Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 października 2017 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 października 2017 roku w S.

sprawy z powództwa A. S.

przeciwko T. S. Komornikowi Sądowemu przy Sądzie Rejonowym - S. P. i Zachód w S., Skarbowi Państwa - Sądowi Rejonowemu Szczecin - Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie

o zapłatę

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin P. i Zachód w S. z dnia 2 listopada 2016 roku, sygn. akt III C 602/15

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powoda A. S. na rzecz pozwanego T. S. Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym - S. P. i Zachód w S. kwotę 2700 zł (dwa tysiące siedemset złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego;

3.  zasądza od powoda A. S. na rzecz pozwanego Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego Szczecin - Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie kwotę 2700 zł (dwa tysiące siedemset złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego;

4.  przyznaje adwokat A. B. od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego Szczecin - Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie kwotę 3321 zł (trzy tysiące trzysta dwadzieścia jeden złotych), w tym VAT, tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt II Ca 99/17

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 2 listopada 2016 r. Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie po rozpoznaniu sprawy z powództwa A. S. przeciwko Komornikowi Sądowemu T. S. i Skarbowi Państwa - Sądowi Rejonowemu Szczecin - Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie o zapłatę (sygn. akt III C 602/15)

I.  oddalił powództwo;

II.  zasądził od powoda na rzecz pozwanego Komornika Sądowego T. S. kwotę 3.600 zł tytułem kosztów postępowania;

III.  zasądził od powoda na rzecz pozwanego Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie kwotę 3.600 zł tytułem kosztów postępowania;

IV.  przyznał adw. A. B. od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie kwotę 6.642 zł, w tym 23 %podatku od towarów i usług, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu.

Sąd Rejonowy oparł powyższe rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach.

Powód prowadzi działalność gospodarczą - serwis komputerowy w C.H. W. przy ul. (...) w S..

W roku podatkowym 2010 poniósł stratę z prowadzonej działalności gospodarczej w wysokości 28.086,41 zł, a w kolejnym roku - w wysokości 3.719,95 zł. W roku podatkowym 2012 uzyskał dochód w wysokości 499,86 zł, zaś w roku podatkowym 2013 poniósł stratę w wysokości 14.950,47 zł, a w roku podatkowym 2014 - w wysokości 8.248,87 zł.

Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym Szczecin - Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie T. S. prowadzi przeciwko powodowi postępowania egzekucyjne:

- Kmp 4/13 na wniosek K. Ś. w oparciu o tytuł wykonawczy w postaci wyroku zaocznego Sądu Rejonowego Szczecin - P. Zachód w S. z dnia 18 lutego 2013 r, sygn. akt VIII RC 1362/11 zaopatrzonego w klauzulę wykonalności postanowieniem z dnia 18 lutego 2013 r.,

- Kmp 7/14 na wniosek M. S. w oparciu o tytuł wykonawczy w postaci wyroku Sądu Wojewódzkiego w Szczecinie z dnia 20 września 1996 r. w sprawie I RC 2440/95, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności postanowieniem z dnia 12 października 1996 r. ,

- Km 2808/13 na wniosek (...) Bank S.A. we W. w oparciu o tytuł wykonawczy w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego z dnia 5 kwietnia 2013 r. zaopatrzonego w klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego Szczecin - Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie z dnia 23 maja 2013 r., o sygn. akt IX Co 3278/13,

- Km 1838/14 na wniosek Prezydenta Miasta S. na podstawie administracyjnego tytułu wykonawczego nr (...) z dnia 14 sierpnia 2013 r.,

- Km 928/14 na wniosek (...) Bank S.A. we W. w oparciu o tytuł wykonawczy w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego z dnia 6 lipca 2012 r. zaopatrzonego w klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego Szczecin - Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie z dnia 6 lipca 2012 r. w sprawie o sygn. akt IX Co 5353/12,

- Km 2809/13 na wniosek (...) Bank S.A. we W. w oparciu o tytuł wykonawczy postaci bankowego tytułu egzekucyjnego z dnia 5 kwietnia 2013 r, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego Szczecin - Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie z dnia 23 maja 2013 r. w sprawie o sygn. akt IX Co 3279/13.

Żadna ze skarg powoda na czynności Komornika Sądowego składanych w toku ww. spraw nie została uwzględniona. Akta tych spraw były badane przez Prezesa Sądu Okręgowego w Szczecinie, a także Prezesa Sądu Rejonowego Szczecin - Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie w wyniku pism składanych przez powoda do tych organów sądu.

Sąd Rejonowy Szczecin - Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie w trybie art. 759 § 2 k.p.c. postanowieniem z dnia 5 marca 2014 r. wydał T. S. polecenie doręczenia powodowi w sprawie Km 2809/13 zawiadomienia o wszczęciu egzekucji z dnia 3 października 2013 r. wraz z pouczeniem o terminie i sposobie wniesienia zażalenia na postanowienie klauzulowe oraz art. 136 k.p.c. i zawiadomienia o wszczęciu egzekucji z nieruchomości z dnia 8 października 2013 r. wraz z wezwanie do zapłaty długu. W tym samym trybie w postanowieniu z dnia 5 czerwca 2014 r. Sąd polecił komornikowi dołączenie do akt Km 2809/13 dowodów doręczenia dłużnikowi odpisów postanowień z dnia 23 stycznia 2014 r. i 18 marca 2014 r., zawiadomienia o wszczęciu egzekucji z dnia 3 października 2013 r. i zawiadomienia o wszczęciu egzekucji z nieruchomości wraz z wezwaniem do zapłaty z dnia 8 października 2013 r. W wydanym w dniu 17 czerwca 2014 r. w sprawach Km 2808/13 i Km 928/14 postanowieniu Sąd zawarł polecenie przesłania powodowi aktualnych i szczegółowych stanów zadłużenia, co komornik uczynił. Wnioski powoda o wyłączenie komornika od prowadzenia ww. postępowań były przez Sąd oddalane bądź odrzucane.

W sprawie Kmp 4/13, Kmp 7/14, Km 2808/13, Km 928/14 zgodnie z wnioskiem wierzycieli toczyła się egzekucja z nieruchomości, pod nadzorem Sądu Rejonowego Szczecin - Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie. Postanowieniami Komornika Sądowego z dnia 14 sierpnia 2015 r. stwierdzono umorzenie egzekucji z nieruchomości w sprawach Kmp 4/13, Kmp 7/14, Km 2808/13, Km 2809/13 . W postanowieniu z dnia 12 maja 2016 r. Komornik w sprawie Km 2809/13 ponownie wszczął egzekucję z nieruchomości powoda na wniosek wierzyciela, przy czym na jego wniosek postanowieniem z dnia 20 lipca 2016 r. egzekucję tą zawiesił.

