Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 kwietnia 2021 roku

Sąd Rejonowy IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Toruniu

w składzie: Przewodniczący: Sędzia Alina Kordus-Krajewska

po rozpoznaniu w dniu 12 kwietnia 2021 roku

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa Prokuratury Okręgowej w T. (...)

przeciwko J. D.

o zapłatę

I  Oddala powództwo,

II. Zasądza od powódki na rzecz pozwanego kwotę 2700 zł (dwa tysiące siedemset złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu,

III Kosztami sądowymi obciąża Skarb Państwa.

Sędzia Alina Kordus-Krajewska

Sygn. akt IVP 84/20 Pm

UZASADNIENIE

Powódka Prokuratura Okręgowa w T. (...) wniosła pozew przeciwko pozwanemu J. D. o:

1.  zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 23.861,54 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 27 listopada 2017 r. do dnia zapłaty;

2.  zasądzenie na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu podano , że pismem z dnia 23 maja 2017 r. pozwany zwrócił się do Prokuratora Okręgowego w T. (...) z wnioskiem o skierowanie go na badanie lekarskie w celu określenia czyjego choroba stwierdzona w zaświadczeniach lekarskich ma związek z wykonywaniem czynności prokuratora i czy powstała w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami wykonywania tych czynności. Powód zwrócił się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) na podstawie art. 115 § 3 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. Prawo o prokuraturze o ustalenie czy choroba pozwanego powstała w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami wykonywania czynności prokuratora oraz o zawarcie stosownej umowy, zgodnie z art. 71 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Ww. umowa została zawarta między Prokuraturą Okręgowa w T. (...), a Zakładem Ubezpieczeń Społecznych w dniu 6 czerwca 2017 r. Na mocy orzeczenia lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 7 lipca 2017 r., nr akt (...) uznano, iż choroba pozwanego nie ma związku z wykonywaniem czynności prokuratora i nie powstała w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami wykonywania czynności prokuratora. Strona pozwana od powyższego orzeczenia wniosła sprzeciw, na skutek którego sprawa została przekazana do rozpatrzenia przez komisję lekarską Oddziału ZUS w B.. Lekarz Orzecznik w Orzeczeniu z dnia 24 sierpnia 2017 r. ustalił związek choroby pozwanego ze szczególnymi właściwościami lub warunkami wykonywania czynności prokuratora. W związku z ww. orzeczeniem pozwany pismem z dnia 6 września 2017 r. zwrócił się do Dyrektora (...) w T. (...) o wyrównanie i wypłacenie wynagrodzenia pozwanemu za okres od dnia 4 maja 2016 r. do dnia 21 marca 2017 r. na podstawie art. 115 § 2 pkt. 3 ustawy Prawo o prokuraturze, w związku z uznaniem, że nieobecność prokuratora w pracy nastąpiła z powodu choroby powstałej w związku z właściwościami lub warunkami wykonywania czynności prokuratora.

Pozwany, będąc jednostką budżetową, był związany ustawą o dyscyplinie finansów publicznych i dokonał zapłaty, gdyż jest sankcjonowane dopuszczenie do zapłaty odsetek w przypadku zapadnięcia prawomocnego orzeczenia.

Zapadłe w sprawie orzeczenia zostało zweryfikowane w trybie nadzoru przez Prezesa ZUS, na podstawie art. 14 ust. 4 i 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS. W wyniku podjętych działań, orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS nr (...) z dnia 26 września 2017 r., stwierdzono, że choroba pozwanego nie powstała w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami wykonywania czynności prokuratora.

Pozwany powyższe orzeczenie zakwestionował, czemu dał wyraz tak w korespondencji z dnia 9 października 2017 r. skierowanej do D. (...) Zakładu (...), jak również w korespondencji z dnia 24 listopada 2017 r. skierowanej do (...)ZUS. Jednakże zdaniem powódki prezentowane przez pozwanego stanowisko nie jest uzasadnione. W swojej korespondencji pozwany podnosi, że Prezes ZUS nie był organem władnym do kontroli wydanego orzeczenia z dnia 26 września 2017 r. W tym miejscu należy podkreślić, że zgodnie z art. 71 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, ZUS wykonuje zadania zlecone z dziedziny ubezpieczeń społecznych i zabezpieczenia społecznego - na zasadach określonych w przepisach lub umowach zawartych z jednostką zlecająca. Ponadto, jak wynika z ww. ustawy zwierzchni nadzór nad orzeczeniem lekarskim sprawuje Prezes ZUS. Nadzór ten obejmuje między innymi kontrolę prawidłowości wydanych orzeczeń przez lekarzy orzeczników i komisje lekarskie, a także prawo przekazania sprawy do rozpatrzenia przez komisję lekarską, jeśli w wyniku kontroli, zostaną stwierdzone nieprawidłowości w ustaleniach dokonanych przez organy orzekające ZUS.

Powódka wystosowała do pozwanego w dniu 25 października 2017 r. wezwanie do zapłaty kwoty 23.861,57 zł tytułem dokonanego przez powoda przelewu wyrównania wynagrodzenia chorobowego oraz zaliczki na podatek dochodowy w terminie 14 dni od jego otrzymania. Strona pozwana odebrała wezwanie dnia 13 listopada 2017 r. Termin płatności upłynął zatem dnia 27 listopada 2017 r. Jednakże, do dnia wniesienia niniejszego pozwu strona pozwana nie uregulowała należności. W dniu 24 listopada 2017 r. pozwany wystosował pismo do strony powodowej, którym kwestionuje zasadność orzeczenia z dnia 26 września 2017 r. Jednocześnie poinformował, że zwrócił się w tej sprawie do właściwych organów ZUS.

Powódka podkreśliła ,że pozwany poza skierowaniem do organu administracji publicznej dwóch pism, nie podjął żadnych działań prawnych zmierzających do usunięcia z obiegu prawnego niekorzystnego dla niego orzeczenia W związku z powyższym, uznać należy, że owe rozstrzygnięcie jest na dzień wniesienia pozwu ostateczne, a co za tym idzie, brak jest podstaw o charakterze prawnym, jak i faktycznym, do jego kwestionowania.

Mając na względzie powyższe okoliczności, strona pozwana otrzymała świadczenie nienależne, a co za tym idzie jest zobowiązana do jego zwrotu. Zgodniej stanowiskiem Sądu Najwyższego (wyrok z dnia 24.11.2011 r. I CSK 66/11, Legalis) przyjmując, że ogólne przesłanki bezpodstawnego wzbogacenia należy rozumieć specyficznie w przypadku nienależnego świadczenia. Sam fakt spełnienia nienależnego świadczenia uzasadnia roszczenie kondykcyjne. W takim też przypadku nie zachodzi potrzeba badania, czy i w jakim zakresie spełnione świadczenie wzbogaciło osobę, na rzecz której świadczenie zostało spełnione (accipiensa), jak również, czy majątek spełniającego świadczenie (solvensa) uległ zmniejszeniu. Uzyskanie nienależnego świadczenia wypełnia bowiem przesłankę powstania wzbogacenia, a spełnienie tego świadczenia przesłankę zubożenia. Z chwilą też spełnienia świadczenia nienależnego powstaje roszczenie kondykcyjne, którego treścią jest obowiązek dokonania czynności faktycznej lub prawnej, stanowiącej świadczenie przeciwne do spełnionego. Podobne stanowisko wyraził SN w wyr. z 9.8.2012 r. (V CSK 372/1 1, Legalis), w wyr. z 28.8.2013 r. ( V CSK 362/12, Legalis), w wyr. z 15.5.2014 r. ( II CSK 517/13, Legalis), a także w wyr. z 29.11.2016 r., ( I CSK 798/15,Legalis).

