Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 30 grudnia 2015 roku

Sąd Rejonowy w Starogardzie Gdańskim Wydział I Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSR Elżbieta Tramowska

Protokolant st. sekr. sądowy Celina Elas - Cymanowska

po rozpoznaniu w dniu 22 grudnia 2015 roku w Starogardzie Gdańskim

na rozprawie

sprawy z wniosku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w G.

z udziałem Skarbu Państwa - Starosty (...) i K. T.

o zasiedzenie służebności przesyłu

p o s t a n a w i a:

1. stwierdzić, że (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w G. (obecnie (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w G.) nabyła przez zasiedzenie z dniem 29 maja 2006 r. służebność o treści odpowiadającej służebności przesyłu, polegającej na nieodpłatnym korzystaniu z posadowionej na nieruchomości położonej w miejscowości W. na działce nr (...), dla której Wydział Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w Starogardzie Gdańskim prowadzi księgę wieczystą KW Nr (...) - linii napowietrznej średniego napięcia 15 kV wraz z dwoma słupami oznaczonymi na mapie sytuacyjnej stanowiącej załącznik do opinii biegłego sądowego z zakresu geodezji i szacowania nieruchomości K. L. z dnia 20 stycznia 2014 r.; z prawem dostępu, tj. przechodu lub przejazdu do tych urządzeń w miarę potrzeb wynikających z prawidłowej eksploatacji lub konieczności usuwania awarii,

2. opinię biegłego sądowego z zakresu geodezji i szacowania nieruchomości K. L. z dnia 20 stycznia 2014 r. uczynić integralną częścią niniejszego postanowienia,

3. kosztami postępowania obciążyć wnioskodawczynię (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w G. uznając je za uiszczone.

Sygn. akt I Ns 181/13

UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni E. A. z siedzibą w G. wniosła o stwierdzenie, że Skarb Państwa nabył przez zasiedzenie z dniem 29 maja 1986 r. służebność gruntową polegającą na nieograniczonym w czasie prawie użytkowania linii napowietrznej średniego napięcia 15 kV wraz z dwoma słupami, posadowionej na nieruchomości położonej w miejscowości W., gm. L., działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Starogardzie Gdańskim prowadzi księgę wieczystą KW nr (...), z prawem dostępu do tychże urządzeń (przychodu i przejazdu) w zakresie wynikającym z prawidłowej ich eksploatacji oraz konieczności usuwania awarii oraz zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazała, że na nieruchomości uczestnika K. T., tj. na działce o nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Starogardzie Gdańskim prowadzi księgę wieczystą (...) posadowiona jest infrastruktura energetyczna w postaci linii napowietrznej średniego napięcia 15 kV wraz z dwoma słupami. Wnioskodawczyni wskazała, iż linia ta została wybudowana w 1926 r., o czym świadczy wzmianka w protokole przeglądowym z dnia 5 kwietnia 1974 r. Linia została wybudowana w oparciu o ustawę z dnia 28 czerwca 1950 r. o powszechnej elektryfikacji wsi i osiedli we wsiach i osiedlach, do których według państwowego planu inwestycyjnego dochodzić miała linia elektryczna - przewodniczący prezydium powiatowej rady narodowej na podstawie planu, opracowanego przez właściwe przedsiębiorstwa elektryfikacji rolnictwa, w porozumieniu z właściwym terytorialnie zarządem energetycznym i zatwierdzonego przez prezydium wojewódzkiej rady narodowej zarządzał i ogłaszał powszechna elektryfikacje. Zgodnie z art. 4 w/w ustawy we wsiach i osiedlach, objętych zarządzeniem o powszechnej elektryfikacji - osobom posiadającym odpowiednie upoważnienie właściwego przedsiębiorstwa elektryfikacji rolnictwa, służyło prawo wstępu na posesje i do budynków, w celu dokonywania tam oględzin i pomiarów oraz wykonywania robót i zakładania urządzeń, jakich wymagała powszechna elektryfikacja. W ustawie wskazano również, iż właściciel, użytkownik, dzierżawca, najemca, posiadacz lub zarządca budynku albo posesji obowiązany był umożliwić wstęp i wykonywanie wskazanych powyżej czynności. Co za tym idzie nie można więc oceniać tego stanu jako niezgodnego z prawem.

W latach 1976 - 1977 linia poddana została dalszym pracom inwestycyjnym, przebudowana w oparciu o decyzję Naczelnika Gminy L. z dnia 16 czerwca 1975 r.,. i oddana do użytku protokołami o nr (...). W związku z powyższym co najmniej od dni 26 maja 1976 r. Skarb Państwa - Zakład (...) w G. (poprzednik prawny wnioskodawcy) korzystał z działki uczestnika, w sposób czynny, przy pomocy widocznego i trwałego urządzenia jakim jest linia napowietrzna 15 kV wraz z dwoma słupami.

W odpowiedzi na wniosek uczestnik postępowania K. T. wniósł o jego oddalenie w całości.

Uczestnik zaprzeczył jakoby wnioskodawczyni nabyła posiadanie służebności w dobrej wierze. Zarzucił, że wnioskodawczyni nie przedstawiła żadnego dokumentu, wydanego przez właściwy organ, na podstawie którego mogłyby być dokonywane zgodne z ustawą o powszechnej elektryfikacji wsi i osiedli czynności, a w konsekwencji aby wnioskodawczyni lub jej poprzednik prawny mogli korzystać z dobrodziejstwa dobrej wiary i jej skutków. Uczestnik wskazał również, że wbrew twierdzeniom wnioskodawcy podstawy do wybudowania linii napowietrznej 15 kV w 1926 roku nie mogły stanowić przepisy ustawy z dnia 6 lipca 1950 roku o powszechnej elektryfikacji wsi i osiedli, która w życie weszła dopiero w 1950 r. Uczestnik podniósł także, iż wnioskodawczyni nie przedstawiła żadnej decyzji wywłaszczeniowej, na którą się powołuje.

Uczestnik zaprzeczył, aby na stanowiącej jego własność działce podejmowane były jakiekolwiek działania lub czynności eksploatacyjno - kontrolne związane z linią energetyczną. W ocenie uczestnika istotne znaczenie w sprawie ma fakt, iż działający na zlecenie wnioskodawcy wykonawca prac remontowych w przeciągu ostatnich miesięcy zwracał się kilkukrotnie do uczestnika K. T. o wyrażenie zgody na przeprowadzenie prac na urządzeniach przesyłowych znajdujących się na działce (...). Potwierdza to, ze wnioskodawczyni miała świadomość braku możliwości swobodnego korzystania z urządzeń posadowionych na działce uczestnika i tym samym nie spełnia przesłanki samoistnego ich posiadania, co uniemożliwia stwierdzenie zasiedzenia.

W piśmie z dnia 21 października 2015 r. wnioskodawczyni wezwana przez Sąd do złożenia ostatecznych twierdzeń i zarzutów oświadczyła, iż podtrzymuje dotychczasowe stanowisko w sprawie. W uzasadnieniu tego pisma wnioskodawczyni szczegółowo wyjaśniła kwestię wykazania następstwa prawnego między nią a Skarbem Państwa. Wskazała, iż Zjednoczenie (...) w 1951 roku zostało przekształcone w przedsiębiorstwo państwowe - Zakłady (...) z siedzibą w B.. Następnie przedsiębiorstwo to w 1958 r. przekształcono i utworzono Zakłady (...) składające się m. in z Zakładu (...). W 1985 r. doszło do zmiany nazwy Zakładów (...) na Północny O. Energetyczny. W 1989 r. z przedsiębiorstwa państwowego pod nazwa Północny O. Energetyczny na bazie Zakładu (...) utworzono Zakład (...) z siedzibą w G.. Kolejno w 1993 r. dokonano podziału przedsiębiorstwa państwowego Zakładu (...) w celu wniesienia przez Skarb Państwa zorganizowanej części mienia przedsiębiorstwa do spółki (...) Spółka Akcyjna oraz dokonano przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego pod nazwą Zakład (...) w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa pod nazwą Zakład (...) Spółka Akcyjną z siedzibą w G. (która ostatecznie zmieniła nazwę na (...) S.A.). Dodatkowo wnioskodawczyni wskazała, z powołaniem się na orzecznictwo Sądu Najwyższego, iż decyzja wydana na podstawie art. 35 ust. 1 ustawy z dnia ustawy z dnia 12.03.1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości jest tytułem prawnym dla przedsiębiorcy przesyłowego do stałego korzystania z wymienionej w tej decyzji nieruchomości i stanowi dowód dobrej wiary po stronie wnioskodawczyni. W jej ocenie o istnieniu dobrej wiary świadczy również fakt, iż przez wiele lat uczestnik ani jego poprzednicy prawni nie podjęli żadnych działań zmierzających do usunięcia urządzeń energetycznych pomimo tego, iż istniała taka możliwość także do 1989 roku.

W odpowiedzi na pismo wnioskodawczyni uczestnik postępowania w piśmie z dnia 27 października 2015 r. wskazał, z powołaniem się na uchwałę 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 8 kwietnia 2014 r. w sprawie III CZP 9/14, iż wykonywanie uprawnień w zakresie wynikającym z decyzji administracyjnej, wydanych na podstawie kolejnych ustaw o gospodarowaniu nieruchomościami i ich wywłaszczaniu nie prowadzi do nabycia przez zasiedzenie służebności gruntowej odpowiadającej treści służebności przesyłu. Niezależnie od tego uczestnik wskazał, iż za bezpodstawne należy uznać twierdzenia wnioskodawczyni o istnieniu po jej stronie dobrej wiary i skutkach prawnych wynikających z jej przyjęcia. Uczestnik wskazał, iż podstawą do przyjęcia złej wiary przedsiębiorcy przesyłowego jest brak decyzji administracyjnej zezwalającej na zajęcie gruntu w celu budowy linii przesyłowej oraz brak przedłożenia zarządzenia o objęciu nieruchomości powszechną elektryfikacja na podstawie ustawy z dnia 28 czerwca 1950 r. o powszechnej elektryfikacji. W toku postępowania wnioskodawczyni nie wykazała, aby wydano stosowne zarządzenia w oparciu o obowiązujące przepisy obejmujące nieruchomość uczestnika. Uczestnik podniósł również zarzut braku udowodnienia. Przez wnioskodawczynię przeniesienia posiadania w zakresie urządzeń przesyłowych i ich instalacji znajdujących się na działce (...) we W.. Uczestnik podniósł również zarzut braku udowodnienia przez wnioskodawczynię przeniesienia posiadana w zakresie urządzeń przesyłowych i znajdujących się na działce (...) we W..

Uczestnik postępowania - Skarb Państwa nie zajął żadnego stanowiska w sprawie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniach 28 maja 1975 roku i 15 września 1977 roku Komisja Zakładu (...) dokonała odbioru technicznego urządzeń energetycznych linii napowietrznej średniego napięcia 15 kV nr (...) w miejscowości W., gmina L., po kapitalnym remoncie. Linia ta została załączona na w dniu 28 maja 1976 roku.

(dowód: protokóły odbioru technicznego - k.46 - 49; zeznania świadka M. J. - k. 130 - 131)

Istniejący w tym czasie Zakład (...) wchodził w skład przedsiębiorstwa państwowego Zakład (...), które zostało przekształcone w przedsiębiorstwo państwowe w dniu 1 stycznia 1951 roku. W 1985 roku dokonano zmiany nazwy przedsiębiorstwa państwowego Zakładów (...) z siedzibą w B. na Północny O. Energetyczny. Na mocy zarządzenia Ministra Przemysłu z dnia 16 stycznia 1989 r. Zakład (...) wchodzący w skład przedsiębiorstwa państwowego (...), został przekształcony w przedsiębiorstwo państwowe pod nazwą Zakład (...). Następnie na mocy zarządzenia Ministra Przemysłu i Handlu dokonano podziału przedsiębiorstwa państwowego Zakładu (...) w celu wniesienia przez Skarb Państwa zorganizowanej części mienia tego przedsiębiorstwa do spółki akcyjnej (...) z siedzibą w W. oraz postanowiono o przekształceniu Zakładu (...) w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa. Na mocy § 3 tego zarządzenia spółka, która powstała na bazie przedsiębiorstwa państwowego Zakładu (...) wstąpiła we wszystkie prawa i obowiązki tego przedsiębiorstwa, z wyłączeniem praw i obowiązków przejętych przez (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w W. dotyczących mienia określonego w § 1 ust. 1 pkt 1 tego zarządzenia. Stosownie do załącznika do zarządzenia Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 9 lipca 1993 roku do (...) Spółki Akcyjnej z majątku przedsiębiorstwa państwowego Zakładu (...) przekazano - stacje G. B. 400/110 kV oraz G. I 220/110 kV, linie 400 kV G. - W. - G. B. o długości 26,69 km, Ż. - G. B. t. I,II o długości 75,80 km oraz Ż. - D. o długości 14,83 km, a także linię 220 kV J. I o długości 74,08 km. W dniu 12 lipca 1993 r. przedsiębiorstwo państwowe zostało przekształcone w (...) Spółkę Akcyjną Skarbu Państwa pod nazwą Zakład (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w G.. W dniu 17 października 1996 r. spółka zmieniła firmę na (...) Spółka Akcyjna a następnie, w grudniu 2004, na (...) Spółka Akcyjna i ostatecznie w lipcu 2007 roku - (...) Spółka Akcyjna.

(dowód: okólnik - k. 56, zarządzenie nr 233 Ministra Górnictwa i Energetyki - k. 57 - 60; zarządzenie nr 45/ORG/89 Ministra Przemysłu z dnia 16 stycznia 1989 r. - k. 51- 63; postanowienie Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 18 marca 1985 roku - 335 - 336; zarządzenie nr 183/OPrg/93 Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 9 lipca 1993 roku wraz załącznikiem - 337 - 338, akt notarialny przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego w spółkę akcyjną - k. 64 - 76, protokół nadzwyczajnego walnego zgromadzenia - k. 77 - 79; odpis pełny z Krajowego Rejestru Sądowego wnioskodawczyni - k. 18 - 32)

Urządzenia energetyczne w postaci linii napowietrznej średniego napięcia oraz dwóch słupów energetycznych znajdowały się na nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) położonej w miejscowości W., gm. L., dla której Sąd Rejonowy w Starogardzie Gdańskim prowadzi księgę wieczystą Kw nr (...), będącej od 2009 r. własnością uczestnika postępowania, który nabył ją na mocy umowy darowizny zawartej z swoją matką B. T.. Wczesnej ta nieruchomości stanowiła własność dziadków uczestnika (od 1986), a następnie jego rodziców (od 1998 r.). Działka ta ma powierzchnię 9,4210 ha i stanowi nieruchomość gruntową, na której znajduje się las, łąki, pastwiska i grunty orne.

(dowód: odpis księgi wieczystej nr (...) Sądu Rejonowego w Starogardzie Gdańskim, , zeznania świadka M. J. - k. 130 - 131)

Od czasu odbioru urządzeń do dnia dzisiejszego roku pracownicy Zakładu (...) co 5 lat dokonywali oględzin linii energetycznej, zaś przeglądów co 10 lat. W razie potrzeby pracownicy wnioskodawcy dokonywali bieżących napraw przedmiotowych urządzeń energetycznych.

Aktualnie urządzenia energetyczne w postaci dwóch słupów energetycznych o nr 216 i 217oraz linii napowietrznej nadal są usytuowane na działce numer (...) znajdującej się w miejscowości W., Urządzenia powyższe znajdują się w takim samym położeniu co najmniej od lat 60 XX wieku. Do końca lat 50 XX wieku miejscowość W. nie była podłączona do sieci energetycznej.

(dowód: zeznania świadka M. J. - k. 130 - 131, karty oględzin linii napowietrznej nr (...) - k. 119 i 120 opinia biegłego sądowego z zakresu geodezji i szacowania nieruchomości K. L. - k. 206 - 227 wraz z mapą i załącznikami; zeznania A. K. - k. 188 - 189v.)

W dniu 15 czerwca 2012 roku uczestnik postępowania K. T. wezwał wnioskodawcę (...) Spółkę Akcyjna z siedziba w G. do zawarcia umowy o ustanowienie odpłatnej służebności przesyłu dotyczącej urządzeń energetycznych posadowionych na działce (...).

(dowód: pismo uczestnika z dnia 18 czerwca 2012 r. - k. 365)

Dokonując ustaleń faktycznych Sąd oparł się na dokumentach urzędowych zgromadzonych w aktach księgi wieczystej, zarządzeniach w sprawie utworzenia i przekształcenia poprzedników prawnych wnioskodawcy i odpisu z Krajowego Rejestru Sądowego, gdyż dokumenty te sporządzone zostały przez uprawnione do tego organy w przewidzianej przez prawo formie (art. 244 kpc w zw. z art. 252 kpc).

Sąd dał wiarę również dowodom w postaci kserokopii protokołów - przeglądowego i odbiorów technicznych, zgromadzonych na kartach 44 - 49 akt sprawy. Z treści kopii tych dokumentów i załączonej do nich mapy wynika, iż dotyczą one działki uczestnika postępowania. Treść tych doku netów znajduje potwierdzenie w zeznaniach świadka M. J., który wprost wskazał, iż do remontu przedmiotowej linii doszło w 1976 roku. Mapa dołączona do protokołu przekładowego - k. 45 akt, wskazuje, iż dotyczy on linii energetycznej przebiegającej przez wieś W.. Autentyczność tych dokumentów nie była kwestionowana przez żadną ze stron w oparciu o treść przepisu art. 232 k.p.c. w zw. z art. 252 k.p.c. i art. 253 k.p.c. Także Sąd nie znalazł podstaw do tego, aby uczynić to z urzędu. Wszystkie te dokumenty okazały się przydatne przy dokonywaniu istotnych ustaleń w sprawie. Żadna ze stron nie zakwestionowała skutecznie treści kserokopii dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, co pozwoliło na potraktowanie tych kopii jako dowodów pośrednich istnienia dokumentów o treści im odpowiadającej w oparciu o przepis art. 308 § 2 k.p.c.

Sąd za nieprzydatne dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy uznał dokumenty w postaci pisma Urzędu Gminy z dnia 16 czerwca 1975 r. (k. 50), ;pisma z dnia 31 maja 1975 r. (wraz z załącznikami (k. 51 - 53) oraz decyzji Wojewody G. z dnia 22 czerwca 1993 r. (k. 54 -55). Z treści tych pism nie wynika, iż dotyczą one przedmiotowej linii energetycznej. Pismo Urzędu Gminy z dnia 16 maja 1975 r. wskazuje jedynie, iż zezwala się na dokonanie przebudowy linii energetycznej 15 kV na terenie Gminy L. bez wskazania konkretnie jakiej linii energetycznej pismo to dotyczy. W piśmie tym nie wskazano również na podstawie jakich przepisów prawa wydane zostało zezwolenie ani kto był uczestnikiem postępowania administracyjnego w którym zostało ono wydane. Z kolei pismo z dnia 31 maja 1975 r. wskazuje jedynie na fakt złożenia wniosku o wydanie decyzji wywłaszczeniowej w oparciu przepis art. 35 ustawy z dnia 12 marca 1950 o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości. Pismo to nie wskazuje czy decyzja taka została wydana, ani kto miałby być jej adresatem. Zaś decyzja z dnia 6 czerwca 1993 r. dowodzi jedynie, iż Zakład (...) w G. nabył z dniem 5 grudnia 1990 r., prawo użytkowania i własność nieruchomości wskazanych w tej decyzji, co nie było przedmiotem sporu w niniejszym postępowaniu.

Oceniając wydaną przez biegłego K. L. opinię należy zauważyć, że biegły w sposób rzeczowy przeprowadził wywód na okoliczności wskazane w tezie dowodowej. Wydaną opinię uznano za spójną, logiczną i znajdującą odzwierciedlenie w materiale zgromadzonym w aktach sprawy. Sąd zauważył przy tym, że biegły jako specjalista z danej dziedziny zawodowo trudniący się opiniowaniem podobnych do niniejszej sprawy przypadków, opierając się na doświadczeniu i wiedzy w sposób wystarczający wyjaśnił istotne dla sprawy kwestie. Sąd nie miał przy tym wątpliwości, że biegły szczegółowo zapoznał się z całym materiałem dowodowym sprawy i potrafił przeprowadzić należytą i zgodną z zasadami sztuki jego wykładnię, co pozwoliło na poczynienie przez Sąd stosownych ustaleń. We własnym zakresie przeprowadził oględziny przedmiotowej nieruchomości. Biegły odniósł się do zarzutów sformułowanych przez wnioskodawczynię wyjaśniając, iż przedmiotem opinii nie było określenie pasa ochronnego dla przedmiotowej linii 15 kV. Wskazał, iż niezadrzewiony pas ochronny określony w opinii jest zgodny ze stanem faktycznym. Niezasadne przy tym były zarzuty uczestnika w przedmiocie przebiegu trasy dojazdowej do słupa znajdującego się w środkowo - wschodniej części działki (...). Wskazać należy, iż zasadniczym celem sporządzenia przedmiotowej opinii było określenie przebiegu służebności, tj. umiejscowienia na mapie napowietrznej linii energetycznej wraz z posadowionymi na działce uczestnika słupami. Ponadto dodać należy, iż w tym zakresie opinia nie była kwestionowana. Z punktu widzenia rozstrzygnięcia niniejszego postępowania określenie drogi dojazdowej do przedmiotowej linii energetycznej nie było konieczne i miało charakter jedynie pomocniczy.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadka M. J. co do faktu dokonywanych przeglądów, oględzin i napraw przedmiotowych urządzeń, ponieważ zeznania te są spójne i korespondują z materiałem zgromadzonym w sprawie. Świadek ten wskazał konkretnie w jaki sposób służebność ta była i jest wykonywana przez wnioskodawczynię postępowania i jej poprzedników prawnych. Z racji tego, iż jest pracownikiem wnioskodawczyni i jej poprzedników prawnych posiadał on najszerszą wiedzę w tym temacie. Nadto wskazać należy, iż prawdziwość zeznań tego świadka nie była kwestionowana przez strony niniejszego postępowania.

