Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 marca 2019 roku

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Piotrkowie Trybunalskim,

Wydział V w składzie:

Przewodniczący: SSO Beata Łapińska

Sędziowie: SO Magdalena Marczyńska, SO Agnieszka Leżańska (spr.)

Protokolant: Cezary Jarocki

po rozpoznaniu w dniu 7 marca 2019 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z powództwa A. R.

przeciwko H. J. (...) prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą (...) z siedzibą w T.

o ryczałty za noclegi

na skutek apelacji powoda A. R. od wyroku Sądu Rejonowego w Tomaszowie Maz. IV Wydziału Pracy z dnia 19 czerwca 2018r. sygn. IV P 209/14

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powoda A. R. na rzecz pozwanego H. W. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą (...) z siedzibą w T. kwotę 2.700,00 (dwa tysiące siedemset) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

SSO Magdalena Marczyńska SSO Beata Łapińska SSO Agnieszka Leżańska

Sygn. akt V Pa 90/18

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 11 sierpnia 2014r., skierowanym przeciwko H. W., prowadzącemu działalność gospodarczą pod nazwą (...) z siedzibą w T., powód A. R. wnosił o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kwoty 50.000.00 złotych wraz z ustawowymi odsetkami tytułem „diet” za noclegi za okres od dnia 01.07.2011r. do 30.09.2012r. oraz o zasądzenie kosztów procesu wg norm przepisanych. Przedmiotowa sprawa została zarejestrowana w Rep. P pod numerem IV P 104/16. Nakazem zapłaty z dnia 03 listopada 2014r., wydanym w postępowaniu upominawczym w sprawie sygn. akt IV Np 31/14, Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu oraz zasądził od pozwanego koszty procesu w kwocie 1.800,00 złotych i nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego w Tomaszowie Maz. kwotę 625,00 złotych tytułem nieuiszczonej opłaty sądowej od pozwu.

Od powyższego nakazu zapłaty złożył sprzeciw pozwany, wnosząc o oddalenie powództwa w całości oraz obciążenie powoda kosztami postępowania, w tym kosztami zastępstwa prawnego.

W piśmie procesowym z dnia 19.02.2015r., pełnomocnik powoda modyfikując dotychczasowe powództwo w miejsce pierwotnego żądania zasądzenia kwoty 50.000,00 złotych tytułem diet za noclegi za okres od 01.07.2011r. do 30.09.2012r., wnosił o zasądzenie kwoty 38.232,94 złotych wraz z ustawowymi odsetkami, cofając powództwo co do kwoty 11.767,06 złotych i rozszerzając jednocześnie wniesione powództwo o dalszą kwotę 11.702,31 złotych tytułem diet za noclegi za okres od dnia 01.10.2012r. do 28.02.2014r. wraz z ustawowymi odsetkami.

Dodatkowo pełnomocnik powoda podniósł i to, że pomiędzy stronami niesporne jest, że za okres objęty żądaniem pozwu tj. za okres od 01.07.2011r. do 30.09.2012r. powód powinien otrzymać diety za noclegi w łącznej kwocie 38.232,94 złotych, a sporne jest tylko to, czy powód rzeczywiście te kwotę od pracodawcy otrzymał.

W piśmie procesowym z dnia 05.03.2015r. pełnomocnik pozwanego nie uznał powództwa i wniósł o jego oddalenie. W piśmie procesowym z dnia 13.03.2015r., pełnomocnik powoda precyzując ponownie wniesione powództwo, wnosił ostatecznie o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 48. 669,32 zł tytułem ryczałtów za noclegi za okres od dnia 01.07.2011r. do dnia 28.02.2013r. wraz z ustawowymi odsetkami, cofając powództwo w pozostałym zakresie.

W pozwie z dnia 21 marca 2016r., skierowanym przeciwko H. W., prowadzącemu działalność gospodarczą pod nazwą (...) z siedzibą w T., powód A. R., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika wnosił o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kwoty 20.933.48 złotych wraz z ustawowymi odsetkami tytułem ryczałtów za noclegi za okres od dnia 01.03.2013r. do 31.10.2013r. oraz o zasądzenie kosztów procesu wg norm przepisanych. Przedmiotowa sprawa została zarejestrowana w Rep. P pod numerem IV P 104/16.

W odpowiedzi na pozew z dnia 11.04.2016r., pozwany wnosił o oddalenie powództwa w całości i obciążenie powoda kosztami postępowania, w tym kwotą 17 złotych tytułem zwrotu za opłatę skarbową oraz kosztów zastępstwa prawnego w wysokości 3.600,00 złotych wskazując, iż powodowi zostały wypłacone wszelkie świadczenia ze stosunku pracy.

Postanowieniem z dnia 27 czerwca 2018r., wydanym na rozprawie, Sąd na podstawie art. 219 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. połączył sprawę niniejszą ze sprawą sygn.akt IV P 209/14 do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 19 czerwca 2018 roku, Sąd Rejonowy w Tomaszowie Mazowieckim IV Wydział Pracy w sprawie powództwa A. R. przeciwko pozwanemu H. W., prowadzącemu działalność gospodarczą pod nazwą (...) z siedzibą w T., oddalił powództwo co do kwoty 49.935,25 złotych, umorzył postępowanie w sprawie w zakresie kwoty 64.75 złotych, zasądził od powoda A. R. na rzecz pozwanego H. W., prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą (...) z siedzibą w T. kwotę 1.800,00 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego, oddalił powództwo co do kwoty 20.933,48 złotych i zasądził od powoda A. R. na rzecz pozwanego H. W., prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą (...) z siedzibą w T. kwotę 3.600,00 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.

Podstawę rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne Sądu Rejonowego:

w dniu 17 maja 2011roku, pomiędzy stronami została zawarta umową o pracę na okres próbny, na czas od dnia 17 maja 2011r. do dnia 16 czerwca 2011r., a następnie w dniu 17 czerwca 2011r. strony podpisały umowę o pracę na czas nieokreślony. Na mocy zawartej umowy, powód A. R. został zatrudniony na stanowisku kierowcy ciągnika siodłowego, w równoważnym wymiarze czasu pracy, z wynagrodzeniem 1.500,00 zł brutto + należności z tytułu wyjazdów służbowych (1.400,00 zł brutto – wynagrodzenie + 100 zł brutto – ryczałt za pracę w nocy), a miejsce wykonywania pracy strony określiły jako: „T. (...), (...)-(...) S.". Powód A. R. na polecenie pracodawcy, w okresie od dnia 01.07.2011r. do dnia 30.09.2012r. wykonywał zadania służbowe na terytorium Niemiec, głównie w miejscowości S., a w okresie od dnia 01.03.2013r. do dnia 31.10.2013r. głównie w miejscowości B..

Zgodnie z treścią art. 10 Regulaminu Wynagradzania, obowiązującego u pozwanego pracodawcy, z dnia 01.01. 2011r. oraz z dnia 01.01.2013r. pracownikom przysługują, poza wynagrodzeniem za pracę i wymienionymi dodatkami, również inne świadczenia pieniężne związane z pracą, a mianowicie:

1/. świadczenia należne w okresie czasowej niezdolności do pracy;

2/. świadczenia należne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych;

3/. odprawy rentowe lub emerytalne w przypadku ustania stosunku pracy;

4/. zwrot kosztów delegacji służbowych;

5/. inne należności, które przysługują na podstawie ustaw, aktów wykonawczych do nich lub innych przepisów o randze wyższej od regulaminu. Stosownie zaś do § 15 Regulaminu Pracy za czas pobytu na delegacji pracodawca będzie wypłacał pracownikowi należne diety, zwrot kosztów noclegu lub ryczałty za noclegi wg obowiązujących limitów, na okoliczność którą pracownik wystawia rachunek stanowiący rozliczenie kosztów podróży (delegacji). Po ewentualnej zmianie prawa zamiast wyszczególnionych należności, pracodawca wypłaci pracownikowi dodatek za pobyt w pracy poza siedzibą pracodawcy, wprowadzony przez ustawę, a zastępujący dla kierowców diety i koszty noclegów. Wynagrodzenie zasadnicze powód A. R. otrzymywał na rachunek bankowy, natomiast pozostałe należności tj. diety i ryczałty za noclegi z tytułu podróży służbowej były wypłacane w Niemczech do rąk własnych, a powód jak i inni pracownicy kwitował ich odbiór własnoręcznym podpisem. Należności te, zgodnie z wcześniej przygotowanym zestawieniem, były wypłacane w walucie EURO początkowo przez księgowego P. S., a następnie M. T. i obejmowały zarówno diety jak i ryczałty za noclegi. Powód A. R. nigdy nie kwestionował wysokości otrzymywanych należności. Zestawienie to, było następnie przekazywane drogą e-mail, do siedziby firmy w T. (...), gdzie stanowiło ono podstawę do rozliczenia delegacji służbowych.

