Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 czerwca 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 8 czerwca 2016 r.

na rozprawie

sprawy z wniosku Zespołu (...) w R.
z udziałem zainteresowanej A. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w R.

o podleganie ubezpieczeniom społecznym i podstawę wymiaru składek

na skutek apelacji wnioskodawcy

od wyroku Sądu Okręgowego w Rzeszowie

z dnia 18 listopada 2015 r. sygn. akt IV U 871/15

I.  oddala apelację,

II.  zasądza od Zespołu (...) w R. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w R. kwotę 240 zł (dwieście czterdzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za II instancję.

Sygn. akt III AUa 126/16

UZASADNIENIE

Decyzją z 13 stycznia 2014r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w R. w punkcie I stwierdził, że zainteresowana A. C., pracownik płatnika składek Zespołu (...) w R., podlega ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu u tego płatnika z tytułu wykonywania umów zlecenia zawartych z innym niż pracodawca płatnikami składek tj. (...) z siedzibą w S. oraz (...) w K., w ramach których wykonywała pracę na rzecz Zespołu (...) w R., z którym pozostawała jednocześnie w stosunku pracy od 1 stycznia 2009r. do 31 grudnia 2009r. oraz od 1 stycznia 2010r. do 30 czerwca 2010r. W punkcie II powyższej decyzji ustalono podstawę wymiaru składek zainteresowanej A. C. na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne za luty - grudzień 2009, luty - kwiecień 2010r.

Jako podstawę prawną swego stanowiska organ rentowy powołał przepisy art. 83 ust 1 pkt. 1 i 3, art. 6 ust. 1 pkt. 1, art. 11 ust. 1, art. 12 ust. 1 i art. 13 pkt. 1 w związku z art. 18 ust. 1, art. 20 ust. 1 i art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( Dz. U. 2013/1442 ) oraz art. 81 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych ( Dz. U. 2008/164/1027 ze zm. ).

Od powyższej decyzji odwołanie złożył płatnik składek tj. Zespół (...) w R. wnosząc o jej uchylenie. W uzasadnieniu naprowadzono, że zaskarżona decyzja była poprzedzona decyzją z 13 czerwca 2013r., która została następnie uchylona, przy czym decyzja pierwotna objęta była postępowaniem sądowym jednakże nie zostało wydane postanowienie o umorzeniu postępowania zgodnie z art. 477 ¹³ kpc. Zdaniem odwołującego w postępowaniu administracyjnym niedopuszczalna była ingerencja w decyzję, od której złożono odwołanie do Sądu poza przypadkiem określonym w art. 83 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Zarzucono także brak powołania w podstawie prawnej art. 8 ust. 1 i 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych mimo cytowania tego przepisu w uzasadnieniu oraz naprowadzono, iż przepis art. 83 ust. 1 i 3 ustawy dotyczy ustalenia i wymiaru składek podobnie jak art. 20 i 41, co powoduje wątpliwości czy decyzja ma charakter decyzji o objęciu ubezpieczeniem społecznym czy jest decyzja wymiarową. Jeżeli jest decyzją wymiarową to jest przedwczesna i taka konstrukcja decyzji jest niezasadna. Ponadto do kompetencji ZUS nie należy sprawa objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym. Zdaniem wnioskodawcy organ rentowy nie ustalił stanu faktycznego istotnego dla rozstrzygnięcia a w szczególności – nie podał jakie konkretne umowy zawarł płatnik składek oraz ubezpieczony z osobami trzecimi; nie załączono powyższych umów do zaskarżonej decyzji; nie dokonano analizy czy jest to umowa nazwana czy cywilnoprawna o jakiej mowa w art. 8 ust. 2a; nie ustalono czy w ramach umowy z osobą trzecią ubezpieczony wykonywał także pracę na rzecz innych podmiotów niż płatnik; nie ustalono czy w ramach tej umowy ubezpieczony prowadził działalność gospodarczą oraz rozliczał z niej przychody i odprowadzał składki; nie ustalono czy praca wykonywana na podstawie umowy o pracę jak i z tytułu umowy na rzecz osoby trzeciej to te same czynności. Powyższe względy, zdaniem odwołującego, uzasadniają uwzględnienie odwołania.

