Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I C 274/18

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 listopada 2018 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Tomasz Choczaj

Protokolant: sekr. sąd. Joanna Wołczyńska-Kalus

po rozpoznaniu w dniu 29 listopada 2018 roku w Sieradzu

sprawy z powództwa (...) S.A. z siedzibą
w W.

przeciwko Ł. M.

o zapłatę

zasądza od pozwanego Ł. M. na rzecz powoda (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę:

a) 104 000 zł (sto cztery tysiące złotych) z ustawowymi odsetkami
za opóźnienie od dnia 20 stycznia 2017 roku do dnia zapłaty,

b) 1 300,39 zł (jeden tysiąc trzysta złotych 39/100) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 274/18

UZASADNIENIE

(...) S.A. w W. wniósł o orzeczenie nakazem zapłaty, aby Ł. M. zapłacił na jego rzecz kwotę 104 000,00 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 20 stycznia 2017 r. do dnia zapłaty oraz koszty postępowania sądowego w wysokości 1 300,39 zł, w terminie
14 dni od dnia otrzymania nakazu zapłaty albo wniósł w tym terminie sprzeciw.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że dochodzona przez niego kwota jest świadczeniem regresowym i stanowi sumę kwot wypłaconych tytułem zadośćuczynienia członkom rodziny zmarłego wskutek wypadku samochodowego M. M., spowodowanego przez pozwanego, będącego wówczas pod wpływem alkoholu.

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym w dniu
23 kwietnia 2018 r. Sąd Rejonowy Lublin - Zachód w Lublinie nakazał pozwanemu Ł. M., aby zapłacił powodowi (...) S.A. w W. kwotę 104 000,00 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 20 stycznia 2017 r. do dnia zapłaty oraz kwotę
1 300,39 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego, w terminie dwóch tygodni od dnia doręczenia nakazu albo wniósł w tymże terminie sprzeciw.

Pozwany w zakreślonym mu terminie złożył sprzeciw od nakazu zapłaty,
w którym wniósł o oddalenie powództwa w całości z uwagi na przedawnienie.

Sąd Rejonowy Lublin - Zachód w Lublinie postanowieniem z dnia
8 czerwca 2018 r. przekazał sprawę tut. Sądowi według właściwości rzeczowej.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

W dniu 12 lipca 2002 r. Ł. M. umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, że kierując w stanie nietrzeźwości samochodem osobowym marki A. (...), o numerze rejestracyjnym (...), nie dostosował prędkości pojazdu do warunków jazdy i na łuku drogi zjechał na pobocze i uderzył w drzewo, w wyniku czego pasażer samochodu M. M. odniósł obrażenia, w następstwie których zmarł, (dowód: wyrok - k. 34 0- 35) .

Samochód, którym poruszał się pozwany, był ubezpieczony w (...) S.A. w W., (dowód: potwierdzenie pokrycia ubezpieczeniowego - k. 36) .

K. M. - matka zmarłego, M. P. - siostra zmarłego, J. M. - brat zmarłego, D. M. - była narzeczona zmarłego i A. M. - siostra zmarłego, otrzymali w okresie
od 3 lipca 2015 r. do 9 stycznia 2017 r. tytułem zadośćuczynienia w związku
ze śmiercią M. M. łącznie kwotę 104 000,00 zł, (dowód: bezsporne, odpis skrócony aktu małżeństwa - k. 43; zaświadczenie - k. 46; pismo - k. 49 - 49 verte; oświadczenia - k. 51, k. 53 - 54; pisma - k. 68 - 73, k. 75, k. 78 - 79,
k. 81; ugoda - k. 74, k. 76 - 77; potwierdzenia przelewu - 91 - 98; wyrok - k. 56) .

Ł. M. nie posiada majątku, dorywczo pracuje u brata
za możliwość zamieszkiwania u niego ze swoją rodziną, składająca się z żony
i dwojga dzieci. Jest ubezpieczony w KRUS, gdyż jego żona posiada gospodarstwo rolne, z którego się utrzymuje, (bezsporne) .

Powyższy stan faktyczny był niesporny, gdyż został oparty na dowodach
nie negowanych przez strony. Dotyczyło to zarówno przebiegu zdarzenia,
w wyniku którego doszło do śmierci M. M., jak również odpowiedzialności pozwanego oraz powoda, a także wysokości i terminów wypłaty zadośćuczynienia dla K. M., M. P., J. M., D. M. i A. M..

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W niniejszej sprawie (...) S.A w W. wystąpił z żądaniem zapłaty na jego rzecz od sprawcy wypadku równowartości świadczeń wypłaconych na rzecz poszkodowanych na zasadzie regresu.

Powyższe roszczenie wynika z treści art. 43 pkt 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst. jedn., Dz. U. z 2018 roku, poz. 473 ze zm.), zgodnie z którym zakładowi ubezpieczeń oraz Ubezpieczeniowemu Funduszowi Gwarancyjnemu, w przypadkach określonych w art. 98 ust. 2 pkt 1 tej ustawy, przysługuje prawo dochodzenia
od kierującego pojazdem mechanicznym zwrotu wypłaconego z tytułu ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych odszkodowania, jeżeli kierujący wyrządził szkodę umyślnie, w stanie po użyciu alkoholu lub
w stanie nietrzeźwości albo po użyciu środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych w rozumieniu przepisów
o przeciwdziałaniu narkomanii.

Przesłanką konieczną do powstania prawa regresu w stosunku
do kierującego jest wypłacenie przez zakład ubezpieczeń świadczeń na rzecz poszkodowanego oraz wystąpienie wyszczególnionych w przepisie przesłanek podmiotowych po stronie kierującego. Kiedy owe przesłanki wystąpią, w chwili wypłacenia przez zakład ubezpieczeń na rzecz poszkodowanego świadczenia,
z mocy samego prawa powstaje po stronie zakładu ubezpieczeń prawo zwrotnego dochodzenia roszczenia, które z tą samą chwilą staje się wymagalne. W ten sposób powstaje nowa wierzytelność, która jest jednak uzależniona od istnienia wierzytelności pierwotnej, jaka została zaspokojona przez zapłatę świadczenia ubezpieczeniowego. Wobec powyższego, aby uzyskać świadczenie zwrotne, ubezpieczyciel musi udowodnić, że istniały podstawy prawne do wypłaty świadczenia na rzecz osoby poszkodowanej oraz że jego wysokość była adekwatna do rozmiaru powstałej szkody.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że okoliczności wypadku komunikacyjnego z dnia 12 lipca 2002 r. nie budziły wątpliwości, gdyż nie były
w niniejszej sprawie przedmiotem sporu. Bezspornym jest zatem to, że sprawcą przedmiotowego wypadku był pozwany, który będąc w stanie nietrzeźwości kierował wówczas samochodem osobowym marki A. (...) i spowodował wypadek, w którym zginął M. M.. Powyższe ustalenia wynikały jednoznacznie z wyroku karnego i wiązały w tym zakresie Sąd - zgodnie z treścią art. 11 k.p.c. Bezspornym było również to, że pojazd mechaniczny, którym poruszał się sprawca, był wówczas objęty obowiązkowym ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych na skutek umowy ubezpieczenia zawartej z powodem.

Należy dalej dodać, że odpowiedzialność powoda za skutki wypadku wynikała wobec tego z treści art. 822 § 1 k.c., zgodnie z którym ubezpieczyciel przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może przy tym dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela (§ 4). Jednocześnie z treści art. 34 ust. 1 wyżej wymienionej ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu zawartej przez posiadacza pojazdu mechanicznego umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (OC) wynika, że odszkodowanie
z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani
do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Szczegółowe zasady wypłacania świadczenia z tytułu umowy ubezpieczenia zostały określone w innych przepisach ustawy
(tj. art. 13 i następne).

W świetle przytoczonych okoliczności odpowiedzialność powodowej spółki za negatywne skutki wypadku drogowego z dnia 12 lipca 2002 r. była niewątpliwa. Ponadto spełnione zostały przesłanki formalne do żądania przez ubezpieczyciela zwrotu równowartości świadczenia wypłaconego najbliższym zmarłego M. M..

W rozpoznawanej sprawie sporu między stronami nie było w zakresie ustalenia, czy wpłacone przez powoda na rzecz poszkodowanych świadczenie było adekwatne. Jednakże Sąd również pod tym kontem przeanalizował zasadność roszczenia.

Podstawę wypłaconego przez powoda świadczenia w wysokości 104 000,00 zł stanowił art. 448 k.c. w zw. z art. 24 k.c., bowiem w orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalił się pogląd, z którego wynika, że najbliższemu członkowi rodziny zmarłego przysługuje na podstawie tych przepisów zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę, gdy śmierć nastąpiła na skutek deliktu, który miał miejsce przed dniem 3 sierpnia 2008 r. (patrz: uchwała SN z dnia 22 października 2010 r., III CZP 76/10, OSNC - ZD 2011, nr B, poz. 42; uchwała SN z dnia
13 lipca 2011 r., III CZP 32/11, OSNC 2012, nr 1, poz. 10; uchwała SN z dnia
7 listopada 2012 r., III CZP 67/12, OSNC 2013/4/45, Biul. SN 2012/11/7; wyrok SN z dnia 14 stycznia 2010 r., IV CSK 307/09, OSNC – ZD 2010, nr C, poz. 91; wyrok SN z dnia 25 maja 2011 r., II CSK 537/10, niepublikowane; wyrok SN
z dnia 10 listopada 2010 r., II CSK 248/10, OSNC - ZD 2011, nr B, poz. 44; wyrok SN z dnia 11 maja 2011 r., I CSK 621/10, niepublikowane.; wyrok SN z dnia
15 marca 2012 r., I CSK 314/11, niepublikowane). Taki pogląd potwierdza również orzecznictwo sądów powszechnych i Sąd Okręgowy w pełni go podziela (patrz: wyrok SA w Poznaniu z dnia 18 czerwca 2013 r., I ACa 392/13, lex nr 13432326; wyrok SA w Lublinie z dnia 21 maja 2013 r., I ACa 104/13, Lex nr 1321986,; wyrok SA w Gdańsku z dnia 8 maja 2013 r., I ACa 144/13, Lex nr 1316575; wyrok SA w Łodzi z dnia 10 czerwca 2012 r., I Aca 94/13, Lex nr 1324717; wyrok SA w Łodzi z dnia 21 lutego 2013 r., I ACa 525/12, Lex nr 1316375; wyrok SA w Łodzi z dnia 6 czerwca 2013 r., I ACa 63/13, Lex nr 1327565; wyrok SA w Szczecinie z dnia 14 marca 2013 r., I ACa 835/12, Lex nr 1344224).

Zgodnie z treścią art. 23 k.c. dobra osobiste człowieka pozostają
pod ochroną prawa cywilnego; ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone
lub naruszone cudzym działaniem, na zasadach przewidzianych w kodeksie cywilnym może żądać zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę
lub zapłaty sumy na wskazany cel społeczny (art. 24 § 1 k.c. i art. 448 k.c.).

W orzecznictwie sądów powszechnych i Sądu Najwyższego oraz
w piśmiennictwie przyjmuje się zgodnie, że ochroną przewidzianą w art. 23 i 24 k.c. objęte są wszelkie dobra osobiste rozumiane jako pewne wartości niematerialne związane z istnieniem i funkcjonowaniem podmiotów prawa cywilnego, które w życiu społecznym są uznawane za doniosłe i zasługują
z tego względu na ochronę, m.in. prawo do intymności i prywatności, płeć człowieka, prawo do planowania rodziny, tradycja rodzinna, pamięć o osobie zmarłej oraz więzi rodzinne, które stanowią fundament prawidłowego funkcjonowania rodziny, (patrz wyrok SN z dnia 25 maja 2011 r., II CSK 537/10, LEX 846563). Trzeba również dodać, że z treści art. 47 Konstytucji RP wynika prawo do ochrony życia rodzinnego, a samo umiejscowienie tego przepisu wskazuje na jego szczególnie doniosłe znaczenie.

Mając powyższe na uwadze oraz zgromadzony w sprawie materiał dowodowy należy stwierdzić, iż w przypadku K. M., M. P., J. M., D. M. i A. M. doszło
do naruszenia ich dóbr osobistych - zerwania więzi rodzinnej z M. M. na skutek jego śmierci w wyniku obrażeń doznanych w wypadku ,
za skutki którego pozwany ponosi odpowiedzialność.

Zgodnie z ogólnymi regułami dowodzenia w prawie cywilnym - wyrażonymi w art. 6 k.c. - ciężar udowodnienia faktów mających istotne znaczenie
dla rozstrzygnięcia spoczywa na osobie, która wywodzi z nich skutki prawne, przy czym sąd nie ma obowiązku przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.), a obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.). Mając to na uwadze oraz zebrany w sprawie materiał dowodowy należy stwierdzić, że pozwany nie udowodnił, że przyznane bliskim zmarłego Ł. M. (K. M., M. P., J. M., D. M. i A. M.) zadośćuczynienie w wysokości łącznej 104 000,00 było nadmierne lub nienależne. Zdaniem Sądu kwoty te na tle innych przykładów z orzecznictwa są przeciętne. Ponadto w tym miejscu należy dodać, że kwotę zadośćuczynienia na rzecz D. M. i J. M. zasądził od powoda Sąd Rejonowy w Wieluniu, który wnikliwie przeanalizował stan sprawy i doszedł do wniosku, że relacje i więzi rodzinne zmarłego z wyżej wymienionymi nie były zachwiane, złe lub anormalne.

Wobec tego, na podstawie art. 43 pkt 1 w zw. z art. art. 98 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jedn., Dz. U. z 2018 r., poz. 473 ze zm.), Sąd orzekł,
jak w pkt a wyroku uznając, że roszczenie nie jest przedawnione, bowiem najwcześniejsza wypłata roszczenia nastąpiła (czego nie negował pozwany)
w dniu 3 lipca 2015 r, zatem z tym dniem najwcześniejsza wypłata stała
się wymagalna i z tym dniem dla niej biegnie trzyletni termin przedawnienia, który został przerwany przez wniesienie niniejszego powództwa w dniu 23 marca 2018 r. (patrz: uchwała SN z dnia 16 listopada 2012 r., III CZP 61/12. OSNC 2013/4/47; wyroki SN z dnia 12 lipca 1968 r., I CR 265/68, OSNC 1969, nr 7-4, poz. 138 i z dnia 1 czerwca 1973 r., II PR 97/73, OSPiKA 1974, nr 1, poz. 84; uchwała SN z dnia 16 października 1981 r, IV CR 63/81, OSNC 1981, nr 12, poz. 242; wyrok SA w Krakowie z dnia 3 czerwca 2016 r., sygn. akt I ACa 205/16).

Sąd zasądził o tej kwoty odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia 20 stycznia 2017 r., zgodnie z żądaniem pozwu, na podstawie art. 481 § 1 k.c. w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2016 r., w zw. z art. 476 k.c., gdyż z momentem wypłaty zadośćuczynienia należność powoda stała się wymagalna (ostatnia kwota z dniem 9 stycznia 2017 r.).

O kosztach procesu należnych powodowi Sąd orzekł, jak w pkt b wyroku, na podstawie art. 98 k.p.c., obciążając nimi pozwanego - jako przegrywającego sprawę. Na zasądzoną kwotę składają się koszty opłaty stosunkowej w wysokości 1 300,00 zł i koszty opłaty manipulacyjnej operatora płatności w wysokości 0,39 zł.

I C 274/18

Podstawa prawna:

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE