Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 listopada 2014 roku

Sąd Okręgowy w Częstochowie I Wydział Cywilny

w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Katarzyna Sidyk

Protokolant: Mateusz Kmieć

po rozpoznaniu w dniu 4 listopada 2014 roku w Częstochowie

na rozprawie

sprawy z powództwa S. K.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę, rentę i ustalenie

1.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda S. K. kwotę 140 000 zł (sto czterdzieści tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami w wysokości 13% w stosunku rocznym od dnia 23 października 2013 roku i kolejnymi ustawowymi odsetkami w razie zmiany ich wysokości do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda S. K. kwotę 3 120 zł (trzy tysiące sto dwadzieścia złotych) wraz z ustawowymi odsetkami w wysokości 13% w stosunku rocznym od dnia 23 października 2013 roku i kolejnymi ustawowymi odsetkami w razie zmiany ich wysokości do dnia zapłaty;

3.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda S. K. rentę z tytułu utraty zdolności do pracy zarobkowej:

-

w kwocie po 367 zł (trzysta sześćdziesiąt siedem złotych) miesięcznie za okres od października 2010 roku do lutego 2011 roku;

-

w kwocie po 398 zł (trzysta dziewięćdziesiąt osiem złotych) miesięcznie za okres od marca 2011 roku do lutego 2012 roku;

-

w kwocie po 421 zł (czterysta dwadzieścia jeden złotych) miesięcznie za okres od marca 2012 roku do lutego 2013 roku;

-

w kwocie po 464 zł (czterysta sześćdziesiąt cztery złote) miesięcznie za okres od marca 2013 roku do października 2013 roku

wraz z ustawowymi odsetkami w wysokości 13% w stosunku rocznym od dnia 23 października 2013 roku i kolejnymi ustawowymi odsetkami w razie zmiany ich wysokości do dnia zapłaty;

4.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda S. K. rentę z tytułu utraty zdolności do pracy zarobkowej w kwocie po 464 zł (czterysta sześćdziesiąt cztery złote) miesięcznie za okres od listopada 2013 roku do lutego 2014 roku i w kwocie po 520 zł (pięćset dwadzieścia złotych) miesięcznie od marca 2014 roku –

płatną z góry do dziesiątego dnia każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat renty – za okres od dnia następnego po dniu płatności raty renty do dnia zapłaty;

5.  ustala odpowiedzialność pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości u powoda w wyniku wypadku z dnia 1 września 2006 roku;

6.  oddala powództwo w pozostałej części;

7.  nie obciąża powoda kosztami procesu należnymi pozwanemu po stosunkowym rozdzieleniu kosztów;

8.  nakazuje pobrać od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Częstochowie kwotę 8 485 zł 82 gr (osiem tysięcy czterysta osiemdziesiąt pięć złotych osiemdziesiąt dwa grosze) tytułem zwrotu kosztów sądowych, których powód nie miał obowiązku uiścić w części, co do której powództwo zostało uwzględnione;

9.  odstępuje od ściągnięcia z zasądzonego na rzecz powoda roszczenia kosztów sądowych w części, co do której powództwo zostało oddalone.

Sygn. akt IC 422/13

UZASADNIENIE

Powód S. K. w pozwie z dnia 4 listopada 2013r. (data złożenia w placówce pocztowej) wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W.:

1)  kwoty 170 000 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 16 października 2013r. do dnia zapłaty;

2)  kwoty 6 520 zł tytułem zwrotu kosztów opieki wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 16 października 2013r. do dnia zapłaty;

3)  renty z tytułu utraty zdolności do pracy zarobkowej w wysokości 2 900 zł miesięcznie poczynając od 1 września 2006r. wraz z odsetkami od dnia 16 października 2013r., płatnej do 5-go dnia każdego miesiąca wraz z odsetkami ustawowymi w przypadku zwłoki w zapłacie;

4)  kosztów procesu według norm przepisanych.

Powód wniósł również o ustalenie odpowiedzialności pozwanego na przyszłość za skutki wypadku, jakiemu powód uległ w dniu 1 września 2006r.

W uzasadnieniu pozwu powód podał, iż w dniu 1 września 2006r. w S. miał miejsce wypadek, w wyniku którego powód doznał ciężkich obrażeń ciała. Sprawca wypadku ubezpieczony był w zakresie odpowiedzialności cywilnej w zakładzie pozwanego. Leczenie powoda i rehabilitacja były długotrwałe, powód przeszedł kilka zabiegów operacyjnych. Orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z dnia 14 listopada 2012r. powód został uznany za osobę całkowicie niezdolną do pracy. Powód domaga się zwrotu kosztów sprawowanej nad nim opieki w okresie od dnia zdarzenia do dnia 13 lutego 2007r., tj. przez 163 dni po 4 godziny dziennie w kwocie 10 zł za godzinę, łącznie 6 520 zł. Powód podał, iż aktualnie utrzymuje się jedynie z renty w wysokości 700 zł. Powód ukończył (...) Szkołę Zawodową o profilu mechanik pojazdów samochodowych, podjął również pracę w celu przygotowania zawodowego. Wypadek przerwał plany zawodowe powoda. Przyjmując, że powód mógłby zarobić przynajmniej przeciętne wynagrodzenie, które na chwilę obecną wynosi 3 612 zł 51 gr, przy uwzględnieniu uzyskiwanej renty na poziomie 717 zł 35 gr, powód domaga się niniejszym pozwem przyznania renty z tytułu utraty zdolności zarobkowych na poziomie 2 900 zł miesięcznie, poczynając od dnia zdarzenia. Stan zdrowia powoda nie jest stabilny, nie są znane jeszcze wszystkie negatywne skutki zdarzenia, a zakres obrażeń ciała uzasadnia podejrzenie możliwości ujawnienia się w przyszłości nieznanych dotychczas szkód, w szczególności w zakresie operacji plastycznych nóg. Powyższe uzasadnia żądanie ustalenia odpowiedzialności pozwanego na przyszłość za skutki wypadku. Pozwany w toku postępowania likwidacyjnego przyznał powodowi kwotę 60 000 zł tytułem zadośćuczynienia i kwotę 1 804 zł 84 gr tytułem zwrotu kosztów leczenia. Pismem z dnia 7 października 2013r. pełnomocnik powoda wezwał pozwanego do dopłaty zadośćuczynienia, wypłaty renty i kosztów opieki. Do dnia wytoczenia powództwa pozwany nie uczynił zadość żądaniu powoda. W ocenie powoda, biorąc pod uwagę skutki wypadku z dnia 1 września 2006r. dla zdrowia powoda, żądanie zapłaty przez pozwanego kwoty 230 000 zł tytułem zadośćuczynienia należy uznać za uzasadnione. Cierpienia powoda były i są ogromne, wypadek spowodował poważne i nieodwracalne straty na zdrowiu powoda i utratę perspektyw na przyszłość. Wobec wypłaty przez pozwanego z tego tytułu kwoty 60 000 zł, powód dochodzi zasądzenia dodatkowej kwoty 170 000 zł.

Pozwany (...) S.A. w W. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz opłaty skarbowej w kwocie 17 zł.

W odpowiedzi na pozew pozwany przyznał, iż sprawca wypadku w dacie zdarzenia posiadał u pozwanego obowiązkowe ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego. Po zgłoszeniu szkody przez powoda nastąpiła jej likwidacja. W toku postępowania likwidacyjnego pozwany ustalił, iż powód doznał uszczerbku na zdrowiu w wysokości 60% i przyznał powodowi kwotę 60 000 zł tytułem zadośćuczynienia biorąc pod uwagę stopień trwałego uszczerbku na zdrowiu, charakter następstw wypadku, nasilenie bólu, czasokres leczenia, przebyte zabiegi operacyjne oraz wiek poszkodowanego. W ocenie pozwanego, domaganie się przez powoda dalszych 170 000 zł z tytułu zadośćuczynienia jest nieuzasadnione. Pozwany zarzucił również, iż powód nie wykazał, że okres koniecznej opieki nad nim wynosił 163 dni, a do wyliczenia wysokości tych kosztów posłużył się kalkulacją kosztów roboczogodziny z 2009r., a nie z daty jej wykonywania. Pozwany podniósł również zarzut przedawnienia rat rentowych. Wskazał, iż powód po raz pierwszy zgłosił roszczenie rentowe w piśmie z dnia 7 października 2013r., co zgodnie z art. 819§4 k.c. przerwało bieg terminu przedawnienia. Wobec tego, powód może domagać się rat rentowych tylko za nieprzedawniony okres od października 2010r. Pozwany nie zgodził się również z twierdzeniem, że powód mógł wykonując zawód mechanika samochodowego otrzymywać wynagrodzenie w wysokości 3 612 zł 51 gr, w związku z czym żądanie renty w kwocie 2 900 zł jest nieuzasadnione i w żadnym stopniu nie udowodnione. W ocenie pozwanego, założenie że powód z wykształceniem zawodowym w swojej pierwszej pracy po ukończeniu szkoły osiągałby miesięczne wynagrodzenie w kwocie 3 612 zł 51 gr jest pozbawione jakichkolwiek realnych podstaw. Zdaniem pozwanego, powód mógłby otrzymywać najniższe wynagrodzenie, a poza tym powinien wykazać, że miałby możliwość podjęcia zatrudnienia w swoim zawodzie. Pozwany zakwestionował również żądanie zapłaty odsetek za okres wcześniejszy niż data wyrokowania (k. 144-146).

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 1 września 2006r. w S. na skrzyżowaniu ulicy (...) z ulicą (...) powód S. K. jadąc na rowerze został potrącony i najechany przez samochód ciężarowy. Kierujący samochodem ciężarowym marki J. nr rej (...) E. B. nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, że na oznakowanym skrzyżowaniu podjął manewr wyprzedzania kierującego rowerem S. K., w wyniku czego doszło do zderzenia obu pojazdów, a powód doznał zmiażdżenia skóry i tkanki podskórnej obu ud z martwicą, wstrząsu krwotocznego, stłuczenia głowy, klatki piersiowej, brzucha i uszkodzenia więzadeł kolana prawego z destabilizacją, tj. obrażeń powodujących ciężki uszczerbek na zdrowiu pokrzywdzonego. Za czyn ten wyczerpujący znamiona przestępstwa z art. 177§2 k.k. E. B. został skazany wyrokiem Sądu Rejonowego w Lublińcu z dnia 2 marca 2007r. w sprawie(...) na karę jednego roku i sześciu miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania orzeczonej kary na okres próby 3 lat oraz grzywnę w wymiarze 100 stawek dziennych po 10 złotych każda.

