Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 lipca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 lipca 2014 r. w S.

sprawy Zakładu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

przy udziale P. K. (1), M. P. (1), T. R. (1), M. R. (1) i K. T.

o ustalenie obowiązku ubezpieczenia społecznego

na skutek odwołań Zakładu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S.

od decyzji Zakładu (...) Oddziału w S.

z dnia 6 grudnia 2013 roku nr (...), (...), (...),

z dnia 10 grudnia 2013 roku nr (...),

oraz z dnia 17 grudnia 2013 roku nr (...)

I.  oddala odwołania;

II.  zasądza od Zakładu (...) spółki z ograniczona odpowiedzialnością w S. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oddział w S. kwotę 300 (trzystu) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

UZASADNIENIE

Decyzją z 6 grudnia 2013 r., nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. stwierdził, że P. K. (1), jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia u płatnika składek (...) sp. z o.o. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu w okresach od 1 września 2010r. do 30 listopada 2010r., od 2 listopada 2010r. do 31 grudnia 2010r., od 1 do 31 stycznia 2011r., od 1 do 28 lutego 2011r., od 28 do 31 marca 2011r., od 1 do 30 kwietnia 2011r., od 2 do 31 maja 2011r., od 1 do 30 czerwca 2011r., od 8 do 31 lipca 2011r., od 5 do 30 sierpnia 2011r., od 1 do 30 września 2011r., od 1 do 31 października 2011r. W decyzji określono zarazem wysokość podstawy wymiaru składek na te ubezpieczenia w miesiącach od września 2010 roku do listopada 2011 roku, ustalając ją na konkretne kwoty, wskazane w treści decyzji. Jako podstawę do wydania takiej decyzji wskazano ustalenia postępowania kontrolnego przeprowadzonego u płatnika, z których wynika, że płatnik zawarł z zainteresowanym umowy cywilnoprawne (na czas określony w decyzji), których przedmiotem były różnego rodzaju prace budowlane. Organ rentowy podkreślił, że w zawartych przez strony umowach brak było indywidualnie oznaczonego rezultatu, a ponadto spółka nie wykazała trwałego, twórczego i niepowtarzalnego charakteru pracy wykonawcy. W uzasadnieniu decyzji wyjaśniono, że mimo iż strony nazwały pisemną umowę umową o dzieło, faktycznie stanowi ona umowę o świadczenie usług, do której w oparciu o przepis art. 750 k.c. należy stosować przepisy o zleceniu.

Decyzją z 10 grudnia 2013 r., nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. stwierdził, że K. T., jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia u płatnika składek (...) sp. z o.o. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu w okresie od 1 grudnia 2009r. do 31 grudnia 2009r. W decyzji określono zarazem wysokość podstawy wymiaru składek na te ubezpieczenia w grudniu 2009 roku. Uzasadnienie powyższej decyzji zawierało odwołanie się do tych samych ustaleń i tych samych argumentów, co uzasadnienie decyzji wydanej w sprawie P. K. (1).

Decyzją z 6 grudnia 2013 r., nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. stwierdził, że T. R. (1), jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia u płatnika składek (...) sp. z o.o. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu w okresach od 1 lipca 2009r. do 4 października 2009r. oraz od 2 listopada 2009r. do 20 stycznia 2010r. W decyzji określono zarazem wysokość podstawy wymiaru składek na te ubezpieczenia w miesiącach od lipca 2009 roku do lutego 2010 roku. Uzasadnienie powyższej decyzji zawierało odwołanie się do tych samych ustaleń i tych samych argumentów, co uzasadnienie decyzji wydanej w sprawie P. K. (1).

Decyzją z 17 grudnia 2013 r., nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. stwierdził, że M. R. (1), jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia u płatnika składek (...) sp. z o.o. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu w okresach od 1 do 31 lipca 2010r., od 1 do 31 sierpnia 2010r., od 1 września 2010r. do 29 października 2010r., od 2 listopada 2010r. do 31 grudnia 2010r., od 1 do 31 stycznia 2011r., od 1 do 28 lutego 2011r., od 17 do 29 kwietnia 2011r., od 4 do 31 maja 2011r., od 6 czerwca 2011r. do 30 sierpnia 2011r. W decyzji określono zarazem wysokość podstawy wymiaru składek na te ubezpieczenia w miesiącach od lipca 2010 roku do września 2011 roku. Uzasadnienie powyższej decyzji zawierało odwołanie się do tych samych ustaleń i tych samych argumentów, co uzasadnienie decyzji nr (...), wydanej w sprawie P. K. (1).

Decyzją z 6 grudnia 2013 r., nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. stwierdził, że M. P. (1), jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia u płatnika składek (...) sp. z o.o. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu w okresie od 20 kwietnia 2009r. do 29 maja 2009r. W decyzji określono zarazem wysokość podstawy wymiaru składek na te ubezpieczenia w kwietniu i maju 2009 roku. Uzasadnienie powyższej decyzji zawierało odwołanie się do tych samych ustaleń i tych samych argumentów, co uzasadnienie decyzji wydanej w sprawie P. K. (1).

Odwołania od powyższych decyzji złożyła spółka (...), zarzucając organowi rentowemu:

- naruszenie przepisu art. 83 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez ustalenie przez organ rentowy istnienia między stronami procesu stosunku prawnego - umowy zlecenia, w sytuacji, gdy organ ten nie jest uprawniony do czynienia tego rodzaju ustaleń i podnosząc, że przepisy prawa nie przyznają Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych prawa do badania treści umowy, woli i zamiaru jej stron, a w szczególności kompetencji takiej nie przyznaje mu przepis art. 68 ust. 1 pkt 1 ustawy systemowej;

- naruszenie przepisu art. 83 ust. 1 pkt 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez przedwczesne określenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i wskazując, że obowiązkiem ZUS było uprzednie wydanie decyzji o objęciu zainteresowanego obowiązkiem ubezpieczenia społecznego, a wydanie decyzji o podstawie wymiaru składki było możliwe dopiero, w przypadku braku zgłoszenia przez odwołującą jako płatnika stosownych deklaracji;

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia poprzez uznanie, że umowa o dzieło łącząca strony stanowiła w istocie umowę zlecenia, w sytuacji gdy całokształt okoliczności, jak i wola stron świadczą o tym, że umowa ta była w istocie umową o dzieło;

- naruszenie prawa materialnego tj. art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 12 ust. 1 i art. 83 ust. 1 i 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez ich niewłaściwe zastosowanie, tj. wydanie decyzji stwierdzającej, że zainteresowani podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu z tytułu w/w umów oraz ustalającej podstawę wymiaru składek na te ubezpieczenia w oparciu o przychód przez nich uzyskiwany w sytuacji, gdy osoby te będąc zatrudnione u skarżącej na podstawie umowy o dzieło nie podlegały obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym.

Uzasadniając dwa ostatnie zarzuty skarżąca podniosła, wskazując na specyfikę prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej w zakresie świadczenia usług budowlanych, iż nie może w ramach zawartej umowy o roboty budowlane zlecić wykonania poszczególnych elementów budowy osobom trzecim na zasadzie umowy starannego działania (umowy zlecenia, świadczenia usług), bowiem ten rodzaj umowy nie prowadzi do osiągnięcia zamierzonego w umowie z inwestorem celu i tym samym naraża spółkę na niewykonanie zobowiązania wynikającego z umowy. Wskazała też, iż wszystkie prace dotyczące poszczególnych elementów stanowiących części procesu budowlanego jakie zlecała musiały być zgodne z dokumentacją projektową, przepisami prawa budowlanego, w związku z czym nie mogły być wykonane jedynie z należytą starannością. Zdaniem skarżącej jedyną umową, która gwarantowała, aby wykonywane elementy obiektu budowlanego spełniały warunki określone dokumentacją projektową oraz przepisami prawa budowlanego była umowa o dzieło. W odwołaniu podkreślono nadto, iż wszystkie elementy składowe obiektu budowlanego mają z góry określone parametry i właściwości wynikające z przepisów prawa budowlanego oraz dokumentacji projektowej, a ich osiągnięcie przez strony jest pewne, jako że jest określone w projekcie i objęte pozwoleniem na budowę. Zwróciła też uwagę, że wykonane w ramach robót budowlanych elementy obiektu budowlanego mają charakter samoistny, materialnie wyodrębniony, każdy z tych elementów może podlegać odbiorowi, a w przypadku stwierdzenia wad zlecający może żądać ich usunięcia, ewentualnie obniżyć należne z tego tytułu wynagrodzenie w oparciu o wartość stwierdzonych usterek. Jak wskazała skarżąca fakt czy dany rezultat został osiągnięty jest prosty do ustalenia. Wystarczy w toku odbioru sprawdzić czy wykonana praca spełnia wymogi określone w projekcie. W przypadku umowy o roboty budowlane staranne wykonanie określonych robót prowadzi zawsze do stworzenia materialnego dzieła, najpierw w zakresie poszczególnych elementów obiektu, a następnie obiektu budowlanego jako całości o właściwościach i parametrach określonych w dokumentacji projektowej i przepisach prawa budowlanego. Jak wskazała skarżąca, każdy rodzaj prac wykonywanych w toku realizacji umowy o roboty budowlane, począwszy od wymurowania ściany, wykonania instalacji jest z góry określony przez przepisy prawa budowlanego i zmierza do osiągnięcia konkretnego rezultatu, który to rezultat składa się na ostateczny rezultat umowy o roboty budowlane. Spółka podniosła, iż z uwagi na specyfikę robót budowlanych nadzór sprawowany był przez ustanowionego na danej budowie kierownika budowy, który dokonywał formalnej oceny czy zleceniobiorca wykonał przedmiot umowy oraz czy przedstawiony przez niego element budowy wykonany został zgodnie z projektem i przepisami prawa budowlanego. Zdaniem skarżącej nie można uznać, iż o charakterze zawartych umów przesądza okoliczność, iż zatrudnione osoby nie posiadały szczególnych kwalifikacji. Dla realizacji umowy liczył się sam fakt posiadania faktycznych i praktycznych umiejętności do wykonania dzieła.

Mając powyższe na uwadze, odwołująca spółka wniosła o uchylenie zaskarżonych decyzji oraz zasądzenie od organu rentowego na swoją rzecz kosztów procesu.

W odpowiedzi na odwołania organ rentowy wniósł o ich oddalenie oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, powtarzając argumentacją zawartą w zaskarżonych decyzjach.

Postanowieniami z dnia 14 października 2014 r. Sąd Okręgowy połączył sprawy z odwołań płatnika od powyższych decyzji do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Zakład (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. w latach 2009-2010 prowadziła działalność gospodarczą w zakresie usług budowlanych, remontów i nowych inwestycji. Ponad 90% inwestycji stanowiły zamówienia publiczne. Spółka zatrudniała w tym czasie pracowników budowlanych na podstawie umów o pracę.

Niesporne, a nadto dowód: protokół przesłuchania prezesa odwołującej - M. R. (2) – k. 235-243 akt kontroli ZUS.

W latach 2008-2010, w sytuacjach w których zagrożone było dochowanie uzgodnionych z inwestorami terminów przewidzianych na wykonanie określonych robót, spółka (...) zatrudniała dodatkowych wykonawców na podstawie umów cywilnoprawnych. Długość okresów na jakie zawierano te umowy była uzależniona od harmonogramu ustalonego między wykonawcą i inwestorem i bieżących potrzeb na budowie.