Polecenie wyjazdu służbowego tzw. delegacje służbowe były wypełniane na podstawie w/w zestawienia przez S. Ś., jako pełnomocnika firmy, bądź też pracowników firmy (...) lub B. R., a które po ich wypełnieniu i zatwierdzeniu przez S. Ś. były następnie przekazywane do Niemiec, najczęściej za pośrednictwem poczty lub innego kierowcy, celem ich podpisania przez danego pracownika, a po uzupełnieniu podpisów wracały ponownie do siedziby firmy i były przekazywane do biura rachunkowego. Pracodawca wskazywał na druku „Polecenie wyjazdu służbowego” przysługujące pracownikowi diety, jak i również należność tytułu ryczałtu za noclegi (w walucie złotych polskich) – sumując każdorazowo należności na rzecz powoda z w/w tytułów, jak również wskazując wzięty pod uwagę do wyliczenia kurs waluty euro w konkretnej dacie.Na poleceniach wyjazdu widnieją własnoręcznie poczynione przez powoda A. R. podpisy w miejscach: „kwituję odbiór” oraz „niniejszy rachunek przedkładam”.

Przeprowadzone badania grafologiczne „linii krzyżujących się” zapisów ręcznych, poczynionych na „rachunku kosztów podróży” Nr (...) z dnia 30.11.2012r., nie dały podstawy do ustalenia chronologii powstania tych zapisów tj. nie umożliwiły ustalenie, czy podpis ma charakter pierwotny czy też wtórny w odniesieniu do treści dokumentu, natomiast szczegółowe badania „linii krzyżujących się” zapisów ręcznych, poczynionych na „rachunku kosztów podróży” Nr (...) z dnia 30.06.2013r. wykazały, iż jest wysoce prawdopodobne, że podpis widniejący na tym dokumencie ma charakter pierwotny w stosunku do zapisów składających się na jego treść.

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił w oparciu o dowody z dokumentów, w tym dokumentację zawartą w aktach osobowych powoda, oryginałów poleceń wyjazdów służbowych, oryginałów rozliczenia diet, noclegów i wydatków podróży służbowej.

Dokonując ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie, Sąd uwzględnił również logiczne i jasne zeznania świadków: M. T., S. Ś., J. K., B. D., D. N., B. R. i D. J., w szczególności w zakresie w jakim świadkowie ci przedstawili obowiązujące u strony pozwanej zasady rozliczania należności z tytułu podróży służbowych. Zeznaniom powoda A. R., Sąd I instancji dał wiarę jedynie w części, która korespondowała ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym. W szczególności, Sąd nie uwzględnił zeznań powoda, w zakresie w jakim twierdził on, że nigdy nie otrzymywał należności z tytułu ryczałtów za noclegi poza granicami kraju pomimo, iż pozwany pracodawca posiada pokwitowania odbioru tych należności na poleceniach wyjazdu służbowego.

W oparciu o poczynione powyżej ustalenia faktyczne Sąd Rejonowy uznał roszczenia powoda za niezasadne.

Sąd Rejonowy wskazał, iż w przedmiotowej sprawie, okolicznością bezsporną pozostawało to, iż strony procesu były związane stosunkiem pracy, na podstawie którego powód A. R. wykonywał czynności kierowcy w transporcie zagranicznym. Niekwestionowanym pozostawał również fakt, że z tytułu zagranicznych podróży służbowych powodowi A. R. przysługiwały ryczałty i diety, które zgodnie z obowiązującym u pozwanego Regulaminem Pracy były ustalane wg obowiązujących limitów. Wreszcie, poza sporem pozostawała również i ta okoliczność, że w trakcie zatrudnienia powód A. R. odbywał podróże służbowe do krajów zagranicznych, których czas trwania został potwierdzony w przedłożonych przez stronę pozwaną dokumentach poleceń wyjazdu służbowego. Co istotne, pełnomocnik powoda nie zakwestionował przedstawionych przez stronę pozwaną wyliczeń w zakresie należnych powodowi kwot z tytułu ryczałtów za noclegi, wskazując wielokrotnie w toku toczącego się postępowania, iż pomiędzy stronami nie jest sporna wysokość tych roszczeń, lecz jedynie to, czy zostały one powodowi wypłacone. Spór w niniejszej sprawie koncentrował się wokół ustalenia, czy w/w należności z tytułu ryczałtów za noclegi zostały powodowi A. R. faktycznie wypłacone.

Zdaniem strony powodowej, pozwany pracodawca nigdy nie wypłacał tych należności, ani do rąk własnych, ani też na rachunek bankowy powoda, co pozostaje w oczywistej sprzeczności z twierdzeniem strony pozwanej, iż wszelkie należności z tytułu kosztów podróży, w tym i również ryczałty za noclegi zostały powodowi wypłacone w całości i do rąk własnych.

Sąd I instancji podkreślił, iż do kierowcy pojazdu o masie całkowitej powyżej 3,5 tony należy stosować m.in. postanowienia ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 1155, ze zm.). W myśl art. 2 pkt 7 w/w ustawy, podróżą służbową w rozumieniu tej ustawy jest każde zadanie służbowe polegające na wykonywaniu, na polecenie pracodawcy przewozu drogowego poza miejscowość, o której mowa w pkt 4 lit. a (tj. poza miejscowość będącą siedzibą pracodawcy, na rzecz którego kierowca wykonuje swoje obowiązki oraz miejscowość stanowiącą inne miejsce prowadzenia działalności przez pracodawcę, w szczególności filię, przedstawicielstwo i oddział) bądź wyjazdu poza miejscowość, o której mowa w pkt 4 lit. a, w celu wykonania przewozu drogowego. Z kolei, w myśl art. 77 ⁵ § 1 k.p., pracownikowi wykonującemu na polecenie pracodawcy zadanie służbowe poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy, lub poza stałym miejscem pracy, przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z podróżą służbową. Zgodnie zaś z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 12 czerwca 2014 r., zapewnienie pracownikowi - kierowcy samochodu ciężarowego odpowiedniego miejsca do spania w kabinie tego pojazdu podczas wykonywania przewozów w transporcie międzynarodowym nie stanowi zapewnienia przez pracodawcę bezpłatnego noclegu w rozumieniu § 9 ust. 4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju (Dz.U. Nr 236, poz. 1991 ze zm.), co powoduje, że pracownikowi przysługuje zwrot kosztów noclegu na warunkach i w wysokości określonych w § 9 ust. 1-3 tego rozporządzenia albo na korzystniejszych warunkach i wysokości, określonych w umowie o pracę, układzie zbiorowym pracy lub innych przepisach prawa pracy (sygn. akt II PZP 1/14).

W ocenie Sądu Rejonowego zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wskazuje, że dochodzone należności z tytułu ryczałtów za noclegi, za okresy wskazane w pozwach, zostały powodowi A. R. wypłacone w całości. Z przedstawionych, bowiem przez stronę pozwaną poleceń wyjazdu służbowego wynika, że należności te zostały powodowi wypłacone, co wynika z jego pokwitowań, które stanowiły potwierdzenie faktycznej wypłaty wykazanych tam kwot tytułem należności za podróże służbowe, w tym i należytych ryczałtów za noclegi. Sąd podkreślił przy tym, iż kwoty należnych powodowi A. R. diet z tytułu podróży służbowych oraz ryczałtów za noclegi, widniejące w zestawieniach sporządzanych na terytorium Niemiec są takie same, jak kwoty widniejące na rachunkach kosztów podróży, wystawianych w siedzibie firmy pozwanego, które następnie były podpisywane przez powoda jak i tez pozostałych kierowców. Tytułem przykładu Sąd wskazał „polecenie wyjazdu służbowego” nr 11/12/2012, gdzie wpisano jako diety: 21 x 42 x 4.0745 =3.393,71 oraz noclegi: 21 x 25,75 x 4,0745 = 2.203,29 zł z zestawieniem sporządzonych w Niemczech, obejmującym okres od 01.12.2012.r do 21.12.2012r., na którym wpisano jako tag: 21 x 42 € =882 € oraz nacht: 21 x 25,75 € =540.75 €. Sąd zauważył, że sumując wyżej wymienione kwoty otrzymujemy 1.422,75 €, co przy uwzględnieniu kursu euro w kwocie 4.0745 złotych ustanawia kwotę 5.787, 00 złotych, a więc taką samą jak na przedmiotowym rachunku kosztów podróży.