/ dowód: wyrok Sądu Rejonowego w Lublińcu z dnia 2 marca 2007r. (k. 71 akt sprawy (...)), odpis aktu oskarżenia (k. 16-18)/

Powód S. K. po wypadku w stanie ogólnym ciężkim został przetransportowany karetką pogotowia ratunkowego do Wojewódzkiego Szpitala (...) im. (...) w C., gdzie był hospitalizowany w okresie od 1 września 2006r. do 20 września 2006r. na Oddziale (...) Ogólnej i Naczyń z Pododdziałem (...) Urazów Wielonarządowych. U powoda rozpoznano zmiażdżenie skóry i tkanek podskórnych obu ud z martwicą, wstrząs krwotoczny, stłuczenie głowy, klatki piersiowej i brzucha, uszkodzenie więzadeł kolana prawego z niestabilnością. W czasie leczenia przetoczono powodowi 11 j masy erytrocytarnej i 4 j osocza zgodnej grupowo krwi. Powód był leczony operacyjnie. W dniu 6 września 2006r. wykonano ewakuację rozległych krwiaków oraz martwiczych tkanek podskórnych z obu ud. W dniu 13 września 2006r. wykonano wycięcie martwiczych tkanek skóry, powięzi i mięśni z obu ud.

Następnie powód został przekazany do Ośrodka (...) w S., gdzie był hospitalizowany w okresie od 20 września 2006r. do 6 listopada 2006r. U powoda stwierdzono wówczas głębokie podpowięziowe martwicze zakażenie tkanek miękkich obu ud i podudzi, stan po urazie wielonarządowym, niestabilność stawu kolanowego prawego z uszkodzeniem więzadeł, zapalenie płuc w przebiegu choroby. W dniu 27 września 2006r. wykonano u powoda kolejny zabieg operacyjny wycięcia martwiczych tkanek uda lewego i obu podudzi, oczyszczenie ran, opracowanie chirurgiczne płata skórno – tłuszczowego uda lewego, drenaż podudzia lewego, położono wolne przeszczepy skóry pośredniej grubości. Od 29 września 2006r. prowadzono zabiegi w komorze hiperbarycznej. W dniu 12 października 2006r. wykonano u powoda kolejny zabieg chirurgiczny oczyszczenia ran ziarninujących tylnych powierzchni ud, obcięcie brzegów ran, skaryfikację nabłonkową płatów skórnych obu ud, szycie sytuacyjne i ponownie położono wolne przeszczepy skóry pośredniej grubości. W dniu 27 października 2006r. wykonano kolejny zabieg oczyszczenia ran przednich powierzchni kończyn dolnych z wolnym przeszczepem skóry pośredniej grubości.

W dniu 6 listopada 2006r. powód został przekazany do dalszego leczenia w Oddziale (...) Ogólnej w Wojewódzkim Szpitalu (...) im. (...) w C.. Hospitalizacja trwała do 13 listopada 2006r. z rozpoznaniem stanu po urazie wielonarządowym. Powód był konsultowany ortopedycznie, zalecono stabilizatory stawów kolanowych. Następnie powód został przekazany do Oddziału (...) Wojewódzkiego Szpitala (...) im. (...) w C., gdzie przebywał do 4 grudnia 2006r. Miał tam stosowaną kinezyterapię. Przy wypisie uzyskano chód samodzielny w stabilizatorach stawów kolanowych.

Z powodu zaburzeń funkcji chodu powód w okresie od 24 stycznia 2007r. do 13 lutego 2007r. był hospitalizowany w Szpitalu w K.. W leczeniu stosowano: laser, okłady parafinowe, tens, magnetoterapię, masaż klasyczny, gimnastykę. Uzyskano nieznaczną poprawę chodu.

Dalsze leczenie powód prowadzi w Przychodni (...). W warunkach domowych powód wykonywał ćwiczenia na stacjonarnym rowerze. Raz w roku powód przechodzi rehabilitację w Gabinecie (...) w S. w Caritas Diecezji (...). W okresie od 10 lutego 2009r. do 24 lutego 2009r. powód miał prowadzoną rehabilitację w postaci gimnastyki i masaży. Powód po wykorzystaniu zasiłku chorobowego, został uznany przez lekarza orzecznika ZUS za całkowicie niezdolnego do pracy. Renta jest przyznana do 30 listopada 2015r.

/ dowód : odpisy dokumentacji medycznej (k. 23-104, 106-107), dokumentacja fotograficzna (k. 19-22), odpis orzeczenia lekarza orzecznika ZUS z dnia 14 listopada 2012r. (k. 105), opinia biegłego sądowego z zakresu chirurgii urazowej i ortopedii lek. med. D. K. (k. 223-227)/

Powód S. K. w wyniku wypadku z dnia 1 września 2006r. doznał urazu wielonarządowego w postaci stłuczenia głowy, stłuczenia klatki piersiowej i brzucha, wstrząsu hypowolemicznego, zmiażdżenia skóry i tkanki podskórnej obu ud i podudzi powikłanego głębokim podpowięziowym martwiczym zakażeniem tkanek miękkich, uszkodzenie więzadeł kolana prawego z niestabilnością. W związku z powyższymi urazami powód doznał trwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 60% z przyczyn chirurgicznych i ortopedycznych. Natomiast z przyczyn neurologicznych powód nie doznał trwałego ani długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Uraz głowy był urazem powierzchownym i nie pozostawił żadnych następstw.

Trwały uszczerbek na zdrowiu z przyczyn chirurgicznych i ortopedycznych przedstawia się natomiast deformacją i zeszpeceniem kończyn dolnych oraz ograniczeniem sprawności kończyn dolnych. Z powodu rozległych blizn w okolicy kolan powód nie może wykonywać pracy w wyuczonym zawodzie mechanika samochodowego.

Operacje, którym był poddany powód, były wykonywane w znieczuleniu, ale czas po zabiegach był obarczony dolegliwościami bólowymi, zmiany opatrunków również wiązały się z dolegliwościami bólowymi. Powód przez rok poruszał się zabezpieczony w stabilizatory stawów kolanowych. Także rehabilitacja i ćwiczenia wiązały się z odczuwaniem bólu. Powód przez dłuższy czas stosował leki przeciwbólowe. W przypadku powoda dolegliwości bólowe o dużym natężeniu mogły trwać przez czas pobytu w szpitalu, dolegliwości bólowe o średnim natężeniu mogły trwać przez okres kolejnych 3 miesięcy, przez następne 6-8 miesięcy dolegliwości bólowe kończyn dolnych mogły mieć lekkie natężenie. Dolegliwości bólowe o dużym natężeniu występowały u powoda każdorazowo po zabiegach operacyjnych, których w sumie było pięć. Obecnie u powoda dolegliwości bólowe mogą występować przy zmianie warunków pogodowych i po przeciążeniu i mogą mieć natężenie lekkie do umiarkowanego.

Po wypadku powód wymagał pomocy osób trzecich przy codziennej toalecie, przy kąpieli, zmianie opatrunków, ubieraniu się, dowożeniu do szpitali. Pomoc ta była konieczna po opuszczeniu szpitali, tj. od 4 grudnia 2006r. do 24 stycznia 2007r., czyli przez okres 7 tygodni w wymiarze 6 godzin dziennie. Następnie od 13 lutego 2007r. przez okres 6 miesięcy pomoc była konieczna w wymiarze 2 godziny dziennie.

Rokowania na przyszłość w przypadku powoda należy ocenić jako niepewne. Kończyny dolne są bowiem niewydolne, wymagają oszczędzającego trybu życia, unikania nasłonecznienia. Zmiany bliznowate w obrębie stawów kolanowych mogą wpływać negatywnie na stan stawów kolanowych i prowadzić do rozwoju zmian zwyrodnieniowych. Nie ma szansy, aby powód powrócił do pełnego zdrowia i doszło do całkowitego jego wyleczenia. Powód w chwili obecnej nie wymaga specjalistycznego leczenia. Natomiast wymaga okresowo natłuszczania blizn, zmiany opatrunków przy wycieku z okolicy kolana lewego.

/ dowód : opinia biegłego sądowego z zakresu chirurgii urazowej i ortopedii lek. med. D. K. (k. 223-227), opinia biegłej sądowej z zakresu neurologii lek. med. M. R. (k. 240)/

Powód S. K. w chwili wypadku miał 18 lat (ur. (...)). Przed wypadkiem powód uczęszczał do ostatniej 3 klasy (...) Szkoły Zawodowej nr (...) im. J. L. w O.. Uczył się zawodu mechanika samochodowego. Powód otrzymał świadectwo ukończenia szkoły zawodowej w zawodzie mechanika pojazdów samochodowych z dnia 14 czerwca 2006r., natomiast nie otrzymał świadectwa zdania egzaminu czeladniczego, gdyż nie zdążył przystąpić do tego egzaminu. Powód przed wypadkiem wiązał swą przyszłość z wykonywaniem zawodu mechanika pojazdów samochodowych.

Od dnia 1 września 2003r. powód miał zawartą umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego z H. G. właścicielem firmy (...), Pomoc (...)” z siedzibą w S.. Umowa była zarejestrowana w (...) Cechu (...) w L.. Powód otrzymywał wynagrodzenie w pierwszej klasie w kwocie 70 zł, w drugiej – 80 zł i trzeciej – 100 zł. H. G. był zadowolony z pracy powoda i zamierzał go zatrudnić po upływie okresu nauki zawodu w ramach stażu pracy, ewentualnie po odbyciu przez powoda stażu, przy czym warunki umowy nie były jeszcze dokładnie uzgodnione między stronami. Po wypadku powoda umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego została przez strony przedłużona do dnia 28 lutego 2007r.

Po wypadku, po opuszczeniu szpitala, opiekę nad powodem sprawowała głównie matka T. K.. Powód wymagał pomocy przy codziennej toalecie, kąpieli, zmianie opatrunków, smarowaniu nóg specjalnymi maściami, ubieraniu się, przygotowywaniu posiłków, dowożeniu do lekarzy.

Powód od grudnia 2011r. jest żonaty. Zamieszkuje z żoną wraz ze swoimi rodzicami. Powód utrzymuje się z renty wypłacanej przez ZUS. Żona powoda z zawodu jest fryzjerką, ale nie pracuje, jest zarejestrowana jako osoba bezrobotna.

Renta ZUS pobierana przez powoda wynosiła: od 2 marca 2007r. do lutego 2008r. – kwotę 597 zł 46 gr brutto, tj. 525 zł 69 gr netto; od marca 2008r. do lutego 2009r. – kwotę 636 zł 29 gr brutto, tj. 560 zł 02 gr netto; od marca 2009r. do lutego 2010r. – kwotę 675 zł 10 gr brutto, 591 zł 34 gr netto; od marca 2010r. do lutego 2011r. – kwotę 706 zł 29 gr brutto, 616 zł 72 gr netto; od marca 2011r. do lutego 2012r. – kwotę 728 zł 18 gr brutto, 634 zł 64 gr netto; od marca 2012r. do lutego 2013r. – kwotę 799 zł 18 gr brutto, 691 zł 25 gr netto. Od marca 2013r. powód otrzymuje rentę w kwocie 831 zł 15 gr brutto, 717 zł 35 gr netto.

/ dowód : odpis świadectwa ukończenia (...) Szkoły Zawodowej z dnia 14 czerwca 2006r. (k. 119-120), odpis umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego z dnia 1 września 2003r. (k. 121-122), dowód wpłaty za przedłużenie umowy (k. 209), informacja z (...) Oddział w C. z dnia 13 lutego 2014r. (k. 198), zeznania świadka T. K. (nagranie, k. 193-196), częściowo zeznania świadka H. G. (nagranie, adnotacje k. 210-211), zeznania powoda (nagranie, adnotacje k. 259-261)/

Sąd zważył, co następuje :

Odpowiedzialność pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. za skutki wypadku komunikacyjnego z dnia 1 września 2006r., w którym obrażeń ciała doznał powód S. K., była co do zasady pomiędzy stronami bezsporna. Spór dotyczył natomiast wysokości żądanego przez powoda zadośćuczynienia, zasadności żądania renty i jej wysokości, daty od której dochodzone są odsetki za opóźnienie.

Stosownie do treści art. 444§1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na podstawie art. 445 § 1 k.c. w związku z art. 444 § 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, Sąd może również przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. W myśl art. 444§2 k.c. jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.

Oceniając zasadność roszczenia powoda o zadośćuczynienie Sąd miał na uwadze, że suma pieniężna przyznana tytułem zadośćuczynienia ma być „odpowiednia”. Wysokość sumy pieniężnej stanowiącej zadośćuczynienie powinna być ustalana po uwzględnieniu wszystkich okoliczności mających wpływ na rozmiar doznanej krzywdy. Tymi okolicznościami są np.: rodzaj doznanych przez poszkodowanego obrażeń i rozmiar związanych z nimi cierpień fizycznych i psychicznych, ich nasilenie i czas trwania, długotrwałość choroby, nieodwracalność następstw wypadku, kalectwo i jego stopień, oszpecenie, rodzaj wykonywanej pracy, szanse na przyszłość, poczucie nieprzydatności społecznej, bezradność życiowa, konieczność korzystania ze wsparcia bliskich oraz inne czynniki podobnej natury. Poza tym, dla ustalenia wysokości zadośćuczynienia będzie mieć znaczenie wiek poszkodowanego, jego zawód itp. Wszystkie te okoliczności powinny być analizowane indywidualnie w związku z osobą poszkodowanego. (por.: wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 30 stycznia 2013r., I ACa 917/12, LEX nr 1271838; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 lipca 2012r. z uzasadnieniem, I CSK 74/12, LEX nr 1226824; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 września 2010r. z uzasadnieniem, II CSK 94/10, LEX nr 672673 oraz przytoczone tam liczne orzecznictwo).

Ustalając wysokość należnego powodowi S. K. zadośćuczynienia Sąd miał na uwadze, iż powód przed wypadkiem był osobą zdrową, w pełni sprawną oraz prowadzącą normalny tryb życia adekwatny do jego młodego wieku. Powód w chwili wypadku miał 18 lat (ur. (...)). Uraz powoda miał charakter wielonarządowy i kwalifikował się jako ciężki. Przebieg leczenia powoda był długotrwały i połączony z poważnymi zabiegami, w tym pięcioma operacjami, obarczonymi ryzkiem i powodującymi znaczne uciążliwości i dolegliwości bólowe.

Sąd miał na uwadze, że trwały uszczerbek na zdrowiu z przyczyn chirurgicznych i ortopedycznych przedstawia się u powoda deformacją i zeszpeceniem kończyn dolnych oraz ograniczeniem ich sprawności. Z powodu rozległych blizn w okolicy kolan powód nie może wykonywać pracy w wyuczonym zawodzie mechanika samochodowego. Należało również mieć na względzie, że powód nie ma szansy na całkowity powrót do zdrowia i odzyskanie pełnej sprawności fizycznej. Występujące u powoda dysfunkcje kończyn dolnych zaburzają celową i samodzielną aktywność powoda. Powód jest całkowicie niezdolny do pracy.

Sąd uwzględnił nadto nieodwracalność następstw wypadku drogowego w postaci trwałego uszczerbku na zdrowiu, a także jego znaczną wysokość. W wyniku wypadku powód S. K. doznał bowiem stałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 60%.

Mając powyższe na uwadze, Sąd uznał za zasadne określenie wysokości zadośćuczynienia należnego powodowi S. K. na kwotę 200 000 zł. Pozwany w toku postępowania likwidacyjnego wypłacił powodowi kwotę 60 000 zł z tego tytułu, w związku z powyższym różnicę stanowi kwota 140 000 zł, którą Sąd zasądził na rzecz powoda w punkcie 1 wyroku.

Ocena rozmiaru szkody, a w konsekwencji wysokości żądanego odszkodowania i zadośćuczynienia podlega weryfikacji sądowej. Jednakże byłoby niedopuszczalne przyjęcie, że poszkodowany ma czekać z otrzymaniem świadczenia z tytułu odsetek do chwili ustalenia przez sąd wysokości szkody w konkretnym przypadku. Orzeczenie sądowe w postępowaniu odszkodowawczym oczywiście nie ma charakteru konstytutywnego, nie jest więc źródłem zobowiązania sprawcy szkody względem poszkodowanego do zapłaty odszkodowania czy zadośćuczynienia. Rzeczywistym źródłem takiego zobowiązania jest czyn niedozwolony.

Zasadą jest więc, że w/w świadczenia stają się wymagalne po wezwaniu zobowiązanego przez poszkodowanego do spełnienia świadczenia (art. 455§1 k.c.). Od tej chwili biegnie termin do odsetek za opóźnienie (art. 481§1 k.c.). Zasada ta doznaje wyjątków, które wynikają np. z art. 14 ust. 1 i 2 czy art. 125 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.

(por.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 lutego 2010r. z uzasadnieniem, II CSK 434/09, LEX nr 602683; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 marca 2009r., V CSK 370/08, LEX nr 584212; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 czerwca 2005r. z uzasadnieniem, I CK 7/05, LEX nr 153254; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2007r., I CSK 433/06, LEX nr 274209; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 lutego 2012r., V CSK 57/11, LEX nr 1147804).

Zgodnie zatem z art. 14 ust. 1 i 2 powołanej ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych (…) zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Jedynie w sytuacji, gdy wyjaśnienie w tym terminie okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później jednak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie, chyba że ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego.

Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, które Sąd w niniejszej sprawie podziela, wierzyciel oprócz złożenia samego zawiadomienia o wypadku powinien także określić swoje roszczenie. Jeżeli tego nie zrobił, to ubezpieczyciel popadł w opóźnienie dopiero z upływem czternastodniowego terminu od daty określenia swych roszczeń przez powoda wobec pozwanego (por. uzasadnienie do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2004r., I CK 131/03, OSNC 2005/2/40).

Powód S. K. wezwał pozwanego do zapłaty dodatkowego zadośćuczynienia w kwocie 170 000 zł dopiero pismem z dnia 7 października 2013r. doręczonym w dniu 8 października 2013r. (k. 127-131, k. 132). W związku z powyższym, Sąd zasądził ustawowe odsetki za opóźnienie od kwoty 140 000 zł od dnia 23 października 2013r.

Powód S. K. domagał się w pozwie również zasądzenia kwoty 6 520 zł z tytułu kosztów opieki poniesionych w okresie od 1 września 2006r. do 13 lutego 2007r. (k. 7).

Jak wynika z opinii biegłego z zakresu chirurgii urazowej i ortopedii powód w w/w okresie wymagał pomocy osób trzecich przy codziennej toalecie, przy kąpieli, zmianie opatrunków, ubieraniu się, dowożeniu do szpitali. Przy czym, pomoc ta była konieczna w czasie, gdy powód nie przebywał w szpitalu, tj. od 4 grudnia 2006r. do 24 stycznia 2007r., czyli przez okres 52 dni w wymiarze 6 godzin dziennie.

Z uchwały nr 164/XXVII/00 Rady Gminy w J. z dnia 11 grudnia 2000r. wynika, iż koszt jednej godziny usług opiekuńczych od 1 stycznia 2001r. wynosił 10 złotych (k. 174 – 176a). Zmiana nastąpiła dopiero na podstawie uchwały nr 159/XX/08 z dnia 9 grudnia 2008r. Zarządzeniem nr (...) Kierownika (...) w J. z dnia 16 lutego 2009r. koszt roboczogodziny za świadczenie usług opiekuńczych został określony na 14 złotych (k. 168 – 169, 171 – 173).

Mając powyższe na uwadze, należne powodowi odszkodowanie obejmujące koszty opieki za okres od 4 grudnia 2006r. do 24 stycznia 2007r. wynosi kwotę 3 120 zł, według wyliczenia: 52 dni × 6 godzin × 10 zł.

W związku z powyższym, Sąd zasądził na rzecz powoda od pozwanego w punkcie 2 wyroku kwotę 3 120 zł. Powód zgłosił roszczenie o zwrot kosztów opieki pismem z dnia 7 października 2013r. doręczonym w dniu 8 października 2013r. (k. 127-131, k. 132). W związku z powyższym, Sąd zasądził ustawowe odsetki za opóźnienie od kwoty 3 120 zł od dnia 23 października 2013r.

Odnosząc się do żądania renty wyrównawczej, tj. renty z tytułu utraty zdolności do pracy zarobkowej, należy zauważyć, iż po zmianie obowiązującej od 1 stycznia 2004r. wolne od podatku dochodowego są zarówno odszkodowania jak i renty otrzymane na podstawie przepisów prawa cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia (por.: art. 21 ust. 1 pkt 3b i 3c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000r., nr 14, poz. 176 ze zm.; tekst jednolity: Dz.U. z 2012r., poz. 361 ze zm;). W związku z powyższym, Sąd przyjął do wyliczenia należnej powodowi kwoty renty wyrównawczej wartości netto.

Powód nie wykazał w toku procesu, aby był w stanie uzyskiwać wyższe niż minimalne wynagrodzenie w gospodarce. Sam powód podniósł na rozprawie w dniu 4 listopada 2014r., że koledzy z którymi chodził do szkoły zawodowej zarabiają obecnie po 1 500 – 2 000 zł brutto. Natomiast odnosząc się do zeznań świadka H. G., iż w tym zawodzie, czyli zawodzie mechanika samochodowego, można osiągnąć dochody w kwocie 3 000 – 5 000 zł brutto, należy zauważyć, że świadek prowadzi własny warsztat samochodowy i to od wielu lat, tj. od stycznia 1989r. (k. 211). Powód natomiast nie wykazał, aby on czy jego rodzice dysponowali środkami do otworzenia takiego warsztatu, tym bardziej że sam powód zeznał, iż wymagałoby to postawienia nowego budynku (k. 260). Z zeznań świadka T. K. wynika, że w domu nie ma warunków na zrobienie warsztatu (k. 195). Generalnie Sąd uznał zeznania powoda za wiarygodne, z wyjątkiem twierdzenia, iż od 1 września 2006r. miał uzyskiwać w zakładzie (...) wynagrodzenie ok. 1 500 zł brutto. Z zeznań świadka H. G. wynika bowiem jedynie, że powód miał odbyć u niego staż, ale nie ustalili jeszcze czy po stażu powód będzie miał przedłużoną umowę (k. 211).

Należy podkreślić, iż samo roszczenie o rentę, tj. o przyznanie prawa do renty, nie jest świadczeniem okresowym i nie podlega przedawnieniu z art. 118 k.c., ale jako roszczenie o charakterze odszkodowawczym przedawnia się zgodnie z reżimem z art. 442 ¹ k.c. Natomiast roszczenia o zaległe raty renty jako świadczenie okresowe przedawniają się z upływem 3 lat (por. m.in.: wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 17 kwietnia 2013r., VI ACa 1306/12, LEX nr 1344295).

Roszczenie o rentę zostało zgłoszone pozwanemu dopiero pismem z dnia 7 października 2013r. doręczonym w dniu 8 października 2013r. (k. 127-131, k. 132) (por.: art. 819§4 k.c.). Zaległe raty renty do września 2010r. uległy zatem przedawnieniu. Wobec tego, powód może domagać się rat rentowych tylko za nieprzedawniony okres od października 2010r..

Zasądzona na rzecz powoda renta została wyliczona w sposób przedstawiony poniżej.

Renta wypłacana powodowi przez ZUS wynosiła:



od marca 2010r. do lutego 2011r. – kwotę 706 zł 29 gr brutto, 616 zł 72 gr netto;



od marca 2011r. do lutego 2012r. – kwotę 728 zł 18 gr brutto, 634 zł 64 gr netto;



od marca 2012r. do lutego 2013r. – kwotę 799 zł 18 gr brutto, 691 zł 25 gr netto;



od marca 2013r. wynosi kwotę 831 zł 15 gr brutto, 717 zł 35 gr netto.

W tym okresie najniższe wynagrodzenie w kraju ustalane Rozporządzeniami Rady Ministrów opublikowanymi w Dziennikach Ustaw wynosiło:



w 2010 roku – 1 317 zł brutto; 984 zł 15 gr netto ( www.kalkulatory.gofin.pl );



w 2011 roku – 1 386 zł brutto; 1 032 zł 34 gr netto;



w 2012 roku – 1 500 zł brutto; 1 111 zł 86 gr netto;



w 2013 roku – 1 600 zł brutto; 1 181 zł 38 gr netto;



w 2014 roku – 1 680 zł brutto; 1 237 zł 20 gr netto.

Mając powyższe na uwadze, Sąd zasądził w punktach 3 i 4 wyroku od pozwanego na rzecz powoda rentę z tytułu utraty zdolności do pracy zarobkowej w wysokości:



w kwocie po 367 zł (984 zł 15 gr – 616 zł 72 gr) miesięcznie za okres od października 2010r. do lutego 2011r.;



w kwocie po 398 zł (1 032 zł 34 gr – 634 zł 64 gr) miesięcznie za okres od marca 2011r. do lutego 2012r.;



w kwocie po 421 zł (1 111 zł 86 gr – 691 zł 25 gr) miesięcznie za okres od marca 2012r. do lutego 2013r.;



w kwocie po 464 zł (1 181 zł 38 gr – 717 zł 35 gr) miesięcznie za okres od marca 2013r. do lutego 2014r.;



w kwocie po 520 zł (1 237 zł 20 gr – 717 zł 35 gr) miesięcznie od marca 2014r.

