Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 marca 2017 roku

Sąd Okręgowy w Poznaniu Wydział II Cywilny Odwoławczy Przewodniczący SSO Marcin Miczke (spr.)

SSO Małgorzata Radomska - Stęplewska

SSR del. Wojciech Rowiński

Protokolant: starszy prot. sąd. Justyna Klimek

po rozpoznaniu 17 marca 2017 roku w Poznaniu

na rozprawie

sprawy z powództwa J. Ł. (1), J. Ł. (2), M. Ł., R. Ł., A. Ł. (1), Ł. Ł. (1), małoletniej A. Ł. (2) reprezentowanej przez ojca J. Ł. (2) i małoletniego B. Ł. reprezentowanego przez ojca A. Ł. (1)

przeciwko Ubezpieczeniowemu Funduszowi Gwarancyjnemu z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki A. Ł. (2) i apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Pile

z 10 czerwca 2016 roku

sygn. akt I C 361/14

oraz zażalenia pozwanego

na koszty procesu zawarte w pkt 14.

wyroku Sądu Rejonowego w Pile z 10 czerwca 2016 roku

sygn. akt I C 361/14

I.  zmienia zaskarżony wyrok:

a. w pkt 13. w ten sposób, że zasądza od pozwanego na rzecz małoletniej powódki A. Ł. (2) 20.000 zł (dwadzieścia tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami od 11 grudnia 2013 r. do dnia zapłaty, nie ingerując w rozstrzygnięcie odnośnie małoletniego B. Ł.;

b. w pkt 14. w ten sposób, że kosztami procesu w zakresie powództwa małoletniej A. Ł. (2) obciąża w całości pozwanego, pozostawiając referendarzowi sądowemu szczegółowe ich wyliczenie i nie ingerując w rozstrzygnięcie dotyczące małoletniego B. Ł.;

II. oddala apelację pozwanego;

III.odrzuca zażalenie pozwanego;

IV. zasądza od pozwanego na rzecz powodów J. Ł. (1), J. Ł. (2), Ł. Ł. (1), A. Ł. (1) i małoletniej A. Ł. (2) po 2.400 zł, a na rzecz powoda M. Ł. 600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego w postępowaniu odwoławczym;

V. nakazuje ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w

Pile 1.000 zł tytułem opłaty od apelacji małoletniej A. Ł. (2), od uiszczenia której była zwolniona oraz kwotę 1.483 zł tytułem opłaty od apelacji pozwanego w zakresie dotyczącym powodów J. Ł. (1), J. Ł. (2) i M. Ł.;

SSO Małgorzata Radomska - Stęplewska SSO Marcin Miczke SSR del. Wojciech Rowiński

UZASADNIENIE

Powodowie wnieśli o zasądzenie od pozwanego po 50.000 zł na rzecz J. Ł. (2) i J. Ł. (1) oraz po 20.000 zł na rzecz M. Ł., A. Ł. (1), Ł. Ł. (1), R. Ł., A. Ł. (2) i B. Ł. po 20.000 zł z ustawowymi odsetkami od 11 grudnia 2013 r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia za śmierć, którą w wypadku samochodowym poniosła K. G. (1).

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powodów zwrotu kosztów procesu, w tym zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Apelację złożyła powódka A. Ł. (2) oraz pozwany.

A. Ł. (2) zaskarżyła wyrok Sądu Rejonowego w części oddalającej wobec niej powództwo oraz w części rozstrzygającej o kosztach procesu związanych z jej powództwem, to jest w pkt 13 i 14.

Zarzuciła Sądowi Rejonowemu:

1.  naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. - poprzez poczynienie ustaleń faktycznych sprzecznych

ze zgromadzonym materiałem dowodowym, a mianowicie poprzez błędne przyjęcie, że powódka A. Ł. (2) jest prawnuczką zmarłej K. G. (2), podczas gdy jest ona wnuczką zmarłej, co jednoznacznie wynika z treści zeznań świadków i powodów, a pośrednio także m. in. z załączonego do akt sprawy postanowienia sądu opiekuńczego w przedmiocie udzielenia zezwolenia na wytoczenie powództwa w imieniu małoletniej powódki;

2.  art. 446 § 4 k.c. - poprzez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że w

okolicznościach przedmiotowej sprawy powódka A. Ł. (2) nie może zostać uznana za osobę najbliższą zmarłej K. G. (2), co w konsekwencji doprowadziło do odmowy przyznania zadośćuczynienia, podczas gdy w świetle zgromadzonego materiału dowodowego nie może budzić wątpliwości, że zmarła zajmowała bardzo ważne miejsce w życiu powódki i łączyła je silna więź emocjonalna, a ponadto sąd zaskarżonym wyrokiem przyznał zadośćuczynienie na rzecz braci oraz kuzynów powódki, tj. osób podobnie bliskich zmarłej, wobec czego rozstrzygnięcie odmawiające przyznania zadośćuczynienia na rzecz powódki nie daje się pogodzić z poczuciem sprawiedliwości.

Powódka wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku w punktach 13 i 14 poprzez zasądzenie od pozwanego Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego z siedzibą w W. na swoją rzecz kwoty 20.000,00 zł (dwadzieścia tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 11 grudnia 2013 r. do dnia zapłaty, a także zasądzenie kosztów postępowania w I instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych, nadto o zasądzenie od pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Pozwany zaskarżył wyrok w części:

1.  zasądzającej od Pozwanego Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego na rzecz Powoda A. Ł. (1) kwotę 20.000 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 11 grudnia 2013 r. do 31 grudnia 2015 r. oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty (pkt. 5 wyroku);

2.  zasądzającej od Pozwanego Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego na rzecz Powoda Ł. Ł. (1) kwotę 20.000 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 11 grudnia 2013 r. do 31 grudnia 2015 r. oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty (pkt. 9 wyroku);

3.  zasądzającej od Pozwanego Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego na rzecz Powoda R. Ł. kwotę 20.000 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 11 grudnia 2013 r. do 31 grudnia 2015 r. oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty (pkt. 11 wyroku);

4.  zasądzającej od Pozwanego Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego na rzecz Powoda J. Ł. (1) odsetki ustawowe liczone od zasądzonej kwoty 50.000 zł od dnia 11 grudnia 2013 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. i odsetki ustawowe za opóźnienie liczone od zasądzonej kwoty 50.000 zł od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia wyrokowania, tj. 10 czerwca 2016 r. (pkt. 1 wyroku);

5.  zasądzającej od Pozwanego Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego na rzecz Powoda J. Ł. (2) odsetki ustawowe liczone od zasądzonej kwoty 50.000 zł od dnia 11 grudnia 2013 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. i odsetki ustawowe za opóźnienie liczone od zasądzonej kwoty 50.000 zł od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia wyrokowania, tj. 10 czerwca 2016 r. (pkt. 3 wyroku);

6.  zasądzającej od Pozwanego Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego na rzecz Powoda M. Ł. odsetki ustawowe liczone od zasądzonej kwoty 20.000 zł od dnia 11 grudnia 2013 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. i odsetki ustawowe za opóźnienie liczone od zasądzonej kwoty 20.000 zł od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia wyrokowania, tj. 10 czerwca 2016 r. (pkt. 7 wyroku);

7.  rozstrzygającej o kosztach postępowania w punktach 2,4,6,8,10,12,14 wyroku.

Zarzucił Sądowi Rejonowemu:

I. w przedmiocie zadośćuczynienia:

1.  naruszenia przepisu prawa procesowego art. 233 § 1 k.p.c. przez dokonanie przez Sąd I instancji oceny dowodów w sposób przekraczający granicę swobodnej ich oceny, sprzeczny z materiałem dowodowym oraz zasadami doświadczenia życiowego, w ten sposób, że:

a)  Sąd I instancji dokonał błędnej oraz sprzecznej z zasadami logiki oceny dowodów w postaci zeznań świadków G. Ł., G. P. (1), Powodów oraz opinii biegłego psychologa zrównując pełnioną przez Poszkodowaną rolę w życiu Powodów A. Ł. (1), Ł. Ł. (1) i R. Ł. z rolą rodzica, podczas gdy relacje łączące Poszkodowaną z w/w Powodami były typowymi relacjami pomiędzy wnukami a babcią i brak jest podstaw do przyjęcia, że Poszkodowana zastępowała Powodom rodziców.

b)  Sąd I instancji dokonał błędnej oraz sprzecznej z zasadami logiki oceny dowodów w postaci zeznań świadków G. Ł., G. P. (1), Powodów oraz opinii biegłego psychologa, przyjmując, że sporadyczne spędzanie wolnego czasu, weekendów świadczy o silnych więzach i nadzwyczajnych relacjach jakie łączyły Poszkodowaną z Powodami A. Ł. (1), Ł. Ł. (1) i R. Ł., podczas gdy zarówno Powodowie jak i Poszkodowana mieli własne rodziny, których możemy zaliczyć do najbliższych członków rodziny.

c)  Sąd I instancji dokonał błędnej oraz sprzecznej z zasadami logiki oceny dowodów w postaci zeznań świadków G. Ł., G. P. (1), Powodów oraz opinii biegłego psychologa przyjmując, że charakter relacji łączący Powodów A. Ł. (1), Ł. Ł. (1) i R. Ł. z Poszkodowaną jest tożsamy co z wnukiem M. Ł. prowadzącym wspólnie z Poszkodowaną gospodarstwo domowe, co skutkowało przyjęciem, że krzywda Powodów spotykających się sporadycznie z babcią jest tożsama co krzywda Powoda M. Ł., który wspólnie z Poszkodowaną zamieszkiwał i któremu Poszkodowana zastępowała matkę i ojca;

1.  naruszenia przepisu prawa materialnego art. 446 § 4 k.c. poprzez nieprawidłową wykładnię rozszerzającą i przyznanie zadośćuczynienia każdemu, kto jest w stanie wykazać wspólne pochodzenie ze zmarłą, co doprowadziło do nieprawidłowego przyznania zadośćuczynienia na rzecz Powodów A. Ł. (1), Ł. Ł. (1) i R. Ł., podczas gdy w przypadku tego roszczenia prawidłowa jest wykładnia zawężająca, zgodnie z którą za najbliższych członków

2.  naruszenia przepisu prawa materialnego art. 446 § 4 k.c. poprzez błędną wykładnię i uznanie, że przyznanie zadośćuczynienia na podstawie tego przepisu ma na celu zrekompensowanie krzywdy za naruszenie prawa do życia w rodzinie, podczas gdy literalna wykładnia przepisu wskazuje, że rekompensatą objęta jest krzywda powstała wskutek straty najbliższego członka rodziny.

3.  naruszenia przepisu prawa materialnego art. 446 § 4 k.c. poprzez pominięcie konieczności zindywidualizowania sytuacji Powodów na potrzeby orzekania o zadośćuczynieniu, co skutkowało nie wzięciem pod uwagę diametralnie różnej sytuacji Powodów po śmierci Poszkodowanej i zrównaniem sytuacji Powoda M. Ł. wychowanego i mieszkającego z babcią, która była dla niego jak matka i ojciec, z sytuacją Powodów A. Ł. (1), Ł. Ł. (1) i R. Ł., którzy mają rodziców, nie zostali przez nich porzuceni.

4.  naruszenia przepisu prawa materialnego art. 446 § 4 k.c. poprzez:

a.  błędną wykładnię i pominięcie, iż sąd na gruncie tego przepisu zobowiązany jest przyznać sumę odpowiednią, z czym stoi w sprzeczności rozstrzygnięcie Sądu I instancji, gdyż kwota zasądzona na rzecz Powodów A. Ł. (1), Ł. Ł. (1) i R. Ł. jest rażąco wygórowana, przez co winna podlegać zmianie w toku kontroli instancyjnej;

b.  błędną jego wykładnię i pominięcie, iż Sąd na gruncie tego przepisu uprawniony jest do przyznania tytułem zadośćuczynienia kwoty odpowiedniej, a więc znajdującej oparcie w krzywdzie poniesionej na skutek śmierci osoby najbliższej, podczas gdy zadośćuczynienie przyznane rzecz Powodów A. Ł. (1), Ł. Ł. (1) i R. Ł. nie znajduje podstaw w ustalonym w sprawie stanie faktycznym i przekracza krzywdę doznaną przez w/w Powodów na skutek straty babci;

c.  błędną jego wykładnię i pominięcie, że różnicowanie członków rodziny, w tym stanie faktycznym wnucząt, wynika z zamiaru ustawodawcy, by zadośćuczynienie otrzymały osoby będące dla Poszkodowanego najbliższym członkiem rodziny ze względu na charakter relacji, a nie ze względu na formalne pokrewieństwo.

d.  błędną jego wykładnię i zasądzenie kwoty nieadekwatnej do rodzaju i rozmiaru doznanej przez Powodów A. Ł. (1), Ł. Ł. (1) i R. Ł. krzywdy;

e.  błędną jego wykładnię i zasądzenie kwoty nieutrzymanej w rozsądnych graniach, która prowadzić będzie do nieuzasadnionego wzbogacenia Powodów A. Ł. (1), Ł. Ł. (1) i R. Ł.;

II. w przedmiocie odsetek:

1.  naruszenia prawa materialnego, tj. art. 481 § 1 k. c., poprzez błędne uznanie, iż w dniu 11.12.2013 r. można było mówić o świadczeniu pieniężnym w rozumieniu art. 481 § 1 k.c., podczas gdy ustalenia dotyczące rozmiaru szkody i związanego z tym zadośćuczynienia zostały dokonane przede wszystkim w toku postępowania przed Sądem I instancji, a ostateczna konkretyzacja kwot nastąpiła w chwili ogłoszenia wyroku;

2.  naruszenie prawa materialnego tj. art. 359 § 1, k. c., poprzez jego niezastosowanie i pominięcie co do roszczeń zasądzonych wraz z odsetkami od dnia 11.12.2013 r., iż dopiero data prawomocnego wyroku zapadłego w sprawie zadośćuczynienia stwarza sytuację prawną wymagalności długu,

3.  naruszenie prawa materialnego tj. art. 363 § 2 k. c., poprzez jego niezastosowanie i pominięcie, iż w rozpatrywanym przypadku kwota zasądzona tytułem zadośćuczynienia została ustalona z uwzględnieniem całokształtu negatywnych konsekwencji, jakich Powodowie doznali w okresie od wypadku do dnia wyrokowania i brak jest szczególnych okoliczności, które pozwalałyby na odstąpienie od zasady wyrażonej w niniejszym przepisie;

4.  naruszenie prawa materialnego, tj. art. 109 pkt. 1 i 2 Ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych poprzez nie uwzględnienie, iż przepis ten zobowiązuje Pozwanego do wypłaty w terminie 30 dni kwoty jedynie w przypadkach, w których nie istnieje konieczność dokonania wyjaśnień, od których zależy zasadność lub wysokość świadczenia, poprzez orzeczenie odsetek za okres wcześniejszy, niż dzień uprawomocnienia się orzeczenia w sprawie;

5.  naruszenie prawa materialnego, tj. art. 14 pkt. 1 i 2 Ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, poprzez nie uwzględnienie, iż przepis ten dopuszcza - w sytuacji spełnienia określonych przesłanek - możliwość określenia innego momentu wymagalności świadczenia ubezpieczyciela, w przypadku gdy ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego.

III. w przedmiocie rozstrzygnięcia o kosztach w punkcie 14 wyroku:

6.  naruszenie przepisu prawa procesowego art. 102 k.p.c. poprzez błędne zastosowanie i nieobciążanie Powodów A. Ł. (2) i B. Ł. kosztami postępowania w oddalonej części powództwa, podczas gdy ocenny charakter zadośćuczynienia nie stanowi podstawy zwolnienia od ponoszenia kosztów, natomiast Sąd I instancji w Wyroku nie wskazywał na inne szczególnie uzasadnione przypadki zachodzące w niniejszej sprawie, które przemawiałyby za odstąpieniem od obciążania w/w Powodów kosztami postępowania;

7.  naruszenie przepisu prawa procesowego art. 100 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie, podczas gdy Powodowie winni zwrócić Pozwanemu koszty postępowania w części stosunkowej, w jakiej jego roszczenie zostało oddalone.

Pozwany wniósł o:

1.  zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez oddalenie powództwa w zaskarżonej części, jak również o zasądzenie od Powodów na rzecz Pozwanego kosztów postępowania przed Sądem I instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych;

2.  zasądzenie od Powodów na rzecz Pozwanego kosztów postępowania przed sądem II instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Powodowie wnieśli o odrzucenie apelacji pozwanego w części zaskarżającej orzeczenie w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu odnośnie powodów A. Ł. (2) i B. Ł., nadto o oddalenie apelacji pozwanego w pozostałym zakresie. Pozwana wniosła o oddalenie apelacji A. Ł. (2). Strony wzajemnie wniosły o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania odwoławczego, w tym zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powódki A. Ł. (2) okazała się zasadna, a apelacja pozwanego w części stanowiącej zażalenie na postanowienie o kosztach procesu odnośnie A. Ł. (2) i B. Ł. – wniesiona po terminie, w pozostałej części nieuzasadniona.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego i przyjmuje za własne (art.382 kpc), za wyjątkiem ustalenia odnośnie pokrewieństwa K. G. (2) i A. Ł. (2) oraz ustaleń co do łączących je więzi, o czym niżej. Podziela także ocenę dowodów dokonaną przez Sąd Rejonowy, za wyjątkiem odnoszącym się do ustalenia w/w pokrewieństwa i więzi. W tej sytuacji nie istnieje potrzeba powtarzania ustaleń Sądu I instancji, bowiem jak wielokrotnie podkreślał Sąd Najwyższy, w wypadku orzeczenia oddalającego apelację, wydanego na podstawie materiału zgromadzonego w postępowaniu w pierwszej instancji, bez uzupełniania postępowania dowodowego, sąd odwoławczy nie musi powtarzać dokonanych w sprawie ustaleń faktycznych; wystarczy stwierdzenie, że ustalenia sądu pierwszej instancji podziela i przyjmuje za swoje (por. np. orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 1935 r., C III 680/34, Zb. Urz. 1936, poz. 379, z dnia 14 lutego 1938 r., C II 2613/37, Przegląd Sądowy 1938, poz. 380, z dnia 10 listopada 1998 r., III CKN 792/98, OSNC 1999, Nr 4, poz. 83, z dnia 18 sierpnia 2010 r. II PK 46/10 LEX nr 685589, M.P.Pr. 2011/1/44-48, M.P.Pr. 2011/1/44-46, z dnia 6 lipca 2011r., I CSK 67/11, nie publ., z dnia 14 lutego 2013r., II CSK 292/12, Lex 1318346, uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 2 kwietnia 2015 r. I CSK 354/141 OSNC-ZD 2016/2/37). Konieczne jest jednak wówczas ustosunkowanie się do wszystkich zarzutów apelacji i wyjaśnienie, dlaczego zarzuty te zostały uznane za bezzasadne; wystarczy przy tym wskazanie - jako podstawy prawnej rozstrzygnięcia - art. 385 k.p.c. (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 19 lutego 1998 r. III CKN 372/97, nie publ. oraz z dnia 8 października 1998 r. II CKN 923/97, OSNC 1999, z. 3, poz. 60). Zasada ta ma zastosowanie w niniejszej sprawie, mimo, że orzeczenie Sądu I instancji zostało częściowo zmienione. Zmiana wynika jednak tylko z odmiennego ustalenia jednego faktu odnoszącego się do pokrewieństwa K. G. (2) i A. Ł. (2) oraz ustaleń co do łączących je więzi, a w konsekwencji odmiennej oceny odnośnie materialnoprawnej zasadności powództwa A. Ł. (2), jak również odnośnie prawa materialnego co do odsetek ustawowych. Przy tym zakres odmiennych i dodatkowych ustaleń Sądu Okręgowego wynika z dowodów przeprowadzonych przed Sądem I instancji. W związku z tym Sąd II instancji orzekał na podstawie materiału zgromadzonego w postępowaniu w pierwszej instancji, bez uzupełniania postępowania dowodowego. Jak wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z wyroku z dnia 14 lutego 2013 r. (II CSK 292/12 LEX nr 1318346), przepis art. 328 § 2 k.p.c. ma - przez odesłanie unormowane w art. 391 k.p.c. - odpowiednie zastosowania w postępowaniu przed sądem drugiej instancji. Zakres jego zastosowania zależy od treści wydanego wyroku oraz od działań procesowych podejmowanych przez sąd odwoławczy, wynikających z zarzutów apelacyjnych i limitowanych granicami apelacji.

Sąd odwoławczy podziela rozważania prawne Sądu Rejonowego, w tym podstawę prawną orzeczenia – art.446 § 4 kc, z tym, że stwierdza naruszenie normy wynikającej z tego przepisu wobec A. Ł. (2). Nie podziela poglądu Sądu Rejonowego odnośnie podstawy prawnej zasądzenia odsetek ustawowych, z tym, że ostatecznie wyrok odpowiada prawu.

Zarzut powódki naruszenia art.233 § 1 kpc jest oczywiście uzasadniony. Co prawda w pozwie K. G. (2) została nazwana prababcią zmarłej (k.4), podobnie w piśmie z 9 lipca 2014 r. (k.147), jednak z dowodów w postaci zeznań świadka G. P. (2) (k.201, matki chrzestnej A.) oraz powodów J. Ł. (2) (k.198, ojca A.) i R. Ł. (k.199-200, jej brata) jednoznacznie wynika, że A. Ł. (2) była wnuczką zmarłej. Postanowienie Sądu Rejonowego w W. z 21 listopada 2014 r. w sprawie VIII Nsm 377/14 jednoznacznie określa A. Ł. (2) jako córkę J. Ł. (2) i zezwala mu na wytoczenie powództwa o zadośćuczynienie w związku ze śmiercią babci. (k.196)

Sąd Rejonowy nie dokonał ustaleń faktycznych odnośnie A. Ł. (2) i w tym zakresie zarzuty apelacji powódki zawarte w uzasadnieniu, a odnoszące się do istnienia takiego samego stopnia bliskości A. i K. G. (2), jaki łączył z nią brata A. R., są zasadne. Ustalić więc trzeba, że kontakty K. G. (2) z wnuczką A. były tak samo częste, jak z synem J. i wnukiem R.. K. G. (2) odwiedzała ich często, oni też ją odwiedzali. K. G. (2) pomagała w opiece nad A., była to jej pierwsza wnuczka, bardzo się z jej urodzenia cieszyła. Podobnie, jak inni członkowie rodziny J. Ł. (2), także A. wspólnie spędzała z K. G. (2) święta, razem jeździli do rodziny do N., odwiedzali groby bliskich podczas Święta Zmarłych. W dniu, w którym K. G. (2) zmarła na skutek wypadku, wyszła do miasta kupić prezent dla wnuczki A. z okazji jej urodzin. Brat R. Ł. miał po nią pojechać i przywieźć na te urodziny.

Powyższe okoliczności wynikają z zeznań powodów J. Ł. (2) (k.198-199), R. Ł. (k.199-200), świadka G. P. (2) (k.201).

Zasadny więc okazał się zarzut naruszenia art.446 § 4 kc, bo Sąd Rejonowy nie zaliczył A. Ł. (2) do kręgu najbliższych członków rodziny K. G. (2). Zaliczył do niej słusznie brata A. Ł. (2), chociaż sytuacja rodzeństwa nie różni się w tym zakresie. Podobnie jak sytuacja A. i kuzynów – dzieci drugiego syna K. G. (2) – J..

Pojęcie najbliższych członków rodziny, jakim posłużył się ustawodawca w art. 446 § 4 k.c. ujmowane jest w judykaturze i piśmiennictwie szeroko. Obejmuje nie tylko rodziców i dzieci, ale też inne osoby, które z uwagi na konkretny układ stosunków faktycznych pozostawały w relacjach szczególnej bliskości, niezależnie od formalnej kolejności pokrewieństwa wynikającej z przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Aby więc ustalić, czy występujący o zadośćuczynienie jest najbliższym członkiem rodziny nieżyjącego sąd powinien sprawdzić, czy istniała dostatecznie mocna więź emocjonalna pomiędzy dochodzącym roszczenia a zmarłym". wyr. z 27.6.2014 r. (V CSK 445/13, Legalis, także A. Olejniczak, w: Kidyba, Komentarz, 2014, t. III, cz. 1, s. 577, Nb 17, także Komentarz do art.446 KC K. Osajda tezy 53 i 53.1 Legalis). Sąd Apelacyjny w Gdańsku nazwał ją silną i pozytywną więzią emocjonalną (wyrok SA w Gdańsku z 13.11.2012 r. V ACa 849/12, Legalis). ". Z reguły w normalnie funkcjonującej rodzinie więź taka występuje pomiędzy rodzicami i dziećmi oraz między dziadkami i wnukami. Wynika to z podstawowych zasad doświadczenia życiowego i logicznego rozumowania. Jasne jest, że sytuacja poszczególnych dzieci i wnuków w relacji do rodziców i dziadków może być różna. Jedne dzieci i wnuki będą z rodzicami i dziadkami bardziej związane emocjonalne, inne mniej. Przykładu dostarcza niniejsza sprawa. Najsilniejsza więź emocjonalna zabarwiona jednoznacznie pozytywnie istniała między wnukiem M. i babcią K. G. (2), która wnuka wychowywała od piątego bądź szóstego roku życia, mieszkała z nim do swojej śmierci. Słabsza więź emocjonalna istniała natomiast pomiędzy K. G. (2) a pozostałymi wnukami i wnuczką A., bo nie mieszkali razem, babcia nie sprawowała nad nimi codziennej pieczy niejako zamiast rodziców. Nie sposób jednak odmówić więzi łączącej K. G. (2) z wnuczką i pozostałymi wnukami przymiotu silnej i pozytywnej. Wynikała ona z więzi pokrewieństwa, na którą nałożyły się częste kontakty, wspólne spędzanie świąt, odwiedziny grobów bliskich podczas Święta Zmarłych, pomoc w wychowywaniu wnuczki i wnuków, pomoc udzielana przez tych wnuków babci. Okoliczności te wynikają jednoznacznie z zeznań powodów oraz świadków G. Ł. i G. P. (2). Wszystkie wnuki mieszkały albo w tej samej miejscowości, co babcia, bo w P., albo w U., a więc niecałe 12 kilometrów od P.. Bezpośrednia bliskość zamieszkiwania ułatwiała kontakty i sprzyjała ich częstotliwości. Roszczenie o zadośćuczynienie z art.446 § 4 k.c. ma służyć kompensacie krzywdy po zmarłej najbliższej osobie właśnie w takich sytuacjach, gdy więzi rodzinne były silne i pozytywnie zabarwione. Różnicowanie sytuacji wnuków znajdujących się w takiej samej sytuacji w kontekście zasadności przyznania zadośćuczynienia nie jest zasadne. Natomiast czym innym jest wysokość tego zadośćuczynienia. Wyraźna różnica w sile więzi występowała, co jest bezsporne, pomiędzy M. a babcią i pomiędzy pozostałymi wnukami. Stąd zapewne zarzut apelacji pozwanej, że przyznanie takich samych kwot zadośćuczynienia nie ma uzasadnienia. Tyle tylko, że kwota 20.000 zł przyznana M. Ł. nie jest duża, zważywszy, że łączyła go z babcią więź podobna do więzi dziecka z rodzicem. Babcia zastępowała mu rodziców od wczesnego dzieciństwa. Można zasadnie twierdzić, że wysokość zadośćuczynienia mogłaby być wyższa, a wniosek ten wynika z praktyki Sądu Okręgowego w tego typu sprawach oraz orzecznictwa sądów powszechnych i Sądu Najwyższego. Natomiast zasądzenie kwot po 20.000 zł na rzecz wnuków, pozostających w silnych i pozytywnie zabarwionych relacjach z babcią, w relacjach, jakie zazwyczaj łączą babcie z wnukami w normalnie funkcjonującej rodzinie, jest jak najbardziej zasadne. Spełnia postulat kompensacyjny, bo przyznane kwoty są realnie odczuwalne dla uprawnionych. Po śmierci babci odczuwali jej utratę, mieli poczucie tęsknoty, smutku, uczucie pustki, utraty bliskiej osoby. Jednocześnie nie wzbogaca ich ponad doznaną krzywdę, bo jak wynika z opinii biegłej psychologa, stan żałoby przebiegał normalnie, nie przekroczył jednego roku, najtrudniejszy był okres pierwszych kilku miesięcy, nie przeszedł w stałe przeżywanie depresji, nie ma cech zespołu pourazowego (opinia biegłego psychologa odnośnie A. Ł. (1), Ł. Ł. (1) i R. Ł.). Te odczucia były uzasadnione, bo zmarła nagle osoba, z którą utrzymywali częste kontakty, która pomagała w ich wychowaniu, z którą spędzali święta, czasem chodzili do kościoła. Wynika to z zeznań powodów oraz wskazanych wyżej dwóch świadków.

Wysokość zadośćuczynienia przyznawanego na podstawie art. 446 § 4 KC ma charakter ocenny i dlatego przy jego ustalaniu sądy zachowują duży zakres swobody. W konsekwencji zarzut wadliwego ustalenia kwoty zadośćuczynienia może być w postępowaniu odwoławczym skuteczny tylko wtedy, gdy zaskarżone orzeczenie w sposób oczywisty narusza zasady ustalania tego świadczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2002 r., I CKN 837/00 - zbiór). W ostatnich latach Sąd Najwyższy wielokrotnie podkreślał, że korygowanie przez sąd odwoławczy wysokości zasądzonego już zadośćuczynienia uzasadnione jest jedynie wówczas, gdy przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy, mających wpływ na jego wysokość, jest ono niewspółmiernie nieodpowiednie, jako rażąco wygórowane lub rażąco niskie (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 15 września 1999 r., III CKN 339/98, OSNC 2000, nr 3, poz. 58; z dnia 12 października 2000 r., IV CKN 128/00; z dnia 4 lipca 2002r., I CKN 837/00; z dnia 27 lutego 2004 r., V CK 282/03; z dnia 15 lutego 2006 r., IV CK 384/05).

W tej sprawie Sąd Rejonowy nie przekroczył zakresu swobody przyznanej mu przez ustawę. Ustaloną wysokość zadośćuczynienia dla wnuków Ł., A. i R. określił na poziomie adekwatnym do krzywdy i należycie uzasadnił. Sytuacja wszystkich wnuków, oprócz M., jest w zasadzie taka sama, stąd w tych konkretnych okolicznościach sprawy różnicowanie ich sytuacji nie byłoby zasadne. Natomiast podkreślić należy, że Sąd Rejonowy wyraźnie zróżnicował charakter relacji łączących M. Ł. z babcią i charakter relacji pozostałych wnuków (A., Ł. i R.) z K. G. (2). Można uzupełnić, że taki sam charakter miała relacja babci z wnuczką A.. Sam fakt posiadania własnych rodzin nie przeczy silnej i pozytywnej relacji wnuków z babcią. Z kolei twierdzenie o sporadycznych spotkaniach wnuków z babcią nie znajduje uzasadnienia w ustalonych faktach, a jest oczywiste, że relacje wnuków z babcią są częstsze, gdy te wnuki są dziećmi, a rzadsze, gdy są osobami dorosłymi. Jest to naturalne, wynika z podstawowych zasad doświadczenia życiowego i logicznego rozumowania. Rzadsze z biegiem czasu kontakty z babcią nie deprecjonują wytworzonych w ciągu całego życia bliskich więzi. W tej sprawie nie ma dowodów, że więzi te osłabły w takim stopniu, aby nie zaliczyć wszystkich wnuków i wnuczki A. do osób najbliższych K. G. (2). Podsumowując, zarzut pozwanego naruszenia art.233 § 1 kpc i art.446 § 4 kc jest w opisywanych przez pozwaną aspektach niezasadny.

Niezasadny jest także zarzut pozwanej naruszenia art.446 § 4 kc polegający na tym, że Sąd ten nie zastosował wykładni zwężającej polegającej na tym, że jako osoby najbliższe należy traktować jedynie te osoby, które są spokrewnione i wspólnie razem zamieszkują. Do takiej wykładni nie ma żadnych podstaw. Nie wynika ona z literalnego brzmienia przepisu, a wykładnia zaprezentowana wyżej, odwołująca się do istnienia faktycznych, silnych więzi emocjonalnych zabarwionych pozytywnie jest aprobowana przez większość przedstawicieli doktryny, a w zasadzie w całości przez sądy powszechne i Sąd Najwyższy, o czy była mowa wyżej.

Rację ma pozwana, że art.446 § 4 kc zezwala obecnie na uzyskanie zadośćuczynienia od osoby odpowiedzialnej za śmierć osoby bliskiej bez potrzeby wykazywania jakichkolwiek dodatkowych przesłanek, poza wymienionymi w tym przepisie, a więc bez potrzeby wykazywania naruszenia jakiegokolwiek dobra osobistego. Tak też wyrok SN z 10 maja 2012 r. (IV CSK 416/2011, LexisNexis nr 4934987, IC 2013, nr 7-8, s. 29). Tym niemniej Sąd Rejonowy ustalił prawidłowo przesłanki przyznania zadośćuczynienia na rzecz dzieci i wnuków zmarłej, warunkowane silnymi więzami emocjonalnymi o pozytywnym zabarwieniu, a Sąd Okręgowy ocenił, że takie same więzi, jak A., R. i Ł., łączyły K. G. (2) z wnuczką A. i uznał, że i tej powódce należy się zadośćuczynienie.

Niezasadny okazał się zarzut naruszenia przepisów prawa materialnego – art.481 § 1, 359 § 1, 363 par.2 kc oraz art.109 ust.1 i 2 i art.14 ust.1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 392, dalej Ust.oUOUFGiPBUK) odnośnie daty zasądzenia odsetek ustawowych (a od 1.01.2016 r. odsetek ustawowych za opóźnienie). Jakkolwiek uzasadnienie Sądu Rejonowego nie odpowiada przepisom prawa materialnego, bo nie odnosi się przede wszystkim do art.108 i 109 Ust.oUOUFGiPBUK, to ostatecznie odpowiada prawu..

O dacie początkowej świadczenia odsetkowego przy zasądzeniu zadośćuczynienia decyduje to, na jaką datę ukształtował się stan faktyczny będący podstawą oceny wysokości przedmiotowego świadczenia. O ile stan taki został ukształtowany w dacie wezwania do zapłaty, a co za tym idzie - wysokość zadośćuczynienia jest oceniana z odwołaniem się do tych okoliczności faktycznych, to odsetki należą się od daty wezwania do zapłaty. O ile jednak podstawą oceny są także okoliczności faktyczne, które miały miejsce pomiędzy datą wezwania do zapłaty a datą wyrokowania, to odsetki należą się od daty ustalenia wysokości zadośćuczynienia przez sąd. Świadczenie odsetkowe należy się powodowi od daty wezwania do zapłaty, przy uwzględnieniu dodatkowego, 30-dniowego terminu określonego art. 817 KC oraz art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 392). (tak uzasadnienie wyroku SA w Krakowie z dnia 30 czerwca 2016 r. I ACa 475/16 publ. LEX do art.446, aprobowane przez SO w niniejszej sprawie). Odszkodowanie wypłacane przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny na podstawie art.98 i 109 cyt. ustawy ma w istocie taki sam charakter i podlega takim samym zasadom odnośnie jego wymagalności. Stąd prezentowany pogląd znajduje zastosowanie także w niniejszej sprawie.

Zgodnie z art. 109 ust. 1 Ust.oUOUFGiPBUK UFG jest obowiązany zaspokoić roszczenie, o którym mowa w art. 98 ust. 1 i 1a, w terminie 30 dni, licząc od dnia otrzymania akt szkody od zakładu ubezpieczeń lub syndyka upadłości. Zgodnie z ust. 2. w przypadku, gdy wyjaśnienie okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności Funduszu albo wysokości świadczenia w terminie, o którym mowa w ust. 1, było niemożliwe, świadczenie powinno być spełnione w terminie 14 dni od dnia wyjaśnienia tych okoliczności, z tym że bezsporna część świadczenia powinna być spełniona przez Fundusz w terminie określonym w ust. 1. Przepisy art. 16 i 17 stosuje się odpowiednio. Według ust.3. odpowiedzialność za zwłokę w spełnieniu świadczenia ponoszą odpowiednio Fundusz i zakład ubezpieczeń, każdy w swoim zakresie. To ostatnie sformułowanie dotyczy kwestii prowadzonego postępowania likwidacyjnego, bo roszczenie przysługujące poszkodowanemu od UFG zgłasza się dowolnemu zakładowi ubezpieczeń, który przeprowadza postępowanie w zakresie ustalenia zasadności i wysokości dochodzonych roszczeń i niezwłocznie przesyła zebraną dokumentację do Funduszu, powiadamiając o tym osobę zgłaszającą roszczenie, zgodnie z art.108 Ust.oUOUFGiPBUK).

Roszczenie z tytułu zadośćuczynienia od UFG staje się wymagalne zatem po 30 dniach od otrzymania przez UFG akt szkody od zakładu ubezpieczeń, któremu wcześniej szkodę zgłosił poszkodowany. W tej sprawie brak ustaleń odnośnie zgłoszenia szkody zakładowi ubezpieczeń i daty przekazania akt szkody do UFG. Jednak po pierwsze pozwany nie kwestionował w toku postępowania, w tym w apelacji, że otrzymał akta szkody od zakładu ubezpieczeń. Po drugie fakt prowadzenia postępowania przez ten zakład wynika pośrednio z wezwania do zapłaty kierowanego przez powodów już do Funduszu, mającego datę 15 listopada 2013 r., odpowiedzi UFG z 10 grudnia 2013 r. (kwestionującego zasadność żądania nie brakiem zgłoszenia szkody zakładowi ubezpieczeń i nieprzekazania akt, ale niespełnienia przesłanek z art.446 par.4 kc), odpowiedzi na pozew (nie kwestionowanie zgłoszenia szkody, wzmianka o aktach sprawy szkodowej – str.11 odpowiedzi), załącznika do akt sprawy szkodowej w postaci zapytania z 9 września 2013 r. o ubezpieczenie OC pojazdu sprawcy szkody (k.114-115), apelacji kwestionującej zasadność żądania odsetek ustawowych z innych przyczyn, niż brak doręczenia akt szkodowych od zakładu ubezpieczeń. Z treści wezwania do zapłaty z 15 listopada 2013 r. kierowanego do UFG wynika, że pełnomocnicy powodów przypominają, że reprezentują ich interesy w kwestii zapłaty zadośćuczynienia w związku z wypadkiem komunikacyjnym z 10 listopada 2011 r. Z tych okoliczności można wnioskować na zasadzie domniemania faktycznego (art.231 kpc), że szkoda została przez powodów zgłoszona pozwanemu oraz że akta szkodowe zostały pozwanemu doręczone przed pismem z 15 listopada 2013 r. Skoro pozwany zajął stanowisko odmawiające wypłaty zadośćuczynienia w piśmie z 10 grudnia 2013 r., oznacza to, biorąc pod uwagę także wyżej przytoczone fakty, że zbadał sprawę w stosownym, trzydziestodniowym terminie od otrzymania akt.

W niniejszej sprawie brak jest podstaw do uznania, że w dacie wezwania pozwanej do zapłaty nie były znane wszystkie okoliczności, od istnienia których zależało ustalenie wysokości należnego powodom zadośćuczynienia. Jedynie okoliczność utrzymującego się smutku po śmierci matki i babci, większa u synów J. i J. oraz wnuka M., a mniejsza u pozostałych wnucząt, wykraczają poza okres zamknięty wezwaniem do zapłaty. Sąd to jednak okoliczności istniejące już w dacie tego wezwania (w listopadzie 2013 r.), jak i w dacie odmowy przyznania zadośćuczynienia (10 grudnia 2013r.), a przewidywanie utrzymywania się ich w dalszej przyszłości, z mniejszym bądź większym natężeniem, można było w okolicznościach sprawy łatwo przewidzieć. Zauważyć trzeba, że wypadek był rok przed wezwaniem pozwanego do zapłaty. Jak wynika z opinii biegłego psycholog J. W., okres żałoby przebiegał normalnie i nie przekroczył u wszystkich badanych powodów jednego roku. Tak też można na zasadzie domniemania faktycznego (art.231 kpc) przyjąć wobec A. Ł. (2), skoro z ustaleń Sądu Okręgowego wynika, że jej więzi z babcią były takie same, jak innych powodów, poza M. Ł.. Zatem wszystkie okoliczności istotne do ustalenia wysokości kwot zadośćuczynienia istniały w dacie wezwania do zapłaty, a te, które istniały nadal później, można było łatwo przewidzieć na podstawie zasad doświadczenia życiowego i logicznego rozumowania.

Mając powyższe na uwadze uznać należało, że pozwany winien wypłacić świadczenie w terminie oznaczonym w art.109 ust.1 Ust.oUOUFGiPBUK, bo nie udowodnił, że wyjaśnienie okoliczności, od których zależy wysokość świadczeń, nie było możliwa (art.109 ust.2 Ust.oUOUFGiPBUK). Brak także przepisu odnoszącego się do UFG, a odsyłającego do odpowiedniego choćby stosowania art.14 ust.1 i 2 Ust.oUOUFGiPBUK. Po to jest postępowanie likwidacyjne, aby okoliczności te ustalić. W niniejszym postępowaniu Sąd ustalił je za pomocą zeznań powodów oraz dwóch świadków z najbliższej rodziny powodów, jak również opinii biegłego psychologa. Przeprowadzenie tych dowodów, a więc sprawy cywilnej nie było potrzebne do ustalenia przesłanek i wysokości zadośćuczynienia dla powodów. Pozwany nie wyjaśnił, dlaczego nie było możliwości wysłuchania tych osób w toku postępowania likwidacyjnego oraz dlaczego nie można było sporządzić opinii psychologicznej na zlecenie zakładu ubezpieczeń. Pozwany odmówił wypłaty zadośćuczynień powołując się na lakoniczne twierdzenie odnośnie braku wykazania istotnej krzywdy po śmierci zmarłej oraz formułując równie lakoniczne twierdzenia natury ogólnej odnośnie tego, kto jest osobą bliską w rozumieniu art.446 § 4 kc i nie wyjaśniając, czy pozwany uznaje powodów za te osoby, czy nie. (treść pisma z 10 grudnia 2013 r. k.82) To za mało, aby uznać, że dochował należytej staranności w przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego.

Pozwany zdaje się sugerować, że w dacie ustalania zadośćuczynienia (10.06.2016 r. – data wyroku Sądu Rejonowego) ceny w rozumieniu art.363 § 2 kc były inne, niż w dacie wezwania do zapłaty (15.11.2013 r.) czy decyzji o odmowie wypłaty podjętej przez pozwanego (10.12.2013 r.). Mając na uwadze powszechnie znane fakty stabilizacji sytuacji społeczno-gospodarczej, praktyczny brak wzrostu cen, prawie zerową inflację uznać należy, że ceny z 2013 są na tym samym poziomie, co ceny z 2016 r. Waloryzacyjna funkcja odsetek ustawowych polegała na tym, że w sytuacji niestabilnej gospodarki i znacznej inflacji stanowiły one niejako gwarancję, że wysokość odszkodowania w pełni pokryje szkodę poszkodowanego. W sytuacji stabilnej gospodarki odsetki ustawowe stanowią zapłatę za korzystanie z cudzego kapitału. Nie ma żadnych racji, dla których pozwany, który powinien ustalić i wypłacić kwotę zadośćuczynienia w terminie 30 dni od otrzymania akt szkodowych od zakładu ubezpieczeń, korzystał z pieniędzy powodów ich kosztem do daty wyrokowania przez Sąd I Instancji.

Nieporozumieniem jest twierdzenie pozwanego, że 1 grudnia 2013 r. nie można było mówić o roszczeniu pieniężnym. Roszczenie o zapłatę zadośćuczynienia jest od początku pieniężne, co wynika z art.446 § 4 kc (odpowiednia suma tytułem zadośćuczynienia pieniężnego). Pozwany zdaje się mylić kwestię natury tego świadczenia od czasu ustalania jego wysokości i tego, kiedy ukształtowały się okoliczności, od których zależy zasadność i wysokość zadośćuczynienia, o czym była mowa wyżej. Art. 359. § 1 kc odnosi się jedynie do ogólnej kwestii zależności przysługiwania odsetek od przepisów ustawy, a mając na uwadze, że odsetki ustawowe przysługują za opóźnienie w spełnieniu świadczenia na podstawie art.481 § 1 kc wobec wymagalności świadczeń opisanych wyżej, nie można zasadnie twierdzić o naruszeniu wymienionego przepisu.

Rację ma Sąd Rejonowy, że uwzględniając powództwa w całości koszty procesu winien ponieść pozwany na podstawie art.98 § 1 kpc. Dodać trzeba także § 3 tego przepisu. Apelacja powódki A. Ł. (2) okazała się zasadna w zakresie kosztów, bo powództwo jej zostało uwzględnione w całości.

Odnośnie natomiast środka odwoławczego pozwanego odnośnie powodów B. Ł. i A. Ł. (2), to wobec skierowania go jedynie przeciwko rozstrzygnięciu o kosztach procesu dotyczącego tych powodów, bez skarżenia wyroku co do rozstrzygnięcia odnośnie żądań pozwu (bo zostały oddalone), środek odwoławczy w tym zakresie należało potraktować jako zażalenie na koszty procesu, a wiec na rozstrzygniecie o kosztach procesu zawarte w wyroku. Wbrew twierdzeniu pozwanego zaprezentowanym na rozprawie odwoławczej, współuczestnictwo powodów ma charakter formalny, a nie materialny. (np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3 marca 2016 r. II CZ 112/15, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 lipca 2014r. V CZ 51/14). Stąd powództwa każdego z nich należy traktować osobno, a rozstrzygnięcie sądu wobec każdego z powództw ma charakter rozstrzygnięcia osobnych spraw. W przypadku, gdy strona zaskarża zawarte w wyroku rozstrzygnięcie o kosztach postępowania, właściwym środkiem jest zażalenie, chyba że zaskarża ona to rozstrzygnięcie w apelacji co do istoty sprawy. Jeżeli jednak „apelacja" dotyczy wyłącznie kosztów postępowania, to należy uznawać ją za zażalenie, które podlega odrzuceniu w razie wniesienia go z uchybieniem tygodniowego terminu określonego w art. 394 § 2 k.p.c. (Postanowienie Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 14 października 2014 r., III Ca 616/14, LEX, Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 28 stycznia 2014 r., I ACa 1496/13, LEX nr 1548450, Wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 19 października 2012 r., I ACa 772/12, LEX nr 1267096). Odpis wyroku z uzasadnieniem został doręczony pełnomocnikowi pozwanego 9 sierpnia 2016 r., a zażalenie w zakresie skarżącym rozstrzygnięcie o kosztach procesu wobec B. Ł. i A. Ł. (2), zawarte w apelacji, wniesione zostało 23 sierpnia 2016 r. Zatem po upływie tygodnia do jego wniesienia. Podlega zatem odrzuceniu na podstawie art.394 § 2 k.p.c., 397 § 2 w zw. z art.370 k.p.c.

Natomiast apelacja powódki A. Ł. (2) została uwzględniona w całości, a wyrok w pkt 13 i 14 został zmieniony na podstawie art.386 § 1 kpc. Apelacja pozwanego jako bezzasadna podlegała oddaleniu na podstawie art.385 kpc.

Koszty w instancji odwoławczej ponosi pozwany, bo przegrał w całości zarówno swoją apelację, jak i apelację powódki A. Ł. (2). Ponosi więc opłatę od swojej apelacji oraz należy ściągnąć od niego opłatę od apelacji, od której powódka A. Ł. (2) była zwolniona (1.000 zł na podstawie art.113 ust.1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych) oraz w związku z apelacją pozwanej ponosi ona koszty pełnomocnika powodów będącego adwokatem w kwotach: na rzecz A. Ł. (1), Ł. Ł. (1) i R. Ł. po 2.400 zł na podstawie art.98 § 1 i 3 w zw. z art.391 par.1 kpc na podstawie § 2 pkt 5 w zw. z § 10 ust.1 pkt 1 rozporządzenia MS w sprawie opłat za czynności adwokackie 22 października 2015 r. (Dz. U. 2015 poz.1800) w zw. z § 2 rozporządzenia MS zmieniające rozporządzenia w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 3 października 2016r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 1668) (apelacja pozwanego wniesiona w sierpniu 2016 r.), na rzecz J. Ł. (1) i J. Ł. (2) także po 2.400 zł na podstawie tych samych przepisów przy wartości przedmiotu zaskarżenia po 12.347,95 zł (wartość odsetek ustawowych za opóźnienie od zasądzonych kwot od 11 grudnia 2013 r. do 10 czerwca 2016 r.), a na rzecz M. Ł. 600 zł na podstawie art.98 par.1 i 3 w zw. z art.391 § 1 kpc na podstawie § 2 pkt 3 w zw. z § 10 ust.1 pkt 1 rozporządzenia MS w sprawie opłat za czynności adwokackie 22 października 2015 r. (Dz. U. 2015 poz.1800) w zw. z § 2 rozporządzenia MS zmieniające rozporządzenia w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 3 października 2016r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 1668), a w związku z apelacją powódki A. Ł. (2) koszty jej pełnomocnika będącego adwokatem w kwocie 2.400 zł na podstawie art.98 § 1 i 3 w zw. z art.391 par.1 kpc na podstawie § 2 pkt 5 w zw. z § 10 ust.1 pkt 1 rozporządzenia MS w sprawie opłat za czynności adwokackie 22 października 2015 r. (Dz. U. 2015 poz.1800) w zw. z § 2 rozporządzenia MS zmieniające rozporządzenia w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 3 października 2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 1668) (apelacja pozwanego wniesiona w sierpniu 2016 r.)

SSO Małgorzata Radomska – Stęplewska SSO Marcin Miczke SSR del. Wojciech Rowiński