Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 listopada 2014 r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach II Wydział Karny w składzie:

przy udziale Prokuratora Bożeny Grochowskiej-Małek

po rozpoznaniu w dniu 25 listopada 2014 r.

sprawy D. G. i K. L.

oskarżonych z art. 282 kk i in.

na skutek apelacji, wniesionych przez prokuratora i obrońców oskarżonych

od wyroku Sądu Rejonowego w Siedlcach

z dnia 16 czerwca 2014 r. sygn. akt VII K 354/13

I.  zaskarżony wyrok zmienia w ten sposób, że:

-

uchyla wobec oskarżonego D. G. orzeczenie o karze grzywny oraz o warunkowym zawieszeniu wykonania kary pozbawienia wolności oparte o przepis art. 69 § 1 i 2 kk w zw. z art. 70 § 1 pkt 1 kk,

-

uchyla wobec oskarżonego K. L. orzeczenie o karze grzywny oraz o warunkowym zawieszeniu wykonania kary pobawienia wolności i oddaniu oskarżonego w okresie próby pod dozór kuratora sądowego oparte o przepis art. 69 § 1 i 2 kk w zw. z art. 70 § 2 kk i art. 73 § 2 kk,

-

uchyla rozstrzygnięcia w pkt VI i VII wyroku i na podstawie art. 63 § 1 kk na poczet orzeczonych kar pozbawienia wolności zalicza D. G. i K. L. okres rzeczywistego pozbawienia wolności od dnia 10 kwietnia 2013r. do 15 listopada 2013r.,

II.  w pozostałej zaskarżonej części wyrok utrzymuje w mocy, uznając apelacje obrońców za oczywiście bezzasadne,

III.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. S. M. 516,60 zł (w tym 96,60 zł podatku VAT) tytułem obrony z urzędu pełnionej w postępowaniu odwoławczym,

IV.  zasądza od D. G. na rzecz Skarbu Państwa 300 zł tytułem opłaty i 20 zł tytułem wydatków za II instancję, zaś zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów związanych z obroną z urzędu;

V.  zasądza od K. L. na rzecz Skarbu Państwa 320 zł tytułem opłaty za II instancję.

Sygn. akt II Ka 481/14

UZASADNIENIE

D. G. i K. L. zostali oskarżeni o to, że:

I.  w okresie od początku marca 2012 r. do dnia 9 kwietnia 2013 r. w S. i K. gm. O., woj. (...) działając wspólnie i w porozumieniu, a w dniu 9 kwietnia 2013 r. wspólnie i w porozumieniu z innymi ustalonymi osobami, w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, używając przemocy na początku marca 2012 r. w stosunku do małoletniego A. G. w postaci uderzeń pięściami po głowie i twarzy oraz kopania spowodowali obrażenia w postaci rozbitego nosa, rozciętych ust i wybicia zęba, które to działania naraziły go na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo nastąpienie skutku określonego w art. 156 § 1 k.k. lub w art. 157 § 1 k.k., oraz w powyższym okresie kilkunastokrotnie grożąc mu pobiciem, nadto w dniu 9 kwietnia 2013 r. używając przemocy w postaci wepchnięcia do samochodu i uderzenia pięścią i ręką w twarz i klatkę piersiową doprowadzili małoletniego A. G. do rozporządzenia mieniem własnym oraz mieniem G. G.w postaci:

- pod koniec marca 2012 r. w S. zmusili go do wydania telefonu komórkowego m-ki N. (...) o wartości ok. 150 zł.

- pod koniec marca 2012 r. w S. zmusili go do wydania dwóch złotych obrączek o wartości ok. 500 zł.

- na początku kwietnia 2012 r. w S. zmusili go do wydania kwoty 100 zł.

- w połowie kwietnia 2012 r. w S. zmusili go do wydania kwoty 100 zł.

- w maju 2012 r. w S. zmusili go do wydania kwoty 200 zł.

- w czerwcu 2012 r. w S. zmusili go do wydania kwoty 1200 zł.

- na początku czerwca 2012 r. w S. zmusili go do wydania kwoty 2800 zł.

- w połowie czerwca 2012 r. w S. zmusili go do wydania kwoty 6000 zł.

- we wrześniu 2012 r. zmusili go do wydania mu pieniędzy w kwocie 50 zł. i telefonu komórkowego N. (...) o wartości 200 zł.

- w dniu 9 kwietnia 2013 r. w S. i K. zmusili go do wydania mienia w postaci telefonu S. E. z ładowarką o wartości 400 zł., kurtki skóropodobnej o wartości 100 zł., bluzy dresowej o wartości 100 zł. i karty doładowującej o wartości 50 zł.

- tj. o czyn z art. 282 k.k. w zb. z art. 158 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k.

A. K. został oskarżony o to, że:

II.  w połowie maja 2012 roku w Ł. woj. (...) działając wspólnie i w porozumieniu wzięli udział w pobiciu A. G., w ten sposób, że uderzali go rękami po głowie i kopali go po całym ciele, czym narazili go na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub nastąpienia skutku określonego w art. 156 § 1 k.k. lub art. 157 § 1 k.k.;

tj. o czyn z art. 158 § 1 k.k.,

III.  w dniu 9 kwietna 2013 roku w S. i K., powiat (...), woj. (...) działając wspólnie i w porozumieniu z innymi ustalonymi osobami, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, używając przemocy w postaci wepchnięcia do samochodu, uderzania pięścią i ręką w twarz oraz klatkę piersiową doprowadzili małoletniego A. G. do rozporządzenia mieniem w postaci telefonu S. E. z ładowarką o wartości 400 zł, kurtki skóropodobnej o wartości 100 zł, bluzy dresowej o wartości 100 zł i karty doładowującej o wartości 50 zł na szkodę G. G.;

tj. o czyn z art. 282 k.k.

Wyrokiem z dnia 16 czerwca 2014 r., sygn. akt VII K 354/13, Sąd Rejonowy w Siedlcach:

I.  oskarżonych D. G. i K. L. uznał za winnych tego, że w okresie od początku marca 2012 r. do dnia 9 kwietnia 2013 r. w S. i K. gm. O., woj. (...) działając wspólnie i w porozumieniu, a w dniu 9 kwietnia 2013 r. wspólnie i w porozumieniu z innymi ustalonymi osobami, w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, używając przemocy na początku marca 2012 r. w stosunku do małoletniego A. G. w postaci uderzeń pięściami po głowie i twarzy oraz kopania spowodowali obrażenia w postaci rozbitego nosa, rozciętych ust i wybicia zęba, które to działania naraziły go na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo nastąpienie skutku określonego w art. 156 § 1 k.k. lub w art. 157 § 1 k.k., oraz w powyższym okresie kilkunastokrotnie grożąc mu pobiciem, nadto w dniu 9 kwietnia 2013 r. używając przemocy w postaci wepchnięcia do samochodu i uderzenia pięścią i ręką w twarz i w klatkę piersiową doprowadzili małoletniego A. G. do rozporządzenia mieniem własnym oraz mieniem G. G.w postaci:

- pod koniec marca 2012 r. w S. zmusili go do wydania telefonu komórkowego m-ki N. (...) o wartości 182 zł

- pod koniec marca 2012 r. w S. zmusili go do wydania dwóch złotych obrączek o wartości 369 zł

- na początku kwietnia 2012 r. w S. zmusili go do wydania kwoty 100 zł

- w połowie kwietnia 2012 r. w S. zmusili go do wydania kwoty 100 zł

- w maju 2002 r. w S. zmusili go do wydania kwoty 200 zł

- w czerwcu 2012 r. w S. zmusili go do wydania kwoty 1200 zł

- na początku czerwca 2012 r. w S. zmusili go do wydania kwoty 2800 zł

- w połowie czerwca 2012 r. w S. zmusili go do wydania kwoty 6000 zł

- we wrześniu 2012 r. zmusili go do wydania pieniędzy w kwocie 50 zł i telefonu komórkowego N. (...) o wartości 168 zł

- w dniu 9 kwietnia 2013 r. w S. i w K. zmusili go do wydania mienia w postaci telefonu S. (...) z ładowarką o wartości 379 zł, kurtki skóropodobnej o wartości 100 zł, bluzy dresowej o wartości 100 zł oraz karty doładowującej o wartości 50 zł

tj. dokonania czynu wyczerpującego dyspozycję art. 282 k.k. w zb. z art. 158 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i za czyn ten:

oskarżonego D. G. na podstawie art. 282 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. skazał na karę 2 lat pozbawienia wolności, której wykonanie na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. w zw. z art. 70 § 1 pkt 1 k.k. warunkowo zawiesił oskarżonemu na okres 5 lat tytułem próby oraz na podstawie art. 33 § 2 k.k. wymierzył mu karę grzywny w wysokości 500 stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 10 złotych;

oskarżonego K. L. na podstawie art. 282 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. skazał na karę 1 roku i 8 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. w zw. z art. 70 § 2 k.k. warunkowo zawiesił oskarżonemu na okres 5 lat tytułem próby oraz na podstawie art. 33 § 2 k.k. wymierzył mu karę grzywny w wysokości 450 stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 10 złotych, na podstawie art. 73 § 2 k.k. oddał oskarżonego K. L. pod dzór kuratora sądowego w okresie próby;

II.  oskarżonego A. K. uznał za winnego tego, że w połowie maja 2012 roku w Ł. woj. (...) działając wspólnie i w porozumieniu z inną ustaloną osobą wziął udział w pobiciu A. G., w ten sposób, że uderzał go rękami po głowie i kopał go po całym ciele, czym naraził go na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub nastąpienia skutku określnego w art. 156 § 1 k.k. lub art. 157 § 1 k.k. tj. dokonania czynu wyczerpującego dyspozycję art. 158 § 1 k.k. i za czyn ten na podstawie art. 158 § 1 k.k. skazał oskarżonego na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności;

III.  oskarżonego A. K. uznał za winnego tego, że w dniu 9 kwietnia 2013 roku w S. i K., powiat (...), woj. (...) działając wspólnie i w porozumieniu z innymi ustalonymi osobami, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, używając przemocy w postaci wepchnięcia do samochodu, uderzenia pięścią i ręką w twarz oraz klatkę piersiową doprowadził małoletniego A. G. do rozporządzenia mieniem w postaci telefonu S. (...) z ładowarką o wartości 379 zł, kurtki skóropodobnej o wartości 100 zł, bluzy dresowej o wartości 100 zł i karty doładowującej o wartości 50 zł na szkodę A. G., tj. dokonania czynu wyczerpującego dyspozycję art. 282 k.k. i za czyn ten na podstawie art. 282 k.k. skazał oskarżonego na karę roku pozbawienia wolności oraz na podstawie art. 33 § 2 k.k. wymierzył mu karę grzywny w wysokości 150 stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 10 złotych

IV.  na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. wymierzone oskarżonemu A. K. jednostkowe kary pozbawienia wolności połączył i wymierzył oskarżonemu karę łączną roku i 4 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. w zw. z art. 70 § 2 k.k. warunkowo zawiesił oskarżonemu na okres 4 lat tytułem próby;

V.  na podstawie art. 73 § 2 k.k. oddał oskarżonego A. K. pod dozór kuratora sądowego w okresie próby;

VI.  na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary grzywny zaliczył oskarżonemu D. G. okres zatrzymania i tymczasowego aresztowania w sprawie od dnia 10 kwietnia 2013 r. do dnia 15 listopada 2013 r. przyjmując, że 1 dzień rzeczywistego pozbawienia wolności jest równoważny 2 stawkom dziennym grzywny;

VII.  na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary grzywny zaliczył oskarżonemu K. L. okres zatrzymania i tymczasowego aresztowania w sprawie od dnia 10 kwietnia 2013 r. do dnia 15 listopada 2013 r. przyjmując, że 1 dzień rzeczywistego pozbawienia wolności jest równoważny 2 stawkom dziennym grzywny;

VIII.  zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. S. M. z (...) Kancelarii Adwokackiej S. C. w S. kwotę 1342,16 zł w tym kwotę 251,16 zł tytułem podatku VAT za obronę oskarżonego D. G. sprawowaną z urzędu przez tegoż adwokata;

IX.  zasądził od oskarżonego D. G. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 1300 złotych tytułem opłaty, natomiast zwolnił go od ponoszenia wydatków;

X.  zasądził od skarżonego K. L. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 1200 złotych tytułem opłaty, natomiast zwolnił go od ponoszenia wydatków;

XI.  zwolnił oskarżonego A. K. z obowiązku ponoszenia opłaty oraz pozostałych kosztów sądowych, poniesione wydatki przejmując ostatecznie na rachunek Skarbu Państwa.

Apelacje od przedstawionego wyżej wyroku wywiedli Prokurator Rejonowy w Siedlcach, obrońca D. G. oraz obrońca K. L..

Oskarżyciel publiczny zaskarżył wyrok Sądu Rejonowego na niekorzyść oskarżonych D. G. i K. L. w części dotyczącej orzeczenia o karze, zarzucając mu rażącą niewspółmierność orzeczonej wobec obu oskarżonych kary, przejawiająca się w warunkowym zawieszeniu orzeczonej kary pozbawienia wolności, podczas gdy całokształt okoliczności ujawnionych w toku przeprowadzonego postępowania dowodowego w tym skutki przestępstwa, względy ogólnoprewencyjne oraz brak pozytywnej prognozy kryminologicznej przemawiają za wymierzeniem oskarżonym kar pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia ich wykonania.

W następstwie tak sformułowanego zarzutu prokurator wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uchylenie w punkcie I. orzeczenia o warunkowym zawieszeniu wykonania kary pozbawienia wolności na okres 5 lat tytułem próby wobec obu oskarżonych, uchylenie w tym punkcie orzeczenia kary grzywny wobec oskarżonych, oraz uchylenie w punkcie I. orzeczenia o oddaniu oskarżonego K. L. pod dozór kuratora sądowego w okresie próby, zmianę orzeczenia, zmianę orzeczenia w punktach VI. i VII. poprzez zaliczenie D. G. i K. L. okresu zatrzymania i tymczasowego aresztowania na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zamiast kary grzywny.

Obrońca D. G. zaskarżył wyrok Sądu Rejonowego w całości co do wymienionego oskarżonego, zarzucając mu obrazę przepisów postępowania- art. 4 k.p.k., art. 5 § 2 k.p.k., art. 7 k.p.k., art. 410 k.p.k. i art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. przez brak rozważenia całokształtu zebranego w sprawie materiału dowodowego, dokonanie dowolnej oceny dowodów i rozstrzygnięcie na niekorzyść oskarżonego niedających się usunąć wątpliwości co do tego, czy D. G. dopuścił się wobec pokrzywdzonego A. G. szeregu wymuszeń rozbójniczych w sytuacji, gdy przeczą temu jego konsekwentne wyjaśnienia, wyjaśnienia D. G. znajdują potwierdzenie w zeznaniach świadków M. M., G. J., I. K., D. K. oraz braci P. i K. T., a także w wyjaśnieniach współoskarżonego K. L., natomiast mało wiarygodne są zeznania pokrzywdzonego A. G. jako sprzeczne z przywołanymi wyżej dowodami.

W następstwie tak sformułowanych zarzutów odwołujący się wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

Obrońca K. L. zaskarżył wyrok Sądu Rejonowego w całości w stosunku do wymienionego oskarżonego, zarzucając mu obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść wyroku, w szczególności art. 4 k.p.k., art. 7 k.p.k. i art. 5 § 2 k.p.k., polegające na nieuwzględnieniu przez Sąd okoliczności przemawiających na korzyść oskarżonego K. L., a także na dowolnej ocenie materiału dowodowego, przeprowadzonej z naruszeniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy, w szczególności wyjaśnień oskarżonego poprzez odmowę przyznania wiarygodności zeznaniom oskarżonego częściowo pokrywającym się z wyjaśnieniami innych oskarżonych oraz z zeznaniami świadków i przy jednoczesnym bezkrytycznym przyjęciu wersji pokrzywdzonego pomimo tego, że z treści opinii sądowo- psychiatrycznej wynika, że pokrzywdzony ma skłonność do przedstawiania wersji wydarzeń niezgodnych z rzeczywistością w celu osiągnięcia korzyści osobistych nawet kosztem innych osób.

W następstwie tak sformułowanych zarzutów odwołujący się wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego K. L., ewentualnie zaś o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie go Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

W toku rozprawy odwoławczej obrońca oskarżonego D. G. poparł apelację i wniosek w niej zawarty, a także wniósł o zasądzenie kosztów obrony z urzędu oświadczając, że nie zostały uiszczone w całości ani w części, wniósł o nieuwzględnienie apelacji prokuratora. Obrońca oskarżonego K. L. poparł swoją apelację i wnioski w niej zawarte oraz wniósł o nieuwzględnienie apelacji prokuratora. Prokurator poparł apelację Prokuratora Rejonowego i wniosek w niej zawarty, wniósł o nieuwzględnienie apelacji obrońców oskarżonych. Oskarżeni D. G. i K. L. przyłączyli się do stanowisk swoich obrońców.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacje obrońców oskarżonych D. G. i K. L. okazały się bezzasadne i to w stopniu oczywistym. Już w tym miejscu należy podkreślić, że nie było w tej sprawie żadnych racji merytorycznych lub formalnych, które przemawiałyby za potrzebą zmiany zanegowanego wyroku w kierunku postulowanym przez obrońcę K. L., ani też powodów- w tym również przewidzianych treścią art. 439 § 1 k.p.k.- nakazujących uchylenie orzeczenia Sądu Rejonowego i podjęcie rozstrzygnięcia następczego. Apelacja Prokuratora Rejonowego w Siedlcach, wniesiona na niekorzyść wymienionych oskarżonych, okazała się natomiast zasadna i jako taka zasługiwała na uwzględnienie.

Wobec zakwestionowania przez obrońców prawidłowości ustaleń faktycznych przyjętych za podstawę wyroku Sądu Rejonowego, wniesione przez nich środki odwoławcze uznać należało za dalej idące, a tym samym podlegające rozpoznaniu w pierwszej kolejności.

Przystępując do analizy apelacji wystosowanych na korzyść oskarżonych podkreślić należy, że z uwagi na ich wzajemną komplementarność, a także zasadniczą zbieżność postawionych w nich zarzutów- wymagają one wspólnego omówienia.

W kontekście zarzutu obrazy art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k., postawionego przez obrońcę D. G., przy jednoczesnym zaniechaniu sformułowania przezeń jakiejkolwiek argumentacji na jego uzasadnienie, zaakcentować należy, że naruszenie wskazanego unormowania nigdy nie może mieć wpływu na treść orzeczenia, jak wymaga tego art. 438 pkt 2 k.p.k., albowiem pisemne motywy sporządza się po wydaniu wyroku. To zaś implikuje logiczne założenie, że uzasadnienie wyroku dotknięte istotnymi wadami tylko wówczas mogą prowadzić do zmiany, bądź uchylenia wyroku, jeżeli wady te są tego rodzaju, że uniemożliwiają poddanie zapadłego orzeczenia merytorycznej kontroli ( vide wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 7 lutego 2014 r., II AKa 427/13, LEX nr 1430873). Prawdą jest, że w pisemnym uzasadnieniu zanegowanego wyroku posłużono się metodą globalnego przywołania środków dowodowych stanowiących podstawę poczynionych ustaleń faktycznych (k. 475v). W przekonaniu Sądu Odwoławczego, okoliczność ta nie przesądza jednak o niemożności weryfikacji toku rozumowania Sądu I instancji. Wskazać w tym miejscu wystarczy, że w dalszej części uzasadnienia Sąd Rejonowy przeprowadził analizę poszczególnych środków dowodowych, zaznaczając, w razie pojawienia się takiej potrzeby, zakres, w którym odmówił wiary poszczególnym z nich (k. 476v- 479v).