Przy czym, z uwagi na fakt iż roszczenie o rentę po raz pierwszy zostało zgłoszone pismem z dnia 7 października 2013r. doręczonym w dniu 8 października 2013r. Sąd zasądził ustawowe odsetki za opóźnienie od rat renty zasądzonych za okres do października 2013r. od dnia 23 października 2013r. (punkt 3 wyroku).

Natomiast od rat renty poczynając od listopada 2013r. Sąd zasądził ustawowe odsetki w przypadku opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat renty – za okres od dnia następnego po dniu płatności raty renty do dnia zapłaty (punkt 4 wyroku).

Mając na uwadze rozległość, poważny charakter następstw wypadku, nie można wykluczyć wystąpienia jakiś dodatkowych szkód u powoda S. K. w przyszłości pozostających w związku przyczynowym z wypadkiem. Skutki wypadku spowodowały ograniczenie sprawności fizycznej powoda. Jego stan zdrowia nie jest stabilny, nie są znane jeszcze wszystkie negatywne skutki zdarzenia, a zakres obrażeń ciała uzasadnia przyjęcie możliwości ujawnienia się w przyszłości nieznanych dotychczas szkód, w szczególności w zakresie operacji plastycznych nóg.

Biegły chirurg ocenił rokowania na przyszłość w przypadku powoda jako niepewne. Kończyny dolne są bowiem niewydolne, wymagają oszczędzającego trybu życia, zmiany bliznowate w obrębie stawów kolanowych mogą wpływać negatywnie na stan stawów kolanowych i prowadzić do rozwoju zmian zwyrodnieniowych. Nie ma szansy, aby powód powrócił do pełnego zdrowia i doszło do całkowitego jego wyleczenia.

Z tego względu, powód posiada interes prawny w rozumieniu art. 189 k.p.c. w żądaniu ustalenia odpowiedzialności pozwanego na przyszłość. Doniosłe znaczenie tego ustalenia dla stron takiego stosunku prawnego, który nie jest jednym wyrokiem wyczerpany, polega na usunięciu niepewności prawnej na przyszłość – trwałego ustalenia odpowiedzialności niewzruszalnego w przyszłych procesach o dalsze szkody. Trudności dowodowe z biegiem lat narastają, a przesądzenie w sentencji wyroku zasądzającego świadczenie odszkodowawcze o odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości zwalnia poszkodowanego z obowiązku udowodnienia istnienia wszystkich przesłanek odpowiedzialności podmiotu, na którym taka odpowiedzialność już ciąży. (por.: uchwała Sądu Najwyższego (7s) z dnia 17 kwietnia 1970r., III PZP 34/69, OSNC 1970/12/217; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 24 lutego 2009r. z uzasadnieniem, III CZP 2/09, OSNC 2009/12/168; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 marca 2010r. z uzasadnieniem, IV CSK 410/09, LEX nr 678021).

Koszty poniesione w toku procesu przez powoda obejmowały: koszty zastępstwa procesowego w kwocie 7 200 zł, opłatę od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł (k. 15). Pozwany poniósł koszty w kwocie 7 200 zł i opłatę od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł (k. 159). Razem koszty procesu wyniosły 14 434 zł.

Uwzględniając wartość przedmiotu sporu (460 720 zł k. 138) i wartość uwzględnionego roszczenia (166 591 zł) powód wygrał proces w 36%, wobec czego powód musiałaby zapłacić na rzecz pozwanego kwotę 2 021 złotych, po stosunkowym rozdzieleniu kosztów, według następującego wyliczenia: 14 434 zł × 36/100 (koszty, które powinien ponieść pozwany) – 7 217 zł (koszty, które pozwany poniósł) = - 2 021 zł (koszty do dopłaty przez powoda).

Jednakże na podstawie art. 102 k.p.c., z uwagi na charakter sprawy, fakt iż określenie wysokości zadośćuczynienia ma charakter ocenny, a ustalenie stanu zdrowia wymaga wiadomości specjalnych, a także ze względu na sytuację życiową i materialną powoda, Sąd nie obciążył powoda kosztami procesu należnymi pozwanemu po ich stosunkowym rozdzieleniu.

Koszty sądowe poniesione w toku procesu przez Skarb Państwa obejmowały: opłatę od pozwu w kwocie 23 036 zł oraz wynagrodzenie biegłych w kwocie 287 zł 73 gr (k. 229) i 248 zł (k. 244). Razem – 23 571 zł 73 gr.

Stosownie do art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2010r., nr 90, poz. 594 ze zm.) Sąd nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 8 485 zł 82 gr tytułem zwrotu kosztów sądowych, których powód nie miał obowiązku uiścić. Kwota ta stanowi należne koszty sądowe, w części co do której powództwo zostało uwzględnione (36%).

Natomiast na podstawie art. 113 ust. 4 powołanej ustawy, z uwagi na charakter sprawy i sytuację materialną powoda, Sąd odstąpił od obciążenia powoda kosztami sądowymi z zasądzonego roszczenia w części, w której powództwo zostało oddalone.

.