarżonemu w pkt 14 komparycji zaskarżonego wyroku;

Wyjaśnienia oskarżonego i zapis monitoringu;

Jak w uzasadnieniu I instancji.

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.

Wyjaśnienia oskarżonego i zapis monitoringu;

D. K. nie przyznał się do popełnienia wskazanego przestępstwa, więc tym bardziej w oparciu o jego wyjaśnienia nie sposób było ustalić, że w obu wypadkach dokonując kradzieży perfum w dniu 9 listopada 2018r. działał z góry powziętym zamiarem, o jakim mowa w art. 12 kk, w brzmieniu na dzień 14 listopada 2018r. Zapis monitoringu również w tym zakresie nie prowadził do jakichkolwiek wniosków, a brak było innych dowodów, pozwalających dokonać ustaleń faktycznych. W związku z powyższym wskazany fakt został uznany za nieudowodniony.

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.

- obraza prawa materialnego poprzez błędne zastosowanie art. 278§1 kk i przyjęcie, że stanowią one przestępstwa kradzieży, gdy prawidłowo ustalona wartość opisanych w zarzutach przedmiotów wskazuje, że czyny te winny być rozpoznawane, jako wykroczenia z art. 119§1 kw;

- obraza prawa materialnego w postaci art. 12 kk poprzez jego błędne zastosowanie wyrażające się w przyjęciu, że czyny zakwalifikowane z art. 278§1 kk stanowią przestępstwa w czynach ciągłych , mimo że w czasie wskazanym w zarzutach nie obowiązywał przepis pozwalający przypisać sprawcy odpowiedzialność za przestępstwo w sytuacji popełnienia dwóch lub więcej wykroczeń przeciwko mieniu;

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut obrazy prawa materialnego jest chybiony, bowiem Sąd Rejonowy nie zastosował konstrukcji czynu ciągłego opisanej w art. 12§2 kk. W przypadku czynów opisanych w pkt 11 i 13 komparycji wyroku w ogóle nie ma mowy o działaniu w warunkach czynu ciągłego, bowiem te występki polegały na prostych, pojedynczych zachowaniach, dla których nie było powodu korzystania z omawianej konstrukcji. Inaczej rzecz się miała z występkiem opisanym w pkt 14 komparycji, lecz w tym wypadku Sąd pierwszej instancji nie tylko powołał się na art. 12 kk, co już z samej redakcji należało wnioskować skorzystanie ze stanu prawnego obowiązującego na dzień 14.11.2018r., to również wskazał znamię działania „z góry powziętym zamiarem”, czego art. 12§2 kk nie wymaga. Sąd właściwie zastosował normę art. 4§1 kk i wybrał stan prawny najkorzystniejszy dla oskarżonego, a zatem o obrazie prawa materialnego nie może być mowy.

Rację miał natomiast skarżący podnosząc, że zachowania oskarżonego zarzucone mu w pkt 14 komparycji winny być uznane za pojedyncze wykroczenia z art. 119§1 kw, lecz z innego, niż wskazano w apelacji powodu. Właściwie postawiony zarzut winien wyrokowi zarzucić błąd w ustaleniach faktycznych. W ocenie Sądu Okręgowego brak było bowiem w tym wypadku niezbędnej klamry w postaci realizacji z góry powziętego zamiaru, pozwalającej przypisać oskarżonemu jedno przestępstwo kradzieży, popełnione w warunkach czynu ciągłego. Okoliczność ta, jak każde inne znamię musi zostać udowodniona, a ewentualne wątpliwości, o ile są nieusuwalne, nie mogą być rozstrzygane na niekorzyść oskarżonego. Jak wyżej wskazano, żaden z przeprowadzonych dowodów nie pozwalał dokonać w tym zakresie jakichkolwiek ustaleń, a w szczególności zapis z monitoringu, z którego wynikało jedynie, że oskarżony wskazanego dnia popełnił dwie kradzieże perfum, w odstępie dwóch godzin – 14:55 i 17:00 – w tym samym sklepie, przy czym wartość skradzionego mienia wskazywała na wykroczenia z art. 119§1 kw. Fakt wskazanej zbieżności miejsca i czasu mógł poszlakowo wskazywać na powzięty z góry zamiar, lecz nie musiał. Mogło być równie dobrze tak, że oskarżony drugiej kradzieży dopuścił się zachęcony pierwszym sukcesem, że był to tzw. zamiar odnawialny, wynikający z powtarzającej się okazji. Wątpliwości z tym związane mają jednak nieusuwalny charakter, bowiem za żadną z tych możliwości nie przemawia jednoznacznie ani logiczne rozumowani, ani życiowe, czy zawodowe doświadczenie. Sąd Rejonowy również nie przedstawił w pisemnym uzasadnieniu rzetelnej argumentacji za poglądem przeciwnym, bowiem wyłącznie zbieżność miejsca i czasu nie były ku temu wystarczające. Przedstawione okoliczności mogły wskazywać na powzięty z góry zamiar, lecz nie wykluczały ustaleń przeciwnych. W tej sytuacji jedynym rozwiązaniem było zastosowanie konstrukcji opisanej w art. 5§2 kpk i rozbicie przypisanego czynu na dwa wykroczenia.

Sąd Okręgowy swoje stanowisko konstruował również w oparciu o jednolite w tej materii orzecznictwo. Dla przykładu można powołać wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 9 marca 2020r. o sygn. akt II AKa 215/18, gdzie stwierdzono, że "z góry powzięty zamiar" oznacza zamiar, który już w chwili jego powzięcia odnosi się do zindywidualizowanych, przynajmniej w ogólnych zarysach, zachowań oraz obejmuje wszystkie te zachowania, które składają się na czyn ciągły ". Nie może wchodzić w grę ani zamiar ogólny, ani tzw. zamiar odnawialny. Powzięcie zamiaru „z góry” oznacza, że sprawca musi zaplanować swoją działalność od pierwszego po ostatnie zachowanie. Nie jest zatem możliwe zastosowanie instytucji z art. 12 KK w sytuacji, gdy sprawca wielu – nawet identycznych przestępstw - popełnianych w krótkich odstępach czasu, dokonuje ich niejako przy kolejnych nadarzających się okazjach”. W innym wyroku o sygn. akt II AKa 130/19 Sąd Apelacyjny w Poznaniu wskazał, że „podstawą dla ustalenia jedności czynu przestępnego w rozumieniu art. 12 § 1 KK jest tożsamość zamiaru, który sprawca wykonuje, a nie tylko podobieństwo czynów, czy wykorzystanie takiej samej sposobności. Chodzi więc o ten sam zamiar, a nie o taki sam zamiar popełnienia przestępstwa”. Rozróżnienie owych zamiarów i konsekwencje z tego wynikające wymagało precyzyjnych ustaleń faktycznych, których w tym zakresie przeprowadzić się nie dało.

Wniosek

- zmiana kwalifikacji prawnej przypisanego czynu na wykroczenia z art. 119§1 kw;

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

- odnośnie czynu zarzuconego oskarżonemu w pkt 14 komparycji zachodziły podstawy do zmiany opisu czynu i kwalifikacji prawnej na wykroczenia z art. 119§1 kw, bowiem wartość skradzionych perfum na to wskazywała. Konsekwencją upływu czasu, od daty czynów było umorzenie w tym zakresie postępowania;

Lp.

Zarzut

- błąd w ustaleniach faktycznych w postaci uznania, że wartość skradzionego mienia stanowi odpowiednik ceny brutto skradzionego towaru, a w konsekwencji wadliwe zakwalifikowanie przypisanych oskarżonemu czynów, jako występki, a nie wykroczenia z art. 119§1 kw;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd Okręgowy w pełni podziela przyjęte w zaskarżonym orzeczeniu stanowisko, co do ustalania ceny brutto, jako wartości skradzionego mienia. Metoda ta jest zresztą powszechnie w polskim wymiarze sprawiedliwości stosowana. Na jego poparcie można przywołać orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 27 czerwca 2018r. o sygn. akt II AKa 134/18, w uzasadnieniu którego podniesiono, że „obowiązek naprawienia szkody w oparciu o przepis art. 46 § 1 KK obejmuje zarówno uszczerbek majątkowy (damnum emergens), jak i utracone korzyści (lucrum cessans), jeżeli jest konsekwencją niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez pokrzywdzonego. Zastosowanie przepisu art. 46 § 1 KK ma na celu zapewnienie pokrzywdzonemu większej ochrony w procesie karnym, w szczególności wydania takiego orzeczenia o obowiązku naprawienia szkody, aby nie musiał on wytaczać odrębnego powództwa cywilnego. Nie ma więc podstaw do uznania, aby materialna odpowiedzialność sprawcy za wyrządzoną szkodę miała doznać ograniczenia”.

Wniosek

- zmiana kwalifikacji prawnej przypisanych czynów przeciwko mieniu na art. 119§1 kw;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

- niezasadność zarzutu skutkuje analogiczną oceną wniosku.

Lp.

Zarzut

- obraza prawa procesowego w postaci art. 7 kpk, poprzez dokonanie dowolnej oceny materiału dowodowego, co skutkowało przypisaniem oskarżonemu popełnienia zarzucanych mu w pkt 11, 12, 13 i 14 komparycji wyroku występków;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Kwestionowanie działania oskarżonego D. K. wspólnie i w porozumieniu z M. Ż. nie mogło skutecznie prowadzić do uniewinnienia, bowiem w istocie Sąd Rejonowy dokonał swobodnej, a nie dowolnej oceny materiału dowodowego i właściwych ustaleń faktycznych. Mając na uwadze, że przypadki kradzieży wspólnie i w porozumieniu przez obu oskarżonych zostały ustalone dwa, w obu wypadkach z analogicznym przebiegiem, nie sposób dać wyjaśnieniom wiary, że za każdym razem oskarżony K. zapomniał portfela, zaś oskarżony Ż. dokonał kradzieży zawartości koszyka, nie mając świadomości, że produkty te naszykował wcześniej znany mu osobiście oskarżony. Prawdopodobieństwo takiego „przypadku”, jak to określił oskarżony Ż. jest zerowe. Dając wiarę tym relacjom Sąd musiałby uznać, że w dwóch różnych sklepach oskarżony Ż. dostrzegając wózek sklepowy załadowany produktami, uznałby to za okazję dokonania kradzieży, nie wiedząc, że w obu wypadkach pozostawił go jego znajomy, który w tych właśnie dniach zapomniał portfela i musiał odstąpić od zakupów. Co ważne, nastąpiło to w odstępie 9 minut w dniu 20 sierpnia 2018r. i kilku sekund w dniu 22 sierpnia 2018r., licząc między opuszczeniem sklepu przez oskarżonego K., a przejęciem wózka przez oskarżonego Ż.. Doświadczenie życiowe i logiczne rozumowanie nakazuje odmówić w takie zbiegi okoliczności wiary. Co ważne, Sąd słusznie odmówił wiary odwołaniu pomówienia, jakie zaprezentował przed Sądem oskarżony Ż., bowiem powoływał się na wywieraną na niego presję przez funkcjonariusza Policji, całkowicie pomijając swoją konsekwencję w wyjaśnieniach składanych przed prokuratorem (k 229).

Nie budziła również zastrzeżeń ocena dowodów związanych z zarzutem posiadania przez oskarżonego K. substancji narkotycznych, bowiem oskarżony nie tylko dobrowolnie, na wezwanie Policji wydał substancje, których posiadanie jest zabronione, po czym bez zastrzeżeń podpisał protokół przeszukania (k 133), co również przedstawił na tę okoliczność skrajnie niewiarygodne wyjaśnienia. Warto przypomnieć, że nabył on od obcego mężczyzny, na ulicy, torebki foliowe z zapięciem strunowym, z zawartością białego krystalicznego proszku i miały go przekonać zapewnienia, że jest to legalnie posiadana substancja poprawiająca doznania seksualne, choć dokładnie w takich warunkach zwykle dochodzi do dystrybucji środków odurzających, czy psychotropowych, których posiadanie jest niedozwolone. W ocenie Sądu oskarżony doskonale wiedział, jaki charakter mają zatrzymane u niego substancje i nie działał pod wpływem błędu. Warto w tym miejscu zacytować postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 października 2016r. o sygn. akt V KK 117/16: „Warunkiem zastosowania dobrodziejstwa z art. 29 KK jest ustalenie, że błąd był usprawiedliwiony. Chodzi tu o mylne zapatrywanie, które w danym układzie sytuacyjnym jest wybaczalne z punktu widzenia ocen społecznych, a sprawcy nie można postawić zarzutu, iż nie dochował należytej staranności, aby właściwie rozpoznać sytuację. Tak więc „usprawiedliwione" to tyle co „niezarzucalne", a więc uniemożliwiające postawienie zarzutu nieumyślności w rozumieniu art. 9 § 2 KK. O możliwości usprawiedliwienia decyduje oczywiście analiza konkretnego zdarzenia, w szczególności zaś to, czy sprawca mógł, czy też nie mógł błędu uniknąć przy zachowaniu możliwej i wymagalnej w danej sytuacji staranności. „Usprawiedliwiony błąd" odnosi się do stanu świadomości sprawcy w chwili czynu. Jest zatem stroną podmiotową czynu i siłą rzeczy stanowi element ustaleń faktycznych ze wszystkimi tego konsekwencjami”. W ocenie Sądu Okręgowego okoliczności przedstawione przez oskarżonego w żadnym stopniu na takie usprawiedliwienie nie zasługują.

Wniosek

- uniewinnienie oskarżonego od popełnienia wszystkich przypisanych mu czynów;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

- niezasadność zarzutu implikuje analogiczną ocenę wniosku;

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

0.0.1- zmiana opisu i kwalifikacji prawnej czynu zarzucanego oskarżonemu w pkt 14 komparycji wyroku na dwa wykroczenia, kwalifikowane z art. 119§1 kw, a w konsekwencji uchylenie rozstrzygnięć o karze łącznej i karze wymierzonej na podstawie art. 91§1 kk;

- umorzenie w powyższym zakresie postępowania z uwagi na przedawnienie karalności przypisanych oskarżonemu wykroczeń oraz uchylenie odpowiadającemu tym czynom obowiązku naprawienia szkody;

- wymierzenie nowej kary na podstawie art. 91§1 kk w zakresie występków kwalifikowanych z art. 278§1 kk i nowej kary łącznej;

Zwięźle o powodach zmiany

Przyczyny zmiany opisu czynu i kwalifikacji prawnej występku zarzucanego oskarżonemu w pkt 14 komparycji wyroku sprowadzały się do braku udowodnienia działania oskarżonego z góry powziętym zamiarem, co zostało szczegółowo przedstawione powyżej. Dwa wykroczenia, których sprawstwo zostało oskarżonemu przypisane ponad wszelką wątpliwość, zostały popełnione dawniej, niż trzy lata temu, co zgodnie z art. 45§1 kw skutkowało przedawnieniem karalności, a w konsekwencji umorzeniem w tym zakresie postępowania. Na bieg wskazanych terminów nie miał istotnego wpływu 45 dniowy okres ich wstrzymania, jaki miał miejsce od dnia 31 marca 2020r. do dnia 15 maja 2020r., zgodnie z tzw. ustawą covidową (Dz.U. z 2020r. poz. 568). Kolejnym następstwem tych ustaleń była koniczność uchylenia rozstrzygnięcia o karze łącznej z pkt 4 oraz o karze wymierzonej na podstawie art. 91§1 kk w pkt 2 zaskarżonego orzeczenia, a także obowiązku naprawienia szkody w zakresie w jakim nastąpiło umorzenie postępowania.

Wymierzając karę łączną, jak również nową karę na podstawie ciągu czynów, o jakim mowa w art. 91§1 kk, w zakresie występków zarzuconych oskarżonemu w pkt 11 i 13 komparycji wyroku, Sąd Okręgowy kierował się zasadą proporcjonalności tak, by zmiany poczynione w ramach czynów objętych skazaniem znalazły swoje odbicie w wymiarze kary. Pierwotnie kara za ciąg czynów dotyczyła trzech występków, o zbliżonym ciężarze gatunkowym i ich społecznej szkodliwości, za co wymierzono oskarżonemu karę 9 miesięcy pozbawienia wolności. Odpadnięcie jednego z występków obniżyło zatem karę o 1/3 i skutkowało wymierzeniem kary w wysokości 6 miesięcy pozbawienia wolności. Poprzednia kara łączna została wymierzona na zasadzie asperacji zbliżonej do absorpcji, w oparciu o przepisy obowiązujące w dniu 14 listopada 2018r. i nową karę łączną wymierzono z zachowaniem tej samej reguły, w wymiarze 7 miesięcy pozbawienia wolności. Brak zasadności zastosowania środka probacyjnego w postaci warunkowego zawieszenia wykonania kary wynikał z braku pozytywnej prognozy kryminologiczno-społecznej, wynikającej z wielokrotnej karalności za różnorodne przestępstwa przeciwko mieniu, życiu i zdrowiu, bezpieczeństwu w komunikacji oraz przeciwdziałaniu narkomanii. Sąd Okręgowy podziela stanowisko Sądu pierwszej instancji, iż warunkowe zawieszenie wykonania kary wpłynie na oskarżonego wyłącznie demoralizująco i brak jest przekonania, że przy takim rozstrzygnięciu nie popełni więcej przestępstwa.

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

- z uwagi na sytuację materialną oskarżonego, obowiązek naprawienia szkody, jak również orzeczenie kary izolacyjnej, zwolniono oskarżonego z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych w postępowaniu odwoławczym, przy czym w zakresie opłaty, rozstrzygnięcie dotyczyło obu instancji.

7.  PODPIS

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego D. K.;

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Rozstrzygnięcie o winie, w zakresie wszystkich przypisanych mu czynów;

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana