Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z 10.08.2018 r., znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. w Z., po rozpatrzeniu wniosku z 2.08.2018 r., opierając się na art. 21 ustawy z 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. Nr 237, poz. 1656) w związku z przepisami ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 1383 ze zm.), odmówił E. T. prawa do rekompensaty z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze z uwagi na nieudowodnienie na dzień 1.01.2009 r. co najmniej 15 lat prac tego rodzaju wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, a jedynie 10 miesięcy i 2 dni. Organ emerytalny wyjaśnił, że nie uwzględniono jako zatrudnienia w warunkach szczególnych okresu 1.07.1997 r. – 9.12.2007 r. ponieważ okres pracy w szczególnych warunkach stwierdza zakład pracy na podstawie posiadanej dokumentacji w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub świadectwa pracy (Rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze – Dz.U. Nr 8, poz. 43).

/ decyzja k. 17/

Uznając powyższą decyzję za krzywdzącą, wnioskodawczyni złożyła od niej odwołanie, wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie prawa do rekompensaty. Odwołująca wniosła o zaliczenie do stażu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze okresu zatrudnienia w (...) w Ł. od 21.08.1980 r. do 29.02.1992 r. na stanowisku lakiernik, pomoc lakiernika, argumentując, że przez cały okres pracy otrzymywała dodatkowe wynagrodzenie tzw. szkodliwe, wywodząc z powyższego, że pracowała w warunkach szkodliwych dla zdrowia. Wyjaśniła, że (...) od ponad 20 lat nie istnieje i w związku z tym otrzymała z Archiwum Usługowego (...) Sp. z o.o. w S. kserokopie dokumentów, które potwierdzają pracę w warunkach szczególnych, a nadto wniosła o dołączenie do sprawy dowodu z zeznań świadków w sprawie VIII U 2097/13. Wniosła też o zaliczenie do stażu pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze pracy w (...) M. B. w Ł. od 1.07.1997 r. do 9.12.2007 r. oraz od 1.01.2010 r. do 30.06.2011 r. jako obsługa klejarki do tkanin, składając na wykazanie powyższego świadectwo pracy oraz protokół sądowy z 2.12.2011 r.

/ odwołanie k. 3/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie. Zakład argumentował, że nie uwzględnił do prac w szczególnych warunkach spornych okresów zatrudnienia z uwagi na nieprzedłużenie na tę okoliczność świadectw wykonywania pracy tego rodzaju. Organ emerytalny wyjaśnił, że jako prace w szczególnych warunkach uwzględnił tylko okres 10 miesięcy i 2 dni dotyczący zatrudnienia od 21.08.1980 r. do 30.09.1980 r. i od 10.10.1983 r. do 30.06.1984 r. Odnosząc się do argumentacji skarżącej co do akt sprawy VIII U 2097/13 Zakład podał, że była to sprawa o prawo do emerytury pomostowej wnioskodawczyni, która została prawomocnie rozstrzygnięta, dodając, że rozpoznawano w niej dowody z zeznań świadków, o których mowa w odwołaniu w nn. sprawie, jednocześnie zaznaczając, że dowody z zeznań świadków znajdują się w w/w aktach sądowych, nie zostały przekazane przez Sąd do ZUS, a odwołanie od decyzji odmawiającej prawa do emerytury pomostowej wnioskodawczyni zostało oddalone. Organ emerytalny zaakcentował, że przy ubieganiu się o ustalenie prawa do rekompensaty brak podstaw prawnych do rozpoznawania przez ZUS jako okresów zatrudnienia, w których wykonywane były prace w szczególnych warunkach po 31.12.2008 r. Dodał, że nie zostaną też zaliczone te okresy trwania stosunku pracy, za które wypłacono wynagrodzenie chorobowe lub świadczenia z ubezpieczenia w razie choroby. Wskazał, że zgodnie z art. 23 ustawy o emeryturach pomostowych ustalenie rekompensaty następuje na wniosek ubezpieczonego o emeryturę i rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, o którym mowa w art. 173 i 174 ustawy emerytalnej. Dodał, że ustawa o emeryturach pomostowych weszła w życie 1.01.2009 r. W konkluzji ZUS wniósł o oddalenie odwołania.

/ odpowiedź na odwołanie k. 14-15/

Na rozprawie w dn. 9.05.2019 r. – bezpośrednio poprzedzającej wydanie wyroku - wnioskodawczyni poparła odwołanie a pełnomocnik ZUS wniósł o jego oddalenie / e-prot. z 9.05.2019 r.: 00:00:51, 00:00:57, 00:39:21, 00:39:24/.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Wnioskodawczyni - E. T. urodziła się (...) /bezsporne, a nadto wniosek k. 1 akt ZUS/.

Wnioskodawczyni posiada świadectwo pracy z 30.12.1991 r. wystawione przez Zakłady (...) z siedzibą w Ł., w którym pracodawca potwierdził, że E. T. pracowała w okresie od 21.08.1980 r. do 29.02.1992 r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowiskach lakiernik, pomocnik lakiernika, ostatnio na stanowisku pomocnika lakiernika /świadectwo pracy k. 2 akt dot. emerytury pomostowej/.

Wnioskodawczyni nie posiada świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych z w/w okresu zatrudnienia / niesporne, a nadto zeznania wnioskodawczyni e-prot. z 19.02.2019 r.: 00:05:59 – 00:29:57 w zw. z e-prot. z 9.05.2019 r.: 00:19:41i i e-prot. z 9.05.2019 r.: 00:19:41 – 00:32:48/.

Z zachowanej oryginalnej dokumentacji osobowej wnioskodawczyni z okresu zatrudnienia w Zakładach (...) w Ł. wynika, że odwołująca:

- od 21.08.1980 r. do 30.09.1980 r. pracowała na stanowisku lakiernika,

- od 1.10.1980 r. do 9.10.1983 r. na stanowisku pomocnika lakiernika, przy czym w okresie od 7.10.1981 r. do 6.04.1983 r. przebywała na urlopie wychowawczym,

- od 10.10.1983 r. do 30.06.1984 r. ponownie pracowała na stanowisku lakiernika, a następnie

- od 1.07.1984 r. do 29.02.1992 r. na stanowisku pomocnika lakiernika / świadectwo pracy k. 2 akt dot. emerytury pomostowej, dokumentacja osobowa wnioskodawczyni koperta k. 29, a w niej: umowa o pracę z 21.08.1980 r., wniosek z 21.08.1980 r., skierowanie do pracy z 20.08.1980 r., angaże z 29.09.1980 r., z 10.07.1984 r., z 19.09.1985 r., z 20.04.1988 r., z 1.06.1988 r., z 22.09.1988 r., z 2.01.1989 r., z 18.11.1991 r., umowa o pracę z 10.10.1983 r., zawiadomienie o nowych warunkach pracy z 20.05.1986 r., świadectwo pracy z 30.12.1991 r., pismo z 16.12.1991 r., pismo z 2.11.1981 r. w sprawie urlopu wychowawczego, podanie wnioskodawczyni z 22.09.1983 r. w związku z kończącym się terminem udzielonego urlopu wychowawczego, wnioski do działu kadr z 5.07.1984 r. i z 3.09.1985 r. o ustalenie lub zmianę wynagrodzenia, zaświadczenie kwalifikacyjne z 1.07.1984 r., charakterystyka personalna, karty obiegowe zmiany z 15.08.1980 r., z 27.11.1981r., z 22.09.1983 r., z 9.12.1991r., zeznania wnioskodawczyni e-prot. z 19.02.2019 r.: 00:05:59 – 00:29:57 w zw. z e-prot. z 9.05.2019 r.: 00:19:41 i e-prot. z 9.05.2019 r.: 00:19:41 – 00:32:48/.

Zakłady (...) z siedzibą w Ł. produkowały zegary. Wykonując w w/w okresach pracę na stanowisku lakiernika wnioskodawczyni stale i w pełnym wymiarze czasu pracy lakierowała lakierem nitro obudowy oraz drobne elementy zegarów takie, jak wskazówki, czy „koniczynka” do tachografów, co wymagało od niej zachowania precyzji. Swoją pracę na stanowisku lakiernika wnioskodawczyni wykonywała w kabinie lakiernika. Kabina lakiernika była dużym pomieszczeniem, z przodu którego znajdowała się ścianka o wysokości metra. Kabina lakiernika była zalana wodą. Wewnątrz kabiny był ustawiony tzw. kołowrotek – było to urządzenie, na które lakiernik kładł detaliczny element do polakierowania, ewentualnie kładł siatkę z wyłożonymi na niej elementami przeznaczonymi do lakierowania, a następnie kręcąc tym urządzeniem lakierował. Za murkiem znajdowała się woda, która służyła do wyłapywania oparów lakieru. W tym czasie wnioskodawczyni nie była oddelegowana do wykonywania innej pracy. W Zakładzie nie było żadnych przestojów. /zeznania wnioskodawczyni e-prot. z 19.02.2019 r.: 00:05:59 – 00:29:57 w zw. z e-prot. z 9.05.2019 r.: 00:19:41 i e-prot. z 9.05.2019 r.: 00:19:41 – 00:32:48/.

Wnioskodawczyni urodziła dziecko w dn. 1.06.1981 r. W ostatnich miesiącach ciąży została przez pracodawcę przeniesiona od 12.02.1981 r. do oddziału pracy chronionej, gdzie wykonywała pracę polegającą na sprawdzeniu przez lupę czy końcówki części do osi do zegarów nie są popalone /skrócony odpis aktu urodzenia k. 9 akt kapitałowych, zeznania wnioskodawczyni e-prot. z 19.02.2019 r.: 00:05:59 – 00:29:57 w zw. z e-prot. z 9.05.2019 r.: 00:19:41 i e-prot. z 9.05.2019 r.: 00:19:41 – 00:32:48, /.

Ponieważ drobnych detali do lakierowania było niewiele i nie były one stale w lakierowaniu wnioskodawczyni od 1.10.1983 r. została przeniesiona na stanowisko pomocnika lakiernika. Częściowo pracę na stanowisku pomocnika lakiernika wnioskodawczyni wykonywała przy kabinie lakiernika. Pracowała w systemie zmianowym na 1 zmianę. Wnioskodawczyni miała przydzielonego lakiernika, któremu w danym tygodniu pomagała. Jako pomoc lakiernika wnioskodawczyni nie lakierowała żadnych elementów. Zajmowała się przygotowaniem do lakierowania obudowy dla lakiernika, czyszczeniem za pomocą rozpuszczalnika przyrządów, które pobrudziły się podczas lakierowania i przyszykowaniu ich dla lakiernika. Wszystkie detaliczne elementy przed lakierowaniem były odtłuszczane w kadziach wypełnionym ciepłym rozpuszczalnikiem tłuszczu – tri i w ciepłej wodzie. Wnioskodawczyni jako pomocnik lakiernika wyjmowała po odtłuszczeniu te elementy i wkładała je do koszy przy kabinie lakierniczej. Wnioskodawczyni jako pomocnik lakiernika wycierała każdy z odtłuszczonych elementów, układała je na siatce, a następnie przekazywała tak przygotowaną siatkę z elementami obudowy lakiernikowi, który lakierował te elementy. Przygotowanie siatki z elementami do polakierowania dla lakiernika przez wnioskodawczynię trwało krócej niż samo lakierowanie. W przypadku, gdy wnioskodawczyni przygotowała daną partię elementów do polakierowania szybciej niż lakiernik wykonał lakierowania poprzedniej partii – odwołująca opuszczała pomieszczenie, w którym lakiernik pracował i wychodziła do osobnego pomieszczenia, w którym nakładała wskazówki na specjalne przyrządy (był to rodzaj bolców, kołeczków) przed wypaleniem. Po polakierowaniu przygotowanych przez odwołującą elementów przez lakiernika w zależności od tego czy lakiernik wypalał je w dużym, czy też w małym piecu, zdarzało się, że wnioskodawczyni pomagała przenosić lakiernikowi siatkę do pieca. Zdarzało się wtedy, że odwołująca wkładała siatkę z polakierowanymi przez lakiernika elementami do pieca, gdzie były wypalane. Do obowiązków wnioskodawczyni na stanowisku pomoc lakiernika należało też nakładanie wskazówek na specjalne przyrządy (był to rodzaj bolców, kołeczków) przed wypaleniem, a po wypaleniu zdjęcie tych elementy i włożenie do koszy. Nakładanie wskazówek odbywało się w innym osobnym pomieszczeniu niż pomieszczenie, w którym odbywało się lakierowanie. Wnioskodawczyni jako pomoc lakiernika czyściła obudowy papierem ściernym w przypadku, gdy podczas lakierownia powstały zabrudzenia. Ponadto do obowiązków wnioskodawczyni na stanowisku pomocy lakiernika należało także czyszczenie i mycie pieców lakierniczych, co wymagało od niej starannego wyczyszczenia wnętrza pieca, aby kurz nie osiadał. Wnioskodawczyni wykonywała czyszczenie pieców przy użyciu zwykłych płynów. Czyszczenie pieców odbywało się raz na miesiąc. W badanym okresie były 4 piece. Wyczyszczenie jednego pieca zajmowało odwołującej od 1 godziny do 2 godzin pracy. Na stanowisku pomocnika lakiernika pracowały w badanym okresie też inne osoby. W miesiącu wnioskodawczyni przeważnie czyściła 2 piece. / zeznania wnioskodawczyni e-prot. z 19.02.2019 r.: 00:05:59 – 00:29:57 w zw. z e-prot. z 9.05.2019 r.: 00:19:41 i e-prot. z 9.05.2019 r.: 00:19:41 – 00:32:48, zeznania świadka Z. P. e-prot. z 19.02.2019 r.: 00:42:05- 00:49:45, zeznania świadka Z. P. e-prot. z 19.02.2019 r.: 00:42:05- 00:49:45/.

Ponadto zdarzało się, że lakiernik prosił wnioskodawczynię jako pomocnika o wykonanie innych dodatkowych czynności. / zeznania wnioskodawczyni e-prot. z 19.02.2019 r.: 00:05:59 – 00:29:57 w zw. z e-prot. z 9.05.2019 r.: 00:19:41 i e-prot. z 9.05.2019 r.: 00:19:41 – 00:32:48/.