Ponadto wskazano, że z wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 20 listopada 2013 r. (I ACa 496/13) obowiązek wydania korzyści istnieje wówczas, gdy mimo utraty lub zużycia korzyści zobowiązany do jej wydania nadal jest wzbogacony. Jeśli więc zobowiązany do zwrotu wyzbywa się korzyści, oszczędzając sobie wydatków z własnego majątku, np. płacąc własny dług, to nadal jest wzbogacony.

W rozpatrywanej sprawie powódka spełniła świadczenie pieniężne na rzecz pozwanego dokonując dwóch przelewów z dnia: 15 września 2017 r. oraz 18 października 2017 r., przez co jego aktywa uległy zmniejszeniu o kwotę 23.862 zł (słownie: dwadzieścia trzy tysiące osiemset sześćdziesiąt dwa złote). Z kolei aktywa pozwanego uległa zwiększeniu o kwotę 23.862 zł.(słownie: dwadzieścia trzy tysiące osiemset sześćdziesiąt dwa złote) w dacie uznania jego rachunku kwotami przelewu. W dacie spełnienia świadczenia pieniężnego istniała wprawdzie podstawa prawna do jego spełnienia z uwagi na orzeczenie lekarza orzecznika ZUS z dnia 24.08.2017r. nr akt (...). Jednakże w toku dalszego procedowania zainicjowanego przez organ rentowy orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS nr (...) z dnia 26 września 2017 r. stwierdzono brak podstaw do uznania choroby pozwanego za pozostającą w związku z zajmowanym stanowiskiem, co skutkuje brakiem podstaw do zachowania prawa do 100 % wynagrodzenia na czas choroby. Oznacza to, że nie było podstawy do dokonania przysporzenia na rzecz pozwanego. Między obu zdarzeniami istniał zatem związek przyczynowy, który skutkował bezpodstawnym wzbogaceniem pozwanego o kwotę dochodzona pozwem.

Mając na uwadze powyższe, w tym przede wszystkim fakt, iż pozwany nie spełnił świadczenia do chwili obecnej, wniesienie pozwu w ocenie powódki było konieczne i uzasadnione.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa zasądzenie na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Jako uzasadnienie stanowiska pozwany podał ,że nie kwestionuje twierdzeń strony powodowej co do przelania na jego rzecz wynagrodzenia w kwocie 23.861,54zł (wraz z zaliczką na poczet podatku dochodowego).

Pozwany zakwestionował jednak, jakoby w/w kwota stanowiła bezpodstawne wzbogacenie pozwanego, którego zwrotu żąda powód. Pozwany wskazał, iż bezpodstawnym wzbogaceniem nie jest bowiem świadczenie należne i spełnione na podstawie obowiązujących przepisów prawnych.

Pozwany podkreślił ,że powód był zobowiązany do skierowania pozwanego do lekarza orzecznika ZUS celem ustalenia związku ujawnionej choroby z wykonywanymi czynnościami prokuratora, jednak tryb wydawania orzeczenia przez lekarza orzecznika ZUS został ograniczony przez zapis art. 115 § 3 ustawy o prokuraturze stanowiący o dwuinstancyjności orzekania w zakresie związku choroby z pełnioną funkcją. Tryb orzekania został ustalony zgodnie z art. 115 § 3 ustawy o prokuraturze również w umowie łączącej powoda z ZUS.

Zdaniem pozwanego w/w tryb orzekania został wyczerpany poprzez wydanie w dniu 24.08.2017 r. orzeczenia komisji II stopnia, która w trzyosobowym składzie ustaliła, że istnieje związek pomiędzy ujawnioną u pozwanego chorobą a wykonywanymi uprzednio czynnościami prokuratora.

Powyższe okoliczności pozwany wielokrotnie wskazywał w dotychczasowej korespondencji. Do odpowiedzi skierowanej do powoda pozwany dołączył odpis pisma z dnia 9 października 2017r. skierowanego do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) w W., w którym wskazywał, że nie jest uprawnione przywołanie art. 14 ust. 5 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jako podstawy działań nadzorczych Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w odniesieniu do orzeczenia komisji lekarskiej z dnia 24 sierpnia 2017r., czy w ogóle do orzeczeń komisji lekarskich wydanych na skutek wniesienia sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS w przedmiocie związku choroby prokuratora ze szczególnymi właściwościami lub warunkami wykonywania czynności prokuratora.

W piśmie tym wskazano, że ustawa Prawo o prokuraturze w art. 115 § 3 reguluje w sposób wyczerpujący kwestie orzekania w przedmiocie ujawnienia u prokuratora choroby, co do której zachodzi podejrzenie, że powstała w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami wykonywania czynności prokuratora, włącznie z przysługującymi środkami odwoławczymi. W żadnej mierze nie odsyła do innych regulacji, w tym przepisu art. 14 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Przywołany przepis art. 14 ust. 5 w/w ustawy, został umieszczony w rozdziale 3 zatytułowanym „Niezdolność do pracy" dotyczy, jak wynika z definicji określonych w art. 12 tejże ustawy, orzekania w sprawie całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy przez osobę, która nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Zatem ex lege nie dotyczy on orzecznictwa w sprawach świadczeń przysługujących w razie choroby. W odniesieniu do większości grup zawodowych kwestie te reguluje ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa a w przypadku prokuratorów art. 115 ustawy Prawo o prokuraturze. Również z zakresu przedmiotowego ustawy określonego w jej art. 1 ust. 1 pkt 1-3 w sposób oczywisty wynika, że nie może mieć ona zastosowania do postępowania w sprawach wynagrodzenia prokuratora z powodu nieobecności w pracy wskutek choroby.

Pozwany argumentował także, że organ państwowy jest uprawniony do działania tylko wtedy, gdy znajduje to uzasadnienie w wyraźnym przepisie kompetencyjnym (art. 7 Konstytucji). W realiach niniejszej sprawy art. 14 ust. 4 i ust. 5 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie nadaje Prezesowi ZUS podstawy do podjęcia działań określonych w tym przepisie, gdyż orzeczenie komisji lekarskiej ZUS z dnia 24 sierpnia 2017r. nie dotyczyło niezdolności do pracy w rozumieniu tej ustawy a ponadto uprawnienie takie nie wynikało z ustawy Prawo o prokuraturze. Prezes ZUS sprawuje bowiem nadzór nad orzecznictwem w sprawach niezdolności do pracy w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a ta, jak już to podkreślono, nie dotyczy orzekania w trybie art. 115 § 3 ustawy Prawo o prokuraturze.

Pozwany zwrócił się do wspomnianego wyżej Departamentu o szczegółowe wyjaśnienie podstawy prawnej podjęcia „działań nadzorczych". W odpowiedzi na jego pismo Naczelny Lekarz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w piśmie z dnia 15 listopada 2019r. po przedstawieniu sprawozdania z podjętych czynności w sprawie pozwanego odniosła się do podnoszonego przez niego zarzutu braku podstaw prawnych do podjęcia działań nadzorczych. Tym razem nie powołano jako podstawy podjęcia czynności art. 14 ust. 5 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ale wskazano, że podstawą był art. 71 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Dalej autor pisma podniósł, że zgodnie z zapisami tej ustawy zwierzchni nadzór nad orzecznictwem lekarskim sprawuje Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych a art. 115 § 3 ustawy Prawo o prokuraturze nie zawiera regulacji wyłączających orzeczenia lekarskie dotyczące ustalenia związku choroby prokuratora ze szczególnymi właściwościami lub warunkami wykonywania czynności prokuratora z zakresu kontroli, jakiemu jest poddawane orzecznictwo lekarskie w ramach zwierzchniego nadzoru. W związku z tym skonkludował, że ostateczne rozstrzygnięcie w przedmiocie określonym w § 1 umowy z dnia 6 czerwca 2017r. (umowa pomiędzy Zakładem Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. a Prokuraturą Okręgową w T. (...) dotycząca wydania orzeczenia lekarskiego w przedmiocie związku choroby pozwanego ze szczególnymi warunkami lub właściwościami wykonywania czynności prokuratora) zawiera orzeczenie lekarskie z dnia 26 września 2017r. Z powyższym stanowiskiem pozwany się nie zgodził i wskazał, iż treść art. 71 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie ma żadnego znaczenia dla oceny, czy czynności nadzorcze Prezesa ZUS były uzasadnione. Z przedmiotowego przepisu, a w szczególności z jego ustępu pierwszego i trzeciego wynika tylko tyle, że ZUS oprócz zadań wskazanych w ustawie systemowej wykonuje również zadania powierzone na podstawie innych ustaw. Zadania te wykonuje odpłatnie, na zasadach określonych w przepisach lub w umowach albo w porozumieniach zawartych z jednostką zlecającą.

W ocenie pozwanego do przedmiotowej sprawy nie odnosi się art. 71 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych dotyczący możliwości (a zatem nie obowiązku) wykonywania innych zadań zleconych z dziedziny ubezpieczeń społecznych lub zabezpieczenia społecznego. Nie może ulegać wątpliwości, że kwestie związane z wypłatą prokuratorowi świadczeń z tytułu czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby nie należą do w/w dziedzin. Ponadto art. 115 § 3 ustawy Prawo o prokuraturze nakłada obowiązek, a nie możliwość wykonania przez lekarzy orzeczników i komisje lekarskie ZUS zadań w tym przepisie wskazanych.

Ze stanowiskiem przedstawionym w piśmie Naczelnego Lekarza ZUS z dnia 15 listopada 2017r. nie sposób się zgodzić zdaniem pozwanego również z tego powodu, że ramy orzekania w zakresie związku ujawnionej choroby z wykonywanymi uprzednio czynnościami prokuratora reguluje ustawa Prawo o prokuraturze, która określa tryb wydawania orzeczenia. Wskazać przy tym należy, że - co do zasady - prokuratorzy nie podlegają ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, bowiem ustawa Prawo o prokuraturze reguluje w sposób odmienny ich uprawnienia związane z wystąpieniem choroby. Chociażby już z tej przyczyny zasadne jest, aby przepisy ustawy Prawo o prokuraturze interpretować w sposób ścisły, a nie rozszerzający. Ponadto stanowisko zajęte w piśmie Naczelnego Lekarza ZUS z dnia 15 listopada 2017r. jest sprzeczne z treścią art. 73 ust. 3 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z tą regulacją Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych sprawuje zwierzchnik nadzór nad orzecznictwem lekarskim dla celów ubezpieczeń społecznych. Pojęcie ubezpieczeń społecznych w/w ustawa definiuje w art. 1 zaliczając do nich także ubezpieczenie chorobowe. Nie ulega jednak wątpliwości i wynika to chociażby z art. 11 ust. 1 i 2 w zw. z art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, że prokuratorzy nie podlegają ubezpieczeniu chorobowemu (jak również innym rodzajom ubezpieczeń społecznych również nie).

Nie może zatem ulegać wątpliwości, że orzekanie w przedmiocie ustalenia związku choroby ze szczególnymi właściwościami lub warunkami wykonywania czynności prokuratora nie następuje dla celów ubezpieczeń społecznych, zatem nadzór Prezesa ZUS w tej materii jest wyłączony (art. 73 ust. 3 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych a contrario).

Na uwagę zasługuje okoliczność, iż powyższe argumenty zostały podniesione przez pozwanego w piśmie z dnia 24.11.2017 r. do Naczelnego Lekarza ZUS wraz z wnioskiem o ostateczne stanowisko Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w przedmiotowej sprawie, a w przypadku nie podzielenia argumentacji pozwanego także o wskazanie błędów jego rozumowania, a w szczególności wskazania przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, innych niż przepis art. 73 ust. 3 pkt 5, regulujących wykonywanie zwierzchniego nadzoru przez Prezesa ZUS nad orzecznictwem lekarskim w sprawie orzekania o związku ujawnionej choroby z uprzednio wykonywanymi czynnościami prokuratora.

W odpowiedzi pozwany otrzymał pismo z dnia 28 grudnia 2017r. w którym - tym razem bez odwoływania się do konkretnych przepisów prawnych - Naczelny Lekarz ZUS podtrzymał stanowisko, co do tego, że ostateczne rozstrzygnięcie w przedmiocie związku choroby pozwanego z warunkami lub właściwościami wykonywania czynności prokuratora zawiera orzeczenie lekarskie z dnia 26 września 2017r.

Pozwany tego samego dnia, w którym skierował pismo z dnia 24 listopada 2017r. do Naczelnego Lekarza ZUS, doręczył pismo z dnia 24 listopada 2017r. adresowane do powoda, w którym przedstawił swoje stanowisko co do podstaw prawnych działań podjętych z upoważnienia Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z uwzględnieniem stanowiska zajętego przez Naczelnego Lekarza ZUS w piśmie z dnia 15 listopada 2017r.

Pozwany w ostatnim akapicie swojego pisma skierowanym do powoda zadeklarował, że gdyby okazało się, że dokonana przez niego ocena prawna jest błędna, to jest gotów do rewizji swojego stanowiska. Nie odnosząc się jednak do argumentacji pozwanego powód wniósł do Sądu Rejonowego w T. (...) pozew w tej sprawie, który to pozew został pozwanemu doręczony w dniu 27 sierpnia 2019r. W okresie pomiędzy 24 listopada 2017r. a 27 sierpnia 2019r. pozwany nie miał żadnych informacji odnośnie biegu przedmiotowej sprawy.

W związku z powyższym pozwany nie podejmował dalszych działań w tej sprawie, a otrzymane pieniądze wydatkował.

Dodatkowo w odpowiedzi na pozew wyjaśniono ,że gdyby czysto hipotetycznie przyjąć, że jednak Prezes ZUS był uprawniony do wykonywania nadzoru nad orzeczeniami lekarskimi w sprawie ustalenia związku choroby sędziego i prokuratora ze szczególnymi warunkami lub właściwościami czynności prokuratora w trybie określonym art. 14 ust. 5 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, to należałoby też ustalić w jakim terminie powinien z tego prawa skorzystać. W przepisie art. 114 ust. 2d określono 14 dniowy termin dla Prezesa ZUS dla podniesienia zarzutu wadliwości orzeczenia lekarza orzecznika. Natomiast w art. 114 ust. 5 pkt 3 w/w ustawy nie wskazano żadnego terminu dla wykonania uprawnień nadzorczych Prezesa ZUS zarówno w stosunku do orzeczenia lekarza orzecznika, jak i komisji lekarskiej. Tym niemniej w doktrynie można spotkać pogląd (prezentowany np. przez prof. Edwarda Warzochę na s. 9 publikacji Skutki wprowadzenia dwuinstancyjnego postępowania lekarskiego w sprawach rentowych, Instytut Wymiaru Sprawiedliwości; https://iws.gov.pl/wpcontent/uploads/2018/08/ Skutki-wprowadzenia-renty-E-Warzocha.pdf). że z tych uprawnień Prezes ZUS może skorzystać do czasu doręczenia ubezpieczonemu decyzji właściwego organu ZUS. Takie stanowisko wynika - jak się wydaje - z założenia, że całkowicie nie do zaakceptowania byłaby sytuacja, gdyby jeden organ ZUS wydawał decyzję, a drugi ją kwestionował godząc w podstawę ustaleń faktycznych przyjętych za podstawę decyzji.

Odnosząc do niniejszej sprawy podkreślono , że Prezes ZUS swoje uprawnienia nadzorcze zrealizował w dniu 20 września 2017r. kiedy to przesłał pismo do Przewodniczącej Komisji Lekarskich przy II Oddziale ZUS w W. zlecając jej wydanie orzeczenia w sprawie pozwanego. Tymczasem wynagrodzenie w kwocie 17.502,54 zł na konto bankowe pozwanego zostało przekazane w dniu 15 września 2017r., zaś decyzję w tym zakresie powód podjął już 6 września 2017r. z własnej inicjatywy. Jeśli zatem założyć, że odpowiednikiem decyzji ZUS jest polecenie dokonania wypłaty, a momentem jej doręczenia przekazanie pieniędzy na rachunek bankowy (zarówno Prezes ZUS, jak i powód działają jako organy Państwa i ich działania nie mogą pozostawać ze sobą w sprzeczności podobnie jak działania organów ZUS), to podjęte przez Prezesa ZUS działania były spóźnione. Należy przy tym zwrócić uwagę, że w tej samej dacie została obliczona zaliczka w kwocie 6.359,00 zł na poczet podatku dochodowego.

Jeśli Prezes ZUS - jak ocenia to powód - był uprawniony do wykonywania działań nadzorczych w odniesieniu do orzeczenia lekarskiego z dnia 24 sierpnia 2017r., to nasuwa się pytanie, kiedy roszczenie o wypłatę wynagrodzenia stało się wymagalne. W tym kontekście spełnienie świadczenia przez powoda na rzecz pozwanego można rozpatrywać na gruncie art. 411 pkt 4 kc.

Niezależnie od powyższego z ostrożności procesowej pozwany wnosił aby - w przypadku nie podzielenia przez Sąd argumentacji pozwanego w przedmiocie wadliwości działań podjętych z upoważnienia Prezesa ZUS w odniesieniu do orzeczenia lekarskiego z dnia 24 sierpnia 2017r. i tym samym braku związania stron orzeczeniem lekarskim z dnia 26 września 2017r. - ustalenie związku pomiędzy ujawnioną chorobą a szczególnymi warunkami lub właściwościami wykonywania czynności prokuratora zostało przeprowadzone przez biegłego sądowego lekarza psychiatrę.

W przedmiotowej sprawie orzeczenie lekarskie z dnia 24 sierpnia 2017r. wydane zostało wskutek wniesienia sprzeciwu pozwanego z dnia 31 lipca 2017r., do którego została załączona obszerna dokumentacja medyczna. W ocenie pozwanego pozytywne rozstrzygnięcie sprzeciwu było wyrazem uwzględnienia zawartej w nim argumentacji oraz wykazanego przez pozwanego związku pomiędzy szczególnymi warunkami lub właściwościami wykonywania czynności prokuratora. Jak należy sądzić, istota zagadnienia sprowadza się do oceny czy stwierdzona u pozwanego choroba została spowodowana przez czynniki egzogenne, czy też endogenne. W sprzeciwie zostało wskazane, że jeśli nawet założyć genetyczne podłoże choroby, do czego w świetle obecnej wiedzy brak wystarczających podstaw, to nie można nie dostrzegać, że wystąpienie choroby jest uzależnione od czynników środowiskowych czego najlepszym przykładem jest np. fakt, że choroba ujawniła się u pozwanego, a u brata pozwanego wykonującego mniej stresujący zawód objawy choroby nie wystąpiły. Tymczasem w ocenie pozwanego komisja lekarska II Oddziału ZUS w W. a priori - jak się wydaje - przyjęła endogenny charakter choroby do czego brak było podstaw.

Na zakończenie powód podał ,że uzasadnia oddalenie powództwa w całości także art. 5 kc -w związku z naruszeniem przez powoda podstawowych zasad współżycia społecznego, w szczególności zasady zaufania do organów Państwa oraz ochrony praw nabytych. Wskazano na stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 8 czerwca 2010 r. (I PK 31/10), w którym SN stwierdził, że pracownik, który nie zawinił ani nie przyczynił się w żaden sposób do wypłaty nienależnego mu składnika wynagrodzenia za pracę, co do zasady nie musi liczyć się z obowiązkiem zwrotu tego typu płatności ze stosunku pracy, choćby nie były mu one należne, ponieważ pracownik ma prawo swobodnego dysponowania wypłaconym mu wynagrodzeniem za pracę, które z reguły zużywa na własne potrzeby w taki sposób, że nie jest już wzbogacony. Ponadto SN stwierdził, że pracodawca nie może domagać się od pracownika zwrotu nienależnie wypłaconej pensji, jeśli księgowa lub elektroniczny system pomylił się w wyliczeniach. W takiej sytuacji pracodawca nie może mu zarzucić bezpodstawnego wzbogacenia.

Pozwany powołał się także na stanowisko zawarte w piśmiennictwie , w którym, wskazano ,że gdy sędzia nie zgadza się z orzeczeniem komisji lekarskiej nie dopatrującej się związku stwierdzonej u niego choroby ze szczególnymi warunkami lub właściwościami czynności sędziego to może wystąpić do sądu z powództwem o zapłatę tej części wynagrodzenia, która by mu się należała, gdyby taki związek stwierdzono. Wtedy o słuszności takiego powództwa rozstrzygałby sąd opierając się m.in. na opinii biegłego. Mając na uwadze, że uregulowania dotyczące sędziów są identyczne, jak dotyczące prokuratorów w przedmiotowym zakresie, to stwierdzić należy, że w niniejszej sprawie, w przypadku niezaakceptowania poglądu o wiążącym charakterze orzeczenia lekarskiego z dnia 24 sierpnia 2017r., dopuszczalne jest przeprowadzenie przed Sądem dowodu opinii biegłego.

Rozważając zasadność roszczenia powoda w niniejszej sprawie winna dokonać się oceny czy wypłacone pozwanemu wynagrodzenie w łącznej kwocie 23.861,54 zł było wynagrodzeniem należnym, czy też nie. Z kolei ta ocena jest pochodną oceny, czy stwierdzona u pozwanego w okresie od 4 maja 2016r. do 23 marca 2017r. choroba pozostaje w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami wykonywania czynności prokuratora.