W odpowiedzi na odwołanie ZUS O/R. wniósł o jego oddalenie podtrzymując stanowisko zaprezentowane w zaskarżonej decyzji. Wskazano, że przed wydaniem niniejszej decyzji poprzednia wydana w sprawie została uchylona i nie doszło do naruszenia praw wnioskodawcy albowiem wszystkie argumenty i zarzuty wnioskodawcy będą rozpoznane obecnie przez Sąd. Naprowadzono, że z treści decyzji jednoznacznie wynika, iż dotyczy ona zarówno objęcia ubezpieczeniem jak i podstawy wymiaru składek a ujęcie obu rozstrzygnięć w jednej decyzji jest prawidłowe, nie ma bowiem zakazu łączenia tych kwestii zaś za połączeniem przemawia tożsamość stron, tożsamość stanu prawnego i faktycznego oraz zasady ekonomiki procesowej. Podniesiono, że strona była zawiadomiona o wszczęciu postępowania i pouczona o prawie przeglądania akt sprawy, przedkładania dowodów i wypowiedzenia się co do zebranego materiału lecz z tego nie skorzystała. Zdaniem organu rentowego interpretacja przepisu art. 8 ust. 1 i 2a ustawy systemowej została dokonana prawidłowo i z uwzględnieniem ustalonego stanu faktycznego oraz stanowiska wyrażonego przez Sąd Najwyższy w powołanej w decyzji uchwale.

Niniejsza sprawa była już przedmiotem rozpoznania przez Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Rzeszowie pod sygn. akt IV U 392/14. Po rozpoznaniu odwołania Zespołu (...) w R., wyrokiem wydanym 30 września 2014r. Sąd Okręgowy w Rzeszowie oddalił odwołanie od decyzji z 13 stycznia 2014 r. Wyrok ten został zaskarżony apelacją przez Zespół (...) w R.. Na skutek złożenia apelacji, Sąd Apelacyjny w Rzeszowie Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z 27 maja 2015 roku sygn. akt III AUa 89/15 uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Rzeszowie znosząc postępowanie toczące się przez tym Sądem.

Sąd drugiej instancji zauważył, iż z danych pochodzących z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej Rzeczypospolitej Polskiej wynika, iż obydwaj wezwani przez Sąd Okręgowy do udziału w sprawie w charakterze zainteresowanych (...) i (...) nie mają zdolności sądowej i procesowej. Zdolność taką posiadają odpowiednio wyłącznie A. N. i M. W. jako przedsiębiorcy prowadzący w tej właśnie formie pozarolniczą działalność gospodarczą. Wspomniana kwestia formy prowadzonej działalności w ramach niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej i jej wpływu na ustalenia zdolności sądowej
z art. 64 kpc była przedmiotem rozstrzygnięć judykatury, w tym została szeroko skomentowana w postanowieniu Sądu Najwyższego z 13 kwietnia 2005 roku w sprawie sygn. akt V CK 729/04 (opublikowanym w Lex nr 277117) jak i w wyroku Sądu Najwyższego z 3 listopada 2010 roku w sprawie sygn.akt I PK 81/10 (opublikowanym
w OSNP 2012/1-2/10). Brak prawidłowego określenia zainteresowanych skutkowało brakiem skutecznego powiadomienia wymienionych uprzednio przedsiębiorców
o toczącym się postępowaniu.

Reasumując Sąd Apelacyjny uznał, iż na podstawie wyżej przedstawionych powodów bez wdawania się w merytoryczną ocenę prawidłowości przyjętego przez Sąd Okręgowy rozstrzygnięcia należało orzec kasatoryjnie dokonując zniesienia postępowania, jakie toczyło się przed sądem I instancji. W ponownym postępowaniu Sąd Okręgowy został zobowiązany do dokonania ponownej oceny prawidłowości zaskarżonych decyzji przy uprzednim poprawnym wezwaniu do udziału w sprawie zainteresowanego M. W. jako prowadzącego (...) w K. i A. N. jako prowadzącej (...) w S. przy ponowieniu wszystkich przeprowadzonych dotąd dowodów. Postanowieniem z 3 lipca 2015r. wydanym w sprawie IV U 871/15 Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych postanowił zawiadomić A. C., A. N. prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą (...) Zakład Opieki Zdrowotnej w S., M. W. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą (...) M. N. Zakład Opieki Zdrowotnej (...) w K. o toczącym się postępowaniu.

Po rozpoznaniu sprawy, Sąd Okręgowy w Rzeszowie wyrokiem z 18 listopada 2015r. oddalił odwołanie.

Sąd I instancji wskazał na ustalenia kontroli przeprowadzonej od 1 stycznia 2009r. do 31 sierpnia 2012r. przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w Zespole (...) w R. - w zakresie m.in. prawidłowości i rzetelności obliczania składek na ubezpieczenia społeczne i innych składek , do których pobierania zobowiązany jest ZUS oraz zgłaszania do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. W trakcie tej kontroli ustalono m.in. , że kontrolowany płatnik składek zawarł z N. Zakładem Opieki Zdrowotnej (...) w S. umowę na świadczenie zdrowotne obejmującą okresy od 1 listopada 2008r. do 31 grudnia 2009r. oraz z N. Zakładem Opieki Zdrowotnej (...) w K. umowy na świadczenie zdrowotne obejmujące okresy od 1 stycznia 2010r. do 31 grudnia 2012r. i świadczenia objęte tymi umowami były realizowane przez osoby zatrudniane przez (...) i (...) na podstawie umów zlecenia, które to osoby jednocześnie były pracownikami na umowy o pracę w ZOZ R.. Od przychodów wypłaconych tym osobom z tytułu umów zlecenia ZOZ nie naliczył składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne i fundusz pracy. Wskazano na oświadczenie Z. K. – osoby upoważnionej do reprezentowania płatnika składek - z 27 listopada 2012r., w którym wyjaśniła, że na skutek kontroli PIP z 2008r. została zobowiązana do zaprzestania zawierania z własnymi pracownikami umów zlecenia i aby sprostać zaleceniom, ZOZ zawierał umowy z niepublicznymi zakładami opieki zdrowotnej na wykonywanie świadczeń zdrowotnych przez średni personel medyczny. Celem takich działań nie było obniżenie kosztów lecz konieczność wywiązania się z warunków kontraktu z NFZ w zakresie opieki nocnej, świątecznej i wyjazdowej oraz zabezpieczenie całodobowego funkcjonowania Oddziału Pomocy Doraźnej w R. i Izby Przyjęć Szpitala (...) w S.. Według oświadczenia zastępcy dyrektora ZOZ A. P. umowy z niepublicznymi zakładami obejmowały obowiązki w zakresie wykonywania świadczeń medycznych także w Ambulatorium Urazowo – Ortopedycznym, Pracowni RTG i w Podstawowej (...). Przyjmujący zamówienie mieli wykonywać obowiązki w lokalach wskazanych przez ZOZ – pomieszczenia szpitalne, przychodnie, zespoły wyjazdowe oraz przy wykorzystaniu sprzętu, aparatury, wyposażenia i materiałów zamawiającego – nieodpłatnie. ZOZ płacił za realizację umów z (...)- ami i nie naliczał składek ubezpieczeniowych od przychodów własnych pracowników wykonujących pracę na podstawie umów zlecenia w (...) – ach, a wykonywanej na rzecz własnego pracodawcy z powodu innej interpretacji przepisów, które nie nakładały takiego obowiązku. Do protokołu dołączone było zestawienie pracowników ZOZ-u z ustaloną podstawą wymiaru składek na poszczególne rodzaje ubezpieczeń w tym i odnoszącą się do A. C.. Umowa o świadczenie zdrowotne jaką zawarł ZOZ R. z (...) na okres 1 listopada 2008r. – 31 grudnia 2009r. stanowiła o przejęciu obowiązków w zakresie wykonywania świadczeń z zakresu diagnostyki obrazowej, dyżurów ratowników medycznych, pielęgniarek, sanitariuszy i kierowców dla pacjentów ZOZ w R. w Oddziale Pomocy Doraźnej, Ambulatorium Urazowo – Ortopedycznym, Pracowni RTG. W swej treści umowa precyzowała świadczenia zdrowotne jakie miały być wykonywane oraz dni i godziny ich realizacji. Umowy o świadczenie zdrowotne jakie zawierał ZOZ R. z (...) w okresie od 1 stycznia 2010r. do 31 grudnia 2011r. stanowiły o przejęciu obowiązków w zakresie wykonywania świadczeń z zakresu diagnostyki obrazowej, dyżurów ratowników medycznych, pielęgniarek, sanitariuszy i kierowców dla pacjentów ZOZ w R. w Oddziale Pomocy Doraźnej, Ambulatorium Urazowo – Ortopedycznym, Pracowni RTG. Natomiast umowa zawarta na okres od 1 stycznia 2012r. do 31 grudnia 2012r. dotyczyła przejęcia obowiązków w zakresie wykonywania świadczeń zdrowotnych w postaci diagnostyki obrazowej, dyżurów ratowników medycznych i pielęgniarek dla pacjentów ZOZ w Ratownictwie Medycznym, Izbie Przyjęć Szpitala (...) w S., Pracowni RTG, Podstawowej (...) ( nocna, świąteczna, całodobowa, ambulatoryjna, wyjazdowa opieka pielęgniarska ). W swej treści umowy te precyzowały świadczenia zdrowotne jakie miały być wykonywane oraz dni i godziny ich realizacji. Udzielający zamówienia ZOZ zobowiązywał się do zabezpieczenia obsługi administracyjnej, sprzętu, aparatury, materiałów medycznych, środków transportu oraz odzieży roboczej, odzieży ochronnej i środków ochrony indywidualnej przy wykonywaniu przedmiotowych umów przez (...). A. C. zatrudniona jest w ZOZ R. jako starsza pielęgniarka, od d 2009r. - jako starsza pielęgniarka opieki długoterminowej domowej Przychodni (...) w R.. 1 stycznia 2009r. A. C. zawarła z (...) umowę zlecenie na świadczenie zdrowotne, w której postanowiono, że przejmuje obowiązki związane z