Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 grudnia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Beata Łapińska

Protokolant st. sekr. sądowy Karolina Rudecka

po rozpoznaniu w dniu 17 grudnia 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z wniosku W. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do emerytury górniczej

na skutek odwołania W. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 22 stycznia 2015 r. sygn. (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt V U 339/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 22 stycznia 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych odmówił wnioskodawcy W. W. przyznania prawa do emerytury górniczej, wskazując że nie spełnił on warunków do jej uzyskania. Organ rentowy stwierdził, że wnioskodawca udowodnił jedynie 10 lat, 9 miesięcy i 5 dni pracy górniczej, w tym 7 lat, 11 miesięcy i 27 dni pracy górniczej określonej w art. 50c ust. 1. Wnioskodawcy nie zaliczono do pracy górniczej w wymiarze półtorakrotnym okresu od dnia 20 lipca 1982 roku do dnia 25 października 1983 roku oraz do pracy górniczej okresu od dnia 15 listopada 1985 roku do dnia 30 czerwca 2007 roku, gdyż stanowiska elektromonter/elektromonter urządzeń górniczych oraz elektromonter, ładowacz akumulatorów, elektromonter, mechanik napraw pojazdów i sprzętu technologicznego oraz mechanik napraw samochodowego sprzętu technologicznego nie figurują w załącznikach Nr 2 ani Nr 3 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty.

Powyższą decyzję zaskarżył w dniu 10 marca 2015 roku W. W., wnosząc o jej zmianę i przyznanie prawa do emerytury górniczej. W odwołaniu podniósł, że organ rentowy zaliczył wnioskodawcy do pracy górniczej w wymiarze półtorakrotnym okres zatrudnienia od dnia 30 czerwca 2007 roku do dnia 20 października 2014 roku, kiedy to ubezpieczony zajmował stanowisko mechanika maszyn i urządzeń górniczych w przodku. Dodatkowo W. W. wskazał, że powołana przez jego pracodawcę Komisja uznała, że wnioskodawca w spornym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu wykonywał pracę rzemieślnika zatrudnionego na odkrywce bezpośrednio w przodku stale wykonującego prace elektryczne oraz prace rzemieślnika zatrudnionego na odkrywce bezpośrednio w przodku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace mechaniczne na koparkach i zwałowarkach.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych wnosił o oddalenie odwołania.

Postanowieniem z dnia 17 marca 2015 roku w sprawie o sygn. akt VIII U 360/15 Sąd Okręgowy w Gliwicach stwierdził swoją niewłaściwość miejscową i przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Okręgowemu – Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Piotrkowie Trybunalskim.

Na rozprawie w dniu 17 grudnia 2015 roku wnioskodawca sprecyzował żądanie, domagając się zaliczenia do pracy górniczej w wymiarze półtorakrotnym okresu zatrudnienia od dnia 20 lipca 1982 roku do dnia 25 października 1983 roku oraz od dnia 1 stycznia 1997 roku do dnia 30 czerwca 2007 roku.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił co następuje:

W. W., urodzony w dniu (...), wystąpił w dniu 28 października 2014 roku z wnioskiem o przyznanie prawa do emerytury górniczej. Wnioskodawca nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 2-5v akt o emeryturę górniczą)

Niekwestionowany przez ZUS okres pracy górniczej wnioskodawcy wynosi łącznie 10 lat, 9 miesięcy i 5 dni.

(dowód: decyzja ZUS z dnia 22 stycznia 2015 roku k. 37-37v akt o emeryturę górniczą)

Od dnia 20 lipca 1982 roku do chwili obecnej W. W. jest zatrudniony w Kopalni (...) w R., obecnie (...) S.A. Oddział Kopalnia (...) z siedzibą w R.. W okresie od dnia 26 października 1983 roku do dnia 18 października 1985 roku wnioskodawca odbywał zasadniczą służbę wojskową, a w okresie od dnia 19 października 1985 roku do dnia 14 listopada 1985 roku przebywał na urlopie bezpłatnym.