Zgodnie ze świadectwem pracy z 22.12.2011 r. wystawionym przez (...) Przedsiębiorstwo Produkcyjno Handlowo – Usługowe (...) z siedzibą w Ł. wnioskodawczyni była zatrudniona w ww. zakładzie pracy od 8.09.1996 r. do 30.06.2011 r. przy czym od 8.09.1996 r. do 31.10.1996 r. w wymiarze ½ etatu, a od 1.11.1996 r. do 30.06.2011 r. w pełnym wymiarze czasu pracy, gdzie wykonywała prace wykończeniowe przy produkcji gurtu spodniowego, w tym obsługę klejarki do tkanin.

Pracodawca podał w ww. świadectwie pracy, że w ww. okresie zatrudnienia wnioskodawczyni korzystała za urlopu bezpłatnego: 2.05.2001 r., 4.05.2001 r., 15.06.2001r., 11.10.2001 r., 16.08.2002 r., 2.05.2006 r., 14.08.2006 r., a także, że w okresie zatrudnienia przypadały następujące okresy nieskładkowe uwzględniane przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty: 2-11.02.2000 r., 23.05-31.08.2000 r., 28.10.2002 r. – 22.01.2003 r., 14-26.05.2003 r., 1-9.09.2003r., 15-18.11.2005 r., 3-8.01.2006 r., 14-21.12.2007 r., 25.03-4.04.2008 r., 13.01-23.04.2010 r.

Pracodawca podał też w pkt 8 tego świadectwa pracy, że wnioskodawczyni wykonywała pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze od 1.07.1997 r. do 9.12.2007 r., od 1.01.2010 r. do 30.06.2011 r. przy obsłudze klejarki do tkanin / świadectwo pracy k. 4 akt dot. świadczenia przedemerytalnego/.

Z zachowanej oryginalnej dokumentacji pracowniczej wnioskodawczyni z okresu zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwo Produkcyjno Handlowo – Usługowe (...) z siedzibą w Ł. wynika, że została zatrudniona na podstawie umowy o pracę z 8.09.1996 r. na czas nieokreślony w wymiarze ½ etatu na stanowisku szwaczki, a następnie na podstawie umowy o pracę z 31.10.1996 r. od dnia 1.11.1996 r. na czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku szwaczki. Z zaświadczenia z 15.05.1997 r. wynika, że wnioskodawczyni pracowała na stanowisku prace wykończeniowe gruntu spodni. Następnie wnioskodawczyni zawarła z w/w zakładem pracy umowę o pracę z 30.06.1997 r. na czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy ustalając jako rodzaj wykonywanej pracy prace wykończeniowe. Z zaświadczenia bez daty jego wystawienia za kartą 13 akt osobowych wynika, że wnioskodawczyni pracowała w przedmiotowym zakładzie na stanowisku prace pomocnicze. Zgodnie z zaświadczeniem lekarskim medycyny pracy z 8.01.2007 r. wnioskodawczyni była zdolna wykonywania w/w zakładzie pracy prac wykończeniowych do 8.01.2009 r. Z zaświadczenia z poradni neurologicznej z 23.04.2010 r. wynika, że wnioskodawczyni od 24.04.2010 r. była zdolna do pracy jako wykańczalnik z jednoczesnym przeciwwskazaniem dźwigania powyżej 10 kg / akta osobowe z okresu zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwo Produkcyjno Handlowo – Usługowe w Ł. w kopercie k. 49 a w nich: umowy o pracę k. 1-2 część B, zaświadczenie z 15.05.1997 r. – k. 9 część B, umowa o pracę k. 11 część B, zaświadczenie k. 13 część B, zaświadczenie k. 19 część B, oryginały umów o pracę z 8.09.1996 r., z 31.10.1996r., z 30.06.1997 r. w kopercie za kartą 54/

W badanym okresie zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwo Produkcyjno Handlowo – Usługowe (...) z siedzibą w Ł. wnioskodawczyni pracując w pełnym wymiarze jako szwaczka wykonywała pracę przy pracach wykończeniowych szytych w tym zakładzie pasków do spodni. Jej praca polegała na mierzeniu uszytych uprzednio przez szwaczki 50-metrowych pasków po 20 metrów, które po odmierzeniu i odcięciu następnie zgrzewała zgrzewarką, a także na wykańczaniu zgrzewarką uszytego uprzednio przez szwaczki gruntu do spodni, tj. rodzaju włókniny z klejem w postaci taśmy, którą wszywa się do paska od spodni, a nadto na nawijaniu pasków i usuwaniu wad w paskach.

Do odmierzenia 20-metrowych odcinków pasków wnioskodawczyni używała licznika. Odmierzanie pasków zajmowało wnioskodawczyni mało czasu, natomiast zgrzewanie było powolnym procesem ponieważ bęben zgrzewarki obracał się wolno, przez co czynności zgrzewania zajmowały odwołującej większość czasu pracy.

Wnioskodawczyni rozpoczynała dzień pracy od odmierzenia pasków co zajmowało jej czas od godz. 6.00 do godz. 7.00 rano.

Następnie wykonywała przez kilka godzin, tj. od 4 do 5 godzin, zgrzewanie. Zgrzewarka to maszyna przypominająca magiel, tj. posiadająca bęben, który się obracał, do którego wnioskodawczyni wsuwała po 6 pasków, gdzie były zgrzewane po 5-6 metrów na minutę na ciepło w temperaturze ok. 160 stopni C.. Wewnątrz zgrzewarki był pojemnik z klejem. Podczas zgrzewania wydobywały się opary – był to rodzaj pary wodnej ze środkami stosowanymi przy wykańczaniu zgrzewanych tkanin. Zadaniem wnioskodawczyni było dopilnowanie, aby zgrzewane paski nie poprzekręcały się i przeszły równo przez bęben zgrzewarki, a nadto obserwowała czy pasek nie ma braków.

Po zgrzaniu pasków były one następnie przez odwołującą nawijane, do czego służyła osobna maszyna. Nawijanie pasków zajmowało odwołującej 1 godzinę dziennie. Polegało to na tym, że na tarczę wnioskodawczyni nakładała tulejkę, przykładała paskiem końcówkę gurtu, przyciskała pedał i nawijała pasek. Podczas nawijania wnioskodawczyni obserwowała czy pasek ma inne wady – np. czy łączenie się nie rozchodziło. Jeśli zauważyła taką wadę wówczas przecinała pasek i zszywała go. Odwołująca używała do zszycia pasków odrębnej maszyny.

Łącznie mierzenie i nawijanie pasków zajmowało wnioskodawczyni ok. 20% czasu pracy, a przez pozostałe 80% jej 8-godzinnego czasu wykonywała zgrzewanie.

W zakładzie były 2 zgrzewarki. Przez kilka pierwszych 5-6 lat oprócz wnioskodawczyni była jeszcze 1 osoba, która wykonywała pracę przy zgrzewarkach. Po tym okresie pracodawca wybudował nowy budynek firmy, do którego została przeniesiona m.in. wnioskodawczyni i od tego czasu tylko ona zajmowała się pracami wykończeniowymi.

W badanym okresie w w/w zakładzie w osobnym pomieszczeniu mieściła się szwalnia i w osobnym wykańczalnia. W wykańczalni pracowała tylko odwołująca. Nikt inny oprócz wnioskodawczyni nie wykonywał prac wykończeniowych.

Zdarzało się, że w okresach, gdy zakład miał większe zamówienia a szwaczki były na zwolnieniach, przełożony oddelegowywał wnioskodawczynię do szwalni do pomocy przy szyciu gruntów. Odwołująca miała problemy z wykonywaniem tej pracy. Wnioskodawczyni będąc oddelegowaną do pracy w szwalni pracowała przez tydzień w miesiącu.

W zakładzie nie było osoby zatrudnionej na stanowisku brakarki. Wycinaniem uszkodzonych fragmentów zajmowała się osoba, która nawijała paski, a także wnioskodawczyni jeżeli jakieś uszkodzenie zauważyła.

Innych czynności wnioskodawczyni w spornym okresie nie wykonywała.

W badanym okresie w przedmiotowym zakładzie nie było przestojów.

Wnioskodawczyni w okresie zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwo Produkcyjno Handlowo – Usługowe (...) z siedzibą w Ł. nie otrzymywała dodatków za pracę w warunkach szkodliwych / zeznania świadka B. N. e-prot. z 9.05.2019 r.: 00:06:15 – 00:15:21, zeznania wnioskodawczyni e-prot. z 19.02.2019 r.: 00:05:59 – 00:29:57 w zw. z e-prot. z 9.05.2019 r.: 00:19:41 i e-prot. z 9.05.2019 r.: 00:19:41 -00:32:48/ .

Po rozpoznaniu wniosku odwołującej z dn. 15.04.2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. odmówił wnioskodawczyni decyzją z 26.04.2013 r. prawa do emerytury pomostowej na podstawie przepisów ustawy z 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. Nr 237, poz. 1656 ze zm.) / wniosek k. 1 akt dot. emerytury pomostowej, decyzja k. 16 akt dot. emerytury pomostowej/.

Wnioskodawczyni odwołała się od w/w decyzji /odwołanie k. 2 załączonych akt VIII U 2097/13/.

Prawomocnym od 5.11.2013 r. wyrokiem z dn. 14.10.2013 r. Sąd Okręgowy w Łodzi po rozpoznaniu sprawy VIII U 2097/13 zainicjowanej rzeczonym odwołaniem E. T. oddalił jej odwołanie ubezpieczonej od decyzji z 26.04.2013 r. /wyrok k. 40 – 40 verte załączonych akt VIII U 2097/13/.

W dn. 2.07.2018 r. E. T. złożyła wniosek o emeryturę /wniosek –k. 1 akta ZUS/.

Decyzją z dn. 13.07.2018 r. ZUS przyznał wnioskodawczyni emeryturę od dn. 1.07.2018 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek /decyzja k. 4 akt ZUS/.

W związku z przyznaniem prawa do emerytury na mocy ww. decyzji E. T. złożyła w dn. 2.08.2108 r. wniosek o przyznanie prawa do rekompensaty za pracę w warunkach szczególnych w Zakładzie (...) w Ł. oraz w PPHU (...) w Ł. / wniosek w koszulce w aktach ZUS/ .

Wnioskodawczyni wykazała w sposób bezsporny w toku postępowania przed organem emerytalnym na dzień 1.01.2009 r. staż pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w okresie zatrudnienia od 21.08.1980 r. do 30.09.1980 r. i od 10.10.1983 r. do 30.06.1984 r. na stanowisku lakiernika w Zakładach (...) w Ł., tj. w ilości 10 miesięcy i 2 dni / niesporne, a nadto notatka posiedzenie kolegialnego k. 11 akt dot. emerytury pomostowej/.

W wyniku rozpoznania ww. wniosku z 2.08.2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. wydał zaskarżoną decyzję z 10.08.2018 r., którą odmówił wnioskodawczyni prawa do rekompensaty za pracę w warunkach szczególnych z uwagi na nie wykazanie na dzień 1.01.2009 r. co najmniej 15 lat pracy wykonywanej w stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych / decyzja k. 17 akt ZUS/.

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał na podstawie dokumentów zawartych w aktach organu rentowego i załączonych aktach sprawy VIII U 2097/13, jak również złożonych do akt nn. sprawy oraz zeznań odwołującej się i świadków, które wzajemnie ze sobą korespondowały tworząc spójną, logiczną całość. Zeznania wnioskodawczyni i świadków Sąd ocenił jako wiarygodne, gdyż korespondują one także ze złożonymi dokumentami, których wartości dowodowej żadna ze stron nie kwestionowała, jednocześnie mając na uwadze, że także organ rentowy nie zgłosił wniosków dowodowych mających na celu wykazać okoliczności przeciwne. Od razu należy jednak zaznaczyć, że powyższe nie skutkuje automatycznie uznaniem odwołania za zasadne z przyczyn, o których szerzej mowa w dalszej części uzasadnienia. Dodać jedynie w tym miejscu należy, że świadkowi pracowali razem wnioskodawczynią w spornych okresach, widzieli na czym konkretnie polegała jej praca, a zatem mają stosowne wiadomości w zakresie w jakim Sąd odtworzył istotne dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie fakty, nie znajdując także z urzędu powodów by podważyć wartość dowodową depozycji świadków, tym bardziej, że jak zauważono wyżej były one zgodne z pozostałym materiałem dowodowym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest niezasadne.

Zgodnie z art. 21 ust.1 ustawy z 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych ( tj. Dz. U. z 2018 r. , poz. 1924 ze zm.) rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat.

Stosownie do treści ust. 2 tego przepisu rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

W myśl art. 23 ust.1 i 2 powołanej ustawy ustalenie rekompensaty następuje na wniosek ubezpieczonego o emeryturę; rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, o którym mowa w przepisach art. 173 i art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Celem rekompensaty, podobnie jak i emerytury pomostowej, jest łagodzenie skutków utraty możliwości przejścia na emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracowników zatrudnionych przy pracach w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W przypadku rekompensaty realizacja tego celu polega jednak nie na stworzeniu możliwości wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej, lecz na odpowiednim zwiększeniu podstawy wymiaru emerytury z FUS, do której osoba uprawniona nabyła prawo po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego (zob. np. M. Zieleniecki, Komentarz do art. 21 ustawy o emeryturach pomostowych, LEX/el. 2017; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 31.03.2016 r., III AUa 1899/15, LEX 2044406).

Przepisy art. 2 pkt 5 i art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych formułują dwie zasadnicze przesłanki nabycia prawa do rekompensaty, tj.:

1) nienabycie prawa do emerytury pomostowej,

2) osiągnięcie okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z FUS wynoszącego co najmniej 15 lat.

Przesłanką negatywną zawartą w art.21 ust.2 ustawy o emeryturach pomostowych jest nabycie prawa do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Skoro zgodnie z art.23 ustawy o emeryturach pomostowych rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, a zgodnie z art. 173 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS kapitał początkowy ustala się dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., za których były opłacane składki na ubezpieczenie społeczne przed dniem 1 stycznia 1999 r., to warunek sformułowany w art. 21 ust.2 ustawy o emeryturach pomostowych należy rozumieć w taki sposób, że rekompensata jest adresowana wyłącznie do ubezpieczonych objętych systemem emerytalnym zdefiniowanej składki, którzy przed osiągnięciem podstawowego wieku emerytalnego nie nabyli prawa do emerytury z FUS obliczanej według formuły zdefiniowanego świadczenia.

Analiza układu warunkującego prawo do emerytury pomostowej prowadzi do wniosku, że świadczenie to przysługuje tym pracownikom, którzy osiągnęli co najmniej 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 32 ust.1 i 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ale nie nabyli prawa do emerytury pomostowej z powodu nieuznania ich pracy za wykonywaną w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych.

W przedmiotowej sprawie bezsporne jest, że odwołująca się nie nabyła prawa do emerytury pomostowej, ani prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym w związku z wykonywaniem pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

Stosownie natomiast do treści art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2017 r. , poz. 1383) za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych.

Z kolei przepis art. 32 ust.4 stanowi, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust.2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, to jest na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 z późn. zm.).

Z §1 cytowanego rozporządzenia wynika, że jego treść stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, wymienione w §4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia.

Przepis § 2 ust.1 rozporządzenia ustala, że za okresy uzasadniające nabycie prawa do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu uważa się okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

W niniejszym postępowaniu wnioskodawczyni domagała się ustalenia:

- po pierwsze, że w całym okresie zatrudnienia w (...) w Ł. tj. od 21.08.1980 r. do 29.02.1992 r. tzn. zarówno wtedy, gdy pracowała na stanowisku lakiernika, jak i wtedy, gdy pracowała na stanowisku pomocnika lakiernika, przez cały czas wykonywała stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wyłącznie pracę w warunkach szczególnych, a

- po drugie, zaliczenia do stażu pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze całego okresu zatrudnienia w (...) M. B. w Ł. od 1.07.1997 r. do 9.12.2007 r. oraz od 1.01.2010 r. do 30.06.2011 r. jako obsługa klejarki do tkanin, który został wskazany przez w/w pracodawcę w świadectwie pracy z dn. 22.12.2011 r. w pkt 8, wywodząc z powyższego, że tym samym spełnia warunki do przyznania rekompensaty, albowiem wbrew twierdzeniom ZUS legitymuje się wymaganym co najmniej 15-letnim stażem pracy w warunkach szczególnych wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Wobec powyższego Sąd zważył, że rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43) w § 2 ust. 2 zobowiązuje zakłady pracy do stwierdzenia okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wyłącznie na podstawie posiadanej dokumentacji.

Natomiast rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. 2011. 237.1412) określone zostały środki dowodowe, które powinny być dołączone do wniosku, stwierdzające okoliczności uzasadniające przyznanie tego świadczenia.

W myśl § 21-23 powołanego rozporządzenia środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia są pisemne zaświadczenia zakładów pracy, wydane na podstawie posiadanych dokumentów, oraz legitymacje ubezpieczeniowe, a także inne dowody z przebiegu ubezpieczenia. W przypadku zaś ubiegania się pracownika o przyznanie emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnym charakterze, zaświadczenie zakładu pracy powinno stwierdzać charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie takiej emerytury lub renty. Wyjątek od zasady ustalonej w powołanym przepisie jest zawarty w § 25 wymienionego rozporządzenia, który przewiduje, że okresy zatrudnienia mogą być udowodnione zeznaniami świadków, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy.

Dla rozstrzygnięcia pierwszej spornej kwestii dotyczącej zatrudnienia w (...) w Ł. na stanowisku pomocnika lakiernika zasadnym stało się zatem ustalenie, czy praca wykonywana przez wnioskodawczynię na tym stanowisku była pracą wykonywaną w warunkach szczególnych, o jakich mowa w cytowanych wyżej przepisach.

Oczywiście sam fakt, że wnioskodawczyni nie posiada świadectwa pracy wykonywanej w warunkach szczególnych z tego okresu zatrudnienia nie wykluczał zbadania tej okoliczności w postępowaniu sądowym. Decydujące znaczenie ma bowiem zawsze fakt rzeczywistego wykonywania pracy w szczególnych warunkach, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. W sądowym postępowaniu odwoławczym możliwe jest ustalenie charakteru pracy także w oparciu o inne dowody niż świadectwo z zakładu pracy, nawet jeśli pracownik go nie posiada, bądź przedkłada świadectwo nieodpowiadające określonej w przepisie formie. Z tych powodów Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe z zeznań świadków i oryginalnych akt osobowych wnioskodawczyni, a także z zeznań odwołującej.

Rodzaje prac i stanowisk uprawniających do obniżenia wieku emerytalnego wskazane zostały w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43). Na podstawie delegacji zawartej w § 1 ust. 2 powyższego rozporządzenia właściwi ministrowie, kierownicy urzędów centralnych i centralne związki spółdzielcze ustalili w podległych i nadzorowanych zakładach pracy stanowiska pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazach A i B. Jedynie więc stanowisko pracy, którego charakter odpowiada stanowisku wskazanemu w odpowiednim przepisie rozporządzenia Rady Ministrów oraz przepisie właściwego resortu, może być uznane za pracę w szczególnych warunkach, o ile oczywiście praca wykonywana na nim, wykonywana była stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Podkreślić należy jednak, iż ustawodawca w obecnie obowiązujących przepisach celowo odszedł od szczegółowego określania stanowisk pracy, skupiając się na zakresach obowiązków, bowiem nazwy stanowisk pracy mogły być bardzo różne w zależności od zakładu pracy. Ponadto ustalano je często na długo przed wejściem w życie przepisów określających pracę w warunkach szczególnych. Z tej przyczyny Sąd ma nie tylko prawo, ale i obowiązek ustalać rzeczywisty zakres obowiązków, bez względu na nazwę stanowiska.

Dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. Przy ustalaniu okresów pracy w szczególnych warunkach, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, nie jest dopuszczalne zaliczanie innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika w stopniu powodującym wcześniejszą utratę zdolności do zatrudnienia i nie zostały wymienione w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia z dnia 10 kwietnia 2014 r., II UK 395/13, Lex Nr 1455235).

W ocenie Sądu Okręgowego analiza zgromadzonego materiału dowodowego nie daje jednak podstaw do stwierdzenia, że wnioskodawczyni, będąc zatrudnioną w spornym zakładzie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku pomocnika lakiernika wykonywała prace przy lakierowaniu ręcznym lub natryskowym – nie zhermetyzowanym. Prace te są wymienione w wykazie A dział XIV poz. 17, który to wykaz stanowi załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Należy w tym miejscu wyjaśnić, że skoro art. 184 ust. 1 ustawy emerytalnej odwołuje się do przepisów dotychczasowych, to obowiązujące w tym zakresie i przywoływane już kilkakrotnie rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r., wydane zostało w oparciu o delegację z art. 55 ustawy z dnia 14 grudnia 1982r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267 ze zmianami), w którym Radzie Ministrów powierzono w szczególności określenie rodzaju prac lub stanowisk pracy oraz warunków, na podstawie których osobom m.in. zatrudnionym w szczególnych warunkach przysługuje prawo do emerytury w niższym wieku. Wprawdzie wobec tego za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników stale zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia (art. 53 ust. 2 tej samej ustawy z dnia 14 grudnia 1982r. i tożsama regulacja w obecnie obowiązującym art. 32 ust. 2 ustawy emerytalnej), jednak jednocześnie tylko tych pracowników, którzy wykonują rodzaj prac lub zajmują stanowiska pracy określone w przywołanym wyżej rozporządzeniu z dnia 7 lutego 1983r. W wykazie A, stanowiącym załącznik do tego rozporządzenia, wymieniono lakierowanie ręczne lub natryskowe – niezhermetyzowane (dział XIV „Prace różne”, poz. 17).