Sąd uznał za przydatne dla rozpoznania niniejszej sprawy zeznania A. K. w zakresie określenia daty podłączenia miejscowości W. do sieci elektrycznej w tej części dał im wiarę. W tym zakresie zeznania tego świadka były precyzyjne. Świadek w odniesieniu do konkretnych okoliczności potrafi umiejscowić w czasie fakt połączenia wsi W. do sieci elektrycznej, tym samym umożliwiając dokonanie ustaleń faktycznych w tym przedmiocie przez Sąd. Zeznania tego świadka nie były kwestionowane przez strony postępowania. W pozostałym zakresie zeznania tego świadka okazały się nieprzydatne dla rozpoznania niniejszej sprawy, gdyż świadek nie posiadał informacji istotnych dla rozstrzygnięcia.

Przy ustalaniu stanu faktycznego Sąd pomiął dowód z zeznań świadków A. C. i E. K. oraz B. T. albowiem z punktu widzenia przedmiotu niniejszego postępowania i zgłoszonych zrzutów stron, nie wniosły one niczego istotnego do sprawy (świadkowie deklarowali brak wiedzy na temat okoliczności spornych). Dodatkowo zeznania B. T. w przeważającej mierze dotyczyły okoliczności bezspornych.

Sąd oddalił wniosek uczestnika postępowania o przeprowadzanie dowodu z ponownego przesłuchania M. J. w charakterze świadka, albowiem świadek ten złożył w obecności pełnomocnika uczestnika postępowania wyczerpujące zeznania na okoliczność czasu i podstaw wejścia w posiadanie przez wnioskodawczynię i wybudowania linii przesyłowej.

Sąd również oddalił wniosek uczestnika postępowania o przeprowadzanie dowodu z przesłuchania świadka R. B. na okoliczność zwracania się w ostatnim czasie do uczestnika K. T. w imieniu wnioskodawczyni o udostępnienie nieruchomości celem wykonania prac w obrębie urządzeń przesyłowych znajdujących się na działce nr (...), albowiem zeznania te nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy ze względu na to, iż okoliczności na które świadek miałby zeznawać miały miejsce w ostatnim czasie, co nie stanowi przedmiotu sporu w tym postępowaniu.

Sąd zważył co następuje:

Mając całokształt powyższych okoliczności na uwadze Sąd uznał wniosek za uzasadniony.

W orzecznictwie obecnie ugruntowany jest pogląd, iż służebność przesyłu bądź też służebność gruntowa odpowiadająca treści służebności przesyłu mogą być nabyte przez przedsiębiorcę przesyłowego w drodze zasiedzenia. Zgodnie bowiem z przepisami art. 292 k.c., służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie tylko w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia, przy czym w takim wypadku stosuje się odpowiednio przepisy o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie. Wedle natomiast przepisu art. 352 § 1 k.c., kto faktycznie korzysta z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności, jest posiadaczem służebności. Warunkiem zasiedzenia tego rodzaju służebności jest więc korzystanie przez przedsiębiorcę przesyłowego z trwałego i widocznego urządzenia. Nie ulega wątpliwości, iż linie energetyczne posadowione przez przedsiębiorcę przesyłowego na cudzym gruncie spełniają wymagania trwałego i widocznego urządzenia. Nie ma zatem przeszkód do uznania przedsiębiorcy przesyłowego, który korzysta z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści tych służebności, a nie ma tytułu prawnego do władania przedmiotową nieruchomością, za posiadacza takich służebności. Co istotne judykatura dopuszczała taką możliwość jeszcze przed nowelizacją Kodeksu cywilnego, dokonaną Ustawą z dnia 30 maja 2008 roku o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2008 roku, Nr 116, poz. 731), która z dniem 03 sierpnia 2008 roku wprowadziła do polskiego systemu prawnego służebność przesyłu. Przyjmowano wówczas bowiem możliwość zasiedzenia służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 czerwca 2013 roku, II CSK 626/12, LEX nr 1341262; uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 22 maja 2013 roku, III CZP 18/13, OSNC 2013, nr 12, poz. 139; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 grudnia 2008 roku, II CSK 389/08, LEX nr 484715; uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 07 października 2008 roku, III CZP 89/08, LEX nr 458125; uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 08 września 2006 roku, II CSK 112/06, LEX nr 193240). W konsekwencji, w odniesieniu do tego rodzaju służebności należy wyraźnie oddzielić dwie konstrukcje: służebność o treści odpowiadającej służebności przesyłu, która mogła zostać nabyta przez zasiedzenie przed dniem 03 sierpnia 2008 roku oraz służebność przesyłu. Oba prawa mają analogiczną treść oraz pełnią takie same funkcje, co jednak nie oznacza, że można je utożsamiać. Odmienna jest bowiem ich podstawa prawna. W pierwszym przypadku są to przepisy art. 145 k.c. i art. 292 k.c., a w drugim przepisy art. 3051 - 3054 k.c. (por. uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 22 maja 2013 roku, III CZP 18/13, OSNC 2013, nr 12, poz. 139; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 października 2013 roku, IV CSK 30/13, LEX nr 1389012).

Jak wskazano już powyżej przepis art. 292 k.c. stanowi, że służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie tylko w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia, przy czym w takim wypadku stosuje się odpowiednio przepisy o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie. Wedle natomiast przepisów art. 172 k.c., w ich pierwotnym brzmieniu, posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dziesięciu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie), a po upływie lat dwudziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze. Przepis ten został zmieniony w dniu 01 października 1990 r., na mocy przepisów Ustawy z dnia 28 lipca 1990 roku o zmianie ustawy - Kodeks cywilny (Dz.U. z 1990 roku, Nr 55, poz. 321 z późn. zm.), kiedy to wydłużono termin zasiedzenia w przypadku posiadacza, który uzyskał posiadanie w dobrej wierze, do dwudziestu lat, natomiast w pozostałych wypadkach do trzydziestu lat. Należy przy tym podkreślić, że zgodnie z przepisem art. 9 ustawy nowelizującej, do zasiedzenia, którego bieg rozpoczął się przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się od tej chwili przepisy niniejszej ustawy, a dotyczy to w szczególności możliwości nabycia prawa przez zasiedzenie. Oznacza to, że jedynie do przypadków zasiedzenia, które nastąpiły przed wejściem w życie ustawy nowelizującej czyli dniem 01 października 1990 roku mają zastosowanie dziesięcioletnie i dwudziestoletnie okresy posiadania, przewidziane w przepisach art. 172 k.c. w brzmieniu obowiązującym przed tą datą (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 2 września 1993 roku, II CRN 89/93, LEX nr 110583).

W pierwszym rzędzie należy w związku z tym ustalić, czy wnioskodawczyni była posiadaczem służebności w dobrej czy w złej wierze. W oparciu o zebrany w sprawie materiał dowodowy nie sposób przyjąć, że poprzednicy prawni (...) S.A. pozostawali w usprawiedliwionym przekonaniu, iż przysługiwało im prawo do użytkowania działki stanowiącej obecnie własność wnioskodawczyni w zakresie odpowiadającym służebności. Skarb Państwa wszedł w posiadanie służebności w złej wierze, bowiem wiedział, iż nie przysługuje mu tytuł prawny do korzystania z nieruchomości w zakresie służebności odpowiadającej treścią służebności przesyłu. Ustawodawca wprowadza domniemanie istnienia dobrej wiary po stronie posiadacza zgodnie z art. 7 k.c. Jednakże w okolicznościach niniejszej sprawy Sąd uznał, że wnioskodawczyni działała w złej wierze, a domniemanie wynikające z art. 7 k.c. zostało obalone przez całokształt okoliczności niniejszej sprawy. Przymiot dobrej wiary należy bowiem rozumieć jako błędne, ale usprawiedliwione w danych okolicznościach przeświadczenie posiadacza służebności o przysługującym mu prawie do korzystania z cudzej nieruchomości w ograniczonym zakresie. Stąd też, wnioskodawczyni nie dysponując tytułem upoważniającym jej poprzedników prawnych do korzystania w zakresie służebności z nieruchomości uczestnika nie może być uznana za pozostającego w dobrej wierze. Wnioskodawczyni mimo tego, iż powoływała się na decyzję wywłaszczeniową, wydaną na podstawie ustawy z dnia 12 marca 1958 roku o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości, nie przedstawiła jej, ani nie podjęła żadnych działań zmierzających do uzyskania tej decyzji dla potrzeb toczącego się postępowania. Ponadto twierdzenia wnioskodawczyni pozostają w tym zakresie ze sobą sprzeczne. Od początku postępowania bowiem Wnioskodawczyni konsekwentnie twierdziła, iż przedmiotowa linia energetyczna powstała w roku 1926 roku. Zatem logicznym jest, iż decyzja wywałszczeniowa nie mogła zostać wydana w oparciu o przepisy powoływanej wyżej ustawy, bowiem wówczas ta jeszcze nie obowiązywała. Idąc dalej stwierdzić także należy, iż z tych samych powodów linia ta nie mogła zostać wybudowana w oparciu o przepisy o powszechnej elektryfikacji. Co więcej jak wskazywał świadek M. J. linia ta w latach 20 XX wieku wybudowana została przez państwa W., a co za tym idzie stanowiła majątek prywatny. Fakt ten potwierdzają zeznania świadka A. K., która zeznała, iż miejscowość W. przynajmniej do końca lat 50 XX wieku nie była podłączona do sieci elektrycznej. Bowiem gdyby linia ta przed jej kapitalnym remontem w 1976 roku stanowiła majątek państwowy z pewnością dostarczałaby również prąd do mieszkańców miejscowości przez którą przebiega. To na wnioskodawczyni, wobec skutecznego zaprzeczenia tej okoliczności przez uczestnika postępowania, zgodnie z treścią przepisu art. 6 k.c. spoczywał obowiązek jej udowodnienia. Z tych też względów uznać należało, iż w momencie objęcia w posiadanie przedmiotowej linii energetycznej Skarb Państwa znajdował się w złej wierze.

W tym miejscu, w odniesieniu do zarzutów podnoszonych przez uczestnika postępowania, wskazać należy, iż realizowanie przez poprzednika prawnego przedsiębiorstwa przesyłowego uprawnień z ustawy z dnia 28 czerwca 1950 roku o powszechnej elektryfikacji wsi

i miast (Dz.U.1954.32.135 j.t.). nie wyłącza możliwości zasiedzenia przez to przedsiębiorstwo ograniczonego prawa rzeczowego, odpowiadającego w swej treści służebności przesyłu. Dopiero po wejściu w życie ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczenia nieruchomości (jedn. tekst: Dz. U. z 1974 r. Nr 10, poz. 654) w art. 35 wprowadzono regulację obligującą do wydawania decyzji wywłaszczających w razie potrzeby budowy i eksploatacji urządzeń przesyłowych. Tego rodzaju decyzja podlegałyby w niniejszej sprawie rozważeniu w kontekście stanowiska Sądu Najwyższego wyrażonego w uchwale z dnia 8 kwietnia 2014 r., III CZP 87/13 (OSNC 2014 nr 7-8, poz. 68, str. 1, Biul. SN 2014 nr 4), w której Sąd Najwyższy stwierdził,