Pozwany wnosił także o oddalenie żądania odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 27.11.2017 r. od kwoty 23.861,54 zł oceniając je za niezgodne z zasadami współżycia społecznego. Na tej samej podstawie za krzywdzące uznać należy żądanie odsetek od tej części dochodzonego roszczenia, która została przekazana jako zaliczka na poczet podatku dochodowego, czyli od kwoty 6.359,00zł. Nie ulega bowiem wątpliwości, że kwota ta została przekazana za pośrednictwem urzędu skarbowego do Skarbu Państwa i ani przez chwilę pozwany nią nie dysponował.

Mając powyższe na uwadze pozwany wnosił o oddalenie powództwa.

Sąd ustalił co następuje:

Pozwany J. D. stał niezdolny do pracy od dnia 4 maja 2016r. Pozwany był konsultowany w marcu 2017r. przez lekarza konsultanta psychiatrę ZUS, który stwierdził zaburzenia afektywne –dwubiegunowe. J. D. został uznany przez lekarza Orzecznika ZUS za trwale niezdolnego do pełnienia obowiązków z powodu choroby lub utraty sił. Prokurator Generalny decyzją z dnia 15 maja 2017r. przeniósł pozwanego w stan spoczynku.

Okoliczności bezsporne

Pozwany pismem z dnia 23 maja 2017 r. zwrócił się do Prokuratora Okręgowego w T. (...) o skierowanie go na badanie lekarskie w celu określenia czy jego choroba stwierdzona w zaświadczeniach lekarskich, która rozpoczęła się od dnia 4 maja 2016r. ma związek z wykonywaniem czynności prokuratora i czy powstała w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami wykonywania tych czynności.

Prokuratura Okręgowa w T. (...) zwróciła się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) o ustalenie czy choroba pozwanego powstała w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami wykonywania czynności prokuratora oraz o zawarcie stosownej umowy, zgodnie z art. 71 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Umowa została zawarta między Prokuraturą Okręgowa w T. (...), a Zakładem Ubezpieczeń Społecznych w dniu 6 czerwca 2017 r.

Dowód: pismo pozwanego kierowane do Prokuratury Okręgowej w T. (...) z dnia 23 maja 2017r. k.7, pismo powoda kierowane do ZUS w T. z dnia 29 maja 2017 r., wraz z załącznikami k.8-17, umowa z dnia 6 czerwca 2017 r., nr (...). wraz z załącznikami, k.18-21 opinia lekarza konsultanta w aktach ZUS

Lekarz Orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych orzeczeniem z dnia 7 lipca 2017 r., nr akt (...) uznał, iż choroba pozwanego nie ma związku z wykonywaniem czynności prokuratora i nie powstała w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami wykonywania czynności prokuratora.

Dowód: orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 7.07.2017 r., nr akt (...). wraz z załącznikiem w aktach ZUS i k.23 akt sprawy

Pozwany wniósł sprzeciw od orzeczenia Lekarza Orzecznika. Sprawa została przekazana do rozpatrzenia przez Komisję Lekarską Oddziału ZUS w B.. Komisja Lekarska w orzeczeniu z dnia 24 sierpnia 2017 r. ustaliła związek choroby pozwanego ze szczególnymi właściwościami lub warunkami wykonywania czynności prokuratora.

Dowód: orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 24.08.2017 r., nr akt (...) k.26, opinia lekarza konsultanta i sprzeciw w aktach ZUS

Pozwany pismem z dnia 6 września 2017 r. zwrócił się do Dyrektora (...) w T. (...) o wyrównanie i wypłacenie wynagrodzenia pozwanemu za okres od dnia 4 maja 2016 r. do dnia 21 marca 2017 r. na podstawie art. 115 § 2 pkt. 3 ustawy Prawo o prokuraturze, w związku z uznaniem, że nieobecność prokuratora w pracy nastąpiła z powodu choroby powstałej w związku z właściwościami lub warunkami wykonywania czynności prokuratora.

Dowód: pismo z dnia 6 września 2017 r. k.27, potwierdzenie przelewu z dnia 15 września 2017 r. k.28, potwierdzenie przelewu z dnia 18 października 2017 r.k.29-30

W wyniku podjętych działań przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych sprawa została skierowana do innej Komisji Lekarskiej orzekającej w II Oddziale w W.. W dniu 25 września 2017r. Komisja Lekarska odroczyła wydanie orzeczenia.

Komisja Lekarska w dnia 26 września 2017 r., stwierdziła, że choroba pozwanego nie powstała w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami wykonywania czynności prokuratora. W uzasadnieniu podano ,że rozpoznana choroba ma dotychczas manifestację nerwicowo–lękowo-depresyjną. Zdaniem członków Komisji brak podstaw aby ustalić tło reaktywne choroby dwubiegunowej.

Dowód: o rzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 25 września 2017r. i 26 września 2017 r. w aktach ZUS i k.32 akt sprawy

Pozwany powyższe orzeczenie kwestionował i podnosił w pismach do organu rentowego, że Prezes ZUS nie był organem władnym do kontroli wydanego orzeczenia z dnia 26 września 2017 r. W odpowiedziach organ rentowy wskazywał początkowo ,że czynności podjęto na podstawie art. 14 ust. 5 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, potem wskazano, że podstawą był art. 71 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Dowód: pismo pozwanego z dnia 9 października 2017 r. skierowane do D. (...) Zakładu (...) k.33-34; pismo pozwanego z dnia 24 listopada 2017 r. skierowane do Naczelnego Lekarza ZUS k.35-37;pismo Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 15 listopada 2017 r. k.38-40

Powód wystosował do pozwanego w dniu 25 października 2017 r. wezwanie do zapłaty kwoty 23.861,57 zł tytułem dokonanego przez powoda przelewu wyrównania wynagrodzenia chorobowego oraz zaliczki na podatek dochodowy w terminie 14 dni od jego otrzymania. Strona pozwana odebrała wezwanie dnia 13 listopada 2017 r.

Dowód: wezwanie z dnia 25 października 2017 r. wraz potwierdzeniem odbioru z dnia 13 listopada 2017 r. k.41-42

W dniu 24 listopada 2017 r. pozwany wystosował pismo do strony powodowej, którym kwestionował zasadność orzeczenia z dnia 26 września 2017 r. i poinformował, że zwrócił się w tej sprawie do właściwych organów ZUS.

Dowód: pismo pozwanego z dnia 16 listopada 2017 r. kierowane do Prokuratora Okręgowego w T. (...) k.43-45

Powód wniósł pozew do Sądu w dniu 12 września 2018 r. . Do dnia 27 sierpnia 2019r. ( k.60) pozwany nie miał informacji odnośnie biegu przedmiotowej sprawy.

Dowód: zwrotne poświadczenie odbioru pozwu k.60 akt sprawy

Pozwany z dniem 1 stycznia 1990 roku mianowany został wiceprokuratorem, a następnie prokuratorem Prokuratury Rejonowej w G. (...). W okresie od dnia 1 stycznia 1994 roku do dnia 14 lipca 2006 roku pełnił funkcję Prokuratora Rejonowego w G. (...). W czasie pełnienia tej funkcji od dnia 17 października 2005 roku pozwany był delegowany do wykonywania czynności służbowych w Departamencie (...), a następnie w Biurze (...). Decyzją z dnia 31 marca 2010 r., Prokurator Generalny delegował pozwanego w okresie od dnia 31 marca do dnia 30 czerwca 2010 roku do pełnienia czynności służbowych w Departamencie (...). Po zakończeniu delegacji nieprzerwanie pozwany wykonywał obowiązki służbowe w Prokuraturze Okręgowej w T. (...) prowadząc i nadzorując śledztwa w W. (...)

Dowód: pisma z dnia 3 czerwca 2014r. w aktach osobowych pozwanego k.178-183

Pozwany w 1999 r. został przyjęty do szpitala. Zdiagnozowano u pozwanego zespół depresyjny. W trakcie pobytu w szpitalu wykluczono organiczną przyczynę choroby. W tym czasie występowały braki kadrowe w kierowanej przez pozwanego prokuraturze.

Po pobycie w szpitalu pozwany kontynuował leczenie u lekarzy ogólnych, którym sygnalizował bóle kręgosłupa. Pozwany kontynuował przyjmowanie leków mających na celu zmniejszenie napięcia oraz przyjmował suplementy mające na celu poprawę nastroju. Dodatkowo po pobycie w szpitalu pozwany leczył się ambulatoryjnie w poradni zdrowia psychicznego w G. - D. oraz u dr S.. Dokumentacja z tego leczenia nie zachowała się.

Kolejne pogorszenia stanu zdrowia miały miejsce w latach 2004, 2008. U pozwanego rozpoznano zespół depresyjny i fobię, a w 2010r. chorobę afektywną dwubiegunową. Z takim rozpoznaniem pozwany był również leczony przez lekarza psychiatrę W. K. w okresach od 6 kwietnia 2011r. do 18 stycznia 2012r. i od 29 lutego 2016r.

Pomimo podjętego leczenia objawy nasilały się i w związku z tym od dnia 4 maja 2016r. pozwany zaczął korzystać ze zwolnienia lekarskiego. Leczący pozwanego lekarz przedłużał to zwolnienie aż do czerwca 2017 uznając, że stan zdrowia pozwanego nie pozwalał na wykonywanie pracy oraz zwracając uwagę, że w razie powrotu do pracy stres nierozerwalnie związany z wykonywaniem zadań prokuratora może spowodować nawrót objawów chorobowych. Aktualnie pozwany pozostaje pod opieką lekarza psychiatry M. M.. Przyjmuje leki antydepresyjne i normotymiczne.

Dowód: przesłuchanie pozwanego-protokół elektroniczny z dnia 18 czerwca 2020r. od 00:19:14-00:58:15, sprzeciw od orzeczenia lekarza orzecznika z dnia 31 lipca 2017r. w aktach ZUS, dokumentacja lekarska w aktach sprawy i w aktach ZUS,

Pozwany od 2013r . ( k.178 akt sprawy) prowadził wielowątkowe śledztwo, w którym został zgromadzony obszerny materiał dowodowy obejmujący ponad 350 tomów akt. Pozwany wstąpił do prowadzenia tej sprawy i musiał zapoznać się z materiałem dowodowym zgromadzonym przez inne osoby. W sprawie tej pozostawało do oceny wiele wątków związanych z naruszeniem praw autorskich, brakiem odprowadzania podatków oraz pokrzywdzeniem kilku tysięcy osób.

Pozwany nie znajdował rozwiązania sprawy, zaś upływający czas i oczekiwanie szybkiego jej rozwiązania powodowało u pozwanego silny stres. W okresie styczeń - luty 2016 r. pozwany musiał dokonać końcowego opisu zabezpieczonych programów dla celów opracowania końcowych zarzutów włącznie ze sprawdzeniem ich z opiniami biegłych, co zajmowało bardzo dużo czasu. W tym okresie pozwany zostawał w pracy po godzinach pracy jednostki oraz pracował nad sprawą w domu. Powyższa sytuacja doprowadziła do zaostrzenia objawów bólowych ze strony kręgosłupa szyjnego i zaostrzenia objawów choroby afektywno-dwubiegunowej.

W okresie od 4 lipca 2014r. do dnia 3 maja 2016r. pozwany funkcję Kierownika D. ds. (...)i (...).

Na dzień 23 marca 2017r. pozwany miał do wykorzystania 123 dni urlopu wypoczynkowego, w tym 113 dni urlopu zaległego.

Dowód: przesłuchanie pozwanego-protokół elektroniczny z dnia 18 czerwca 2020r. od 00:19:14-00:58:15, sprzeciw od orzeczenia lekarza orzecznika z dnia 31 lipca 2017r. w aktach ZUS , wykaz spraw k.174-186, wykaz nieobecności k.171-183, 187-189, pismo z dnia 23 marca 2017r. k.224 akt osobowych

J. D. choruje na zaburzenia afektywne dwubiegunowe. Stres i niesatysfakcjonująca jakość funkcjonowania w relacji, niezależnie od siebie, odgrywają ogromną rolę w rozwoju chorób afektywnych. Stres relacyjny, problemy w związku i obniżona jakość relacji są postrzegane jako ważne czynniki wpływające na wystąpienie i przebieg (...) oraz zwiększone ryzyko nawrotów . W chorobie dwubiegunowej stresory psychospołeczne często przyspieszają kolejne epizody choroby i wiążą się z mniejszą poprawą zarówno w fazie depresji, jak i manii . Pobudzająca rola stresu zmniejsza się w trakcie trwania choroby z powodu trwałych zmian na poziomie neuroprzekaźnika, receptora i neuropeptydu . Zmiany te, wywołane przez stresory, jak również same epizody choroby uwrażliwiają chorego na stres, co powoduje, że nawet słaby stresor może wywołać objawy zaburzenia nastroju. Wyniki badań pacjentów (...) są spójne z teorią P. i potwierdzają wzrastającą wraz z wiekiem wrażliwość na stres oraz wzrastające wraz z trwaniem choroby prawdopodobieństwo nawrotu wywołanego stresem.

Zaburzona regulacja osi podwgórze-przysadka-nadnercza ( (...)) ma istotne znaczenie w rozwoju choroby afektywnej zarówno jedno-, jak i dwubiegunowej. Kluczowe jest zadziałanie czynnika stresowego, co prowadzi do zaburzenia regulacji osi (...) i w następstwie do rozwoju objawów między innymi obu wymienionych chorób.

Niezdolność do pracy pozwanego J. D. w okresie od dnia 4 maja 2016r do 21 marca 2017r miała związek ze szczególnymi właściwościami lub warunkami wykonywanych czynności. Biegłe psychiatra i psycholog nie zgodziły się z opinią komisji lekarskiej z dnia 26.09.2017 uzasadniając ,iż we wnioskach i ostatecznym rozpoznaniu pominięto czynniki biologiczne istotne w tej chorobie. Sprowadzono rozpoznanie do samych objawów, w dodatku wybiórczo. Usiłowano psychozę zamienić w zaburzenia nerwicowe, zaś nerwica stanowi zupełnie inną jakość. Dalej wyjaśniono ,że pozwany J. D. pracował jako prokurator, praca sama w sobie jest pracą bardzo stresująca. Leczył się psychiatrycznie od 1999r, a od 2010r. ma rozpoznane zaburzenia afektywne dwubiegunowe. Stres odgrywa istotną rolę w chorobach afektywnych. Z wiekiem wzrasta wrażliwość na stres i prawdopodobieństwo nawrotu choroby związane ze stresem, stąd nawrót w 2016 owocujący długotrwałym zwolnieniem lekarskim.

Dowód: opinia biegłych psychiatry i psychologa k.200-205

Sąd zważył co następuje:

Powyższy stan faktyczny, Sąd ustalił częściowo w oparciu o fakty bezsporne między stronami, a także na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, których autentyczność nie budziła wątpliwości sądu.

Sąd dał wiarę przesłuchanemu w sprawie pozwanemu w zakresie chorób na jakie się leczył oraz rodzaju wykonywanej pracy, gdyż powyższe było zgodne ze zgromadzoną w sprawie dokumentacją lekarską oraz przebiegiem zatrudnienia przedstawionym w dokumentach zgromadzonych w aktach osobowych pozwanego.

Sąd uznał za wiarygodną opinię biegłych lekarzy psychiatry i psychologa, ponieważ opinia była wyczerpująca i spójna. Opinia udzielała odpowiedzi na pytania postawione w postanowieniu dopuszczającym ten dowód, a także zawierała odpowiedzi w zakresie wątpliwości powoda co do związku choroby pozwanego z pracą. Biegłe obszernie opisały przyczyny choroby , wskazały na wzrastającą wraz z wiekiem wrażliwość na stres oraz wzrastające wraz z trwaniem choroby prawdopodobieństwo nawrotu wywołanego stresem. W sprawie zebrano dokumentację dotycząca niezdolności do pracy ubezpieczonego. Ustalenie czy rozłąka z rodziną w okresie oddelegowania wpływa na pogłębienie się choroby była zbędna, gdyż powyższe także jest związane z warunkami pracy. Ponadto należało mieć na uwadze w sprawie przede wszystkim przyczyny niezdolności do pracy w okresie spornym tj. w okresie 2016-2017r.co zostało ustalone przez Sąd.

Jednocześnie biegłe także zwróciły uwagę ,że jak wynika ze zgromadzonej dokumentacji lekarskiej pozwany choruje od wielu lat i choroba ma charakter przewlekły. Pozwany był hospitalizowany 26 marca 1999r. W karcie informacyjnej podano ,że obserwacja w kierunku organicznych zmian w zakresie ośrodkowego układu nerwowego była negatywna.

Opinia została sporządzona przez biegłe odznaczające się kwalifikacjami medycznymi pozwalającymi na prawidłową ocenę stanu zdrowia pozwanego. Ustalenie stany faktycznego było zadaniem sądu, a nie biegłych i zostało w sprawie dokonane. Mając powyższe na uwadze brak było zdaniem sądu uzasadnionych podstaw dla uzupełnienia opinii.

Sąd miał na uwadze ,że pozwany przed organem rentowym był tylko konsultowany w marcu 2017r. przez lekarza psychiatrę. Członkowie Komisji Lekarskich ZUS ani Lekarz Orzecznik , którzy orzekali w lipcu, sierpniu i wrześniu 2017r. nie mieli specjalizacji z psychiatrii zatem ocena biegłych tym bardziej była w sprawie potrzebna.

Odnosząc się do zagadnień prawnych należy wskazać ,że zgodnie z art. 115 § 3 i § 4 ustawy z dnia 26 stycznia 2016r. Prawo o prokuraturze w razie ujawnienia u prokuratora choroby, co do której zachodzi podejrzenie, że powstała w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami wykonywania czynności prokuratora, prokurator bezpośrednio przełożony kieruje prokuratora do lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z urzędu lub na wniosek prokuratora. Od orzeczenia lekarza orzecznika prokuratorowi przysługuje sprzeciw do komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w ciągu 14 dni od dnia doręczenia tego orzeczenia.

§ 4. Za chorobę powstałą w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami wykonywania czynności prokuratora uznaje się chorobę spowodowaną działaniem czynników szkodliwych występujących w miejscu wykonywania czynności prokuratora.

Biegłe stwierdziły ,że kluczowe było zadziałanie czynnika stresowego . Sąd miał na uwadze ,że stres stanowił zagrożenie podane w karcie oceny ryzyka zawodowego na stanowisku pracy prokuratora ( k.13akt sprawy ) W wywiadzie zawodowym( k.10 akt sprawy ) wskazano ,że praca pozwanego była pracą w narażeniu na szczególne obciążenia psychiczne. W ocenie sądu nie budzi wątpliwości ,że stres mógł być czynnikiem szkodliwym występującym w miejscu wykonywania czynności prokuratora .

Opinia biegłych zawiera obszerne wyjaśnienie. Dla przypomnienia podano ,że zaburzona regulacja osi podwzgórze-przysadka-nadnercza ( (...)) ma istotne znaczenie w rozwoju choroby afektywnej zarówno jedno-, jak i dwubiegunowej. Zadziałanie czynnika stresowego, prowadzi do zaburzenia regulacji osi (...) i w następstwie do rozwoju objawów między innymi obu wymienionych chorób. Biegłe opierając się na badaniach z (...) J. podały ,że wzięto pod uwagę zarówno wiek pozwanego, jak i fakt, że nawet słaby stresor wywołuje nawrót choroby. Biegłe nie zgodziły się z opinią komisji lekarskiej z dnia 26.09.2017 ponieważ we wnioskach i ostatecznym rozpoznaniu pominięto czynniki biologiczne istotne w tej chorobie, a sprowadzono rozpoznanie do samych objawów, w dodatku wybiórczych i zdaniem biegłych nieprawidłowych. Dalej wyjaśniono ,że stres odgrywa istotną rolę w chorobach afektywnych. Z wiekiem wzrasta wrażliwość na stres i prawdopodobieństwo nawrotu choroby związane ze stresem, stąd nawrót w 2016 owocujący długotrwałym zwolnieniem lekarskim.

Powódka argumentowała ,że pozwany nie był obciążony pracą bardziej niż inni prokuratorzy, a w ostatnim okresie pracy prowadził jedną sprawę.( zestawienie spraw k.174-186)

Sąd miał na uwadze ,że stres powinien być jednak oceniany z uwzględnieniem indywidualnych właściwości pracownika (stanu jego zdrowia, sprawności ustroju) i okoliczności w jakich wykonywana jest praca. Stan zdrowia ubezpieczonego jak wynika z dokumentacji lekarskiej odbiegał od stanu zdrowia zdrowego pracownika .

Sąd miał także na uwadze ,że w sprawie nie został zakwestionowany charakter prowadzonej przez pozwanego sprawy. Pozwany podał ,że prowadził wielowątkowe śledztwo, w którym został zgromadzony obszerny materiał dowodowy obejmujący ponad 350 tomów akt. Pozwany wskazał ,że wstąpił do prowadzenia tej sprawy, zatem był zmuszony zapoznać się z materiałem dowodowym zgromadzonym przez inne osoby. W sprawie tej pozostawało do oceny wiele wątków związanych z naruszeniem praw autorskich, brakiem odprowadzania podatków oraz pokrzywdzeniem kilku tysięcy osób.

Zdaniem sądu złożony przedmiot sprawy wynika także z podanej przez powoda kwalifikacji prawnej sprawy tj. przepisów kodeksu karnego i kodeksu karnego skarbowego podanych w zestawieniu spraw prowadzonych przez Prokuratorów Prokuratury Okręgowej ( k.184) Pozwany wskazał ,że nie znajdował rozwiązania sprawy, zaś upływający czas i oczekiwanie szybkiego jej rozwiązania powodowało u pozwanego silny stres. W okresie styczeń - luty 2016 r. pozwany musiał dokonać końcowego opisu zabezpieczonych programów dla celów opracowania końcowych zarzutów włącznie ze sprawdzeniem ich z opiniami biegłych, co zajmowało bardzo dużo czasu. W tym okresie pozwany zostawał w pracy po godzinach pracy jednostki oraz pracował nad sprawą w domu. Powyższa sytuacja doprowadziła do zaostrzenia objawów bólowych ze strony kręgosłupa szyjnego i zaostrzenia objawów depresji.

