Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 31 października 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że dla J. K. miesięczną podstawę wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne tj. emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę u płatnika składek (...) Sp. z o.o. od dnia 1 marca 2008 r. do 31 grudnia 2010 r. stanowi kwota 4.200 zł.

W miesiącach, w którym przez część miesiąca ubezpieczona świadczyła pracę, a przez część miesiąca pobierała wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy z powodu choroby płatne ze środków pracodawcy bądź zasiłek z ubezpieczenia społecznego podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne winna być proporcjonalnie pomniejszona, zgodnie z przepisami kodeksu pracy.

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że decyzją z dnia 27 października 2010 r. II Inspektorat Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, iż J. K. od dnia 14 maja 2009 r. nie podlega ubezpieczeniom społecznym tj. emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu jako pracownik z tytułu zatrudnienia w (...) Sp. z o.o. Od powyższej decyzji odwołanie złożyła ubezpieczona i J. K.. Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Łodzi wyrokiem z dnia 28 maja 2012 r. sygn. akt VIII U 497/12 zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu w ten sposób, że ustalił, iż J. K. podlega od dnia 14 maja 2009 r. ubezpieczeniom społecznym tj. emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu jako pracownik z tytułu zatrudnienia w (...) Sp. z o.o. Od powyższego wyroku apelację złożył Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 28 czerwca 2013 r Sygn. akt: III AUa 1344/12 oddalił apelację Zakładu od Wyroku Sądu Okręgowego z dnia 28 maja 2012 r. Tym samym J. K. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym jako pracownik u płatnika (...) Sp. z o.o. od dnia 14 maja 2009 r.

Jednocześnie z uzasadnienia w/w wyroku Sadu Apelacyjnego, wynika iż w toku postępowania sądowego nie badano kwestii dotyczącej ustalenia wysokiej podstawy wymiaru składek dla ubezpieczonej J. K., gdyż zaskarżona decyzja z dnia 27 października 20l0 r. dotyczyła jedynie określenia obowiązku ubezpieczenia z tytułu pracowniczego.

Organ rentowy dodał, że z dokumentów zgromadzonych w niniejszej sprawie oraz zapisów figurujących w systemie informatycznym ZUS wynika, że J. K. została zgłoszona do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych jako pracownik od 1 lipca 2005 r. z wynagrodzeniem w kwocie 4.200 zł na stanowisko "Prezes Zarządu". Po trzech miesiącach zatrudnienia tj. już od 28 września 2005 r. ubezpieczona stała się niezdolna do pracy z powodu choroby przypadającej w okresie ciąży. Absencja chorobowa trwała do dnia 24 czerwca 2006 r. Od 1 lipca 2006 r. do 30 kwietnia 2007 r. przebywała na urlopie wychowawczym. Po powrocie z urlopu wychowawczego od dnia 1 maja 2007 r. podwyższono wnioskodawczyni wynagrodzenie do kwoty 9.000 zł., po czym już od dnia 13 sierpnia 2007 r. J. K. stała się ponownie niezdolna do pracy z powodu choroby. Niezdolność do pracy trwała do 21 stycznia 2008 r. W okresie od 22 stycznia 2008 r. do 28 lutego 2008 r. w/w nie świadczyła pracy z powodu przebywania na urlopie bezpłatnym. Decyzją z dnia 15 lutego 2008 r. obniżono podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne od dnia 1 maja 2007 r. do kwoty 4.200 zł. Od powyższej decyzji zarówno płatnik jak i ubezpieczona nie odwołali się. Jednocześnie od dnia 1 marca 2008 r. nadal płatnik rozliczał w dokumentach ZUS RCA składki na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru w kwocie 9.000 zł. Od dnia 17 czerwca 2008 r. do 13 maja 2009 r. ubezpieczona przebywała na zwolnieniach lekarskich w związku z kolejną ciążą. W trakcie trwającego zwolnienia lekarskiego zgodnie z aneksem nr (...) do umowy o pracę od dnia 1 maja 2009 r. nastąpiła kolejna podwyżka wynagrodzenia dla J. K. do kwoty 11.000 zł. Jednocześnie za okresy od 22 lutego 2010 r. do 31 marca 2010 r. i od 25 maja 2010 r. do 2 czerwca 2010 r. złożono kolejne zaświadczenia o niezdolności do pracy z powodu choroby (...). Następnie od dnia 1 lipca 2010 r. do 31 grudnia 2010 r. J. K. nie wykonywała pracy z powodu przebywania na urlopie bezpłatnym. Od dnia 1 stycznia 2011 r. według danych zapisanych w systemie informatycznym Zakładu obniżono w/w wymiar czasu pracy i podstawę wymiaru do kwoty połowy minimalnego wynagrodzenia za pracę tj. do kwoty 693 zł do grudnia 2011 r. i kwoty 750 zł do maja 2012 r. Z dniem 23 maja 2012 r. rozwiązano umowę o pracę. Jednocześnie w okresie po 1 stycznia 2011 r. tj. od obniżenia wynagrodzenia za pracę do momentu rozwiązania umowy odnotowano wypłatę wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy płatnego ze środków pracodawcy tylko na okres 2 stycznia 2012 r. do 16 stycznia 2012 r. Z posiadanej dokumentacji wynika, iż powodem obniżenia wynagrodzenia dla J. K. od 1 stycznia 2011 r. było odwołanie w/w z funkcji Prezesa Zarządu Spółki i jej zatrudnienie na stanowisku "pracownik biurowy" za połowę minimalnego wynagrodzenia oraz powołanie na to stanowisko K. B., dla którego określono podstawę wymiaru w kwocie odpowiadającej połowie minimalnego wynagrodzenia. W/w wykonywał również obowiązki Prezesa Zarządu podczas długotrwałych nieobecności w pracy z powodu choroby J. K., ale za znacznie niższe wynagrodzenie.

Dodatkowo z ustaleń zebranych w toku postępowania sądowego wynika, że w okresie swojej działalności spółka zatrudniała niewielką ilość pracowników od dwóch do czterech osób. Płynność finansową straciła w 2009 r. a za lata 2009-2010 r. odnotowano stratę z działalności. Spółka nie regulowała zobowiązań wobec Urzędu Skarbowego - zaliczki z tytułu podatków i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych - składki na ubezpieczenia społeczne, co wskazuje na złą sytuację finansową spółki. Pomimo, iż jak wynika z ustaleń dokonanych w toku postępowania sądowego począwszy od 201l r. działalność Spółki przynosi zyski nadal brak wpłat z tytułu należnych składek do ZUS. Aktualnie nie jest prowadzona egzekucja wobec płatnika z uwagi na brak majątku. Dodatkowo począwszy od maja 2013r. do nadal spółka zaprzestała składania jakichkolwiek dokumentów rozliczeniowych.

Biorąc pod uwagę przedstawione wyżej okoliczności, liczne okresy nieobecności w pracy ubezpieczonej, a także liczne okresy pobierania świadczeń z ubezpieczenia społecznego na wypadek choroby macierzyństwa oraz ze względu na interes prywatny organu rentowego uzasadnione jest stanowisko, że podwyżki wynagrodzenia dla J. K. miały na celu jedynie skorzystanie z wysokich świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

/decyzja – k. 3 – 5 akt ZUS/

Ubezpieczona J. K. w dniu 12 grudnia 2013 r. złożyła odwołanie od w/w decyzji. Wskazała, że organ rentowy nie powinien przyjąć za miesięczną podstawę wymiaru składek podstawę wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne z tytułu zatrudnienia w (...) Sp. z o.o. kwoty 4.200 zł. Podstawę wymiaru składek w okresie od 1 marca 2008 r. do 31 grudnia 2010 r. stanowią kwoty wynagrodzeń wynikające z umów o pracę w (...) Sp. z o.o. oraz z deklaracji ZUS za poszczególne miesiące powołanego okresu.

/odwołanie – k. 2/

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie podnosząc argumentację z decyzji.

/odpowiedź na odwołanie – k. 4/

Na rozprawie w dniu 6 czerwca 2017 r. pełnomocnik wnioskodawczyni poparł odwołanie i wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Wnioskodawczyni złożyła wniosek o nieobciążanie jej kosztami procesowymi z uwagi na trudną sytuację materialną. Pełnomocnik ZUS zaś wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego. Wniósł o nieuwzględnienie wniosku ubezpieczonej o nieobciążanie jej kosztami jako wniosku bezzasadnego.

/protokół rozprawy z 6 czerwca 2017 r. – 00:11:44 – 00:14:01, 00:58:50 – 01:05:02 – płyta CD – k. 279/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni J. K. urodziła się w dniu (...) Posiada wykształcenie wyższe zawodowe. Ukończyła Kolegium Nauczycielskie w Ł.. Z zawodu jest nauczycielem języka polskiego.

/okoliczności bezsporne, kwestionariusz osobowy – k. k. 26, 79 – 80 akt ZUS/

Spółka (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością została zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym od 7 czerwca 2005 r. Przedmiotem działalności spółki jest m.in. produkcja środków myjących i czyszczących.

/wypis z KRS – k. 86 – 91 akt ZUS, k. 24 – 36, k. 126 - 139/

Uchwałą z dnia 27 czerwca 2005 roku Zgromadzenie Wspólników Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (...) ustaliło, że wnioskodawczyni począwszy od dnia 1 lipca 2005 r. zostanie zatrudniona na stanowisku Prezesa Zarządu Spółki w pełnym wymiarze czasu pracy, za wynagrodzeniem miesięcznym 4.200,00 zł brutto.

/protokół nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników – k. 8 w aktach VIII U 497/12 – k. 8/

J. K. została zatrudniona w (...) Sp. z o.o. w Ł. na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony od 1 lipca 2005 r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku Prezesa Zarządu z wynagrodzeniem 4.200 zł brutto. W imieniu spółki umowę podpisał M. N..

/umowa o pracę – k. 72, k. 20 akt ZUS akt ZUS, akta osobowe – k. 67, k. 256/

Uchwałą z dnia 20 kwietnia 2007 r. Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (...) ustaliło, że począwszy od 1 maja 2007 r. J. K. zatrudniona na stanowisku Prezesa Zarządu w pełnym wymiarze czasu pracy otrzymywać będzie wynagrodzenie miesięczne brutto w kwocie 9.000 zł.

/protokół Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników – k. 83 akt ZUS/

Aneksem nr (...) do umowy o pracę z dnia 1 lipca 2005 r. zmieniono ubezpieczonej wysokość wynagrodzenia zasadniczego z kwoty 4.200 zł na kwotę 9.000 zł od 1 maja 2007 r.

/Aneks do umowy o pracę – k. 75, k. 71 akt ZUS, akta osobowe – k. 67, k. 256, zeznania wnioskodawczyni z dnia 14 marca 2017 r. – 00:08:35 – 00:55:25 – płyta CD – k. 246/

Aneksem nr (...) do umowy o pracę z dnia 1 lipca 2005 r. zmieniono ubezpieczonej wysokość wynagrodzenia zasadniczego na kwotę 11.000 zł od dnia 1 maja 2009 r.

/aneks do umowy o pracę – akta osobowe – k. 67, k. 256, zeznania wnioskodawczyni z dnia 14 marca 2017 r. – 00:08:35 – 00:55:25 – płyta CD – k. 246/

Do obowiązków ubezpieczonej na stanowisku Prezesa Zarządu należało: spotkania handlowe z aktualnymi i potencjalnymi klientami, negocjowanie warunków współpracy z odbiorcami, negocjowanie warunków współpracy z dostawcami, reprezentowanie firmy podczas targów i imprez branżowych, występowanie w imieniu firmy w urzędach, bankach i instytucjach publicznych, podpisywanie umów w imieniu zarządu spółki, rekrutacja nowych pracowników, współpraca z biurem rachunkowym firmy, udzielanie urlopów osobom zatrudnionym, sprawowanie kontroli nad jakością pracy osób zatrudnionych w firmie.

/zakres obowiązków – k. 22 akt ZUS/

W ramach swoich obowiązków jako Prezes Zarządu wnioskodawczyni zajmowała się surowcami, dostawcami, rozliczaniem produkcji, sprzedażą towarów spółki, zdobywaniem nowych klientów, przygotowaniem umów o współpracę, ofert, opiekowała się zamówieniami i realizacją zamówień w stosunku do wcześniejszych klientów, uzyskiwaniem pozwoleń na sprzedaż produktów biobójczych, rozliczaniem z Urzędem Skarbowym.

/zeznania wnioskodawczyni z dnia 14 marca 2017 r. – 00:08:35 – 00:55:25 – płyta CD – k. 246/

Ubezpieczona jako Prezes Zarządu pozyskała duże firmy sprzątające, które generowały dochód rzędu stek tysięcy złotych.

/zeznania K. B. z dnia 6 czerwca 2017 r. – 00:20:19 – 00:36:49 – płyta CD – k. 279/

Funkcję Prezesa Zarządu w Spółce z o.o. (...) ubezpieczona pełniła od 1 lipca 2005 r. do 31 grudnia 2010 r. Od 1 stycznia 2011 r. prezesem Spółki został K. B., który wcześniej był zatrudniony na stanowisku dyrektora ds. sprzedaży. Wnioskodawczyni kończyła współpracę ze spółką i nie generowała tak wysokiego przychodu jak we wcześniejszych latach i zmieniono ubezpieczonej wynagrodzenie. Ubezpieczona została zatrudniona w Spółce od 1 stycznia 2011 r. na stanowisku pracownika biurowego na ½ etatu z wynagrodzeniem odpowiadającym połowie minimalnego wynagrodzenia. Zakres obowiązków ubezpieczonej się zmniejszył, zajmowała się obsługą biurową, dokumentacją.

/bezsporne, akta osobowe K. B. – k. 67, k. 256, zeznania wnioskodawczyni z dnia 14 marca 2017 r. – 00:08:35 – 00:55:25 – płyta CD – k. 246, zeznania K. B. z dnia 14 marca 2017 r. – 00:55:25 – 01:20:12 – płyta CD – k. 246, zeznania K. B. z dnia 6 czerwca 2017 r. – 00:20:19 – 00:36:49 – płyta CD – k. 279, akta osobowe wnioskodawczyni – k. 256 /

K. B. na stanowisku dyrektora, a następnie Prezesa Zarządu otrzymywał następujące wynagrodzenie: 2.200 zł od 1 września 2005 r., 1.276 zł od 1 stycznia 2009 r., 1.317 zł od 1 stycznia 2010 r., 693 zł od 1 stycznia 2011r. (1/2 etatu), 750 zł od 2 stycznia 2012 r. (1/2 etatu), 800 zł od 1 stycznia 2013 r. (1/2 etatu), 210 zł od 1 stycznia 2014 r. (1/8 etatu), 437,50 zł od 1 stycznia 2015 r. (1/4 etatu), 462,50 zł od 1 stycznia 2016 r. (1/4 etatu), 500 zł od 1 stycznia 2017 r. (1/4 etatu).

/akta osobowe K. B. – k. 67, k. 256/

Ubezpieczona podczas zatrudnienia podpisywała listy obecności.

/listy obecności – k. 59 – 65 akt ZUS/

Płatnik sporządził dla ubezpieczonej J. K. listy płac.

/listy płac – k. 67 – 68 akt ZUS/

Ubezpieczona od 28 września 2005 r. stała się niezdolna do pracy z powodu choroby przypadającej w okresie ciąży. Absencja chorobowa trwała do dnia 24 czerwca 2006 r. Od 1 lipca 2006 r. do 30 kwietnia 2007 r. przebywała na urlopie początkowo macierzyńskim, a od 1 stycznia 2007 r. na urlopie wychowawczym. Po powrocie z urlopu wychowawczego od dnia 13 sierpnia 2007 r. J. K. stała się ponownie niezdolna do pracy z powodu choroby. Niezdolność do pracy trwała do 21 stycznia 2008 r. W okresie od 22 stycznia 2008 r. do 28 lutego 2008 r. wnioskodawczyni nie świadczyła pracy z powodu przebywania na urlopie bezpłatnym. Od dnia 17 czerwca 2008 r. do 13 maja 2009 r. ubezpieczona przebywała na zwolnieniach lekarskich w związku z kolejną ciążą. Następnie w okresach od 22 lutego 2010 r. do 31 marca 2010 r. i od 25 maja 2010 r. do 2 czerwca 2010 r. ubezpieczona była niezdolna do pracy z powodu choroby. Zaś od dnia 1 lipca 2010 r. do 31 grudnia 2010 r. J. K. nie wykonywała pracy z powodu przebywania na urlopie bezpłatnym.

/bezsporne, dokumentacja medyczna – k. 39 – 44, k. 80, k. 254, akta osobowe – k. 67, zeznania wnioskodawczyni z dnia 14 marca 2017 r. – 00:08:35 – 00:55:25 – płyta CD – k. 246/

Podczas nieobecności ubezpieczonej nikt nie został zatrudniony na jej miejsce. Jej obowiązki miał wypełniać K. B..

/zeznania wnioskodawczyni z dnia 28 listopada 2014 r. – 00:03:56 – 00:16:53 – płyta CD – k. 23/

Ubezpieczona obecnie nie jest zatrudniona w spółce (...). Umowa została rozwiązana w maju 2012 r.

/zeznania wnioskodawczyni z dnia 14 marca 2017 r. – 00:08:35 – 00:55:25 – płyta CD – k. 246/

Wnioskodawczyni obecnie pracuje w spółce (...) Sp. z o.o. z wynagrodzeniem 420 zł netto miesięcznie. Ubezpieczona posiada 100% udziałów w spółce. Jest prezesem. Spółka osiąga dochody. J. K. spłaca obecnie kredyt na mieszkanie zaciągnięty na 25 lat we frankach szwajcarskich w kwocie około 820 zł miesięcznie, kredyt na działkę w kwocie 1184 zł, opłaca czynsz 541 zł, prąd około 145 zł oraz pozostałe koszty w kwocie około 700 zł. Obecnie w stosunku do ubezpieczonej toczy się postępowanie komornicze. Płaci bezpośrednio wierzycielowi ratę w wysokości 500 zł miesięcznie. Ma na utrzymaniu 2 dzieci w wieku 8 i 11 lat.

/zeznania wnioskodawczyni z dnia 6 czerwca 2017 r. – 00:16:58 – 00:19:17, 00:54:08 – 00:58:50, płyta CD – k. 278

W latach 2005 - 2008 firma (...) przynosiła zyski i wykazywany był przychód w jej bilansie rozliczeniowym. W 2008 r. przychody spółki wyniosły 419.590,04 zł, koszty uzyskania przychodu wyniosły 403.897,50 zł, a dochód 15.692,54 zł, w 2009 r. przychody wyniosły 329.048,57 zł, koszty uzyskania przychodu 412.734,45 zł a strata wyniosła – 83.685,88 zł, w 2010 r. przychody wyniosły 195.978,72 zł, koszty uzyskania przychodu 237.243,57 zł, a strata wyniosła -41.264,85 zł.

/sprawozdania finansowe – k. 67/

W latach 2009 – 2010 spółka osiągała dochodów, gdyż inwestowała w sprzęt.

/zeznania K. B. z dnia 14 marca 2017 r. – 00:55:25 – 01:20:12 – płyta CD – k. 246/

Spółka posiada zadłużenie wobec ZUS z tytułu składek oraz zadłużenie wobec Urzędu Skarbowego.

/wypis z KRS – 126 – 134, k. 234 – 237, zeznania K. B. z dnia 14 marca 2017 r. – 00:55:25 – 01:20:12 – płyta CD – k. 246, dokumentacja – k. 258, k. 264/

Spółka w spornym okresie oprócz wnioskodawczyni J. K. i K. B. zatrudniała jednego pracownika M. Z. w okresie od 1 czerwca 2008 r. do 16 grudnia 2009 r. z wynagrodzeniem minimalnym.

/pismo procesowe – k. 265/

Decyzją z dnia 15 lutego 2008 r. obniżono podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne od dnia 1 maja 2007 r. do kwoty 4.200 zł. Od powyższej decyzji zarówno płatnik jak i ubezpieczona nie odwołali się. Jednocześnie od dnia 1 marca 2008 r. nadal płatnik rozliczał w dokumentach ZUS RCA składki na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru w kwocie 9.000 zł.

/decyzja – k. 281, zeznania wnioskodawczyni z dnia 14 marca 2017 r. – 00:08:35 – 00:55:25 – płyta CD – k. 246/

Decyzją z dnia 27 października 2010 r. II Inspektorat Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, iż J. K. od dnia 14 maja 2009 r. nie podlega ubezpieczeniom społecznym tj. emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu jako pracownik z tytułu zatrudnienia w (...) Sp. z o.o. Od powyższej decyzji odwołanie złożyła ubezpieczona i J. K.. Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Łodzi wyrokiem z dnia 28 maja 2012 r. sygn. akt VIII U 497/12 zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu w ten sposób, że ustalił, iż J. K. podlega od dnia 14 maja 2009 r. ubezpieczeniom społecznym tj. emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu jako pracownik z tytułu zatrudnienia w (...) Sp. z o.o.

/wyrok – k. 227 w aktach VIII U 497/12/

Od powyższego wyroku apelację złożył Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 28 czerwca 2013 r Sygn. akt: III AUa 1344/12 oddalił apelację Zakładu od Wyroku Sądu Okręgowego z dnia 28 maja 2012 r.

/wyrok – k. 291 w aktach VIII U 497/12/

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił w oparciu o dokumenty zawarte w załączonych aktach organu rentowego oraz dokumenty załączone do akt, których prawdziwości żadna ze stron nie kwestionowała, a także w oparciu o zeznania ubezpieczonej i zainteresowanego.

W ocenie Sądu, w świetle zgromadzonego w postępowaniu materiału dowodowego, brak jest podstaw do przyjęcia, że faktycznie doszło do zwiększenia obowiązków wnioskodawczyni, a co za tym idzie, że uzasadniało to zwiększenie jej wynagrodzenia od 1 maja 2007 r. do kwoty 9.000 zł i od 1 maja 2009 r. do kwoty 11.000 zł. Przeciwko prawdziwości zeznaniom wnioskodawczyni przemawiają, zdaniem Sądu, ustalone okoliczności faktyczne.

Bezspornym w sprawie jest, że ubezpieczona pracowała w firmie płatnika składek na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy jak Prezes Zarządu od 1 lipca 2005 r. z wynagrodzeniem 4.200 zł, a od 1 stycznia 2011 r. na stanowisku pracownika biurowego na ½ etatu z wynagrodzeniem odpowiadającym połowie minimalnego wynagrodzenia

Bezspornym jest także, że ubezpieczona podpisała aneks do umowy o pracę z którego wynikała, że od 1 maja 2007 r. jej wynagrodzenie miało wzrosnąć do kwoty 9.000 zł, a od 1 maja 2009 r. do kwoty 11.000 zł. Jednakże trudno zgodzić się z tym, gdyż firma płatnika składek w momencie podpisywania aneksów do umowy o pracę przynosiła straty a więc trudno uwierzyć, że zwiększono ubezpieczonej wynagrodzenie aż tak znacząco. Nadto dodać należy, że pozostali pracownicy w spółce otrzymywali wynagrodzenia minimalne. Wynagrodzenie minimalne otrzymała ubezpieczona także w chwili gdy powróciła do pracy po zakończeniu urlopów macierzyńskich, urlopu wychowawczego oraz urlopu bezpłatnego, który zakończył się z dniem 31 grudnia 2010 r.

Nadto K. B., który został Prezesem Zarządu bezpośrednio po ubezpieczonej także otrzymywał wynagrodzenie odpowiadające wynagrodzeniu minimalnemu.

W ocenie Sądu ubezpieczona pracowała w spółce płatnika składek jako Prezes Zarządu i jej wynagrodzenie od początku zatrudnienia, aż do 31 grudnia 2010 r. wynosiło 4.200 zł. Ubezpieczona nie wykazała w toku postępowania aby zakres jej obowiązków uległ zwiększeniu w toku zatrudnienia i uzasadniał wzrost wynagrodzenia do kwoty 9.000 zł a następnie do kwoty 11.000 zł.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest niezasadne.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1, art. 11 ust. 1, art.12 ust. 1 i art. 13 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2016 r. poz. 963) pracownicy, to jest osoby fizyczne pozostające w stosunku pracy, podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i ubezpieczeniu wypadkowemu w okresie od nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania.

Stosownie do treści art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jednolity Dz. U. z 2014 r. Nr 159) osobom tym, w razie choroby lub macierzyństwa, przysługują świadczenia pieniężne na warunkach i w wysokości określonych ustawą.

Na mocy art. 18 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych wymienionych w art. 6 ust. 1 pkt 1-3 i pkt 18a stanowi przychód, o którym mowa w art. 4 pkt 9 i 10, z zastrzeżeniem ust. 1a i 2, ust. 4 pkt 5 i ust. 12. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe, z zastrzeżeniem ust. 2 i ust. 3. (art. 20 ust. 1 powołanej ustawy).

Zgodnie z definicją ustawową sformułowaną w art. 4 pkt 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych przychód oznacza przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu: zatrudnienia w ramach stosunku pracy, pracy nakładczej, służby, wykonywania mandatu posła lub senatora, wykonywania pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, pobierania zasiłku dla bezrobotnych, świadczenia integracyjnego i stypendium wypłacanych bezrobotnym oraz stypendium sportowego, a także z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności oraz umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, jak również z tytułu współpracy przy tej działalności lub współpracy przy wykonywaniu umowy.

Stosownie do treści art. 12 ust.1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity Dz.U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.) za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat
i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Natomiast według § 2 ust. 6 rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 kwietnia 2008 roku w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, do których poboru jest zobowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2008 r. Nr 78, poz.465 z późn. zm.) dla każdego ubezpieczonego, którego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, płatnik składek w raporcie lub imiennym raporcie miesięcznym korygującym, o którym mowa w ustawie, zwanym dalej "raportem korygującym", oraz w deklaracji i deklaracji rozliczeniowej korygującej, o której mowa w ustawie, zwanej dalej "deklaracją korygującą", uwzględnia należne składki na ubezpieczenia społeczne od wszystkich dokonanych lub postawionych do dyspozycji ubezpieczonego wypłat - od pierwszego do ostatniego dnia miesiąca kalendarzowego, którego deklaracja dotyczy - stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, z uwzględnieniem ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ustawy.

W myśl art. 36 ust. 1 wspomnianej ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu będącemu pracownikiem stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Jeżeli zaś niezdolność do pracy powstała przed upływem okresu, o którym mowa w ust. 1, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia (ust. 2).

Natomiast zgodnie z art. 40 w/w ustawy razie zmiany umowy o pracę lub innego aktu, na podstawie którego powstał stosunek pracy, polegającej na zmianie wymiaru czasu pracy, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi wynagrodzenie ustalone dla nowego wymiaru czasu pracy, jeżeli zmiana ta nastąpiła w miesiącu, w którym powstała niezdolność do pracy, lub w miesiącach, o których mowa w art. 36.

Bezspornym jest między stronami, iż ubezpieczona podlega ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 1 marca 2008 r. do 31 grudnia 2010 r. jako pracownik u płatnika składek.

W przedmiotowej sprawie spór pomiędzy stronami dotyczył wysokości miesięcznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu zatrudnienia od dnia 1 marca 2008 r. do 31 grudnia 2010 r.

Zdaniem Sądu zaskarżona w niniejszym postępowaniu decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, zmieniająca podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne odwołującej w okresie od 1 marca 2008 r. do 31 grudnia 2010 r. jest prawidłowa.

W toku postępowania skarżąca podnosiła, iż miesięczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wnioskodawczyni w okresie od dnia 1 maja 2007 r. (sporny okres od 1 marca 2008 r.) do 30 kwietnia 2009 r. stanowiła kwota 9.000 zł, a od 1 maja 2009 r. do 31 grudnia 2010 r. stanowiła kwota 11.000 zł jednakże nie wykazała, że zmiana wynagrodzenia była następstwem zwiększenia zakresu obowiązków ubezpieczonej. W ocenie organu rentowego ubezpieczona w spornym okresie tj. w okresie od 1 marca 2008 r. do 31 grudnia 2010 r. pracowała za wynagrodzeniem wynoszącym 4.200 zł. Zmiana warunków zatrudnienia wskazana w aneksach do umowy o pracę była czynnością mającą na celu znaczące podwyższenie podstawy wymiaru zasiłku chorobowego wnioskodawczyni, a następnie zasiłku macierzyńskiego.

Należy podkreślić, iż Sąd Okręgowy podziela stanowisko organu rentowego, dotyczące oceny aneksów do umowy o pracę zawartej pomiędzy wnioskodawczynią a zainteresowanym, że zmiana warunków zatrudnienia miała głównie na celu uzyskanie wysokich świadczeń z ubezpieczenia społecznego, a tym samym doszło do naruszenia zasad współżycia społecznego. Zdaniem Sądu strony nie wykazały, że zwiększono wymiar obowiązków ubezpieczonej w ramach stosunku pracy.

Zdaniem Sądu poczynione w sprawie ustalenia uzasadniają twierdzenie, iż zakwestionowane przez organ rentowy zmiany umowy o pracę w zakresie wynagrodzenia pomiędzy wnioskodawczynią a płatnikiem składek narusza zasady współżycia społecznego.

Postępowanie dowodowe wykazało, że wnioskodawczyni zainteresowana objęciem ją ubezpieczeniem społecznym od wysokiej podstawy, nie miała de facto zwiększonego zakresu obowiązków na mocy aneksów do umowy o pracę z dnia 1 lipca 2005 r.

W ocenie Sądu powyższe rozważania świadczą o tym, że przy podpisywaniu zakwestionowanych aneksów do umowy o pracę z dnia 1 lipca 2005 r. wolą stron była jedynie możliwość skorzystania ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego w związku z chorobą i macierzyństwem od wysokiej podstawy wymiaru i z tego powodu zmiany umowy o pracę nie mogą wywoływać skutków.

Tym samym należało przyjąć, że decyzja organu rentowego odpowiada prawu.

Podkreślić przy tym trzeba, że zarówno przepisy prawa pracy, prawa ubezpieczeń społecznych, jak i przepisy ustrojowe pozwalają tak kształtować elementy stosunku pracy, jaka jest wola stron. Jednakże przestaje powyższa kwestia być tylko sprawą stron nawiązujących stosunek pracy, gdy po uregulowaniu składek przerzuca się ciężar wypłaty świadczeń na fundusz dysponujący publicznymi pieniędzmi, którymi zarządza Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

W tym miejscu stwierdzić należy, że ustalenie w umowie o pracę rażąco wysokiego wynagrodzenia za pracę może być w konkretnych okolicznościach, uznane za nieważne jako dokonane z naruszeniem zasad współżycia społecznego, polegającym na świadomym osiąganiu nieuzasadnionych korzyści z systemu ubezpieczeń społecznych kosztem innych uczestników tego systemu - art. 58 § 3 k.c. w związku z art. 300 k.p. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 sierpnia 2005 roku sygn. akt III UK 89/05, OSNP 2006/11-12/192, LEX nr 182780, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 sierpnia 2005 roku, II UK 16/05, opubl. OSNP 2006/11-12/191, LEX nr 182776, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 2009 roku, III UK 7/09, LEX nr 509047).

Kwestią sporną w sprawie pozostawało zatem, czy zachodziły przesłanki do ustalenia, że J. K. powinna być objęta ubezpieczeniem społecznym z podstawą wymiaru składek od jakiej płatnik rozliczył składki, czy też jak chciał tego organ rentowy – podstawa wymiaru składek powinna zostać obniżona do wysokości 4.200 zł. Należało zatem ustalić, czy postanowienia aneksów do umowy o pracę z dnia 1 lipca 2005 r. były sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, tym samym czy były nieważne (art. 58 § 2 k.c.). Powyższe sprowadza się do rozstrzygnięcia podstawowej kwestii - czy wysokość wynagrodzenia wypłacona ubezpieczonej za jej pracę była godziwa, to znaczy czy wynagrodzenie to stanowiło ekwiwalentne wynagrodzenie do rodzaju, ilości i jakości pracy oraz wymaganych kwalifikacji.

W pierwszej kolejności należy zauważyć, że w prawie pracy obowiązuje zasada swobodnego kształtowania postanowień umownych, lecz nie jest też sporne, że wolność kontraktowa realizuje się tylko w takim zakresie, w jakim przewiduje to obowiązujące prawo. Jakkolwiek z punktu widzenia art. 18 § 1 kodeksu pracy, umówienie się o wynagrodzenie wyższe od najniższego jest dopuszczalne, gdyż normy prawa pracy swobodę tę ograniczają tylko co do minimum świadczeń należnych pracownikowi w ramach stosunku pracy, to należy pamiętać, że autonomia stron umowy w kształtowaniu jej postanowień podlega ochronie jedynie w ramach wartości uznawanych i realizowanych przez system prawa, a strony obowiązuje nie tylko respektowanie własnego interesu jednostkowego, lecz także wzgląd na interes publiczny. Najdobitniej wyraża to reguła zawarta w przepisie art. 353 1 k.c., który ma odpowiednie zastosowanie do stosunku pracy, zarówno wobec braku uregulowania normowanej nim instytucji w prawie pracy, jak też niesprzeczności z zasadami prawa pracy (por. art. 300 k.p.) zawartego w nim wymagania, by treść stosunku pracy lub jego cel nie sprzeciwiał się właściwości (naturze) tego stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Z kolei odpowiednie zastosowanie art. 58 k.c. pozwala na uściślenie, że postanowienia umowy o pracę sprzeczne z ustawą albo mające na celu jej obejście są nieważne, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, a sprzeczne z zasadami współżycia społecznego - nieważne bezwzględnie.

Należy zwrócić uwagę, iż sprzeczny z zasadami współżycia społecznego może być także niegodziwy cel umowy o pracę, polegający na ustaleniu nadmiernej wysokości wynagrodzenia (rażąco wygórowanego), aby otrzymywać zawyżone świadczenia z ubezpieczeń społecznych kosztem innych ubezpieczonych. Co prawda w tezie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 4 sierpnia 2005 r. (II UK 320/04, OSNP 2006 nr 7-8, poz. 122) przyjęto, że „cel zawarcia umowy o pracę w postaci osiągnięcia świadczeń z ubezpieczenia społecznego nie jest sprzeczny z ustawą (art. 58 § 1 k.c.)”, a w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2005 r. (II UK 141/04, OSNP 2005 Nr 15, poz. 235) stwierdzono, iż „stronom umowy o pracę, na podstawie której rzeczywiście były wykonywane obowiązki i prawa płynące z tej umowy, nie można przypisać działania w celu obejścia ustawy (art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p.)”, to - pomijając, że rozstrzygnięcia te zapadły w odmiennych niż oceniany stanach faktycznych - trzeba zauważyć, że dotyczą one kwalifikowania opisanych zachowań w aspekcie ich zgodności z prawem, nie rozważając czy nie naruszają one zasad współżycia społecznego. Zgodnie bowiem z art. 58 § 2 k.c. nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, wyrażająca się m.in. poprzez ustanowienie rażąco wygórowanego, a zatem niegodziwego wynagrodzenia. Tym samym, uzasadnionym jest twierdzenie, iż ustanowienie w umowie o pracę nadmiernie wysokich wynagrodzeń może być sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, bowiem fakt, że cel zawarcia umowy o pracę w postaci osiągnięcia świadczeń z ubezpieczenia społecznego nie jest sprzeczny z ustawą, nie może oznaczać akceptacji dla nagannych i nieobojętnych społecznie zachowań korzystania ze świadczeń z ubezpieczeń społecznych, przy zawieraniu umów o pracę na stosunkowo krótki okres przed zajściem zdarzenia generującego uprawnienie do świadczenia z ubezpieczenia społecznego lub ustaleniu wysokiego wynagrodzenia w celu uzyskania przez osobę ubezpieczoną naliczonych od takiej podstawy świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

Mając na uwadze powyższe, należy podkreślić, że co do zasady, z jednej strony wynagrodzenie za pracę ma stanowić wartość godziwą, z drugiej zaś, ma odpowiadać rodzajowi pracy, kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu i ma stanowić ekwiwalent za ilość i jakość świadczonej pracy.

Jednym z najistotniejszych kryterium godziwości (sprawiedliwości) wynagrodzenia za pracę, jest ekwiwalentność wynagrodzenia wobec pracy danego rodzaju, przy uwzględnieniu kwalifikacji wymaganych do jej wykonywania, jak też ilości i jakości świadczonej pracy (art. 78 k.p.). Mając na względzie ustalony w sprawie stan faktyczny oraz treść art. 13 k.p., należy stwierdzić, że przymiot „niegodziwości" będzie posiadała przede wszystkim płaca rażąco za niska. Nie oznacza to jednak tego, że znamię „niegodziwości” nie może również dotknąć płacy rażąco wysokiej (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 sierpnia 2001 r., I PKN 563/00, OSNP 2002 Nr 4, poz. 90). Tym samym brak jest przeciwwskazań do tego, by postanowienia umowy o pracę dotyczące wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń związanych z pracą mogłyby być oceniane przez pryzmat zasad współżycia społecznego, jako nieważne w części przekraczającej granice godziwości, a zatem w sytuacji ich nadmiernej (rażąco nieproporcjonalnej) wysokości. W przywołanej uchwale Sąd Najwyższy podkreślał bowiem, że w sferze prawa ubezpieczeń społecznych godziwość wynagrodzenia - jedna z zasad prawa pracy - zyskuje dodatkowy walor aksjologiczny, albowiem w prawie ubezpieczeń społecznych istnieje znacznie mocniejsza niż w prawie pracy bariera działania w ramach prawa, oparta na wymagającym ochrony interesie publicznym i zasadzie solidarności ubezpieczonych.

Względność zasady godziwości wynagrodzenia, wyraża się koniecznością odniesienia się nie tylko do potrzeb pracownika, ale także świadomości społecznej oraz ogólnej sytuacji ekonomicznej i społecznej. Zatem mimo tego, iż postanowienia umowy o pracę, które nadmiernie uprzywilejowują płacowo danego pracownika, w prawie pracy mieściłoby się w ramach art. 353 1 k.c., to w prawie ubezpieczeń społecznych, w którym pierwiastek publiczny zaznacza się bardzo wyraźnie, możliwe jest – w okolicznościach każdego konkretnego wypadku – przypisanie zamiaru nadużycia świadczeń przysługujących z tego ubezpieczenia. Jest to związane z alimentacyjnym charakterem tych świadczeń oraz z zasadą solidaryzmu, wymagającą tego, żeby płaca - stanowiąca jednocześnie podstawę wymiaru składki - nie była ustalana ponad granicę płacy słusznej, sprawiedliwej i zapewniającej godziwe utrzymanie oraz żeby rażąco nie przewyższała wkładu pracy, a w konsekwencji, żeby składka nie przekładała się na świadczenie w kwocie nienależnej. Jest tak również dlatego, że choć przepisy prawa ubezpieczeń społecznych w swej warstwie literalnej odnoszą wysokość składek do wypłaconego wynagrodzenia, to w rzeczywistości odwołują się do takiego przełożenia pracy i uzyskanego za nią wynagrodzenia na składkę, które pozostaje w harmonii z poczuciem sprawiedliwości w korzystaniu ze świadczeń z ubezpieczenia, udzielanych z zasobów ogólnospołecznych (podobnie wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 20 grudnia 2012 roku, III AUa 420/12, LEX nr 1220514).

Pojęcie godziwości wynagrodzenia za pracę w prawie ubezpieczeń społecznych winno być zatem interpretowane przy uwzględnieniu wymogu ochrony interesu publicznego oraz zasady solidarności ubezpieczonych, gdyż podstawę wymiaru składki ubezpieczonego, będącego pracownikiem, stanowi wynagrodzenie godziwe, a więc należne, właściwe, odpowiednie, rzetelne, uczciwe i sprawiedliwe, zachowujące cechy ekwiwalentności do pracy.

Odnosząc powyższe rozważania do ustalonego w sprawie stanu faktycznego, Sąd stwierdza, iż ustalona wysokość wynagrodzenia ubezpieczonej może zostać uznana za wygórowaną i stanowiła wynagrodzenie nieadekwatne do jakości i ilości pracy świadczonej przez ubezpieczoną.

W tym miejscu podkreślić należy, że oparcie polskiej procedury cywilnej na zasadzie kontradyktoryjności jedynie w wyjątkowych przypadkach pozwala Sądowi na podjęcie czynności mających na celu pobudzenie inicjatywy stron, a zasadą w tym zakresie jest samodzielne dążenie uczestników postępowania do wykazania prawdziwości podnoszonych twierdzeń. Jeżeli twierdzenie istotne dla rozstrzygnięcia nie zostanie udowodnione, to o merytorycznym rozstrzygnięciu sprawy decyduje rozkład ciężaru dowodu. Zatem strona, na której spoczywa ciężar dowodu, ponosi ryzyko ujemnych skutków niedopełnienia swoich obowiązków w tym zakresie. Sąd Okręgowy uznał również, zgodnie z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grudnia 1996 roku, iż nie jest zarówno zobowiązany, jak i uprawniony do przeprowadzenia dochodzenia w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (patrz wyrok SN z dnia 17 grudnia 1996 roku, I CKU 45/96, OSNC 1997/6-7/76).

Tymczasem wnioskodawczyni w niniejszym postępowaniu nie złożyła żadnych wniosków dowodowych, na wykazanie tego, że w spornym okresie jej zakres obowiązków uległ zwiększeniu i uzasadniał wynagrodzenie w wysokości 9.000 zł, a następnie 11.000 zł miesięcznie. Do akt złożono jedynie akta osobowe wnioskodawczyni, dokumenty dotyczące sytuacji finansowej płatnika.

W ocenie Sądu Okręgowego, w świetle poczynionych ustaleń faktycznych, wątpliwości organu rentowego, co do rzeczywistego celu i zamiaru stron, przy podpisywaniu zakwestionowanych aneksów do umowy o pracę były uzasadnione, a zatem zaskarżona decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych odpowiada prawu.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie w pkt 1 wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł w pkt 2 sentencji wyroku na podstawie art. 102 k.p.c.

Zgodnie z treścią art. 102 k.p.c. w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami.

Artykuł 102 k.p.c. jest przepisem wyjątkowym, wymagającym wystąpienia okoliczności szczególnych, jak np. dotyczących stanu majątkowego czy też sytuacji życiowej strony. Stanowi on swoistą „furtkę”, pozostawiając sądowi pewną swobodę w przyznawaniu zwrotu kosztów procesu, gdyby stosowanie zasady odpowiedzialności za wynik sprawy (art. 98 k.p.c.) nie dało się pogodzić z zasadami słuszności.

Zastosowanie art. 102 k.p.c. nie wymaga odrębnego wniosku od strony przegrywającej i powinno być oceniane w całokształcie okoliczności konkretnego przypadku, które by uzasadniały odstępstwo od podstawowych zasad decydujących o rozstrzygnięciu w przedmiocie kosztów procesu. Do kręgu tych okoliczności należy zaliczyć zarówno fakty związane z samym przebiegiem procesu, jak i fakty leżące na zewnątrz procesu, zwłaszcza dotyczące stanu majątkowego i sytuacji życiowej zobowiązanego. Okoliczności te powinny być oceniane przede wszystkim z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 1974r. II CZ 223/73).

W ocenie Sądu, w niniejszej sprawie, zachodzą okoliczności dające podstawę do zastosowania art. 102 k.p.c. Wnioskodawczyni zeznała, że znajduje się w trudnej sytuacji majątkowej. Podała, że obecnie pracuje w spółce (...) Sp. z o.o. z wynagrodzeniem 420 zł netto miesięcznie. Wskazała, że posiada 100% udziałów w spółce, jest prezesem. J. K. dodała, że spłaca obecnie kredyt na mieszkanie zaciągnięty na 25 lat we frankach szwajcarskich w kwocie około 820 zł miesięcznie oraz kredyt na działkę w kwocie 1184 zł miesięcznie, opłaca czynsz 541 zł, prąd około 145 zł oraz pozostałe koszty w kwocie około 700 zł. Dodała, że obecnie w stosunku do ubezpieczonej toczy się postępowanie komornicze. Płaci bezpośrednio wierzycielowi ratę w wysokości 500 zł miesięcznie. Ma na utrzymaniu 2 dzieci w wieku 8 i 11 lat.

Mając powyższe na uwadze zdaniem Sądu, sytuacja życiowa i majątkowa wnioskodawczyni przemawia za zastosowaniem w stosunku do ubezpieczonej art. 102 k.p.c. i na jego podstawie Sąd w pkt 2 wyroku nie obciążył J. K. kosztami procesu.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawczyni.

K.K.-W.