W ramach nadzoru nad egzekucją z nieruchomości Sąd Rejonowy w trybie art. 960 k.p.c. polecił komornikowi postanowieniem z dnia 11 lutego 2015 r. dołączenie do akt operatu szacunkowego z dnia 22 stycznia 2014 r. zaopatrzonego w klauzulę aktualizacyjną i przedłożenie akt sprawy Km 2313/12 lub informacji o sposobie zakończenia egzekucji w tej sprawie. Potwierdzenie aktualności wartości i klauzulę aktualności uzyskano 22 lutego 2015 r.

Pozew wniesiony przez powoda przeciwko (...) Bank S.A. we W. o pozbawienie wykonalności bankowych tytułów egzekucyjnych z dnia 5 kwietnia 2013 r. i 11 czerwca 2012 r., w oparciu o które prowadzone są postępowania egzekucyjne w sprawach Km 2809/13, Km 2808/13 i Km 928/14 został przez Sąd Okręgowy w Szczecinie odrzucony prawomocnym postanowieniem z dnia 8 lipca 2016 r., sygn. akt I C 1141/15, z uwagi na to, iż sprawa o analogiczne roszczenie toczy się pod sygn. akt I C 50/16.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał, że powództwo oparte na art. 23 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji okazało się niezasadne.

Sąd I instancji podkreślił, że dla przyjęcia odpowiedzialności pozwanego komornika, a w konsekwencji solidarnej odpowiedzialności Skarbu Państwa, konieczne było wykazanie przez powoda niezgodnego z prawem działania (zaniechania) komornika, szkody oraz związku przyczynowego między działaniem (zaniechaniem) komornika, a szkodą. Tymczasem powód nie wskazał i nie wykazał, z jakim konkretnie działaniem lub zaniechaniem komornika wiąże roszczenia odszkodowawcze. Wskazał jedynie ogólnikowo, że komornik miał przekroczyć swe uprawnienia, nadużyć prawa, poświadczyć nieprawdę w dokumentach, naruszyć zasady etyki etc. W ocenie Sądu w aktach egzekucyjnych brak jest takich orzeczeń, czy dokumentów związanych z czynnościami sądu egzekucyjnego, bądź prezesa tego sądu w ramach nadzoru nad działalnością komornika, podejmowanych w toku postępowań egzekucyjnych, z których wynikałoby, że zarzuty powoda są zasadne. Żadna ze skarg powoda nie została uwzględniona, a postanowienia z dnia 5 marca 2014 r. i 5 czerwca 2014 r. wydane w sprawie Km 2809/13 oraz z dnia 17 czerwca 2014 r. w sprawach Km 928/14 i Km 2808/13 w trybie art. 759 § 2 k.p.c., jak również wydane na podstawie art. 960 k.p.c. postanowienie z dnia 11 lutego 2015 r. - w ramach nadzoru nad egzekucją z nieruchomości - świadczą jedynie o niedoskonałościach związanych z jego prowadzeniem, jak niedołączenie do akt potwierdzeń odbioru przesyłek.

Sąd Rejonowy nie dopatrzył się przejawów bezprawnego działania bądź zaniechania pozwanego Komornika. Podkreślił, iż postępowania egzekucyjne toczyły na podstawie tytułów wykonawczych, a komornik nie jest uprawniony do badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym. Choć powód podjął działania zmierzające do pozbawienia wykonalności bankowych tytułów egzekucyjnych będących podstawą trzech egzekucji, jednak pozew złożony w tej mierze w sprawie prowadzonej przez Sąd Okręgowy w Szczecinie pod sygn. akt I C 1141/15 został odrzucony, bowiem przed sądem pozostaje w toku inne postępowanie w tym samym przedmiocie. Dopóki zaś powód nie doprowadzi do uchylenia wykonalności wydanych przeciwko niemu tytułów wykonawczych, tak długo istnieć będzie podstawa do podejmowania przez komornika na wniosek wierzycieli działań egzekucyjnych. Sąd zaznaczył, że egzekucja z nieruchomości powoda prowadzona była na wniosek wierzycieli, w sposób przewidziany prawem, pod nadzorem sądu, który nie stwierdził naruszeń prawa. W tej sytuacji Sąd uznał, że powód nie wykazał przesłanki bezprawnego działania komornika.

Jednocześnie Sąd I instancji uznał, że powód nie wykazał, iż istnieje związek pomiędzy bezprawnym działaniem komornika, a utratą zaufania do powoda przez klientów skutkującą rezygnacją z jego usług, a następnie utratą dochodów z prowadzonej działalności gospodarczej. Powód nie wykazał, aby którykolwiek z jego klientów w związku z faktem prowadzenia egzekucji wobec niego utracił zaufanie do powoda i zrezygnował z jego usług, ani też, że bezpośrednim skutkiem tego powód utracił jakiekolwiek korzyści. Trudno przyjąć, że doszło na tym tle do tego rodzaju rezygnacji, że przełożyło się to na straty wykazane w zeznaniach podatkowych za lata 2010 - 2014. Sąd zwrócił uwagę, że wysokość przychodów uzyskiwanych z działalności gospodarczej jest wypadkową wielu czynników, na które pozwany nie miał i nie mógł mieć wpływu. Sąd podniósł, iż wbrew twierdzeniom powoda w roku 2013 nie odnotował on straty z prowadzonej działalności gospodarcze, lecz dochód w kwocie 499,86 zł, zaś suma strat wykazywanych w latach 2010-2012 i 2014 nie odpowiadała dochodzonej pozwem kwocie 55.000 zł, a powód nie sprecyzował skąd wzięła się ta kwota.

Marginalnie Sąd wskazał, że częściowo roszczenia były przedawnione w świetle art. 442 ¹ § 1 k.c., albowiem skoro szkoda powoda miała polegać na utracie korzyści z prowadzonej działalności gospodarczej w danym roku podatkowym, to o szkodzie powód dowiadywał się na koniec danego roku podatkowego, a osoba sprawcy szkody była mu znana, zatem bacząc na datę wniesienia pozwu (1 kwietnia 2015 r.), czynność ta doprowadziła do przerwania biegu przedawnienia co do roszczeń odszkodowawczych powstałych po dniu 1 kwietnia 2012 r. Pozwany mógł zatem uchylić się skutecznie od zaspokojenia roszczeń za lata 2010-2011.

