Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III PK 101/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 26 lutego 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec (przewodniczący)
SSN Zbigniew Hajn (sprawozdawca)
SSN Dawid Miąsik
w sprawie z powództwa K. C.
przeciwko R. T. -F., H. H. - wspólnikom spółki cywilnej F. Gospodarstwo Rolno-
Handlowe w K.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 26 lutego 2015 r.,
skargi kasacyjnej powoda od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w G.
z dnia 24 marca 2014 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi
Okręgowemu w G. do ponownego rozpoznania i orzeczenia o
kosztach postępowania kasacyjnego.
UZASADNIENIE
2
Powód K. C. wystąpił przeciwko pozwanym R. T.- F. oraz H. H. z pozwem o
zapłatę 12.142,11 zł tytułem odprawy za zwolnienie z przyczyn niedotyczących
pracowników z ustawowymi odsetkami.
Pozwani R. T.-F. oraz H.H. wnieśli o oddalenie powództwa.
Wyrokiem z 20 maja 2013 r. Sąd Rejonowy w G.: (I) zasądził od pozwanych
solidarnie na rzecz powoda 12.142,11 zł brutto tytułem odprawy z ustawowymi
odsetkami od 1 grudnia 2011 r. do dnia zapłaty; (II) nadał wyrokowi rygor
natychmiastowej wykonalności w punkcie I co do kwoty 5.689,11 zł; (III) zasądził od
pozwanych solidarnie na rzecz powoda 1.800 zł tytułem zwrotu kosztów procesu i
(IV) nakazał ściągnąć od pozwanych solidarnie na rzecz Skarbu Państwa Sądu
Rejonowego w G. kwotę 607 zł, od której powód był zwolniony.
Sąd Rejonowy ustalił, że powód od 1 lipca 2001 r. był zatrudniony na
podstawie umowy o pracę w spółce cywilnej „F.”, której wspólnikami do 5
października 2011 r. byli R. T.-F. oraz W. F. Od 6 października do 31 grudnia 2011
r. wspólnikami tej spółki byli R. T.-F. oraz H. H. Oświadczeniem z 1 sierpnia 2011 r.
R. T.-F. złożyła powodowi wypowiedzenie umowy o pracę, w którym jako przyczynę
wskazano art. 231
k.p. oraz nieprzyjęcie warunków przejścia do spółki z
ograniczoną odpowiedzialnością „F. E.” (dalej: „spółka z o.o. F. E.”). Oświadczenie
powód otrzymał 2 sierpnia 2011 r. W dniu 26 lipca 2011 r. przyszli do niego
pozwani z pismem, w którym wskazali, że zostaje przejęty przez spółkę „F. E.”
Powód przed podpisaniem tego pisma chciał skonsultować się, co do jego treści z
prawnikiem. Jednak nie otrzymał tego pisma. Pracownicy spółki cywilnej „F.” zostali
poinformowani, że od 1 sierpnia 2011 r. stają się pracownikami spółki z o.o. „F. E.”
Spółka ta nie przejęła żadnego majątku od spółki cywilnej „F.” 1 lutego 2012 r., gdy
ustała obawa utraty płynności finansowej przez spółkę cywilną „F.”, pracownicy
zostali przekazani do niej ze spółki „F. E.”, do której zostali wcześniej przeniesieni,
gdyż ich wynagrodzenia w spółce cywilnej „F.” nie były wypłacane terminowo ze
względu na planowanie jej upadłości.
Sąd Rejonowy wskazał, że zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 13 marca
2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy
z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. 2003 Nr 90, poz. 844 ze zmianami,
powoływanej dalej, jako „ustawa z 2003 r.”), przepisy art. 5 ust. 3-7 i art. 8 stosuje
3
się odpowiednio w razie konieczności rozwiązania przez pracodawcę
zatrudniającego co najmniej 20 pracowników stosunków pracy z przyczyn
niedotyczących pracowników, jeżeli przyczyny te stanowią wyłączny powód
uzasadniający wypowiedzenie stosunku pracy lub jego rozwiązanie na mocy
porozumienia stron, a zwolnienia w okresie nieprzekraczającym 30 dni obejmują
mniejszą liczbę pracowników niż określona w art. 1. Podstawową przesłanką
stosowania art. 10 cytowanej ustawy jest konieczność rozwiązania stosunku pracy
z przyczyn niedotyczących pracownika, jeżeli przyczyny te stanowią wyłączny
powód uzasadniający wypowiedzenie stosunku pracy lub jego rozwiązanie na mocy
porozumienia stron. Przyczyną wypowiedzenia powodowi umowy o pracę w
sierpniu był art. 231
k.p. oraz nieprzyjęcie warunków przejścia do spółki z o.o. F. E.
Natomiast powodem przenoszenia pracowników do tej spółki były nieterminowe
wypłaty dla pracowników spółki cywilnej F. Zatem przyczyną wypowiedzenia
powodowi umowy o pracę były okoliczności leżące po stronie pracodawcy. Dlatego
Sąd uznał, że przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę nie dotyczyła powoda.
Pozwani w odpowiedzi na pozew wskazali wprawdzie, że przyczyną
wypowiedzenia umowy o pracę była utrata zaufania do powoda, jednakże
okoliczności tej nie udowodnili, a poza tym nie wskazano jej w oświadczeniu o
wypowiedzeniu. Zgodnie z art. 8 ust. 1 pkt 3 ustawy z 2003 r., w związku z
rozwiązaniem stosunku pracy w ramach grupowego zwolnienia, przysługuje
odprawa pieniężna w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik
był zatrudniony u danego pracodawcy ponad 8 lat. Pozwani w toku procesu
wskazywali, że w dacie wypowiedzenia powodowi umowy o pracę oraz w dacie
ustania stosunku pracy w spółce cywilnej „F.” było zatrudnionych mniej niż 20
pracowników, co wyłącza stosowanie przepisów wymienionej wyżej ustawy o
szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy (...).
Przesłuchani w sprawie pozwani wspólnicy spółki cywilnej „F.” wskazali, że spółka z
o.o. „F. E.” nie przejęła majątku od ich spółki, a wykonywała jedynie czynności na
rzecz spółki „F.” na podstawie zawartych umów. Zdaniem Sądu, pozwani faktu
zawierania umów pomiędzy spółką z o.o. „F. E.” a spółką cywilną „F.” nie
udowodnili, bowiem nie przedłożyli dowodów potwierdzających tę okoliczność.
Dlatego Sąd uznał, że przekazanie pracowników, które miało miejsce w sierpniu
4
2011 r., było czynnością prawną nieważną z powodu naruszenia art. 231
k.p., gdyż
dla przejęcia pracowników w tym trybie konieczne jest przejście zakładu lub jego
części na innego pracodawcę. Natomiast w przedmiotowej sprawie nie nastąpiło
przejęcie majątku spółki cywilnej „F.” przez spółkę z o.o. „F. E.”, jak również nie
wykazano, aby spółka z o.o. „F. E.” zawierała umowy na świadczenie usług na
rzecz spółki cywilnej „F.”, w zakresie jej zadań. Nie jest zaś wystarczające do
uznania, że nastąpiło przejęcie w trybie art. 231
k.p., samo wręczenie pracownikom
informacji o ich przejęciu. W ocenie Sądu działania polegające na przekazaniu
pracowników ze spółki cywilnej „F.” do spółki z o.o. „F. E.” miały na celu jedynie
zwolnienie powoda z pracy bez konieczności wypłaty odprawy. Poza tym, skutek w
postaci przejęcia następuje z mocy prawa w okolicznościach objętych dyspozycją
art. 231
k.p. i wola stron stosunku pracy nie ma znaczenia. Mając na uwadze
wskazane okoliczności Sąd uznał, że do rozwiązania z powodem stosunku pracy
doszło z przyczyn dotyczących zakładu pracy, skutkiem, czego powód nabył prawo
do odprawy w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia.
Apelację od wyroku Sądu Rejonowego wnieśli powód i pozwany.
Sąd Okręgowy, po rozpoznaniu apelacji wniesionych przez obie strony: (I)
zmienił wyrok Sądu pierwszej instancji i powództwo oddalił; (II) oddalił apelację
powoda; (III) zasądził od powoda na rzecz pozwanych 1.000 zł tytułem kosztów
procesu, a w pozostałej części nie obciążył powoda kosztami procesu.
Sąd uznał, że apelacja pozwanych wspólników spółki cywilnej „F.”
zasługiwała na uwzględnienie, zaś apelacja powoda okazała się nieuzasadniona.
Zdaniem Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy przeprowadził wyczerpujące
postępowanie dowodowe, z tym, że konieczne było uzupełnienie ustaleń
faktycznych przez stwierdzenie, że 2 sierpnia 2014 r. spółka cywilna „F.” nie
zatrudniała co najmniej 20 pracowników. Poza tym Sąd pierwszej instancji ze
zgromadzonego materiału dowodowego wysnuł nieprawidłowe wnioski. Sąd
Okręgowy wskazał, że istotą sporu między stronami jest okoliczność, czy w ogóle
doszło do przejęcia pracowników spółki cywilnej „F.” przez „F. E.” spółka z o.o. W
tej kwestii Sąd stwierdził, że stanowisko Sądu Najwyższego odnośnie do wykładni
pojęcia „przejście zakładu” na gruncie art. 231
k.p. uległo ewolucji i zgodnie z nim,
przejście zakładu pracy ma miejsce nie tylko przy przekazaniu składników
5
majątkowych, ale także przy przejęciu zadań zakładu (wyroki z 1 kwietnia 2004 r., I
PK 362/03 i z 9 grudnia 2004 r., I PK 103/04). Podmiotowa sukcesja po stronie
pracodawców następuje także wtedy, gdy przekazują sobie istotną sferę zadań lub
kompetencji, bez których prowadzone przez nich zakłady pracy w znaczeniu
przedmiotowym nie mogą się obyć. Poglądy te, jak stwierdził Sąd Okręgowy, zdają
się mieć uzasadnienie w świetle obowiązujących standardów wspólnotowego
prawa pracy. Stanowisko takie oparte jest więc na założeniu, że nowy pracodawca,
mimo że nie przejmuje żadnych składników majątkowych, to jednak przejmuje
zadania (kompetencje) poprzedniego pracodawcy. Sąd odwoławczy wskazał, że
stanowisko to w pełni podziela. Z tych względów Sąd Okręgowy za całkowicie
błędne uznał twierdzenia powoda oraz stanowisko Sądu pierwszej instancji, jakoby
tylko przejęcie składników majątkowych było decydującą przesłanką dla stosowania
art. 231
§ 1 k.p. Przesłankę taką stanowi bowiem także przekazanie zadań, jak w
przedmiotowej sprawie. Zdaniem Sądu Okręgowego powód nie spełnił przesłanek
do nabycia odprawy. Art. 10 ust. 1 ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych
zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy stanowi, że przepisy art.
5 ust. 3-7 i art. 8 stosuje się odpowiednio w razie konieczności rozwiązania, przez
pracodawcę zatrudniającego co najmniej 20 pracowników, stosunków pracy z
przyczyn niedotyczących pracowników, jeżeli przyczyny te stanowią wyłączny
powód uzasadniający wypowiedzenie stosunku pracy lub jego rozwiązanie na mocy
porozumienia stron, a zwolnienia w okresie nieprzekraczającym 30 dni obejmują
niniejszą liczbę pracowników niż określona w art. 1. Tymczasem spółka cywilna
„F.”, aczkolwiek istniała w dniu doręczenia powodowi pisma wypowiadającego
umowę o pracę (tj. 2 sierpnia 2011 r.), nie zatrudniała w tym czasie co najmniej 20
pracowników w związku z ich przejęciem przez spółkę z o.o. „F. E.” 1 sierpnia 2014
r.
Pełnomocniczka powoda zaskarżyła w całości powyższy wyrok Sądu
Okręgowego, wnosząc o jego uchylenie w całości i orzeczenie co do istoty sprawy,
tj. zasądzenie 12.142,11 zł z ustawowymi odsetkami, ewentualnie o jego uchylenie i
przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi odwoławczemu z
uwzględnieniem kosztów procesu za obydwie instancje oraz o zasądzenie od
6
pozwanego dla powoda kosztów procesu za wszystkie instancje w tym kosztów
zastępstwa procesowego.
Strona skarżąca zarzuciła zaskarżonemu wyrokowi naruszenie przepisów
prawa procesowego, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, a mianowicie:
a./ art. 3 i art. 6 § 1 i 2, art. 381, art. 382, art. 217 i 232 w związku z art. 468 §
1 i 2 k.p.c., przez uzupełnienie materiału dowodowego z urzędu przez Sąd drugiej
instancji, mimo braku przesłanek wynikających z powyższych przepisów, z
pominięciem w tym zakresie prekluzji dowodowej, jaką objęty był pozwany i
kontradyktoryjności procesowej;
b./ art. 233, art. 378 § 1 w związku z art. 368 § 1 pkt 2 i 3, art. 386 § 1 oraz
art. 468 § 1 i 2 k.p.c., przez wyjaśnianie okoliczności nieobjętych apelacją i
nieistotnych w sprawie, a głównie niezaskarżonej przez pozwanego kwestii
nieważności czynności prawnych, związanych z przeniesieniem zakładu, a w
konsekwencji, oparcie wyroku na dowodzie nieistotnym, przeprowadzonym przez
Sąd Odwoławczy z urzędu, pominięcie braku dowodów istotnych i sprzeczność
istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego materiału dowodowego w zakresie
oceny, czy doszło do przeniesienia zakładu pracy - a w konsekwencji do
nieuprawnionego uznania apelacji pozwanego.
W zakresie podstawy naruszenia przepisów prawa materialnego
pełnomocniczka powoda zarzuciła naruszenie:
1. art. 231
§ 1, § 2 i § 6 w związku z „art. 300 pk”, art. 366 § 1 i § 2 w związku
z art. 58 § 1 i § 2 k.c., preambuły, art. 1, art. 3 ust. 1, art. 4 ust. 1 dyrektywy Rady
Unii Europejskiej nr 2001/23/WE z 12 marca 2001 r. w sprawie zbliżenia
ustawodawstw państw członkowskich, odnoszących się do ochrony praw
pracowników w przypadku jakichkolwiek zmian pracodawcy, przez uznanie, że
doszło do przeniesienia zakładu pracy pozwanego na podstawie przeniesienia
zadań tego zakładu na inną firmę, mimo braku umów przenoszących te zadania i
braku jakichkolwiek innych dowodów potwierdzających to przejście oraz przez
pominięcie faktu, że wręczenie powodowi wypowiedzenia umowy o pracę
związanego z przejęciem zakładu miało miejsce 2 sierpnia 2011 r., a więc w chwili
kiedy już wszyscy pracownicy zostali przeniesieni do nowego zakładu włącznie z
powodem (z mocy prawa), a za zobowiązania wobec powoda odpowiadają
7
dotychczasowy i nowy pracodawca, a powód mógł wskazać tylko jednego z nich
(drugiego zakładu nie znał), a także przez pominięcie, że powód w wyniku
rzekomego przejęcia zakładu został pokrzywdzony;
2. art. 10 ust. 1 w związku z art. 5 ust. 3-7 i art. 8 ustawy z 13.03.2003 r., o
szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z
przyczyn nie dotyczących pracowników (Dz.U. Nr 90, poz. 844), przez uznanie, że
roszczenie powoda jest niezasadne.
W odpowiedzi na skargę pozwani, reprezentowani przez profesjonalnego
pełnomocnika, wnieśli o jej oddalenie i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanych
kosztów postępowania kasacyjnego, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego,
według norm prawem przypisanych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga jest uzasadniona. Powód żądał od pozwanych wspólników spółki
cywilnej „F.” odprawy z art. 8 w związku z art. 10 ust. 1 powoływanej wcześniej
ustawy z 2003 r. Przesłanką uzyskania tej odprawy jest rozwiązanie stosunku pracy
z przyczyn niedotyczących pracowników przez pracodawcę zatrudniającego co
najmniej 20 pracowników, jeżeli przyczyny te stanowią wyłączny powód
uzasadniający wypowiedzenie stosunku pracy. Sąd Okręgowy stwierdził, że
odprawa powodowi nie przysługuje, ponieważ w dniu złożenia przez pracodawcę
oświadczenia o wypowiedzeniu (2 sierpnia 2011 r.) jego pracodawca – strona
pozwana nie zatrudniała co najmniej 20 pracowników. Sąd uznał, że strona
pozwana nie zatrudniała co najmniej 20 pracowników, ponieważ 1 sierpnia 2011 r.
nastąpiło przejęcie pracowników spółki cywilnej „F.” (tj. spółki pozwanych) przez
spółkę z o.o. „F. E.”
Sąd stanowczo stwierdził, że przejęcie pracowników wiązało się w
przedmiotowej sprawie z przejęciem zadań, przedstawiając jednocześnie wywód
prawny, z którego wynika, że zgodnie z aktualnym stanowiskiem Sądu
Najwyższego i Trybunału Sprawiedliwości „Podmiotowa sukcesja po stronie
pracodawców następuje także wtedy, gdy przekazują sobie istotną sferę zadań lub
kompetencji, bez których prowadzone przez nich zakłady pracy w znaczeniu
8
przedmiotowym nie mogą się obyć” nawet, gdy „nie przejmuje żadnych składników
majątkowych”. Sąd nie ustalił, czy ta „podmiotowa sukcesja” w rozumieniu art. 231
§
1 k.p. polegała na przejściu należącego do pozwanych zakładu pracy w całości, czy
w części. Nie ma też ustaleń, jakie zadania i składniki majątkowe zostały
przekazane, czy przekazano pracowników i ilu w stosunku do stanu załogi przed
dniem przejścia. Nie wiadomo również, czy praca powoda była faktycznie
powiązana z przejmowanym zakładem lub jego częścią, podczas gdy o tym,
których pracowników dotyczy zmiana pracodawcy wskutek przejścia części zakładu
pracy, decyduje jedynie faktyczne związanie pracownika z określoną częścią
zakładu (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 kwietnia 2007 r., II PK 245/06, LEX nr
317807).
Powyższe oznacza, że Sąd Okręgowy zastosował art. 231
§ 1 k.p., bez
dokonania podstawowych ustaleń faktycznych umożliwiających taki wniosek. Jak
już wskazano, nie wiadomo, czy nastąpiło przejście całego czy części zakładu
pracy, jakie były zadania konstytuujące zdaniem Sądu przejęty zakład lub jego
część, czy istniał faktyczny związek powoda z przejętym zakładem lub częścią
zakładu. Sąd Okręgowy zastosował więc 231
§ 1 k.p. do nieustalonego stanu
faktycznego, co w świetle ustalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego stanowi
ewidentny błąd subsumpcji. Nie jest bowiem możliwe prawidłowe zastosowanie
prawa materialnego (dokonanie prawidłowej subsumpcji) bez ustalenia podstawy
faktycznej rozstrzygnięcia (por. np. wyroki Sądu Najwyższego z: 7 sierpnia 1997 r.,
I CKN 261/97, niepublikowany; 26 czerwca 2001 r., III CKN 400/00, LEX nr 52360;
9 grudnia 2004 r., I UK 119/04, 28 lutego 2006 r., III CSK 135/05, LEX nr 201033;
11 kwietnia 2006 r., I PK 164/05, Monitor Prawa Pracy 2006 nr 10, s. 541; 9 lutego
2007 r., I PK 222/06, OSNP 2008 nr 11-12, poz. 159; niepublikowany; 19 marca
2008 r., I PK 256/07, OSNP 2009 nr 15-16, poz. 192; 9 maja 2008 r., II PK 316/07,
OSNP 2009 nr 19-20, poz. 250; 4 listopada 2008 r., II PK 100/08, OSNP 2010 nr
9-10, poz. 108; 10 marca 2011 r., II PK 241/10, LEX nr 81752; 16 czerwca 2011 r.,
I PK 272/10, LEX nr 1001283; 4 kwietnia 2013 r., II PK 237/12; 19 lutego 2014 r.,
II PK 130/13). Z tego względu zarzut naruszenia art. 231
§ 1 k.p. jest oczywiście
uzasadniony.
9
Należy też zwrócić uwagę na to, że zarówno Trybunał Sprawiedliwości, jak i
Sąd Najwyższy, odszedł od poglądu, że samo przejęcie zadań jest wystarczającą
przesłanką przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę. W
wypadku zakładów pracy funkcjonujących w sferze gospodarczej, przedmiotem
przejścia jest bowiem zawsze zakład pracy lub część zakładu pracy, stanowiące
zorganizowane połączenie zasobów, którego celem jest prowadzenie działalności
gospodarczej, bez względu na to, czy jest to działalność podstawowa czy
pomocnicza. Zgodnie z aktualnym stanowiskiem wymienionych sądów, ocena czy
nastąpiło przejście części zakładu pracy (jednostki gospodarczej) na nowego
pracodawcę, wymaga ustalenia, czy przejmowana część zakładu pracy (jednostka
gospodarcza) zachowała tożsamość, a w szczególności, zależnie od tego, czy
działanie jednostki gospodarczej opiera się głównie na pracy ludzkiej czy na
składnikach majątkowych, konieczne jest ustalenie, czy nowy usługodawca przejął
decydującą o jej zachowaniu część pracowników lub majątku (wyposażenia
materialnego) przejmowanej jednostki (zob. np. wyroki Sądu Najwyższego z: 14
czerwca 2012 r., I PK 235/11, LEX nr 1250558 i 13 marca 2014 r., I BP 8/13, LEX
nr 1511807 i tam powołane wcześniejsze orzecznictwo Sadu Najwyższego i
Trybunału Sprawiedliwości). Sąd Najwyższy w obecnym składzie stanowisko to w
pełni akceptuje. Oczywiście Sąd Okręgowy mógł pozostać przy dawnym
stanowisku. Podtrzymanie tego zapatrywania powinno jednak wynikać z
argumentacji prawnej, a nie z mylnego uznania, że takie właśnie jest aktualnie
stanowisko Trybunału Sprawiedliwości i Sądu Najwyższego. Należy dodać, że jeśli
Sąd odwoławczy chciał podtrzymać dawny pogląd o znaczeniu przejścia zadań dla
stwierdzenia przejścia zakładu pracy lub jego części, jego nowe i kontestujące
aktualne orzecznictwo uzasadnienie prawne powinno zostać odniesione do
prawidłowo ustalonego stanu faktycznego, obejmującego niezbędne do
rozstrzygnięcia sprawy okoliczności.
Zwraca również uwagę, że zdaniem Sądu Okręgowego powód nie stał się
pracownikiem spółki z o.o. „F. E.”, pomimo, że Sąd uznał, że w sprawie miał
zastosowanie art. 231
§ 1 k.p., bowiem spółka z o.o. „F. E.” przejęła zadania spółki
cywilnej „F.”. Sąd nie wyjaśnił, dlaczego w takim razie powód nie został przejęty
razem z innymi pracownikami. Z ustaleń faktycznych przyjętych przez Sąd
10
pierwszej instancji wynika, że powód nie zgodził się na przejęcie go przez spółkę z
o.o. „F.E.”, co strona pozwana wskazała jako przyczynę wypowiedzenia mu
stosunku pracy. Można stąd wnosić, że zdaniem Sądu drugiej instancji sprzeciw
powoda był skuteczny. Pogląd taki jest jednak sprzeczny z automatyzmem
działania art. 231
§ 1 k.p., zgodnie z którym w wypadku przejścia zakładu pracy lub
jego części na innego pracodawcę, pracownicy zatrudnieni w przejmowanej
jednostce stają się pracownikami pracodawcy przejmującego zakład także wtedy,
gdy sprzeciwiali się zmianie pracodawcy (zob.: uchwała Sądu Najwyższego z dnia
19 stycznia 1993 r., I PZP 70/92, OSNCP 1993 nr 6, poz. 100; wyroki Sądu
Najwyższego z: 7 lutego 2007 r., I PK 269/06, OSNP 2008 nr 5-6, poz. 68; 13
listopada 2013 r., I PK 107/13, OSNP 2015 nr 1, poz. 5). Pogląd ten jest więc
błędny.
W rezultacie można stwierdzić, że zaskarżony wyrok został wydany w stanie
braku niezbędnych do zastosowania art. 231
§ 1 k.p. i art. 10 ust. 1 ustawy z 2003 r.
ustaleń faktycznych. Ponadto, Sąd Okręgowy przyjął błędny pogląd w kwestii
znaczenia przejęcia zadań dla zaistnienia przejścia zakładu pracy lub jego części
oraz nie uwzględnił automatyzmu działania 231
§ 1 k.p. Przesądza to o oczywistej
zasadności skargi kasacyjnej.
Należy jednak dodać, że bezpodstawny okazał się zarzut naruszenia art. 5
ust. 3-7 ustawy z 2003 r. Zważywszy na treść tych przepisów, zarzut ten nie ma
związku z nin. sprawą. Bezpodstawne są też zarzuty naruszenia preambuły, art. 1,
art. 3 ust. 1, art. 4 ust. 1 dyrektywy Rady 2001/23/WE z dnia 12 marca 2001 r. w
sprawie zbliżania ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do
ochrony praw pracowniczych w przypadku przejęcia przedsiębiorstw, zakładów lub
części przedsiębiorstw lub zakładów. Zarzuty te nie zostały w ogóle uzasadnione.
Poza tym, podnoszenie w skardze kasacyjnej zarzutów naruszenia dyrektywy Unii
Europejskiej ma sens tylko wówczas, gdy łączy się z uzasadnionym twierdzeniem o
braku implementacji lub nieprawidłowej implementacji wskazywanych przepisów
dyrektywy do prawa polskiego, czego skarżący nie czyni. Ponadto, oparcie skargi
kasacyjnej na zarzucie naruszenia przepisów dyrektywy może dotyczyć tylko
przepisów bezpośrednio skutecznych i sytuacji, gdy pracodawcą jest organ
(jednostka) państwa albo instytucja lub jednostka organizacyjna podlegająca
11
władztwu lub nadzorowi państwa, których kompetencje wykraczają poza
kompetencje wynikające z przepisów obowiązujących w stosunkach między
jednostkami prywatnymi (zob. np. wyrok TS z 7 września 2006 r. w sprawie
C-180/04 Andrea Vassallo v. Azienda Ospedaliera Ospedale San Martino di
Genova e Cliniche Universitarie Convenzionate, LEX nr 226887), co w nin. sprawie
w sposób oczywisty nie zachodzi.
Nietrafny jest też zarzut naruszenia art. 366 § 1 i 2 w związku z art. 58 § 1 i 2
k.c. Z uzasadnienia podstaw skargi trudno wywieść pewny wniosek co do treści
tego zarzutu, co samo w sobie dyskwalifikuje go jako zarzut skargi kasacyjnej.
Gdyby zaś przyjąć, że chodzi o nieważność wypowiedzenia umowy o pracę
powodowi przez dotychczasowego pracodawcę w sytuacji, gdy wcześniej nastąpiło
obejmujące go przejście zakładu pracy na innego pracodawcę, to po pierwsze,
prawo pracy nie przewiduje sankcji nieważności dla wypowiedzenia umowy o pracę
przez pracodawcę (zob. np. wyroki Sądu Najwyższego z: 13 grudnia 1996 r., I PKN
41/96, OSNAPiUS 1997 nr 15, poz. 268; 9 maja 2006 r., II PK 270/05, OSNP 2007
nr 9-10, poz. 125; 25 lutego 2009 r., II PK 164/08, LEX nr 574532; 9 czerwca
2009 r., II PK 264/08, Monitor Prawa Pracy 2009 nr 8, s. 427), po drugie, w takim
wypadku wypowiedzenie nie byłoby czynnością prawną nieważną, lecz czynnością
prawną nieistniejącą, jako dokonaną przez podmiot niebędący już pracodawcą
powoda.
Na koniec należy stwierdzić, że rozważanie zarzutów naruszenia przepisów
postepowania jest bezprzedmiotowe ze względu na to, że jak już wskazano,
zaskarżone orzeczenie zostało wydane przy braku podstawowych dla
rozstrzygnięcia sprawy ustaleń faktycznych. W tej sytuacji zasadność lub
niezasadność zarzutów procesowych nie ma znaczenia dla oceny zaskarżonego
wyroku.
Z powyższych względów Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji na podstawie
art. 39815
§ 1 k.p.c., a o kosztach postępowania kasacyjnego - na podstawie
art. 108 § 2 k.p.c. w związku z art. 39821
k.p.c.
12