(dowód: świadectwo wykonywania pracy górniczej z dnia 20 października 2014 roku k. 8 akt o emeryturę górniczą i k. 10 cz. C akt osobowych; wyciąg z książeczki wojskowej k. 24 akt o emeryturę górniczą i cz. B akt osobowych oraz zaświadczenie pracy z dnia 24 czerwca 2003 roku k. 25 akt o emeryturę górniczą i cz. B akt osobowych)

W angażach wystawianych wnioskodawcy i w umowach o pracę pracodawca wskazywał, że pracował on na następujących stanowiskach:

⚫

od dnia 20 lipca 1982 roku do dnia 30 listopada 1982 roku jako elektromonter (oddział (...));

⚫

od dnia 1 grudnia 1982 roku do dnia 14 listopada 1985 roku jako elektromonter górniczej odkrywki (oddział (...));

⚫

od dnia 15 listopada 1985 roku do dnia 31 maja 1987 roku jako elektromonter (oddział (...));

⚫

od dnia 1 czerwca 1987 roku do dnia 30 listopada 1987 roku jako ładowacz akumulatorów (oddział (...));

⚫

od dnia 1 grudnia 1987 roku do dnia 30 listopada 1989 roku jako elektromonter (oddział (...));

⚫

od dnia 1 grudnia 1989 roku do dnia 31 sierpnia 1991 roku jako elektromonter akumulatorów (oddział (...));

⚫

od dnia 1 września 1991 roku do dnia 30 listopada 1999 roku jako elektromonter akumulatorów i baterii (oddział (...));

⚫

od dnia 1 grudnia 1999 roku do dnia 31 sierpnia 2006 roku jako mechanik napraw pojazdów i sprzętu technologicznego (oddział (...));

⚫

od dnia 1 września 2006 roku do dnia 16 listopada 2006 roku jako mechanik napraw pojazdów i sprzętu technologicznego (oddział (...));

⚫

od dnia 17 listopada 2006 roku do dnia 30 czerwca 2007 roku jako mechanik napraw samochodowego sprzętu technicznego na odkrywce (oddział (...));

⚫

od dnia 1 lipca 2007 roku do chwili obecnej jako mechanik maszyn i urządzeń górniczych w przodku (oddział (...));

(dowód: umowa o pracę z dnia 20 lipca 1982 roku k. 4-4v cz. B akt osobowych; angaże k. 5-6v cz. B w aktach osobowych, umowa o pracę z dnia 15 listopada 1985 roku k. 15- 15v cz. B akt osobowych oraz angaże k. 16-23, k. 28, k. 30-32, k. 34, k. 36, k. 42, k. 46, k. 51-52, k. 54, k. 58, k. 63, k. 65, k. 69, k. 73-74, k. 79, k. 81, k. 89 oraz k. 92 cz. B akt osobowych)

Powołana przez pracodawcę wnioskodawcy Komisja Weryfikacyjna na posiedzeniu w dniu 28 stycznia 2008 roku i w dniu 8 lipca 2008 roku ustaliła, że wnioskodawca w okresach od dnia 20 lipca 1982 roku do dnia 25 października 1983 roku oraz od dnia 15 listopada 1985 roku do dnia 30 czerwca 2007 roku pracował na stanowiskach: elektromonter, elektromonter urządzeń górniczych, ładowacz akumulatorów, mechanik napraw pojazdów i sprzętu technologicznego oraz mechanik napraw samochodowego sprzętu technologicznego i w tym czasie wykonywał stale oraz w pełnym wymiarze czasu pracę górniczą wymienioną w załączniku Nr 3, Dziale III, poz. 7 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty.

(dowód: protokół z posiedzenia Komisji Weryfikacyjnej k. 9-10 i k. 15-15v akt o emeryturę górniczą oraz k. 5-6 cz. C akt osobowych)

W dniu 20 października 2014 roku pracodawca wystawił wnioskodawcy świadectwo wykonywania pracy górniczej, w którym wskazał, że w okresie zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał on pracę górniczą w okresach od dnia 20 lipca 1982 roku do dnia 25 października 1983 roku oraz od dnia 1 stycznia 1997 roku do chwili obecnej na stanowisku rzemieślnika zatrudnionego na odkrywce bezpośrednio w przodku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wykonującego prace elektryczne, wymienionym w Dziale III załącznika Nr 3, poz. 7 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty.

(dowód: świadectwo wykonywania pracy górniczej z dnia 20 października 2014 roku k. 8 akt o emeryturę górniczą i k. 10 cz. C akt osobowych )

Od dnia 20 lipca 1982 roku do dnia 25 października 1983 roku W. W. był zatrudniony w Kopalni (...) w B. na oddziale (...), tj. oddziale (...). Pełniąc obowiązki elektromontera maszyn i urządzeń wnioskodawca był odpowiedzialny za montowanie i demontowanie stacji zasilających pompy odwadniające. Powyższe stacje znajdowały się w przodku przy maszynach podstawowych. W. W. we wskazanym wyżej okresie nie pracował przy ręcznym lub zmechanizowanym urabianiu, ładowaniu, przewozie nadkładu ani przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń wydobywczych.

(dowód: zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 17 grudnia 2015 roku nagranie od minuty 2:30 do minuty 26:41 w zw. z nagraniem od minuty 27:40 do minuty 28:42 k. 19-20)

Od dnia 1 stycznia 1997 roku do dnia 30 czerwca 2007 roku ubezpieczony był zatrudniony w Kopalni (...) w B. na oddziałach (...) oraz (...). Pierwszy z nich zajmował się naprawianiem pojazdów samochodowych. Wnioskodawca będąc tam zatrudnionym był odpowiedzialny za wykonywanie obsługi technicznej przy sprzęcie (tj. wymianę oleju w silnikach, konserwowanie maszyn pomocniczych – spycharek czy koparek gąsienicowych), a także za wykonywanie prac przy agregatach (wymianę olejów w silnikach, filtrów oraz rolek jezdnych przy spycharkach). Powyższe czynności W. W. wykonywał w przodku i w tym czasie nie otrzymywał dodatku stykowego.

Natomiast oddział (...) był odpowiedzialny za naprawę sprzętu pomocniczego. Wnioskodawca będąc tam zatrudnionym odpowiadał za wykonanie obsługi technicznej przy maszynach pomocniczych w przodku i przy agregatach. W tym też czasie zakres obowiązków ubezpieczonego był tożsamy z zakresem czynności na oddziale (...). Ubezpieczony podczas zatrudnienia na oddziale (...) również nie otrzymywał dodatku stykowego.

(dowód: zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 17 grudnia 2015 roku nagranie od minuty 2:30 do minuty 26:41 w zw. z nagraniem od minuty 27:40 do minuty 28:42 k. 19-20)

W charakterystyce stanowiska pracy z dnia 30 grudnia 2014 roku pracodawca wskazał, że wnioskodawca na stanowisku elektromontera i elektromontera urządzeń górniczych na oddziale (...) wykonywał w okresie od dnia 20 lipca 1982 roku do dnia 25 października 1983 roku stale i w pełnym wymiarze czasu prace w przodku obejmujące:

⚫

prace związane z obsługą ruchu elektrycznego, prace w systemie jednozmianowym przy zasilaniu (...) odkrywki i poziomów układów koparek, taśmociągów i zwałowarek;

⚫

prace związane z konserwacją, montażem i demontażem sieci i stacji zasilających odkrywkę i poziomy układów koparek, taśmociągów i zwałowarek;

⚫

prace związane z obsługą i konserwacją urządzeń w stacjach zasilających odkrywkę i poziomy układów koparek, taśmociągów i zwałowarek;

⚫

prace przy przesuwce układów koparek, taśmociągów i zwałowarek i przebudowie systemów zasilania (...) poziomów roboczych;

⚫

prace przy przemieszczaniu stacji, przebudowie zasilań średniego i niskiego napięcia do zasilania urządzeń (...) poziomów koparek, taśmociągów i zwałowarek.