że wykonywanie uprawnień w zakresie wynikającym z decyzji wydanej na podstawie art. 35 stanowiącej tytuł prawny do ich wykonywania, nie prowadzi do nabycia przez zasiedzenie służebności gruntowej odpowiadającej treści służebności przesyłu. Jakkolwiek uchwała ta odwołuje się do art. 35 ust. 1 i 2 ustawy z 12.3.1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości (t.j. Dz.U. z 1974 r. Nr 10, poz. 64 ze zm.), to jednak w swej treści zawiera stwierdzenia dające podstawy do rozważań, czy wszelakie decyzje administracyjne prowadzące do uzyskania przez przedsiębiorcę przesyłowego uprawnienia do korzystania z nieruchomości w celu budowy i korzystania oraz obsługi urządzeń przesyłu, prowadzą do eliminacji samoistnego posiadania, a w konsekwencji wykluczają stwierdzenie zasiedzenia ograniczonego prawa rzeczowego, które w swej treści odpowiadałoby służebności przesyłu (por. także postanowienie SN z dnia 21-01-2015, IV CSK 203/14). Decyzja taka nie została jednak ujawniona i przedstawiona w poczet dowodów w przedmiotowym postępowaniu, co czyni rozważania w tej kwestii bezprzedmiotowymi.

W rozpoznawanej sprawie nie ma wątpliwości, że przez teren działkę uczestnika nr (...) przebiega odcinek napowietrznej linii wysokiego napięcia 15 kV nr która nie jest własnością uczestnika postępowania i nie jest przez niego eksploatowana. Dodatkowo na działce tej są posadowione dwa słupy betonowe o nr 216 i 217. Linia ta powstała przed data jej kapitalnego remontu i odbioru. Jednakże w ocenie Sądu wnioskodawczyni nie była w stanie udowodnić w jakim to było czasie. Żaden z przedstawionych dokumentów nie potwierdza daty jej wybudowania, ani jej wykonawcy. Nie wskazuje również kto był jej posiadaczem. Co więcej z zeznań świadka M. J. można wysnuć wniosek, iż linia ta w momencie powstania stanowiła majątek prywatny, zaś wnioskodawczyni nie wykazała przejścia uprawnień. Linia ta została przy tym oddana do eksploatacji po kapitalnym remoncie w dniu 28 maja 1976 roku i w tym też dniu została "załączona" do sieci, co wynika wprost z protokołu jej odbioru i zeznań świadka M. J., który fakt ten potwierdził. Uznać zatem należało, że data 28 maja 1976 roku stanowi najwcześniejszą datę początkową biegu terminu zasiedzenia służebności dla tej linii, albowiem od tego momentu poprzednicy prawni wnioskodawczyni, w tym Skarb Państwa, ją eksploatowali i konserwowali, a tym samym posiadali. Dopiero w tej dacie można uznać za udowodniony fakt, iż Skarb Państwa poprzez działające w jego imieniu przedsiębiorstwa państwowe rozpoczął użytkowanie tej linii energetycznej w sposób umożliwiający jej zasiedzenie.

Sąd nie podzielił zarzutu uczestnika, który powołując się na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2008 r., II CSK 346/08, wskazał iż przedsiębiorstwo państwowe będące poprzednikiem wnioskodawczyni nie było posiadaczem służebności w okresie do 1 lutego 1989 r., w związku z tym niedopuszczalne jest zaliczanie posiadania przez przedsiębiorstwo państwowe wykonywanego przed tą datą do okresu potrzebnego do nabycia służebności przez zasiedzenie przez następce prawnego tego przedsiębiorstwa. Sąd orzekający w niniejszej sprawie nie podziela poglądu Sądu Najwyższego wyrażonego w przywoływanym orzeczeniu.

W przedmiotowej sprawie przedsiębiorstwo państwowe przed dniem 1 lutego 1989 r. wykonywało władztwo mogące doprowadzić do zasiedzenia służebności gruntowej, choć na rzecz jednolitego funduszu własności państwowej, a po 1 lutego 1989 r. dla siebie we własnym imieniu. Zaliczenie posiadania poprzednika (w tym wypadku Skarbu Państwa) jest możliwe, jeżeli podczas biegu zasiedzenia nastąpiło przeniesienie posiadania, tak jak w tym przypadku. Osoba prawna, która przed dniem 1 lutego 1989 r. miała status państwowej osoby prawnej i nie mogła nabyć (też w wyniku zasiedzenia) własności nieruchomości Skarbu Państwa, może do okresu samoistnego posiadania wykonywanego po tej dacie zaliczyć okres posiadania Skarbu Państwa przed dniem 1 lutego 1989 r., jeżeli w tym czasie nastąpiło przeniesienie posiadania" (postanowienie SN z 9 lutego 2012 r. III CZP 93/11). Nie ulega wątpliwości, że posiadanie przez przedsiębiorstwo państwowe urządzeń energetycznych oraz cudzej nieruchomości, na której zostały posadowione, było posiadaniem w rozumieniu przepisu art. 352 k.c. i mogło prowadzić do zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu (art. 292 w zw. z art. 172 k.c.). W orzecznictwie Sądu Najwyższego jednolicie przyjmuje się, że osoba prawna, która przed dniem 1 lutego 1989 r., mając status państwowej osoby prawnej, nie mogła nabyć (także w drodze zasiedzenia) własności nieruchomości ani ograniczonych praw rzeczowych, może do okresu samoistnego posiadania wykonywanego po dniu 1 lutego 1989 r. doliczyć okres posiadania Skarbu Państwa sprzed tej daty. Stanowisko to wyrażone zostało w szczególności właśnie w odniesieniu do przedsiębiorstw energetycznych i innych przedsiębiorstw przesyłowych, które do dnia 1 lutego 1989 r. korzystały ze służebności przesyłu w ramach zarządu mieniem państwowym w imieniu i na rzecz Skarbu Państwa, a więc w istocie były dzierżycielami w rozumieniu przepisu art. 338 k.c., co uniemożliwiało im, podobnie jak przepis art. 128 k.c., nabycie na swoją rzecz własności ani innych praw rzeczowych (między innymi postanowienia Sądu Najwyższego z 25 stycznia 2006 r. I CSK 11/05, z dnia 10 kwietnia 2008 r. IV CSK 21/08, z dnia 17 grudnia 2008 r. I CSK 171/08, OSNC 2010/1/15 i z dnia 10 grudnia 2010 r. III CZP 108/10 niepubl. oraz wyroki z dnia 8 czerwca 2005 r. V CSK 680/04 i z 31 maja 2006 r. IV CSK 149/05 niepubl.). Wnioskodawczyni zgodnie z treścią przepisu art. 176 k.c. wykazała, że po 1 lutego 1989 r. nastąpiło przeniesienie na nią posiadania służebności przez Skarb Państwa. Sąd zważył, że wnioskodawczyni mogła doliczyć do okresu biegu terminu zasiedzenia służebności okres samoistnego posiadania służebności przez poprzednika prawnego, będącego przedsiębiorstwem państwowym. Podmiotem uprawnionym w niniejszej sprawie jest przedsiębiorstwo, którego przedmiotem jest działalność związana z wykorzystaniem urządzeń przesyłowych. Nie ulega przy tym żadnych wątpliwości, że (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w G. jest właścicielem urządzeń służących do przesyłania energii elektrycznej znajdujących się na nieruchomości należącej do uczestnika, a który to fakt - zdaniem Sądu, został wykazany przez wnioskodawczynię na podstawie załączonych dowodów w postaci dokumentów. Z tych dokumentów wynika, iż istniejące w 1989 r. przedsiębiorstwo państwowe (...) zostało przekształcone w przedsiębiorstwo państwowe Zakład (...), by następnie na mocy zarządzenia nr 183/O./93 z dnia 9 lipca 1993 r wydanego przez Ministra Przemysłu i Handlu przedsiębiorstwo to zostało podzielone w celu wniesienia przez Skarb Państwa zorganizowanej części mienia tego przedsiębiorstwa do spółki akcyjnej (...) z siedzibą w W.. Z pozostałej części przedsiębiorstwa państwowego Zakład (...) utworzono jednoosobową spółkę Skarbu Państwa - Zakład (...), które wstąpiło we wszystkie prawa i obowiązki likwidowanego przedsiębiorstwa państwowego za wyjątkiem praw i obowiązków przejętych przez (...) S.A., co wynika wprost z § 3 zarządzenia. Zaś do (...) S.A. wniesiono jedynie mienie w postaci stacji - G. B. i G. I oraz linie energetyczne - G. - W. - G. B. oraz Ż. - G. B.. Z treści tych dokumentów płynie logiczny wniosek, iż w skład mienia wnioskodawczyni weszła linia energetyczna będąca przedmiotem niniejszego postępowania. Za takim stanem rzeczy przemawia również fakt, iż świadek M. J., pracownik wnioskodawczyni i jej poprzedników prawnych od 1968 r., zajmował się przedmiotową linią niemalże od początku rozpoczęcia pracy. Świadczy to o tym, iż przedmiotowa linia energetyczna na skutek postępujących przekształceń ustrojowych i własnościowych znalazła się ostatecznie w majątku wnioskodawczyni. W tym miejscu należy również zwrócić uwagę na domniemanie samoistności posiadania i jego ciągłości zawarte w art. 339 i 340 k.c., znajdujących zastosowanie w niniejszej sprawie z mocy art. 352 k.c.. Dodatkowo zaś przepis art. 345 k.c. wprowadza fikcję prawną przywróconego posiadania. Przyjąć zatem należało, że okoliczności dotyczące posiadania przez poprzedników prawnych wnioskodawczyni a następnie przez samą wnioskodawczynię, służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu zostały wykazane (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 22 maja 2013 roku III CZP 18/13,

i z dnia 27 listopada 2013 roku, V CSK 525/12).

Uczestnik przed upływem okresu zasiedzenia nie wniósł powództwa o wynagrodzenie za wykonywanie służebności gruntowej ani wniosku o ustanowienie służebności przesyłu, a zatem nie przerwał biegu terminu zasiedzenia służebności na zasadzie nieodpłatności. Przedsądowe wezwanie do ustanowienia służebności i do wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości zostało bowiem zgłoszone dopiero dnia 18 czerwca 2012 roku.

W niniejszej sprawie zostały spełnione zatem wszystkie przesłanki wynikające z treści art. 292 k.c., a w tym okresie nie nastąpiło przerwanie trzydziestoletniego biegu terminu zasiedzenia, wobec czego Sąd uznał, że najpóźniej z dniem 29 maja 2006 r., wnioskodawczyni (używająca wówczas firmy - (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w G.) nabyła służebność gruntową o treści odpowiadającej służebności przesyłu (172 § 1 i 2 k.c.).

Treść służebności uwzględnia opinię biegłego z zakresu geodezji odnoście sposobu dostępu do znajdujących się na przedmiotowej działce nieruchomości urządzeń. Z opinii tej wynika bowiem jednoznacznie położenie urządzeń elektrycznych. Sąd uczynił opinię biegłego integralną częścią wydanego orzeczenia dla pełnego zobrazowania usytuowania przedmiotowych urządzeń energetycznych.

O kosztach postępowania w zakresie opłaty sądowej i wydatków na biegłego Sąd orzekł zgodnie z treścią przepisu art. 520 1 k.p.c., wedle którego "każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie" i obciążył nimi wnioskodawcę jako podmiot, który zainicjował postępowanie.

Z tych względów, na podstawie wskazanych przepisów, należało orzec jak w postanowieniu.