Sąd zwrócił uwagę ,że trudności w podejmowaniu decyzji , myśli negatywne, zaburzenia snu, koncentracji wynikają nie tylko ze słów pozwanego ale także z dokumentacji lekarskiej w tym opinii lekarza psychiatry- konsultanta ZUS z 22 marca 2017r.

Jednocześnie jak wynika z przesłuchania pozwanego i dokumentacji z akt osobowych pozwanemu powierzono w okresie od 4 lipca 2014r. do dnia 3 maja 2016r. funkcję Kierownika D. ds. (...) i (...) zatem wykonywał także poza prowadzeniem w/w sprawy dodatkowe obowiązki. Dodatkową negatywną dla zdrowia okolicznością było niewykorzystanie 123 dni urlopu wypoczynkowego. Brak urlopu wypoczynkowego w wieku i stanie zdrowia pozwanego przy jednoczesnym obciążeniu pracą mógł wpłynąć na stan fizyczny i psychiczny pozwanego. Sąd ma na uwadze ,że wymiar urlopu prokuratora jest większy , jego zaległość mogły nawarstwić okresy niezdolności do pracy jednak wymiar zaległego urlopu 113 dni był znaczny i dotyczył okresu od 2014 do 2016r. jak wynika z pisma z dnia 23 czerwca 2017r. ( k.224 akt osobowych) .

Zatem mając powyższe okoliczności na uwadze , w ocenie sądu nie było podstaw do uwzględnienia powództwa.Nie zostały spełnione przesłanki ani świadczenia nienależnego -art. 410 kc ani bezpodstawnego wzbogacenia –art. 405 kc.

Dodatkowo należało w sprawie odnieść się do kwestii prawnych podniesionych przez pozwanego.

Zgodnie z art. 71 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r.o systemie ubezpieczeń społecznych ZUS może wykonywać inne zlecone zadania z dziedziny ubezpieczeń lub zabezpieczenia społecznego, przy czym zgodnie z ust. 3 w/w ustawy zadania te Zakład wykonuje odpłatnie, na zasadach określonych w przepisach lub w umowach albo w porozumieniach zawartych z jednostką zlecającą.

W umowie między Prokuraturą Okręgową w T. (...), a Zakładem Ubezpieczeń Społecznych z siedzibą w W. z dnia 6 czerwca 2017r. nie przewidziano kompetencji dla Prezesa ZUS do kierowania sprawy do innych Komisji Lekarskich.

Budzi także wątpliwość Sądu możliwość bezterminowego i bez określonych zasad kierowania przez Prezesa ZUS sprawy do innej Komisji Lekarskiej. Sąd zwrócił uwagę ,że w dołączonych aktach ZUS brak dokumentów na podstawie , których sprawę pozwanego skierowano do innej Komisji Lekarskiej.

Faktem jest także ,że ustawa Prawo o prokuraturze w art. 115 § 3 nie odsyła do innych regulacji, w tym przepisu art. 14 ustawy dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

O kontroli zwolnień lekarskich stanowi natomiast art. 118 § 5 ustawy Prawo o prokuraturze, gdzie wskazano ,iż do kontrolowania prawidłowości wykorzystania zwolnienia lekarskiego oraz kontrolowania prawidłowości i zasadności orzekania o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby oraz do zasad utraty prawa do wynagrodzenia stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. W/w ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. przepis art. 18 ust.5 stanowi ,że Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych może zgłosić zarzut wadliwości orzeczenia lekarza orzecznika w terminie i na zasadach przewidzianych w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Orzeczenie lekarza orzecznika, od którego nie wniesiono sprzeciwu lub co do którego nie wniesiono zarzutu wadliwości, albo orzeczenie komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych stanowi podstawę do wydania decyzji w sprawie świadczenia rehabilitacyjnego.

Powyższe odesłania nie dotyczą jednak art. 115 § 3 ustawy Prawo o prokuraturze.

Pozwany powołał się w sprawie na stanowisko zawarte w piśmiennictwie , w którym, wskazano ,że gdy sędzia nie zgadza się z orzeczeniem komisji lekarskiej nie dopatrującej się związku stwierdzonej u niego choroby ze szczególnymi warunkami lub właściwościami czynności sędziego to może wystąpić do sądu z powództwem o zapłatę tej części wynagrodzenia, która by mu się należała, gdyby taki związek stwierdzono. Mając na uwadze, że uregulowania dotyczące sędziów są identyczne, jak dotyczące prokuratorów w przedmiotowym zakresie, pozwany ocenił ,że w przypadku niezaakceptowania poglądu o wiążącym charakterze orzeczenia lekarskiego z dnia 24 sierpnia 2017r., dopuszczalne jest przeprowadzenie przed Sądem dowodu opinii biegłego.

Zdaniem sądu należy podzielić stanowisko o prawie dokonywania ustaleń przed sądem w zakresie oceny czy choroba powstała w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami wykonywania czynności prokuratora. P o pierwsze rozstrzyganie powyższego na mocy umowy organu rentowego z prokuraturą nie następuje w formie decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych od których w normalnym toku spraw ubezpieczeniowych służy stronom prawo odwołania do sądu. Po drugie budzi wątpliwość Sądu brak możliwości jakiejkolwiek weryfikacji orzeczeń Komisji Lekarskiej, zwłaszcza w przypadku bezterminowego i bez określonych zasad kierowania przez Prezesa ZUS sprawy do innej Komisji Lekarskiej.

Nie ma także w art. 115 par. 3 ustawy prawo o Prokuraturze takiej regulacji jaka znalazła się w art. 127 § 1a. tej ustawy , w której wskazano ,że przeniesienie prokuratora w stan spoczynku z powodu choroby lub utraty sił następuje z dniem uprawomocnienia się orzeczenia wydanego przez lekarza orzecznika lub komisję lekarską Zakładu Ubezpieczeń Społecznych stwierdzającego trwałą niezdolność do pełnienia obowiązków prokuratora. Przy regulacji z art. art. 127 § 1a, przedmiotem badania byłaby data prawomocności orzeczenia lekarza orzecznika lub komisji lekarskiej ZUS.

Zatem słusznym jest zdaniem sądu przyjęcie ,że orzeczenia komisji lekarskiej wydane w oparciu o art. 115 § 3 ustawy prawo o prokuraturze mogą być przedmiotem roszczeń i ustaleń przez Sądem ,w których strony mają prawo zakwestionować prawidłowość orzeczenia Komisji lekarskiej. Z tych względów Sąd dokonał takich ustaleń w przedmiotowej sprawie.

O kosztach procesu orzeczono na mocy art. 98 par. 1 kpc. Koszty zastępstwa procesowego pozwanego obliczono na podstawie § 9 ust. 1 pkt 2 i § 2 pkt.5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Sąd obciążył Skarb Państwa opłatą od pozwu mając na uwadze art. 94 i art. 113 ust. 1 a contrario ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.