Werbowanie osób, z którymi zawierano umowy cywilnoprawne następowało poprzez ogłoszenia w prasie, w internecie oraz z polecenia. Umowy zawierano również z osobami, które wcześniej już pracowały na rzecz spółki (...). Od nowo zatrudnianych osób nie wymagano udokumentowania posiadanych kwalifikacji. Zatrudniano je do wykonywania prac tego samego rodzaju, co prace wykonywane przez osoby zatrudnione na podstawie umów o pracę.

Wybór umowy o dzieło jako rodzaju umowy cywilnoprawnej, którą miano zawierać z nowo zatrudnianymi wykonawcami został dokonany przez prezesa spółki. Umowy były przedkładane pracownikom do podpisu najczęściej przez kierowników budów (m.in. Z. G. (1) i K. K. (1)), którzy jednak nie mieli żadnego wpływu na ich rodzaj. W czasie trwania tych umów często de facto sprawdzano umiejętności danej osoby. Zdarzało się również, że z osobami które sumiennie i rzetelnie wykonywały prace w ramach umów cywilnoprawnych podpisywano następnie umowy o pracę. Ich obowiązki wówczas nie ulegały zmianie.

Niesporne, a nadto dowody:

- protokół przesłuchania M. R. (2) – k. 235-244 akt kontroli ZUS;

- protokół przesłuchania świadka P. B. – k. 279-281 akt kontroli ZUS;

- protokół przesłuchania świadka Z. G. (2) – k. 283-286 akt kontroli ZUS;

- protokół przesłuchania świadka K. K. (1) – k. 287-289 akt kontroli ZUS.

W dniu 1 września 2010 r. (...) sp. z o.o. w S. i P. K. (1) zawarli pisemną umowę zatytułowaną „umowa o dzieło”. Dokument został wypełniony pismem ręcznym, w sposób nieczytelny, uniemożliwiającym odczytanie w jaki sposób określono przedmiot umowy, poza miejscem wykonywania prac, które określono jako „B. ul. (...)” Strony ustaliły termin wykonania prac na 30 listopada 2010 r. Wynagrodzenie ustalono na kwotę 9830,00 zł, płatne w terminie 21 dni od otrzymania rachunku, po stwierdzeniu wykonania dzieła w określonym terminie. Dodatkowo w umowie przewidziano rozliczenie umowy częściowo, po przedstawieniu rachunku przez wykonawcę. Dla zmiany umowy zastrzeżono formę pisemną.

P. K. (1) w dniu 30 września 2010 r. wystawił rachunek określający wynagrodzenie za wykonaną zgodnie z powyższą umowę pracę na kwotę 2488 zł brutto. Płatnik wypłacił zainteresowanemu kwotę określoną w rachunku w dniu 8 października 2010r.

Kolejny rachunek dotyczący tej samej umowy P. K. wystawił w dniu 29 października 2010 r., na kwotę 2488 zł brutto. Płatnik wypłacił tę kwotę w dniu 12 listopada 2010r. Trzeci rachunek dotyczący tej umowy P. K. wystawił w dniu 30 listopada 2010r. Opiewał on na kwotę 1980 zł, którą płatnik wypłacił mu w dniu 14 grudnia 2010r.

Niesporne, a nadto dowody: umowa z 1.09.2010 r. wraz z rachunkami – w pliku akt ZUS dot. P. K..

W dniu 2 listopada 2010 r. (...) sp. z o.o. w S. i P. K. (1) zawarli kolejną pisemną umowę zatytułowaną „umowa o dzieło”. W umowie wpisano, że dziełem podlegającym wykonaniu jest „dwukrotne malowanie słupów stalowych farbą antykorozyjną 260 mb na obiekcie budynek ZUSu przy ul. (...) w S.. Strony ustaliły termin wykonania prac na 31 grudnia 2010 r. Wynagrodzenie ustalono na kwotę 2300,00 zł, płatne w terminie 21 dni od otrzymania rachunku, po stwierdzeniu wykonania dzieła w określonym terminie. Dodatkowo w umowie przewidziano rozliczenie umowy częściowo, po przedstawieniu rachunku przez wykonawcę. Dla zmiany umowy zastrzeżono formę pisemną.

P. K. (1) w dniu 30 grudnia 2010 r. wystawił rachunek określający wynagrodzenie za wykonaną zgodnie z powyższą umowę pracę na kwotę 1729 zł brutto. Płatnik wypłacił zainteresowanemu kwotę określoną w rachunku w dniu 14 stycznia 2011r.

Niesporne, a nadto dowody: umowa z 2.11.2010 r. wraz z rachunkami – w pliku akt ZUS dot. P. K..

W dniu 1 stycznia 2011 r. (...) sp. z o.o. w S. i P. K. (1) zawarli kolejną pisemną umowę zatytułowaną „umowa o dzieło”. W umowie wpisano, że dziełem podlegającym wykonaniu jest „usunięcie gruzu z budynku I i II piętra 6,8 m3 na obiekcie budynek ZUSu przy ul. (...) w S.. Strony ustaliły termin wykonania prac na 31 stycznia 2011 r. Wynagrodzenie ustalono na kwotę 1750,00 zł, płatne w terminie 21 dni od otrzymania rachunku, po stwierdzeniu wykonania dzieła w określonym terminie. Dodatkowo w umowie przewidziano rozliczenie umowy częściowo, po przedstawieniu rachunku przez wykonawcę. Dla zmiany umowy zastrzeżono formę pisemną.

P. K. (1) w dniu 31 stycznia 2011 r. wystawił rachunek określający wynagrodzenie za wykonaną zgodnie z powyższą umowę pracę na kwotę 1741 zł brutto. Płatnik wypłacił zainteresowanemu kwotę określoną w rachunku w dniu 11 lutego 2011r.

Niesporne, a nadto dowody: umowa (...).01.2011 r. wraz z rachunkami – w pliku akt ZUS dot. P. K..

W dniu 1 lutego 2011 r. (...) sp. z o.o. w S. i P. K. (1) zawarli kolejną pisemną umowę zatytułowaną „umowa o dzieło”. W umowie wpisano, że dziełem podlegającym wykonaniu jest „przygotowanie wylewek betonowych pod montaż podokienników z płyt postforming 163 mb na obiekcie budynek ZUSu przy ul. (...) w S.”. Strony ustaliły termin wykonania prac na 28 lutego 2011 r. Wynagrodzenie ustalono na kwotę 650,00 zł, płatne w terminie 21 dni od otrzymania rachunku, po stwierdzeniu wykonania dzieła w określonym terminie. Dodatkowo w umowie przewidziano rozliczenie umowy częściowo, po przedstawieniu rachunku przez wykonawcę. Dla zmiany umowy zastrzeżono formę pisemną.

P. K. (1) w dniu 28 lutego 2011 r. wystawił rachunek określający wynagrodzenie za wykonaną zgodnie z powyższą umowę pracę na kwotę 643 zł brutto. Płatnik wypłacił zainteresowanemu kwotę określoną w rachunku w dniu 10 marca 2011r.

Niesporne, a nadto dowody: umowa z 1.02.2011 r. wraz z rachunkami – w pliku akt ZUS dot. P. K..

W dniu 28 marca 2011 r. (...) sp. z o.o. w S. i P. K. (1) zawarli kolejną pisemną umowę zatytułowaną „umowa o dzieło”. W umowie wpisano, że dziełem podlegającym wykonaniu są „prace porządkowe – mycie okien, podokienników oraz obudów słupów na III piętrze na obiekcie budynek ZUSu przy ul. (...) w S.”. Strony ustaliły termin wykonania prac na 31 marca 2011 r. Wynagrodzenie ustalono na kwotę 260,00 zł, płatne w terminie 21 dni od otrzymania rachunku, po stwierdzeniu wykonania dzieła w określonym terminie. Dodatkowo w umowie przewidziano rozliczenie umowy częściowo, po przedstawieniu rachunku przez wykonawcę. Dla zmiany umowy zastrzeżono formę pisemną.

P. K. (1) w dniu 31 marca 2011 r. wystawił rachunek określający wynagrodzenie za wykonaną zgodnie z powyższą umowę pracę na kwotę 239 zł brutto. Płatnik wypłacił zainteresowanemu kwotę określoną w rachunku w dniu 11 kwietnia 2011r.

Niesporne, a nadto dowody: umowa z 28.03.2011 r. wraz z rachunkami – w pliku akt ZUS dot. P. K..

W dniu 1 kwietnia 2011 r. (...) sp. z o.o. w S. i P. K. (1) zawarli kolejną pisemną umowę zatytułowaną „umowa o dzieło”. W umowie wpisano, że dziełem podlegającym wykonaniu są „prace porządkowe – mycie okien, podokienników oraz obudów słupów na II piętrze na obiekcie budynek ZUSu przy ul. (...) w S.”. Strony ustaliły termin wykonania prac na 30 kwietnia 2011 r. Wynagrodzenie ustalono na kwotę 2290,00 zł, płatne w terminie 21 dni od otrzymania rachunku, po stwierdzeniu wykonania dzieła w określonym terminie. Dodatkowo w umowie przewidziano rozliczenie umowy częściowo, po przedstawieniu rachunku przez wykonawcę. Dla zmiany umowy zastrzeżono formę pisemną.

P. K. (1) w dniu 29 kwietnia 2011 r. wystawił rachunek określający wynagrodzenie za wykonaną zgodnie z powyższą umowę pracę na kwotę 2284 zł brutto. Płatnik wypłacił zainteresowanemu kwotę określoną w rachunku w dniu 13 maja 2011r.

Niesporne, a nadto dowody: umowa z 1.04.2011 r. wraz z rachunkami – w pliku akt ZUS dot. P. K..

W dniu 2 maja 2011 r. (...) sp. z o.o. w S. i P. K. (1) zawarli kolejną pisemną umowę zatytułowaną „umowa o dzieło”. W umowie wpisano, że dziełem podlegającym wykonaniu są „prace porządkowe – mycie okien, podokienników oraz obudów słupów na II piętrze na obiekcie budynek ZUSu przy ul. (...) w S.”. Strony ustaliły termin wykonania prac na 31 maja 2011 r. Wynagrodzenie ustalono na kwotę 1090,00 zł, płatne w terminie 21 dni od otrzymania rachunku, po stwierdzeniu wykonania dzieła w określonym terminie. Dodatkowo w umowie przewidziano rozliczenie umowy częściowo, po przedstawieniu rachunku przez wykonawcę. Dla zmiany umowy zastrzeżono formę pisemną.

P. K. (1) w dniu 31 maja 2011 r. wystawił rachunek określający wynagrodzenie za wykonaną zgodnie z powyższą umowę pracę na kwotę 1081 zł brutto. Płatnik wypłacił zainteresowanemu kwotę określoną w rachunku w dniu 10 czerwca 2011r.

Niesporne, a nadto dowody: umowa z 2.05.2011 r. wraz z rachunkami – w pliku akt ZUS dot. P. K..

W dniu 1 czerwca 2011 r. (...) sp. z o.o. w S. i P. K. (1) zawarli kolejną pisemną umowę zatytułowaną „umowa o dzieło”. W umowie wpisano, że dziełem podlegającym wykonaniu są „prace porządkowe – mycie okien, podokienników oraz obudów słupów na I piętrze na obiekcie budynek ZUSu przy ul. (...) w S.”. Strony ustaliły termin wykonania prac na 30 czerwca 2011 r. Wynagrodzenie ustalono na kwotę 1980,00 zł, płatne w terminie 21 dni od otrzymania rachunku, po stwierdzeniu wykonania dzieła w określonym terminie. Dodatkowo w umowie przewidziano rozliczenie umowy częściowo, po przedstawieniu rachunku przez wykonawcę. Dla zmiany umowy zastrzeżono formę pisemną.

P. K. (1) w dniu 30 czerwca 2011 r. wystawił rachunek określający wynagrodzenie za wykonaną zgodnie z powyższą umowę pracę na kwotę 1974 zł brutto. Płatnik wypłacił zainteresowanemu kwotę określoną w rachunku w dniu 8 lipca 2011r.

Niesporne, a nadto dowody: umowa z 1.06.2011 r. wraz z rachunkami – w pliku akt ZUS dot. P. K..

W dniu 8 lipca 2011 r. (...) sp. z o.o. w S. i P. K. (1) zawarli kolejną pisemną umowę zatytułowaną „umowa o dzieło”. W umowie wpisano, że dziełem podlegającym wykonaniu są „prace porządkowe – mycie okien, podokienników oraz obudów słupów na parterze i w piwnicy na obiekcie budynek ZUSu przy ul. (...) w S.”. Strony ustaliły termin wykonania prac na 31 lipca 2011 r. Wynagrodzenie ustalono na kwotę 2750,00 zł, płatne w terminie 21 dni od otrzymania rachunku, po stwierdzeniu wykonania dzieła w określonym terminie. Dodatkowo w umowie przewidziano rozliczenie umowy częściowo, po przedstawieniu rachunku przez wykonawcę. Dla zmiany umowy zastrzeżono formę pisemną.

P. K. (1) w dniu 29 lipca 2011 r. wystawił rachunek określający wynagrodzenie za wykonaną zgodnie z powyższą umowę pracę na kwotę 2746 zł brutto. Płatnik wypłacił zainteresowanemu kwotę określoną w rachunku w dniu 12 sierpnia 2011r.

Niesporne, a nadto dowody: umowa z 8.07.2011 r. wraz z rachunkami – w pliku akt ZUS dot. P. K..

W dniu 5 sierpnia 2011 r. (...) sp. z o.o.w S.i P. K. (1)zawarli kolejną pisemną umowę zatytułowaną „umowa o dzieło”. W umowie wpisano, że dziełem podlegającym wykonaniu są „mycie okien na budowie – W. (...) 40 szt.” Strony ustaliły termin wykonania prac na 30 sierpnia 2011 r. Wynagrodzenie ustalono na kwotę 1846 zł, płatne w terminie 21 dni od otrzymania rachunku, po stwierdzeniu wykonania dzieła w określonym terminie. Dodatkowo w umowie przewidziano rozliczenie umowy częściowo, po przedstawieniu rachunku przez wykonawcę. Dla zmiany umowy zastrzeżono formę pisemną.

P. K. (1) w dniu 31 sierpnia 2011 r. wystawił rachunek określający wynagrodzenie za wykonaną zgodnie z powyższą umowę pracę na kwotę 1846 zł brutto. Płatnik wypłacił zainteresowanemu kwotę określoną w rachunku w dniu 12 września 2011r.

Niesporne, a nadto dowody: umowa z 5.08.2011 r. wraz z rachunkami – w pliku akt ZUS dot. P. K..

W dniu 1 września 2011 r. (...) sp. z o.o. w S. i P. K. (1) zawarli kolejną pisemną umowę zatytułowaną „umowa o dzieło”. W umowie wpisano, że dziełem podlegającym wykonaniu jest „szpachlowanie ścian na budynku mieszkalno-usługowym w M. przy ul. (...)”. Strony ustaliły termin wykonania prac na 30 września 2011 r. Wynagrodzenie ustalono na kwotę 1140,00 zł, płatne w terminie 10 dni od otrzymania rachunku, po stwierdzeniu wykonania dzieła w określonym terminie. Dodatkowo w umowie przewidziano rozliczenie umowy częściowo, po przedstawieniu rachunku przez wykonawcę. Dla zmiany umowy zastrzeżono formę pisemną.

P. K. (1) w dniu 30 września 2011 r. wystawił rachunek określający wynagrodzenie za wykonaną zgodnie z powyższą umowę pracę na kwotę 1140 zł brutto. Płatnik wypłacił zainteresowanemu kwotę określoną w rachunku w dniu 10 października 2011r.

Niesporne, a nadto dowody: umowa z 1.09.2011 r. wraz z rachunkami – w pliku akt ZUS dot. P. K..

W dniu 7 września 2010 r. (...) sp. z o.o. w S. i P. K. (1) zawarli kolejną pisemną umowę zatytułowaną „umowa o dzieło”. W umowie nie wpisano jakiegokolwiek jej przedmiotu, żadnego rodzaju prac do wykonania. Strony ustaliły natomiast termin wykonania prac na 29 września 2011 r. Wynagrodzenie ustalono na kwotę 1939,00 zł, płatne w terminie 14 dni od otrzymania rachunku, po stwierdzeniu wykonania dzieła w określonym terminie. Dodatkowo w umowie przewidziano rozliczenie umowy częściowo, po przedstawieniu rachunku przez wykonawcę. Dla zmiany umowy zastrzeżono formę pisemną.

P. K. (1) w dniu 30 września 2010 r. wystawił rachunek określający wynagrodzenie za wykonaną zgodnie z powyższą umowę pracę na kwotę 1939 zł brutto. Płatnik wypłacił zainteresowanemu kwotę określoną w rachunku w dniu 21 października 2011r.

Niesporne, a nadto dowody: umowa z 7.09.2011 r. wraz z rachunkami – w pliku akt ZUS dot. P. K..

W dniu 1 października 2011 r. (...) sp. z o.o. w S. i P. K. (1) zawarli kolejną pisemną umowę zatytułowaną „umowa o dzieło”. W umowie wpisano, że dziełem podlegającym wykonaniu jest „szpachlowanie ścian na budynku mieszkalno-usługowym w M. przy ul. (...)”. Strony ustaliły termin wykonania prac na 31 października 2011 r. Wynagrodzenie ustalono na kwotę 2134,00 zł, płatne w terminie 10 dni od otrzymania rachunku, po stwierdzeniu wykonania dzieła w określonym terminie. Dodatkowo w umowie przewidziano rozliczenie umowy częściowo, po przedstawieniu rachunku przez wykonawcę. Dla zmiany umowy zastrzeżono formę pisemną.

P. K. (1) w dniu 31 października 2011 r. wystawił rachunek określający wynagrodzenie za wykonaną zgodnie z powyższą umowę pracę na kwotę 2134 zł brutto. Płatnik wypłacił zainteresowanemu kwotę określoną w rachunku w dniu 10 listopada 2011r.

Niesporne, a nadto dowody: umowa z 1.10.2011 r. wraz z rachunkami – w pliku akt ZUS dot. P. K..

P. K. (1)uzyskał informację o możliwości podjęcia pracy w spółce (...)od kolegi, który pracował w niej jako pomocnik. Zgłosił się do B., gdzie wówczas były prowadzone przez spółkę prace i spotkał się tam z majstrem o imieniu K.. Ustalił z nim wówczas warunki na jakich miał wykonywać pracę da spółki. Obaj ustalili wówczas, że będzie to praca w wymiarze 10 godzin dziennie, z ustaloną stawką godzinową. Początkowo miał pracować jako pomocnik przy pracach budowlanych i w pierwszym okresie faktycznie tak pracował, wykonując te prace, które były mu zlecane na bieżąco. Po zakończeniu prac w B., P. K.ustalił z majstrem K., że dalszą pracę będzie wykonywał przy budowie budynku ZUS w S., na ul. (...). Również tam wykonywał prace pomocnicze, z tym że o ile w B.były to prace pomocnicze budowlane, o tyle w S.miały charakter głównie porządkowy. Zajmował się tam myciem podłóg, myciem okien, ale także np. malowaniem. Prace wykonywał na wszystkich piętrach budynku, były mu one zlecane na bieżąco. Po zakończeniu prac w S.przedstawiciel spółki skierował P. K.do pracy w M., przy ulicy (...)gdzie był budowany budynek mieszkalny. P. K. (1)pracował tam w zespole dwuosobowym, który zajmował się poprawkami po innych pracownikach (...). Ich praca nie polegała tylko na szpachlowaniu, ale wykonywaniu wszelkich poprawek, np. usuwaniu pęknięć, naprawach uszkodzonych zamków, itp.

P. K. (1) podpisywał druki umów o dzieło ze spółką (...). Niekiedy były mu one przedkładane do podpisu na początku miesiąca, niekiedy na końcu, czasem też z opóźnieniem. Każdorazowo otrzymywał jednak takie kwoty, jakie wskazywano w przedkładanych mu do podpisu rachunkach. Wysokość tych kwot była ustalana w ten sposób, że liczbę przepracowanych przez P. K. w danym miesiącu godzin mnożono przez ustaloną stawkę za jedną godzinę pracy.

Dowody:

- zeznania P. K. (1) złożone na rozprawie w dniu 2 lipca 2014r. – w formie elektronicznej oraz transkrypcja, k. 193-197 akt sądowych;

- dokumenty w aktach kontroli ZUS, w szczególności:

- protokół przesłuchania M. R. (2) – k. 235-244 akt kontroli;

- protokół przesłuchania świadka Z. D. (1) – k. 267-269 akt kontroli;

- protokół przesłuchania świadka M. K. – k. 271-273 akt kontroli;

- protokół przesłuchania świadka T. N. – k. 275-277 akt kontroli;

- protokół przesłuchania świadka P. B. – k. 279-281 akt kontroli;

- protokół przesłuchania świadka Z. G. (2)– k. 283-286 akt kontroli;

- protokół przesłuchania świadka K. K. (1)– k. 287-289 akt kontroli.

W dniu 20 kwietnia 2009 r. (...) sp. z o.o. w S. i M. P. (1) zawarli pisemną umowę zatytułowaną „umowa o dzieło”. W treści dokumentu wskazano, że przedmiotem umowy mają być: „gładzenie tynków 280 m2, szpachlowanie ścian 300 m2, malowanie 300 m2 adres al. (...) S.”. Strony ustaliły termin wykonania prac na dzień 29 maja 2009 r. Wynagrodzenie ustalono na kwotę 7200 zł brutto, płatne w terminie 14 dni od otrzymania rachunku, po stwierdzeniu wykonania dzieła w określonym terminie. Dodatkowo w umowie przewidziano rozliczenie umowy częściowo, po przedstawieniu rachunku przez wykonawcę. Dla zmiany umowy zastrzeżono formę pisemną.

M. P. (1) w dniu 30 kwietnia 2009 r. wystawił rachunek określający wynagrodzenie za wykonaną pracę na kwotę 8943 zł brutto. Płatnik wypłacił zainteresowanemu kwotę określoną w rachunku w tym samym dniu.