Aby ustalić, czy usługowy w stosunku do pracy lakierników charakter pracy wnioskodawczyni na stanowisku pomocnika lakiernika, mógł stanowić pracę w warunkach szczególnych, należy odwołać się też do zarządzeń resortowych, wydanych w oparciu o §1 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, w tym wypadku do zarządzeń Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego Nr 7 z dnia 19 maja 1983r. i Nr 3 z dnia 30 marca 1985r. oraz ewentualnie do zarządzenia Nr 7 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 7 lipca 1987r. Przy przywołanej wyżej pozycji lakierowanie ręczne lub natryskowe – niezhermetyzowane zarządzenia te, poza stanowiskami lakiernika-malarza, lakiernika natryskowego czy malarza farbami zawierającymi substancje toksyczne, wskazują jako stanowiska, praca na których była pracą w warunkach szczególnych, również stanowiska mieszacza farb i lakierów, zestawiacza farb i lakierów, szlifierza wyrobów lakierowych, operatora ciągu lakierniczego i nadruku, szlifierza powłok lakierniczych (lakierowanych), polerowacza powłok lakierniczych, wypalacza powłok lakierniczych i innych pracowników zatrudnionych stale w pomieszczeniach lakierni niezhermetyzowanych w bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk lakierniczych - co do tego ostatniego stanowiska w zarządzeniu Nr 7 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 19 maja 1983r. z dodatkowym zastrzeżeniem, że dotyczy to stałej pracy w warunkach, w których nie są zachowane higieniczne normy pracy.

Badając niniejszą sprawę Sąd miał na uwadze, że dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (wyrok Sądu Najwyższego z 8 czerwca 2011 r. I UK 393/10).

Przekładając powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należy stwierdzić, że z zeznań samej wnioskodawczyni oraz świadków wynika, że pracę na stanowisku pomocnika lakiernika wnioskodawczyni wykonywała nie tylko przy kabinie lakiernika. Nie ma przy tym żadnych wątpliwości, że wykonując pracę na stanowisku pomocnika lakiernika odwołująca nie lakierowała żadnych elementów, o czym zresztą skarżąca wprost zeznała przed Sądem. Poza pracą polegającą na tym, że jako pomocnik lakiernika skarżąca wyjmowała po odtłuszczeniu elementy przeznaczone do lakierowania i wkładała do koszy przy kabinie lakierniczej, jej praca polegała na wykonaniu szeregu innych czynności mających wyłącznie charakter usługowy wobec pracy lakiernika jak przygotowanie obudowy dla lakiernika, czyszczenie za pomocą rozpuszczalnika przyrządów, które pobrudziły się podczas lakierowania i przyszykowaniu ich dla lakiernika, wytarciu odtłuszczonych elementów przeznaczonych do lakierowania i ułożeniu ich na siatce, a następnie przekazaniu tak przygotowanej siatki z elementami obudowy lakiernikowi, a po ich polakierowaniu przez lakiernika w zależności od tego czy lakiernik wypalał je w dużym czy też w małym piecu, wnioskodawczyni pomagała przenosić siatkę do pieca, a także i na tym, że nakładała wskazówki na specjalne przyrządy (były to bolce, rodzaj kołeczków) przed wypaleniem, a po wypaleniu zdejmowała te elementy i wkładała do koszy, jak również czyściła polakierowane obudowy papierem ściernym jeśli powstały w czasie lakierownia zabrudzenia, a oprócz tego również raz w miesiącu czyściła i myła piece lakiernicze przy użyciu zwykłych płynów, przy czym wyczyszczenie 1 pieca zajmowało jej od 1 godziny do 2 godzin pracy i zwykle czyściła w miesiącu 2 piece.

W ocenie Sądu część obowiązków wnioskodawczyni zatrudnionej na stanowisku pomocnika lakiernika miała charakter pracy w warunkach szczególnych, ale jednocześnie nie sposób nie zauważyć, że ubezpieczona wykonywała jednak i szereg innych czynności, w zakresie, którego nie da się pominąć przy ustalaniu, czy praca w warunkach szczególnych wykonywana była stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, skoro wnioskodawczyni wykonywała czynności przy oczyszczaniu chemicznym przeznaczonych do lakierownia elementów, ale także czyściła narzędzia lakiernika rozpuszczalnikiem i przygotowywała je dla lakiernika, czy też wkładała wypalone elementy do kosza, a nadto raz na miesiąc czyściła piece przy użyciu zwykłych płynów, przy czym były to przeważnie 2 piece w miesiącu a wyczyszczenie 1 pieca co zajmowało jej od 1 godziny do 2 godzin pracy.

Podkreślić także należy, że w godzinach pracy w zupełnie oddzielnym pomieszczeniu, w którym nie odbywało się lakierowanie, wnioskodawczyni układała na kołeczki wskazówki, do którego to pomieszczenia udawała się – jak sama zresztą wprost zeznała - również wtedy, gdy przygotowawszy kolejną partię elementów do polakierowania dla lakiernika czekała aż ten skończy lakierować poprzednią partię. Powyższe świadczy zatem, że wnioskodawczyni nie przebywała przez całe 8 godzin codziennie w czasie pracy przy stanowisku lakiernika.

Do jej stałych obowiązków na stanowisku pomocnika lakiernika należała też pomoc w przenoszeniu wyrobów już polakierowanych do pieców, gdzie były wypalane, a czasem także wkładanie siatki z polakierowanymi elementami do pieca. Z uwagi zatem na wykonywanie obowiązków pomocnika lakiernika przy wszystkich w/w etapach procesu technologicznego w lakierni, nie można zatem przyjąć, aby ubezpieczona, zatrudniona niewątpliwie w pomieszczeniach z niezhermetyzowanymi kabinami lakierniczymi, pracowała stale i wyłącznie przez cały czas jej 8-godzinnego dnia pracy w bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk lakierniczych.

Podsumowując, w ocenie Sądu, wnioskodawczyni pracując na stanowisku pomocnika lakiernika nie wykonywała stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych, a tym samym jej żądanie by także i ten okres zatrudnienia został zaliczony do wymaganego co najmniej 15-letniego stażu pracy w warunkach szczególnych wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy nie mogło zostać uwzględnione. Sąd miał bowiem na uwadze, że tylko stała i wykonywana w pełnym wymiarze czasu praca w warunkach szczególnych wiąże się z takim stopniem uciążliwości, że powoduje szybszą utratę zdolności do świadczenia pracy, uzasadniającą uprawnienie do wcześniejszego skorzystania z prawa do emerytury, a realiach niniejszej sprawy do rekompensaty, gdyż przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe wykazało, że wnioskodawczyni w trakcie jej 8-godzinnego dnia pracy na stanowisku pomocnika lakiernika wykonywała nie tylko prace objęte wykazem z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r..

Również drugi ze spornych okresów zatrudnienia wnioskodawczyni w (...) Przedsiębiorstwo Produkcyjno Handlowo – Usługowe (...) z siedzibą w Ł. nie mógł zostać uwzględniony do stażu pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szkodliwych.

Przede wszystkim Sąd zważył, że odwołująca żądała zaliczenia do spornego stażu okresu wskazanego w pkt 8 wystawionego przez w/w pracodawcę w dn. 22.12.2011 r. świadectwa pracy, w którym stwierdzono, że od 1.07.1997 r. do 9.12.2007 r. oraz od 1.01.2010 r. do 30.06.2011 r. pracując jako obsługa klejarki do tkanin, wykonywała pracę w warunkach szczególnych.

Wobec powyższego Sąd w pierwszej kolejności zważył, że nie mógł zostać uwzględniony okres zatrudnienia odwołującej w tym zakładzie po 1.01.2009 r. Jak bowiem słusznie podkreślił organ rentowy, nawet jeśli przyjąć, że dany ubezpieczony wykonywał pracę w szczególnych warunkach, to po tej dacie z wyraźnej woli ustawodawcy nie ma to żadnego znaczenia, gdyż prawo do rekompensaty przysługuje tylko osobom, które przed 1.01.2009 r. wykonywały przez co najmniej 15 lat prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Z tych względów roszczenie odwołującej co do możliwości zaliczenia okresu zatrudnienia w rzeczonym zakładzie pracy w zakresie w jakim dotyczyło zaliczenia do 15-letniego stażu pracy w warunkach szczególnych okresu od 1.01.2010 r. do 30.06.2011 r. nie mogło zostać uwzględnione.

Mając na uwadze powyższe uwagi Sąd przyjął, że ewentualnie znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy mógł mieć jedynie sporny okres zatrudnienia skarżącej w pełnym wymiarze czasu pracy w tym zakładzie od 1.07.1997 r. do 9.12.2007 r., którego uwzględnienia wyraźnie żądała wnioskodawczyni zarówno w odwołaniu (k. 3), jak i na rozprawie w dn. 19.02.2019 r. (e-prot. z 19.02.2019 r.: 00:01:19) powołując się na posiadanie świadectwa pracy z 22.12.2011 r., w którym pracodawca w pkt 8 potwierdził, że w tym okresie wykonywała prace w warunkach szczególnych, a które to świadectwo Zakład zakwestionował ze względu na niewskazanie w tym dokumencie przepisów resortowych.

Wobec powyższego Sąd po pierwsze zważył, że jak trafnie wskazał Sąd Najwyższy w postanowieniu z 28.02.2019 r., I UK 55/18, „moc dokumentu urzędowego, zgodnie z art. 244 § 1 k.p.c., mają wyłącznie dokumenty sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich działania. Tylko dokumenty wydane przez te podmioty stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Świadectwo pracy nie jest dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 k.p.c. nawet wówczas, gdy wydane zostaje przez urząd administracji państwowej. Samo przez się nie tworzy praw podmiotowych ani ich nie pozbawia. Nie ma więc cech wyłączności w zakresie dowodowym w postępowaniu o realizację tych praw. Dowód przeciwko stwierdzeniom czy brakowi stwierdzeń w świadectwie pracy, jako dokumencie, w ramach postępowania o konkretne roszczenie może być przeprowadzony w każdym czasie, także po upływie terminów z art. 97 § 2 ¹ k.p. Dokumentem prywatnym pracodawcy podlegającym weryfikacji jest także świadectwo pracy w szczególnych warunkach” (zob. postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 28 lutego 2019 r.I UK 55/18, Legalis nr 1879941). Świadectwo pracy w warunkach szczególnych wydane pracownikowi przez pracodawcę stanowi jedynie domniemanie i podstawę do przyjęcia, iż okres pracy w nim podany jest okresem pracy w warunkach szczególnych. Świadectwo pracy traktuje się w postępowaniu sądowym, jako dokument prywatny, który podlega kontroli zarówno co do prawidłowości wskazanych w nim faktów, jak i co do prawidłowości podstawy prawnej. Sąd, a także organ rentowy, są zatem uprawnione do weryfikacji danych zawartych w świadectwie wykonywania prac w warunkach szczególnych, wystawionym przez pracodawcę (por. wyrok Sądu Najwyższego z 23.11.2004 r., I UK 15/04, OSNP 2005/11/161).

Badając w wyżej zakreślonych ramach czasowych sporny okres zatrudnienia wnioskodawczyni w (...) Przedsiębiorstwo Produkcyjno Handlowo – Usługowe (...) z siedzibą w Ł., Sąd zważył, że pod pozycją 8, działu VII zatytułowanego „W przemyśle lekkim”, Wykazu A stanowiącego załącznik do w/w rozporządzenia wymieniono obsługę urządzeń do prasowania, klejenia i wykrawania wyrobów w przemyśle odzieżowym a pod poz. 4 (na którą również powoływała się w toku postępowania odwoławczego skarżąca) tego samego działu VII Wykazu A - wymieniono prace przy produkcji i wykańczaniu wyrobów włókienniczych.

W przepisach branżowych, tzn. zarządzeniu nr 19 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z 6.08.1983r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach resortu przemysłu chemicznego i lekkiego (Dz.Urz.MG z 15.12.1983r.) w Dziale VII „W przemyśle lekkim ” pod poz. 8 pkt 1 wymieniono jako stanowiska obsługa urządzeń do prasowania, klejenia i wykrawania wyrobów w przemyśle odzieżowym: ppkt 1) prasowacz, ppkt 2) klejarz, ppkt 3) wykrawacz - przy mechanicznym wykrawaniu.

Sąd zważył, że analiza zachowanej dokumentacji osobowej wnioskodawczyni, jak również zeznania odwołującej i świadka B. N., potwierdzają, że zakład należał do branży odzieżowej, gdyż zajmował się szyciem pasków do spodni i gruntów do pasków do spodni z gotowych tkanin, a skarżąca pracowała w badanym okresie przy wykonywaniu prac wykończeniowych przy szyciu pasków do spodni i gruntów do pasków do spodni. Badając jakie faktycznie prace wykonywała w tym czasie skarżąca, na czym one konkretnie polegały i ile czasu pracy skarżąca na nie przeznaczała w ciągu 8-godzinnego dnia pracy, Sąd oparł się na zeznaniach wnioskodawczyni i przesłuchanej w charakterze świadka B. N., z których wynika, że skarżąca - wbrew podnoszonej przez nią w odwołaniu argumentacji - nie tylko zgrzewała zgrzewarką paski do spodni oraz grunt do pasków, ale także w ramach jej 8-godzinego czasu pracy także odmierzała uszyte uprzednio przez szwaczki 50-metrowe paski za pomocą licznika po 20 metrów po czym je odcinała, a ponadto używając odrębnej maszyny nawijała paski po ich zgrzaniu, jak również w przypadku zauważenia w czasie nawijania wad pasków w postaci rozejścia się szwu, cięła te paski i zszywała przy pomocy innej maszyny.

W szczególności Sąd zważył, że wnioskodawczyni wprost zeznała, że rozpoczynała dzień pracy od odmierzenia pasków co zajmowało jej czas od godz. 6.00 do godz. 7.00 rano, natomiast zgrzewanie wykonywała przez kilka godzin, tj. od 4 do 5 godzin, a nawijanie pasków zajmowało jej 1 godzinę dziennie. Ze zgodnych zeznań odwołującej oraz wymienionego świadka wynika, że łącznie czynności związane z mierzenie i nawijaniem zajmowały wnioskodawczyni ok. 20% jej czasu pracy, a zgrzewanie zajmowało jej pozostałe 80% czasu pracy.

Ponadto z zeznań wnioskodawczyni i świadka wynika, że zdarzały się sytuacje, że gdy zakład miał dużo zamówień a szwaczki były na zwolnieniach, pracodawca kierował odwołującą do pracy w szwalni, gdzie pomagała szwaczkom pracując przez tydzień w miesiącu, co świadczy o tym, że w badanym okresie nie pracowała stale i wyłącznie przy zgrzewaniu pasków i gruntów do pasków.

Wnioskodawczyni wprost także przyznała, że w okresie zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwo Produkcyjno Handlowo – Usługowe (...) w Ł. nie otrzymywała dodatków za pracę w warunkach szkodliwych.

Podsumowując, z powyższego wynika, że odwołująca nie pracowała stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wyłącznie wykonując prace wykończeniowe przy szyciu pasków i gruntów do pasków polegające na obsługiwaniu urządzenia do klejenia tkanin czyli zgrzewarki, skoro po pierwsze, przyznała, że zdarzało się, że była ona oddelegowana przez pracodawcę do innych prac w szwalni, a po drugie, w ramach jej dobowego dnia pracy przy wykańczaniu wykonywała nie tylko prace polegające na zgrzewaniu, bo te zajmowały jej ok. 80% czasu jej pracy, ale też oprócz tego przez ok. 20% jej 8-godzinnego dnia pracy wykonywała także inne prace polegające na odmierzaniu pasków z użyciem licznika i nawijaniu za pomocą odrębnej maszyny, a także usuwaniu wad zauważonych w trakcie nawijania w postaci rozejścia łączenia paska poprzez przecięcie paska i jego zszycie za pomocą maszyny.

Z powyższego wynika, że wprawdzie w Wykazie A załącznika do ww. rozporządzenia w Dziale VII pod pozycją 8 wskazano „obsługa urządzeń do prasowania, klejenia i wykrawania wyrobów w przemyśle odzieżowym”, lecz zgromadzony materiał dowodowym nie potwierdził, że ubezpieczona te prace realizował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, co zdaniem Sądu uniemożliwia zaliczenie do stażu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych również okresu zatrudnienia od 1.07.1997 r. do 9.12.2007 r. w w/w zakładzie pracy. Jak bowiem wynika z przepisów cyt. rozporządzenia i ukształtowanego na ich tle orzecznictwa Sądu Najwyższego, praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. (por. wyroki Sądu Najwyższego: z 14 września 2007 r., III UK 27/07, OSNP 2008 nr 21-22, poz. 325; z 22 stycznia 2008 r., I UK 210/07, OSNP 2009 nr 5-6, poz. 75 i z 24 marca 2009 r., I PK 194/08, OSNP 2010 nr 23-24, poz. 281).

Dodatkowo Sąd Okręgowy zważył, że ustawodawca kwalifikując poszczególne prace, jako wykonywane w szczególnych warunkach, miał na uwadze ich uciążliwość i szkodliwość dla zdrowia z uwagi na specyfikę poszczególnych gałęzi przemysłu. W tym miejscu odnosząc się do stanowiska skarżącej wynikającego z jej pisma procesowego z dn. 18.03.2019 r. /k. 51/, w którym powołuje się ona także na poz. 4 Działu VII Wykazu A stanowiącego załącznik do w/w rozporządzenia, Sąd pragnie w szczególności wyjaśnić, że przemysł włókienniczy, zaliczany do przemysłu lekkiego, zajmuje się przetwórstwem surowców na włókna, tkaniny i dzianiny. W dziale VII, poz. 4 Wykazu A stanowiącego załącznik do ww. rozporządzenia ustawodawca wymienia wyłącznie prace przy produkcji i wykańczaniu wyrobów włókienniczych, dlatego nie może odnosić się dodatkowo do prac w przemyśle odzieżowym, które zostały ujęte w odrębnym punkcie (dział VII, poz.8). Nie powinno budzić wątpliwości, że inny jest stopień uciążliwości przy pracach związanych z produkcją włókienniczą (odnosi się to m.in. do poziomu zapylenia, hałasu ), a inny – w przemyśle odzieżowym. Pośrednio wskazuje na to też zdecydowanie większa liczba stanowisk pracy w szkodliwych warunkach w przemyśle włókienniczym w porównaniu do przemysłu odzieżowego (t ak samo Sąd Apelacyjny w Łodzi w uzasadnieniu wyroku z 10.06.2016 r., III AUa 1492/15, LEX nr 2071301). Zakład (...) w Ł. zajmował się bez wątpienia tylko produkcją odzieżową, tzn. szyciem pasków i gruntów do pasków, co wynika wprost z zeznań świadka B. N. (e-prot. z 9.05.2019r.:00:15:21), a zatem ubezpieczona, pracując w spornym okresie przy pracach wykończeniowych przy szyciu pasków i gruntów do pasków, pozostawała pracownikiem branży odzieżowej. Tym samym z punktu widzenia przywołanego rozporządzenia wykonywane przez ubezpieczoną pozostałe poza zgrzewaniem czynności pracownicze nie mogły zostać uznane za prace w szczególnych warunkach z działu VII, poz. 4 Wykazu A stanowiącego załącznik do cyt. rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. oraz z działu VII, poz. 4 pkt 17 wykazu A stanowiącego załącznik do Zarządzenie Nr 7 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego z dnia 7 lipca 1987 r., gdyż ta ostatnia odnosi się wyłącznie do prac powiązanych z produkcją i wykańczaniem wyrobów włókienniczych, a takiej produkcji (...) PPHU (...) w Ł. zatrudniający ubezpieczoną w badanym okresie bez wątpienia nie prowadził, skoro zajmował się wyłącznie pracami w przemyśle odzieżowym, tj. szyciem z gotowych tkanin pasków do spodni i gruntów do pasków.

Z tych wszystkich względów także okres od 1.07.1997 r. do 9.12.2007 r. w (...) Przedsiębiorstwo Produkcyjno Handlowo – Usługowe (...) z siedzibą w Ł. nie mógł zostać uwzględniony do stażu pracy w warunkach szczególnych wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Podsumowując, stwierdzić należy, że wnioskodawczyni nie spełnia wymogu co najmniej 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych na dzień 1.01.2009 r.

Mając na względzie powyższe, na podstawie powołanych przepisów prawa materialnego i art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy oddalił odwołanie skarżącej od decyzji z dn. 10.08.2018 r., o czym orzekł, jak w wyroku.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć wnioskodawczyni.

2 VII 2019 roku.