Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 6 maja 2019 r. – Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. w Z. stwierdził, że A. G. (1) jako pracownik u płatnika składek (...) SP Z.O.O. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 10 lipca 2017 r. do 9 marca 2019 r. lutego 2019 r.

W uzasadnieniu decyzji ZUS podniósł, że A. G. (1) została zgłoszona do ubezpieczeń jako pracownik od dnia 10.07.2017r. na podstawie pisemnej umowy o pracę zawartej w dniu 07.07.2017 r. na czas nieokreślony na stanowisku pełnomocnik ds. ISO, na 1/1 etatu z wynagrodzeniem 5000.00 zł.

Począwszy od dnia 14.08.2017r. A. G. (1) stała się niezdolna do pracy powodu choroby wynikającej z ciąży.

Z uwagi na krótki okres zatrudnienia pomiędzy datą zgłoszenia do ubezpieczeń, a datą niezdolności do pracy oraz przewidywanym długim okresem pobierania świadczeń z ZUS, organ rentowy poddał weryfikacji zgłoszenie do ubezpieczeń A. G. (1) jako pracownika u płatnika (...) Sp. z o.o.

W toku postępowania wyjaśniającego poproszono płatnika składek (...) sp. z o.o. o wgląd w dokumenty mogące świadczyć o nawiązaniu stosunku pracy między stronami tj. umowę o pracę, listę obecności, listę płac, zaświadczenie o kwalifikacjach zawodowych wymaganych na danym stanowisku, zakres obowiązków, wskazanie czy przed zatrudnieniem pracownika było prowadzone postępowanie rekrutacyjne, jaki charakter miała wykonywana praca, jaka była przyczyna zatrudnienia pracownika. Ponadto do wskazania czy na czas zastępstwa w okresie absencji chorobowej A. G. (1) został zatrudniony nowy pracownik na danym stanowisku, z analogicznym wynagrodzeniem, skoro była potrzeba zatrudnienia pracownika na danym stanowisku.

Według oświadczenia prezesa zarządu A. G. (2) spółka (...) sp. z o.o. w postępowaniu wyjaśniającym ustalono, że firma zajmuje się handlem sprzedażą paliw i produktów pochodnych. Z wyjaśnień prezesa zarządu A. G. (2) wynikało że A. G. (1) nie dysponowała szczegółowym zakresem obowiązków pracowniczych(...) oraz Spółka (...) sp. z o.o. nie dysponuje dokumentami podpisanymi przez ww, ponieważ pracownik ten nie dysponował pełnomocnictwem do reprezentowania spółki (...) sp. z o.o.(...).

Faktyczne wykonywanie pracy przez A. G. (1) w okresie od 10.07.2017r. potwierdzają jedynie oświadczenia pracowników spółki (...) sp. z o.o. K. Z., B. Z., G. W..

Z pisemnego oświadczenia prezesa zarządu A. G. (2) wynika także, że A. G. jest wnuczką prezesa spółki (...) sp. z o.o.

Ponadto z oświadczenia płatnika składek (...) sp. z o.o. wynika iż pod nieobecność A. G. (1) nikt nie przejął obowiązków bowiem spółka (...) sp. z o.o. nie przystąpiła do ponownej certyfikacji ISO zatem stanowisko pracy wykonywanej przez A. G. (1) tj. stanowisko pełnomocnik ds. ISO było celowo utworzone od 10.07.2017r. dla A. G. (1) na krótko przed zdarzeniem - roszczeniem o wypłatę zasiłku chorobowego z tytułu ciąży.

Organ rentowy nie dał wiary wyjaśnieniom złożonym przez stronę o potrzebie zatrudnienia pracownika, i uznał iż zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych A. G. (1) nastąpiło w celu obejścia przepisów prawa, dla celów korzystania ze świadczeń z ubezpieczeń społecznych. Na podstawie zabranego materiału dowodowego stwierdzono brak zasadności zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych A. G. (1) jako pracownika u płatnika składek (...) sp. z o. o.. W ocenie Inspektoratu ZUS w Ł. zgłoszenie do ubezpieczeń A. G. (1) nastąpiło dla celów długoterminowego korzystania przez nią ze świadczeń z ubezpieczeń społecznych. W przedmiotowej sprawie brak racjonalnych przesłanek pozwalających przyjąć wyjaśnienia płatnika dotyczące zasadności i potrzeby zatrudnienia osoby na nowo utworzonym stanowisku pracy. Zatem na podstawie art. 58 § 1 Kodeksu cywilnego w związku z art. 300 Kodeksu pracy organ stwierdził , że umowa o pracę zawarta między spółką (...) sp. z o. o a A. G. (1) jako zawarta w celu obejścia przepisów prawa jest nieważna, a zatem A. G. (1) z tytułu zawartej umowy o pracę nie podlega ubezpieczeniom społecznym od dnia 10.07.2017r. do 9.03.2019r..

/ decyzja w aktach ZUS k. nienumerowane/

Odwołanie od powyższej decyzji w całości w dniu 12.06.2019 wniosła A. G. (1) domagając się jej zmiany i ustalenie iż podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu rentowemu chorobowemu i wypadkowemu w kwestionowanym przez ZUS okresie od 10lipca 2010 do 9 marca 2019 r.

W uzasadnieniu swego stanowiska podniosła iż nieprawidłowym jest ustalenie ZUS iż została zatrudniona dopiero od 10 lipca 2017 r. podczas gdy w Spółce (...) była zatrudniona już od 1 lipca 2014 r. a następnie w wydzielonej z ww. spółce (...). Wskazała, iż Spółka (...) przez okres jej zatrudnienia od 1 lipca 2014 r. prowadziła certyfikację ISO w związku z czym jej zatrudnienie było uzasadnione potrzebami pracodawcy. Natomiast po powstaniu niezdolności do pracy ubezpieczonej spółka (...) korzystała w zakresie certyfikacji ISO z usług podmiotu zewnętrznego, zaś przyczyny zakończenia certyfikacji wiązały się wyłącznie ze zmiana modelu gospodarczego pracodawcy. Odwołująca podniosą też, iż w okresie zatrudnienia podpisywała dokumentacje wewnętrzną, która została udostępniona ZUS nadto fakt wykonywania przez nią pracy potwierdzili inni pracownicy spółki wobec tego teza o pozorności jej zatrudnienia w spółce (...) nie jest uprawniona.

/ odwołanie k. 3-7/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie jako bezzasadnego nadto o zasądzenie kosztów postepowania wg. norm przepisanych. W uzasadnieniu powyższego stanowiska organ wskazał na brak kontynuacji zatrudnienia od dnia 07.07.2017 r. i podtrzymał argumentację podniesioną w zaskarżonej decyzji.

/ odpowiedź na odwołanie k. 10-10v/

Pismem procesowym z dnia 30 lipca 2019 r. zainteresowany płatnik (...) sp. z o. o przyłączył się do odwołania A. G. (1).

/ pismo k. 15-20/

Na rozprawie w dniu 16 marca 2021 r. poprzedzającej wydanie wyroku strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska procesowe.

/ stanowiska procesowe stron protokół z rozprawy z dnia 16 marca 2021 r. 00:46:19 -01:02:04/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni A. G. (1) z zawodu jest nauczycielem. Ukończyła studia wyższe na Uniwersytecie (...) na kierunku pedagogika. W 2015 r. ukończyła szkolenie Auditor Wewnętrzny ISO 9001:2008 potwierdzony certyfikatem wydanym przez Quantum (...) sp zo.o.

/ bezsporne, dyplom ukończenia studiów w aktach osobowych oraz w aktach ZUS k. nienumerowane, certyfikat w aktach osobowych oraz w aktach ZUS k. nienumerowane/

Płatnik składek (...) sp. z o.o. od 23.05.2002 r. zajmuje się m.in. handlem sprzedażą paliw i produktów pochodnych. Prezesem zarządu jest A. G. (2)- prywatnie dziadek wnioskodawczyni.