Kolejny rachunek dotyczący tej samej umowy – opiewający na kwotę 240 zł brutto – M. P. wystawił w dniu 29 maja 2009 r. Płatnik wypłacił mu wskazaną kwotę w tym samym dniu.

Niesporne, a nadto dowody: umowa z 20.04.2009 r. wraz z rachunkami – w pliku akt ZUS dot. M. P..

Także M. P. dowiedział się od kolegi o możliwości podjęcia pracy w spółce (...). Ustaleń na temat zasad swojego w niej zatrudnienia dokonywał z kierownikiem G.. Ustalił z nim, że może podjąć pracę w S., w koszarach położonych przy ulicy (...), a do jego zadań będzie należało uzupełnianie tynku oraz szpachlowanie pomieszczeń. Przed podjęciem pracy ustalił także z kierownikiem wysokość stawki za jeden wykonany metr pracy, nie ustalał natomiast wielkości powierzchni, na której miał pracować – wysokość jego wynagrodzenia miała zależeć od ilości otynkowanych i zaszpachlowanych metrów. Swoją pracę wykonywał razem z kolegą, S. W., przy czym obaj pracowali w tych samych pomieszczeniach (było ich wiele), nie mając wydzielonych dla siebie konkretnych powierzchni, z których każdy z nich miał być następnie osobno rozliczany. Pracę wykonywali w stałych godzinach: od siódmej, siódmej trzydzieści do piętnastej, szesnastej, ale mieli możliwość decydowania o tym o której dokładnie ją rozpoczynają.

Po zakończeniu prac w S. kierownik skierował M. P. do pracy w M.. Tam pracował w grupie czteroosobowej, przy wykonywaniu poprawek.

Dowody:

- zeznania M. P. (1) – w formie elektronicznej oraz transkrypcja, k. 198-200 akt sądowych;

– dokumenty w aktach kontroli ZUS, w szczególności:

- protokół przesłuchania M. R. (2) – k. 235-244 akt kontroli;

- protokół przesłuchania świadka Z. D. (1) – k. 267-269 akt kontroli;

- protokół przesłuchania świadka M. K. – k. 271-273 akt kontroli;

- protokół przesłuchania świadka T. N. – k. 275-277 akt kontroli;

- protokół przesłuchania świadka P. B. – k. 279-281 akt kontroli;

- protokół przesłuchania świadka Z. G. (2)– k. 283-286 akt kontroli;

- protokół przesłuchania świadka K. K. (1)– k. 287-289 akt kontroli.

W dniu 1 grudnia 2009 r. (...) sp. z o.o. w S. i K. T. zawarli pisemną umowę zatytułowaną „umowa o dzieło”. W treści dokumentu wskazano, że przedmiotem umowy mają być: „szpachlowanie i malowanie pomieszczeń w ilości 550 m2 x 18 zł brutto na obiekcie rozbudowa/nadbudowa garaży S. ul. (...)”. Strony ustaliły termin wykonania prac na dzień 30 grudnia 2009 r. Wynagrodzenie ustalono na kwotę 9900 zł brutto, płatne w terminie 10 dni od otrzymania rachunku, po stwierdzeniu wykonania dzieła w określonym terminie. W umowie wskazano też, że w przypadku nienależytego lub nieterminowego wykonania dzieła zamawiająca ma prawo odmowy wypłaty całości lub części umówionej kwoty. Dodatkowo w umowie przewidziano rozliczenie umowy częściowo, po przedstawieniu rachunku przez wykonawcę.

K. T. w dniu 23 grudnia 2009 r. za wykonanie tej umowy wystawił rachunek określający wynagrodzenie za wykonaną pracę na kwotę 9900 zł brutto. Płatnik wypłacił zainteresowanemu kwotę określoną w rachunku w tym samym dniu.

Niesporne, a nadto dowody: umowa z 1.12.2009r. – w pliku akt ZUS dot. K. T..

W dniu 1 lipca 2009 r. (...) sp. z o.o. w S. i T. R. (1) zawarli pisemną umowę zatytułowaną „umowa o dzieło”. Dokument został wypełniony pismem ręcznym, w sposób nieczytelny, uniemożliwiającym odczytanie w jaki sposób określono przedmiot umowy, poza miejscem wykonywania prac, które określono jako „S., ul. (...)” Strony ustaliły termin wykonania prac na 4 października 2009 r. Wynagrodzenie ustalono na kwotę 10200,00 zł, płatne w terminie 21 dni od otrzymania rachunku, po stwierdzeniu wykonania dzieła w określonym terminie. Dodatkowo w umowie przewidziano rozliczenie umowy częściowo, po przedstawieniu rachunku przez wykonawcę. Dla zmiany umowy zastrzeżono formę pisemną.

T. R. (1) w dniu 31 lipca 2009 r. wystawił rachunek określający wynagrodzenie za wykonaną zgodnie z powyższą umowę pracę na kwotę 2740 zł brutto. Płatnik wypłacił zainteresowanemu kwotę określoną w rachunku w dniu 10 sierpnia 2010r.

Kolejny rachunek dotyczący tej samej umowy T. R. wystawił w dniu 31 sierpnia 2009 r., na kwotę 2500 zł brutto. Płatnik wypłacił tę kwotę w dniu 10 września 2009r. Trzeci rachunek dotyczący tej umowy T. R. wystawił w dniu 30 września 2009r. Opiewał on na kwotę 2301 zł, którą płatnik wypłacił mu w dniu 9 października 2009r. Ostatni rachunek dotyczący tej umowy został wystawiony przez T. R. w dniu 30 października 2009r., na kwotę 2453 zł brutto, która została mu wypłacona w dniu 10 listopada 2009r.

Niesporne, a nadto dowody: umowa z 1.07.2010 r. wraz z rachunkami – w pliku akt ZUS dot. T. R..

W dniu 2 listopada 2009 r. (...) sp. z o.o. w S. i T. R. (1) zawarli kolejną pisemną umowę zatytułowaną „umowa o dzieło”. W treści dokumentu nie wskazano jakiegokolwiek jej przedmiotu, natomiast określono miejsce pracy jako „al. (...) S.” oraz ustalono termin wykonania prac na dzień 20 stycznia 2010 r. i wynagrodzenie, przy czym kwota wynagrodzenia była poprawiana w sposób uniemożliwiający odczytanie jego wysokości. Wynagrodzenie miało być płatne w terminie 21 dni od otrzymania rachunku, po stwierdzeniu wykonania dzieła w określonym terminie. W umowie wskazano też, że w przypadku nienależytego lub nieterminowego wykonania dzieła zamawiająca ma prawo odmowy wypłaty całości lub części umówionej kwoty. Dodatkowo w umowie przewidziano rozliczenie umowy częściowo, po przedstawieniu rachunku przez wykonawcę.

T. R. (1) w dniu 30 listopada 2009 r. wystawił rachunek określający wynagrodzenie za wykonaną pracę na kwotę 2039 zł brutto. Płatnik wypłacił zainteresowanemu kwotę określoną w rachunku w dniu 10 grudnia 2009r. Kolejny rachunek dotyczący tej umowy T. R. wystawił w dniu 31 grudnia 2009r., na kwotę 1898 zł brutto, która została mu wypłacona w dniu 8 stycznia 2010r. Trzecim rachunkiem wystawionym przez T. R. w związku z wykonywaniem tej umowy był rachunek z 29 stycznia 2010r., na kwotę 415 zł, wypłaconą mu 10 lutego 2010r.

Niesporne, a nadto dowody: umowa z 12.11.2009 r. wraz z rachunkiem – w pliku akt ZUS dot. T. R..

T. R. (1) dowiedział się o możliwości podjęcia pracy w spółce (...) z ogłoszenia w internecie. Najpierw spotkał się w tej sprawie z prezesem spółki, M. R. (2), który skierował go do kierownika G., z którym dokonał wszelkich ustaleń dotyczących zasad pracy dla spółki. Jednym z tych ustaleń był sposób wynagradzania – ustalono, że wynagrodzenie będzie zależało od ilości przepracowanych godzin, ustalono od razu wysokość stawki godzinowej. Nie ustalono natomiast z góry jakie prace miał T. R. wykonywać – były mu one zlecane na bieżąco, w danym dniu, przez majstra o imieniu K.. Każdego dnia miał zlecane nowe zadanie do wykonania – początkowo były to pomocnicze prace budowlane, a potem praca przy ściankach działowych. T. R. pracował w grupie trzy, czteroosobowej – najpierw w S., w koszarach na ulicy (...), a następnie w Ś., gdzie zajmował się pracami porządkowymi.

Dowody:

- zeznania T. R. (1) – w formie elektronicznej oraz transkrypcja, k. 202-205 akt sądowych;

- dokumenty w aktach kontroli ZUS, w szczególności:

- protokół przesłuchania M. R. (2) – k. 235-244 akt kontroli;

- protokół przesłuchania świadka Z. D. (1) – k. 267-269 akt kontroli;

- protokół przesłuchania świadka M. K. – k. 271-273 akt kontroli;

- protokół przesłuchania świadka T. N. – k. 275-277 akt kontroli;

- protokół przesłuchania świadka P. B. – k. 279-281 akt kontroli;

- protokół przesłuchania świadka Z. G. (2)– k. 283-286 akt kontroli;

- protokół przesłuchania świadka K. K. (1)– k. 287-289 akt kontroli.

W dniu 1 lipca 2010 r. (...) sp. z o.o.w S.i M. R. (1) zawarli pisemną umowę zatytułowaną „umowa o dzieło”. W treści dokumentu wskazano, że przedmiotem umowy mają być: „montaż skrzydeł i samozamykaczy 22 szt x 95 zł na budowie W. (...)”. Strony ustaliły termin wykonania prac na dzień 31 lipca 2010 r. Wynagrodzenie ustalono na kwotę 2040 zł brutto, płatne w terminie 7 dni od otrzymania rachunku, po stwierdzeniu wykonania dzieła w określonym terminie. W umowie wskazano też, że w przypadku nienależytego lub nieterminowego wykonania dzieła zamawiająca ma prawo odmowy wypłaty całości lub części umówionej kwoty. Dodatkowo w umowie przewidziano rozliczenie umowy częściowo, po przedstawieniu rachunku przez wykonawcę.

M. R. (1) w dniu 31 lipca 2010 r. za wykonanie tej umowy wystawił rachunek określający wynagrodzenie za wykonaną pracę na kwotę 2040 zł brutto. Płatnik wypłacił zainteresowanemu kwotę określoną w rachunku w dniu 10 sierpnia 2010r.

Kolejną umowę, nazwaną „umowa o dzieło” M. R. (1)i spółka (...)zawarli w dniu 1 sierpnia 2010r. W treści dokumentu wskazano, że przedmiotem umowy ma być: „usunięcie z piętra budynku gruzu 19,5 m3 x 130 zł na budowie W. (...)”. Strony ustaliły termin wykonania prac na dzień 31 sierpnia 2010 r. Wynagrodzenie ustalono na kwotę 2040 zł brutto, płatne w terminie 7 dni od otrzymania rachunku, po stwierdzeniu wykonania dzieła w określonym terminie. W umowie wskazano też, że w przypadku nienależytego lub nieterminowego wykonania dzieła zamawiająca ma prawo odmowy wypłaty całości lub części umówionej kwoty. Dodatkowo w umowie przewidziano rozliczenie umowy częściowo, po przedstawieniu rachunku przez wykonawcę.