W wyprzedzeniu rozważań poświęconych wysuniętym przez obrońców zarzutom naruszenia art. 7 k.p.k. podkreślić trzeba, że jednoczesne i równoważne wskazanie przez nich na uchybienie treści art. 5 § 2 k.p.k. nie może być uznane za właściwe. Przytoczone unormowania mają charakter rozłączny ponieważ nie dające się usunąć wątpliwości mogą powstać jedynie wówczas, gdy sąd orzekający, po wyczerpaniu wszystkich możliwości dowodowych, oceni materiał dowodowy zgodnie ze standardami wyznaczonymi przez zasadę swobodnej oceny dowodów ( vide postanowienie Sądu Najwyższego z 10 października 2013 r., V KK 119/13, LEX nr 1400594). W związku z powyższym, celem uniknięcia sprzeczności w toku dalszych wywodów, Sąd Okręgowy przyjął, że postawione w apelacjach obrońców zarzuty obrazy art. 5 § 2 k.p.k. mają- w swej istocie- charakter alternatywny.

W ocenie Sądu Odwoławczego skarżący nie mają racji, o ile kwestionują dokonaną przez Sąd I instancji ocenę materiału dowodowego. Motywy tej oceny przedstawione zostały w pisemnych motywach zanegowanego wyroku i analiza przytoczonych tam argumentów wskazuje, iż ocena ta jest prawidłowa. Sąd Rejonowy należycie uwzględnił dyrektywy art. 7 k.p.k., a skoro tak, to Sąd Okręgowy nie jest władny podważyć jego rozumowania i wysnutych na tej podstawie ostatecznych wniosków.

Wbrew wywodom obrońców, Sąd I instancji dokonał należytego wartościowania zeznań A. G.. Lektura pisemnego uzasadnienia wyroku dowodzi, że Sąd Rejonowy uwzględnił w tym zakresie nie tylko wnioski płynące z wywołanej w sprawie opinii sądowo- psychologicznej (k. 478- 478v), lecz również informacje przekazane przez pozostałych świadków. W nawiązaniu do argumentacji obrońcy K. L., wskazującego na zasadniczą rolę konkluzji rzeczonej ekspertyzy, zaakcentować trzeba, że nie mogą one stanowić samoistnego kryterium decydującego o szczerości zeznań pokrzywdzonego. Opinia biegłego psychologa stanowi tylko jeden z elementów składowych kompleksowej oceny wiarygodności zeznań świadka, którymi posługuje się sąd. Wiadomości specjalne uzyskane od wspomnianego biegłego, w zestawieniu z treścią relacji świadka oraz wymową pozostałego materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie pozwalają wyłącznie sądowi ocenić, czy zeznania świadka są wiarygodne ( vide wyrok Sądu Najwyższego z 27 marca 2014 r., V KK 331/13, LEX nr 1463433). W nawiązaniu do wniosków wspomnianej ekspertyzy, których treść może sugerować pojawienie się pewnych niejasności w związku ze stwierdzoną, wyższą niż przeciętna, skłonnością A. G. do kłamstwa/fantazjowania w związku z nieprawidłowościami w rozwoju osobowości, zaakcentować trzeba, cecha ta nie została uznana przez biegłego za bezwzględną. W ocenie biegłego tendencje do konfabulacji nie występują u A. G. w znaczeniu klinicznym, zaś w niniejszej sprawie nie ma danych wskazujących na pojawienie się tego typu zachowań (k. 449). Wniosek taki uznać należy za uprawniony, zwłaszcza wobec okoliczności, iż Sąd I instancji, analizując relacje A. G., wprawdzie dopatrzył się w ich treści pewnych sprzeczności, lecz przyczynę ich zaistnienia logicznie wywiódł z upływu czasu, wskazując przy tym na zbieżności z zeznaniami P. T.. Prawidłowości przedstawionego toku rozumowania nie jest w stanie podważyć również powołanie się przez wspomnianego obrońcę na rzekome różnice w relacjach pokrzywdzonego i K. N. odnoszących się do początkowego etapu zajścia z dnia 9 kwietnia 2013 r. Wbrew twierdzeniu wymienionego apelującego, ostatni ze wskazanych świadków nigdy nie zanegował użycia przez D. G. w rzeczonym dniu siły względem pokrzywdzonego, ograniczając się do stwierdzenia, iż niczego nie widział, gdyż się nie odwracał (k. 60, 350v). Za prawdziwością zeznań A. G. we wskazanym zakresie przemawiają natomiast informacje przekazane przez P. T., mówiącego o siłowym zmuszeniu pokrzywdzonego do zajęcia miejsca w samochodzie (k. 9). Dla stwierdzenia konieczności przyjęcia wersji prezentowanej przez K. L. wystarczającym nie jest również powołanie się na ich zgodność z relacjami K. T. (k. 351- 351v). Informacje przekazane przez tego świadka w przeważającej mierze mają charakter neutralny i jako takie nie są w stanie wykluczyć- w świetle całokształtu zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego- prawdziwości twierdzeń A. G., doprowadzając tym samym do uznania szczerości wyjaśnień K. L.. Słuszności pierwszoinstancyjnego toku rozumowania nie było w stanie podważyć powołanie się przez obrońcę D. G. na treść depozycji M. M. (k. 371), G. J. (k. 371- 371v), I. K. (k. 371v) i D. K. (371v- 372). Faktem jest, że zeznania wymienionych osób w przeważającej mierze dotyczyły relacji panujących pomiędzy D. G. a A. G. w 2012r., jednak nie sposób zakładać, by wykluczały one zaistnienie, z początkiem marca 2012 r., konfliktu wiążącego się z postępowaniem karnym prowadzonym przeciwko pierwszemu z wymienionych w sprawie VII K 159/12 Sądu Rejonowego w Siedlcach. Zaznaczyć w tym kontekście należy, że zasadniczą metodą działania D. G. było wywieranie wpływu na pokrzywdzonego dzięki kierowaniu pod jego adresem gróźb, które z samego założenia miały pozostać niedostrzegalnymi dla otoczenia.

Stwierdzona wyżej prawidłowość oceny zeznań A. G. w sposób niewątpliwy rzutuje na instancyjną kontrolę wartościowania wyjaśnień K. L. i D. G.. Całokształt przedstawionej argumentacji nakazuje przyjąć, że same tylko konsekwencja treści wyjaśnień oskarżonych złożonych na rozprawie oraz występujące pomiędzy nimi zbieżności nie pozwalają na obdarzenie ich walorem wiarygodności. Skarżący zdają się pomijać, że w toku postępowania przygotowawczego oskarżony D. G. prezentował inną postawę, która w sposób prawidłowy została oceniona przez Sąd I instancji. W toku przesłuchania przed prokuratorem 11 kwietnia 2013r. i w wyjaśnieniach złożonych przed Sądem Rejonowym w Siedlcach 13 kwietnia 2013r. – k. 15-16, k.38-39 oskarżony G. przyznawał się częściowo do popełnienia zarzucanych czynów łącznie z tym, iż podał, że bił pokrzywdzonego i wymuszał od niego pieniądze. Sam fakt, że w tychże wyjaśnieniach podaje również, że większość kwot A. G. dał mu dobrowolnie, ewentualnie udzielił mu pożyczki nie zmienia oceny tych wyjaśnień szczególnie, że oskarżony podtrzymuje stanowisko, co do wymuszania od pokrzywdzonego pieniędzy. Stara się usprawiedliwić swoje zachowanie skazaniem za paserstwo w sprawie VII K 159/12, które ma – w jego ocenie - prowadzić do uwolnienia się wręcz od odpowiedzialności karnej. W tej sytuacji należy przyjąć, że zeznania A. G. są w części również potwierdzone wyjaśnieniami oskarżonego G. złożonymi w postępowaniu przygotowawczym.

Obrońca K. L. nie ma także racji kwestionując występowanie podstaw dowodowych dla ustalenia, że wymieniony działał wspólnie i w porozumieniu z D. G., stosując przy tym przemoc względem pokrzywdzonego. Zaakcentować w tym miejscu wystarczy, że na występowanie wzmiankowanego porozumienia wskazują- nie negowane przez samego apelującego- zeznania P. T., wedle którego A. G. mówił mu o problemach wiążących się z zachowaniem D. G. i K. L. (k. 8v). Nie bez znaczenia pozostaje przy tym okoliczność, że P. T. zaznaczał również obecność K. L. w samochodzie, do którego pokrzywdzony został wepchnięty przez D. G. w dniu 9 kwietnia 2013 r. (k. 9, 351). Na działanie przez D. G. i K. L. wspólnie i w porozumieniu wskazują również zeznania K. T., wskazującego, że wydawał pieniądze pokrzywdzonemu, który przekazywał je następnie K. L. i D. G. (k. 351- 351v). Nie odpowiada zasadom doświadczenia życiowego zakładanie, że oskarżeni, uzyskując korzyści majątkowe dzięki A. G., mogliby wzajemnie nie wiedzieć o swych działaniach. Zupełnie niezrozumiałym było natomiast podniesienie przez obrońcę, że z treści żadnego ze środków dowodowych, w tym z zeznań pokrzywdzonego, nie wynika, by K. L. stosował przemoc. A. G. wskazywał na udział obydwu oskarżonych w zajściu z początku marca 2012 r. (k. 3, 52, 298v, 299v), okoliczność tę potwierdziła również G. G.(k. 301). Już same przytoczone okoliczności w sposób dobitny dowodzą, że oskarżeni nie tylko byli wzajemnie świadomi swych działań, lecz również wzajemnie je koordynowali. W związku z całokształtem zachowań przypisanych K. L. i D. G. przyjąć należało, że każdy z nich nie tylko okazywał gotowość do wykorzystania, lecz również wykorzystywał powtarzające się sposobności do popełnienia przestępstwa, przejawiając w ten sposób występowanie z góry powziętego zamiaru jego popełnienia ( por. wyrok Sądu Najwyższego z 8 stycznia 2014 r., IV KK 255/13, LEX nr 1428992). Przeciwstawne twierdzenia obrońcy K. L., niepoparte jakąkolwiek rzeczową argumentacją, jawią się tym samym jako zupełnie dowolne.

