Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 września 2015 r.

Sąd Okręgowy w Lublinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Jacek Chaciński

Protokolant starszy protokolant sądowy Anna Łempicka

po rozpoznaniu w dniu 08 września 2015 roku w Lublinie

sprawy A. A.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o wypłatę emerytury od wcześniejszej daty i odsetki

na skutek odwołania A. A.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

z dnia 13 stycznia 2015 roku znak (...)

z dnia 05 lutego 2015 roku znak (...)

I.  zmienia zaskarżoną decyzję z dnia 05 lutego 2015 roku i ustala A. A. prawo do odsetek z tytułu opóźnienia w wypłacie emerytury za okres od dnia 21 sierpnia 2013 roku do dnia 31 stycznia 2015 roku;

II.  oddala odwołanie od decyzji z dnia 13 stycznia 2015 roku.

Sygn. akt. VII U 347/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13 stycznia 2015 roku, znak:(...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. wykonując wyrok Sądu Okręgowego z dnia 10 czerwca 2014 roku przyznał A. A. prawo do emerytury od dnia 1 lipca 2013 roku, tj. od daty nabycia uprawnień do emerytury. Jednocześnie w uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ rentowy wskazał, że wypłata świadczenia podlega zawieszeniu z uwagi na kontunuowanie przez ubezpieczonego zatrudnienia (decyzja – 31 tom II akt ZUS).

W odwołaniu A. A. wnosił o zmianę zaskarżonej decyzji w części w jakiej zawiesza prawo do wypłaty emerytury za okres od dnia 1 lipca 2013 roku do dnia 31 lipca 2013 roku oraz nakazanie organowi rentowemu wypłatę różnicy świadczenia wraz z odsetkami, ustalonego zaskarżoną decyzją a świadczeniem otrzymanym za miesiąc 2013 roku, ustalonym decyzją z dnia 14 marca 2013 roku, znak: (...). W uzasadnieniu A. A. wskazał na brak podstaw do wstrzymania wypłaty świadczenia emerytalnego, do którego ustalono prawo na mocy wyroku z dnia 10 czerwca 2014 roku, z powodu kontunuowania przez niego zatrudnienia w okresie od dnia 1 lipca 2013 roku do dnia 31 lipca 2013 roku, z uwagi na posiadanie prawa do emerytury od marca 2009 roku oraz wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012 roku, sygn. akt K 2/12, zgodnie z którym emeryci, którzy nabyli prawo do świadczenia i jego realizacji w określonym przedziale czasowym, tj. od dnia 8 stycznia 2009 roku do dnia 31 grudnia 2010 roku, nie podlegają rygorom wynikającym z art. 103a ustawy emerytalnej. W ocenie odwołującego oznaczało to, że w przypadku osób, którym emeryturę przyznano przed dniem 1 stycznia 2011 roku, a które kontynuują zatrudnienie istniejące przed przyznaniem emerytury, nie ma podstaw do zawieszenia wypłaty emerytury. Zdaniem skarżącego zaprezentowane stanowisko dodatkowo uzasadnia wyrok Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 30 września 2013 roku, sygn. akt 858/13, w którym Sąd zmienił decyzję organu rentowego i ustalił ubezpieczonemu prawo do wypłaty zawieszonej emerytury od dnia 1 października 2011 roku pomimo kontunuowania zatrudnienia, które do świadczenie pobierał do lipca 2013 roku włącznie (odwołanie – k. 2 – 3 akt sądowych).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie, powołując się na treść art. 103a ustawy emerytalnej oraz bezsporną okoliczność rozwiązania stosunku pracy z dniem 31 lipca 2013 roku (odpowiedź na odwołanie – k. 4 a.s.).

Decyzją z dnia 5 lutego 2015 roku, znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L., odmówił A. A. na podstawie art. 118 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 roku, poz. 1440 ze zm.) oraz art. 85 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U., Nr 138, poz. 1442 ze zm.), prawa do naliczenia i wypłaty odsetek od wypłaconego za okres od dnia 1 sierpnia 2013 roku do dnia 31 stycznia 2015 roku wyrównania emerytury. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że wyrok Sądu Apelacyjnego z dnia 5 listopada 2014 roku, oddalający apelację organu remontowego od wyroku Sądu Okręgowego z dnia 10 czerwca 2014 roku wpłynął do Zakładu w dniu 9 grudnia 2014 roku. Wyjaśnienie ostatniej okoliczności nastąpiło w dniu 9 stycznia 2015 roku, a decyzja o wypłacie wyrównania emerytury za okres od dnia 1 sierpnia 2013 roku do dnia 31 stycznia 2015 roku została wydana w dniu 14 stycznia 2015 roku, a przysługujące wyrównanie wypłacone w dniu 20 lutego 2015 roku. W ocenie organu wypłata świadczenia nastąpiła w ciągu najbliższego terminu płatności od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji (decyzja – k. 36 tom II a.ZUS).