(dowód: charakterystyka stanowiska pracy k. 32 akt o emeryturę górniczą oraz część C w aktach osobowych)

Natomiast w kolejnej charakterystyce stanowiska pracy z dnia 30 grudnia 2014 roku pracodawca wskazał, że W. W. na stanowisku mechanika napraw pojazdów i sprzętu technologicznego na oddziałach (...) i (...) wykonywał w okresie od dnia 1 stycznia 1997 roku do dnia 30 czerwca 2007 roku stale i w pełnym wymiarze czasu prace na odkrywce bezpośrednio w przodku, w tym czynności polegające na:

⚫

podziale pracy, przygotowaniu materiałów niezbędnych do prowadzenia robót (pobieranie materiałów eksploatacyjnych oraz zdawaniu zużytych materiałów eksploatacyjnych), rozliczaniu wykonywanych prac, co zajmowało 1 godzinę;

⚫

wykonywaniu obsług technicznych i drobnych napraw sprzętu technologicznego na poziomach roboczych odkrywki, co zajmowało 5,5 godziny;

⚫

korzystaniu z przerwy śniadaniowej i innych, co zajmowało 0,5 godziny;

⚫

dojeździe z bazy do miejsca wykonywanych robót, przejazdach na terenach odkrywki i zwałowiska celem wykonywania obsługi i napraw kolejnych maszyn, powrotach do bazy po zakończonej pracy, co zajmowało 1 godzinę.

Pracodawca wskazał, że wspomniana obsługa techniczna obejmowała czynności związane z wymianą olei, filtrów, innych płynów eksploatacyjnych, smarowaniem połączeń ruchomych układów roboczych, ogólnym przeglądem sprzętu technologicznego, technicznego i pomocniczego po stronie mechanicznej i elektrycznej. Pracodawca podniósł także, że drobne naprawy obejmowały naprawy bieżące, o małej czasochłonności, umożliwiające dalszą eksploatację lub zapobiegające awariom sprzętu technologicznego, technicznego i pomocniczego. (...) wskazała również, że prace obsługowe i naprawcze wykonywane były na poziomach odkrywki wolnej przestrzeni.

Pracodawca wnioskodawcy podniósł także, że wyżej opisane prace były wykonywane w sprzęcie technologicznym, tj. spycharkach gąsienicowych, ładowarkach gąsienicowych, żurawiach gąsienicowych, koparkach gąsienicowych, agregatach sprężarkowych stacjonarnych (w tym również zamontowanych na maszynach podstawowych), kruszarkach i przesiewaczach. W podsumowaniu pracodawca wskazał, że W. W. w okresie od dnia 15 listopada 1985 roku do dnia 31 grudnia 1996 roku nie wykonywał pracy górniczej.

(dowód: charakterystyka stanowiska pracy k. 33 akt o emeryturę górniczą oraz cz. C w aktach osobowych)

Organ rentowy zaliczył W. W. okres zatrudnienia w (...) w B. od dnia 30 czerwca 2007 roku do dnia 20 października 2014 roku na stanowisku mechanika maszyn i urządzeń górniczych w przodku do pracy górniczej w wymiarze półtotrakrotnym.

(okoliczność niesporna)

Sąd Okręgowy ocenił i zważył co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Przesłanki nabycia prawa do emerytury górniczej określa ustawa z dnia
17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2015 r., poz. 748 ze zm.). Zgodnie z art. 50a ust. 1 wyżej wymienionej ustawy górnicza emerytura przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1)  ukończył 55 lat życia;

2)  ma okres pracy górniczej wynoszący łącznie z okresami pracy równorzędnej co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 10 lat pracy górniczej określonej w art. 50c ust. 1;

3)  nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego albo złożył wniosek
o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Wiek emerytalny wymagany od pracowników: kobiet mających co najmniej 20 lat, a mężczyzn co najmniej 25 lat pracy górniczej i równorzędnej, w tym co najmniej 15 lat pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. 1, wynosi 50 lat (art. 50a ust. 2).

Przepis z art. 50b ustawy o emeryturach i rentach stanowi, że przy ustalaniu prawa do emerytury górniczej uwzględnia się okresy pracy górniczej i pracy równorzędnej z pracą górniczą, będące okresami składkowymi lub nieskładkowymi w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach, z tym że okresy pracy górniczej i pracy równorzędnej z pracą górniczą uwzględnia się, jeżeli praca ta wykonywana była co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy. Z kolei w myśl art. 50c ust. 1 pkt 4 wyżej wymienionej ustawy za pracę górniczą uważa się zatrudnienie na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego przy ręcznym lub zmechanizowanym urabianiu, ładowaniu oraz przewozie nadkładu i złoża, przy pomiarach w zakresie miernictwa górniczego oraz przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń wydobywczych, a także w kopalniach otworowych siarki oraz w przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących roboty górnicze dla kopalń siarki i węgla brunatnego, na stanowiskach określonych w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki i ministrem właściwym do spraw Skarbu Państwa.

Stosownie natomiast do art. 50d ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury pracownikom zatrudnionym pod ziemią oraz w kopalniach siarki lub węgla brunatnego zalicza się w wymiarze półtorakrotnym następujące okresy pracy na obszarze Państwa Polskiego: w przodkach bezpośrednio przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy innych pracach przodkowych, przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz przy głębieniu szybów i robotach szybowych (pkt 1) oraz w drużynach ratowniczych (pkt 2).

Rozporządzeniem, o którym mowa wyżej, jest rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty (Dz. U. z 1995 r., nr 2, poz. 8), zwane dalej rozporządzeniem. Zachowało ono moc na podstawie art. 194 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zakresie, w jakim jego przepisy nie są sprzeczne z przepisami tej ustawy. Cytowane rozporządzenie w załączniku Nr 3 dział III w pozycjach od 1 do 8 określa szczegółowo wykaz takich stanowisk w kopalniach węgla brunatnego, na których wykonywanie pracy pozwala na zaliczenie jej w wymiarze półtorakrotnym. Prace na odkrywce, opisane w załączniku Nr 2 do cytowanego rozporządzenia, stanowią natomiast pracę górniczą, która przewiduje określone przywileje dla osób ją wykonujących, ale w mniejszym zakresie, niż to wynika z załącznika Nr 3.

Nie powinno budzić wątpliwości, że przy ocenie, czy ubezpieczony wykonywał pracę górniczą, w tym w wymiarze półtorakrotnym, nie można skupiać się wyłącznie na nazwie zajmowanego przez niego stanowiska pracy, ale należy badać, jakie czynności wykonywał on w okresie, który poddawany jest badaniu. Tym samym nie ma jednak również decydującego znaczenia dokonana przez pracodawcę kwalifikacja zajmowanego przez konkretnego pracownika stanowiska, jak i ewentualna zmiana tej kwalifikacji na podstawie protokołu komisji weryfikacyjnej. O uznaniu pracy za pracę górniczą w rozumieniu omawianych przepisów nie decyduje bowiem treść wymienionych dokumentów, ale charakter czynności faktycznie wykonywanych przez pracownika (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 25 marca 1998 roku w sprawie o sygn. akt II UKN 570/97, OSNAPiUS 1999/6/213 oraz z dnia 22 marca 2001 roku w sprawie o sygn. akt II UKN 263/00, OSNAPiUS 2002/22/553).

Jak zauważył Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 28 kwietnia 2010 roku w sprawie o sygn. akt I UK 339/09 zasady nabywania prawa do emerytur górniczych odbiegają od zasad obowiązujących powszechnie, co wynika z charakteru pracy górniczej, angażującej we wzmożonym stopniu siły fizyczne i psychiczne zatrudnionych. Z tego powodu ustalając ogólne zasady nabywania prawa do górniczej emerytury ustawodawca z jednej strony uznał, że do zaliczenia pracy górniczej do okresu, od którego zależy nabycie prawa do emerytury wystarczające jest, jeżeli praca ta była wykonywana co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy (przytoczony art. 50b ustawy o emeryturach i rentach), z drugiej natomiast - uznał za pracę na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego tylko zatrudnienie łączące się z wykonywaniem czynności o określonym charakterze i na wyszczególnionych w rozporządzeniu stanowiskach pracy. Jest to w pełni uzasadnione, jeśli uwzględni się, charakter zatrudnienia na odkrywce. Z uwagi na warunki jego wykonywania i stopień bezpieczeństwa, wpływające na obciążenie fizyczne i psychiczne, nie może równać się ona z charakterem zatrudnienia pod ziemią. Dlatego też przepisy normujące zasady nabywania prawa do emerytury górniczej muszą być wykładane ściśle, przede wszystkim przy uwzględnieniu ich wykładni gramatycznej, zaś dla oceny charakteru pracy górniczej nie mogą mieć decydującego znaczenia ani zakładowe wykazy stanowisk, ani protokoły komisji weryfikacyjnej kwalifikujące określone zatrudnienie jako pracę górniczą. Powyższe dotyczy także pracy górniczej zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym. W konsekwencji, ani rozporządzenie wykonawcze, ani tym bardziej wewnętrzne zarządzenia pracodawcy nie mogą przyznawać ubezpieczonym większych uprawnień niż uczynił to ustawodawca.

Powyższe rozważania prowadzą do wniosku, że o uznaniu zatrudnienia jako pracy górniczej, w tym w wymiarze półtorakrotnym, nie przesądza nazwa stanowiska, użyta w wydanym przez pracodawcę świadectwie wykonywania pracy górniczej, odpowiadająca nomenklaturze zawartej w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej, lecz pozytywna weryfikacja dokumentu pod kątem zgodności rzeczywiście wykonywanej przez pracownika pracy z ustawowymi wymaganiami (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 2010 roku w sprawie o sygn. akt I UK 30/10, LEX nr 590314).

Wnioskodawca ukończył 50 lat i nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego. Jednocześnie organ rentowy zaliczył wnioskodawcy do pracy górniczej i równorzędnej okres 10 lat, 9 miesięcy i 5 dni. Okresu zatrudnienia wnioskodawcy od dnia 20 lipca 1982 roku do dnia 25 października 1983 roku organ rentowy nie zaliczył do pracy górniczej w wymiarze półtorakrotnym, a okresu zatrudnienia od dnia 1 stycznia 1997 roku do dnia 30 czerwca 2007 roku nie zaliczył do pracy górniczej. Uznał, że w wyżej wymienionych okresach wnioskodawca nie wykonywał pracy górniczej określonej w załącznikach Nr 2 ani Nr 3 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty.

Wnioskodawca domagał się uznania okresu zatrudnienia w Kopalni (...) w B. od dnia 20 lipca 1982 roku do dnia 25 października 1983 roku do pracy górniczej w wymiarze półtorakrotnym.

Dla stwierdzenia czy sporne okresy pracy górniczej podlegają zakwalifikowaniu do pracy wykonywanej w wymiarze półtorakrotnym, koniecznym jest wykazanie, że praca była wykonywana w warunkach określonych w art. 50d ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach. W tym przepisie (poprzednio art. 37 ust. 1 pkt 1 ustawy) ustawodawca określił jakie czynności wykonywane przez górnika stanowią pracę przodkową i do miejsca jej wykonywania oraz charakteru pracy odnosi się wykaz stanowisk pracy, objęty załącznikiem Nr 3 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty. Zatem należy stwierdzić, że za prace wymienione w załączniku Nr 3 mogą być uznane tylko takie czynności, które bezpośrednio związane są z wykonywaniem czynności w przodkach przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz przy głębieniu szybów i robotach szybowych. Z kolei pojęcie „inne prace przodkowe” musi wiązać się z bezpośrednim zasadniczym procesem zakładu górniczego, polegającego na urobku i wydobywaniu kopalin (por. Sąd Najwyższy w wyrokach: z dnia 11 lutego 2010 roku w sprawie o sygn. akt I UK 236/09 oraz z dnia 21 lutego 2012 roku w sprawie o sygn. akt I UK 295/11; vide – wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 28 maja 2013 roku w sprawie o sygn. akt III AUa 746/12).

Znamiennym jest, że W. W. na rozprawie w dniu 17 grudnia 2015 roku zeznał, że: „ja w tym okresie przyznaję, że nie pracowałem przy ręcznym lub zmechanizowanym urabianiu, ładowaniu, przewozie nadkładu ani przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń wydobywczych”.

Porównując treść art. 50d ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach, stawiającego pracownikom kopalni węgla brunatnego wymóg, do uznania za pracę górniczą w wymiarze półtorakrotnym, wykonywania prac w przodkach bezpośrednio przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy innych pracach przodkowych, przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz przy głębieniu szybów i robotach szybowych oraz w drużynach ratowniczych, z treścią wyżej zacytowanych zeznań wnioskodawcy należało stwierdzić, że charakter pracy ubezpieczonego w okresie od dnia 20 lipca 1982 roku do dnia 25 października 1983 roku nie dawał podstaw do zakwalifikowania go do pracy górniczej w wymiarze półtora krotnym. Tym samym żądanie W. W. w tym zakresie należało oddalić.

Wnioskodawca dodatkowo domagał się zaliczenia do pracy górniczej okresu zatrudnienia w Kopalni (...) w B. od dnia 1 stycznia 1997 roku do dnia 30 czerwca 2007 roku.

Warto zauważyć, że w sprawie o zbliżonym stanie faktycznym do przedmiotowego postępowania, wypowiadał się już Sąd Najwyższy. W wyroku z dnia 16 stycznia 2014 roku w sprawie o sygn. akt I UK 307/13 stwierdził, że praca na odkrywce węgla brunatnego w charakterze mechanika napraw pojazdów i sprzętu technicznego, mechanika napraw samochodowego sprzed technicznego i sprzętu technologicznego oraz mechanika sprzętu technicznego przy konserwacji i naprawach koparek jednonaczyniowych, spycharek gąsienicowych oraz aparatów prądotwórczych i zespołu spawarek znajdujących się na koparkach podstawowych i zwałowarkach złożonych nie odpowiada żadnej z prac wymienionych w Dziale III załącznika Nr 3 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty. W szczególności w ocenie Sądu Najwyższego nie można jej uznać za pracę wymienioną w punkcie 7 Działu III tego załącznika, tj. pracy rzemieślnika zatrudnionego na odkrywce bezpośrednio w przodku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na koparkach i zwałowarkach, wykonującego prace górnicze, mechaniczne, elektryczne i hydrauliczne przy obsłudze, konserwacji, montażu i demontażu tych maszyn i urządzeń.

Należy podkreślić, że nawet przy zaliczeniu wnioskodawcy do pracy górniczej okresu zatrudnienia w Kopalni (...) w B. od dnia 1 stycznia 1997 roku do dnia 30 czerwca 2007 roku (tak jak od dnia 30 czerwca 2007 roku do dnia 20 października 2014 roku), to po dodaniu go do okresu pracy górniczej niekwestionowanej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (10 lat, 9 miesięcy i 5 dni), W. W. nie uzyska wymaganego okresu 25 lat pracy górniczej i w dalszym ciągu nie będzie spełniał przesłanki wskazanej w art. 50a ustawy o emeryturach i rentach niezbędnej do uzyskania prawa do emerytury górniczej.o więcej, nie wykonuje on w ogóle praca prace w wymiarze półtorakrotnym wykonuje. kresu pracy cyja, która powinna znać i miec c

W ocenie Sądu pomocnym również dla ustalenia, czy W. W. w okresie zatrudnienia w Kopalni (...) od dnia 1 stycznia 1999 roku do dnia 30 czerwca 2007 roku wykonywał pracę górniczą w wymiarze półtorakrotnym może być przyjęty w powyższym zakładzie system pracy. Pracownicy pracujący „stykowo” pracują pod koparką wielonaczyniową, albo w jej bezpośrednim sąsiedztwie – w odległości kilku, kilkunastu metrów od miejsca, w którym wydobywa się urobek i przygotowując teren, faktycznie umożliwiają prowadzenie procesu eksploatacji węgla. Dniówki, za które wypłacono im dodatek stykowy, są niewątpliwie dniówkami przepracowanymi stale i w pełnym wymiarze w przodku.

Wnioskodawca na rozprawie w dniu 17 grudnia 2015 roku zeznał, że w spornych okresach nie miał wypłacanego dodatku stykowego z tytułu podmiany na stanowisku pracy przy urządzeniach koparek, taśmociągów i zwałowarek.

Skoro wnioskodawca nie miał w okresach od dnia 20 lipca 1982 roku do dnia 25 października 1983 roku oraz od dnia 1 stycznia 1999 roku do dnia 30 czerwca 2007 roku wypłacanego przywołanego dodatku stykowego, to nie powinno budzić wątpliwości, że nie można mu zaliczyć do pracy w wymiarze półtorakrotnym mając na uwadze obowiązek ścisłej interpretacji przepisów i niedopuszczalności stosowania wykładni rozszerzającej. Przepisy emerytalne w zakresie kwalifikacji pracy górniczej stanowią bowiem przywilej należny ubezpieczonym i odstępstwo od reguł dotyczących ustalania prawa do emerytury i jej wysokości (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 21 maja 2014 roku, III AUa 140/13, LEX nr 1474052).

Zdaniem Sądu Okręgowego nie można podzielić stanowiska wnioskodawcy, że w spornym okresie pracował w przodku w wymiarze półtorakrotnym.

Analiza bowiem zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie daje podstaw do przyjęcia takiego wniosku. Wynika z niego, iż w tym okresie ubezpieczony poza pracami świadczonymi bezpośrednio w przodku, w rozumieniu cytowanego art. 50d ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wykonywał nadto inne czynności, nie spełniające kryterium uznania za kwalifikowaną pracę górniczą, co wynika z charakterystyki pracy wystawionej przez pracodawcę. Mianowicie, dokonana przez pracodawcę charakterystyka pracy mechanika napraw pojazdów i sprzętu technologicznego z dnia 30 grudnia 2014 roku wskazuje jednoznacznie, że ubezpieczony dokonywał przejazdów celem wykonania obsług i napraw maszyn na terenie całej odkrywki i zwałowiska pola B..

Do obowiązków ubezpieczonego należało wykonywanie czynności polegających na:

⚫

podziale pracy, przygotowaniu materiałów niezbędnych do prowadzenia robót (pobieranie materiałów eksploatacyjnych oraz zdawaniu zużytych materiałów eksploatacyjnych), rozliczaniu wykonywanych prac, co zajmowało 1 godzinę;

⚫

wykonywaniu obsług technicznych i drobnych napraw sprzętu technologicznego na poziomach roboczych odkrywki, co zajmowało 5,5 godziny;

⚫

korzystaniu z przerwy śniadaniowej i innych, co zajmowało 0,5 godziny;

⚫

dojeździe z bazy do miejsca wykonywanych robót, przejazdach na terenach odkrywki i zwałowiska celem wykonywania obsługi i napraw kolejnych maszyn, powrotach do bazy po zakończonej pracy, co zajmowało 1 godzinę.

Z zestawienia tych prac wynika, iż wykraczają one poza ustawową definicję pracy górniczej zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym. Ubezpieczony był zatrudniony w oddziałach (...) i (...), odpowiedzialnych za naprawy pojazdów samochodowych i naprawy sprzętu pomocniczego i wówczas świadczył obowiązki służbowe na terenie całej odkrywki, co oznacza również wykonywanie prac poza przodkiem.

Ponadto wskazać należy, iż wnioskodawca w toku procesu, mimo pouczenia o treści art. 6 k.c. oraz art. 232 k.p.c., nie przedstawili w toku sprawy żadnych dowodów, poza własnymi zeznaniami, które potwierdzałyby wykonywania w spornym okresie pracy górniczej w wymiarze półtorakrotnym. Nie zgłosił w tym zakresie żadnych wniosków dowodowych. Sąd Okręgowy nie znalazł również podstaw do dopuszczenia dowodów z urzędu.

Mając na uwadze powyższe Sąd odmówił wiary zeznaniom W. W. w zakresie, w jakim twierdził, że wykonywał on jedynie prace bezpośrednio w przodku. Zeznania te są bowiem sprzeczne z powołaną wyżej charakterystyką jego stanowiska pracy.

Z tych też względów uznać należy, że organ rentowy zasadnie zakwestionował wystawione wnioskodawcy świadectwo pracy górniczej w zakresie, w którym pracodawca uznał, że wnioskodawca wykonywał pracę górniczą w wymiarze półtorakrotnym w okresach od dnia 20 lipca 1982 roku do dnia 25 października 1983 roku oraz od dnia 1 stycznia 1997 roku do dnia 30 czerwca 2007 roku.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., orzekł jak w sentencji wyroku.