W tej sytuacji, w ocenie Sądu meriti, trudno jest odmówić wiarygodności zeznaniom świadków: M. T. i S. Ś., które w tym zakresie są zbieżne i znajdują potwierdzenie w materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie. Sąd podkreślił, iż pokwitowanie należy do oświadczeń wiedzy, mających charakter potwierdzenia faktów, nie będących oświadczeniami woli. Nie kreuje ono skutków prawnych w znaczeniu wywierania wpływu na ukształtowanie stosunku zobowiązaniowego, lecz jedynie potwierdza zaistnienie faktu, którym jest spełnienie świadczenia. Funkcją pokwitowania jest wyłącznie ułatwienie dłużnikowi udowodnienia spełnienia świadczenia, czego dowód, zgodnie z art. 6 k.c. na nim spoczywa. W niniejszym postępowaniu, jak uznał Sąd I instancji, ciężar dowodzenia, że sporne należności zostały powodowi A. R. wypłacone obciążał stronę pozwaną. Sąd Rejonowy po przeprowadzeniu postępowania dowodowego nie znalazł podstaw, aby dać wiarę twierdzeniom strony powodowej, że w poleceniach wyjazdu służbowego w miejscu „kwituje odbiór” i „niniejszy rachunek przedkładam” powód A. R. składał swoje podpisy, pomimo że faktycznie kwot wskazywanych w tych dokumentach nie otrzymywał. Takie twierdzenie, jak wskazał Sąd I instancji, pozostaje w sprzeczności z zeznaniami świadków: M. T., S. Ś., J. K., B. D., D. N., B. R. i D. J., z których wynika, iż dokumenty te były wcześniej wypełnione przez pracowników pozwanego lub samego pełnomocnika firmy (...), a powód A. R., jak i też inni kierowcy, dostawali je do podpisania już po wcześniejszym otrzymaniu tych należności w Niemczech, wypłaconych w walucie EURO. Sąd meriti podkreślił pry tym, iż samo twierdzenie strony nie jest dowodem, a twierdzenie dotyczące istotnej dla sprawy okoliczności powinno być udowodnione przez stronę to twierdzenie zgłaszającą (art. 232 k.p.c. i art. 6 k.c. oraz wyrok Sądu Apelacyjnego z dnia 26 maja 2015 r., sygn. akt VI ACa 1321/14). Sąd Rejonowy zauważył, że argumentacji strony powodowej, reprezentowanej przez profesjonalnego pełnomocnika, przeczą zeznania świadków: S. Ś., D. N. i B. R., z których wynika, iż u pozwanego pracodawcy nigdy nie było tak, aby kierowca polecenie wyjazdu służbowego podpisywał in blanco, a wręcz przeciwnie na tym dokumencie kierowcy, a zatem i powód, składali podpisy, po tym jak już otrzymali należności tam figurujące. Niezależnie od powyższego, zdaniem Sądu I instancji, należy zwrócić uwagę, że podpisywanie in blanco rachunków kosztów podróży jest w samo w sobie działaniem nieodpowiedzialnym i nierozsądnym. Sam powód powinien był zdawać sobie sprawę z tego, jakie konsekwencje może nieść ze sobą takie działanie.

Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Apelacyjnego wyrażonym w wyroku z dnia 11 grudnia 2015 r., sygn. akt I ACa 903/15, skutkiem braku wykazania przez stronę prawdziwości twierdzeń o faktach istotnych dla sprawy jest to, że twierdzenia takie zasadniczo nie będą mogły leżeć u podstaw sądowego rozstrzygnięcia. Strona zaś, która nie udowodni przytoczonych twierdzeń, utraci korzyści, jakie uzyskałaby aktywnym działaniem. Należy podkreślić, że Sąd nie ma obowiązku dążenia do wszechstronnego zbadania wszystkich okoliczności sprawy oraz nie jest zobowiązany do zarządzenia dochodzenia w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych, pozwalających na ich udowodnienie. Nie ma też obowiązku przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.).Zdaniem Sądu, analiza materiału dowodowego zgromadzonego w toku postępowania prowadzi do wniosku, że powód A. R. otrzymał dochodzone pozwami należności z tytułu ryczałtów za noclegi poza granicami kraju. W przedmiotowej sprawie pozwany pracodawca, zdaniem Sądu I instancji, skutecznie w kontekście zgłaszanych żądań przez pełnomocnika strony powodowej udowodnił, iż wypłacił powodowi wszelkie dochodzone przez niego należności tytułem ryczałtu za noclegi. Pozwany przedłożył szereg dokumentów, które potwierdzają zasadność jego żądania uznania wniesionych powództw za niezasadne. W oryginale pozwany pracodawca przedłożył polecenia wyjazdów służbowych oraz rachunki kosztów podróży, które są dla Sądu kluczowym dowodem w sprawie

W związku z powyższym, Sąd Rejonowy orzekł jak w punkcie 1 i 4 wyroku, oddalając wniesione powództwa jako bezzasadne.

Mając na uwadze, iż w piśmie procesowym z dnia 19.02.2015r., pełnomocnik powoda zmodyfikował wniesione powództwo, popierając je co do kwoty 49.935,25 zł i cofając je w pozostałym zakresie, przeto z powyższych względów, Sąd na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. orzekł jak w punkcie 2 wyroku.

Podstawę prawną rozstrzygnięcia punktu 3 i 5 wyroku stanowił przepis art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Na zasądzone w punkcie 3 wyroku koszty procesu złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego będącego radcą prawnym w wysokości 1800 zł, którego wysokość ustalono zgodnie z treścią § 11 ust.1 pkt 2 w zw. z § 6 ust. 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. Nr 163 poz. 1348 z późniejszymi zmianami), natomiast podstawę prawną zasądzenia kosztów zastępstwa prawnego, o których mowa w punkcie 5 wyroku stanowił przepis § 9 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 2 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2015 poz. 1804).

W punkcie 6 wyroku, Sąd Rejonowy nieuiszczone koszty sądowe (opłatę sądową x 2, wydatki na opinie biegłego i tłumacza) przejął na rachunek Skarbu Państwa, gdyż powód A. R., jako pracownik był zwolniony od obowiązku ich poniesienia, z mocy art. 96 ust.1 pkt. 4 ustawy z dnia 28.07.2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 300), a w myśl przepisu art. 97 zd. drugie w/w ustawy, Sąd pracy w orzeczeniu kończącym postępowanie w instancji rozstrzyga o tych wydatkach, stosując odpowiednio przepisy art. 113, z tym że obciążenie pracownika tymi wydatkami może nastąpić w wypadkach szczególnie uzasadnionych.

Apelację od powyższego wyroku Sądu Rejonowego oddalającego powództwo A. R. o zapłatę z dnia 08.08.2014 r. oraz powództwo o zapłatę z dnia 21.03.2016 r. zaskarżył pełnomocnik powoda w całości za wyjątkiem pkt 2 wyroku zarzucając Sądowi Rejonowemu

1) naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy, a mianowicie naruszenie

a)  art. 233 § 1 w zw. z art. 328 § 2 k.p.c., poprzez nie wskazanie, w jaki sposób Sąd Rejonowy uwzględnił przy wydawaniu wyroku opinii biegłego grafologa M. D., co rodzi wątpliwości, czy opinia ta w ogóle została uwzględniona, gdy opinia ta miała kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, bowiem jej ustalenia potwierdzały stanowisko powoda, że Rachunki kosztów podróży (stanowiące pokwitowanie zapłaty) zostały podpisane przez niego in blanco;

b)  art. 233 § 1 k.p.c., poprzez nielogiczne uznanie za wiarygodne zeznań świadków: B. R., D. N., S. Ś. i M. T. o tym, że pozwany nie posługiwał się Rachunkami kosztów podróży podpisanymi przez powoda in blanco, gdy zeznania te pozostają w oczywistej sprzeczności z obiektywnymi ustaleniami opinii biegłego M. D., a wskazani świadkowie, jako pracownicy pozwanego uczestniczyli w procederze wypełniania Rachunków kosztów podróży opatrzonych podpisem in blanco powoda, co w świetle zasad doświadczenia życiowego pozwala na przypuszczenie, że świadkowie ci mieli interes w tym aby nie ujawniać faktu używania takich blankietów;

c)  art. 233 §1 k.p.c., poprzez pominięcie istotnej części materiału dowodowego tj.: dowodu z przesłuchania powoda w charakterze strony, dowodu z dokumentu w postaci prośby przedstawicieli pozwanego o wystawienie przez powoda Rachunków kosztów podróży z podpisem in blanco nadanej do powoda przysyłką pocztową wraz z bloczkiem czystych Rachunków kosztów podróży i kopertą firmową umożliwiającą odesłanie podpisanych Rachunków, dowodów z dokumentów złożonych do akt o sygn. IV P 167/14 tj.: druku „Oferta pracownika o rozwiązanie umowy o pracę za wzajemnym porozumieniem”, druku „Rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron”, świadectwa pracy, karteczki z prośbą podpisania dokumentów i odesłania do pracodawcy, karty doręczeń - dowodu doręczenia listu zawierającego druki oraz świadectwo pracy, dowodu z zeznań świadka B. P., z których wynika, że pozwany w relacjach z powodem i innymi pracownikami wymagał wystawiania Rachunków kosztów podróży z podpisem in blanco, wymagał akceptacji dokumentów antydatowanych, co w konsekwencji sprawiło, że Sąd Rejonowy błędnie ustalił, że pracodawca nie posługiwał się Rachunkami kosztów podróży opatrzonych podpisem powoda in blanco;

•

art. 233 § 1 k.p.c., poprzez zaniechanie dokonania wszechstronnej oceny treści dokumentów „Rachunków kosztów podróży” w kontekście pozostałego materiału dowodowego i uznanie tych Rachunków za wiarygodne pokwitowania zapłaty ryczałtów, gdy z wszechstronnej oceny zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że Rachunki te: nie stanowiły pokwitowania zapłaty ryczałtów, lecz sporządzane były tylko w celu wygenerowania pustych dokumentów pozwalających na rozliczenie księgowe, a rzeczywiste pokwitowanie stanowiły dokumenty sporządzane w języku niemieckim zawierają nieprawdziwą datę przedłożenia ich do zapłaty, zawierają nieprawdziwą datę odbioru pieniędzy, zawierają nieprawdziwą walutę odbioru pieniędzy, wbrew temu co sugeruje treść i forma Rachunków nie były one sporządzane przez powoda lecz przez pracodawcę, co pozwala na stwierdzenie, że Rachunki kosztów podróży nie stanowią wiarygodnych dokumentów rozliczeniowych;

d)  art. 233 § 2 k.p.c., poprzez nie nadanie przez Sąd Rejonowy żadnego znaczenia faktowi nieprzedstawienia przez pozwanego dokumentacji pozwalającej na zweryfikowanie danych zawartych w Rachunkach kosztów podróży, a w szczególności imiennej karty (listy) wypłacanego powodowi wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń związanych z pracą, do której prowadzenia zobowiązuje § 8 ust. 2 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika (Dz.U. Nr 62, poz. 286), a także poprzez nie nadanie żadnego znaczenia przeszkodom stawianym przez pozwanego w przeprowadzeniu dowodów z zeznań świadków - kierowców zatrudnionych w firmie pozwanego; gdy w świetle zasad logiki i doświadczenia życiowego, a także w kontekście pozostałego zebranego w sprawie materiału dowodowego takie zachowanie pozwanego powinno zostać zinterpretowane jako chęć ukrycia przez pozwanego nieprawidłowości Rachunków kosztów podróży;

e)  art. 233 § 1 k.p.c., poprzez nie wyciągnięcie przez Sąd Rejonowy żadnych wniosków ze zmiennej postawy pozwanego odnośnie okoliczności płatności ryczałtów za noclegi, gdy pozwany najpierw sugerował, że wypłacał ryczałty w Polsce w chwili wystawienia Rachunku kosztów podróży, a potem, że płatność miała miejsce w Niemczech w oderwaniu od czynności sporządzenia i podpisania Rachunku kosztów podróży; co w świetle zasad logiki winno przemawiać za brakiem wiarygodności wyjaśnień pozwanego;

f)  art. 503 § 1 k.p.c., poprzez dopuszczenie twierdzeń i dowodów odnośnie okoliczności i sposobu płatności ryczałtów w Niemczech za pośrednictwem M. T. i P. S., gdy twierdzenia i dowody te nie zostały podniesione w sprzeciwie od nakazu zapłaty, a pozwany nie wykazał, że nie zgłosił ich w sprzeciwie nie z własnej winy;

g)  art. 217 § 3 w zw. z art. 227 w zw. z art. 290 k.p.c., poprzez nie dopuszczenie dowodu z opinii Instytutu (...), w sytuacji gdy dowód ten miał istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy;

2) naruszenie prawa materialnego, a mianowicie:

art. 6 w zw. z art. 462 k.c. w zw. z art. 300 k.p. w zw. z art. 85 § 5 w zw. z art. 94 pkt 5 i 9a k.p. w zw. z § 8 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika (Dz.U. Nr 62, poz. 286), poprzez ich niezastosowanie i w konsekwencji błędne założenie, że przedstawienie przez pracodawcę jakiegokolwiek pokwitowania zapłaty ryczałtów za noclegi zwalnia go od obowiązku dalszego wykazywania, że płatność taka miała faktycznie miejsce, gdy powyższe przepisy zmieniają wynikający z art. 6 k.c. ciężar dowodu przerzucając go na pracodawcę, a zwłaszcza w sytuacji, gdy pracodawca narusza obowiązek prawidłowego prowadzenia dokumentacji w zakresie świadczeń pracowniczych w stopniu uniemożliwiającym kontrolę prawidłowości dokonanej zapłaty (brak listy płac); co prowadzi do logicznego wniosku, że pokwitowanie przez pracownika zapłaty ryczałtów nie zwalnia pracodawcy od obowiązku wykazania, że ryczałty za noclegi zostały wypłacone w należnej wysokości (tak samo w podobnej sprawie II PK 81/07, IIPK 95/07).

Wskazując na powyższe zarzuty na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. pełnomocnik powoda wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku, poprzez:

I.  uwzględnienie powództwa z dnia 08.08.2014 r. (IV P 209/14), sprecyzowanego pismem z dnia 16.01,2018 r. tj.:

zasądzenie od pozwanego H. W. na rzecz powoda A. R. kwoty 48.669,32 złotych wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi w następujący sposób: od kwoty 3.202,98 zł. od dnia 11 sierpnia 2011 roku do dnia zapłaty; od kwoty 2.788,67 zł. od dnia 11 września 2011 roku do dnia zapłaty; od kwoty 2.623,26 zł. od dnia 11 października 2011 roku do dnia zapłaty; od kwoty 2.446,72 zł. od dnia 11 listopada 2011 roku do dnia zapłaty; od kwoty 1.749,02 zł. od dnia 11 grudnia 2011 roku do dnia zapłaty; od kwoty 2.502,11 zł. od dnia 11 stycznia 2012 roku do dnia zapłaty; od kwoty 2.632,00 zł. od dnia 11 lutego 2012 roku do dnia zapłaty; od kwoty 1.822,36 zł. od dnia 11 marca 2012 roku do dnia zapłaty; od kwoty 2.999,36 zł. od dnia 11 kwietnia 2012 roku do dnia zapłaty; od kwoty 2.459,02 zł. od dnia 11 maja 2012 roku do dnia zapłaty; od kwoty 3.490,82 zł. od dnia 11 czerwca 2012 roku do dnia zapłaty; od kwoty 2.684,61 zł. od dnia 11 lipca 2012 roku do dnia zapłaty; od kwoty 2.772,46 zł. od dnia 11 sierpnia 2012 roku do dnia zapłaty; od kwoty 1.835,01 zł. od dnia 11 września 2012 roku do dnia zapłaty; od kwoty 2.224,54 zł. od dnia 11 października 2012 roku do dnia zapłaty; od kwoty 2.668,35 zł. od dnia 11 listopada 2012 roku do dnia zapłaty; od kwoty 1.582,39 zł od dnia 11 grudnia 2012 roku do dnia zapłaty; od kwoty 2.203,29 zł. od dnia 11 stycznia 2013 roku do dnia zapłaty; od kwoty 2.802,39 zł od dnia 11 lutego 2013 roku do dnia zapłaty; od kwoty 1.179,96 zł. od dnia 11 marca 2013 roku do dnia zapłaty;

II.  zasądzenie od pozwanego H. W. na rzecz powoda A. R. zwrotu kosztów procesu w sprawie o sygn. akt: IV P 209/14 zgodnie ze spisem kosztów procesu z dnia 13.06.2018 r. w wysokości 3.720 zł.;

III.  uwzględnienie powództwa z dnia 21.03.2016 r. (IV P 104/16) tj.:

zasądzenie od pozwanego H. W. na rzecz powoda A. R. kwoty 20.933,48 złotych wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi w następujący sposób: od kwoty 3.119,47 zł. od dnia 11 kwietnia 2013 roku do dnia zapłaty; od kwoty 1.816,71 zł. od dnia 11 maja 2013 roku do dnia zapłaty; od kwoty 2.941,95 zł. od dnia 11 czerwca 2013 roku do dnia zapłaty; od kwoty 3.344,31 zł. od dnia 11 lipca 2013 roku do dnia zapłaty; od kwoty 2.373,86 zł. od dnia 11 sierpnia 2013 roku do dnia zapłaty; od kwoty 4.798,58 zł. od dnia 11 września 2013 roku do dnia zapłaty; od kwoty 2.538,60 zł. od dnia 11 października 2013 roku do dnia zapłaty; od kwoty 3.119,47 zł. od dnia 11 listopada 2013 roku do dnia zapłaty;

IV.  zasądzenie od pozwanego H. J. (...) na rzecz powoda

A. R. zwrotu kosztów procesu w sprawie o sygn. akt: IV P 104/16 zgodnie ze spisem kosztów procesu z dnia 13.06.2018 r. w wysokości 3.600 zł.;

V.  zasądzenie od pozwanego H. W. na rzecz powoda

A. R. zwrotu kosztów postępowania apelacyjnegood rozstrzygnięcia w sprawie IV P 209/14 według norm przepisanych;

VI.  zasądzenie od pozwanego H. W. na rzecz powoda

A. R. zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego od rozstrzygnięcia w sprawie IV P 104/16 według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację pełnomocnik pozwanego wniósł o jej oddalenie i zasądzenie kosztów procesu na II instancję w kwocie 2.700,00 złotych.

Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zważył, co następuje:

apelacja nie zasługuje na uwzględnienie i jako taka podlega oddaleniu.

Zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego jest prawidłowy i znajduje oparcie zarówno w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, jak i obowiązujących przepisach prawa.

Sąd Rejonowy właściwie przeprowadził wnikliwe postępowanie dowodowe, w żaden sposób nie uchybiając przepisom prawa procesowego oraz dokonał wszechstronnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, w konsekwencji prawidłowo ustalając stan faktyczny sprawy. Sąd odwoławczy podzielił ustalenia i rozważania prawne Sądu Rejonowego (por. wyroki Sądu Najwyższego z 5 listopada 1998 r. I PKN 339/98, OSNAPiUS 1999/24 poz. 776, z 22 lutego 2010 r. I UK 233/09). Sąd Rejonowy wydał prawidłowe rozstrzygnięcie, które znajduje uzasadnienie w całokształcie okoliczności faktycznych sprawy oraz w treści obowiązujących przepisów prawa. Odnosząc się do zarzutu apelującego naruszenia prze Sąd Rejonowy przepisów postępowania, które miały wpływ na wynik sprawy, a mianowicie naruszenie art. 233 § 1 w zw. z art. 328 § 2 k.p.c., poprzez nie wskazanie, w jaki sposób Sąd Rejonowy uwzględnił przy wydawaniu wyroku opinii biegłego grafologa M. D., co rodzi wątpliwości, czy opinia ta w ogóle została uwzględniona, gdy opinia ta miała kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, bowiem jej ustalenia potwierdzały stanowisko powoda, że rachunki kosztów podróży (stanowiące pokwitowanie zapłaty) zostały podpisane przez niego in blanco oraz art. 233 § 1 k.p.c . , poprzez nielogiczne uznanie za wiarygodne zeznań świadków: B. R., D. N., S. Ś. i M. T. o tym, że pozwany nie posługiwał się rachunkami kosztów podróży podpisanymi przez powoda in blanco, gdy zeznania te pozostają w oczywistej sprzeczności z obiektywnymi ustaleniami opinii biegłego M. D., a wskazani świadkowie, jako pracownicy pozwanego, uczestniczyli w procederze wypełniania rachunków kosztów podróży, opatrzonych podpisem in blanco powoda, co w świetle zasad doświadczenia życiowego pozwala na przypuszczenie, że świadkowie ci mieli interes w tym, aby nie ujawniać faktu używania takich blankietów, stwierdzić należy, iż są one niezasadne.

Na wstępie należy uczynić uwagę natury ogólnej. Przepis art. 233 § 1 KPC stanowi, że sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego. A zatem jest to norma odwołująca się do dowodu i dlatego strona skarżąca, chcąc doprowadzić do podważenia dokonanej przez sąd pierwszej instancji oceny dowodów, powinna wskazać, którego dowodu zarzut ten dotyczy oraz na czym polegały konkretne naruszenia kryteriów oceny, jakie wymieniono w przepisie art. 233 § 1 KPC. Granice swobody sędziowskiej przy ocenie materiału dowodowego wyznaczają trzy czynniki: logiczny (obowiązek wyciągnięcia z materiału dowodowego wniosków logicznie prawidłowych), ustawowy (powinność rozważenia całego materiału dowodowego) oraz ideologiczny (psychologiczny), przez który rozumie się świadomość prawną sędziego, kulturę prawną oraz system reguł pozaprawnych i ocen społecznych, do których odsyłają normy prawne. Swobodna ocena dowodów dokonywana jest przez pryzmat własnych przekonań sądu, jego wiedzy i posiadanego zasobu doświadczeń życiowych, ale powinna także uwzględniać wymagania prawa procesowego oraz reguły logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i – ważąc ich moc oraz wiarygodność – odnosi je do pozostałego materiału dowodowego (por. wyrok Sądu Najwyższego z 10.06.1999r., II UKN 685/98, OSNAPiUS 2000/17/655).

Odnosząc powyższe rozważania do zarzutów naruszenia prawa procesowego w postaci art. 233 § 1 KPC zgłoszonych w przedmiotowej skardze apelacyjnej, Sąd ad quem pragnie podnieść, że mimo sformułowania wielości przejawów naruszenia tego przepisu, żaden nie może odnieść zamierzonego przez skarżącego skutku. Wszak dla uznania zasadności podniesionego zarzutu nie jest wystarczające samo przekonanie strony o innej, niż przyjął sąd, wadze i znaczeniu poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie, niż ocena dokonana przez sąd. Argumentów podważających dokonaną przez Sąd Rejonowy ocenę dowodów nie można doszukać się w apelacji pełnomocnika powoda, który skoncentrował się przede wszystkim na własnej ocenie zebranego w sprawie materiału dowodowego i przedstawieniu wywiedzionych z tej oceny wniosków. Pamiętać przy tym należy, że samo przedstawienie przez stronę odmiennych wniosków, niż wynikające z oceny dokonanej przez Sąd pierwszej instancji, nie świadczy jeszcze o przekroczeniu swobodnej oceny dowodów przez ten sąd (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 20 czerwca 2017 r., sygn. akt I ACa 587/16, wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi - I Wydział Cywilny z dnia 28 lipca 2017 r.I ACa 12/17).

Wszak zasady wynikające z art. 233 § 1 KPC są naruszone jedynie wówczas, gdy ocena materiału dowodowego koliduje z zasadami doświadczenia życiowego lub regułami logicznego wnioskowania. Nieskuteczny jest zatem zarzut naruszenia zasady swobodnej oceny materiału dowodowego, polegający jedynie na odmiennej interpretacji dowodów zebranych w sprawie, bez jednoczesnego wykazania przy pomocy argumentacji jurydycznej, że ocena dowodów przyjęta przez sąd za podstawę rozstrzygnięcia przekracza granice swobodnej oceny dowodów. Pamiętać bowiem należy, że na sądzie ciąży obowiązek wyciągnięcia w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wniosków logicznie poprawnych, zaś w zakresie oceny zgromadzonego materiału dowodowego ustawodawca przyznał sądowi swobodę, pod warunkiem, że ocena ta nie jest jednak sprzeczna ze wskazaniami wiedzy, logiki i doświadczenia życiowego. Co więcej, ocena taka pozostaje pod ochroną przepisu statuującego zasadę swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby na podstawie tego materiału dowodowego można by było budować wnioski odmienne. Zatem jedynie w sytuacji, kiedy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo przeczy zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo - skutkowych, to tylko wtedy przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona (tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie - I Wydział Cywilny z dnia 27 stycznia 2017 r. I Ca 1930/16, wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 8 czerwca 2017 r. III AUa 1334/16).

Analiza niniejszej sprawy prowadzi do wniosku, iż żadna z powyżej wskazanych okoliczności nie ma w niej miejsca Wszak wbrew stanowisku skarżącego, Sąd Rejonowy w poczynionych przez siebie ustaleniach faktycznych powołuje się na treść opinii biegłego wskazując, iż przeprowadzone badania grafologiczne „linii krzyżujących się” zapisów ręcznych, poczynionych na „rachunku kosztów podróży” Nr 7/11/2012 z dnia 30.11.2012r., nie dały podstawy do ustalenia chronologii powstania tych zapisów tj. nie umożliwiły ustalenia, czy podpis ma charakter pierwotny, czy też wtórny w odniesieniu do treści dokumentu, natomiast szczegółowe badania „linii krzyżujących się” zapisów ręcznych, poczynionych na „rachunku kosztów podróży” Nr 12/06/2013 z dnia 30.06.2013r. wykazały, iż jest wysoce prawdopodobne, że podpis widniejący na tym dokumencie ma charakter pierwotny w stosunku do zapisów składających się na jego treść. Sąd dokonał jednakże oceny podnoszonego przez powoda faktu podpisywania blankietów in blanco nie tylko w oparciu opinii biegłego, ale w oparciu o całokształt przeprowadzonego postepowania dowodowo i wskazał, iż zeznania świadków: S. Ś., D. N. i B. R., a więc osób, które wypełniały blankiety delegacji, wykluczają możliwość podpisania przez kierowcę, w tym powoda, polecenia wyjazdu służbowego in blanco. Zauważyć przy tym należy, iż zgodnie z wnioskiem pełnomocnika powoda, przedmiotem opinii biegłego grafologa były jedynie dwie delegacje powoda spośród złożonych 32 druków, co w ocenie Sądu Okręgowego, stanowi kolejny argument o braku wiarygodności twierdzeń powoda, iż podpisywał bloczki delegacji in blanco. Skoro bowiem powyższe twierdzenie byłoby zgodne z prawdą, to pełnomocnik skarżącego winien zawnioskować poddanie badaniu przez biegłego grafologa wszystkich delegacji. Słusznie więc Sąd I instancji, dokonując oceny wiarygodności twierdzeń powoda w powyższym zakresie, oparł się nie tylko na wniosku biegłego, dotyczącym li tylko jednej delegacji z dnia 30.06.2013 roku nr 12/06/2013 i stwierdzającym, iż: „ jest wysoce prawdopodobne, że podpis widniejący na tym dokumencie ma charakter pierwotny w stosunku do zapisów składających się na jego treść”, ale na całokształcie zebranego w sprawie materiału dowodowego. Wszak biegły nie sformułował kategorycznego i jednoznacznego wniosku w powyższym zakresie, wyraźnie podkreślając w opinii, iż badanie kolejności zapisów ręcznych na podłoże dokumentu zaliczane jest do jednego z najtrudniejszych, od lat nie w pełni rozwiązanych jeszcze zagadnień kryminalistycznych i dotychczas nie opracowano metody pozwalającej na jednoznaczne określenie wieku bezwzględnego dokumentu tj. czasu jaki upłynął od naniesienia środka kryjącego na dokument do momentu prowadzenia badań, co powoduje, iż wyniki tego typu badań są zwykle jedynie prawdopodobne (dowód: opinia biegłego grafologa M. D. k-351-353, opinia uzupełniająca k-418-419). Skoro więc opinia nie miała charakteru jednoznacznego, nie daje to podstaw do uznania, aby przyjęty przez Sąd tok rozumowania stanowił naruszenia art.278 k.p.c., przez zastąpienie poglądów biegłego własnymi twierdzeniami (tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 11.04.2018 roku II CSU 708/17).

W tym miejscu wskazać należy, iż w ocenie Sądu Okręgowego, skarżący zbyt wielką wagą nadaje ewentualnemu faktowi podpisania przez powoda jednego druku delegacji in blanco, albowiem nawet udowodnienie takiej okoliczności, co w niniejszej sprawie nie nastąpiło, świadczyłoby jedynie o braku odpowiedzialności powoda i jego lekkomyślności, nie stanowiło by zaś w żadnym razie jednoznacznego dowodu, potwierdzającego brak wypłaty powodowi ryczałtów przez pozwanego pracodawcę w objętym pozwem okresie. Wszak Sąd dokonał oceny zasadności dochodzonego w pozwie roszczenia na podstawie całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, a ten w żadnym razie nie potwierdza wersji zdarzeń przedstawionych przez powoda. Sąd Rejonowy w uzasadnieniu wyroku wyraźnie wskazał, którym dowodom dał walor wiarygodności i w sposób logiczny zaprezentował stan faktyczny wyłaniający z zeznań świadków: M. T., S. Ś., J. K., B. D., D. N., B. R., D. J., z których wynika, iż dokumenty w postaci rachunków podróży były wcześniej wypełnione przez pracowników pozwanego lub samego pełnomocnika firmy (...), a powód A. R., jak też inni kierowcy, dostawali je do podpisania już po wcześniejszym otrzymaniu w Niemczech należności z nich wynikających, wypłaconych w walucie EURO. Skarżący zarzucając Sądowi Rejonowemu brak logiczności w uznaniu zeznań powyższych świadków za wiarygodne, nie wskazał jednak na czym ów brak logiczności ma polegać. Podkreślić przy tym należy, iż wersja zdarzeń wyłaniająca się z zeznań wskazanych powyżej świadków ma także potwierdzenie w zeznaniach innych jeszcze świadków, w tym zeznaniach świadków zawnioskowanych przez powoda tj. K. M. oraz D. J., którzy w dacie składania zeznań od kilku lat nie byli już pracownikami pozwanego, która to okoliczność (podległość służbowa ) stanowi zarzut skarżącego pod adresem wiarygodności zeznań pozostałych świadków. I tak świadkowie ci zeznali, iż nigdy nie zdarzyło się, aby pracodawca proponował im złożenie podpisów in blanco na jakichkolwiek dokumentach, w tym rachunkach kosztów podroży. Świadkowie ci potwierdzili nadto, że pracując w firmie pozwanego oprócz wynagrodzenia zasadniczego otrzymywali diety i ryczałty za noclegi w trakcie podroży służbowej za granicą (k-płyta 267 - 00:29:00, 00:23:08, 00:30:30), które wypłacał im w euro, za każdy pobyt w delegacji, w bazie w Niemczech księgowy S., a następnie T. (k-płyta 267 00:18:30,00:19:00),odbiór powyższych kwot świadkowie kwitowali na dokumencie sporządzonym w języku niemieckim, a następnie podpisywali wypełnioną, opatrzoną datą delegację, sporządzoną w siedzibie firmy w Polsce (dowód: zeznania K. M. k-płyta 267 00:19:38, 00:20:07 00:21:20, 00:25:10 i dalej, zeznania D. J. płyta k-294 00:10:56, 00:12:05 i dalej, do00:12:48, 00:12:58 , 00:13:20, 00;50, 00:14:36, 00:15;05,00:15:26-40, 00:16:05, 00:17:00, 00:18:00-24). Istotnym jest, że świadek K. M. potwierdził, iż kwota wpisana w delegacji odpowiadała kwocie wypłaconej faktycznie w Niemczech, nigdy nie zdarzyło się, aby zakwestionował jej wysokość (k-płyta 267 00;20:59, 00:25:48). Tożsame zeznania złożył B. D., który zeznał nadto, iż wysokość diety uzależniona była od kraju, w którym wykonywał obowiązki kierowcy (k-płyta 267 00:33:12 i dalej, 00:33:45-00:34:32, 00:35:36, 00:41:20, 00:41:37, 00:41:50, 00:42:44-00:43:12, 00:44:18, 00:44:58, 00:45:10-00:47:56 ). Świadek D. J. zeznał zaś , iż z tytułu diety oraz ryczałtu za noclegi podczas podroży służbowej za granica otrzymywał łącznie kwotę 60 euro za dobę (dowód: zeznania D. J. płyta k-294 00:19:12,00:19:24,00:19:40,00:19:54, 00:20:14 ). Powyższe zeznania są spójne z zeznaniami innego byłego już pracownika pozwanego J. K., który także wykluczył, aby pozwany kiedykolwiek proponował mu podpisanie dokumentów in blanco (dowód: zeznania świadka płyta k-172 00:48:20 i dalej). Świadek potwierdził także, że pozwany wypłacał mu diety oraz ryczałty za noclegi z tytułu delegacji zagranicznych w Niemczech w euro „do ręki”, których odbiór świadek kwitował na dokumencie sporządzonym w języku niemieckim, a następnie osobiście składał podpis na delegacji, potwierdzając odbiór kwot wskazanych w rachunku podróży (dowód: zeznania świadka płyta k-172 00:34:50, 00:35:00, 00:35:33,00:35:54, 00:42:25,00:43:34, 00:43:53).

Podsumowując wątek podnoszony przez powoda o podpisywaniu przez niego in blanco blankietów delegacji wskazać należy, iż skarżący zarzuca Sądowi I instancji brak logiki w przyjętej przez siebie sekwencji zdarzeń, domagając się uznania za logiczne i zgodne z doświadczeniem życiowym jego postepowania, polegającego na podpisywaniu przez okres od dnia 1.07.2011 roku do dnia 30.09.2012 roku oraz od dnia 1.03.2013 roku do dnia 31.10.2013 roku in blanco dokumentów i braku zainteresowania się co dalej się z nimi dzieje, tj. ustalenia w jaki sposób zostały wypełnione i użyte przez pracodawcę. Wszak pracownik ma prawo wglądu do swoich akt osobowych prowadzonych przez pracodawcę oraz dokumentacji dotyczącej jego stosunku pracy. Prawo to wynika przede wszystkim z przepisów ustawy z 29.8.1997 r. o ochronie danych osobowych (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 922), jako że akta osobowe zawierają dane osobowe pracownika. Poza tym prawo wglądu do niektórych dokumentów wynika z przepisów Kodeksu Pracy. Stosownie do art. 85 § 5 KP, pracodawca, na żądanie pracownika, jest obowiązany udostępnić do wglądu dokumenty, na których podstawie zostało obliczone wynagrodzenie pracownika. Są to więc dokumenty jawne, do których powód miał prawo wglądu. Skoro więc przez tak długi okres czasu (prawie dwa lata), powód nie kwestionował wystawianych przez pracodawcę delegacji, nie zgłaszał żadnych roszczeń związanych z wypłatą wynagrodzenia, diet i ryczałtów za noclegi, to trudno jest uznać, iż zostałyby one wypełnione bez jego wiedzy i zgodny, niezgodnie z jego wolą. Co znamienne, powód nigdy nie zgłaszał jakichkolwiek roszczeń w stosunku do pozwanego pracodawcy, nie skarżył się do innych pracowników wskazując, iż pozwany nie wypłaca mu należnych mu diet i ryczałtów, bądź innych składników wynagrodzenia, co potwierdzili w swych zeznanych świadkowie: K. M., J. K. oraz B. D. (dowód: zeznania K. M. k-płyta 267 00:22:51, B. D. k-płyta 267 00:37:25, zeznani J. K. płyta k- 172 00:40:20 i dalej).

W tej sytuacji Sąd Rejonowy, korzystając ze swojego uprawnienia dokonania oceny dowodów z zasadami doświadczenia życiowego oraz regułami logicznego wnioskowania, zasadnie odmówił wiary zeznaniom świadka B. P. oraz zeznaniom powoda, jako odosobnionym i nie mającym pokrycia w pozostałym materiałem zgromadzonym w sprawie.

Sąd Rejonowy, wbrew twierdzeniom skarżącego, w sposób uprawniony nie nadal waloru dowodu w sprawie złożonemu przez powoda do akt sprawy plikowi druków delegacji, które jak twierdzi powód zostały mu przesłane przez pozwanego w celu ich podpisania, albowiem skarżący w żaden sposób nie udowodnił, iż nadawca przesyłki był pozwany pracodawca. Wszak druki tego typu, jak słusznie zauważył Sąd I instancji, są ogólnie dostępne, zaś znajdująca się na nich adnotacja została sporządzona pismem komputerowym, co uniemożliwia identyfikację pochodzenia pisma. Apelujący nie wyjaśnił także, jakie znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy miałoby mieć dopuszczenie przez Sąd dowodu z korespondencji znajdującej się w aktach sprawy IVP 167/14, która dotyczyła porozumienia stron w zakresie rozwiązania z powodem umowy o pracę,

Oceniając zarzut skarżącego naruszenia przez Sąd I instancji art. 233 § 1 k.p.c., poprzez zaniechanie dokonania wszechstronnej oceny treści dokumentów „Rachunków kosztów podróży” w kontekście pozostałego materiału dowodowego i uznanie tych rachunków za wiarygodne pokwitowania zapłaty ryczałtów, gdy z wszechstronnej oceny zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że rachunki te: nie stanowiły pokwitowania zapłaty ryczałtów, lecz sporządzane były tylko w celu wygenerowania pustych dokumentów pozwalających na rozliczenie księgowe, a rzeczywiste pokwitowanie stanowiły dokumenty sporządzane w języku niemieckim, zawierają nieprawdziwą datę przedłożenia ich do zapłaty, zawierają nieprawdziwą datę odbioru pieniędzy, zawierają nieprawdziwą walutę odbioru pieniędzy, wbrew temu co sugeruje treść i forma rachunków nie były one sporządzane przez powoda, lecz przez pracodawcę, co pozwala na stwierdzenie, że rachunki kosztów podróży nie stanowią wiarygodnych dokumentów rozliczeniowych uznać należy, iż zarzut ten nie może odnieść zamierzonego przez apelującego skutku. Wszak art. 20 ust.1 ustawy o rachunkowości z dnia 29.09.1994 roku z (Dz. U. Nr 121 poz. 591 z późn,, zm. ) wskazuje elementy, jakie powinien zawierać dowód księgowy i przedłożone przez pozwanego pracodawcę rachunki kosztów podróży powyższe elementy zawierają. Natomiast fakt, braku wskazania w treści rachunku kwoty w walucie obcej, co reguluje przepis art.20 ust 3 powyższej ustawy, stanowi realizację przez pozwanego pracodawcę ustanowionej w art.9 ustawy o rachunkowości zasady, iż księgi rachunkowe prowadzi się w języku polskim i walucie polskiej. Podnoszone więc przez skarżącego zarzutu dotyczą prawidłowości stosowania przez pozwanego przepisów ustawy o rachunkowości, co nie stanowi przedmiotu osądu w niniejszej sprawie, może ewentualne podlegać weryfikacji przez Urząd Skarbowy. Wszak istotą sporu w niniejszej sprawie jest ustalenie, czy pozwany pracodawca wypłacił powodowi ryczałty za noclegi z tytułu podroży służbowych, nie zaś prawidłowość prowadzenia dokumentacji księgowej. Oczywiście ma rację apelujący, iż art. 94 pkt 9a k.p. nakłada na pracodawcę obowiązek prowadzenia dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akt osobowych pracowników. Obowiązek ten uszczegóławia przepis § 6 pkt 3) Rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10 grudnia 2018 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 2369) w sprawie dokumentacji pracowniczej, wydanym na podstawie upoważnienia zawartego w art. 298 ¹ k.p.c., zgodnie z którym pracodawca prowadzi oddzielnie dla każdego pracownika dokumentację w sprawach związanych ze stosunkiem pracy obejmującą: kartę (listę) wypłaconego wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń związanych z pracą oraz wniosek pracownika o wypłatę wynagrodzenia do rąk własnych ( art.86 § 3 Kodeksu pracy). Brak zachowania powyższych obowiązków skutkuje odpowiednią sankcją przewidzianą w art. 281 pkt 6 i 7 KP, jednakże na gruncie niniejszej sprawy przekłada się on na rozkład ciężaru dowodu (art. 6 KC w zw. z art. 300 KP), polegający na tym, że to na pracodawcy spoczywa ciężar udowodnienia rzeczywiście wypłacanego powodowi wynagrodzenia.

W przedmiotowej sprawie, wbrew stanowisku apelującego, strona pozwana przedstawiła dokumenty potwierdzające fakt dokonania wypłaty pracownikom diet i ryczałtów za noclegi sporządzone, co miesiąc w B. w Niemczech, a przesyłanych każdorazowo do (...) w T.. Dokumenty te były generowane w bazie transportowej w Niemczech, a więc w miejscu wypłaty diet i zawierają miesiąc, którego wypłata dotyczy, imię i nazwisko kierowcy, numer rejestracyjny ciągnika, okres pobytu za granicą ilość dni, za które przysługują dieta, stawka diety w euro i należność diety w euro, ilość dni, za które przysługuje ryczałt a nocleg, stawka ryczałtu oraz należność ryczałtów za nocleg, ogółem suma w euro wypłacona w miesiącu, należność wypłacona za dojazd do Niemiec i z powrotem prywatnym samochodem, kwota w euro i ilość transz pobranej gotówki z banku na wypłatę delegacji. Co istotne, każdy miesięczny dokument zawiera miejsce wygenerowania, datę i godzinę (dowód: załącznik do pisma pozwanego z dnia 19.03.2015 roku koperta k-121, zeznania świadka S. Ś. płyta k-172 00:07:09 i dalej, 00:08:01 i dalej). Nadto pozwany przedłożył dowody potwierdzające fakt comiesięcznego rozliczania wypłacanych powodowi diet i ryczałtów przez biuro rachunkowe, kwalifikując je jako koszty uzyskania przychodu, których wiarygodność potwierdził nadto świadek A. K., właściciel biura rachunkowego prowadzącego księgi rachunkowe pozwanego (dowód: zestawienia k-227-230, zeznania świadka A. K. płyta k-267 00:56:54 i dalej ). Świadek ten zeznał istotną w sprawie rzecz, iż pozwany zgodnie z umożliwiającą mu to ustawą o rachunkowości zrezygnował z wystawiania dokumentów KW i KP i dlatego jedynym dowodem potwierdzającym fakt wypłaty pracownikom diet i ryczałtów za nocleg były delegacje (dowód: zeznania świadka A. K. płyta k-267 00:58:26 i dalej). Wreszcie pozwany złożył oryginały delegacji, których wiarygodności i autentyczności powód ostatecznie nie podważył. Tak więc pomimo nie przedłożenia przez pozwanego pracodawcę listy płac w rozumieniu przepisów prawa pracy, Sąd Rejonowy zasadnie uznał, iż pozwany pracodawca w sposób dostateczny udowodnił fakt wypłaty powodowi należnych mu świadczeń pracowniczych w całości.

Nieskuteczny jest także zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 217 § 3 w zw. z art. 227 w zw. z art. 290 k.p.c., poprzez nie dopuszczenie dowodu z opinii Instytutu (...), w sytuacji gdy dowód ten miał istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, albowiem wobec oddalenia powyższego wniosku przez Sąd na rozprawie w dniu 13 czerwca 2018 roku profesjonalny pełnomocnik powoda nie złożył zastrzeżenia w trybie art. 162 k.p.c., co pozbawia go prawa skutecznego powoływania się na powyższe w dalszym toku postępowania. Powyższe stanowisko znajduje umocowanie m.in. w postanowieniu Sądu Najwyższego w z dnia 23.08.2018 roku sygn. IICSK 176/18, w którym wskazał, iż strona nie może skutecznie zarzucać w apelacji uchybienia przez sąd przepisom postępowania dotyczącym przeprowadzania dowodów, jeżeli w trybie art. 162 k.p.c. nie zwróciła uwagi sądu na to uchybienie ( podobnie postanowienie sądu Najwyższego dnia 19.04.2018 roku sygn., VCSK 585/17 legalis).

Dlatego też, Sąd Okręgowy oddalił ponownie zgłoszony przez pełnomocnika powoda wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii Instytutu (...), jako spóźniony, nadto nie mający znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Odnosząc się do zarzutu apelacji naruszenia prze Sąd Rejonowy art. 503 § 1 k.p.c., poprzez dopuszczenie twierdzeń i dowodów odnośnie okoliczności i sposobu płatności ryczałtów w Niemczech za pośrednictwem M. T. i P. S., gdy twierdzenia i dowody te nie zostały podniesione w sprzeciwie od nakazu zapłaty, a pozwany nie wykazał, że nie zgłosił ich w sprzeciwie nie z własnej winy, Sąd Okręgowy wskazuje na treść art. 473 k.p.c., który oznacza, że w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie obowiązują ograniczenia dopuszczalności dowodów (art. 246 i 247 KPC). Powyższa zasada znajduje m.in. potwierdzenie w postanowieniu Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 30 października 2013 r., w sprawie sygn. akt II PK 150/13, w którym Sąd wskazał, iż w sprawach przewidzianych w niniejszym dziale nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i z przesłuchania stron (Legalis, www.sn.pl).

Kończąc analizę zawartych w apelacji zarzutów Sąd Okręgowy pragnie przypomnieć o treści art. 6 k.c., zgodnie z którym ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Z powyższego przepisu płynie generalny wniosek, że prawa podmiotowe mogą być skutecznie dochodzone o tyle, o ile strona jest w stanie przekonać co do faktów, z których wyprowadza korzystne dla siebie twierdzenia. Sąd powinien więc przyjąć za prawdziwe fakty udowodnione przez stronę obciążoną dowodem i pominąć te, których nie wykazała w sposób przekonujący. Uwzględnić przy tym należy, iż sąd musi rozstrzygać merytorycznie także wówczas, gdy postępowanie dowodowe nie przyniosło efektu; sąd powinien rozstrzygnąć na niekorzyść osoby, która opierała swe twierdzenia na faktach nieudowodnionych (tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach - I Wydział Cywilny z dnia 30 sierpnia 2018 r. I ACa 72/18, zobacz także postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 kwietnia 2018 r. II UK 298/17). Opisane reguły mają zastosowanie w niniejszym postępowaniu. Sąd Rejonowy przeprowadził postępowanie dowodowe, dopuszczając dowody zawnioskowane przez strony i na ich podstawie dokonał istotnych ustaleń faktycznych, dokonując następnie ich oceny z punktu widzenia przepisów prawa materialnego, którą Sąd Okręgowy w pełni akceptuje.

Dlatego te, sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację powoda, jako niezasadną.

O kosztach procesu, Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w związku z & 9 ust.1 pkt 2 I & 2pkt 5 i & 10 ust. 1 pkt 1 Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r. poz.1804 z późn. Zm.) i zasądził od powoda A. R. na rzecz pozwanego H. W. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą (...) kwotę 2.700,00 (dwa tysiące siedemset) złotych tytułem zwrotu kosztów zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.