W przekonaniu Sądu Odwoławczego, w postępowaniu pierwszoinstancyjnym nie doszło również do uchybienia treści art. 410 k.p.k. Wobec braku jakiejkolwiek argumentacji obrońcy D. G. w niniejszym zakresie, w nawiązaniu do całokształtu wywodów apelacji, stwierdzić można jedynie, że przepis art. 410 k.p.k. nakazuje uwzględnienie całokształtu okoliczności ujawnionych na rozprawie, lecz nie może być rozumiany w ten sposób, że każdy z przeprowadzonych dowodów ma stanowić podstawę ustaleń sądu. Byłoby to oczywiście niemożliwe, gdy z różnych dowodów wynikają wzajemnie sprzeczne okoliczności. Nie można więc zarzutu jego naruszenia opierać na tym, iż pewne dowody nie stanowiły podstawy ustaleń, jeżeli sąd rozważył je i ocenił ich znaczenie w sposób określony w art. 7 k.p.k. ( vide wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 17 grudnia 2013 r., II AKa 161/13, LEX nr 1409141).

Wobec okoliczności, iż Sąd Okręgowy nie dostrzegł pojawienia się nieusuwalnych wątpliwości, które- w myśl art. 5 § 2 k.p.k.- winny być rozstrzygnięte na korzyść oskarżonych, a także wobec faktu niewskazania w apelacjach obrońców konkretnych uchybień w tej materii, przyjąć należało, że Sąd Rejonowy dokonał kompletu ustaleń faktycznych, niezbędnych dla prawidłowego rozstrzygnięcia o przedmiocie procesu. W tym stanie rzeczy z aprobatą nie mógł spotkać się również zarzut naruszenia art. 4 k.p.k., niemający- z istoty swej- charakteru samoistnego.

Z tych wszystkich przyczyn apelacje obrońców K. L. i D. G. są w oczywistym stopniu bezzasadne. Nietrafność postawionych w nich zarzutów przesądziła o niemożności uwzględnienia któregokolwiek z wniosków sformułowanych przez tych skarżących.

Apelacja Prokuratora Rejonowego w Siedlcach, co już na wstępie zasygnalizowano, jest zasadna. Oskarżyciel publiczny słusznie zarzuca bowiem, że w niniejszej sprawie brak jest przesłanek do zastosowania względem D. G. i K. L. dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia wykonania wymierzonych im kar pozbawienia wolności.

W myśl art. 69 § 1 i 2 k.k. sąd może warunkowo zawiesić wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności nie przekraczającej 2 lat, kary ograniczenia wolności lub grzywny orzeczonej jako kara samoistna, jeżeli jest to wystarczające dla osiągnięcia wobec sprawcy celów kary, a w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa. Zawieszając wykonanie kary, sąd winien mieć na uwadze przede wszystkim postawę sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste, dotychczasowy sposób życia oraz zachowanie się po popełnieniu przestępstwa. Treść przytoczonego unormowania podkreśla istotą rolę elementów prognostycznych, wskazujących na możliwość osiągnięcia celów kary pozbawienia wolności bez orzeczenia jej w bezwzględnym wymiarze, a zatem jest to środek polityki karnej wobec sprawców nadających się do oddziaływań resocjalizacyjnych w warunkach wolnościowych, wobec istnienia po ich stronie uzasadnionego przypuszczenia, że nie powrócą na drogę przestępstwa ( podobnie: wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 16 kwietnia 2009 r., II AKa 19/09, LEX nr 504095). W przekonaniu Sądu Odwoławczego, tak rozumianej, pozytywnej prognozy kryminologicznej w stosunku do D. G. i K. L. sformułować nie sposób.

Zachowania przypisane oskarżonym, podjęte na szkodę znanego im od dłuższego czasu pokrzywdzonego i wiążące się z wyrządzaniem mu dolegliwości psychicznych i fizycznych, jednoznacznie wskazują na występowanie po ich stronie dużego nasilenia złej woli oraz braku wrażliwości na krzywdę ludzką. Wskazane czynniki nakazują negatywne odniesienie się do właściwości osobistych podsądnych. Podkreślić w tym miejscu także należy, że czyny przypisane D. G. i K. L. były chronologicznie kolejnym ich wejściem w konflikt z prawem, wskazującym na brak poszanowania przez nich obowiązującego porządku prawnego. Zgodzić trzeba się z prokuratorem wskazującym, że okoliczność ta, w odniesieniu do K. L., dowodzi również nietrafności uprzednio wysuniętej względem niego pozytywnej prognozy kryminologicznej. Wbrew zapatrywaniom oskarżyciela publicznego, argumentacja tego rodzaju nie może być natomiast wysuwana względem D. G.. Wspomniane w apelacji skazania wymienionego za przestępstwa przeciwko mieniu na kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem ich wykonania uległy bowiem zatarciu z mocy prawa z upływem dni 8 maja 2013 r. i 4 stycznia 2014 r. (k. 74). Za nieskutecznością stosowania względem wymienionego oskarżonego kar o charakterze wolnościowym przemawia natomiast okoliczność, iż zdecydował się on na popełnienie przestępstwa mimo uprzedniego wymierzenia mu- wyrokiem Sądu Rejonowego w Siedlcach z dnia 25 kwietnia 2012 r., sygn. akt VII K 159/12- kary 4 miesięcy ograniczenia wolności połączonej z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 godzin w stosunku miesięcznym (k. 409). Nie bez istotnego znaczenia pozostaje tutaj również okoliczność, iż to właśnie fakt prowadzenia postępowania karnego zwieńczonego wspomnianym wyrokiem z 25 kwietnia 2012 r. oraz wymierzona tym orzeczeniem kara stały się bezpośrednim impulsem dla podjęcia przez D. G. bezprawnych działań wobec A. G.. Całokształt powyższych uwag prowadzi do wniosku, że oskarżeni nie wykazują krytycznego podejścia do samych siebie, w konsekwencji czego nigdy nie podjęli szczerych starań w przedmiocie zmiany swego postępowania, poprzestając na zajęciu postawy biernej. Za słusznością zapatrywania przyjętego w tej materii przemawia nadto okoliczność, że przestępstwo popełnione przez D. G. i K. L. nie miało charakteru incydentalnego, lecz było popełniane z pełną świadomością i w przeciągu dłuższego okresu czasu. Okoliczności zachowania przypisanego oskarżonym wskazują na znaczący stopień ich demoralizacji, determinację w przestępczym działaniu i łatwość podejmowania decyzji o łamaniu norm społecznych i prawnych. Z tych wszystkich względów Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że orzeczone wobec oskarżonych kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem ich wykonania nie pozwolą na osiągnięcie względem nich celów zapobiegawczych i wychowawczych, lecz wręcz przeciwnie- w świetle uzyskanych korzyści majątkowych mogą utwierdzić podsądnych w przekonaniu o opłacalności wielokrotnego naruszania porządku prawnego.