wykonywaniem dyżurów pielęgniarskich w POZ Zespołu (...) w R.. Analogiczna umowa wiązała A. C. z (...) od 1 stycznia 2010r. do 30 czerwca 2010r. Zgodnie z postanowieniami powyższych umów przyjmujący zamówienie miał wykonywać świadczenia w terminach ustalonych w porozumieniu między udzielającym zamówienia lub działającym z jego ramienia koordynatorem w osobie E. D. a Kierownikiem Oddziału Pomocy Doraźnej ZOZ w R.. Czynności pielęgniarki A. C. w ramach umów z niepublicznymi placówkami wykonywała na dyżurach, w tym czasie gdy nie miała dyżuru z tytułu zatrudnienia w ZOZ. Zapotrzebowanie na dodatkowe dyżury były zgłaszane podmiotowi zewnętrznemu przez E. D.. Praca pielęgniarki związana była z zapewnieniem nocnej i świątecznej opieki w Przychodni (...) w R. i także wówczas podlegała ona pielęgniarce przełożonej i Kierownikowi Przychodni (...) w R.. Była to praca na rzecz ZOZ – u, dla pacjentów tej jednostki służby zdrowia. Za czynności wykonywane na rzecz wnioskodawcy w czasie gdy A. C. łączyły umowy z (...) i (...) otrzymała umówione wynagrodzenie z umów zlecenia na świadczenie zdrowotne i kwoty te zostały szczegółowo wykazane przez w/w niepubliczne ZOZ w toku kontroli, ujęte w formie tabel z wypłatami, a następnie doliczone przez ZUS do podstawy wymiaru składek i ujęte przy nazwisku A. C. w wykazie dołączonym do protokołu kontroli. 25 marca 2013r. ZOZ R. zgłosił zastrzeżenia do protokołu, zarzucając m.in. że nie ustalono w formie decyzji czy jest on płatnikiem składek w przedmiotowej sprawie jak również przedstawiono stanowisko Zespołu
w zakresie np. kolejności wydawania decyzji w przedmiocie podlegania ubezpieczeniom i decyzji wymiarowej oraz przedstawiono wątpliwości w zakresie stosowania art. 8 ust. 2a ustawy systemowej. W odpowiedzi na zastrzeżenia, ZUS pismem z 3 kwietnia 2013r. poinformował wnioskodawcę, że nie zostały one rozpatrzone z przyczyn formalnych. 10 maja 2013r. ZOZ i A. C. poinformowano o wszczęciu postępowania w sprawie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, Fundusz Emerytur Pomostowych i Fundusz Pracy oraz pouczono o prawie wypowiadania się w sprawie, przeglądania akt sprawy, przedkładania dowodów jak i o miejscu gdzie można się z aktami zapoznać. Na wniosek ZOZ organ rentowy wraz z dalszym pismem wyjaśniającym przesłał wnioskodawcy kserokopie wykazów zleceniobiorców niepublicznych zespołów, zatrudnionych u płatnika na podstawie umowy o pracę wraz podstawami wymiaru składek i zestawieniami miesięcznych przychodów. Płatnikowi przypomniano o możliwości wglądu w akta sprawy, sporządzania notatek, kopii i odpisów. 13 czerwca 2013r. ZUS wydał decyzję nr (...) stwierdzającą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne zainteresowanej A. C. jako pracownika u płatnika składek ZOZ w R.. Zespół (...) złożył odwołanie od tej decyzji do Sądu Okręgowego w Rzeszowie i sprawa została zarejestrowana pod sygn. akt IV U 1900/13. Zarządzeniem przewodniczącego z 2 września 2013r. akta sprawy zostały zwrócone organowi rentowemu celem ich uzupełnienia a w zarządzeniu szczegółowo wskazano o jakie elementy ma nastąpić uzupełnienie postępowania i decyzji. Decyzją z 14 października 2013r. nr (...) organ rentowy uchylił własną decyzję z 13 czerwca 2013r. nr (...) i postępowanie w sprawie IV U 1900/13 zostało umorzone postanowieniem Sądu Okręgowego. Pismem z 23 października 2013r. ZUS zawiadomił strony o wszczęciu postępowania w sprawie objęcia A. C. ubezpieczeniami społecznymi i ubezpieczeniem zdrowotnym jako pracownika ZOZ R. wykonującego pracę na rzecz własnego pracodawcy w ramach umowy zlecenia zawartej z (...). W toku postepowania ZUS zwrócił się do (...) Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w R. z wnioskiem o ustalenie podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu przez A. C.. 31 października 2013r. NFZ wydał postanowienie odmawiające wszczęcia postępowania i w uzasadnieniu przedstawił pogląd, że to ZUS powinien określić płatnika składek na ubezpieczenie społeczne a w konsekwencji i na ubezpieczenie zdrowotne oraz szeroko argumentował, że objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym osoby podlegającej obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu nie wymaga wydania w tym przedmiocie decyzji NFZ. Pismem z 7 listopada 2013r. organ rentowy zawiadomił strony o zakończeniu postępowania administracyjnego i uprawnieniach przysługujących stronom, zaś 13 stycznia 2014r. ZUS wydał decyzję będącą przedmiotem niniejszego postępowania.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zeznania świadka E. D. zatrudnionej w ZOZ w R. w dziale administracyjnym oraz na podstawie dowodów z dokumentów dołączonych do akt postępowania i złożonych
w aktach organu rentowego. Dokumenty te nie budziły wątpliwości i nie były kwestionowane co do swej autentyczności czy ważności.

W tym stanie sprawy Sąd Okręgowy uznał odwołanie za nieuzasadnione. Powołując treść art. 6 ust. 1 pkt. 1,art. 8 ust. 1 i ust. 2a ustawy oraz art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 2013r. poz. 1442 j.t.) uznał ,że w okolicznościach faktycznych sprawy wystąpiły wszystkie przewidziane
w art. 8 ust. 2 a ustawy systemowej przesłanki do uznania zainteresowanej A. C. w okresach kiedy wykonywała pracę na podstawie umów zlecenia za wyłącznie pracownika wnioskodawcy, skoro pracę na podstawie umów zlecenia zawartych z osobą trzecią wykonywała na rzecz pracodawcy, z którym pozostawała w stosunku pracy. W konsekwencji zaś powyższego - w świetle art. 4 pkt 2 a wyżej powołanej ustawy systemowej - wnioskodawca jest płatnikiem składek także od przychodów uzyskanych przez A. C. z tytułu umów zlecenia, przy ustaleniu jego wysokości w sposób przewidziany w art.18 ust.1a w/w ustawy. Na poparcie zaś tak wyrażonego poglądu Sąd I instancji przywoływał orzeczenia Sądu Najwyższego między innymi uchwałę z 2 września 2009 r. II UZP 6/09 OSNP 2010/3 – 4/46. Sąd odniósł się także do pozostałych kwestii podnoszonych przez wnioskodawcę jak możliwości wydania decyzji stwierdzającej podleganie ubezpieczeniu oraz ustalającej wymiar składek, jak również braku konieczności rozstrzygnięcia NFZ w zakresie podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu.

W podstawie prawnej orzeczenia oprócz wyżej wskazanych przepisów prawa materialnego powołany także został art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

W apelacji od powyższego wyroku Zespół (...) w R. zarzucając naruszenie art. 8 ust. 2 a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez jego nieuzasadnione zastosowanie do umowy zawartej na podstawie art. 35 i art. 35 a ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uchylenie decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w R. z 13 stycznia 2014 r. oraz zasądzenie od organu rentowego kosztów postępowania wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu wniesionego środka odwoławczego skarżący w szczególności podnosił, że umowa o udzielenie świadczeń zdrowotnych jest umową nazwaną niebędącą umową zlecenia i jako taka powinna być wyłączona z stosowania art. 8 ust. 2 ustawy systemowej , tym bardziej gdy zważy się na istotną kolizję występującą pomiędzy ustawą systemową a ustawą o zakładach opieki zdrowotnej , której usunięcie polegać winno na derogacji w stosunku do tego rodzaju umów powołanej wyżej regulacji prawnej . Zdaniem skarżącego powyższa kolizja wynikać ma z ochrony odmiennych dóbr prawnych w obu wyżej wskazanych ustawach tj. z jednej strony -
w przypadku ustawy systemowej praw pracowniczych ( z jednoczesną koniecznością uszczelniania systemu ściągania składek na ubezpieczenia społeczne), z drugiej zaś - w przypadku ustawy o zakładach opieki zdrowotnej , ochrony zdrowia przez oszczędne wydatkowanie środków publicznych przeznaczonych na ten cel. W tym kontekście skarżący też akcentował ,że szczególny tryb zawierania umów o udzielenie zamówienia na świadczenie zdrowotne ( konkurs ofert) wyklucza możliwość kontroli, a tym bardziej zmuszania oferenta do wykonywania świadczeń zdrowotnych z wykluczeniem osób zatrudnionych u udzielającego zamówienie. W konsekwencji więc powyższego prowadzić to może do zawarcia umowy ze skutkami całkowicie niepożądanymi w postaci nieracjonalnego i nieoszczędnego wydawania środków publicznych poprzez wybór oferty nominalnie korzystniejszej od innych ,a ostatecznie dużo bardziej kosztownej z uwagi na ukryte koszty składek na ubezpieczenia społeczne w przypadku jej realizacji przez osoby zatrudnione u udzielającego zamówienia. Taka zaś sytuacja wystąpiła w okolicznościach przedmiotowej sprawy.

Pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. wniósł
o oddalenie apelacji.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie zważył co następuje :

Apelacja Zespołu (...) w R. jest nieuzasadniona. Wyrok Sądu Okręgowego w Rzeszowie z 18 listopada 2015r. odpowiada bowiem prawu.

Przypomnieć należy, że w sprawie istotą sporu jest podleganie ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu przez A. C., jako pracownika wnioskodawcy uznanego w decyzjach za płatnika – w okresie obowiązywania zawartych pomiędzy wyżej wymienioną a (...) w K., umów na mocy których wykonywała ona pracę na rzecz Zespołu (...) w R., a to w ramach łączącej wskazane podmioty umowy o zamówienie na świadczenia zdrowotne zawartej na podstawie ustawy z 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. 2007 nr 14 poz. 89 ze zm.). W świetle bezspornych okoliczności faktycznych sprawy ( jako , że aktualnie skarżący nie podnosi już zarzutów natury procesowej odnoszących się do przyjętych przez Sąd I instancji ustaleń) nie budzi wątpliwości, że A. C. w ramach zawartych z M. W.- (...) w K. i (...) umów zlecenia wykonywała tą samą pracę jaką świadczyła w ramach pracowniczego zatrudnienia na rzecz ZOZ w R. , nadto przy użyciu sprzętu i aparatury swego pracodawcy ,co siłą rzeczy przy występującej w prawie ubezpieczeń społecznych szerokiej konstrukcji pojęcia pracownika, oderwanego od prawa pracy ,a także swoistego dla tej regulacji uznania „działania na rzecz pracodawcy”, oderwanego od istnienia określonej więzi prawnej, a odnoszącego się jedynie do istniejącego stanu faktycznego, w którym pracodawca jest ostatecznym beneficjentem rezultatu pracy – stanowić musiało wypełnienie w pełni dyspozycji art. 8 ust. 2 a ustawy systemowej , jak trafnie skonstatował to Sąd Okręgowy. Wyjaśnić należy, że wbrew zarzutowi apelacji Sąd I instancji w sposób należyty zinterpretował i zasadnie zastosował w okolicznościach sprawy powołane wyżej uregulowanie. Nie budzi wątpliwości tutejszego Sądu Apelacyjnego, iż norma ta, jak już wyżej wskazano, rozszerza pojęcie pracownika – o osobę, która wykonuje pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej (umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło), co uzasadnia przyjęcie, że to właśnie ta umowa jest źródłem obowiązku umownego – świadczenia, beneficjentem którego jest jej pracodawca. Orzecznictwo Sądu Najwyższego utrwaliło już wykładnię, że przepis ten nie dotyczy tylko sytuacji, gdy pracownik zawiera ze swoim pracodawcą umowę cywilną na dodatkową pracę na jego rzecz, czyli obok lub ponad dotychczasowe pracownicze zatrudnienie. Regulacja ta obejmuje także sytuację - taką jak w rozpoznawanej sprawie - gdy pracownik „w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy", czyli gdy pracownik pracuje na rzecz swojego pracodawcy także na podstawie umowy zawartej
z innym podmiotem. Tak też Sąd Najwyższy stwierdził już w uchwale z 2 września 2009 r., II UZP 6/09, wyjaśniając, że to pracodawca, którego pracownik wykonuje na jego rzecz pracę w ramach umowy o dzieło zawartej z osobą trzecią, jest płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne, nie zaś ta osoba trzecia. Kolejne orzeczenia Sądu Najwyższego jednolicie utrwalają to stanowisko i odnoszą się do dalszych kwestii, wynikających z przyjęcia, że płatnikiem składek jest pierwotny pracodawca (wyroki z 14 stycznia 2010 r., I UK 252/09, z 2 lutego 2010 r., I UK 259/09, z 18 października 2011 r., III UK 22/11, z 11 maja 2012 r., I UK 5/12, z 22 października 2013 r., III UK 155/12, z 6 lutego 2014 r., II UK 279/13, z 3 kwietnia 2014 r., II UK 399/13). Stąd też za przesłankę decydującą o uznaniu ubezpieczonego (będącego zleceniobiorcą) za pracownika, w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, uznać należy okoliczność, że będąc pracownikiem związanym stosunkiem pracy z danym pracodawcą, jednocześnie świadczy na jego rzecz pracę w ramach umowy cywilnoprawnej zawartej z nim lub inną osobą. Stosownie zaś do treści art. 6 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych osoba taka – jako pracownik - podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu. Z obowiązku tego wynikają zaś określone przepisami ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych zobowiązania obciążające płatnika składek, takie jak obowiązek zgłoszenia do ubezpieczenia (art. 36 ust. 1 i 2) oraz rozliczenia należnej składki (art. 17 ust. 1 i 2). To zaś w oczywisty sposób determinowało wskazanie na odwołującego jako płatnika składek od osiągniętych przez A. C. z tytułu umów zlecenia przychodów, stosownie do art. 4 pkt 2 a wyżej wymienionej ustawy, przy jednoczesnym ustaleniu wysokości podstawy wymiaru składek w sposób przewidziany w art.18 ust.1 a tej ustawy.

