Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CZ 124/12
POSTANOWIENIE
Dnia 17 października 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Tadeusz Wiśniewski (przewodniczący)
SSN Dariusz Dończyk (sprawozdawca)
SSA Władysław Pawlak
w sprawie z wniosku B. P. i innych,
przy uczestnictwie B. S.i innych,
o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 17 października 2012 r.,
zażalenia wnioskodawców B. P. i A. S.
na postanowienie Sądu Okręgowego
z dnia 16 maja 2012 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
2
Postanowieniem z dnia 16 maja 2012 r., Sąd Okręgowy odrzucił skargę
kasacyjną tych wnioskodawców (B. P. i A. S.) w postępowaniu o stwierdzenie
zasiedzenia, którzy nie złożyli w przepisanym terminie wniosku o doręczenie im
orzeczenia Sądu drugiej instancji z uzasadnieniem. Zdaniem Sądu Okręgowego,
brak takiego wniosku powoduje, że nie rozpoczął się wobec nich bieg terminu do
wniesienia skargi kasacyjnej.
Wnioskodawcy: B. P. i A. S., wnieśli zażalenie na powyższe postanowienie.
Zarzucając naruszenie art. 48 § 1 pkt 5 k.p.c., art. 6 Konwencji o ochronie praw
człowieka i podstawowych wolności oraz art. 73 § 2 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.,
zażądali uchylenia zaskarżonego orzeczenia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Nie był uzasadniony zarzut naruszenia art. 48 § 1 pkt 5 k.p.c. oraz art. 6
Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Zgodnie
z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego, sędzia który brał udział
w wydaniu zaskarżonego skargą kasacyjną orzeczenia, nie jest wyłączony z mocy
art. 48 § 1 pkt 5 k.p.c. ze składu orzekającego o odrzuceniu skargi kasacyjnej
z powodu jej niedopuszczalności (por. postanowienia: z dnia 22 kwietnia 2002 r.,
I PZ 21/02, OSNP 2004, nr 6, poz. 103, z dnia 24 lutego 2003 r., II UZ 117/02,
OSNP-wkł. 2003, nr 16, poz. 8 oraz z dnia 20 maja 2005 r., III CZ 11/05, niepubl.).
Zaskarżone postanowienie jest orzeczeniem formalnym, jak również przesłanką
jego wydania była kwestia wyłącznie formalna związana z niezłożeniem przez
część wnioskodawców wniosku o doręczenie wraz z uzasadnieniem postanowienia
Sądu Okręgowego co do istoty sprawy.
Zgodnie z art. 3985
§ 1 k.p.c., który poprzez art. 13 § 2 k.p.c. ma
zastosowanie także w postępowaniu nieprocesowym, skargę kasacyjną wnosi się
do sądu, który wydał zaskarżone orzeczenie, w terminie dwóch miesięcy od dnia
doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem. Regulację zawartą w art. 3985
§ 1 k.p.c.
należy rozumieć w ten sposób, że termin dwumiesięczny liczony jest od doręczenia
orzeczenia dokonanego w sposób prawidłowy, tj. zgodnie z wymaganiami
przewidzianymi w art. 387 § 3 k.p.c. (w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. w postępowaniu
3
nieprocesowym). To z kolei oznacza, że tylko wtedy, gdy strona zażądała
w terminie tygodniowym doręczenia jej orzeczenia z uzasadnieniem, można
mówić, że spełnione zostało wstępne wymaganie dla powstania możliwości
wniesienia skargi kasacyjnej. Natomiast, gdy z takim żądaniem strona nie
wystąpiła, bądź też, występując z nim, przekroczyła siedmiodniowy termin
do zgłoszenia żądania doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem (art. 387 § 3
k.p.c.), dwumiesięczny termin, przewidziany w art. 3985
k.p.c., w ogóle nie może
rozpocząć biegu, a tym samym niemożliwe jest wniesienie skargi. Złożenie
wniosku o doręczenie orzeczenia z uzasadnieniem w terminie tygodniowym
od dnia ogłoszenia sentencji, zgodnie z art. 387 § 3 k.p.c., stanowi zatem
bezwzględną przesłankę dopuszczalności wniesienia skargi kasacyjnej (por.
postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 29 listopada 1999 r., III CZ 140/99,
niepubl.; z dnia 2 grudnia 1999 r., III CZ 142/99, niepubl.; z dnia 6 grudnia 1999 r.,
III CZ 145/99, niepubl.; z dnia 13 października 2005 r., I CZ 111/05, niepubl.; z dnia
16 grudnia 2005 r., II PZ 45/05, niepubl.; z dnia 29 września 2006 r., I CSK 304/06,
niepubl.; z dnia 29 listopada 2006 r., II PZ 53/06, OSNAPUS 2008, nr 7- 8, poz.