M. R. (1) w dniu 31 sierpnia 2010 r. za wykonanie tej umowy wystawił rachunek określający wynagrodzenie za wykonaną pracę na kwotę 2582 zł brutto. Płatnik wypłacił zainteresowanemu kwotę określoną w rachunku w dniu 10 września 2010r.

Kolejną umowę, nazwaną „umowa o dzieło” M. R. (1) i spółka (...) zawarli w dniu 1 września 2010r. W treści dokumentu wskazano, że przedmiotem umowy ma być: „wycięcie otworów w ścianach i stropach żelbetowych – 3,5 m3”. Strony ustaliły termin wykonania prac na dzień 29 października 2010 r. Wynagrodzenie ustalono na kwotę 5550 zł brutto, płatne w terminie 21 dni od otrzymania rachunku, po stwierdzeniu wykonania dzieła w określonym terminie. W umowie wskazano też, że w przypadku nienależytego lub nieterminowego wykonania dzieła zamawiająca ma prawo odmowy wypłaty całości lub części umówionej kwoty. Dodatkowo w umowie przewidziano rozliczenie umowy częściowo, po przedstawieniu rachunku przez wykonawcę.

M. R. (1) w dniu 30 września 2010 r. za wykonanie tej umowy wystawił rachunek określający wynagrodzenie za wykonaną pracę na kwotę 2278 zł brutto. Płatnik wypłacił zainteresowanemu kwotę określoną w rachunku w dniu 8 października 2010r. Kolejny rachunek dotyczący tej umowy M. R. wystawił w dniu 29 października 2010r. Opiewał on na kwotę 2407 zł, którą płatnik wypłacił mu w dniu 12 listopada 2010r.

Kolejną umowę, nazwaną „umowa o dzieło” M. R. (1) i spółka (...) zawarli w dniu 2 listopada 2010r. W treści dokumentu wskazano, że przedmiotem umowy ma być: „wykucie otworów drzwiowych w szybach windowych 2,7 m3 na obiekcie: budynek ZUSu przy ul. (...) w S.”. Strony ustaliły termin wykonania prac na dzień 31 grudnia 2010 r. Wynagrodzenie ustalono na kwotę 3900 zł brutto, płatne w terminie 21 dni od otrzymania rachunku, po stwierdzeniu wykonania dzieła w określonym terminie. W umowie wskazano też, że w przypadku nienależytego lub nieterminowego wykonania dzieła zamawiająca ma prawo odmowy wypłaty całości lub części umówionej kwoty. Dodatkowo w umowie przewidziano rozliczenie umowy częściowo, po przedstawieniu rachunku przez wykonawcę.

M. R. (1) w dniu 30 listopada 2010 r. za wykonanie tej umowy wystawił rachunek określający wynagrodzenie za wykonaną pracę na kwotę 1980 zł brutto. Płatnik wypłacił zainteresowanemu kwotę określoną w rachunku w dniu 14 grudnia 2010r. Kolejny rachunek dotyczący tej umowy M. R. wystawił w dniu 30 grudnia 2010r. Opiewał on na kwotę 1805 zł, którą płatnik wypłacił mu w dniu 14 stycznia 2011r.

Kolejną umowę, nazwaną „umowa o dzieło” M. R. (1)i spółka (...)zawarli w dniu 1 stycznia 2011r. W treści dokumentu wskazano, że przedmiotem umowy ma być: „wykucie otworów drzwiowych (...) w ścianie żelbetowej gr 20 cm 14 m2 na obiekcie: budynek ZUSu przy ul. (...)w S.”. Strony ustaliły termin wykonania prac na dzień 31 stycznia 2011 r. Wynagrodzenie ustalono na kwotę 1750 zł brutto, płatne w terminie 21 dni od otrzymania rachunku, po stwierdzeniu wykonania dzieła w określonym terminie. W umowie wskazano też, że w przypadku nienależytego lub nieterminowego wykonania dzieła zamawiająca ma prawo odmowy wypłaty całości lub części umówionej kwoty. Dodatkowo w umowie przewidziano rozliczenie umowy częściowo, po przedstawieniu rachunku przez wykonawcę.

M. R. (1) w dniu 31 stycznia 2011 r. za wykonanie tej umowy wystawił rachunek określający wynagrodzenie za wykonaną pracę na kwotę 1741 zł brutto. Płatnik wypłacił zainteresowanemu kwotę określoną w rachunku w dniu 11 lutego 2011r.

Kolejną umowę, nazwaną „umowa o dzieło” M. R. (1) i spółka (...) zawarli w dniu 1 lutego 2011r. W treści dokumentu wskazano, że przedmiotem umowy ma być: „przygotowanie wylewek betonowych pod montaż podokienników z płyt postforming 202,5 mb na obiekcie: budynek ZUSu przy ul. (...) w S.”. Strony ustaliły termin wykonania prac na dzień 28 lutego 2011 r. Wynagrodzenie ustalono na kwotę 810 zł brutto, płatne w terminie 21 dni od otrzymania rachunku, po stwierdzeniu wykonania dzieła w określonym terminie. W umowie wskazano też, że w przypadku nienależytego lub nieterminowego wykonania dzieła zamawiająca ma prawo odmowy wypłaty całości lub części umówionej kwoty. Dodatkowo w umowie przewidziano rozliczenie umowy częściowo, po przedstawieniu rachunku przez wykonawcę.

M. R. (1) w dniu 28 lutego 2011 r. za wykonanie tej umowy wystawił rachunek określający wynagrodzenie za wykonaną pracę na kwotę 806 zł brutto. Płatnik wypłacił zainteresowanemu kwotę określoną w rachunku w dniu 10 marca 2011r.

Kolejną umowę, nazwaną „umowa o dzieło” M. R. (1) i spółka (...) zawarli w dniu 17 kwietnia 2011r. W treści dokumentu wskazano, że przedmiotem umowy ma być: „niwelacja terenu na budowie przy ul. (...) w S. – 1150 m2”. Strony ustaliły termin wykonania prac na dzień 29 kwietnia 2011 r. Wynagrodzenie ustalono na kwotę 1500 zł brutto, płatne w terminie 14 dni od otrzymania rachunku, po stwierdzeniu wykonania dzieła w określonym terminie. W umowie wskazano też, że w przypadku nienależytego lub nieterminowego wykonania dzieła zamawiająca ma prawo odmowy wypłaty całości lub części umówionej kwoty. Dodatkowo w umowie przewidziano rozliczenie umowy częściowo, po przedstawieniu rachunku przez wykonawcę.

M. R. (1) w dniu 29 kwietnia 2011 r. za wykonanie tej umowy wystawił rachunek określający wynagrodzenie za wykonaną pracę na kwotę 1500 zł brutto. Płatnik wypłacił zainteresowanemu kwotę określoną w rachunku w dniu 10 maja 2011r.

Kolejną umowę, nazwaną „umowa o dzieło” M. R. (1) i spółka (...) zawarli w dniu 4 maja 2011r. W treści dokumentu wskazano, że przedmiotem umowy ma być: „wykonanie izolacji fundamentów budynków czterorodzinnych na budowie przy ul. (...) w S. – 476 m2”. Strony ustaliły termin wykonania prac na dzień 31 maja 2011 r. Wynagrodzenie ustalono na kwotę 1750 zł brutto, płatne w terminie 14 dni od otrzymania rachunku, po stwierdzeniu wykonania dzieła w określonym terminie. W umowie wskazano też, że w przypadku nienależytego lub nieterminowego wykonania dzieła zamawiająca ma prawo odmowy wypłaty całości lub części umówionej kwoty. Dodatkowo w umowie przewidziano rozliczenie umowy częściowo, po przedstawieniu rachunku przez wykonawcę.

M. R. (1) w dniu 31 maja 2011 r. za wykonanie tej umowy wystawił rachunek określający wynagrodzenie za wykonaną pracę na kwotę 3300 zł brutto. Płatnik wypłacił zainteresowanemu kwotę określoną w rachunku w dniu 10 czerwca 2011r.

Kolejną umowę, nazwaną „umowa o dzieło” M. R. (1) i spółka (...) zawarli w dniu 6 czerwca 2011r. W treści dokumentu wskazano, że przedmiotem umowy ma być: „zasypywanie fundamentów wraz z zagęszczaniem warstwami – 125 m3 – budowa G. w S.”. Strony ustaliły termin wykonania prac na dzień 30 sierpnia 2011 r. Wynagrodzenie ustalono na kwotę 5060 zł brutto, płatne w terminie 14 dni od otrzymania rachunku, po stwierdzeniu wykonania dzieła w określonym terminie. W umowie wskazano też, że w przypadku nienależytego lub nieterminowego wykonania dzieła zamawiająca ma prawo odmowy wypłaty całości lub części umówionej kwoty. Dodatkowo w umowie przewidziano rozliczenie umowy częściowo, po przedstawieniu rachunku przez wykonawcę.

M. R. (1) w dniu 30 czerwca 2011 r. za wykonanie tej umowy wystawił rachunek określający wynagrodzenie za wykonaną pracę na kwotę 3200 zł brutto. Płatnik wypłacił zainteresowanemu kwotę określoną w rachunku w dniu 11 lipca 2011r. Kolejny rachunek dotyczący tej umowy M. R. wystawił w dniu 31 sierpnia 2011r., na kwotę 1857 zł. Kwotę tę płatnik wypłacił mu w dniu 12 września 2011r.

Niesporne, a nadto dowody: umowy wraz z rachunkami – w pliku akt ZUS dot. M. R.

M. R. (1), podobnie jak P. K. (1), pochodzący z tej samej co on miejscowości, o możliwości podjęcia pracy w spółce (...) dowiedział się pocztą pantoflową. Uzgodnień na temat zasad swojej pracy w spółce dokonywał z majstrem o imieniu K.. Uzgodnili, że zostanie zatrudniony jako pomocnik do wszelkiego rodzaju prac, z konkretną stawką godzinową. Jego wynagrodzenie miało zależeć wyłącznie od liczby przepracowanych godzin. Ustalono także stałe godziny rozpoczęcia i zakończenia pracy (od 7 do 17), z tym że w czasie pracy zdarzało się, że niekiedy polecano M. R., aby został dłużej w pracy.

Umowy o dzieło przedkładał M. R. do podpisu majster K., przy czym robił to dopiero na koniec miesiąca, przy wypłacie. M. R. podpisując je widział, że wskazany w nich rodzaj prac nie jest zgodny z tym, czym faktycznie się zajmował, ale nie zgłaszał uwag, ponieważ zależało mu na tym aby otrzymać wypłatę. Zdarzało się, że wpisany przedmiot prac częściowo zgadzał się z tym, co M. R. robił w danym okresie, nigdy nie była to jednak praca, którą wykonywał przez cały czas trwania umowy, a tylko jeden z rodzajów prac.

Dowody:

- zeznania M. R. (1) – w formie elektronicznej oraz transkrypcja, k. 202-205 akt sądowych;

- dokumenty w aktach kontroli ZUS, w szczególności:

- protokół przesłuchania M. R. (2) – k. 235-244 akt kontroli;

- protokół przesłuchania świadka Z. D. (1) – k. 267-269 akt kontroli;

- protokół przesłuchania świadka M. K. – k. 271-273 akt kontroli;

- protokół przesłuchania świadka T. N. – k. 275-277 akt kontroli;

- protokół przesłuchania świadka P. B. – k. 279-281 akt kontroli;

- protokół przesłuchania świadka Z. G. (2)– k. 283-286 akt kontroli;

- protokół przesłuchania świadka K. K. (1)– k. 287-289 akt kontroli.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołania okazały się bezzasadne.

Na wstępie trzeba wskazać, iż stan faktyczny niniejszej sprawy został ustalony przez sąd na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach kontroli ZUS oraz dokumentów (umów o dzieło wraz z rachunkami) złożonych do akt sprawy na etapie postępowania sądowego. Autentyczność dokumentów nie była przez strony kwestionowana, nie budziła też wątpliwości sądu, jako że zostały one sporządzone w sposób zgodny z przepisami prawa, przez uprawnione do tego osoby, w ramach ich kompetencji. W toku procesu zostali ponadto przesłuchani w charakterze stron czterej zainteresowani (ostatni, K. T., nie stawił się mimo prawidłowego wezwania, dlatego pominięto dowód z jego zeznań). Nie przesłuchano natomiast nikogo za odwołującą się stronę – ani w charakterze strony, ani świadka. Trzeba w tym miejscu wskazać, że stosownie do treści art. 470 k.p.c., sąd zobowiązał pełnomocnik odwołującej się spółki do zapewnienia stawiennictwa takiej osoby na rozprawie. Taka osoba na rozprawie się jednak nie stawiła, a pełnomocnik spółki nie złożyła wniosku o przesłuchanie kogokolwiek (ani w pismach procesowych, ani ustnie, na rozprawie). Zeznania zainteresowanych sąd uznał za w pełni miarodajne. Były one bowiem zbieżne z treścią zeznań złożonych przez osoby przesłuchiwane w toku postępowania przed organem rentowym. Zainteresowani opisywali ponadto przebieg swojej pracy dla spółki (...) w sposób wiarygodny, nie ukrywając luk w swojej pamięci oraz przyznając pewne fakty (jak np. to, że otrzymywali wypłaty w wysokości wynikającej z rachunków).

Sąd dokonał ponadto ustaleń na podstawie dowodów z dokumentów w postaci protokołów zeznań świadków i reprezentanta spółki (...). R. złożonych przed organem rentowym. W ocenie sądu było to w zaistniałych okolicznościach możliwe i nie prowadziło do obejścia zasady bezpośredniości przeprowadzania dowodów, tym bardziej że żadna ze stron procesu nie zakwestionowała prawdziwości wyjaśnień złożonych przez reprezentanta płatnika oraz świadków w toku postępowania kontrolnego prowadzonego przez ZUS.

Przechodząc do merytorycznej oceny żądań odwołania, trzeba wskazać że powstały spór sprowadzał się do ustalenia czy łączące odwołującą się spółkę i zainteresowanych umowy miały charakter umów o dzieło, czy też umów zlecenia. Miało to istotne znaczenie dla określenia, czy zainteresowani powinni zostać objęci – w okresach określonych w zaskarżonych decyzjach – ubezpieczeniami społecznymi, z obowiązkiem odprowadzenia przez płatnika stosownych składek.

Stosownie do treści przepisu art. 6 ust. 1 pkt 1 i 4 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity obowiązujący w dacie zawarcia pierwszej ze spornych umów: Dz.U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74 z późn. zm., dalej jako: ustawa systemowa), obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegały osoby będące pracownikami oraz z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanymi dalej "zleceniobiorcami", oraz osobami z nimi współpracującymi, z zastrzeżeniem ust. 4. Natomiast zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy systemowej, obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegały osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym nie podlegała natomiast osoba wykonująca pracę na podstawie umowy o dzieło.

Jakkolwiek ustawodawca wprowadził zasadę swobody zawierania umów, to jednak dopuszczalne jest w postępowaniu przed sądem badanie charakteru prawnego łączącego strony stosunku prawnego. W szczególności sąd ma obowiązek badać, czy dane postanowienia zawarte w umowie, czy też okoliczności związane z jej wykonywaniem nie wskazują, że strony zawierając danego rodzaju umowę nie wykroczyły poza granice swobody kontraktowej wyznaczone zgodnie z art. 353 ¹ k.c. m.in. przez kryteria właściwości – natury stosunku prawnego wynikającego z zawartej umowy.

W ocenie sądu orzekającego w niniejszej sprawie, a wbrew twierdzeniom odwołania, uprawnienie takie przysługuje również organowi rentowemu. Odwołująca spółka, powołując się na treść przepisu art. 199a § 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997r. - Ordynacja podatkowa i wyprowadzając z niego wniosek, iż brak analogicznego przepisu w ustawie systemowej oznacza brak po stronie ZUS kompetencji do samodzielnego rozstrzygania o treści czynności prawnej, nie zwróciła bowiem uwagi na szereg istotnych różnic w zakresie uprawnień organów podatkowych oraz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jako organu rentowego.

Po pierwsze, nie jest prawdą, jak wskazano w odwołaniu (strony czwarta i piąta, k. 6-7 akt sądowych), że „dopiero prawomocny wyrok sądu ustalający istnienie stosunku prawnego lub prawa jest podstawą do określania przez organy podatkowe skutków podatkowych w drodze decyzji administracyjnej”. Jak wskazał bowiem Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 14 czerwca 2006r. (sygn. akt K 53/05), „z brzmienia obowiązujących regulacji [Trybunał miał tu na myśli przede wszystkim przepis art. 199a ordynacji podatkowej] wynika, że organ podatkowy oraz organ kontroli skarbowej mogą co do zasady ustalać istnienie lub nieistnienie stosunku prawnego lub prawa. (…) Obowiązek wystąpienia do sądu powstaje dopiero wtedy, gdy zgromadzony materiał dowodowy pozostawia wątpliwości co do istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa. Wątpliwości, o których mowa w art. 199a § 3 nie mogą być wynikiem subiektywnych zapatrywań danego organu, ale muszą wynikać ze zgromadzonego materiału dowodowego. (…) Wątpliwości takie mogą mieć miejsce w szczególności wtedy, gdy twierdzenia stron nie znajdują potwierdzenia w innych dowodach zebranych przez organ prowadzący postępowania lub gdy twierdzenia kontrahentów są rozbieżne. Sytuacja, w której zebrany materiał dowodowy nie potwierdza stanowiska stron, uzasadnia z reguły wystąpienie do sądu na podstawie zakwestionowanych przepisów. Jeżeli natomiast wątpliwości takie nie powstają, a w szczególności, jeżeli zgodne twierdzenia stron znajdują potwierdzenie w innych zebranych dowodach, dany organ nie ma obowiązku wystąpienia do sądu i może samodzielnie rozstrzygnąć kwestię istnienia stosunku prawnego lub prawa dla potrzeb prowadzonego postępowania”. Oznacza to, że także organom podatkowym (mimo że ich zakres uprawnień jest mniejszy, aniżeli ten który przysługuje ZUS, o czym szerzej niżej) przysługuje uprawnienie do samodzielnego ustalania treści stosunku prawnego.

Po drugie, należy zaakcentować, że w tym samym wyroku Trybunał Konstytucyjny wyraził pogląd, iż „powództwo o ustalenie nie jest dopuszczalne, jeżeli zainteresowany podmiot dysponuje innymi środkami prawnymi umożliwiającymi mu ochronę swoich praw. W takim przypadku dostępność innych skutecznych środków prawnych oznacza, że cele powoda mogą zostać osiągnięte za pomocą tych środków, a w konsekwencji powód może nie mieć interesu prawnego dla wytoczenia powództwa o ustalenie. Taka sytuacja ma miejsce w przypadku interesów publicznoprawnych państwa chronionych przez ustawodawstwo z zakresu prawa publicznego, które przyznaje odpowiednie instrumenty ochrony tych interesów. Dotyczy to w szczególności interesu państwa w zapewnieniu odpowiedniego poziomu wpływów z danin publicznych. [podkr. wł.] Dla realizacji interesów fiskalnych państwa istnieją skuteczne środki ich realizacji przewidziane w ordynacji podatkowej i innych ustawach podatkowych i z tego względu wytoczenie przez organy państwowe powództwa o ustalenie na podstawie ogólnych regulacji zawartych w art. 189 k.p.c. należałoby uznać za niedopuszczalne z uwagi na brak interesu prawnego. W konsekwencji należy przyjąć, że treść art. 199a § 3 ordynacji podatkowej i art. 189 ¹ k.p.c. nie wynika z treści art. 189 k.p.c. i nie stanowi superfluum ustawowego. De lege lata uchylenie obu zaskarżonych przepisów prowadziłoby do pozbawienia organów podatkowych i organów kontroli skarbowej uprawnienia do wytaczania powództw o ustalenie.” Trybunał zwrócił zarazem uwagę na fakt, że w postępowaniach prowadzonych przez organy władzy publicznej Konstytucja rozdziela czynności pomiędzy różne sądy i organy, w tym także pomiędzy sądy administracyjne (art. 184 Konstytucji) i sądy powszechne (art. 177), przyznając tym drugim prawo do sprawowania wymiaru sprawiedliwości we wszystkich sprawach, z wyjątkiem spraw ustawowo zastrzeżonych do właściwości innych sądów. Podkreślił także, iż przywołane przepisy konstytucyjne nie wykluczają przyznawania – na zasadzie wyjątku – sądom powszechnym niektórych kompetencji z zakresu kontroli nad administracją publiczną. Mając to na uwadze, trzeba jasno stwierdzić, iż co do zasady całość spraw podatkowych rozpoznawana jest przez sądy administracyjne (art. 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi), chyba że jakiś przepis przekazuje daną sprawę do rozpoznania sądowi powszechnemu. Gdyby więc do Kodeksu postępowania cywilnego nie wprowadzono przepisu art. 189 ¹ , nie istniałaby możliwość (niezbędna z punktu widzenia gwarancji jednostki) dokonywania – dla celów podatkowych - oceny istnienia lub nieistnienia stosunków cywilnoprawnych przez wyspecjalizowane i powołane m.in. do tego celu sądy powszechne. Całkiem inaczej przedstawia się natomiast sytuacja, jeśli chodzi o decyzje wydawane przez organ rentowy – Zakład Ubezpieczeń Społecznych. W jego przypadku przepis art. 83 ust. 2 ustawy systemowej („ od decyzji Zakładu przysługuje odwołanie do właściwego sądu w terminie i według zasad określonych w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego ”) przewiduje bowiem wprost właściwość sądu powszechnego do rozpoznawania spraw z zakresu szeroko rozumianych ubezpieczeń społecznych (art. 476 § 2 i 3 k.p.c.). Zamieszczanie w jakimkolwiek miejscu Kodeksu postępowania cywilnego (poza działem odnoszącym się do postępowania odrębnego w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych) jakichkolwiek przepisów przyznających Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych określone uprawnienia procesowe było więc w tej sytuacji zbędne.

Wreszcie, trzeba zwrócić uwagę odwołującej na fakt, że zakres kompetencji organów podatkowych oraz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jako organu rentowego znacznie się różnią. Jak bowiem wynika z treści przepisu art. 5 ust. 6 ustawy z dnia 21 czerwca 1996r. o urzędach i izbach skarbowych (tekst jednolity Dz.U. z 2004r., nr 121, poz. 1267 z późn. zm.) do zakresu działania naczelników urzędów skarbowych należy: 1) ustalanie lub określanie i pobór podatków oraz niepodatkowych należności budżetowych, jak również innych należności, na podstawie odrębnych przepisów, z wyjątkiem podatków i należności budżetowych, których ustalanie lub określanie i pobór należy do innych organów; 2) rejestrowanie podatników oraz przyjmowanie deklaracji podatkowych; 3) wykonywanie kontroli podatkowej; 4) podział i przekazywanie, na zasadach określonych w odrębnych przepisach, dochodów budżetowych między budżetem państwa i budżetami gmin; 7) wykonywanie egzekucji administracyjnej należności pieniężnych; 7a) współpraca z Szefem Krajowego Centrum (...) w zakresie niezbędnym do realizacji jego zadań ustawowych oraz 8) wykonywanie innych zadań określonych w odrębnych przepisach. Z kolei, stosownie do ustępu 6a tego samego artykułu tejże ustawy do zakresu działania urzędów skarbowych należy: 1) prowadzenie dochodzeń w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe; 2) wykonywanie funkcji oskarżyciela publicznego w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe; 3) wykonywanie kar majątkowych, w zakresie określonym w przepisach Kodeksu karnego wykonawczego oraz Kodeksu karnego skarbowego, zaś w myśl ustępuj siódmego, do zakresu działania dyrektorów izb skarbowych należy: 1) nadzór nad urzędami skarbowymi; 2) rozstrzyganie w drugiej instancji w sprawach należących w pierwszej instancji do urzędów skarbowych; 3) ustalanie i udzielanie oraz analizowanie prawidłowości wykorzystywania dotacji przedmiotowych dla przedsiębiorców w zakresie określonym przez Ministra Finansów oraz 4) wykonywanie innych zadań określonych w odrębnych przepisach.

Tymczasem, jak wynika z przepisu art. 68 ust. 1 ustawy systemowej, do zakresu działania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych należą między innymi:

1) realizacja przepisów o ubezpieczeniach społecznych, a w szczególności:

a) stwierdzanie i ustalanie obowiązku ubezpieczeń społecznych,

b) ustalanie uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych oraz wypłacanie tych świadczeń, chyba że na mocy odrębnych przepisów obowiązki te wykonują płatnicy składek,

c) wymierzanie i pobieranie składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,

d) prowadzenie rozliczeń z płatnikami składek z tytułu należnych składek i wypłacanych przez nich świadczeń podlegających finansowaniu z funduszy ubezpieczeń społecznych lub innych źródeł,

e) prowadzenie indywidualnych kont ubezpieczonych i kont płatników składek,

f) orzekanie przez lekarzy orzeczników Zakładu oraz komisje lekarskie Zakładu dla potrzeb ustalania uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych;

1a) opiniowanie projektów aktów prawnych z zakresu zabezpieczenia społecznego;

2) realizacja umów i porozumień międzynarodowych w dziedzinie ubezpieczeń społecznych;

2a) wystawianie osobom uprawnionym do emerytur i rent z ubezpieczeń społecznych imiennych legitymacji emeryta-rencisty, potwierdzających status emeryta-rencisty;

3) dysponowanie środkami finansowymi funduszów ubezpieczeń społecznych oraz środkami Funduszu Alimentacyjnego(86);

4) opracowywanie aktuarialnych analiz i prognoz w zakresie ubezpieczeń społecznych;

5) kontrola orzecznictwa o czasowej niezdolności do pracy;

6) kontrola wykonywania przez płatników składek i przez ubezpieczonych obowiązków w zakresie ubezpieczeń społecznych oraz innych zadań zleconych Zakładowi;

7) wydawanie Biuletynu Informacyjnego;

8) popularyzacja wiedzy o ubezpieczeniach społecznych.

Z prostego zestawienia tych regulacji wynika więc już w sposób jasny, że z przepisów dotyczących organów podatkowych nie wynika wprost, aby miały one – analogiczne do przysługującego ZUS – uprawnienie do stwierdzania i ustalania obowiązku podatkowego. Mimo to – co wynika chociażby z cytowanego wyżej wyroku Trybunału Konstytucyjnego – uprawnienie takie się im przyznaje, tyle że ograniczając je do spraw niebudzących wątpliwości. W tej sytuacji, skoro z treści art. 68 ust. 1 pkt 1 ustawy systemowej wynika, iż ZUS ma prawo do kontroli realizacji przepisów o ubezpieczeniach społecznych, a w szczególności stwierdzania i ustalania obowiązku ubezpieczeń społecznych, tym bardziej oczywistym jest, iż uprawnienie to obejmuje także sprawdzanie, czy w określonym, objętym zakresem kontroli stanie faktycznym, płatnik składek wywiązał się ze wszystkich nałożonych nań obowiązków, w tym także czy prawidłowo ów stan faktyczny zakwalifikował pod względem prawnym, a co za tym idzie, dokonał prawidłowo zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych oraz prawidłowo obliczył i zapłacił składki na te ubezpieczenia (art. 86 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy systemowej). Uprawnienie takie niewątpliwie przysługiwało więc także Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych w związku z kontrolą przeprowadzoną w odwołującej się spółce; co za tym idzie, zarzut odnoszący się do naruszenia art. 83 ust. 1 ustawy systemowej należało uznać za chybiony.

Za nieuzasadniony uznał sąd także zarzut dotyczący naruszenia przepisu art. 83 ust.3 ustawy systemowej poprzez zamieszczenie przez ZUS w jednej decyzji zarówno rozstrzygnięcia o objęciu zainteresowanych ubezpieczeniami społecznymi, jak i określającego wysokość należnych z tego tytułu składek na ubezpieczenia społeczne. Dla jego poparcia odwołująca spółka powołała się na treść wyroku wydanego przez Sąd Apelacyjny w Rzeszowie w sprawie o sygn. akt III AUa 32/13, nie zwracając jednakże uwagi na fakt, iż został on wydany w odmiennym stanie faktycznym i prawnym. Po pierwsze bowiem, w przywołanej sprawie ustalenie podstawy wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne następowało w związku z zastosowaniem przepisu art. 8 ust. 2a ustawy systemowej, który to przepis nie stanowił wszak podstawy wydania decyzji zaskarżonej w toku niniejszego procesu. Po drugie, w przywołanej sprawie organ rentowy nie wydał w ogóle decyzji o objęciu danej osoby ubezpieczeniami społecznymi; tymczasem w niniejszej sprawie decyzja taka została wydana. Zdaniem sądu orzekającego w niniejszej sprawie dopuszczalne jest połączenie w jednej decyzji zarówno rozstrzygnięcia co do istnienia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, jak i co do wymiaru należnej z tego powodu składki na te ubezpieczenia. Prowadzi to bowiem do zbadania wszystkich ewentualnych spornych zagadnień w toku jednego procesu, co należy ocenić pozytywnie, chociażby z punktu widzenia sprawności i szybkości postępowania. Na marginesie można tylko wskazać, iż przedmiotem orzekania przez Sąd Najwyższy wielokrotnie były sprawy, w których badaniu podlegały właśnie takie „podwójne” decyzje ZUS (por. np. wyrok SN z 11 maja 2012r., sygn. akt I UK 5/12 i wiele innych). Sądowi orzekającemu nie wiadomo nic o tym, aby kiedykolwiek w takiej sytuacji Sąd Najwyższy zakwestionował w tym zakresie prawidłowość postępowania organu rentowego.

Przechodząc wreszcie do merytorycznej oceny sprawy, należy rozpocząć od przypomnienia, iż stosownie do przepisu art. 627 k.c. przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Przedmiotem umowy jest zatem zobowiązanie do wykonania określonego dzieła, które może mieć charakter materialny jak i niematerialny, zaś sama umowa jest umową rezultatu. W wypadku wskazanej umowy cywilnoprawnej niezbędne jest aby starania przyjmującego zamówienie doprowadziły w przyszłości do konkretnego, indywidualnie oznaczonego rezultatu. Cechą konstytutywną dzieła jest samoistność rezultatu, która wyraża się przez niezależność powstałego rezultatu od dalszego działania twórcy oraz od osoby twórcy. Jednocześnie w wypadku umowy o dzieło bez znaczenia pozostaje rodzaj i intensywność świadczonej w tym celu pracy i staranności, przy czym wykonanie dzieła zwykle wymaga określonych kwalifikacji, umiejętności i środków (nie jest to jednak warunek sine qua non). Dzieło stanowi zawsze zjawisko przyszłe, jest czymś, co w chwili zawarcia umowy nie istnieje, lecz ma dopiero powstać w jakiejś określonej przyszłości. Rezultat, o jaki umawiają się strony, musi być z góry określony. Określenie to może nastąpić przy użyciu różnych metod, jak np. z zastosowaniem obiektywnych jednostek metrycznych, przez zestawienie z istniejącym wzorem, z wykorzystaniem planów, rysunków, przez opis.

Od umowy o dzieło odróżnić należy umowę o świadczenie usług (art. 750 k.c.), do której stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Umowa o świadczenie usług jest umową starannego działania, zatem jej celem jest wykonywanie określonych czynności, które nie muszą zmierzać do osiągnięcia rezultatu. Spełnieniem świadczenia jest samo działanie w kierunku osiągnięcia danego rezultatu. Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z 26 stycznia 2006r., III AUa 1700/05, OSA 2008, z. 3, poz. 5, stwierdził, że jednym z kryteriów pozwalających na odróżnienie umowy o dzieło od umowy o świadczenie usług jest możliwość poddania umówionego rezultatu (dzieła) sprawdzianowi na istnienie wad fizycznych (podobnie SN w wyroku z 3 listopada 2000 r., IV CKN 152/00, OSNC 2001, nr 4, poz. 63). Należy jednak pamiętać, że – na zasadach wynikających z kodeksu cywilnego (art. 471 k.c.) – wykonujący usługę również odpowiada za należyte wykonanie zobowiązania. Sam fakt więc, że zleceniodawca przeprowadza kontrolę jakości wykonania usługi (innymi słowy, bada zachowanie przez usługodawcę należytej staranności) nie stanowi o tym, że czynność taka stanowi sprawdzian umówionego rezultatu na istnienie wad fizycznych i przemawia za zakwalifikowaniem umowy jako umowa o dzieło. Nadzór nad wykonywaniem czynności przewidzianych umową, oraz określenie miejsca i sposobu pracy typowe są raczej dla umowy o świadczenie usług, gdzie liczy się bieżąca staranność pracy i wykonywanie poszczególnych czynności zgodnie ze wskazaniami kontrahenta i w sposób przez niego oznaczony, nie zaś dla umowy o dzieło, gdzie liczy się jedynie rezultat w postaci wykonanego dzieła. W przypadku umowy o dzieło występuje większa swoboda organizacyjna wytwórcy. W orzecznictwie podkreśla się przy tym, że umowę której przedmiotem są usługi w szerokim tego słowa znaczeniu nie można uznać za umowę o dzieło, lecz umowę o świadczenie usług, do której stosuje się odpowiednio przepisy o umowie zlecenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 lipca 2008 r., I PK 315/07, LEX nr 470956). W wyroku z dnia 19 marca 2008 r. (sygn. akt I ACa 83/08, Lex nr 466437) Sąd Apelacyjny w Poznaniu wyjaśnił natomiast, że wykonywanie powtarzalnych czynności - usług w pewnym przedziale czasowym, nie może zostać zakwalifikowane jako umowa o dzieło z uwagi na ciągłość czynności.

Mając powyższe na uwadze, trzeba wskazać iż w ocenie Sądu Okręgowego w Szczecinie nie można mówić o tym, aby umowy łączące zainteresowanych i płatnika były umowami o dzieło. W wypadku umowy o dzieło bez znaczenia pozostaje bowiem rodzaj i intensywność świadczonej w tym celu pracy i staranności. Wykonujący dzieło działa w zasadzie samodzielnie, na swoje ryzyko, w wyniku jego pracy powstaje zindywidualizowany samoistny rezultat. Tymczasem – jak wynika z zebranego w sprawie materiału dowodowego - łączące odwołującą spółkę z zainteresowanymi stosunki prawne wyróżniały się brakiem samodzielności w organizowaniu i wykonywaniu powierzonych czynności, dbaniem o bieżącą staranność pracy i wykonywaniem poszczególnych czynności zgodnie ze wskazaniami płatnika, w sposób przez niego oznaczony i na jego ryzyko.

I tak, z ustaleń stanu faktycznego wynika, że zainteresowani w okresach, w których zawierali ze spółką (...) umowy, zatytułowane „umowy o dzieło”, pozostawali ze spółką w relacji zbliżonej do podporządkowania pracowniczego, obcemu umowie o dzieło. Zasada podporządkowania pracownika polega na obowiązku stosowania się do poleceń przełożonego, które pozostają w związku z wykonywaną pracą, tj. jej organizacją i przebiegiem. Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika bowiem, że osoby które były zatrudniane w oparciu o umowy o dzieło nie mogły wykonywać powierzonych im prac budowlanych w dowolnym, samodzielnie ustalonym czasie, nie mogły również swobodnie rozkładać czasu pracy potrzebnego ich zdaniem na wykonanie powierzonych obowiązków w terminie zakreślonym w umowach. Zainteresowani wykonywali te prace, które były im w danym momencie, na bieżąco zlecane. Ich wynagrodzenie było też w większości faktycznie uzależnione od ilości przepracowanych godzin (wyjątkiem był tu M. P., ale on także nie otrzymał do wykonania z góry ściśle określonego dzieła; jego wynagrodzenie zależało od ilości „przepracowanych” metrów). Co więcej z ustaleń stanu faktycznego wynika, że wszystkie pracujące na rzecz płatnika osoby przychodziły do pracy na teren budów codziennie o stałej godzinie: rano na godzinę 7.00, ewentualnie 8.00, a swoje obowiązki wykonywały przez co najmniej 8 godzin dziennie - do godziny 15 – 17.00. Nie było przy tym możliwości, aby zainteresowani wykonali powierzone im prace w innych godzinach niż godziny otwarcia budowy. Z powyższego zdaniem sądu wynika jednoznacznie, że zainteresowani nie byli w żadnym razie samodzielni w organizacji i wykonywaniu swojej pracy (co jest cechą charakterystyczną umowy o dzieło), lecz wykonywali poszczególne czynności zgodnie ze wskazaniami płatnika i w sposób przez niego oznaczony.

Z ustaleń stanu faktycznego wynikało również, że bieżące wykonywanie przez zainteresowanych prac podlegało stałemu codziennemu nadzorowi i kontroli. Nadzór bezpośredni nad całością budów sprawował kierownik budowy, ewentualnie majster. Oczywiście, wykonywanie zleconych czynności pod nadzorem kierownika budowy nie przesądza o świadczeniu pracy w ramach podporządkowania pracowniczego (wyr. SN z 22.12.1998 r., I PKN 517/98, OSN 2000/4/138), pełnienie przez daną osobę funkcji kierownika budowy nie oznacza bowiem bynajmniej, że jest ona pracodawcą w rozumieniu Kodeksu pracy, a jedynie to, iż pełni ona rolę koordynującą w zakresie robót wykonywanych na danym obiekcie. Jednakże w niniejszym postępowanie istotnym było to, że zainteresowani podlegali nie tylko nadzorowi kierownika budowy, ale także majstrów budowy oraz brygadzistów, którzy nadzorowali prawidłowość wykonywania przez nich pracy.

Nadto sąd zwrócił uwagę, że łączący strony stosunek prawny charakteryzował się kolejną cechą typową dla umów o świadczenie usług - zainteresowani wykonywali bowiem swoje czynności na ryzyko spółki (...). Po pierwsze, pracowali przy użyciu materiałów i narzędzi innych środków niezbędnych do wykonywania umówionych obowiązków dostarczonych przez płatnika. Po drugie, to płatnik, jako wykonawca ponosił ujemne konsekwencje ewentualnych błędów i opóźnień spowodowanych przez zainteresowanych (tzw. ryzyko osobowe). Wynika to zresztą pośrednio także z zeznań części zainteresowanych, którzy wskazywali, że byli kierowani m.in. do prac polegających na poprawianiu po innych pracownikach spółki.

Kolejną cechą, jakiej stosownie do wyrażanych w orzecznictwie poglądów (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie, sygn. akt III AUa 1700/05, OSA 2008, z. 3, poz. 5), oczekuje się od przedmiotu umowy o dzieło jest możliwość poddania umówionego rezultatu („dzieła” – w tym przypadku wykonanych części budynku) sprawdzianowi na istnienie wad fizycznych, jako ważne kryterium pozwalające odróżniać tę umowę od zlecenia starannego dokonania czynności faktycznych (usług). W ocenie sądu, jeśli chodzi o przedmiot spornych umów, bez wątpienia istniała możliwość poddania prac wykonywanych przez zainteresowanych sprawdzianowi na istnienie wad fizycznych (mimo iż część z nich miała charakter zanikowy). Nie mogło to jednak samo przez się świadczyć o tym, że sporne umowy były umowami o dzieło, skoro z zebranych dowodów wynika zarazem, że zainteresowani podczas wykonywania prac mogli ze sobą współpracować (i często współpracowali, wykonując dane prace w kilkuosobowych grupach), zdarzało się, że pomagali sobie nawzajem w wykonaniu prac. W takiej sytuacji niemożliwym było zaś sprawdzenie, czy konkretna osoba wykonała w sposób prawidłowy „dzieło”, które jej powierzono. Skoro bowiem „dzieło” to wykonywało kilka osób (jak w przypadku M. P.), niemożliwym było ustalenie, którą część wykonała dana osoba i obciążyć ją odpowiedzialnością za wadliwe wykonanie pracy.

Na koniec podkreślić także należy, że analogiczne prace jak zainteresowani wykonywały również osoby zatrudnione przez płatnika w ramach umów o pracę, a zatem osoby, od których nie wymaga się wytworzenia dzieła a jedynie starannego działania (np. z zeznań złożonych przez Z. D. (2) ,przesłuchanego przez organ rentowy w toku postepowania kontrolnego wynikało, że miał takie same obowiązki zarówno w okresie gdy pracował u płatnika na podstawie umowy „o dzieło”, jak i w okresie gdy był zatrudniony u płatnika w ramach umowy o pracę). Z kolei kierownik budowy Z. G. (2) w toku przesłuchania przez organ kontroli wskazał, że „lepsi pracownicy dostawali umowę o pracę. Byli to pracownicy, którzy sumiennie i rzetelnie wykonywali swoją pracę.” Przyznał przy tym, że zawierał umowy o dzieło dlatego, że takie dyspozycje dostał od prezesa. Podobnie zeznał K. K. (1), oświadczając w toku przesłuchania przed organem rentowym, że to on zawierał umowy cywilnoprawne w celu sprawdzenia umiejętności danego wykonawcy. Podał również, że w przypadku kiedy pracownik się sprawdził, tj. wykonywał swoją pracę rzetelnie, sumiennie, istniała możliwość zawarcia z nim umowy o pracę, o czym decydował prezes firmy.

Dodatkowym argumentem przemawiającym za przyjęciem, w przypadku niektórych zainteresowanych, że łączące strony umowy nie miały cech umowy o dzieło jest ten iż wysokość umówionych za wykonanie dzieła kwot często odbiegała (niekiedy znacznie) od kwot faktycznie zainteresowanym wypłaconych. I tak, przykładowo, w przypadku P. K. (1) wysokość należnego mu wynagrodzenia określono w pierwszej z zawartych z nim umów na 9830 zł brutto, podczas gdy zgodnie z trzema rachunkami łączna wypłata wyniosła zaledwie 6956 zł brutto. W przypadku drugiej z zawartych z tym zainteresowanych umów, wynagrodzenie określono na kwotę 2300 zł brutto, podczas gdy wypłata wyniosła 1729 zł brutto. Z kolei w przypadku M. R. (1) wysokość należności wynikającej z trzeciej zawartej z nim umowy to 5550 zł brutto, podczas gdy łączna wypłata na podstawie dwóch wystawionych rachunków wyniosła 4685 zł brutto. Podobne, choć czasem wynoszące tylko kilka złotych różnice wystąpiły także w przypadku szeregu pozostałych umów. Świadczy to w ocenie sądu o tym, że pisemne umowy miały charakter wyłącznie fasadowy, pozorny, a rzeczywiste ustalenia stron co do rodzaju wykonywanej pracy, sposobu jej wykonywania oraz wysokości i sposobu obliczania wynagrodzenia były zupełnie inne. W tym kontekście całkowicie miarodajne stają się więc zeznania zarówno zainteresowanych, jak i świadka M. K. (jednej z osób, z którymi spółka podpisała umowy „o dzieło”), który w postępowaniu przed organem rentowym zeznał, iż wysokość jego wynagrodzenia zależała od ilości przepracowanych w danym dniu godzin oraz, że miał ustnie ustaloną z przełożonym stawkę za jedną godzinę pracy.

Mając wszystko powyższe na uwadze, uznając zaskarżone decyzje za prawidłowe, stosownie do przepisu art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. sąd oddalił odwołania dotyczące wszystkich decyzji jako nieuzasadnione, o czym orzeczono w punkcie II. sentencji.

O kosztach procesu orzeczono w punkcie II. na podstawie przepisów art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 99 k.p.c. oraz § 2 ust. 1 i 2 w zw. z § 4 ust. 1 i w zw. z §11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. 2002 nr 163 poz. 1349 z późn. zm.). Płatnik niemal w całości przegrał bowiem zainicjowany przez siebie proces, co oznacza, że zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, musi ponieść związane z nim koszty, które w tym przypadku ograniczyły się do wynagrodzenia pełnomocnika organu rentowego, będącego radcą prawnym. Stosownie do treści § 11 ust. 2 powołanego wyżej rozporządzenia, w sprawach o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego stawki minimalne wynoszą 60 zł. Z uwagi na fakt, iż niniejsze postępowanie dotyczyło 5 odrębnych spraw połączonych jedynie przez sąd technicznie do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia, wysokość wynagrodzenia pełnomocnika należało obliczyć od każdej sprawy osobno, co dało zasądzoną kwotę 300 zł (5 spraw x 60 zł każda).