Odnosząc się zaś w tym miejscu do praktycznie jedynej argumentacji zaskarżenia mającej stanowić o braku podstaw do rozszerzenia omawianej regulacji prawnej na umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, Sąd Apelacyjny chciałby przede wszystkim zauważyć, iż jest to argumentacja zupełnie chybiona bo jakkolwiek prawdą jest , że tego rodzaju umowy tj. o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (art. 133 w związku z art. 132 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej) oraz umowa o udzielenie zamówienia na świadczenia zdrowotne (art. 35 i art. 35a ustawy o zakładach opieki zdrowotnej) należą do umów nazwanych, do których nie stosuje się z mocy art. 750 k.c. przepisów o zleceniu (por. wyrok Sądu Najwyższego z 10 grudnia 2004 r., III CK 134/04, OSP 2005 nr 6, poz. 79) to przecież tego rodzaju umowa nie łączyła A. C. z M. W.- (...) w K., czy z (...) w S.. A. C. nie była w ogóle legitymowana do zawierania tego rodzaju umowy jako nie posiadająca statusu podmiotu leczniczego. Taką legitymację posiadały wyłącznie (...) występujące w rozpoznawanej sprawie z Zespołem (...) w R.. Dla zastosowania zaś art. 8 ust. 2 a ustawy systemowej- zgodnie z literalną treścią tego przepisu - jedyne znaczenie ma rodzaj umowy łączącej pracownika z osobą trzecią ( tak też w wyroku Sądu Najwyższego z 13 lutego 2014r I UK 323/13 OSNP 2015/5/68 odnoszącego się nadto wprost do oceny umowy o udzielenie zamówienia na świadczenie zdrowotne jako nie wyłączającej w opisanej wyżej sytuacji działania art.8 ust. 2 a ustawy systemowej ). Zdaniem Sądu Apelacyjnego nie może być mowy o kolizji prawnie chronionych praw występujących w ustawie systemowej jak i w ustawie o zakładach opieki zdrowotnej. Zauważyć przyjdzie, iż w świetle przewidzianego trybu zawierania tych umów (konkurs ofert) uszczegółowionych przepisami - obwiązującego w spornym okresie - rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 13 lipca 1998 r. w sprawie umowy o udzielenie zamówienia na świadczenia zdrowotne (Dz. U. Nr 93 poz. 592) nieprawdziwe jawią się twierdzenia skarżącego jakoby dokonując wyboru oferty nie miał możliwości kontroli jakimi osobami podwykonawca będzie realizował umowę. Zgodnie bowiem z § 8 pkt 1 wyżej wskazanego rozporządzenia oferta powinna zawierać nie tylko określenie warunków lokalowych, wyposażenia w aparaturę i sprzęt medyczny oraz środki transportu i łączności ale też wskazywać liczbę i kwalifikacje zawodowe osób udzielających określonych świadczeń zdrowotnych. W końcu wydaje się, że nie było też przeszkód aby w ogłoszeniu ofertowym zawrzeć zastrzeżenie, aby wykonawcami umowy o udzielenie zamówienia na świadczenia zdrowotne nie byli pracownicy zamawiającego. Przyjęcie więc przez skarżącego najkorzystniejszej cenowo oferty przy pełnej wiedzy, iż podwykonawca będzie w pełni posługiwał się jego sprzętem aparaturą jak też personelem przemawia za świadomym i intencyjnym (obniżenie kosztów związanych z opłatą składek) działaniem tak zamawiającego jak i przyjmującego zamówienie (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z 3 luty 2016r. sygn. akt III AUa 954/15).

Z tych wszystkich więc wyżej naprowadzonych względów i na podstawie art. 385 k.p.c. orzeczono o oddaleniu apelacji wnioskodawcy.