Drugoplanowo zaznaczyć trzeba, że prokurator słusznie wskazał, iż warunkowe zawieszenie wykonania kar pozbawienia wolności wymierzonych D. G. i K. L. zniweczy możność osiągnięcia ogólnoprewencyjnych celów reakcji prawnokarnej. Długotrwałe przestępstwa o znacznym stopniu społecznej szkodliwości muszą bowiem spotykać się z sankcjami, które są nie tylko realnie odczuwalne dla sprawców, lecz również bezpośrednio widoczne dla ich otoczenia. Szczególnej wagi nabiera w tym kontekście fakt, że oskarżeni, funkcjonując dotychczas w niewielkich społecznościach wiejskich i nawiązując kontakty ze środowiskiem szkolnym, byli już karani, lecz okoliczność tę ignorowali. W tym stanie rzeczy pozostawanie przez nich na wolności mogłoby zostać odczytane jako zasadnicze przyzwolenie na popełnianie czynów zabronionych skierowanych, w przeważającej mierze, przeciwko mieniu.

W wyniku kontroli instancyjnej Sąd Okręgowy zmienił zatem zaskarżone orzeczenie w ten sposób, że:

- uchylił wobec oskarżonego D. G. orzeczenie o karze grzywny oraz o warunkowym zawieszeniu wykonania kary pozbawienia wolności oparte o przepis art. 69 § 1 i 2 k.k. w zw. z art. 70 § 1 pkt 1 k.k.,

- uchylił wobec oskarżonego K. L. orzeczenie o karze grzywny oraz o warunkowym zawieszeniu wykonania kary pozbawienia wolności i oddaniu oskarżonego w okresie próby pod dozór kuratora sądowego oparte o przepis art. 69 § 1 i 2 k.k. w zw. z art. 70 § 2 k.k. i art. 73 § 2 k.k.,

Konsekwencją przedstawionych wyżej zmian stało się uchylenie rozstrzygnięć zawartych w pkt VI i VII wyroku i zaliczenie D. G. i K. L., na podstawie art. 63 § 1 k.k., na poczet orzeczonych kary pozbawienia wolności okresu rzeczywistego pozbawienia wolności od dnia 10 kwietnia 2013 r. do 15 listopada 2013 r. W pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymano w mocy.

Na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (tekst jedn. Dz. U. z 2014 r., poz. 635 z późn. zm.) Sąd Okręgowy zasądził od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. S. M. 516, 60 zł (w tym 96,60 zł podatku VAT) tytułem obrony z urzędu pełnionej w postępowaniu odwoławczym (§ 14 ust. 2 pkt 4 w zw. z § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu- tekst jedn. Dz. U. z 2013 r., poz. 461).

W oparciu o treść art. 636 § 1 k.p.k. Sąd Okręgowy zasądził od D. G. na rzecz Skarbu Państwa 300 zł tytułem opłaty (art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych- tekst jedn. Dz. U. z 1983 r. Nr 49, poz. 223 z późn. zm.), zaś na podstawie art. 618 § 1 pkt 1 k.p.k. 20 zł tytułem wydatków za II instancję (§ 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 18 czerwca 2013 r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym- tekst jedn. Dz. U. z 2013 r., poz. 663). Sąd Okręgowy, kierując się sytuacją majątkową D. G., na podstawie art. 624 § 1 k.p.k., zwolnił go od ponoszenia kosztów związanych z obroną z urzędu. Analogiczne rozstrzygnięcie- z wyjątkiem wzmiankowanego zwolnienia- zostało podjęte w stosunku do K. L..