Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 2 października 2014 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa Ł., w sprawie prowadzonej za sygn. akt I C 495/13, z powództwa A. B. i Ł. B. przeciwko Towarzystwu (...) w W. o zapłatę kwoty 6000,00 zł tytułem uzupełniającego odszkodowania za uszkodzenie pojazdu marki B. nr rej. (...), w punkcie 1. zasądził od Towarzystwa (...) w W. na rzecz A. B. i Ł. B. solidarnie kwotę 4333,05 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 21 stycznia 2013 r. do dnia zapłaty, w punkcie 2. oddalił powództwo w pozostałej części, w punkcie 3. zasądził od Towarzystwa (...) w W. na rzecz A. B. i Ł. B. solidarnie kwotę 928,28 zł z tytułu zwrotu kosztów procesu, w punkcie 4. zwrócił ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi tytułem nadpłaconych zaliczek: a) na rzecz A. B. i Ł. B. solidarnie kwotę 298,20 zł, b) rzecz Towarzystwa (...) w W. kwotę 298,20 zł.

Rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego zapadło w następującym stanie faktycznym:

W wyniku kolizji drogowej w dniu 15 grudnia 2012 r. uszkodzeniu uległ samochód osobowy marki B. o numerze rejestracyjnym (...), stanowiący własność A. B. i Ł. B.. Sprawca szkody w dniu zdarzenia był ubezpieczony
w zakresie odpowiedzialności cywilnej w Towarzystwie (...)
w W.. Powód zgłosił niniejszą szkodę stronie pozwanej w dniu 19 grudnia 2012 r.
W toku postępowania likwidacyjnego strona pozwana wypłaciła powodom łącznie kwotę 13037,66 zł tytułem należnego im odszkodowania.

Pojazd B. przed zdarzeniem w dniu 15 grudnia 2012 r. był naprawiany naokoło, łącznie z dachem. Najpewniej pojazd ten był wówczas szpachlowany, co jest dopuszczalne technologicznie. Uzasadnione koszty naprawy pojazdu po zdarzeniu z dnia 15 grudnia 2012 r. wynoszą 17370,71 zł brutto, zaś przy zakwalifikowaniu do wymiany również tylnego zderzaka - 20157,04 zł brutto.

Powodowie nabyli samochód w dniu 16 kwietnia 2012 r. za cenę 42500 zł, a sprzedali go w dniu 30 marca 2013 r. za cenę 30000 zł.

Sąd I instancji w pisemnych motywach swego rozstrzygnięcia wyjaśnił, że oddalił wnioski dowodowe zgłoszone przez pełnomocnika strony pozwanej w piśmie procesowym z dnia 7 lipca 2014 r., albowiem ustalenie, czy powodowie naprawili samochód, ewentualnie za jaką kwotę i czy naprawa przywróciła stan poprzedni tego pojazdu, a także za jaką cenę zbyli przedmiotowy samochód, nie miało żadnego znaczenia do rozstrzygnięcia rozpoznawanej sprawy. Za niezasadny Sąd Rejonowy uznał również zgłoszony przez stronę pozwaną wniosek o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków – dotychczasowych właścicieli pojazdu B. celem ustalenia, czy powstała w nim szkoda miała charakter szkody całkowitej, argumentując, że rzeczoznawca majątkowy strony pozwanej w toku postępowania likwidacyjnego dokonał oględzin pojazdu B., a zatem miał możliwość sporządzenia pełnej dokumentacji technicznej i fotograficznej oraz oceny, czy samochód ten przed wypadkiem był pełnowartościowym, nieuszkodzonym pojazdem i ewentualnie jaka była jakość uprzednio dokonanych w nim napraw. Sąd I instancji podkreślił, że skoro powodowie likwidowali szkodę z OC sprawcy, przeto w rozpoznawanej sprawie nie miał znaczenia fakt, czy szkodę należy uznać za całkowitą czy też nie.

W oparciu o tak przeprowadzoną ocenę materiału dowodowego i ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy uznał, że powództwo jest częściowo uzasadnione. Wskazał, że zasada odpowiedzialności pozwanego nie była kwestionowana, a spór sprowadzał się do tego, że zdaniem ubezpieczyciela wypłacone powodom w toku postępowania likwidacyjnego odszkodowanie w pełni odpowiada wysokości szkody. Sąd I instancji powołując się na treść przepisów art. 13 ust. 3 w zw. z art. 34 i art. 36 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2003 r. nr 124, poz. 1152 z późn. zm.) oraz na treść art. 363 § 2 k.c., art. 805 § 1 k.c. i art. 822 § 1 k.c., w oparciu o opinię biegłego sądowego z zakresu mechaniki samochodowej (specjalność budowa i eksploatacja samochodów i ciągników), której treści po złożeniu ustnej uzupełniającej opinii przez w/w biegłego żadna ze stron nie kwestionowała, przyjął, że co do zasady pozwany ubezpieczyciel zobowiązany jest do wypłacenia powodom tytułem uzupełniającego odszkodowania kwotę odpowiadającą wysokości przeciętnego ekonomicznie uzasadnionego kosztu naprawy pojazdu powodów, który wynosi 17370,71 zł brutto, a z wymianą tylnego zderzaka – 20157,04 zł brutto. Sąd ten wyjaśnił, że przedmiotem ochrony udzielonej w umowie ubezpieczenia OC nie jest mienie ubezpieczającego, ani też powstała w nim szkoda, ale cywilna odpowiedzialność odszkodowawcza ubezpieczającego za szkodę wyrządzoną osobie trzeciej, zaś obowiązek świadczenia ubezpieczyciela wynikający z umowy ubezpieczenia OC aktualizuje się w razie wystąpienia stanu odpowiedzialności cywilnej ubezpieczonego, bez względu na to, czy dokonał on już naprawy szkody wyrządzonej osobie trzeciej, a nawet, czy w ogóle zamierza ją naprawić. Świadczenie należne od ubezpieczyciela z tytułu umowy ubezpieczenia OC ma wyrównać uszczerbek majątkowy, powstały już w wyniku wystąpienia zdarzenia wyrządzającego szkodę osobie trzeciej, a który istnieje już od chwili wyrządzenia tej szkody. Sąd wskazał, że na gruncie obecnego stanu prawnego metodą obliczania wysokości szkody jest tzw. teoria różnicy, która polega na ujmowaniu szkody jako różnicy między obecnym stanem majątkowym poszkodowanego a stanem, który by istniał, gdyby nie rozpatrywane zdarzenie. Sąd I instancji uznał jednocześnie, że w realiach badanej sprawie w świetle treści opinii biegłego sądowego tylny zderzak pojazdu powodów powinien podlegać naprawie, nie zaś wymianie na nowy, albowiem wymiana na nowy stanowiłaby nieuzasadnione wzbogacenie powodów kosztem pozwanego. W konsekwencji Sąd pierwszej instancji przyjął, że uzasadniony koszt naprawy samochodu powodów wynosi zgodnie z treścią opinii biegłego sądowego 17370,71 zł brutto, który należy pomniejszyć o wypłacone przez stronę pozwaną w toku postępowania likwidacyjnego odszkodowanie, tj. o kwotę 13037,66 zł, w związku z czym ostatecznie powodom przysługuje odszkodowanie uzupełniające w wysokości 4333,05 zł, a w pozostałym zakresie powództwo podlega oddaleniu jako zbyt wygórowane. Rozstrzygnięcie o należnościach odsetkowych oparto na treści art. 14 ust. 1 i 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych i art. 481 § 1 i 2 k.c. O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., a o zwrocie na rzecz każdej ze stron postępowania, przy czym na rzecz powodów solidarnie, nadpłaconych zaliczek na poczet wynagrodzenia biegłego na podstawie art. 84 ust. 1 i 2 w zw. z art. 80 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tj. Dz. U. z 2010 r., nr 90, poz. 594 z późn. zm.).

Apelację od powyższego wyroku wniosła strona pozwana, zaskarżając orzeczenie w części, to jest w zakresie punktu pierwszego i trzeciego co do całości zasądzonych kwot.

Rozstrzygnięciu Sądu Rejonowego strona skarżąca zarzuciła obrazę przepisów postępowania, tj. naruszenie art. 227 k.p.c., poprzez bezzasadne oddalenie wniosków dowodowych strony pozwanej zmierzających do ustalenia: czy naprawa pojazdu B. nr rej. (...) po szkodzie z 15 grudnia 2012 r. przywróciła stan pojazdu sprzed szkody oraz jaki był rzeczywisty koszt usunięcia szkody w samochodzie (...) nr rej. (...)NE po zdarzeniu z dnia 15 grudnia 2012 r., a oparcie ustaleń w przedmiocie kosztu naprawy pojazdu wyłącznie na opinii biegłego, który wydał opinię bez danych dotyczących tego konkretnego typu pojazdu, z pominięciem istotnych informacji dotyczących wcześniejszych szkód w pojeździe i sposobu, w jakim zostały one usunięte.

W konkluzji apelujący wnosił o uchylenie wyroku Sądu I instancji w zaskarżonej części i przekazanie sprawy w tym zakresie temu Sądowi do ponownego rozpoznania, pozostawiając mu również rozstrzygnięcie o kosztach postępowania.

W odpowiedzi na apelację powodowie, reprezentowani przez profesjonalnego pełnomocnika wnieśli o jej oddalenie oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów solidarnie kosztów postępowania za drugą instancję według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

apelacja jest bezzasadna i jako taka podlega oddaleniu.

Sąd pierwszej instancji w sposób prawidłowy zgromadził w sprawie materiał dowodowy i w dalszej kolejności dokonał właściwej jego oceny, a w konsekwencji ustalił stan faktyczny odpowiadający treści tych dowodów. Stąd też Sąd Okręgowy uznał ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego za w pełni prawidłowe, znajdujące odzwierciedlenie w przeprowadzonych dowodach i przyjął je za własne, uznając za zbędne ponowne ich przytaczanie i czyniąc integralną częścią swojego stanowiska. W sytuacji bowiem, gdy sąd odwoławczy orzeka na podstawie materiału zgromadzonego w postępowaniu w pierwszej instancji, nie musi powtarzać dokonanych ustaleń, gdyż wystarczy stwierdzenie, że przyjmuje je za własne (por. np. orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 1935 r., C III 680/34. Zb. Urz. 1936, poz. 379, z dnia 14 lutego 1938 r., C II 21172/37 Przegląd Sądowy 1938, poz. 380 i z dnia 10 listopada 1998 r., III CKN 792/98, OSNC 1999, nr 4, poz. 83).

Przechodząc do oceny wniesionej apelacji Sąd Okręgowy zważył, że zarzut obrazy art. 227 k.p.c. okazał się nieuzasadniony. W pierwszej kolejności należy wskazać, że przepis ten określa jedynie jakie fakty są przedmiotem dowodu, stanowiąc, iż są to fakty mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Dlatego skuteczność zarzutu naruszenia przez sąd rozpoznający sprawę dyspozycji art. 227 k.p.c. ma rację bytu jedynie w takiej sytuacji, gdy wykazane zostanie, że sąd przeprowadził dowód na okoliczności niemające istotnego znaczenia w sprawie i ta wadliwość postępowania dowodowego mogła mieć wpływ na wynik sprawy, bądź też gdy sąd odmówił przeprowadzenia dowodu na fakty mające istotne znaczenie w sprawie, wadliwie oceniając, iż nie mają one takiego charakteru (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 listopada 2008 r., II PK 47/08, Lex nr 500202; ; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 maja 2005 r., III CK 548/04, Lex nr 151666; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2001 r., IV CKN 970/00, Lex nr 52753, wyrok SN z dnia 11 lipca 2012 r. sygn. II CSK 677/11, Lex nr 1228438). Wskazać także należy, że przepis art. 227 k.p.c. ma zastosowanie przed podjęciem rozstrzygnięć dowodowych i przewiduje uprawnienie sądu do selekcji zgłaszanych dowodów, jako skutku dokonanej oceny istotności okoliczności faktycznych, których wykazaniu dowody te mają służyć. Dowody, które nie odpowiadają tym kryteriom sąd jest uprawniony pominąć (art. 217 § 2 k.p.c. w zw. 227 k.p.c.). Do naruszenie art. 227 k.p.c. dochodzi zatem jedynie wtedy, gdy sąd oddala wnioski dowodowe zmierzające do wyjaśnienia istotnych okoliczności sprawy, błędnie uznając, że nie mają one takiego charakteru (tak Sąd Najwyższy w wyrokach z dnia 7 marca 2001 r., I PKN 299/00, OSNP 2002, nr 23, poz. 573 i z dnia 12 kwietnia 2000 r., IV CKN 20/00, Lex nr 52437, wyrok SN z dnia 4 października 2012 r. sygn. I CSK 124/12, Lex nr 1250552).

Sąd Okręgowy zważył, że powyższa sytuacja nie miała miejsca w niniejszej sprawie, albowiem prowadzone przez Sąd pierwszej instancji postępowanie dowodowe w sposób dostateczny wyjaśniło wszystkie istotne okoliczności faktyczne sprawy i dalsze prowadzenie tego postępowania należało uznać za zbyteczne. Trafnie bowiem Sąd Rejonowy skonstatował, że zawnioskowane przed stronę pozwaną w piśmie procesowym z dnia 7 lipca 2014 r. dowody zmierzające do ustalenia, czy naprawa pojazdu B. nr rej. (...) po szkodzie z 15 grudnia 2012 r. przywróciła stan pojazdu sprzed szkody oraz jaki był rzeczywisty koszt usunięcia szkody w samochodzie (...) nr rej. (...)NE po zdarzeniu z dnia 15 grudnia 2012 r., nie mogły mieć znaczenia dla oceny zasadności dochodzonego przez powodów roszczenia o uzupełniające odszkodowanie za uszkodzenie ich pojazdu dochodzonego od pozwanego ubezpieczyciela z tytułu umowy ubezpieczenia OC sprawcy. Sąd Okręgowy podziela stanowisko, iż poszkodowany może dochodzić od ubezpieczyciela odszkodowania niezależnie od tego, czy doszło do naprawy szkody. Jak bowiem słusznie wskazał Sąd Rejonowy, obowiązek świadczenia ubezpieczyciela z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej powstaje z chwilą powstania stanu odpowiedzialności cywilnej jego kontrahenta, bez względu na to, czy dokonał on już naprawy wyrządzonej osobie trzeciej szkody, a nawet czy w ogóle zamierza ją naprawić. Świadczenie należne od ubezpieczyciela z tytułu umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ma wyrównać uszczerbek majątkowy powstały już w wyniku wystąpienia zdarzenia wyrządzającego szkodę osobie trzeciej, a który istnieje już od chwili wyrządzenia jej szkody. Dla określenia chwili powstania obowiązku ubezpieczyciela spełnienia świadczenia z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej nie ma zatem znaczenia okoliczność, czy uprawniony z tej umowy faktycznie naprawił już szkodę, a nawet czy zamierza to uczynić (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 1988 r. I CR 151/88, z dnia 12 lutego 2004 r. V CK 187/03, z dnia16 maja 2002 r. V CKN 1273/00, czy z dnia 7 sierpnia 2003 r. IV CKN 387/01).

Jednocześnie oceniając zasadność wniesionej apelacji Sąd II instancji pragnie podkreślić, że w całości podzielił pogląd wyrażony w orzeczeniu z dnia 9 lutego 2001 r., III CKN 434/00 (LexPolonica nr 2027944) i w wyroku z dnia z dnia 13 stycznia 2010 roku, II CSK 357/09 (LEX nr 574526), w których Sąd Najwyższy wskazał, że: „art. 227 k.p.c. nie jest źródłem obowiązków ani uprawnień jurysdykcyjnych sądu, lecz określa jedynie wolę ustawodawcy ograniczenia kręgu faktów które mogą być przedmiotem dowodu w postępowaniu cywilnym. Do naruszenia art. 227 k.p.c. może dojść, gdy sąd oddala wnioski dowodowe na istotne dla sprawy okoliczności faktyczne”. Sąd Najwyższy stwierdził także, że zarzut naruszenia art. 227 k.p.c. bez równoczesnego wskazania na uchybienie innym przepisom regulującym postępowanie dowodowe (np. art. 217 § 2 k.p.c., art. 278 § 1 k.p.c.) nie stanowi podstawy do skutecznego podniesienia zarzutu naruszenia przepisów postępowania (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 grudnia 2006 r., IV CSK 272/06, Lex nr 250047, zob. też: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2014 r., II CSK 481/13, nie publ., LEX nr 1483576 i powołane w jego uzasadnieniu orzeczenia, m.in. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 4 listopada 2008 r., II PK 47/08, Lex nr 500202; z dnia 11 maja 2005 r., III CK 548/04, Lex nr 151666; z dnia 27 stycznia 2011 r., I CSK 237/10, Lex nr 784978; z dnia 6 października 2009 r., II UK 47/09, Lex nr 559955; z dnia 12 lutego 2009 r., III CSK 272/08, Lex nr 520039). W konsekwencji stwierdzić należy, iż przepis art. 227 k.p.c. nie może być przedmiotem samodzielnego zarzutu apelacyjnego, co miało miejsce w niniejszej sprawie.

Powyższe prowadzi do wniosku, że apelacja wniesiona przez pozwanego nie zasługuje na uwzględnienie. Dlatego też, Sąd Okręgowy w punkcie 1. wyroku na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako bezzasadną.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono w punkcie 2. wyroku na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Na koszty poniesione przez stronę powodową w tym postępowaniu złożyło się wynagrodzenie jej pełnomocnika w osobie radcy prawnego, którego wysokość ustalono w oparciu o § 2 ust. 1 i 2, § 6 pkt 3 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 490 ze zm.).