Ustalając stan faktyczny j sprawy Sąd uwzględnił dowody z dokumentów złożone przez strony, przy czym oddalił wniosek dowodowy powoda dotyczący jego pism z dnia 3 kwietnia 2015 r., 1 kwietnia 2015 r., 23 lutego 2015 r., 13 maja 2014 r. i 28 stycznia 2015 r., a sprecyzowany w piśmie procesowym z dnia 6 sierpnia 2015 r., albowiem pisma te nie stanowiły źródła faktów istotnych dla rozstrzygnięcia, lecz wyrażały stanowisko powoda. Sąd dopuścił dowody z dokumentów znajdujących się w aktach spraw egzekucyjnych oraz w sprawie I C 1141/15, jednak ostatecznie czyniąc ustalenia faktyczne w sprawie oparł się jedynie na tych dokumentach, które uznał za posiadające znaczenie dla rozstrzygnięcia. Sąd oddalił wnioski o przesłuchanie powoda i pozwanego Komornika Sądowego z uwagi na brzmienie art. 299 k.p.c.

Uwzględniając powyższe Sąd powództwo oddalił , o czym orzekł w punkcie I wyroku.

O kosztach procesu orzeczono w punktach II. oraz III. wyroku na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w pkt II i III wyroku, zaś o wynagrodzeniu pełnomocnika powoda ustanowionego z urzędu Sąd Rejonowy rozstrzygnął w punkcie IV. wyroku.

Z powyższym rozstrzygnięciem nie zgodził się powód zaskarżając wyrok w części, co do punktów I – III. Zaskarżonemu orzeczeniu apelujący zarzucił naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędną, sprzeczną z zasadami logiki i doświadczeniem życiowym ocenę materiału dowodowego i uznanie, że powód nie przedstawił dowodów na niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie pozwanego komornika, które mogłoby doprowadzić do powstania szkody w jego majątku, czy uszczerbku dla zdrowia mimo, że udowodnił wysokość szkody stosownymi dokumentami. Wskazując na powyższe zarzuty apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa oraz zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych, ewentualnie jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

W uzasadnieniu apelacji powód podniósł, że swoje roszczenie oparł na utraconych korzyściach, które mógłby osiągnąć gdyby nie prowadzona przez pozwanego komornika sądowego w sposób nierzetelny egzekucja. Na skutek działań pozwanego powód stracił dużą część klientów, albowiem wieść o toczącej się egzekucji wystraszyła stałych klientów powoda. Na potwierdzenie tej okoliczności powód przedstawił PIT 36 za lata 2010 - 2014 w których poniósł stratę w kwocie ponad 55 000 zł. Zdaniem skarżącego udowodnił on istnienie swego roszczenia i jego wysokość w sposób jedynie możliwy, albowiem trudno sobie wyobrazić, że powołałby na świadków podmioty, które zaprzestały korzystać z jego usług i które przyznałyby, że powodem są toczące się wobec niego postępowania egzekucyjne. Powód wskazał, że egzekucja prowadzona jest w sposób nieprawidłowy, duża część jego pism pozostawała bez odpowiedzi, a komornik nie reagował na wskazywane przez niego nieprawidłowości. Apelujący zaznaczył, że na skutek działań pozwanego komornika jego stan zdrowia znacznie się pogorszył. Z uwagi na to, że prowadzona przez niego działalność przestała przynosić zyski nie miał pieniędzy, aby się leczyć, czego nie mógł przedstawić przed sądem, gdyż wniosek o jego przesłuchania został oddalony przez Sąd I instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja strony powodowej jako bezzasadna podlegała oddaleniu.

Przede wszystkim podkreślenia wymaga, iż Sąd Rejonowy przeprowadził w rozpatrywanej sprawie postępowanie dowodowe w zakresie wystarczającym dla poczynienia ustaleń faktycznych mających wpływ na zastosowanie przepisów prawa materialnego. Zgromadzone dowody poddał wnikliwej ocenie, a następnie na ich podstawie poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, odpowiadające treści tych dowodów. W tym stanie rzeczy podzielić należało przeprowadzoną przez ten Sąd ocenę zgromadzonych w sprawie dowodów, akceptując poczynione w oparciu o tę ocenę ustalenia faktyczne, uznając je za własne, bez ich ponownego przytaczania. W sytuacji bowiem, gdy sąd odwoławczy orzeka na podstawie materiału zgromadzonego w postępowaniu w pierwszej instancji nie musi powtarzać dokonanych ustaleń, gdyż wystarczy stwierdzenie, że przyjmuje je za własne ( por. np. orzeczenia SN z dnia 13 grudnia 1935 r., C III 680/34. Zb. Urz. 1936, poz. 379, z dnia 14 lutego 1938 r., C II 21172/37 Przegląd Sądowy 1938, poz. 380 i z dnia 10 listopada 1998 r., III CKN 792/98, OSNC 1999, nr 4, poz. 83). Nadto z uwzględnieniem poczynionych poniżej uwag, Sąd Okręgowy uznaje za słuszne i podziela rozważania prawne przedstawione przez Sąd I instancji w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia.

Odnosząc się do poszczególnych zarzutów wyartykułowanych w apelacji wskazania wymaga, iż nie zyskał aprobaty podniesiony przez powoda zarzut, jakoby Sąd I instancji w sposób dowolny ocenił zgromadzony w sprawie materiał dowodowy i na tej podstawie przyjął błędne ustalenia faktyczne w sprawie.

W myśl art. 233 § 1 k.p.c., sąd ocenia wiarogodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Z brzmienia cytowanego przepisu, przy uwzględnieniu treści art. 328 § 2 k.p.c., wynikają nałożone na sąd orzekający obowiązki: po pierwsze - wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału, po drugie - uwzględnienia wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu, po trzecie - skonkretyzowania okoliczności towarzyszących przeprowadzeniu poszczególnych dowodów mających znaczenie dla oceny ich mocy i wiarygodności, po czwarte - wskazania jednoznacznego kryterium oraz argumentacji pozwalającej - wyższej instancji i skarżącemu - na weryfikację dokonanej oceny w przedmiocie uznania dowodu za wiarygodny bądź też jego zdyskwalifikowanie, po piąte - przytoczenia w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia dowodów, na których sąd się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności. Jak trafnie przyjmuje się w orzecznictwie, jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.) i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub, gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo - skutkowych, to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona ( tak m.in. SN w wyroku z dnia 27 września 2002 r., II CKN 817/00, LEX nr 56906). Dla skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie wystarcza stwierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych, odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest tu wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie sądu w tym zakresie. W szczególności skarżący winien wskazać, jakie kryteria oceny naruszył sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłuszne im je przyznając ( tak SN m.in. w orzeczeniach z dnia: 23 stycznia 2001 r., IV CKN 970/00, LEX nr 52753, 12 kwietnia 2001 r., II CKN 588/99, LEX nr 52347, 10 stycznia 2002 r., II CKN 572/99, LEX nr 53136).

W realiach sprawy Sąd Odwoławczy doszedł do przekonania, iż dokonana przez Sąd Rejonowy ocena zgromadzonego materiału dowodowego w żadnym razie nie nosi znamion dowolności. Sąd ten dokonał wszechstronnej oceny zgromadzonego materiału dowodowego, poddał go wnikliwej analizie a przyjęte przez siebie stanowisko szeroko i wyczerpująco umotywował, czemu dał wyraz w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Brak jest jakichkolwiek uzasadnionych podstaw do formułowania twierdzeń, by wnioski przezeń zawarte były nielogiczne czy sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego. Odmienna ocena apelującego w zakresie przeprowadzonych w sprawie dowodów nie może podważyć uprawnienia sądu do dokonania oceny tego materiału według swego przekonania, przy zachowaniu reguł wynikających z art. 233 § 1 k.p.c., co też miało miejsce w tej sprawie.

W przekonaniu Sądu odwoławczego powód w istocie poprzestał na przedstawieniu własnej korzystnej dlań oceny przeprowadzonych w sprawie dowodów i gołosłownym zaprzeczeniu wersji oceny materiału procesowego przedstawionej w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia. Nie poddał jednakże krytycznej analizie stanowiska Sądu I instancji z punktu widzenia zasad logiki i doświadczenia życiowego, a wręcz całkowicie pominął zaprezentowaną przez sąd obszerną i wyczerpującą argumentację wyjaśniającą zajęte przezeń stanowisko. Apelujący nie wskazał w czym upatruje uchybień sądu meriti, które z zasad i w jaki sposób naruszył Sąd Rejonowy, nadto na czym miałaby polegać sprzeczność dokonanej oceny czy to z zasadami logicznego myślenia, czy zasadami doświadczenia życiowego. Nie jest zrozumiałe na jakiej podstawie przedstawionym dowodom należało nadać inne znaczenie aniżeli przyjął to sąd meriti w niniejszej sprawie, zwłaszcza, że dokonana ocena i w konsekwencji poczynione ustalenia faktyczne wprost odpowiadały treści dowodów zgłoszonych przez strony. Sąd I instancji uwzględnił całokształt zaoferowanego przez strony materiału dowodowego, a następnie przez ten pryzmat ocenił wartość dowodową poszczególnych dowodów nadając im trafne znaczenie i przymiot wiarygodności. W tej sytuacji ocenić należało, że wywiedziona przez powoda apelacja ma w tym zakresie charakter li tylko i wyłącznie polemiczny z prawidłowym stanowiskiem Sądu, wobec czego jego twierdzenia nie mogły skutecznie podważyć słuszności zapadłego w sprawie rozstrzygnięcia.

Przyjmując zatem, że Sąd I instancji ocenił zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w sposób odpowiadający wymogom stawianym na gruncie przepisu art. 233 § 1 k.p.c. i na jego podstawie poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, które Sąd Okręgowy w pełni podziela i przyjmuje za własne, stwierdzić należało, że na aprobatę zasługiwały także rozważania oraz ocena prawną wyrażona przez ten Sąd w zakresie w jakim przyjął, że roszczenie strony powodowej jako niewykazane co do zasady i wysokości, nie zasługiwało na uwzględnienie.

Jak trafnie ustalił Sąd Rejonowy, podstawę prawną roszczeń powoda kierowanych w tym postępowaniu przeciwko pozwanemu T. S. Komornikowi Sądowego przy Sądzie Rejonowym Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie stanowił art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz.U. z 2006 r., nr 167, poz. 1191 tj. ze zm.; dalej: u.k.s.e.) w myśl którego, komornik jest obowiązany do naprawienia szkody wyrządzonej przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu czynności. Z kolei odpowiedzialność odszkodowawcza Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie wynikała z art. 23 ust. 3 u.k.s.e., stanowiącego, że Skarb Państwa jest odpowiedzialny za szkodę solidarnie z komornikiem.

Ustalenie przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej komornika na podstawie art. 23 ust. 1 u.k.s.e. jest badaniem prawa materialnego. W orzecznictwie podkreśla się zaś merytoryczny charakter postępowania apelacyjnego, co oznacza, że sąd drugiej instancji nie może poprzestać na ustosunkowaniu się do zarzutów skarżącego, lecz musi - niezależnie od ich treści - dokonać ponownych, własnych ustaleń, a następnie poddać je ocenie pod kątem właściwych przepisów prawa materialnego ( por. uchwała składu siedmiu sędziów SN zasada prawna z dnia 23 marca 1999 r., III CZP 59/98, OSNC 1999, nr 7-8, poz. 124; a także wyroki SN z dnia 24 kwietnia 1997 r., II CKN 125/97, OSNC 1997, nr 11, poz. 172; z dnia 13 kwietnia 2000 r., III CKN 812/98, OSNC 2000, nr 10, poz. 193). Pomimo zatem tego, że pełnomocnik powoda w apelacji podniósł jedynie zarzut naruszenia przepisów prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c., rozpatrując apelację powoda sąd odwoławczy miał i tak obowiązek zbadać z urzędu istnienie przesłanek uzasadniających zarzut naruszenia prawa materialnego.

Dokonując takiej oceny Sąd Okręgowy miał na uwadze, iż art. 23 ust. 1 u.k.s.e. reguluje odpowiedzialność komornika za szkody wyrządzone przy wykonaniu czynności i to zarówno wykonywanych przezeń czynności egzekucyjnych, jak też innych czynności przewidzianych w ustawie. Na podstawie tego przepisu komornik ponosi odpowiedzialność za wszelkie szkody, a zatem nie tylko majątkowe, ale też niemajątkowe (por. K. Lubiński, Stanowisko i podstawy odpowiedzialności prawnej..., s. 32; tenże, Odpowiedzialność odszkodowawcza komornika sądowego i jej ubezpieczenie..., s. 185; H. Ciepła, J. Skibińska-Adamowicz, Status prawny..., s. 21), w tym także szkodę niemajątkową o której mowa w art. 448 k.c. ( por. wyrok SN z dnia 19 października 2011 r., II CSK 721/10, LEX nr 1102655; wyrok SN z dnia 27 października 2011 r., V CSK 489/10, LEX nr 1102552).

Podstawą odpowiedzialności komornika jest niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu czynności. Nie jest to odpowiedzialność na zasadzie winy ani ryzyka (por. H. Ciepła, Status prawny..., s. 19 i n.; Z. Banaszczyk, System prawa prywatnego (w:) Prawo zobowiązań. Część ogólna, red. A. Olejniczak, t. 6, Warszawa 2009, s. 812; wyroki SN: z 6 kwietnia 2006 r., IV CSK 6/2006, LexisNexis nr 404421; z 16 marca 2007 r., III CSK 381/2006, OSNC 2008, nr 2, poz. 28). Do przyjęcia odpowiedzialności komornika wystarczy sama niezgodność z prawem działania lub zaniechania komornika, bez względu na zawinienie komornika ( por. wyrok SN z dnia 10 lutego 2010 r., V CSK 279/09, LEX nr 585901).

Ustawodawca w treści komentowanego przepisu nie określił samodzielnie przesłanek odpowiedzialności komornika w sensie warunków powstania obowiązku naprawienia szkody. W tym zakresie będą mieć zastosowanie ogólne przesłanki odpowiedzialności deliktowej, wynikające z art. 415 k.c. ( por. uchwała SN z 13 października 2004 r., III CZP 54/04, LEX nr 125501), a zatem: 1) szkoda w znaczeniu uszczerbku w dobrach poszkodowanego; 2) zdarzenie z którym ustawa łączy obowiązek odszkodowawczy (niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie komornika); 3) adekwatny związek przyczynowy między zdarzeniem a zaistniałą szkodą. Oznacza to, że nie każde naruszenie przez komornika przepisów prawa będzie rodziło jego odpowiedzialność odszkodowawczą, ale jedynie takie, które stanowiło warunek konieczny powstania szkody i którego normalnym następstwem w danych okolicznościach jest powstanie szkody ( por. wyrok SN z dnia 7 maja 2010 r., III CSK 243/09, LEX nr 852665).

Co ważne, kolejność badania przez sąd powyższych przesłanek nie może być dowolna. W pierwszej kolejności konieczne jest ustalenie działania (zaniechania), z którego, jak twierdzi poszkodowany, wynikła szkoda oraz dokonanie oceny jego bezprawności, następnie ustalenie czy wystąpiła szkoda i jakiego rodzaju i dopiero po stwierdzeniu, że obie te przesłanki zachodzą, możliwe jest zbadanie istnienia między nimi normalnego związku przyczynowego ( por. wyroki SN z dnia 19 lipca 2012 r., II CSK 648/11, Lex nr 1215614 oraz z dnia 18 kwietnia 2001 r. I PKN 361/00, OSNP 2003/3/62). Jedynie bowiem kumulatywne wystąpienie tych przesłanek mogłoby skutkować uwzględnieniem powództwa o zapłatę odszkodowania czy zadośćuczynienia, wobec czego ustalenie braku choćby bezprawności w działania pozwanego czyni zbędnym badanie dalszych przesłanek jego odpowiedzialności odszkodowawczej.

Przez działanie lub zaniechanie niezgodne z prawem należy rozumieć niezgodność z normami prawa w rozumieniu art. 87 Konstytucji RP, tj. z Konstytucją RP, ustawami, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi oraz rozporządzeniami, a także niezgodność z prawem Unii Europejskiej ( por. H. Ciepła, J. Skibińska-Adamowicz, Status prawny..., s. 16 i n.). W wyroku z 23 września 2003 r., K. 20/2002, LexisNexis nr (...) (OTK ZU 2003, nr 7, poz. 76), Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że niezgodność z prawem należy ujmować obiektywnie, jako zaprzeczenie zachowania uwzględniającego nakazy i zakazy wynikające z normy prawnej. Przez szkodę należy z kolei rozumieć uszczerbek majątkowy, jaki wystąpił po stronie wierzyciela, wbrew jego woli, na który składają się zarówno strata jak i utracony zysk (art. 361 § 2 k.c.). Innymi słowy, szkodą jest powstała wbrew woli poszkodowanego różnica między obecnym jego stanem majątkowym a tym stanem, jaki zaistniałby, gdyby nie nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę ( tak SN w orzeczeniu z 11 lipca 1957 r., 2 CR 304/57, LexisNexis nr (...), oraz w uchwale składu 7 sędziów SN z 22 listopada 1963 r., III PO 31/63, OSNCP 1964, nr 7-8, poz. 128). W odniesieniu zaś do przesłanki adekwatnego związku przyczynowego należy wskazać, że dla stwierdzenia w określonym stanie faktycznym jego istnienia należy ustalić, czy zdarzenie stanowi warunek konieczny wystąpienia szkody (test conditio sine qua non) i czy szkoda jest normalnym następstwem tego zdarzenia (Z. Banaszczyk (w:) K. Pietrzykowski, Komentarz, t. I, 2011, art. 361, nb 7–8; M. Kaliński, Szkoda na mieniu..., s. 386 i n.; A. Koch, Związek przyczynowy..., s. 68 i n.). Taki związek przyczynowy zachodzi wówczas, gdy w danym układzie stosunków i warunków oraz w zwyczajnym biegu rzeczy, bez szczególnego zbiegu okoliczności, szkoda jest normalnym następstwem tego rodzaju zdarzeń, Przy czym ocena, czy skutek jest normalny, winna być oparta na całokształcie okoliczności sprawy oraz wynikać z zasad doświadczenia życiowego, zasad wiedzy naukowej i specjalnej ( por. wyrok SA w Łodzi z dnia 28 października 2014 r., ACa 824/14, LEX nr 1554766).

Co istotne, obowiązek wykazania powyższych przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej komornika sądowego spoczywa na stronie powodowej, która z powołanych przez siebie okoliczności wywodzi skutki prawne. Ujęta w art. 6 k.c. ogólna zasada rozkładu ciężaru dowodu ma charakter materialny, gdyż wskazuje, kto poniesie negatywne skutki nie przedstawienia dowodów na potwierdzenie faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 227 k.p.c.). Korelatem przytoczonego obowiązku jest na gruncie prawa procesowego art. 232 k.p.c., który stanowi, że strony obowiązane są wykazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. A zatem, to obowiązkiem powoda jest przytoczenie okoliczności faktycznych, z których wywodzi roszczenie (art. 187 § 1 pkt 2 k.p.c.) i wskazanie na dowody, których przeprowadzenie potwierdzi zasadność jego twierdzeń o faktach (art. 232 k.p.c. i art. 6 k.c.). Wszystkie okoliczności faktyczne doniosłe dla rozstrzygnięcia sprawy i składające się na podstawę faktyczną rozstrzygnięcia muszą mieć oparcie w dowodach przeprowadzonych w toku postępowania, o ile nie są objęte zakresem faktów przyznanych przez stronę przeciwną, jeżeli przyznanie nie budzi wątpliwości (art. 229 k.p.c.) oraz co do faktów niezaprzeczonych (art. 230 k.p.c.). Powód powinien zatem wykazać okoliczności leżące u podstaw zgłoszonego przezeń żądania, a ten, który odmawia uczynienia zadość roszczeniu, musi udowodnić fakty wskazujące na to, że takie uprawnienie żądającemu nie przysługuje. Przy czym należy pamiętać, iż obowiązek pozwanego udowodnienia ekscepcji i faktów uzasadniających oddalenie powództwa aktualizuje się dopiero wówczas, gdy strona powodowa udowodniła fakty przemawiające za zasadnością żądania ( por. wyrok SN z dnia 20 kwietnia 1982 r. w sprawie o sygn. akt I CR 79/82, LEX nr 8416).

W zaistniałej sytuacji procesowej niewątpliwie to na powodzie spoczywał ciężar wykazania zasadności dochodzonego przezeń roszczenia. Innymi słowy, spoczywał na nim obowiązek wykazania, że pozwany komornik dopuścił się bezprawnego zachowania (działania lub zaniechania), że powód doznał szkody w określonej wysokości i że pomiędzy takim bezprawnym zachowaniem pozwanego komornika a powstałą szkodą powoda istnieje adekwatny związek przyczynowy.

Tymczasem analiza akt niniejszej sprawy doprowadziła Sąd Okręgowy do tożsamych co Sąd I instancji wniosków, iż w świetle zakreślonej przez stronę powodową podstawy faktycznej żądania pozwu i mając na względzie zaoferowany przez nią materiał dowodowy, ocenić należało, że powód w toku niniejszego postępowania w żadnym razie nie zdołał wykazać przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego komornika sądowego.

Nade wszystko nie budziło wątpliwości Sądu Odwoławczego, iż powód nie wykazał, aby zaistniały podstawy do przypisania działaniom pozwanego komornika cech bezprawności w zakresie czynności egzekucyjnych podjętych w toku postępowań egzekucyjnych, które T. S. jako Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowy Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie prowadził przeciwko powodowi jako dłużnikowi. Stosownie do dyspozycji art. 803 k.p.c. podstawę do prowadzenia egzekucji o objęte nim roszczenie z majątku dłużnika stanowi tytuł wykonawczy. W myśl art. 776 k.p.c., podstawą egzekucji jest tytuł wykonawczy. Tytułem wykonawczym jest tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności, chyba że ustawa stanowi inaczej. W świetle powyższego komornik sądowy może prowadzić przeciwko dłużnikowi egzekucję na podstawie prawidłowych wystawionych i przedłożonych organowi egzekucyjnemu tytułów wykonawczych. W sytuacji, gdy egzekucja jest prowadzona bez tytułu wykonawczego, tj. bez tytułu prawnego, należy ją uznać za bezprawną, rodzącą tym samym odpowiedzialność odszkodowawczą komornika na podstawie przepisu art. 23 ust. 1 u.k.s.e. Tymczasem w przypadku postępowań egzekucyjnych toczących się pod sygnaturami akt Kmp 4/13, Kmp 7/14, Km 2808/13, Km 1838/14, Km 928/14 i Km 2809/13, nie ulega wątpliwości, iż egzekucje były prowadzone przez pozwanego komornika sądowego na podstawie przedłożonych prawidłowych i prawomocnych tytułów wykonawczych, co przesądzać musiało o działaniu przez komornika zgodnym z prawem w zakresie samego wszczęcia i prowadzenia egzekucji przeciwko powodowi jako dłużnikowi. Jednocześnie dokonując analizy materiału dowodowego zgromadzonego w rozpatrywanej sprawie, w tym w szczególności dokumentów związanych z prowadzonymi postępowaniami egzekucyjnymi objętych wnioskami dowodowymi powoda, Sąd Okręgowy w pełni podzielił trafną konstatację Sądu Rejonowego, iż nic nie wskazuje na, aby w toku kwestionowanych postępowań egzekucyjnych komornik prowadzący te postępowania miał dopuścić się do tego rodzaju naruszeń, które można by kwalifikować jako działanie bezprawne, w tym stojące w sprzeczności z przepisami kodeksu postępowania cywilnego czy ustawy o komornikach sądowych i egzekucji. Sam tylko fakt, że sąd egzekucyjny wydawał polecenia nadzorcze komornikowi w toku prowadzonej egzekucji, w tym egzekucji z nieruchomości, nie mógł świadczyć jeszcze o bezprawnym działaniu organu egzekucyjnego. Wszak właśnie rolą sądu sprawującego nadzór nad komornikiem jest czuwanie nad zapewnieniem należytego wykonywania egzekucji oraz usuwanie spostrzeżonych uchybień (art. 759 § 2 k.p.c.), co też sąd egzekucyjny w stosunku do pozwanego komornika czynił, a przy tym nie można tracić z pola widzenia, że polecenia te dotyczyły drobnych uchybień i w żadnym razie nie świadczyły o bezprawnym podejmowaniu przez komornika czynności egzekucyjnych w sprawie.

W tej sytuacji zgodzić należało się z tym, że powód nie zdołała w tym postępowaniu wykazać zaistnienia podstawowej przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego komornika sądowego, albowiem nie wykazał jego bezprawnego działania, z którym wiązał jego odpowiedzialność odszkodowawczą za rzekomo doznaną przezeń szkodę. W konsekwencji brak było także podstaw do przyjęcia takiej odpowiedzialności odszkodowawczej po stronie pozwanego Skarbu Państwa, które odpowiedzialność ma w świetle art. 23 ust. 3 u.k.s.e. charakter solidarny.

Co więcej stwierdzić należało, że powód nie wykazał również ani faktu poniesienia wskazywanej przezeń szkody majątkowej ani jej wysokości, jak też związku przyczynowego pomiędzy rzekomo bezprawnym działaniem pozwanego komornika a wskazywaną w pozwie szkodą.

Rację ma Sąd I instancji wskazując, że brak jest w aktach sprawy jakiegokolwiek wiarygodnego i miarodajnego dowodu na okoliczność, iż rzeczywiście w wyniku prowadzenia przez pozwanego komornika przeciwko powodowi postępowań egzekucyjnych część klientów miała zrezygnować z jego usług. Brak jest w tej mierze w istocie jakiegokolwiek materiału dowodowego poza gołosłownymi twierdzeniami powoda, zaś sam fakt, że powód odnosił w poszczególnych latach straty finansowe w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, nie może - wbrew oczekiwaniom skarżącego - niejako automatycznie świadczyć o tym, że było to wynikiem działania pozwanego komornika. Co więcej, należy stanowczo podkreślić, iż gdyby przyjąć hipotetycznie, że istotnie część klientów zrezygnowała z usług powoda po powzięciu wiadomości, iż toczy się przeciwko niemu szereg postępowań egzekucyjnych, to okoliczności tej nie można wiązać z bezprawnym działaniem pozwanego komornika sądowego, gdyż jak już wyżej wskazano – postępowania egzekucyjne były prowadzone na podstawie ważnych i skutecznych tytułów wykonawczych, wobec czego sam fakt prowadzenia egzekucji przeciwko powodowi, nie mógł świadczyć o bezprawnym działaniu pozwanego. Nawet zatem jeśli rzeczywiście w chwili obecnej powód – z uwagi na toczące się przeciwko niemu postępowania egzekucyjne - jest postrzegany przez klientów jako nierzetelny kontrahent, nie mogący realizować zaciągniętych przezeń zobowiązań, co miałoby być przyczyną rezygnacji przez nich z jego usług, to ten stan rzeczy niewątpliwie nie jest wynikiem bezprawnego działania pozwanego komornika, ale stanowi wyłącznie rezultat nierealizowania przez apelującego jego zobowiązań finansowych, co skutkowało koniecznością skierowania przez jego wierzycieli wniosków do komornika o wszczęcie postępowań egzekucyjnych mających na celu realizację obowiązków powoda wynikających z wystawionych przeciwko niemu tytułów wykonawczych.

Wreszcie zgodzić należy się z Sądem I instancji, iż powód nie wykazał, jaki sposób wyliczył wysokość rzekomo istniejącej szkody, nie wiadomo zatem, dlaczego wysokość powstałej w jego majątku szkody wynosiła akurat 55.000 zł. Zgłoszone przez powoda roszczenie w tym zakresie nie dość, że całkowicie nie precyzyjne, a przez to nieweryfikowalne, to nadto zupełnie nie wykazane. Co niezwykle istotne, brak jest nawet dowodu z zeznań samego powoda na tą okoliczność.

Wprawdzie pełnomocnik powoda w uzasadnieniu apelacji podniósł, że nie mógł przedstawić tych okoliczność, gdyż Sąd I instancji oddalił jego wniosek o przesłuchanie w charakterze strony, niemniej apelujący nie może w chwili obecnej stawiać skutecznego zarzutu naruszenia art. 299 k.p.c. podnosząc wadliwe pominięcie dowodu z zeznań powoda, albowiem pomijając, że zarzutu naruszenia tego przepisu prawa procesowego apelujący nie podniósł w wywiedzionym przezeń środku zaskarżenia, to nade wszystko reprezentujący go profesjonalny pełnomocnik nie złożył skutecznie zastrzeżenia do protokołu co do postanowienia o oddaleniu tego wniosku dowodowego. Uchybienia w zakresie prowadzenia dowodu, na które nie zwrócono uwagi przed sądem pierwszej instancji uchylają się bowiem spod jakiejkolwiek kontroli instancyjnej ( vide uchwała SN z dnia 27 października 2005 r., III CZP 55/05, OSNC 2006, nr 9, poz. 144). Wszak zgodnie z art. 162 k.p.c. strony mogą w toku posiedzenia, a jeżeli nie były na nim obecne - na najbliższym posiedzeniu, zwrócić uwagę sądu na uchybienia przepisom postępowania, wnosząc o wpisanie zastrzeżenia do protokołu, przy czym strona, która zastrzeżenia nie zgłosiła, traci prawo powoływania się na to uchybienie w dalszym toku postępowania, chyba że chodzi o przepisy postępowania, których naruszenie sąd powinien wziąć pod rozwagę z urzędu albo, że strona uprawdopodobni, iż nie zgłosiła zastrzeżeń bez swojej winy. Zachowanie uprawnienia do powoływania się na uchybienia przepisom postępowania, z wyjątkiem przewidzianym w art. 162 zd. 2 k.p.c., wymaga zatem - poza dochowaniem terminu zgłoszenia zastrzeżenia - wskazania spostrzeżonego uchybienia z wyczerpującym przytoczeniem naruszonych przepisów postępowania wraz z wnioskiem o wpisanie tak sformułowanego zastrzeżenia do protokołu ( tak też SN w wyroku z 10 sierpnia 2006 r., V CSK 237/06, Biul. SN 2006/11/17). W niniejszej sprawie niewątpliwie na rozprawie w dniu 19 października 2016 r. Sąd Rejonowy oddalił wniosek o przesłuchanie powoda w charakterze strony. Pełnomocnik powoda był obecny na tej rozprawie, lecz nie zgłosił w trybie art. 162 k.p.c. zastrzeżenia co do tej czynności procesowej sądu. W tej sytuacji nie powinno budzić zastrzeżeń stwierdzenie, że powód utracił prawo do skutecznego podnoszenia w postępowaniu apelacyjnym zarzutu naruszenia art. 299 k.p.c.

Tak przyjmując i podzielając stanowisko Sądu I instancji wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, Sąd Odwoławczy przyjął, iż powód nie wykazał w toku postępowania dochodzonego przezeń roszczenia ani co do zasady ani wysokości. W tej sytuacji nie ulega najmniejszym wątpliwościom, iż powództwo jako niezasadne winno podlegać oddaleniu, o czym słusznie orzekł Sąd Rejonowy.

Tak argumentując i nie znajdując podstaw do zmiany zaskarżonego orzeczenia, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. apelację strony powodowej jako niezasadną oddalił, o czym orzeczono w punkcie 1. wyroku.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono w punkcie 2. oraz 3. wyroku na podstawie o art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c., stosownie do reguły odpowiedzialności za wynik procesu. Apelacja powoda okazała się niezasadna, zatem jako przegrywający sprawę w postępowaniu apelacyjnym winien zwrócić pozwanym poniesione przezeń koszty instancji odwoławczej. Na koszty te zarówno w przypadku pozwanego T. S. Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowy Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie jak i pozwanego Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie złożyły się tylko wynagrodzenia reprezentujących pozwanych profesjonalnych pełnomocników w wysokości po 2.700 zł. Z uwagi na wartość przedmiotu zaskarżenia i datę wszczęcia postępowania apelacyjnego wysokość wynagrodzeń pełnomocników pozwanych została ustalona na podstawie § 2 pkt 6 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r., poz. 1804 ze zm.).

Jedynie marginalnie Sąd Odwoławczy wskazuje, że w realiach rozpatrywanej sprawy nie znalazł podstaw do tego, by odstąpić od obciążania strony powodowej kosztami instancji odwoławczej pozwanych. W myśl art. 102 k.p.c., w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Cytowany przepis statuuje regułę słuszności w zakresie orzekania w przedmiocie kosztów procesu, przewidując, iż sąd może w szczególnie uzasadnionych wypadkach odstąpić od obciążania strony przegrywającej proces kosztami postępowania strony przeciwnej. Wprawdzie ustawodawca w dyspozycji art. 102 k.p.c. nie wskazał jakichkolwiek wskazówek odnośnie tego, co należy rozumieć pod pojęciem „wypadku szczególnie uzasadnionego”, jednak przyjmuje się, iż przy ocenie wystąpienia przesłanek wynikających z w/w przepisu zwykle brane są pod uwagę takie okoliczności, które odnoszą się do faktów związanych z samym przebiegiem procesu, jak i takie, które dotyczą stanu majątkowego i sytuacji życiowej strony z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego. Co istotne, w orzecznictwie zgodnie przyjmuje się, że sama sytuacja ekonomiczna strony przegrywającej, nawet tak niekorzystna, że strona bez uszczerbku dla utrzymania własnego i członków rodziny nie byłaby w stanie ponieść kosztów, nie stanowi sama przez się szczególnie uzasadnionego wypadku, o którym mowa w art. 102 k.p.c., chyba że na rzecz tej strony przemawiają dalsze szczególne okoliczności ( por. postanowienie SN z 5 lipca 2013 r., IV CZ 58/13, LEX nr 1396462).

Uwzględniając powyższe Sąd II instancji uznał, iż w niniejszej sprawie nie ujawniły się żadne takie szczególne okoliczności, które mogłyby przemawiać za zastosowaniem względem powoda dobrodziejstwa wynikającego z art. 102 k.p.c. i odstąpienia od obciążania go kosztami procesu strony przeciwnej. Co prawda niewątpliwie powód znajduje się w trudnej sytuacji finansowej, co resztą było podstawą zwolnienia go od ponoszenia kosztów sądowych w niniejszej sprawie, to jednak jak już wyżej wskazano, sama zła sytuacja materialna strony nie mogła sama w sobie stanowić jeszcze podstaw do odstąpienia od obciążania jej kosztami procesu poniesionymi przez stronę przeciwną. Jednocześnie Sąd Okręgowy nie dopatrzył się w okolicznościach sprawy żadnych innych szczególnych przesłanek, które mogłyby przy uwzględnieniu sytuacji materialnej powoda, łącznie przemawiać za zasadnością zastosowania względem niego art. 102 k.p.c. Zwrócić należy uwagę na stanowisko panujące w orzecznictwie, iż przekonanie strony o zasadności zajmowanego stanowiska, które w pewnych przypadkach może przemawiać za nieobciążaniem jej kosztami przegranego procesu przed sądem pierwszej instancji, przestaje być aktualne w postępowaniu apelacyjnym, gdyż strona ma możliwość zweryfikowania swojego stanowiska (por. postanowienia SN: z dnia 18 czerwca 2014 r., V CZ 40/14, LEX nr 1504594; z dnia 30 marca 2012 r., III CZ 13/12, LEX nr 1164738; z dnia 15 czerwca 2011 r., V CZ 24/11, LEX nr 898277 oraz z dnia 5 października 2011 r., IV CZ 48/11, LEX nr 1299203). W przypadku kontynuowania przegranego w pierwszej instancji procesu strona powinna liczyć się z obowiązkiem pokrycia kosztów obrony strony przeciwnej ( por. postanowienie SN z dnia 19 stycznia 2012 r., IV CZ 118/11, LEX nr 1169157). Skoro powód pomimo zapoznania się z obszernym i wyczerpującym uzasadnieniem wyroku Sądu I instancji niezasadne kwestionował jego prawidłowość, to rozsądnie oceniając sprawę, winien był on liczyć się z konsekwencjami procesowymi tej decyzji. Do konsekwencji tych należy obowiązek zwrotu kosztów procesu strony przeciwnej zmuszonej wobec postawy procesowej powoda do podjęcia obrony przed sądem odwoławczym, co wiązało się z poniesieniem określonych wydatków. Przy tym zdaniem Sądu Odwoławczego okoliczności sprawy nie wskazują, by powód mógł pozostawać w uzasadniony sposób subiektywnie przeświadczony o zasadność swego roszczenia.

Powód był w toku postępowania apelacyjnego reprezentowany przez pełnomocnika ustanowionego z urzędu w osobie adw. A. B., zatem należało na jej rzecz przyznać należne z tego tytułu stosowne wynagrodzenie. Jego wysokość na podstawie § 16 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 8 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U.2016 r., poz. 1714) została ustalona na kwotę 2.700 zł, którą zgodnie z § 4 ust. 3 w/w rozporządzenia należało powiększyć o należną stawkę podatku VAT, co dało ostatecznie 3.321 zł. Taką też kwotę przyznano na rzecz adw. A. B. w punkcie 4. wyroku.

SSO Dorota Gamrat – Kubeczak SSO Małgorzata Grzesik SSO Violetta Osińska