W odwołaniu A. A. wnosił o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez przyznanie prawa do odsetek ustawowych od wypłaconego przez organ rentowy wyrównania pobieranego świadczenia emerytalnego za okres od dnia 1 sierpnia 2013 roku do dnia 31 stycznia 2015 roku. W uzasadnieniu ubezpieczony powołał się na zasady obowiązku wypłaty przez organ rentowy żądnych odsetek oraz orzecznictwo z nimi związane (odwołanie – k. 8 – 10 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie, podnosząc argumenty które legły u podstaw zaskarżonej decyzji (odpowiedź na odwołanie – k. 11 a.s.).

Postanowieniem z dnia 17 czerwca 2015 roku Sąd Okręgowy zarządził połączenie sprawy o sygn. akt VII U 986/15 ze sprawą o sygn. akt VII U 347/15 do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia na podstawie art. 219 k.p.c. (postanowienie – k. 15 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Na podstawie decyzji z dnia 29 kwietnia 2009 roku A. A., urodzonemu w dniu (...) zostało ustalone prawo do emerytury od dnia (...) roku. Decyzją z dnia 6 października 2011 roku Zakład wstrzymał wypłatę świadczenia od dnia 1 października 2011 roku, z uwagi na kontunuowanie zatrudnienia. Następnie decyzją z dnia 10 stycznia 2013 roku organ rentowy wznowił ubezpieczonemu wypłatę emerytury od dnia 22 listopada 2013 roku. Decyzją z dnia 20 marca 2013 roku Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił uchylenia decyzji z dnia 6 października 2011 roku w części, w jakiej decyzja ta zawiesza prawo do emerytury za okres od dnia 1 października 2011 roku do dnia 21 listopada 2012 roku, stwierdzając brak jest podstaw do wypłaty zawieszonej emerytury we wskazanym okresie. Od wskazanej decyzji odwołał się ubezpieczony, które to odwołanie zostało w wyroku Sądu Okręgowego z dnia 30 września 2013 roku w sprawie o sygn. akt 853/13 uwzględnione poprzez zmianę zaskarżonej decyzji i ustalenie ubezpieczonemu prawa do wypłaty emerytury od dnia 1 października 2011 roku do dnia 21 listopada 2012 roku. Apelacja organu rentowego została oddalona wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 6 lutego 2014 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt III AUa 1335/13.

W dniu 30 lipca 2013 roku A. A. w związku z osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego w dniu (...) roku oraz w nawiązaniu do wniosku z dnia 26 listopada 2012 roku złożył wniosek o ustalenie prawa i wysokości emerytury zgodnie z art. 26 w związku z art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Następnie w dniu 7 sierpnia 2013 roku poinformował Zakład o rozwiązaniu stosunku pracy z dniem 31 lipca 2013 roku, w związku z czym wnosił o przeliczenie świadczenia emerytalnego z uwzględnieniem nowej kwoty bazowej i dodatkowego stażu pracy. W dniu 30 sierpnia 2013 roku organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury według zasad określonych w art. 55 ustawy emerytalnej ze względu na ustalenie prawa do emerytury od dnia 1 października 2008 roku decyzją z dnia 3 listopada 2008 roku. Następnie decyzją z dnia 3 grudnia 2013 roku Zakład z urzędu uchylił decyzję z dnia 30 sierpnia 2013 roku w części II dotyczącej uzasadnienia i wskazał, że obliczenie świadczenia emerytalnego przy uwzględnieniu zasad określonych w art. 55 ustawy emerytalnej nie było możliwe z uwagi na okoliczność przyznania emerytury od dnia 1 marca 2009 roku decyzją z dnia 29 kwietnia 2009 roku.

Od decyzji z dnia 30 sierpnia 2013 roku ubezpieczony odwołał się. Wyrokiem z dnia 10 czerwca 2014 roku Sąd Okręgowy w Lublinie w sprawie o sygn. akt VII U 2484/13 zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił A. A. prawo do wyliczenia emerytury zgodnie z art. 55 w związku z art. 26 ustawy emerytalnej. Sąd Okręgowy ocenił, że ubezpieczony spełnił przesłanki do obliczenia emerytury na podstawie art. 55 ustawy emerytalnej, tj. spełnił warunki do nabycia emerytury na podstawie art. 27, osiągnął wiek 65 lat, kontynuował ubezpieczenie emerytalne i rentowe, z wnioskiem o emeryturę na podstawie art. 27 ustawy wystąpił po dniu 31 grudnia 2008 roku, a emerytura obliczona na podstawie art. 26 była wyższa od obliczonej na podstawie art. 53 ustawy emerytalnej. Od wskazanego wyroku apelację wniósł organ rentowy, którą wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 5 listopada 2014 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt III AUa 737/14, oddalono. W uzasadnieniu wyroku podniósł Sąd Apelacyjny, że ustalony przez Sąd pierwszej instancji stan faktyczny nie był przedmiotem sporu, a zasadnicze znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy posiadała wyłącznie prawna ocena tychże ustaleń w kontekście spełnienia przez ubezpieczonego warunków określonych w art. 55 ustawy emerytalnej.

Decyzją z dnia 13 stycznia 2015 roku organ rentowy wykonując wyrok Sądu Okręgowego z dnia 10 czerwca 2014 roku przyznał A. A. prawo do emerytury od dnia (...)roku, tj. od daty nabycia uprawnień do emerytury, obliczoną na podstawie przepisów art. 26 w związku z art. 55 ustawy emerytalnej. Jednocześnie w uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ rentowy wskazał, że wypłata świadczenia podlega zawieszeniu z uwagi na kontunuowanie przez ubezpieczonego zatrudnienia.

Następnie decyzją z dnia 14 stycznia 2015 roku organ rentowy w wykonaniu wyroku Sądu Okręgowego z dnia 10 czerwca 2014 roku, przyznał prawo do emerytury kapitałowej od dnia(...) roku, tj. od daty nabycia uprawnień do emerytury w związku z zgłoszonym wnioskiem w miesiącu lipcu (30 lipca) oraz podjął wypłatę świadczenia od dnia 1 sierpnia 2013 roku, tj. od następnego dnia po rozwiązaniu stosunku pracy. Decyzją tą organ ustalił ostateczną wysokość świadczenia. Zakład ustalił termin płatność świadczenia na 20 dzień każdego miesiąca. Płatności na poczet należności za okres od dnia 1 sierpnia 2013 roku do dnia 31 stycznia 2015 roku organ rentowy dokonał w terminie płatności świadczenia, tj. w dniu 20 lutego 2015 roku.

(decyzje – k. 50, 56, 78, 85; pismo ubezpieczonego o rozwiązaniu stosunku pracy – k. 89; świadectwo pracy – k. 90; wyroki – k. 115, 117 tom I a.ZUS; wniosek – k. 1 – 5; decyzje – k. 8, 13, 31 – 32, 33 - 34; wyroki – k. 21, 27; uzasadnienia – k. 23, 29v. tom II a.ZUS)

W okresie od dnia 1 maja 1992 roku do dnia 31 lipca 2013 roku ubezpieczony był zatrudniony w Agencji (...) Oddziale Terenowym w L..

Stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił w oparciu o powołane dowody z dokumentów. Ich autentyczność w toku procesu nie była kwestionowana przez strony. Ich forma oraz treść nie wzbudziła ponadto wątpliwości co do ich autentyczności z urzędu, wobec czego zostały one uznane za wiarygodne w całości i jako takie stanowiły pełnowartościowe źródło informacji o okolicznościach faktycznych w sprawie.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Odwołanie A. A. od decyzji z dnia 5 lutego 2015 roku jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

Okolicznością sporną w rozpoznawanej sprawie biorąc pod uwagę treść zaskarżonej decyzji z dnia 5 lutego 2015 roku oraz treść odwołania od tej decyzji była ocena ziszczenia się warunków do ustalenia ubezpieczonemu prawa do ustawowych odsetek z tytułu opóźnienia w wypłacie przeliczonego na podstawie art. 55 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 roku, poz. 748) – zwanej w dalszej części ustawą emerytalną, świadczenia emerytalnego za okres wskazany w odwołaniu, tj. od dnia 1 sierpnia 2013 roku do dnia 31 stycznia 2015 roku.

Zgodnie z art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 roku, poz. 121) – zwanej w dalszej części ustawą systemową, jeżeli Zakład – w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych – nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności. Powołany przepis w ocenie Sądu jednoznacznie znajduje zastosowanie w rozpoznawanej sprawie, bo chodź przedmiot zainteresowania dotyczy okoliczności związanych z przeliczeniem świadczenia to jednak pośrednio odnosi się również do wypłaty przeliczonego świadczenia od daty w której ustalono wysokości świadczenia stosownie do dokonanego przeliczenia.

Z poczynionych ustaleń wynika, że A. A. prawomocnie ustalono prawo do wyliczenia emerytury zgodnie z art. 55 w związku z art. 26 ustawy emerytalnej. Jednakże ani Sąd Okręgowy w wyroku z dnia 10 czerwca 2014 roku, zmieniając zaskarżoną decyzję z dnia 30 sierpnia 2013 roku, ani Sąd Apelacyjny w wyroku z dnia 5 listopada 2014 roku, oddalając apelację organu rentowego od wyroku Sądu pierwszej instancji, nie orzekły o odpowiedzialności organu rentowego za opóźnienie w przeliczeniu świadczenia.

Stosownie zaś do art. 118 ust. 1a zdanie drugie ustawy emerytalnej, w razie ustalenia prawa do świadczenia orzeczeniem organu odwoławczego organ ten, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego. Treść powołanego przepisu w sposób jednoznaczny wskazuje, że na sąd przyznający prawo do świadczenia jak również ustalający prawo do jego przeliczenia według określonych zasad nałożony został obowiązek rozstrzygnięcia z urzędu o tej odpowiedzialności organu, tj. rozstrzygnięcia zarówno stwierdzającego taką odpowiedzialność, jak i jej brak. Zgodnie z poglądami orzecznictwa niezamieszczenie tej treści rozstrzygnięcia w sentencji wyroku nie jest równoznaczne z orzeczeniem negatywnym i nie pozbawia ubezpieczonego prawa do odsetek za opóźnienie, a niezamieszczenie w sentencji wyroku orzeczenia w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji oznacza, iż sąd w istocie nie wyjaśnił i nie rozstrzygną tej kwestii. Z tych względów przyjmuje się, że w kolejnym procesie sądowym, w którym ubezpieczony domaga się wypłaty odsetek od przyznanego z opóźnieniem świadczenia, dopuszczalne, a wręcz konieczne, jest prowadzenie postępowania dowodowego na tę okoliczność (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 kwietnia 2010 roku, sygn. II UK 330/09; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2011 roku, sygn. I UZP 2/11; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 10 października 2014 roku, sygn. III AUa 40/14).

Z tych względów konieczne było poczynienie ustaleń niezbędnych dla dokonania oceny odpowiedzialności organu rentowego, mając na uwadze art. 118 ust. 1 ustawy emerytalnej, zgodnie z którym organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji, z uwzględnieniem ust. 2 i 3 oraz art. 120 ustawy emerytalnej.

Z poczynionych ustaleń wynika, że w sprawie z odwołania od decyzji z dnia 30 sierpnia 2013 roku stan faktyczny nie był przedmiotem sporu, a zasadnicze znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy posiadała wyłącznie prawna ocena tychże ustaleń w kontekście spełnienia przez ubezpieczonego warunków określonych w art. 55 ustawy emerytalnej. Zatem okolicznością za którą organ rentowy ewentualnie ponosi odpowiedzialność na gruncie rozpoznawanej sprawy jest wadliwość wykładni przepisu art. 55 ustawy emerytalnej. Wskazana wadliwość wykładni, mająca wpływ na rozstrzygnięcie organu rentowego, odmawiające ubezpieczonemu prawa do przeliczenia świadczenia emerytalnego na podstawie art. 55 ustawy emerytalnej, została potwierdzona prawomocnymi wyrokami.

Z poczynionych ustaleń wynika, że już w dniu 30 lipca 2013 roku, tj. w dniu złożenia wniosku o przeliczenie świadczenia, ubezpieczony spełniał warunki do zaspokojenia jego żądania przy zastosowaniu art. 55 ustawy emerytalnej. Rozpoznające sprawę z odwołania od decyzji z dnia 30 sierpnia 2013 roku Sąd Okręgowy i Sąd Apelacyjny poczyniły ustalenia faktyczne w oparciu o dokumentację zawartą w aktach organu rentowego, który, na co już zwrócono uwagę, nie były przedmiotem sporu. Jak słusznie podniósł Sąd Apelacyjny, zasadnicze znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy posiadała wyłącznie prawna ocena tychże ustaleń w kontekście spełnienia przez ubezpieczonego warunków określonych w art. 55 ustawy emerytalnej. W ocenie Sądu orzekającego okoliczność ta w sposób nie budzący wątpliwość przesądza o tym, że wyłączną przyczyną rozstrzygnięcia odmawiającego prawa do przeliczenia świadczenia według reguł określonych w art. 55 ustawy emerytalnej była wykładnia tego przepisu przez Zakład, oceniona w prawomocnych wyrokach jako wadliwa. W rozpoznawanej sprawie należało przyjąć zatem wystąpienie błędu w wykładni prawa, który zachodzi wówczas, gdy przy prawidłowym i kompletnym materiale dowodowym organ rentowy bezzasadnie odmawia przyznania prawa do świadczenia lub go nie wypłaca wskutek błędnej interpretacji obowiązujących przepisów. Z tego względu w rozpoznawanej sprawie z pewnością nie miało miejsca, na co wskazano wyżej, błędne ustalenie stanu faktycznego, które występuje w sytuacji, w której organ rentowy w ramach swoich kompetencji i nałożonych obowiązków nie dokonuje wszystkich możliwych ustaleń faktycznych i nie wyjaśnia wszystkich istotnych okoliczności warunkujących wydanie prawidłowej decyzji. Wskazana sytuacja zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie poglądem, polegająca na odmowie przyznania świadczenia wskutek niewzięcia pod uwagę interpretacji podjętej przez Sąd Najwyższy w uchwale składu powiększonego, usuwającej niejednoznaczność przepisów, jest traktowana jako błąd organu rentowego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 grudnia 2012 roku, sygn. II UK 130/12).

Za błąd organu rentowego polegający na wadliwej wykładni w sprawie z odwołania od decyzji z dnia 30 sierpnia 2013 roku, należało uznać odmowę przyznania ubezpieczonemu prawa do przeliczenia świadczenia emerytalnego na podstawie art. 55 ustawy emerytalnej, ostatecznie z uwagi na okoliczność przyznania skarżącemu uprzednio emerytury od dnia 1 marca 2009 roku decyzją z dnia 29 kwietnia 2009 roku. Wadliwość decyzji z dnia 30 sierpnia 2013 roku polegała na nieuwzględnieniu przez Zakład prawidłowej wykładni art. 55 ustawy emerytalnej, dokonanej przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 4 lipca 2013 roku, sygn. II UZP 4/13, a więc na prawie miesiąc przed wydaniem zaskarżonej decyzji organu rentowego. W uchwale tej trafnie przyjęto, że w związku z tym, że na emeryturę można przechodzić kilkakrotnie, z brzmienia art. 55 nie może wysnuć wniosku, że skorzystanie z tego przepisu jest możliwe wyłącznie w sytuacji złożenia pierwszego wniosku o świadczenie. W konsekwencji ubezpieczony urodzony przed dniem 1 stycznia 1949 roku, który osiągnął powszechny wiek emerytalny, kontynuował ubezpieczenie (tzn. podlegał ubezpieczeniu w myśl przepisów ustawy o s.u.s., np. nie rozwiązując stosunku pracy) i wystąpił o emeryturę po dniu 31 grudnia 2008 roku, może złożyć wniosek o wyliczenie tego świadczenia według reguł art. 26 niezależnie od tego, czy wcześniej nabył emeryturę w wieku obniżonym lub emeryturę wcześniejszą. Wskazany pogląd został potwierdzony w dotychczasowym orzecznictwie Sądu Najwyższego (zob. wyroki: z dnia 10 lipca 2013 roku, sygn. II UK 424/12, z dnia 4 września 2013 roku, sygn. II UK 23/13 i z dnia 7 listopada 2013 roku, sygn. II UK 143/13). W rozpoznawanej sprawie, zdaniem Sądu Okręgowego, źródłem błędu organu rentowego popełnionego w decyzji z dnia 30 sierpnia 2013 roku, była co prawda niejednoznaczność przepisu art. 55 ustawy emerytalnej, wówczas jednak już usunięta, biorąc pod uwagę prawidłową interpretację przepisów, dokonaną przez Sąd Najwyższy w powołanej wyżej uchwale z dnia 4 lipca 2013 roku, sygn. II UZP 4/13, która nie została wzięta pod uwagę przez organ rentowy.

Zasadnym zatem było przyjęcie w rozpoznawanej sprawie wypracowanego w orzecznictwie stanowiska, że jeżeli wszystkie okoliczności faktyczne warunkujące nabycie prawa do świadczenia lub warunkujące jego wypłatę zostały wykazane w postępowaniu przed organem rentowym, a organ rentowy wydał bezprawną decyzję o odmowie przyznania świadczenia, to opóźnienie nie jest następstwem okoliczności, za które organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 października 2008 roku, sygn. I UK 89/08, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 listopada 2008 roku, sygn. II UK 208/08, wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 26 czerwca 2013 roku, sygn. III AUa 208/13).

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy znalazł usprawiedliwione podstawy do stwierdzenia odpowiedzialności organu rentowy za nieustalenie prawa do przeliczenie świadczenia przy zastosowaniu art. 55 ustawy emerytalnej w przepisanym terminie.

Konsekwencją ustalenia, że organ rentowy ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, w rozpoznawanej sprawie jest to, że podstawę oceny zasadności żądania odwołania w odniesieniu do okresu od dnia 1 sierpnia 2013 roku do dnia 31 stycznia 2015 roku stanowi art. 118 ust. 1a zdanie pierwsze ustawy emerytalnej, do którego odsyła z kolei powołany art. 85 ust. 1 ustawy systemowej, zgodnie z którym w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. A zatem w braku stwierdzenia tej odpowiedzialności organ rentowy jest uprawniony do przyjęcia daty wpływu prawomocnego orzeczenia sądu jako daty ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji (Kamil Antonów (red.), Marcin Bartnicki, Bartosz Suchacki, Marcin Zieleniecki: Komentarz do ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, [w:] Emerytury i renty z FUS. Emerytury pomostowe. Okresowe emerytury kapitałowe. Komentarz).