107; z dnia 25 stycznia 2007 r., I UZ 43/06, niepubl.; z dnia 28 marca 2007 r., III
CSK 66/07, niepubl.; z dnia 24 sierpnia 2007 r., I CZ 89/07, niepubl.; z dnia 24
sierpnia 2007 r., I CZ 94/07, niepubl.; z dnia 16 kwietnia 2008 r., I CZ 33/08,
niepubl.; z dnia 28 sierpnia 2008 r., I CSK 342/08, niepubl.; z dnia 13 stycznia
2009 r., I PZ 36/08, niepubl.; z dnia 16 czerwca 2009 r., V CZ 25/09, niepubl.;
z dnia 28 czerwca 2010 r., I CSK 331/10, niepubl.; z dnia 30 czerwca 2010 r.,
V CZ 46/10, niepubl.; z dnia 2 lutego 2011 r., II UZ 45/10, niepubl. oraz z dnia 11
maja 2012 r., I PZ 1/12, niepubl.).
Skoro więc wnioskodawcy B. P. oraz A. S. nie złożyli wniosku o doręczenie
im postanowienia Sądu Okręgowego z dnia 10 stycznia 2012 r. z uzasadnieniem to
nie mogli oni z pominięciem dokonania tej czynności procesowej wnieść skargi
kasacyjnej. Jeżeli natomiast miało miejsce - podnoszone w zażaleniu - uchybienie
w prawidłowym zawiadomieniu pełnomocnika tych wnioskodawców o terminie
posiedzenie Sądu Okręgowego, po którym zapadło postanowienie tego Sądu
zaskarżone skargą kasacyjną, to byłaby to okoliczność, która ewentualnie mogłaby
uzasadniać wniosek o przywrócenie im terminu do dokonania spóźnionej
4
czynności procesowej w postaci złożenia wniosku o doręczenie im orzeczenia
Sądu Okręgowego wraz z uzasadnieniem, nie usprawiedliwiała natomiast
wniesienia przez nich skargi kasacyjnej z pominięciem żądania doręczenia im
orzeczenia Sądu Okręgowego z uzasadnieniem.
Bezzasadny jest także zarzut naruszenia przez Sąd Okręgowy art. 73 § 2
w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. Wskazany art. 73 § 2 k.p.c. dotyczy współuczestnictwa
jednolitego i stanowi, że czynności procesowe współuczestników działających są
skuteczne wobec nie działających. W konsekwencji, współuczestnik jednolity, który
w ustawowym terminie nie zażądał doręczenia wyroku sądu drugiej instancji
z uzasadnieniem, może wnieść skargę kasacyjną, jeśli wniosek taki złożył inny
współuczestnik. Termin do wniesienia skargi kasacyjnej biegnie wtedy od dnia
doręczenia wyroku z uzasadnieniem współuczestnikowi, który o to wniósł (por.
wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 1997 r., II CKN 31/97, OSNC 1997,
nr 8, poz. 116 oraz postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 lipca 2011 r., II CZ
34/11, niepubl.). Zasada ta jednak dotyczy sytuacji, w której występuje możliwość
zastosowania przepisów o współuczestnictwie jednolitym. Natomiast zgodnie z art.
13 § 2 k.p.c. w postępowaniu nieprocesowym stosowanie przepisów o procesie jest
stosowaniem odpowiednim i musi respektować specyfikę tego postępowania.
W szczególności, zasadnicza dla postępowania nieprocesowego kategoria
„interesu prawnego", jako podstawy uczestnictwa w tym postępowaniu, wyklucza
stosowanie w nim przepisów o współuczestnictwie procesowym (por.
postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 2 czerwca 1965 r., II CZ 51/65, Lex nr
5818 oraz z dnia 9 grudnia 2011 r., III CZ 71/11, niepubl.). Z tej przyczyny, złożenie
przez innego wnioskodawcę – B. A. P. - wniosku o doręczenie postanowienia Sądu
Okręgowego z uzasadnieniem nie zwalniało z obowiązku złożenia takiego wniosku
przez pozostałych wnioskodawców, jeżeli mieli oni także zamiar wnieść skargę
kasacyjną.
Z tych względów na podstawie art. 39814
w zw. z art. 3941
§ 3 i art. 13 § 2
k.p.c. orzeczono, jak w sentencji.

I CZ 124/12

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia