Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12 grudnia 2012 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział
w Ł. stwierdził, że M. M. nie podlega od dnia 1 lipca 2013 roku ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu, jako pracownik u płatnika składek (...) spółka cywilna J. S. B. Z.. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że w wyniku roszczenia M. M. o wypłatę zasiłku chorobowego z tytułu zatrudnienia, przy krótkotrwałym okresie zatrudnienia, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, powziął wątpliwość, co do faktycznego świadczenia pracy przez ubezpieczoną. W trakcie prowadzonego postępowania wyjaśniającego ustalono, że płatnik składek zawarł z ubezpieczoną umowę o pracę na okres próbny w dniu 1 lipca 2013 roku oraz umowę o pracę na czas nieokreślony z dnia 1 sierpnia 2013 roku. Zdaniem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych zgromadzone w postępowaniu wyjaśniającym dokumenty oraz złożone wyjaśnienia przez przemawiają za uznaniem, że stanowisko pracy ubezpieczonej utworzono jedynie w celu jej zatrudnienia, a umowa o pracę została zawarta nie dla wykonania pracy, ale z zamiarem uzyskiwania świadczeń z ubezpieczeń społecznych w razie choroby przysługujących osobie o statusie pracownika i przemawiają za uznaniem pozorności umowy.

/decyzja - k. 59-62 akt ZUS/

Uznając powyższą decyzję za krzywdzącą w dniu 15 stycznia 2014 roku M. M. reprezentowana przez pełnomocnika złożyła odwołanie, wnosząc uznanie odwołania za zasadne w trybie art. 83 ust. 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz art. 477 ⁹
§ 2 k.p.c. i uchylenie zaskarżonej decyzji przez organ rentowy w wypadku nieuwzględnienia wniosku o uznanie odwołania za zasadne, na podstawie art. 477 ¹⁴§ 2 k.p.c. o uchylenie zaskarżonej decyzji i orzeczenie co do istoty sprawy poprzez ustalenie, iż ubezpieczona, począwszy od dnia 1 lipca 2013 roku podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu oraz wypadkowemu w związku z zatrudnieniem w (...) spółce cywilnej, a także zasądzenie od organu rentowego na rzecz ubezpieczonej kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu odwołania podniesiono, iż ustalenia poczynione przez organ rentowy są całkowicie nieuprawnione i oparte bardziej na domysłach, niż na rzeczywistych przesłankach i dowodach. Odnosząc się do zarzutu niezatrudnienia przez J. S. oraz B. Z. nowego pracownika na czas nieobecności ubezpieczonej w pracy, brak uzasadnionego interesu ekonomicznego po stronie pracodawcy oraz kierowania się rzekomą chęcią uzyskania wielomiesięcznej ochrony ubezpieczeniowej wskazano, iż żadna z przytoczonych przez organ rentowy okoliczności, nie świadczy o pozorności umowy o pracę, albowiem pozorność taka mogłaby występować jedynie wówczas, gdy praca nie była przez ubezpieczoną wykonywana. Powołując się na treść orzecznictwa odwołująca argumentowała, że tylko takie ustalenie kreuje pozorność umowy, a więc sytuację dokonania przez strony czynności prawnej bez zamiaru wywołania skutków prawnych. Odwołująca podniosła, ze jedyną osobą przesłuchaną dla potrzeb postępowania wyjaśniającego była B. Z., która, co znamienne, potwierdziła fakt wykonywania przez pracownika powierzonych mu obowiązków, a dodatkowo wskazała osoby, które mogły potwierdzić fakt świadczenia przez odwołująca pracy w klubie, tj. księgową oraz klientki klubu. Z niezrozumiałych względów organ, nie uznał jednak za stosowne, aby przesłuchać po pierwsze żadnej z w/w osób, po drugie J. S., będącej wspólnikiem spółki cywilnej, która nawiązała z pracownikiem stosunek pracy i po trzecie wreszcie osoby będącej stroną rzekomo pozornej umowy o pracę, czyli właśnie ubezpieczonej. Zdaniem skarżącej ustalenie w zakresie pozorności winno być kwalifikowane jako dowolne, a wręcz zniesławiające ją. Odwołująca argumentowała, iż nie jest rolą organu oceniać, dlaczego pracodawca oraz pracownik zgodzili się na wynagrodzenie w wysokości wskazanej umowy o pracę. Wskazane warunki zostały wynegocjowane wspólnie przez ubezpieczoną oraz jej pracodawcę i jako takie odpowiadały oczekiwaniom pracownika i jak należy domniemywać, także możliwościom finansowym pracodawcy. Podkreślono, iż z uwagi na stopień wyrzeczeń związany z dodatkowym zatrudnieniem, ubezpieczona nie zgodziłaby się na podjęcie pracy, która nie pozwalałaby jej na zrekompensowanie tak daleko idącej utraty czasu wolnego. Odnosząc się do zarzutu wykazywania straty na prowadzonej przez pracodawcę działalności, ubezpieczona podniosła, iż fakt ten nie był jej znany. Mając jednak na uwadze własne doświadczenia zawodowe związane z pracą w spółce (...), której jest udziałowcem, jak i z prowadzeniem własnej działalności gospodarczej, podniosła, że wykazywanie straty na początkowym etapie działalności, nie jest niczym nadzwyczajnym.

/odwołanie - k. 2-5, koperta – k. 7/

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 18 lutego 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie przytaczając argumentację, jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie - k. 8-10/

Na rozprawie w dniu 10 marca 2015 roku pełnomocnik wnioskodawczyni poparł odwołanie, zainteresowana B. Z. przyłączyła się do stanowiska wnioskodawczyni. Pełnomocnik organu rentowego wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

/ stanowisko pełnomocnika wnioskodawczyni i zainteresowanej B. Z. – k.44, stanowisko pełnomocnika ZUS – k. 45/

Na rozprawie poprzedzającej wydanie orzeczenia w sprawie w dniu 4 kwietnia 2016 roku pełnomocnik wnioskodawczyni poparł odwołanie oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, pełnomocnik organu rentowego wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

/ stanowisko pełnomocnika wnioskodawczyni i pełnomocnika ZUS: 00:04:26 – płyta CD k. 153/

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni M. M. legitymuje się wykształceniem wyższym, posiada tytuł magistra zarządzania zasobami ludzkimi w zakresie zarządzania personelem. Ubezpieczona posiada doświadczenie w pracy na stanowisku przedstawiciela handlowego. Począwszy od dnia 7 maja 2007 roku jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę
w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością na stanowisku kierownika kadr
i zarządzania z wynagrodzeniem w wysokości 2.300,00 zł netto.

/bezsporne, a nadto kopia kwestionariusza osobowego – k. 27, zeznania wnioskodawczyni –
k. 45 w zw. z 00:30:27 – płyta CD k. 67/

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest przedsiębiorstwem rodzinnym, prowadzonym przez rodzinę M. M. i prowadzi działalność w zakresie usług budowlanych. (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością mieści się w Z. na ul. (...). Wnioskodawczyni pracowała od godziny od 7:00, czasami zdarzało się, że zaczynała od 8:00.

/zeznania wnioskodawczyni – k. 45 w zw. z 00:30:27 – płyta CD k. 67/

Płatnik składek B. Z. prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą od dnia 2 grudnia 2009 roku pod firmą (...). Adres głównego miejsca wykonywania działalności to Z. ul. (...), adresy dodatkowego miejsc wykonywania działalności to Z. ul. (...). Od dnia 12 marca 2013 roku przeważającym przedmiotem działalności zainteresowanej jest działalność obiektów służących poprawie kondycji fizycznej. W ramach swojej działalności B. Z. prowadzi klub fitness.

/bezsporne, a nadto wpis do Centralnej Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej, zeznania zainteresowanej B. Z. – k. 46 w zw. z

M. M. od dnia 19 października 2012 roku dokonała również zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.

/bezsporne, a nadto decyzja - k. 59-62 akt ZUS/

Zainteresowana B. Z. nawiązała współpracę z zainteresowaną J. S. w kwietniu 2013 roku, zawierając umowę spółki cywilnej, której celem było prowadzenie szkoły tańca.

/zeznania zainteresowanej B. Z. – k. 46 w zw. z

Płatnik składek J. S. zarejestrowała pozarolniczą działalność gospodarczą od dnia 23 maja 2013 roku pod firmą (...) - wspólnik spółki cywilnej. Jako adres głównego miejsca wykonywania działalności wskazano Z., ul. (...). Przeważającym przedmiotem działalności zainteresowanej były pozaszkolne formy edukacji sportowej oraz zajęć sportowych i rekreacyjnych.

/bezsporne, a nadto wpis do Centralnej Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej/

Płatnik składek B. Z. z dniem 4 czerwca 2013 roku dokonała zmiany
w wpisie m.in. dodając firmę (...) - wspólnik spółki cywilnej.

/bezsporne, a nadto wpis do Centralnej Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej/

Szkoła tańca FRU DANCE prowadzona przez płatnika składek mieściła się w Z., ul. (...) i rozpoczęła działalność na początku czerwca 2013 roku, była otwarta w godzinach od 16:00 do 22:00. B. Z. zajmowała się sprawami administracyjnymi, a J. S. prowadziła zajęcia taneczne. Wspólniczki miały w planach zatrudnienie jednego pracownika do obsługi recepcji, czym początkowo zajmowały się samodzielnie, z uwagi na ograniczenia czasowe spowodowane prowadzeniem drugiego klubu fitness i prowadzeniem zajęć. Płatnik składek nie zatrudniał żadnych pracowników, instruktorzy tańca rozliczali się z zainteresowanymi na podstawie faktur.

/zeznania zainteresowanej B. Z. – k. 46 w zw. z 00:41:55 – płyta CD k. 67/

Wnioskodawczyni była klientką klubu fitness prowadzonego przez B. Z.. M. M. była zainteresowana podjęciem dodatkowego zatrudnienia, ponieważ chciała dorobić. B. Z. zdecydowała się zatrudnić wnioskodawczynię, ponieważ była atrakcyjna i zainteresowana sportem, co w jej ocenie jest ważne w wykonywaniu pracy
w klubie fitness.

/zeznania zainteresowanej B. Z. – k. 46 w zw. z 00:41:55 – płyta CD k. 67/

W dniu 1 lipca 2013 roku (...) spółka cywilna J. S. oraz B. Z. zawarły z M. M. pisemną umowę o pracę na okres próbny od dnia
1 lipca 2013 roku do dnia 31 lipca 2013 roku, powierzając jej stanowisko menagera sprzedaży, w wymiarze ½ etatu z wynagrodzeniem zasadniczym w wysokości 1.800,00 zł brutto, jako miejsce wykonywania pracy wskazano Z., ul. (...).

/umowa o pracę z dn. 1.07.2013 r. – k. 22 akt ZUS/

Wnioskodawczyni była zdolna do wykonywania pracy na stanowisku pracownika menagera sprzedaży wobec braku przeciwwskazań zdrowotnych w szkłach korekcyjnych
z powłoką antyrefleksową zgodnie z zaświadczeniem lekarskim z dnia 1 lipca 2013 roku.

/zaświadczenie lekarskie z dn. 1.07.2013 r. - k. 24 akt ZUS/

W dniu 1 lipca 2013 roku wnioskodawczyni odbyła szkolenie wstępne w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.

/karta szkolenia wstępnego w dziedzinie bhp – k. 23 akt ZUS/

Płatnik składek w dniu 5 lipca 2013 roku dokonał zgłoszenia M. M. do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego od dnia 1 lipca 2013 roku.

/druk (...) k. 7 akt ZUS, informacja o wysyłce i potwierdzeniu – k. 8 akt ZUS/

Wnioskodawczyni pracowała codziennie od poniedziałku do piątku, 4 godziny dziennie, według grafiku w godzinach pomiędzy 16:00 a 22:00.

/wydruki korespondencji elektronicznej – k. 41-43, zeznania świadka M. K.: 00:05:21 – płyta CD k. 67, zeznania wnioskodawczyni – k. 45 w zw. z 00:30:27 – płyta CD k. 67, zeznania zainteresowanej B. Z. – k. 46 w zw. z 00:41:55 – płyta CD k. 67/

W soboty i niedziele oraz w pozostałych godzinach otwarcia szkoły w tygodniu obsługą recepcji zajmowała się zainteresowana.

/zeznania zainteresowanej B. Z. – k. 46 w zw. z 00:41:55 – płyta CD k. 67/

W ramach zatrudnienia wnioskodawczyni zajmowała się sprawami administracyjno –biurowymi, odbierała faktury, sprawowała bieżącą obsługę klientów szkoły, którym wydawała numerki do szatni, zapisywała na poszczególne zajęcia, odbierała telefony, zajmowała się sprzedażą, zawoziła dokumenty do księgowej, obsługiwała sprzęt grający, otwierała i zamykała klub, a także sprzątała sale.

/wydruki korespondencji elektronicznej – k. 41-43, faktury VAT – k. 9-13, zeznania świadka M. K.: 00:05:21 – płyta CD k. 67, zeznania świadka E. T.: 00:16:44 – płyta CD k. 67, zeznania wnioskodawczyni – k. 45 w zw. z 00:30:27 – płyta CD k. 67, zeznania zainteresowanej B. Z. – k. 46 w zw. z00:41:55 – płyta CD k. 67/

Pracą wnioskodawczyni kierowała zainteresowana B. Z., która bywała
w siedzibie szkoły tańca, a także zlecała zadania za pomocą korespondencji elektronicznej.

/wydruki korespondencji elektronicznej – k. 41-43, zeznania wnioskodawczyni – k. 45 w zw. z 00:30:27 – płyta CD k. 67, zeznania zainteresowanej B. Z. – k. 46 w zw. z/

Po zakończeniu okresu próbnego strony spornej umowy z dniem 1 sierpnia 2013 roku zawarły z M. M. pisemną umowę o pracę na czas nieokreślony, bez zmiany warunków zatrudnienia.

/umowa o pracę z dn. 1.08.2013 r. – k. 22 akt ZUS/

W dniu 21 sierpnia 2013 roku u wnioskodawczyni potwierdzono 6 tydzień ciąży. Datę ostatniej miesiączki określono na dzień 10 lipca 2013 roku. Wnioskodawczyni wydano skierowanie do szpitala na oddział ginekologiczno – położniczy z powodu bólów podbrzusza.

/kopia karty ciąży – k. 27-28, dokumentacja medyczna – koperta k.56, dokumentacja medyczna – koperta k. 58/

M. M. stała się niezdolna do pracy z powodu choroby przypadającej w okresie ciąży od dnia 22 sierpnia 2013 roku, na zwolnieniu lekarskim przebywała do dnia porodu.

/bezsporne, a nadto dokumentacja medyczna – koperta k.56, dokumentacja medyczna – koperta k. 58/

W dniach 27 - 28 sierpnia 2013 roku wnioskodawczyni przebywała w szpitalu z rozpoznaniem zagrażającego poronienia.

/dokumentacja medyczna – koperta k. 58/

Płatnik składek nie zatrudnił pracownika na zastępstwo za wnioskodawczynię, z uwagi na złe wyniki finansowe, jej obowiązki przejęły wspólniczki FRU DANCE.

/zeznania wnioskodawczyni – k. 45 w zw. z 00:30:27 – płyta CD k. 67, zeznania zainteresowanej B. Z. – k. 46 w zw. z 00:41:55 – płyta CD k. 67/

Płatnik składek wypłacił skarżącej wynagrodzenie w gotówce, za miesiąc lipiec 2013 roku w wysokości 1.274,43 zł netto, za miesiąc sierpień 2013 roku w wysokości 1.274,39 zł netto (w tym za okres niezdolności do pracy), oraz za miesiąc wrzesień z tytułu niezdolności do pracy w wysokości 981,55 zł netto.

/listy płac za lipiec, sierpień i wrzesień 2013 roku – k. 16, k.18, k.20 akt ZUS/

(...) spółka cywilna B. Z. J. S. z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej w 2013 roku odnotowała stratę w wysokości 29.920,65 zł.

/zestawienie przychodów i dochodów za okres maj – grudzień 2013 r. – k. 83-91/

W dniach 16 – 27 stycznia 2014 roku wnioskodawczyni przebywała w szpitalu
z powodu rozpoznania zagrażającego przedwczesnego porodu.

/dokumentacja medyczna – koperta k. 60/

W dniach 3 – 4 marca 2014 roku M. M. ponownie przebywała w szpitalu
z powodu rozpoznania fałszywego porodu.

/dokumentacja medyczna – koperta k. 58/

W dniu 26 marca 2014 roku wnioskodawczyni urodziła dziecko – syna S.
i korzystała z urlopu macierzyńskiego.

/okoliczność bezsporna, a nadto dokumentacja medyczna – koperta k. 58, odpis skrócony aktu urodzenia – k. 29/

Z dniem 30 kwietnia 2014 roku ustał stosunek pracy łączący płatnika składek
i odwołującą na skutek rozwiązania umowy o prace za wypowiedzeniem przez pracodawcę
z zachowaniem okresu wypowiedzenia z powodu likwidacji firmy.

/świadectwo pracy z dn. 30.04.2014 r. – k. 30/

Z powodu niezadowalających wyników finansowych FRU DANCE szkoły tańca płatnik składek zrezygnował z dalszego jej prowadzenia. Szkoła tańca nadal istnieje i jest prowadzona przez inny podmiot.

/ zeznania zainteresowanej B. Z. – k. 46 w zw. z 00:41:55 – płyta CD k. 67/

(...) spółka cywilna B. Z. J. S. z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej w okresie od stycznia do kwietnia 2014 roku odnotowała stratę w wysokości 355,91 zł.

/zestawienie przychodów i dochodów za okres styczeń – kwiecień 2014 r. – k. 79-82/

Zaskarżoną decyzją z dnia 12 grudnia 2012 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych
I Oddział w Ł. stwierdził, że M. M. nie podlega od dnia 1 lipca 2013 roku ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu, jako pracownik u płatnika składek (...) spółka cywilna J. S. B. Z., albowiem wyniki przeprowadzonej kontroli, zdaniem organu rentowego dowodzą, iż umowa o pracę i zgłoszenie do ubezpieczeń były czynnościami pozornymi dokonanymi jedynie celem uzyskania dodatkowego tytułu do ubezpieczeń i skorzystania ze świadczeń w związku z chorobą i macierzyństwem.

/decyzja - k. 59-62 akt ZUS/

Powyższych ustaleń Sąd dokonał na podstawie zgromadzonych w aktach dokumentów, zeznań świadków M. K. będącej klientką szkoły tańca prowadzonej przez płatnika składek oraz E. T. prowadzącej sprawy księgowe płatnika składek,
a także na podstawie zeznań wnioskodawczyni i zainteresowanej B. Z. – wspólnika spółki cywilnej. Zgromadzonym dowodom Sąd dał wiarę, a dokonując oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd uznał, że jest on wystarczający by wyjaśnić sporną okoliczność – a mianowicie, czy zawarta w dniu 1 lipca 2013 roku przez (...) spółkę cywilną J. B. Z. i M. M. umowa o pracę nosi cechy pozorności i czy została podpisana jedynie dla uzyskania dodatkowego pracowniczego tytułu do ubezpieczeń społecznych i skorzystania z wyższych świadczeń
z ubezpieczenia w związku z niezdolnością do pracy, przypadającą w okresie ciąży. Sąd dał wiarę zeznaniom świadków oraz wnioskodawczyni i zainteresowanej, w których wskazano na realność zawartej umowy o pracę oraz faktyczne świadczenie pracy przez M. M.
w ramach powyższej umowy.

W ocenie Sądu zeznania świadków w niniejszej sprawie są jasne, logiczne
i wzajemnie niesprzeczne. Wersję zdarzeń przedstawioną przez skarżącą i zainteresowaną płatnika składek potwierdzają świadkowie zeznający w tej sprawie, będący w przypadku M. K. osobą kompletnie obcą dla stron postępowania, a zatem nie zainteresowaną sposobem rozpoznania sporu, a w przypadku E. T. osobą prowadzącą sprawy księgowo-rachunkowe płatnika składek, a co za tym idzie posiadającą wiedzę co do spornych okoliczności. Z zeznań świadków jasno wynika, że wnioskodawczyni w spornym okresie wykonywała obowiązki pracownicze, zajmowała się bowiem sprawami administracyjno –biurowymi szkoły, odbierała faktury, sprawowała bieżącą obsługę klientów szkoły, którym wydawała numerki do szatni, zapisywała ich na poszczególne zajęcia, odbierała telefony, zajmowała się sprzedażą, zawoziła dokumenty do księgowej, obsługiwała sprzęt grający, otwierała i zamykała klub, a także sprzątała sale. Zeznania świadków oraz wnioskodawczyni
i zainteresowanej w tym zakresie wzajemnie się uzupełniają i są wiarygodne.

Ponadto w toku postępowania płatnik składek przedstawił korespondencję elektroniczną pomiędzy nim a ubezpieczoną, w której ustalali bieżące sprawy pracownicze, a także faktury, których odbiór pokwitowała skarżąca.

Podkreślenia wymaga także fakt, iż wnioskodawczyni dysponowała narzędziami niezbędnymi do świadczenia pracy. Dysponowała pomieszczeniem, w którym miała własne biurko, komputer do dyspozycji, dokumentację oraz służbowy telefon.

Stanowisko, na którym została zatrudniona M. M. było stanowiskiem nowoutworzonym. Jednakże należy mieć na uwadze, iż szkoła tańca prowadzona przez płatnika składek, dopiero rozpoczęła swoją działalność, początkowo wspólniczki zajmowały się obsługą recepcji samodzielnie, ale z uwagi na zaangażowanie w prowadzenie drugiego klubu fitness - w przypadku B. Z. oraz w prowadzenie zajęć tanecznych
w ramach szkoły tańca - w przypadku J. S., dysponowały one ograniczonym czasem i planowały zatrudnienie pracownika, który zajmie się obsługą klientów.

Skarżąca natomiast była osobą kompetentną do podjęcia zatrudnienia na stanowisku menagera sprzedaży, posiadała doświadczenie w pracy na stanowisku przedstawiciela handlowego, od długiego czasu była również zatrudniona jako kierownik kadr
i zarządzania. Zainteresowana poznała wnioskodawczynię, ponieważ była ona klientką prowadzonego od lat przez nią klubu fitness i dała się ona poznać jako miła, atrakcyjna osoba, zainteresowana sportem, co w ocenie płatnika składek jest ważne przy wykonywaniu pracy
w tej branży.

Podkreślić w tym miejscu należy, że w momencie zawarcia spornej umowy o pracę wnioskodawczyni miała inny pracowniczy tytuł do ubezpieczeń społecznych, a jej zamiarem było polepszenie swojej sytuacji finansowej, a zatem nie można stronom umowy przypisać działania wyłącznie w celu uzyskania dla skarżącej tytułu do ubezpieczeń społecznych.

Zarzutu takiego nie można również czynić stronom spornej umowy, z uwagi na fakt,
iż M. M., ani w momencie zawarcia umowy o pracę, ani też w momencie zgłaszania jej do ubezpieczeń społecznych nie była w ciąży, co wprost wynika z dokumentacji medycznej. Ostatnia miesiączka miała miejsce u ubezpieczonej w dniu 10 lipca 2013 roku,
a zatem 10 dni od momentu jej zatrudnienia. Znamiennym jest również, że w dokumentacji medycznej skarżącej brak jest zapisów świadczących, aby planowała urodzić dziecko.

Podkreślić również należy, że z zeznań wnioskodawczyni i zainteresowanej, które znajdują odzwierciedlenie w treści korespondencji elektronicznej wynika, iż pracodawca kierował pracą wnioskodawczyni, w szczególności wskazywał na konkretne bieżące zadania do realizacji i rozliczał sposób ich wykonania. Jest to istotne, jeżeli uwzględni się,
że zatrudnienie pracownicze odwołuje się do staranności, a nie rezultatu.

Istotnie płatnik składek nie zatrudnił pracownika na zastępstwo, który przejąłby obowiązki wnioskodawczyni w trakcie nieobecności M. M., jednakże z wyjaśnień zainteresowanej wynika, iż decyzja ta była podyktowana złą kondycją finansową szkoły tańca, co znajduje potwierdzenie w przedłożonej przez nią dokumentacji finansowej.

Ponadto w ocenie Sądu wynagrodzenie ustalone w spornej umowie o pracę tj. 1.800,00 zł brutto, nie było wygórowane, istotnie analiza zestawienia przychodów i kosztów uzyskiwanych przez płatnika składek w okresie od dnia 1 maja 2013 roku do dnia 30 kwietnia 2014 roku wskazuje na to, że szkoła tańca przynosiła straty, należy mieć jednak na uwadze, że był to dopiero początki jej funkcjonowania.

Ostatecznie wskazać należy, że pracodawca zaprzestał prowadzenia działalności gospodarczej pod firmą przez (...) spółka cywilna J. S. B. Z. i nie prowadzi już szkoły tańca, w której zatrudniona była wnioskodawczyni,
w związku z czym, nie miała ona możliwości powrotu do pracy po wyczerpaniu okresu urlopu macierzyńskiego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie M. M. w świetle zgromadzonego materiału dowodowego zasługuje na uwzględnienie i skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1, art. 11 ust. 1, art.12 ust. 1 i art. 13 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2015 r. poz. 121) pracownicy, to jest osoby fizyczne pozostające w stosunku pracy, podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym tj. emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu w okresie od nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania.

Stosownie zaś do treści art. 1 ust 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jednolity Dz. U. z 2014 r. poz. 159) osobom tym, w razie choroby lub macierzyństwa, przysługują świadczenia pieniężne na warunkach i w wysokości określonych ustawą.

W myśl art. 4 w ust 1 i 2 wskazanej wyżej ustawy zasiłkowej ubezpieczony podlegający obowiązkowo ubezpieczeniu nabywa prawo do zasiłku chorobowego po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego.

Z kolei zgodnie z treścią art. 29 ust. 1 pkt 1 analizowanej ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonej, która w okresie ubezpieczenia chorobowego albo w okresie urlopu wychowawczego urodziła dziecko.

Natomiast, jak stanowi art. 4 w ust 1 i 2 ustawy zasiłkowej, ubezpieczony podlegający obowiązkowo ubezpieczeniu nabywa prawo do zasiłku chorobowego po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego.

Jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego (...) spółka cywilna J. S. B. Z. zawarły z M. M. w dniu
1 lipca 2013 roku umowę o pracę, która stanowiła podstawę do zastosowania w/w regulacji
i przyjęcia, że M. M. podlega ubezpieczeniom. Ważność tej umowy została przez organ rentowy niesłusznie zakwestionowana. Niewątpliwie bowiem sporna umowa o pracę nie została zawarta dla pozoru, jest ważna i nie ma do niej zastosowania przepis art. 83 k.c.

O uznaniu stosunku łączącego strony za stosunek pracy rozstrzygają przepisy prawa pracy.

Zgodnie z treścią art. 22 § 1 kp przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę,
a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Do cech pojęciowych pracy stanowiącej przedmiot zobowiązania pracownika
w ramach stosunku pracy należą osobiste i odpłatne jej wykonywanie w warunkach podporządkowania. Zgodnie ze stanowiskiem judykatury stosunek ubezpieczeniowy jest następczy wobec stosunku pracy i powstaje tylko wówczas, gdy stosunek pracy jest realizowany. Jeżeli stosunek pracy nie powstał bądź też nie jest realizowany, wówczas nie powstaje stosunek ubezpieczeniowy, nawet jeśli jest odprowadzana składka na ubezpieczenie społeczne (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 17 stycznia 2006 r. III AUa 433/2005, Wspólnota (...)). Podleganie pracowniczemu tytułowi ubezpieczenia społecznego jest uwarunkowane nie tyle opłacaniem składek ubezpieczeniowych, ile legitymowaniem się statusem pracownika rzeczywiście świadczącego pracę w ramach ważnego stosunku pracy (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2005 r.
o sygn. akt II UK 43/05, OSNAPiUS rok 2006/15 – 16/251).

Nawiązanie stosunku pracy powoduje konsekwencje prawne nie tylko
w sferze prawa pracy, ale i w innych dziedzinach prawa. Jednym z takich skutków jest prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego na wypadek ziszczenia się określonych w ustawie warunków. Skutek ten po ich spełnieniu powstaje z mocy prawa. Nie można zatem wiązać zawarcia umowy o pracę, choćby zmierzała wyłącznie do uzyskania świadczeń ubezpieczeniowych, z zamiarem obejścia prawa (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 sierpnia 2005 r. II UK 320/04, opubl: OSNAPiUS rok 2006, Nr. 7-8, poz. 122; zdanie odrębne do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 14 lipca 2005 r. II UK 278/04, opubl: OSNAPiUS rok 2006, Nr. 7-8, poz. 116). Cel w postaci objęcia ubezpieczeniem społecznym i uzyskania z niego świadczeń nie jest bowiem sprzeczny z ustawą ani nie zmierza do jej obejścia, a przeciwnie - co zostało już wcześniej podniesione - jest konsekwencją uzyskania statusu pracownika.

Zgodnie z art. 83 § 1 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru.

Z czynnością prawną pozorną mamy do czynienia wówczas, gdy występują, łącznie następujące warunki: oświadczenie woli musi być złożone tylko dla pozoru, oświadczenie woli musi być złożone drugiej stronie, adresat oświadczenia woli musi zgadzać się na dokonanie czynności prawnej jedynie dla pozoru, czyli być aktywnym uczestnikiem stanu pozorności. Pierwsza i zasadnicza cecha czynności pozornej wyraża się brakiem zamiaru wywołania skutków prawnych, jakie prawo łączy z tego typu i treścią złożonego oświadczenia. Jest to zatem z góry świadoma sprzeczność między oświadczonymi
a prawdziwymi zamiarami stron, czyli upozorowanie stron na zewnątrz i wytworzenie przeświadczenia dla określonego kręgu (otoczenia), nie wyłączając organów władzy publicznej, że czynność o określonej treści została skutecznie dokonana. Jednakże zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, wyrażonym w wyroku z dnia 14 marca 2001 roku (sygn. akt III UKN 258/00, opubl. OSNAP 2002/21/527), nie można przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę, gdy pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca świadczenie to przyjmował. Nie wyklucza to rozważenia, czy w konkretnym przypadku zawarcie umowy zmierzało do obejścia prawa (art. 58 § 1 k.c. w związku z art. 300 k.p.).

O czynności prawnej mającej na celu obejście ustawy można mówić wówczas, gdy czynność taka pozwala na uniknięcie zakazów, nakazów lub obciążeń wynikających
z przepisu ustawy i tylko z takim zamiarem została dokonana. Nie jest natomiast obejściem prawa dokonanie czynności prawnej w celu osiągnięcia skutków, jakie ustawa wiąże z tą czynnością prawną. Skoro z zawarciem umowy o pracę ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych wiąże obowiązek ubezpieczenia emerytalno-rentowego, chorobowego
i wypadkowego, podjęcie zatrudnienia w celu objęcia ubezpieczeniem i ewentualnego korzystania ze świadczeń z tego ubezpieczenia nie może być kwalifikowane, jako obejście prawa.

W sytuacji, gdy wolą stron zawierających umowę było faktyczne nawiązanie stosunku pracy i doszło do świadczenia pracy za wynagrodzeniem, sama świadomość jednej ze stron umowy, a nawet obu stron, co do wystąpienia w przyszłości zdarzenia uprawniającego do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, nie daje podstawy do uznania, że umowa miała na celu obejście prawa (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lipca 2008 r., sygn. akt II UK 334/07, opubl. L.).

Sąd Okręgowy podziela również pogląd Sądu Najwyższego (wyrok z dnia 25 stycznia 2005 r. II UK 141/04, OSNP 2005/15/235), w którym to Sąd Najwyższy stwierdza, że stronom umowy o pracę, na podstawie której rzeczywiście były wykonywane obowiązki i prawa płynące z tej umowy, nie można przypisać działania w celu obejścia ustawy (art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p.).

Nadto nadmienić należy, że w niniejszej sprawie to na organie rentowym spoczywał ciężar dowodu, że strony umowy o pracę złożyły fikcyjne oświadczenia woli, a więc, że nie miały zamiaru wywołania żadnych skutków prawnych, gdyż pracownik nie podjął wykonywania pracy, a pracodawca świadczenia tego nie przyjmował. Z tych bowiem faktów organ rentowy wywodzi skutki prawne (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2007 r., I UK 269/2006, LEX nr 328015).

Sąd Okręgowy w całości podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 24 lutego 2010 roku w sprawie o sygn. akt II UK 204/09 (Lex nr 590241), że o tym czy strony istotnie nawiązały stosunek pracy stanowiący tytuł ubezpieczeń społecznych nie decyduje samo formalne zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacenie składki, wystawienie świadectwa pracy, ale faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy, a wynikających z art. 22 § 1 k.p. Istotne więc jest, aby stosunek pracy zrealizował się przez wykonywanie zatrudnienia o cechach pracowniczych.

W uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 2010 roku w sprawie
o sygn. akt I UK 43/10 (Lex nr 619658) wskazano, że umowa o pracę jest zawarta dla pozoru, a przez to nie stanowi tytułu do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, jeżeli przy składaniu oświadczeń woli obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie jako pracownik nie będzie świadczyć pracy, a podmiot wskazany jako pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy, czyli strony z góry zakładają, że nie będą realizowały swoich praw i obowiązków wypełniających treść stosunku pracy. Skoro z zawarciem umowy o pracę ustawa z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 roku, Nr 205, poz. 1585 ze zm.) wiąże obowiązek ubezpieczenia emerytalnego i rentowych oraz wypadkowego i chorobowego, to podjęcie zatrudnienia w celu objęcia tymi ubezpieczeniami
i ewentualnie korzystania z przewidzianych nimi świadczeń nie jest obejściem prawa.

W świetle poczynionych w rozpoznawanej sprawie ustaleń faktycznych nie można mówić o pozorności oświadczeń woli w zawarciu umowy o pracę. Postępowanie dowodowe wykazało bowiem, że M. M. pracę podjęła i ją świadczyła, a pracodawca – świadczenie to przyjmował, płacąc umówione wynagrodzenie. M. M. wykonywała w spornym okresie pracę u płatnika składek. Zajmowała się sprawami administracyjno –biurowymi szkoły, odbierała faktury, sprawowała bieżącą obsługę klientów szkoły, którym wydawała numerki do szatni, zapisywała ich na poszczególne zajęcia, odbierała telefony, zajmowała się sprzedażą, zawoziła dokumenty do księgowej, obsługiwała sprzęt grający, otwierała i zamykała klub, a także sprzątała sale treningowe. W okresie przebywania przez skarżącą na zwolnieniu lekarskim jej obowiązki przejęły wspólniczki, dzieląc się nimi w miarę możliwości czasowych, bowiem sytuacja finansowa wymusiła na nich zmniejszanie kosztów działalności.

W ocenie Sądu należycie zostały wyjaśnione i uprawdopodobnione motywy związane z zatrudnieniem wnioskodawczyni. Nieuzasadniony jest zatem zarzut organu rentowego,
że płatnik składek nie miał potrzeby gospodarczej zatrudnienia pracownika na stanowisku, jakie powierzono ubezpieczonej. (...) spółka cywilna J. S. B. Z. zatrudniły wnioskodawczynię, z uwagi na ograniczenia czasowe spowodowane prowadzeniem drugiego klubu fitness przez B. Z. i prowadzenie zajęć tanecznych w szkole przez J. S..

M. M. była co prawda zatrudniona u innego pracodawcy w pełnym wymiarze czasu pracy, ale była zainteresowana możliwością poprawienia swojej sytuacji finansowej i szukała dodatkowego zatrudnienia. Zdaniem Sądu ubezpieczona miała potrzebne kwalifikacje do obsługi recepcji szkoły tańca i sprzedaży świadczonych w niej usług. Wnioskodawczyni posiadała doświadczenie zawodowe w sprzedaży, pracy z klientem i zarządzaniu. Trudno też nie przyznać racji wyjaśnieniom płatnika składek, iż osoby zatrudnione w miejscach zajmujących się z poprawą kondycji fizycznej, winny wykazywać zainteresowanie sportem oraz mieć odpowiedni wizerunek, które to cechy zdaniem pracodawcy posiadała wnioskodawczyni.

Jednocześnie ustalone okoliczności faktyczne sprawy uprawniają Sąd do oceny wynagrodzenia określonego w zawartej umowie o pracę. Zgodnie z art. 78 k.p. wynagrodzenie za pracę powinno być tak ustalone, aby odpowiadało w szczególności rodzajowi wykonywanej pracy i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu, a także uwzględniało ilość i jakość świadczonej pracy.

Otrzymywana przez skarżącą kwota wynagrodzenia 1.800,00 zł brutto, biorąc pod uwagę zakres wykonywanych czynności, a także posiadane przez nią doświadczenie, nie może być uznana za wygórowaną. Sytuacja finansowa płatnika składek była trudna, wykazywał on bowiem straty z tytułu prowadzenia działalności, jednakże należy mieć na uwadze, że był to początkowy okres jej prowadzenia. Powszechnie wiadomym jest natomiast, że nowe inwestycje wymagają czasu, aby przyciągnąć klientów i zacząć przynosić dochody.

Ostatecznie z cała stanowczością należy podkreślić, że w momencie zatrudnienia wnioskodawczyni, a także w momencie zgłoszenia jej do ubezpieczeń społecznych, co nastąpiło z zachowaniem ustawowego terminu nie była ona w ciąży, ani też jej nie planowała. Ponadto M. M. w momencie podpisania kwestionowanej umowy o pracę miała tytuł do ubezpieczeń społecznych. W związku z powyższym zarzut czyniony przez organ rentowy, iż celem stron było uzyskanie świadczeń z ubezpieczenia społecznego od wyższej podstawy w związku z powyższym jest zdaniem Sądu całkowicie chybiony.

Zasadniczą jednak kwestią dla oceny realności umowy o pracę pomiędzy odwołującą a płatnikiem składek, jest to, że M. M. faktycznie świadczyła pracę na rzecz (...) spółki cywilnej J. S. B. Z..

Na mocy art. 83 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje decyzje w zakresie indywidualnych spraw dotyczących
m.in. zgłaszania do ubezpieczeń społecznych i przebiegu ubezpieczeń, a zatem ma prawo do kwestionowania podstaw ubezpieczenia w tym umów o pracę, jako że rodzą one skutki
w dziedzinie ubezpieczeń społecznych.

Jednak w takiej sytuacji to na organie rentowym spoczywa obowiązek udowodnienia pozorności umowy lub jej sprzeczności z zasadami współżycia społecznego, w myśl art. 6 k.c. Stanowisko takie zajął także Sąd Najwyższy np. w wyroku z dnia 15 lutego 2007 r., I UK 269/06, OSNP 2008 nr 5-6, poz. 78, w którym stwierdził, iż na organie rentowym, który przyjął zgłoszenie do ubezpieczenia pracowniczego i nie kwestionował tytułu tego zgłoszenia oraz przyjmował składki, spoczywa ciężar dowodu, że strony umowy o pracę złożyły fikcyjne oświadczenia woli.

Zdaniem Sądu Okręgowego, organ rentowy w żaden sposób nie udowodnił,
iż zakwestionowana przez niego umowa o pracę miała charakter pozorny, czy była sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Profesjonalny pełnomocnik reprezentujący Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie zgłosił, w toku procesu wniosków dowodowych pozwalających na podzielenie czynionych przez niego zarzutów. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie tylko potwierdził fakt wykonywania przez ubezpieczoną pracy na rzecz płatnika, ale wykluczył pozorny charakter zatrudnienia.

O pozorności można mówić jedynie wówczas, gdy oświadczenie woli złożone jest drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. A zatem gdy strony niejako udawałyby, że dokonują jakiejś czynności prawnej np. zawierają umowę o pracę. (...) spółka cywilna J. S. B. Z. natomiast chciały zatrudnić skarżącą, jako menagera sprzedaży i miały ku temu faktyczne powody. Skarżąca zaś świadczyła pracę i otrzymywała stosowne wynagrodzenie. A zatem niewątpliwie brak było po obydwu stronach zgody na zatrudnienie pozorne.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił, że M. M. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy u pracę u B. Z. i J. S. – wspólniczek spółki cywilnej (...) od dnia 1 lipca 2013 roku.

W przedmiocie kosztów Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. Sąd Okręgowy zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. na rzecz M. M. kwotę 60,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego – stosownie do treści § 12 ust. 2, w zw. z § 2 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 416).

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego, wypożyczając akta rentowe.

25.04.2016