/ bezsporne odpis z KRS k. 21-24, 181-184 zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 16 marca 2021 00:14:07 -00:17:53 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 17 grudnia 2019 00:06:31 – 00:39:56, zeznania zainteresowanego A. G. (2) protokół z rozprawy z dnia 16 marca 2021 00:17:53 -00:46:19/

W dniu 24 maja 2016 roku Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników Spółki Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowo- (...) -Usługowe (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. (zwana dalej (...)) podjęło uchwałę w przedmiocie podziału Spółki, a następnie postanowieniem z dnia 13 czerwca 2016 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi XX Wydział Krajowego Rejestru Sądowego wpisał do rejestru (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. (zwana dalej (...)), która powstała wskutek działu Spółki (...) przez wydzielenie zorganizowanej części jej przedsiębiorstwa;

/ bezsporne odpis z KRS k.8-9 zeznania świadka P. L. (1) protokół z rozprawy z dnia 30 lipca 2020 r. 00:07:26-01:00:08 zeznania zainteresowanego A. G. (2) protokół z rozprawy z dnia 16 marca 2021 00:17:53 -00:46:19/

Firma (...) po jej utworzeniu zajmowała się głównie produkcją której już w firmie (...) potem nie było. Firma (...) miała zajmować się odtąd przede wszystkim sprzedażą produktów firm trzecich. Sprzedaż produktów (...) był zarezerwowany dla tej firmy. Spółka (...) od chwili podziału miała być wygaszana. (...) przejęła praktycznie wszystkich pracowników (...) którzy byli zatrudnieni w niej przed przekształceniem. Ostatecznie kontakty handlowe z sieciami firmy (...) zostały przeniesione na firmę (...).

/zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 16 marca 2021 00:14:07 -00:17:53 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 17 grudnia 2019 00:06:31 – 00:39:56 zeznania świadka A. P. protokół z rozprawy z dnia 17 grudnia 2019 r. 01:39:47 -01:50:20 zeznania świadka K. Z. protokół z rozprawy z dnia 17 grudnia 2019 r. 01:50:20 -02:02:43 zeznania świadka B. Z. protokół z rozprawy z dnia 17 grudnia 2019 r. 02:02:43 – 02:16:19 zeznania świadka P. L. (1) protokół z rozprawy z dnia 30 lipca 2020 r. 00:07:26-01:00:08 zeznania zainteresowanego A. G. (2) protokół z rozprawy z dnia 16 marca 2021 00:17:53 -00:46:19//

Pierwotnie odwołująca A. G. (1) była zatrudniona w Spółce (...) od 1 lipca 2014 r. do 12 czerwca 2016 r. w wymiarze ½ etatu za wynagrodzeniem 2800 zł na stanowisku pełnomocnik ds. ISO.

/ bezsporne, umowa o prace z 1.07.2014 w aktach ZUS k. nienumerowane, umowa o pracę z 1.10.2014 w aktach ZUS k. nienumerowane, zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 16 marca 2021 00:14:07 -00:17:53 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 17 grudnia 2019 00:06:31 – 00:39:56 zeznania świadka P. L. (1) protokół z rozprawy z dnia 30 lipca 2020 r. 00:07:26-01:00:08/

Następnie wobec przejścia w części zakładu pracy na nowego pracodawcę została zatrudniona na analogicznych warunkach w spółce (...) w okresie od 13 czerwca 2016 r. do 9 lipca 2017 r.

/ bezsporne, świadectwo pracy z 12.07.2017 r. w aktach ZUS k. nienumerowane zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 16 marca 2021 00:14:07 -00:17:53 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 17 grudnia 2019 00:06:31 – 00:39:56 zeznania świadka P. L. (1) protokół z rozprawy z dnia 30 lipca 2020 r. 00:07:26-01:00:08 zeznania zainteresowanego A. G. (2) protokół z rozprawy z dnia 16 marca 2021 00:17:53 -00:46:19//

Pomiędzy wnioskodawczynią a ww. podmiotami tj. Sp. (...) i (...) zostało zwarte porozumienie, na mocy którego wobec deklarowanych potrzeb (...) w zakresie świadczenia pracy przez pracownika na stanowisku pełnomocnika ds. ISO w miejsce tych wykonywanych dla (...) które mogły być zaspokojone przez innych zatrudnionych w tej firmie z dniem 9 lipca 2017 rozwiązaniu ulegał stosunek pracy wnioskodawczyni zatrudnionej w (...) na tym stanowisku a z dniem 10 lipca 2017 r. miał zostać nawiązany stosunek miedzy nią a (...) na niezmienionych warunkach.

/ porozumienie k. 25-25 v. zeznania świadka P. L. (1) protokół z rozprawy z dnia 30 lipca 2020 r. 00:07:26-01:00:08 zeznania zainteresowanego A. G. (2) protokół z rozprawy z dnia 16 marca 2021 00:17:53 -00:46:19//

W dniu 7.07.2017 r. (...) sp. z o.o. reprezentowana przez Prezesa Zarządu A. G. (2) zawarła z A. G. (1) umowę nazwaną umową o pracę na czas nieokreślony od 10.07.2017 r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku Pełnomocnika ds. ISO za wynagrodzeniem 5000 zł miesięcznie

/ umowa z 7.07.2017 r. w aktach ZUS k. nienumerowane nadto w aktach osobowych/.

Na miejsce wnioskodawczyni w firmie (...) nikt nie został zatrudniony.

/zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 16 marca 2021 00:14:07 -00:17:53 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 17 grudnia 2019 00:06:31 – 00:39:56/

A. G. (1) została zgłoszona do ubezpieczeń jako pracownik (...) od dnia 10.07.2017r.

/ bezsporne/

Płatnik utworzył dokumentację pracowniczą dotyczą ubezpieczonej, w której m.in. znalazły się następujące dokumenty: umowy o pracę z 1.07.2014r., 1.10.2014r., 7.07.2017r., orzeczenie lekarskie -badania wstępne z dnia 27.07.2017r. i 4.07.2017r., karta szkolenia wstępnego w dziedzinie bhp, listy obecności , listy płac, kwestionariusz osobowy dla osoby ubiegającej się o zatrudnienie , kwestionariusz dla pracownika, dyplomy.

/ w aktach ZUS k. nienumerowane nadto w aktach osobowych/.

Wnioskodawczyni nie miała pisemnego zakresu obowiązków.

/bezsporne/

W okresie zatrudnienia wnioskodawczyni do 10.07. 2017r. zarówno firma (...) jak i (...) w zakresie wdrożenia norm ISO PN-EN ISO (...) korzystała z profesjonalnych usług podmiotu zewnętrznego Quantum (...) sp z o.o. (...) do końca maja 2016 (...) począwszy od tego okresu do nadal choć w ograniczonym do doradztwa i konsultingu zakresie.

/ kserokopie faktur wystawianych dla (...) za okres od 30.06.2016 – 31.10.2017 k. 129-145, kserokopie faktur wystawionych dla (...) za okres od 30.07.2014 31.05.2016 k. 148 –171 zeznania świadka M. L. protokół z rozprawy z dnia 17 grudnia 2019 r. 00:49:47 – 01:32:42/

Certyfikaty ISO w zakresie Produkcji od czerwca 2016 r. przeszły z firmy (...) na firmę (...).

/zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 16 marca 2021 00:14:07 -00:17:53 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 17 grudnia 2019 00:06:31 – 00:39:56 zeznania świadka P. L. (1) protokół z rozprawy z dnia 30 lipca 2020 r. 00:07:26-01:00:08, zeznania zainteresowanego A. G. (2) protokół z rozprawy z dnia 16 marca 2021 00:17:53 -00:46:19, kserokopie faktur wystawianych dla (...) za okres od 30.06.2016 – 31.10.2017 k. 129-145, kserokopie faktur wystawionych dla (...) za okres od 30.07.2014 31.05.2016 k. 148 –171/

Przedstawicielem firmy (...) w firmie (...) samodzielnie realizującym umowę konsultingową w zakresie nadzoru obsługi systemu zarządzania jakością był M. L. (2). Ww na podstawie współpracy z pracownikami generował instrukcje i procedury oceniał je oceniał prace pracowników zgodnie z normami ISO–tj. międzynarodowym dobrowolnym systemem zarzadzania jakością gwarantująca określony standard i ułatwiającym komunikację handlową.

/ zeznania świadka M. L. protokół z rozprawy z dnia 17 grudnia 2019 r. 00:49:47 – 01:32:42 zeznania świadka M. A. protokół z rozprawy z dnia 17 grudnia 2019 r. 02:16:19 -02:26:27 zeznania świadka P. L. (1) protokół z rozprawy z dnia 30 lipca 2020 r. 00:07:26-01:00:08 zeznania zainteresowanego A. G. (2) protokół z rozprawy z dnia 16 marca 2021 00:17:53 -00:46:19/

Wdrożenie norm ISO może odbyć się na 3 sposoby za pomocą certyfikacji, realizowania produkcji zgodnie z normami ISO zgodnie z własnymi wytycznymi na poziomie procedur i instrukcji, lub zgodnie z ocena klienta. Jest to proces długotrwały zależy od sposobu skomplikowania produkcji może trwać 3-4 miesiące lub 4 lata.

/ zeznania świadka M. L. protokół z rozprawy z dnia 17 grudnia 2019 r. 00:49:47 – 01:32:42/

W pierwotnym okresie zatrudnienia w firmie (...) jak i (...) do 10.07.2017 r. wnioskodawczyni jako pełnomocnik ds. ISO przyuczała się do wdrażania procesów związanych z ISO pod nadzorem M. L. (2) pełnomocnika zarządu ds. Systemu Jakości przedstawiciela (...) sp zo.o. dla obu firm (...). WW został o to poproszony przez prezesa Zarządu. Zapoznawała się z dokumentacją i korygowała je na potrzeby bieżące. Wówczas sporządzała wszystkie dokumenty i podejmowała czynności pod jego nadzorem, brała udział w szkoleniach zebraniach audytach. Pomagała przy tych czynnościach. Pełniła funkcje audytora wewnętrznego. Za wszystko przy tym odpowiedzialny był M. L.

/ dokumentacja: protokół z przeglądu systemu zarządzania jakością w Spółce (...) z dnia 26 września 2014 roku wraz z załącznikami; harmonogram audytów wewnętrznych na rok 2015 w Spółce (...) wraz z wybranymi raportami z audytu wewnętrznego; protokół z przeglądu systemu zarządzania jakością w Spółce (...) z dnia 30 czerwca 2015 roku, plan kontroli jakości nr (...) ze stycznia 2016 roku obowiązującego w Spółce (...), plan kontroli jakości nr (...) z września 2016 roku obowiązującego w spółce (...) Sp. z o.o., raport z audytu wewnętrznego nr 4.04/2017 z dnia 13 stycznia 2017 roku w spółce (...) Sp. z o.o., k. 26 -78, maile k. 103-104, zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 16 marca 2021 00:14:07 -00:17:53 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 17 grudnia 2019 00:06:31 – 00:39:56 zeznania świadka M. L. protokół z rozprawy z dnia 17 grudnia 2019 r. 00:49:47 – 01:32:42 zeznania świadka M. S. protokół z rozprawy z dnia 17 grudnia 2019 r. 01:32:42 -01:39:47, zeznania świadka A. P. protokół z rozprawy z dnia 17 grudnia 2019 r. 01:39:47 -01:50:20 zeznania świadka K. Z. protokół z rozprawy z dnia 17 grudnia 2019 r. 01:50:20 -02:02:43, zeznania świadka B. Z. protokół z rozprawy z dnia 17 grudnia 2019 r. 02:02:43 – 02:16:19 zeznania świadka M. A. protokół z rozprawy z dnia 17 grudnia 2019 r. 02:16:19 -02:26:27 zeznania świadka J. T. zeznania świadka protokół z rozprawy z dnia 17 grudnia 2019 r. 02:26:27-02:31:11 zeznania świadka P. L. (1) protokół z rozprawy z dnia 30 lipca 2020 r. 00:07:26-01:00:08 zeznania świadka D. K. protokół z rozprawy z dnia 16 marca 2021 00:04:26-00:10:48 zeznania zainteresowanego A. G. (2) protokół z rozprawy z dnia 16 marca 2021 00:17:53 -00:46:19/

Wnioskodawczyni przeszła wówczas szkolenie dotyczące wymagań systemu zarządzania jakością i audytowania na podstawie, którego miała wstępną wiedzę na temat systemu zarzadzania jakością.

/ certyfikat w aktach ZUS k. nienumerowane i w aktach osobowych, zeznania świadka M. L. protokół z rozprawy z dnia 17 grudnia 2019 r. 00:49:47 – 01:32:42 zeznania świadka P. L. (1) protokół z rozprawy z dnia 30 lipca 2020 r. 00:07:26-01:00:08/

Zwykle audytorzy wewnętrzni realizują audyty poza swymi zwykłymi obowiązkami.

/ zeznania świadka M. L. protokół z rozprawy z dnia 17 grudnia 2019 r. 00:49:47 – 01:32:42/

Wówczas wnioskodawczyni realizowała swe obowiązki w różnych godzinach zwykle 3 razy w tygodniu po 4 godziny. Nie była w pracy codziennie korzystała z różnych pokojów nr. 3, 12 sal konferencyjnych. Nie miała służbowego telefonu ani maila, korzystała z wspólnego służbowego komputera, który nie był przydzielony tylko do jej pracy. Część dokumentów przygotowywała pracując zdalnie w domu, korzystając z prywatnego sprzętu.

/zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 16 marca 2021 00:14:07 -00:17:53 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 17 grudnia 2019 00:06:31 – 00:39:56 zeznania świadka M. L. protokół z rozprawy z dnia 17 grudnia 2019 r. 00:49:47 – 01:32:42 zeznania świadka K. Z. protokół z rozprawy z dnia 17 grudnia 2019 r. 01:50:20 -02:02:43, zeznania świadka P. L. (1) protokół z rozprawy z dnia 30 lipca 2020 r. 00:07:26-01:00:08/

W okresie od 10 lipca 2017 r. (...) nie korzystała z usług jakiegokolwiek podmiotu zewnętrznego w zakresie pozwalającym uzyskać certyfikację ISO.

/zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 16 marca 2021 00:14:07 -00:17:53 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 17 grudnia 2019 00:06:31 – 00:39:56 zeznania świadka M. L. protokół z rozprawy z dnia 17 grudnia 2019 r. 00:49:47 – 01:32:42 zeznania świadka P. L. (1) protokół z rozprawy z dnia 30 lipca 2020 r. 00:07:26-01:00:08/

W ramach ponownego zatrudnienia od 10 lipca 2017 r. wnioskodawczyni miała zajmować się wdrażaniem procedur ISO w zakresie sprzedaży samodzielnie. Wnioskodawczyni utworzyła dokumenty tj. księgi jakości, polityka jakości, harmonogram audytów, projekty formularzy audytów karty działań korygujących raporty audytów.

/ dokumenty: harmonogram audytów wewnętrznych na rok 2017 w Spółce (...) z dnia 1 sierpnia 2017 roku, raportu z audytu wewnętrznego z dnia 10 sierpnia 2017 roku w Spółce (...), listy pytań kontrolnych z dnia 10 sierpnia 2017 roku w Spółce (...), polityka jakości z dnia 28 lipca 2017 roku obowiązującej w Spółce (...), księgi jakości Spółki (...) z dnia 28 lipca 2017 roku k. 79-101 zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 16 marca 2021 00:14:07 -00:17:53 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 17 grudnia 2019 00:06:31 – 00:39:56, zeznania świadka P. L. (1) protokół z rozprawy z dnia 30 lipca 2020 r. 00:07:26-01:00:08 zeznania zainteresowanego A. G. (2) protokół z rozprawy z dnia 16 marca 2021 00:17:53 -00:46:19/

Wskazane dokumenty są bardzo zbliżone do analogicznych dokumentów (...) i (...). Przygotowanie takiej dokumentacji od podstaw jest bardzo czasochłonne i skomplikowane trwa parę miesięcy.

/ zeznania świadka M. L. protokół z rozprawy z dnia 17 grudnia 2019 r. 00:49:47 – 01:32:42 zeznania świadka P. L. (1) protokół z rozprawy z dnia 30 lipca 2020 r. 00:07:26-01:00:08/

Wnioskodawczyni miała wgląd do wszystkich starych dokumentów (...) i (...) i na ich podstawie utworzyła ww. dokumentację. Miały one posłużyć do tego by za jakiś czas przejść do certyfikacji.

/zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 16 marca 2021 00:14:07 -00:17:53 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 17 grudnia 2019 00:06:31 – 00:39:56 zeznania świadka P. L. (1) protokół z rozprawy z dnia 30 lipca 2020 r. 00:07:26-01:00:08/

Wnioskodawczyni w okresie spornego zatrudnienia nie podpisywała żadnych dokumentów zewnętrznych.

/zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 16 marca 2021 00:14:07 -00:17:53 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 17 grudnia 2019 00:06:31 – 00:39:56 zeznania zainteresowanego A. G. (2) protokół z rozprawy z dnia 16 marca 2021 00:17:53 -00:46:19/

Wnioskodawczyni od 10.07.2017 r. nie miała stałych godzin pracy. Nie pojawiała się w firmie codziennie, lecz była widywana w pracy przez innych pracowników.

/zeznania świadka K. Z. protokół z rozprawy z dnia 17 grudnia 2019 r. 01:50:20 -02:02:43 zeznania świadka B. Z. protokół z rozprawy z dnia 17 grudnia 2019 r. 02:02:43 – 02:16:19 zeznania świadka M. A. protokół z rozprawy z dnia 17 grudnia 2019 r. 02:16:19 -02:26:27, zeznania świadka J. T. zeznania świadka protokół z rozprawy z dnia 17 grudnia 2019 r. 02:26:27-02:31:11 zeznania zainteresowanego A. G. (2) protokół z rozprawy z dnia 16 marca 2021 00:17:53 -00:46:19/

Nie można podchodzić do certyfikacji jeśli firma nie funkcjonuje.

/ zeznania świadka M. L. protokół z rozprawy z dnia 17 grudnia 2019 r. 00:49:47 – 01:32:42/

Wnioskodawczyni z uwagi na różnorodne schorzenia jakie posiada przez okres 3 lat starała się o dziecko. W tym okresie co miesiąc wykonywała specjalistyczne badanie krwi. W badaniu ginekologicznym z dnia 12 lipca 2017 r. stwierdzono 5 tydzień ciąży – data ostatniej miesiączki 4.06.2017 r.

/ karta ciąży k. 227. Dokumentacja medyczna z poradni neurologicznej k. 231, dokumentacja medyczna z gabinetu stomatologicznego k. 237 dokumentacja medyczna z poradni ginekologicznej k. 263, dokumentacja medyczna k 269 oraz k. 270-279 zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 16 marca 2021 00:14:07 -00:17:53 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 17 grudnia 2019 00:06:31 – 00:39:56

Od dnia 14.08.2017r. A. G. (1) stała się niezdolna do pracy powodu choroby wynikającej z ciąży.

/ bezsporne, dokumentacja medyczna z poradni ginekologicznej k. 263/

W dniu 11.03. (...). wnioskodawczyni urodziła dziecko a następnie korzystała z urlopu macierzyńskiego.

/ odpis aktu urodzenia w aktach osobowych, zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 16 marca 2021 00:14:07 -00:17:53 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 17 grudnia 2019 00:06:31 – 00:39:56/

W miejsce wnioskodawczyni nikt nie został zatrudniony i nikt nie przejął jej obowiązków. Nie było zapotrzebowania na taka pracę z uwagi na problemy finansowe płatnika.

/zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 16 marca 2021 00:14:07 -00:17:53 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 17 grudnia 2019 00:06:31 – 00:39:56 zeznania zainteresowanego A. G. (2) protokół z rozprawy z dnia 16 marca 2021 00:17:53 -00:46:19//

(...) nie został wprowadzony do sp. (...).

/bezsporne, zeznania zainteresowanego A. G. (2) protokół z rozprawy z dnia 16 marca 2021 00:17:53 -00:46:19/

W 2019 r. w styczniu firma (...) musiała zawiesić działalność z uwagi na decyzję Urzędu Skarbowego z września 2017 r. od której się odwołuje. Kontrola została wszczęta już w 2015 r. Postępowanie kontrolne dotyczyło sprzedaży produktów petrochemicznych. Kontrola dotyczyła odprowadzania VAT. Urząd objął kontrolą lata 2012-2014. Zakwestionował faktury za 500 milionów za cały okres . Ostatnia czynność organu podatkowego była w 2015 r. Firma od września 2017 r. miała zablokowane konta bankowe musiała zwolnić pracowników i wnioskować do ZUS by w stosunku do osób na zasiłkach macierzyńskich przejął jej obowiązki.

/zeznania świadka B. Z. protokół z rozprawy z dnia 17 grudnia 2019 r. 02:02:43 – 02:16:19/

Umowa wiążąca wnioskodawczynię z (...) została rozwiązana w dniu 09.03.2019 r. za porozumieniem stron.

/ bezsporne świadectwo pracy w aktach ZUS k. nienumerowane nadto w aktach osobowych zeznania zainteresowanego A. G. (2) protokół z rozprawy z dnia 16 marca 2021 00:17:53 -00:46:19//

Wnioskodawczyni obecnie pracuje w firmie (...) jest w radzie nadzorczej spółki.

/ bezsporne zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 16 marca 2021 00:14:07 -00:17:53 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 17 grudnia 2019 00:06:31 – 00:39:56 zeznania zainteresowanego A. G. (2) protokół z rozprawy z dnia 16 marca 2021 00:17:53 -00:46:19/

Spółka (...) złożyła zeznania CIT -8 za lata 2016-2018 w których wykazała:

- w 2016 r. dochód 1.322.749,02 zł;

-w 2017 r. stratę 182.515,17 zł;

- w 2018 r. dochód 93.775,16 zł.

/ informacja US k. 228/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych dowodów w postaci dokumentów m.in. akt osobowych ubezpieczonej, dokumentacji medycznej wnioskodawczyni, dokumentów znajdujących się w aktach ZUS, dokumentacji finansowej płatnika składek nadto pozostałych dokumentów złożonych w toku procesu dokumenty te nie były bowiem kwestionowane przez żadną ze stron. Ponadto ustalenia w sprawie poczyniono także z osobowych źródeł dowodowych zeznań przesłuchanych w procesie świadków zeznań wnioskodawczyni i zainteresowanego

Sąd jedynie częściowo dał wiarę zeznaniom wnioskodawczyni oraz zainteresowanego płatnika nadto świadka P. L. (1) w zakresie w jakim posłużyły do poczynienia ustaleń.

Oceniając zebrany w sprawie materiał dowodowy Sąd nie dał wiary zeznaniom ubezpieczonej A. G. (1) występującego w imieniu zainteresowanej spółki (...) oraz świadka P. L. (1), w części w której wskazywały na realność zawartej umowy o pracę oraz faktycznego świadczenia pracy przez ubezpieczoną w ramach tej umowy. Przy czym podkreślenia wymaga iż ocenie podlegał zakwestionowany zaskarżona decyzja okres od 10.07.2017r. do 9.03.2019 r. W ocenie Sądu, w świetle zgromadzonego w postępowaniu materiału dowodowego, brak jest podstaw do przyjęcia, iż stosunek pracy w tym okresie faktycznie był realizowany. Przeciwko prawdziwości zeznań stron i świadka, zdaniem Sądu, ustalone okoliczności faktyczne.

Przede wszystkim wskazać należy, iż za ww. okres zatrudnienia poza dokumentacją osobową czy inną dokumentacją dotyczącą pracownika, które stanowią formalny element zatrudnienia, a nie są dowodem faktycznego istnienia pomiędzy stronami stosunku pracy, brak jest jakichkolwiek innych dokumentów zewnętrznych potwierdzających działalność ubezpieczonej bezpośrednio na rzecz płatnika.

Wnioskodawczyni co prawda podpisała i przedłożyła w procesie utworzoną przez siebie dokumentację wewnętrzną: harmonogram audytów wewnętrznych na rok 2017 w Spółce (...) z dnia 1 sierpnia 2017 roku, raport z audytu wewnętrznego z dnia 10 sierpnia 2017 roku w Spółce (...), listę pytań kontrolnych z dnia 10 sierpnia 2017 roku w Spółce (...), politykę jakości z dnia 28 lipca 2017 roku obowiązującej w Spółce (...), księgi jakości Spółki (...) z dnia 28 lipca 2017 roku niemniej jednak powyższe samo w sobie jeszcze nie potwierdza wykonania tych czynności w oparciu o umowę o prace na warunkach określonych w art. 22 kp. Wskazane dokumenty potwierdzają pewną aktywność ubezpieczonej w ramach współpracy z (...). Jednakże w ocenie Sądu powyższe miało jedynie uprawdopodabniać fakt zawarcia stosunku pracy z wnioskodawczynią. Należy podkreślić co wynika z zeznań przesłuchanych w procesie świadków zwłaszcza M. L. a także P. L. (1), iż stworzenie takiej dokumentacji adekwatnej do sytuacji i potrzeb firmy takiej jak (...) jest procesem skomplikowanym złożonym czasochłonnym – co najmniej kilkumiesięcznym Tymczasem wnioskodawczyni miałaby powoływaną dokumentację utworzyć w przeciągu niespełna miesięcznego okresu zatrudnienia a część z niej już po 2 tygodniach rzekomej pracy. Sąd miał przy tym na uwadze, iż mogła bazować na dokumentacji wcześniejszej, lecz skoro co wynika z zeznań zainteresowane i świadka P. L. powódka miała wdrożyć procedury ISO w nowej rzeczywistości dla firmy opartej na sprzedaży nie produkcji trudno uznać, iż powyższe miało istotną wartość dla pracodawcy. Powielenie istniejących wcześniej procedur w ocenie Sądu miało co za tym idzie miało tylko uprawdopodobnić, iż faktycznie określone czynności jako pełnomocnik ds. ISO w ramach zatrudnienia wnioskodawczyni wykonywała. Na taką działalność wnioskodawczyni w ramach wdrożenia ponownie procedur ISO w (...) nie wskazują też zeznania złożone przez przesłuchanych w procesie świadków. Większość z nich opisała bowiem charakter pracy wnioskodawczyni w okresie, który nie jest objęty sporną decyzją a o faktycznym wykonywaniu przez nią obowiązków dla (...) od 10.07.2017r. miała znikomą lub żadną wiedzę. Z zeznań świadków wynika iż wnioskodawczyni sporadycznie pojawiała się w pracy przy tym nie wiadomo na jakiej podstawie i co konkretnie w tym okresie miała robić. Żaden z pracowników zainteresowanego poza prezesem zarządu (...) P. L. (1) - które Sąd uznał w tym zakresie za niewiarygodne - nie miał żadnej wiedzy na temat ponownego wdrażania tych procedur. Tymczasem gdyby w istocie miało to miejsce wymagało to audytów i kontroli praktycznie w ramach każdego działu. Natomiast żaden z pracowników faktycznego wykonywania takich czynności w okresie od lipca 2017 r. nie potwierdził. Nikt dokładnie nie wiedział co robiła i na jakiej podstawie w tym czasie wnioskodawczyni. Ponadto wątpliwym jest jak powódka miała tą procedurę samodzielnie wdrażać skoro spółka (...), z uwagi na problemy finansowe, praktycznie już wcześniej przekazała większość pracowników firmie (...) - w praktyce wygaszała działalność a w końcu ją zawiesiła. Tym samym nie było w praktyce zapotrzebowania na pracę powódki. Jak zeznał bowiem M. L. by wdrażać ISO firma musi działać. Dodatkowo zauważyć należy iż nawet uznając że Sąd nie jest władny oceniać racjonalności działania konkretnego podmiotu w zakresie oceny potrzeb zatrudnienia danego pracownika i przydatności faktycznie wykonanych przez niego zadań bo to pracodawca ponosi ryzyko gospodarcze swych działań, to i tak niemożliwym jest zakwalifikowanie czynności wnioskodawczyni jako wykonywanych w ramach umowy o pracę. W ocenie Sądu niewiarygodnymi są bowiem twierdzenia ubezpieczonej i płatnika, iż w ramach powierzonych jej czynności praca wnioskodawczyni była jakkolwiek kontrolowana. Listy obecności nie mogą stanowić podstawy ustaleń w zakresie faktycznego czasu pracy wnioskodawczyni bowiem co przyznają strony i co znajduje odzwierciedlenie w zeznaniach świadków wnioskodawczyni nie była w pracy codziennie. Brak jest ewidencji czasu pracy. Nie wiadomo więc nawet jaki był faktyczny wymiar jej czasu pracy. Niejasnym jest też kto wydawał wnioskodawczyni polecenia dotyczące pracy i kto na bieżąco rozliczał ja z zadań. Prezes Zarządu (...) zeznał, iż sam nie ma konkretnej wiedzy co do procedur ISO nie był więc w stanie weryfikować poczynań wnioskodawczyni. Brak też było pisemnego zakresu obowiązków. W konsekwencji brak dowodów na wykonywanie pracy pod kierownictwem pracodawcy.

W ocenie Sądu niewiarygodnymi są też zeznania płatnika, wnioskodawczyni i świadka P. L. co do faktycznej potrzeby gospodarczej jej zatrudnienia. Mimo iż jak twierdzili ww. firma (...) wymagała ponownego wdrożenia ISO nikt obowiązków wnioskodawczyni nie przejął nikt nie został zatrudniony w jej miejsce. Sąd przy tym za niewiarygodne uznaje wyjaśnienia płatnika, w których wskazywał, iż na przeszkodzie temu stanęła tylko i włącznie decyzja organu skarbowego i blokada kont płatnika, z powodu której firma znalazła się w niekorzystnej sytuacji finansowej. Podnieść należy, iż wobec tego, że postępowanie kontrolne było prowadzone już od 2015 r. zainteresowany musiał mieć świadomość wagi stawianych mu zarzutów i płynących z nich konsekwencji. Ponadto na co już wskazywano, co potwierdza całokształt zebranego w sprawie materiału (...) w dużej mierze wygaszała działalność. Mając na względzie powyższe Sąd odmówił wiary wnioskodawczyni płatnikowi i świadkom co do faktu, że rzeczywiście ubezpieczona świadczyła pracę w ramach zawartej umowy o pracę od 1 lutego 2020 r.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jako niezasadne podlegało oddaleniu.

Zgodnie z treścią art.6 ust.1 punkt 1, art.8 ust.1 i art.11 ust.1 i art.12 ust.1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2021 r. poz. 423 t.j. pracownicy, to jest osoby pozostające w stosunku pracy, podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym.

Definicja pracownika na gruncie prawa ubezpieczeń społecznych została zawarta w przepisie art.8 ust.1 ww. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który stanowi, iż za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy. Pojęcie stosunku pracy o jakim mowa w art.8 ust.1 ww. ustawy jest równoznaczne z pojęciem stosunku pracy definiowanym przez art. 22 k.p. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2005 roku, I UK 296/04, OSNP 2006/9-10/157).

Stosownie do treści art.22§1 k.p. przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Stosunek pracy posiada szczególne cechy, które pozwalają na jego odróżnienie od innych stosunków prawnych do niego zbliżonych.

Stosunek pracy wyróżnia się:

1)  koniecznością osobistego wykonania pracy,

2)  podporządkowaniem pracownika pracodawcy,

3)  stałym wykonywaniem pracy na rzecz pracodawcy

4)  i na jego ryzyko,

5)  a ponadto odpłatnością pracy.

W razie ustalenia, że w łączącym strony stosunku prawnym występowały elementy obce stosunkowi pracy nie jest możliwa ocena, że zawarta została umowa o pracę.

Nawiązanie stosunku pracy skutkuje równoległym powstaniem stosunku ubezpieczenia. Obydwa te stosunki, jakkolwiek mają inne cele, to wzajemnie się uzupełniają i zabezpieczają pracownika materialnie - pierwszy na co dzień, drugi na wypadek zdarzeń losowych. Stosunek ubezpieczenia społecznego pracowniczego jest konsekwencją stosunku pracy i jako taki ma charakter wtórny. Ubezpieczenie społeczne nie może bowiem istnieć bez stosunku pracy. Uruchomienie stosunku ubezpieczeniowego może odnosić się wyłącznie do ważnego stosunku pracy, a więc takiego, który stanowi wyraz woli obu stron realizowania celów, którym umowa ma służyć. Jeżeli stosunek pracy nie powstał bądź też nie jest realizowany, wówczas nie powstaje stosunek ubezpieczeniowy, nawet jeśli jest odprowadzana składka na ubezpieczenie społeczne (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 17 stycznia 2006 roku III AUa 433/2005, Legalis nr 88987). Sam fakt, że oświadczenia stron umowy o pracę zawierają określone w art.22 k.p. formalne elementy umowy o pracę nie oznacza, że umowa taka jest ważna.

Sąd podziela pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w uzasadnieniu wyroku z dnia 25 stycznia 2005 roku (II UK 141/04, OSNP 2005/15/235), w którym stwierdzono, iż stronom umowy o pracę, na podstawie której rzeczywiście były wykonywane obowiązki i prawa płynące z tej umowy, nie można przypisać działania w celu obejścia ustawy (art.58§1 k.c. w zw. z art.300 k.p.). Ocena taka nie odnosi się jednak do sytuacji gdy podejmowane czynności w ramach zawartej umowy o pracę nie mają na celu rzeczywistej realizacji tej umowy, a jedynie uwiarygodnienie jej świadczenia – innymi słowy są czynnościami pozornymi, fikcyjnymi - pracownik udaje, że wykonuje jakieś czynności jedynie po to, aby stworzyć dowody jej świadczenia. Nawiązanie umowy o pracę może bowiem wynikać z czynności faktycznych wyrażających się z jednej strony zobowiązaniem pracownika do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem, z drugiej zobowiązaniem pracodawcy do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem (art.22§1 k.p.).

W niniejszej sprawie płatnik składek (...) Sp. z o.o. zawarł z A. G. (1) od 10.07.2017 r. umowę o pracę, która z formalnego punktu widzenia stanowiła stosowną podstawę do objęcia wnioskodawczyni ubezpieczeniem społecznym. Ważność tej umowy została jednak – słusznie – zakwestionowana przez organ rentowy.

Zdaniem Sądu, analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że ubezpieczona pewne czynności w spornym okresie w ramach współpracy z (...) Sp. z o.o. wykonywała. W świetle złożonych dokumentów formalnie utworzyła harmonogram audytów wewnętrznych na rok 2017 w Spółce (...) z dnia 1 sierpnia 2017 roku, raport z audytu wewnętrznego z dnia 10 sierpnia 2017 roku w Spółce (...), listę pytań kontrolnych z dnia 10 sierpnia 2017 roku w Spółce (...), politykę jakości z dnia 28 lipca 2017 roku obowiązującej w Spółce (...), księgi jakości Spółki (...) z dnia 28 lipca 2017 roku. Należało jednak zważyć, czy, przy uwzględnieniu całokształtu treści stosunku prawnego realizowanego przez strony, czynności te były świadczone w ramach zatrudnienia pracowniczego, w warunkach podporządkowania w tym na rzecz i ryzyko pracodawcy.

Przede wszystkim w toku niniejszego postępowania nie zostały złożone żadne dokumenty (poza dokumentacją osobową), z których wynikałoby, że wnioskodawczyni świadczyła pracę w ramach stosunku pracy. O ile bowiem z zebranego materiału dowodowego wynika, że (...) opracowała te dokumenty, o tyle nie sposób stwierdzić, że czynności te wykonywała w ramach obowiązującego ją stosunku pracy w reżimie art. 22 kp, jak również kiedy je sporządziła.

W ocenie Sądu brak jest dowodu na rzeczywisty czas pracy ubezpieczonej . W procesie nie przedstawiono żadnych dowodów wskazujących na rzeczywisty czas pracy i jej wymiar. Nie sposób zatem stwierdzić w jakich konkretnie godzinach i w które konkretnie dni miałaby świadczyć stosunek pracy. Świadkowie widywali wnioskodawczynię w zakładzie ale nie miało to miejsca codziennie, ponadto sam prezes zarządu zainteresowanej spółki przyznał tę okoliczność. Brak dowodów na to, że ubezpieczona swobodnie nie decydowała o godzinach zakończenia i rozpoczęcia pracy oraz okoliczności wskazujących na fakt sprawowania realnej kontroli płatnika w zakresie czasu pracy np. poprzez rzetelne rozliczanie przepracowanych godzin. Nie przedłożono żadnych harmonogramów, ewidencji czasu pracy czy jakichkolwiek innych dokumentów pozwalających na rozliczenie jej czasu pracy. Niejasnym jest wymiar czasu w jakim pracę wykonywała. Prowadzone przez płatnika listy obecności nie odzwierciedlają rzeczywistości. Płatnik nie prowadził na bieżąco list obecności, tym samym trudno mówić w tym przypadku o podporządkowaniu pracownika co do miejsca, czasu pracy i wykonywanych obowiązków oraz rozliczania go z powyższego. Zatem już brak możliwości kontroli pracodawcy nad tym, w jakim czasie ubezpieczona wykonywała swoje obowiązki wynikające z zawartej umowy w spornym okresie wyklucza zakwalifikowanie spornej umowy od 10.07.2017 jako umowy o pracę. Strony umowy nie wykazały, by taka kontrola miała miejsce.

Ponadto zdaniem Sądu Okręgowego, elementem charakterystycznym umowy o pracę, którego analizowany stosunek pracy na pewno nie zawierał, było wykonywanie pracy w ramach podporządkowania pracowniczego pod kierownictwem pracodawcy. Dla stwierdzenia, że w treści stosunku prawnego występuje pracownicze podporządkowanie pracownika pracodawcy, z reguły wskazuje się na takie elementy jak: określony czas pracy i miejsce wykonywania czynności, podpisywanie listy obecności, podporządkowanie pracownika regulaminowi pracy oraz poleceniom kierownictwa co do miejsca, czasu i sposobu wykonywania pracy oraz obowiązek przestrzegania norm pracy, obowiązek wykonywania poleceń przełożonych, wykonywanie pracy zmianowej i stała dyspozycyjność, dokładne określenie miejsca i czasu realizacji powierzonego zadania oraz ich wykonywanie pod nadzorem kierownika itp. /II UK 202/18 - postanowienie SN - Izba Pracy z dnia 29-05-2019/. Jak wskazuje zebrany w sprawie materiał dowodowy w okresie w którym wnioskodawczyni miała faktycznie na rzecz płatnika świadczyć pracę nie podlegała żadnej kontroli. Przede wszystkim zwrócić należy uwagę na to, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie potwierdza, aby płatnik po 10.07.2017 r. (wcześniej niewątpliwie podlegała M. L.) kierował pracą wnioskodawczyni, w szczególności, aby wskazywał na konkretne zadania do realizacji związane z powierzonym stanowiskiem pracy, oraz aby zakreślał konkretne terminy wykonania poszczególnych zadań. Jest to istotne, jeżeli uwzględni się, że zatrudnienie pracownicze odwołuje się do staranności, a nie rezultatu. Przyjęcie, że pracownik wykonuje pracę pod kierownictwem pracodawcy oznacza, że przejawy takiego kierownictwa będą mieć miejsce w trakcie realizacji procesu pracy. Pracodawca wskazuje zadania oraz proces ich realizacji. Wykonywanie poleceń jest fundamentem wzajemnych relacji między stronami stosunku pracy. Innymi słowy, istotą pracy umownie podporządkowanej jest możliwość codziennego konkretyzowania pracownikowi jego obowiązków, a w szczególności określania czynności mieszczących się w zakresie uzgodnionego rodzaju pracy i sposobu ich wykonywania. Przy tym pracowniczego podporządkowania nie można utożsamiać z permanentnym nadzorem (obserwacją) przełożonego nad sposobem czy też właściwym tempem wykonywanych czynności, wystarczy bowiem wskazanie zadania i zakreślenie terminu jego wykonania, a następnie kontrola jakości i terminowości wykonanej pracy. Istotne natomiast jest to, że pracownik nie ma samodzielności w określaniu bieżących zadań, ponieważ to należy do sfery pracodawcy organizującego proces pracy. Wyznaczanie osobie zatrudnionej w sposób jednostronny miejsca, w którym ma ona wykonywać pracę, a także określanie godzin jej pracy, wskazuje na istnienie cechy charakterystycznej dla umowy o pracę. Codzienne stawianie się do pracy, bez z góry określonych czynności do wykonania i realizowanie na bieżąco poleceń przełożonych, zwykle świadczy o wykonywaniu pracy pod kierownictwem pracodawcy./ II PK 27/18 - wyrok SN - Izba Pracy z dnia 16-05-2019/.

Ze zgromadzonego materiału dowodowego nie wynika, aby taki stan rzeczy miał miejsce w przypadku wnioskodawczyni. Brak podstaw do uznania by były jej wydawane bieżące polecenia co do wykonywania pracy. Z zeznań złożonych w procesie przez prezesa zarządu (...) jak i prezesa zarządu (...) należy wywnioskować, iż generalnie złożono iż wnioskodawczyni miała opracować ponownie procedury ISO dla (...) z uwzględnieniem jej nowego profili działalności sprzedaży a nie produkcji. Nie zostały zakreślone żadne ramy czasowe, nie wskazano sposobu realizacji obowiązków, czynności jakie winny być podejmowane, godzin w jakich praca ma być wykonywana. Nie ma też jakichkolwiek dowodów iż A. G. (1) była na bieżąco rozliczana z podejmowanych działań. To że prezes zarządu podpisał utworzoną przez nią dokumentację nie można utożsamiać z bieżącym monitowaniem jej pracy. A. G. (2) zeznał, iż nie zna się dokładnie na obowiązujących procedurach w zakresie ISO tym samym podpisanie dokumentacji nie miało nic wspólnego z ze sprawdzeniem jakości pracy wnioskodawczyni. Nie ma zatem żadnych podstaw do przyjęcia, że powódka w spornym okresie świadczyła pracę w warunkach kierownictwa pracodawcy.

Sąd miał przy tym na uwadze, iż stanowisko pracy wnioskodawczyni z uwagi na posiadaną przez nią wiedzę i uprawnienia co podkreślały też strony miało mieć już od 10.07.2017 r. charakter samodzielny. Sąd miał też na względzie, iż pojęcie kierownictwa pracodawcy, o którym mowa w art. 22 § 1 KP, nie ma jednowymiarowego kształtu, dostrzegalna jest tendencja do „rozluźnienia” tego rygoru w stosunku do poszczególnych grup pracowniczych albo z uwagi na rodzaj wykonywanej pracy np. w postaci podporzadkowania autonomicznego II UK 211/18 - postanowienie SN - Izba Pracy z dnia 29-05-2019. Podporządkowanie autonomiczne polega na tym, że pracownik otrzymuje jedynie zadania do wykonania. Samodzielnie z uwagi na posiadaną wiedzę i umiejętności decyduje zaś o sposobie ich realizacji. Przejawem podporządkowania pracowniczego w odniesieniu do osób zatrudnionych w warunkach autonomicznego podporządkowania jest jednak nadal uznawane przez doktrynę prawa pracy uprawnienie pracodawcy do wydawania im wiążących bieżących poleceń dotyczących pracy i bezpośredniej bieżącej kontroli. Ogólna kontrola osoby zatrudnionej, dokonywana w procesie pracy z punktu widzenia rezultatów działalności, nie świadczy o podporządkowaniu pracowniczym. „Autonomicznie podporządkowany” w tej sytuacji był bowiem podporządkowany w istocie własnym decyzjom. /II PK 327/17 - postanowienie SN - Izba Pracy z dnia 15-01-2019/. Na gruncie rozpoznawanej sprawy bieżąca kontrola wnioskodawczyni nie miała miejsca okoliczności tej nie wykazano. Ponadto z uwagi na brak pisemnego zakresu obowiązków dyskusyjnym jest za co konkretnie odpowiadała i czego od niej na poszczególnych etapach pracy wymagano. Niejasnym jest czy starania przez nią podejmowane fatycznie odpowiadały zakreślonym oczekiwaniom. Dlatego kierownictwo pracodawcy także jako cecha charakterystyczna dla łączącego strony stosunku prawnego również nie występowało .

Konstatacja ta jest ważna, gdy założy się, że pracy pod kierownictwem w myśl art. 22 § 1 k.p., jest jedną z najważniejszych cech w procesie typizacji charakteru stosunku prawnego łączącego strony(wyrok SN z dnia 20.03.1965 r., III PU 28/64, OSNCP 1965, nr 9, poz. 157).

Jasne przy tym jest, że cechy podporządkowania pracowniczego mogą być w określonym zakresie charakterystyczne również dla zobowiązań cywilnoprawnych, a nadto, że mogą występować z różnym nasileniem (zob. wyrok SN z dnia 10.10.2003 r., I PK 466/02 Pr. Pracy 2004, nr 3, s. 35). Zatem zasadne jest rozważenie reguły umożliwiającej rozróżnienie, czy dany stan faktyczny charakteryzuje się podporządkowaniem pracowniczym, czy też więź łącząca strony nosi znamiona innej zależności (zbliżonej do kierownictwa pracodawcy). Ma to znaczenie, gdy weźmie się pod uwagę, że umowa mająca za przedmiot świadczenie pracy nie może mieć mieszanego charakteru, łączącego elementy umowy o pracę i umowy cywilnoprawnej (Wyrok SN z dnia 23.01.2002 r., I PKN 786/00, OSNP 2004, nr 2, poz.23. Z. K., Rodzaje kontraktów menedżerskich, (...) 1999, nr 7, s. 12).

W konsekwencji dla oceny zobowiązania pracowniczego drugoplanowe znaczenie ma nazwa umowy oraz deklarowana w chwili jej zawarcia treść. Ważne jest, w jaki sposób strony kształtują więź prawną w trakcie jej trwania. Zważywszy, że ustawodawca nie zdecydował się na wskazanie dla stosunku pracy elementów przedmiotowo istotnych, zrozumiałe jest, że klasyfikacja doniosłości cech charakterystycznych zobowiązania pracowniczego jest problematyczna. Mimo to za prawidłowy należy uznać pogląd podkreślający konieczność występowania kierownictwa pracodawcy w stosunkach pracy. Więź tą cechuje praca pod kierownictwem, które stanowi element sine qua non każdego zatrudnienia pracowniczego. Formułując tą tezę nie można pomijać, że kierownictwo pracodawcy w procesie rozróżniania reżimów umownych ma niewątpliwie pierwszoplanowe znaczenie. Jest tak dlatego, że nie występuje ono przy umowach cywilnoprawnych. Słuszne jest zatem stanowisko, zgodnie z którym kierownictwo pracodawcy jest jedyną cechą rzeczywiście odróżniającą stosunek pracy od umów cywilnoprawnych (Z. Hajn, glosa do wyroku SN z dnia 16.12.1998 r.,, II UKN 394/98, OSP 2000, nr 12, poz. 177).

Zdaniem Sądu Okręgowego w tym kontekście nie ma wątpliwości, że umowa o pracę łącząca wnioskodawczynie i płatnika składek od 10.07.2017 r. miała charakter fikcyjny. Stanowisko takie uzasadniają ustalone okoliczności faktyczne. Wnioskodawczyni nie wykazała, że w ramach zawartej spornej umowy o pracę doszło do nawiązania i realizacji stosunku pracy w ramach podporządkowania pracowniczego.

Wskazać należy, że zgodnie z art.83§1 k.c. w zw. z art.300 k.p. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Z czynnością prawną pozorną mamy do czynienia wówczas, gdy występują łącznie, następujące warunki: oświadczenie woli musi być złożone tylko dla pozoru, oświadczenie woli musi być złożone drugiej stronie, adresat oświadczenia woli musi zgadzać się na dokonanie czynności prawnej jedynie dla pozoru, czyli być aktywnym uczestnikiem stanu pozorności. Pierwsza i zasadnicza cecha czynności pozornej wyraża się brakiem zamiaru wywołania skutków prawnych, jakie prawo łączy z tego typu i treścią złożonego oświadczenia. Jest to zatem z góry świadoma sprzeczność między oświadczonymi a prawdziwymi zamiarami stron, czyli upozorowanie przez strony na zewnątrz i wytworzenie przeświadczenia dla określonego kręgu (otoczenia), nie wyłączając organów władzy publicznej, że czynność o określonej treści została skutecznie dokonana. Jednakże zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, wyrażonym w wyroku z 14 marca 2001 roku (sygn. akt III UKN 258/00, OSNAP 2002/21/527), nie można przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę, gdy pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca świadczenie to przyjmował. Nie wyklucza to rozważenia, czy w konkretnym przypadku zawarcie umowy zmierzało do obejścia prawa (art.58§1 k.c. w związku z art. 300 k.p.).

W wyroku z dnia 2 lipca 2008 roku (II UK 334/07, Lex nr 531865) Sąd Najwyższy wskazał, iż w sytuacji, gdy wolą stron zawierających umowę było faktyczne nawiązanie stosunku pracy i doszło do świadczenia pracy za wynagrodzeniem, sama świadomość jednej ze stron umowy, a nawet obu stron, co do wystąpienia w przyszłości zdarzenia uprawniającego do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, nie daje podstawy do uznania, że umowa miała na celu obejście prawa. Ocena taka nie odnosi się jednak do sytuacji gdy podejmowane czynności w ramach zawartej umowy o pracę nie mają na celu rzeczywistej realizacji tej umowy, a jedynie uwiarygodnienie jej świadczenia – innymi słowy są czynnościami pozornymi, fikcyjnymi - pracownik udaje, że wykonuje jakieś czynności jedynie po to, aby stworzyć dowody jej świadczenia.

Tytułem do ubezpieczenia, z którym przepisy prawa ubezpieczeń społecznych łączą podleganie ubezpieczeniu i prawo do świadczeń, miało być w przedmiotowej sprawie zatrudnienie, jako wykonywanie pracy w ramach stosunku pracy. Nie jest istotne przy tym, czy strony miały realny zamiar zobowiązania się – przez pracownika do wykonywania pracy a przez pracodawcę do przyjmowania tego świadczenia i wypłacania wynagrodzenia, lecz to czy zamiar taki został w rzeczywistości zrealizowany. Pozorność wyraża się w braku zamiaru wywołania skutków prawnych i jednoczesnym zamiarze stworzenia okoliczności mających na celu zmylenie osób trzecich. Istotne znaczenie ma niezgodność między aktem woli a jego uzewnętrznieniem. Założeniem unormowania jest zgoda drugiej osoby na złożenie oświadczenia woli dla pozoru.

Ocena realizacji zwartej przez wnioskodawczynię i płatnika umowy o pracę po 10.07 2017 r. wskazuje na to, że strony nie miały zamiaru jej realizować. O pozorności umowy o pracę wnioskować należy z całokształtu okoliczności od chwili jej podpisania i przez pryzmat zdarzeń późniejszych - rozwiązanie stosunku pracy w 2019 r. wobec zaprzestania działalności przez spółkę. Strony mogą dowolnie ustalać wzajemne stosunki prawne i układać relacje, jednak zasada swobody zawieranych umów doznaje ograniczenia, w sytuacji, w której zawarcie postanowień umownych prowadzi do obejścia obowiązujących przepisów prawa, do nadużycia prawa, jego naruszenia, czy wreszcie naruszenia zasad sprawiedliwości społecznej. O tym, czy strony prawidłowo układają i realizują stosunek pracy, stanowiący tytuł ubezpieczeń społecznych, nie decyduje formalne zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacenie składki, wystawienie świadectwa pracy, ale faktyczna realizacja umowy, zgodnie z jej treścią i w warunkach charakterystycznych dla tego stosunku prawnego. Treścią stosunku pracy jest obowiązek osobistego wykonywania pracy określonego rodzaju przez pracownika pod kierownictwem, na rzecz i na ryzyko pracodawcy oraz obowiązek pracodawcy zatrudniania pracownika przy umówionej pracy i wypłacania mu wynagrodzenia za pracę. W przypadku każdej umowy o pracę, podstawą jej zawarcia może być jedynie uzasadniona potrzeba o charakterze ekonomicznym, znajdująca oparcie w charakterze prowadzonej działalności. To potrzeba gospodarcza pracodawcy determinuje zatrudnienie. Przy ocenie pozorności umowy o pracę, racjonalność zatrudnienia, potrzeba zatrudnienia pracownika są przesłankami istotnymi dla oceny ważności umowy. /Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 15 października 2019 r. III AUa 116/19/

W ocenie Sądu płatnik w ogóle w spornym okresie nie miał potrzeby zatrudniania pracownika w oparciu o umowę o pracę. Płatnik, co prawda nie miał aktualnej certyfikacji ISO niemniej jednak wygaszał działalność ograniczał ją do sprzedaży, przekazał większość pracowników firmie (...) jak i borykał się z problemami wynikającymi z rezultatów kontroli skarbowej przeprowadzonej w 2015r. Nie wykazano, iż istniała realna potrzeba wdrożenia ISO by płatnik mógł korzystać z efektów pracy powierzonej wnioskodawczyni. Brak dowodów na to iż czynności wykonane przez wnioskodawczynie nie były w dużej mierze powieleniem już uprzednio istniejących procedur a nawet jeśli, by było to istotnym i przydatnym elementem dla uzyskania certyfikacji. W ocenie Sądu stworzenie tej dokumentacji miało jedynie uprawdopodabniać zatrudnienie wnioskodawczyni w oparciu o umowę o pracę. O braku potrzeby zatrudnienia A. G. (1) świadczy przede wszystkim brak zatrudnienia innego pracownika w czasie jej nieobecności w pracy i zaprzestanie działalności przez spółkę. Jak już wspomniano nieprzekonywująca jest argumentacja, iż zablokowania kont i konieczności zawieszenia działalności nie dało się przewidzieć gdyż jej wygaszanie- ograniczanie w świetle zeznań świadków było faktem a problemy związane z kontrolą skarbową były znane od dłuższego okresu czasu od 2015 r. Wykonywane przez wnioskodawczynie czynności były de facto zbędne pracodawcy, a więc jej zatrudnienie miało charakter fikcyjny. Co więcej, utrzymywanie dalszego zatrudnienia wnioskodawczyni było ekonomicznie nieuzasadnione z uwagi na straty i konieczność zawieszenia działalności. Sąd doszedł zatem do przekonania iż stronom zależało wyłącznie na formalnym utrzymaniu tytułu ubezpieczenia.

Tymczasem podleganie pracowniczym ubezpieczeniom społecznym jest uwarunkowane nie tyle opłacaniem składek ubezpieczeniowych, ale legitymowaniem się statusem pracownika rzeczywiście świadczącego pracę w ramach ważnego stosunku pracy. Stosunek pracy jest bowiem stosunkiem zobowiązaniowym uzewnętrzniającym wolę umawiających się stron. W sytuacji, gdy strony nie pozostają faktycznie związane stosunkiem pracy, nie można mówić o fakcie podlegania pracowniczym ubezpieczeniom społecznym. Natomiast sam fakt wykonywania określonego rodzaju czynności przez jedną ze stron na rzecz drugiej w zależności od cech danego stosunku prawnego, co do zasady może zostać zakwalifikowany, jako umowa o dzieło, umowa zlecenia lub też umowa o świadczenie usług, o której mowa w art.750 k.c. wobec której stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu. Ocena czy i z jakim faktycznie stosunkiem prawnym mamy do czynienia na gruncie przedmiotowej sprawy pozostaje jednak poza zakresem rozważań Sądu Okręgowego, albowiem przedmiotem zaskarżonej decyzji była wyłącznie umowa o pracę.

Nie podlega pracowniczemu ubezpieczeniu społecznemu osoba, która zawarła umowę o pracę dla pozoru. Pozorność umowy wzajemnej w rozumieniu art. 83 § 1 KC występuje wówczas, gdy strony umowy składając oświadczenia woli, nie zamierzają osiągnąć skutków, jakie prawo wiąże z wykonywaniem tej umowy. O tym, czy strony istotnie nawiązały umowę o pracę nie decyduje formalne zawarcie (podpisanie) umowy nazwanej umową o pracę, lecz faktyczne i rzeczywiste realizowanie na jej podstawie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy - przede wszystkim świadczenie pracy przez pracownika z zamiarem wykonywania obowiązków pracowniczych, czyli świadczenie pracy podporządkowanej, w charakterze pracownika, w czasie i miejscu oznaczonym przez pracodawcę za umówionym wynagrodzeniem. Tym samym w odniesieniu do umowy o pracę pozorność polega na tym, że strony nie zamierzają osiągnąć skutków wynikających z tej umowy, a określonych w art. 22 KP. Należy przypomnieć, że pozorność umowy o pracę zachodzi także wówczas, gdy praca jest faktycznie świadczona, lecz na innej podstawie niż umowa o pracę. Ocena, czy praca jest wykonywana na podstawie łączącego strony stosunku pracy, zależy przy tym od okoliczności konkretnej sprawy dotyczących celu, do jakiego zmierzały strony, oraz zachowania elementów konstrukcyjnych stosunku pracy, w tym w szczególności cechy podporządkowania pracownika w procesie świadczenia pracy. /por. wyrok SN z dnia 8 lipca 2009 r, I UK 43/09, z dnia 12 maja 2011 r, II UK 20/11, oraz wyrok SA Łódź z dnia 17-09-2019 III AUa 39/19/

W świetle poczynionych ustaleń faktycznych należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z pozornością oświadczeń woli w kontynuowaniu zatrudnienia w oparciu o nową umowę o pracę przez płatnika i A. G. (1). Celem działania stron nie było, bowiem świadczenie pracy w ramach stosunku pracy i uzyskiwanie z tego tytułu wynagrodzenia, a jedynie osiągnięcie innych korzyści, które prawo wiąże z istnieniem stosunku pracy. Głównym celem zawarcia umowy o pracę winno być nawiązanie stosunku pracy, a jedynie rezultatem i pośrednim celem zatrudnienia jest uzyskanie wskazanych korzyści. W ocenie Sądu z uwagi ciążę wnioskodawczyni strony musiały mieć świadomość tego, że umowa faktycznie nie będzie ich obowiązywać a ich ewentualne zobowiązania z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne od wyższej podstawy będą krótkotrwałe. Wnioskodawczyni przez 3 lata starała się o dziecko i jak sama zeznała co miesiąc wykonywała badania krwi które miały to potwierdzać. Niewątpliwie więc podpisując nową umowę z godziwym wynagrodzeniem wpływającym poprzez należne składki na wysokość świadczeń zarówno ona jak i prezes zarządu (...) którym był jej dziadek działali w interesie prywatnym stworzenia wnioskodawczyni odpowiedniej ochrony ubezpieczeniowej na tą okoliczność. Nawiązanie stosunku pracy, którego elementami są zobowiązanie się pracownika do wykonywania pracy i zobowiązanie pracodawcy do wypłacania wynagrodzenia, nie było rzeczywistym celem stron. Stronom chodziło o uzyskanie odpowiednio wysokich świadczeń z ubezpieczenia chorobowego na wypadek choroby i macierzyństwa i temu celowi podporządkowały skonstruowanie określonej sytuacji prawnej, a nowa umowa o pracę stanowić miała przede wszystkim narzędzie do realizacji tego celu. Fikcyjne, czyli tylko pozorne zawarcie umowy o pracę nie mogło stanowić zaś podstawy do objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami pracowników.

Wobec powyższego Sąd uznał, że zaskarżona decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ustalająca niepodleganie przez A. G. (1) ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę jako pracownika u płatnika składek (...) Sp z o.o. w okresie od 10.07.2017 do 9.03.2019 r. odpowiada prawu i na podstawie art.477 ¹⁴§1 k.p.c. oddalił odwołanie.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art.98 k.p.c. , a wysokość wynagrodzenia pełnomocnika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ustalił zgodnie z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2018 r., poz.265).

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawczyni,

6 V 2021 roku.

J.L.