Mając powyższy pogląd na uwadze oraz biorąc pod uwagę stwierdzenie w rozpoznawanej sprawie odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, okoliczności na które powołuje się organ rentowy w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji i odpowiedzi na odwołanie, tj. daty wpływu prawomocnego wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 5 listopada 2014 roku do organu w dniu 9 grudnia 2014 roku, daty wyjaśnienia ostatniej okoliczności w dniu 9 stycznia 2015 roku, wydanie decyzji o wypłacie wyrównania świadczenia za okres od dnia 1 sierpnia 2013 roku do dnia 31 stycznia 2015 roku w dniu 14 stycznia 2015 roku oraz wypłacenie wyrównania w dniu 20 lutego 2015 roku, pozostają bez znaczenia dla oceny żądania ustalenia prawa do wypłaty ustawowych odsetek. Data wypływu prawomocnego wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie wobec stwierdzenia odpowiedzialności organu za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji nie może być kwalifikowana, w stanie faktycznym sprawy, jako data ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji przez organ, w rozumieniu powołanego art. 118 ust. 1a zdanie pierwsze ustawy emerytalnej. Z tych względów nie można przyjąć, że organ rentowy ustalił w terminie przewidzianym w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych, tj. art. 118 ust. 1 i ust. 1a ustawy emerytalnej, prawo do przeliczenia świadczenia emerytalnego ubezpieczonego. Wobec tego ziścił się warunek powstania obowiązku wypłaty odsetek, określony w powołanym art. 85 ust. 1 ustawy systemowej. Jak bowiem ustalono, organ rentowy ponosi odpowiedzialności za opóźnienie w przeliczeniu świadczenia w związku z błędną wykładnią obowiązującego przepisu, wobec czego późniejsze wydanie prawomocnego wyroku sądu ubezpieczeń społecznych przyznającego prawo do przeliczenia świadczenia i wpływ tego wyroku do organu rentowego nie mają znaczenia dla biegu terminu do wydania decyzji, od upływu którego ubezpieczonemu przysługują ustawowe odsetki (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 2010 roku, sygn. I UK 345/09 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 26 czerwca 2013 roku, sygn. III AUa 208/13).

Z tych względów żądanie odwołania od decyzji z dnia 5 lutego 2015 roku należało uznać za zasadne, a zaskarżoną decyzję, odmawiającą wypłaty ustawowych odsetek za nieodpowiadającą prawu w odniesieniu do okresu od dnia 21 sierpnia 2013 roku do dnia 31 stycznia 2013 roku, tj. od dnia następującego po terminie płatności świadczenia określonego na dzień 20 każdego miesiąca, mając na uwadze ustaloną w niniejszym postępowaniu okoliczność, że już w dniu 30 lipca 2013 roku, tj. w dniu złożenia skutecznego wniosku o przeliczenie emerytury przy zastosowaniu art. 55 ustawy emerytalnej, było możliwe dokonanie żądanego przeliczenia przez Zakład, co wyłączało konieczność wyjaśniania okoliczności niezbędnych do wydania decyzji po dacie złożenia wniosku oraz podjęcia wypłaty świadczenia od dnia 1 sierpnia 2013 roku do dnia określonego w odwołaniu, poprzedzającego dzień dokonanej przez organ rentowy wypłaty wyrównania świadczenia, co w rozpoznawanej sprawie miało miejsce w dniu 20 lutego 2015 roku. Rozstrzygnięcie to znajduje uzasadnienie w treści ust. 4 § 2 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 lutego 1999 roku z dnia 1 lutego 1999 roku w sprawie szczegółowych zasad wypłacania odsetek za opóźnienie w ustaleniu lub wypłacie świadczeń z ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 1999 roku, Nr 12, poz. 104), zgodnie z którą okres opóźnienia w wypłaceniu świadczeń okresowych liczy się od dnia następującego po ustalonym terminie ich płatności.

Odwołanie A. A. od decyzji z dnia 13 stycznia 2015 roku nie jest zasadne i nie zasługuje na uwzględnienie.

Okolicznością sporną w sprawie ze wskazanego odwołania biorąc pod uwagę treść zaskarżonej decyzji z dnia 13 stycznia 2015 roku oraz treść odwołania od tej decyzji, była ocena ziszczenia się warunków do ustalenia ubezpieczonemu prawa do wypłaty świadczenia emerytalnego za okres od dnia 1 lipca 2013 roku do dnia 31 lipca 2013 roku, którego wypłata za wskazany okres podlegała zawieszeniu z uwagi na kontynuowanie przez ubezpieczonego zatrudnienia bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego.

Ubezpieczony prezentował stanowisko procesowe, zgodnie z którym zaskarżona decyzja z dnia 13 stycznia 2015 roku, wydana w wykonaniu wyroku Sądu Okręgowego z dnia 10 czerwca 2014 roku, ustalająca prawo do wyliczenia emerytury zgodnie z art. 55 w związku z art. 26 ustawy emerytalnej w istocie dotyczyła świadczenia emerytalnego, przysługującego skarżącemu od dnia 1 marca 2009 roku na mocy decyzji z dnia 29 kwietnia 2009 roku oraz że wniosku z dnia 30 lipca 2013 roku nie należy kwalifikować jako wniosku o ustalenie prawa do emerytury po emeryturze, lecz jako wniosek o ustalenie prawa do przeliczenia emerytury metodą kapitałową.

Mając powyższe na uwadze oraz treść wniosku z dnia 30 lipca 2013 roku, w którym skarżący powoływał się na osiągnięcie powszechnego wieku emerytalnego, zasadnym było odwołanie się do utrwalonego w orzecznictwie poglądu na gruncie zagadnienia dotyczącego pytania czy emerytura w niższym wieku (wcześniejsza) i w powszechnym wieku emerytalnym to osobne świadczenia innego rodzaju, czy też chodzi tu o jedno świadczenie z tytułu ziszczenia się jednego ryzyka. Zgodnie z nim przyjmuje się, że emerytura w niższym i w powszechnym wieku emerytalnym to odrębne rodzaje emerytur, co skutkuje dopuszczalnością wniosku o możliwości kilkukrotnego realizowania się ryzyka emerytalnego. Innymi słowy kilkukrotnego przechodzenia na emeryturę (zob. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2013 roku, sygn. II UZP 4/13, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 października 2006 roku, I UK 82/06; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 stycznia 2005 roku, sygn. I UK 120/04, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 marca 2014 roku, sygn. II UK 358/13). Wykładnię tę w pełni podziela Sąd Okręgowy.

Mając na uwadze powyższe wskazania i poczynione ustalenia zasadnym było przyjęcie, że ustalone decyzją z dnia 29 kwietnia 2009 roku prawo do świadczenia emerytalnego, poczynając od dnia 1 marca 2009 roku, tj. emerytury w niższym wieku oraz prawo do świadczenia emerytalnego, ustalone decyzją z dnia 30 sierpnia 2013 roku w rozpoznaniu wniosku z dnia 30 lipca 2013 roku w związku z osiągnięciem przez ubezpieczonego powszechnego wieku emerytalnego, wynoszącego dla mężczyzn 65 lat, poczynając od dnia (...) roku, stanowią innego rodzaju świadczenia. Odmienność tę podkreśla nadto kapitałowy charakter świadczenia emerytalnego do którego prawo ustalono skarżącemu na podstawie art. 27 ustawy emerytalnej, a obliczono w oparciu o art. 26 w związku z art. 55 ustawy emerytalnej.

Z tych względów nie sposób było uznać za trafny wyrażony w niniejszej sprawie pogląd ubezpieczonego, że jego emerytura przyznana po osiągnięciu przez niego powszechnego wieku emerytalnego, w sytuacji, gdy był uprzednio uprawniony do wcześniejszej emerytury, nie stanowi nowego świadczenia, a osiągnięcie przez skarżącego wieku 65 lat jedynie dawało mu możliwość przeliczenia uprzednio przyznanego świadczenia.

Powyższego stanowiska procesowego ubezpieczonego nie sposób podzielić również z tego względu, iż art. 55 ustawy emerytalnej w zakresie możliwości obliczenia emerytury na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej odnosi się wyłącznie do emerytury określonej w art. 27 ustawy emerytalnej, tj. emerytury w powszechnym wieku emerytalnym dla osób urodzonych przez dniem 1 stycznia 1949 roku. Tym samym nie byłoby możliwe prawomocne i prawidłowe ustalenie skarżącemu prawa do przeliczenia emerytury przy uwzględnieniu postanowień art. 55 ustawy emerytalnej, co miało miejsce w rozpoznawanej sprawie, gdyby skarżący nie był uprawniony do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym, a które to uprawnienie zrealizował składając wniosek w dniu 30 lipca 2013 roku.

Bez znaczenia dla oceny zasadności zgłoszonego żądania pozostaje powołany przez ubezpieczonego wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012 roku, sygn. akt K 2/12, w którym stwierdzono, że art. 28 noweli z 2010 roku w związku z art. 103a w zakresie, w jakim znajduje zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury przed dniem 1 stycznia 2011 roku, w okresie od dnia 8 stycznia 2009 roku do dnia 31 grudnia 2010 roku bez konieczności rozwiązywania stosunku pracy, jest niezgodny z zasadą ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa, wynikającą z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Zarówno bowiem wskazane orzeczenie Trybunał jaki i wyrok Sądu Okręgowego z dnia 30 września 2013 roku, ustalający ubezpieczonemu prawo do wypłaty emerytury od dnia 1 października 2011 roku do dnia 21 listopada 2012 roku oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 6 lutego 2014 roku, oddalający apelację organu rentowego, dotyczyły wyłącznie osób które nabyły prawo do emerytury w okresie od dnia 8 stycznia 2009 roku do dnia 31 grudnia 2010 roku. W przypadku ubezpieczonego wskazane orzeczenia odnosiły się do nabytego przez niego prawa na mocy decyzji z dnia 29 kwietnia 2009 roku, poczynając od dnia 1 marca 2009 roku. Tymczasem zaskarżone rozstrzygnięcie organu rentowego z dnia 13 stycznia 2015 roku w zakresie wstrzymania wypłaty świadczenia za okres od dnia (...) roku do dnia (...) roku, dotyczy jak wskazano wyżej, nowego świadczenia emerytalnego, tj. emerytury w powszechnym wieku emerytalnym, do której prawo ustalone zostało skarżącemu zgodnie z obowiązującą zasadą od miesiąca złożenia w tym przedmiocie wniosku, obligatoryjnego z punktu widzenia możliwości ustalenia prawa do świadczenia, tj. od (...)roku, pomimo osiągnięcia przez skarżącego powszechnego wieku emerytalnego w dniu 23 stycznia 2012 roku. Ma to istotne znaczenie z punktu widzenia podzielanego przez Sąd orzekający wypracowanego w orzecznictwie poglądu o tym, że powołane orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego nie wywiera żadnych skutków prawnych co do pozostawania art. 103a ustawy emerytalnej w obrocie prawnym w stosunku do osób, które nabyły prawo do emerytury zarówno od dnia jego wejścia w życie (1 stycznia 2011 roku), jak i przed dniem 8 stycznia 2009 roku, tj. wtedy, gdy prawo ubezpieczeń społecznych (art. 103 ust. 2a ustawy emerytalnej) przewidywało rozwiązanie stosunku pracy w celu realizacji prawa do emerytury (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 października 2013 roku, sygn. I UK 122/13 oraz wyroki Sądów Apelacyjnych: w Białymstoku z dnia 16 października 2013 roku, sygn. III AUa 436/13, w Szczecinie z dnia 24 kwietnia 2013 roku, III AUa 974/12 i w Łodzi z dnia 27 marca 2013 roku, sygn. III AUa 212/13). Innymi słowy skutki zakresowej niekonstytucyjności art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 roku o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 257, poz. 1726) są takie, iż z chwilą ogłoszenia sentencji wyroku w Dzienniku Ustaw utracił on moc w zakresie, w jakim przewiduje stosowanie art. 103a ustawy emerytalnej do osób, które nabyły prawo do emerytury przed dniem 1 stycznia 2011 roku, bez konieczności rozwiązania stosunku pracy. Oznacza to, że obowiązek rozwiązania stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą - jako warunek realizacji nabytego prawa do emerytury - nie będzie miał zastosowania do osób, które nabyły to prawo w okresie od dnia 8 stycznia 2009 roku do dnia 31 grudnia 2010 roku. Natomiast przepis ten pozostaje nadal w obrocie prawnym i znajduje zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury w momencie jego wejścia w życie i później, tj. od dnia 1 stycznia 2011 roku lub przed dniem 8 stycznia 2009 roku.

Na marginesie należy zauważyć, że w uzasadnieniu powołanego orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego podkreślono, że zakres kontroli konstytucyjnej obejmował przepisy emerytalne odnoszące się do wąskiego kręgu osób - "emerytów, którzy nabyli prawo do emerytury na mocy wcześniejszych przepisów, tj. bez konieczności rozwiązania stosunku pracy", w stanie prawnym obowiązującym od 8 stycznia 2009 roku do 31 grudnia 2010 roku, kiedy nie istniał ustawowy wymóg uprzedniego rozwiązania stosunku pracy warunkujący pobieranie świadczeń emerytalnych. Wyłącznie wobec tych osób, które nabyły i zrealizowały prawo do emerytury w okresie od 8 stycznia 2009 roku do 31 grudnia 2010 roku oceniając ich sytuację z punktu widzenia zasady ochrony zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa oraz bezpieczeństwa prawnego obywateli, Trybunał doszedł do wniosku, że gdyby w momencie przejścia na emeryturę osoby te wiedziały, że będą musiały przerwać zatrudnienie, aby uzyskać świadczenie emerytalne, to w chwili osiągnięcia wieku emerytalnego powstrzymałyby się ze złożeniem wniosku o ustalenie prawa do emerytury i kontynuowałyby zatrudnienie. Działając w zaufaniu do państwa i stanowionego przez nie prawa, ubezpieczeni podjęli w przeszłości decyzję, co do przejścia na emeryturę. Gdyby wiedzieli, że nastąpi zmiana stanu prawnego, uzależniająca realizację prawa do świadczenia emerytalnego od uprzedniego rozwiązania stosunku pracy, ich decyzja mogła być inna, bo z perspektywy dokonanej nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i objęcia nią także tych osób, okazała się dla nich niekorzystna. Natomiast w doniesieniu do pozostałych emerytów, którzy nabyli i rozpoczęli realizację swojego prawa do emerytury przed dniem 8 stycznia 2009 roku oraz po dniu 1 stycznia 2011 roku wymóg określony w art. 103a ustawy emerytalnej, na co wskazywano wyżej, nie został zniesiony.

W związku z tym zastosowanie przez organ rentowy w zaskarżonej decyzji z dnia 13 stycznia 2015 roku art. 103a ustawy emerytalnej, zgodnie z którym prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego, w stosunku do okresu od dnia (...)roku do dnia (...) roku, tj. okresu w którym ubezpieczony bezspornie kontynuował zatrudnienie bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed nabyciem prawa do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym, tj. przed (...) roku i podjęcie wypłaty świadczenia od dnia 1 sierpnia 2013 roku, czyli miesiąca w którym wskazane zatrudnienie ustało, należało uznać za odpowiadające prawu.

Z tych względów Sąd Okręgowy na mocy wyżej wskazanych przepisów oraz art. 477 ¹⁴ § 1 i § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.