Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 października 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 26 października 2016 r. w Białymstoku

na rozprawie

sprawy z powództwa F. R. (1), R. S. (1) ; W. P.

przeciwko (...) w O.

o uchylenie uchwał

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie

z dnia 17 lutego 2016 r. sygn. akt I C 445/15

I.  uchyla zaskarżony wyrok w punkcie I i postępowanie w tym zakresie umarza;

II.  oddala apelację w pozostałej części;

III.  zasądza od pozwanej na rzecz powodów R. S. (1) i W. P. po 270 zł na rzecz każdego z nich tytułem zwrotu kosztów instancji odwoławczej.

(...)

UZASADNIENIE

Powód F. R. (1) wniósł o uchylenie uchwały nr (...) z dnia 24 czerwca 2015 r. (...)w O. oraz o zasądzenie na jego rzecz od pozwanej kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Uzasadniając swoje stanowisko powód podał, że zaskarżoną uchwałą Walne Zgromadzenie Członków pozwanej Spółdzielni oddaliło jego odwołanie od uchwały Rady Nadzorczej nr (...) z dnia 17 marca 2015 r. w sprawie pozbawienia go członkostwa przez wykluczenie. Powód wskazał, że nie zgadza się z okolicznościami wskazanymi w uchwale jako przyczyny jego wykluczenia, którymi są:

1)  przyjęcie w poczet członków Spółdzielni – wbrew woli pozostałych zrzeszonych członków – 5 osób fizycznych spokrewnionych z członkami byłego zarządu, w tym własnego syna - zdaniem powoda zabieg ten miał zapobiec likwidacji Spółdzielni i spowodowanie jej dalszego rozwoju,

2)  nieregulowanie należności za usługi księgowe od lutego 2012 r. – jak podał powód zaległości zostały uregulowane jeszcze przed podjęciem uchwały o wykluczeniu,

3)  brak nadzoru nad pracą Dyrektora Spółdzielni i tolerowanie niegospodarności (doprowadzenie do nieściągalnego zadłużenia (...) oraz B. M. (1)) – wprawdzie zadłużenie (...) wynosiło około 40.000 zł, jednak nakłady na lokal poczynione przez najemcę to wydatki rzędu 150.000 zł, których Spółdzielnia nie musiała zwracać, zaś zadłużenie B. M. (1) to kwota rzędu 1.000 zł, trudno zatem mówić o znacznym uszczerbku majątkowym pozwanej,

4)  wieloletnie tolerowanie świadczenia nierentownych usług księgowych dla 6 rzemieślników, w tym 3 członków Zarządu – jak wskazał powód ten zarzut jest dla niego niezrozumiały, skoro biuro rachunkowe zostało założone na rzecz wszystkich członków Spółdzielni i każdy mógł z niego korzystać, żaden też z członków nie złożył wniosku o likwidację tego biura,

5)  akceptowanie umów na fikcyjne roboty umożliwiające udzielenie zaliczek a conto tych robót byłemu prezesowi Zarządu R. S. (1) – wspomniana zaliczka wypłacona wcześniej R. S. (1) została zwrócona, albowiem pozwana wycofała się z realizacji tychże robót budowlanych.

Zdaniem powoda, rzeczywistą intencją wykluczenia go z grona członków Spółdzielni jest jego wyraźny sprzeciw wobec planów likwidacji pozwanej i podziału kwoty likwidacyjnej pomiędzy pozostałych członków. Wartość budynku Spółdzielni to około 1,5 – 2 mln zł, co przy aktualnej liczbie członków poniżej 20 osób, stanowiłoby znaczną kwotę pieniężną dla każdego z nich. Z powyższych względów uchwała pozwanej krzywdzi powoda, jest sprzeczna z dobrymi obyczajami, ale godzi też w interesy samej Spółdzielni (prace wykonywane przez przedsiębiorstwo powoda były realizowane za pośrednictwem pozwanej, dzięki czemu otrzymywała 3% obrotu od każdego kontraktu).

W odpowiedzi na pozew pozwana (...)w O. wniosła o oddalenie powództwa i o zasądzenie na jej rzecz od powoda kosztów procesu według norm prawem przepisanych.

Uzasadniając powyższe, pozwana podniosła, że wykluczenie powoda z grona członków Spółdzielni było w pełni uzasadnione. Odnosząc się do poszczególnych przyczyn wykluczenia powoda, strona pozwana powoływała następujące argumenty:

1)  wbrew woli pozostałych członków pozwanej powód przyjął pięciu nowych członków Spółdzielni, a mianowicie dwóch synów byłego prezesa Zarządu R. S. (1), żonę i córkę członka Zarządu W. P. oraz swojego syna A. R., którzy to mieli partycypować w mieniu pozwanej (spółdzielnia już od wielu lat nie prowadzi działalności gospodarczej i w najbliższych latach powinna zostać przekształcona lub zlikwidowana),

2)  zdaniem pozwanego, odmowa świadczenia opłat obciążających powoda jako członka Spółdzielni z tytułu korzystania z usług księgowych przez okres prawie dwóch i pół roku jest uporczywym i rażącym naruszeniem obowiązków wobec Spółdzielni i narusza postanowienia Statutu, a nadto działaniem świadomym i celowym, w związku z czym fakt spłacenia zadłużenia przed podjęciem zaskarżonej uchwały nie może mieć żadnego znaczenia dla oceny zachowania powoda,

3)  jak wskazała pozwana, umowy z dnia 6 maja 2013 r. i z dnia 10 czerwca 2014 r. zawarte z R. S. (1) miały charakter pozorny, mający umożliwić pobranie niskooprocentowanej pożyczki ze środków pozwanej (3%); wspomniane umowy były nieważne z mocy prawa (brak zgody Rady Nadzorczej) i nie mogły stanowić podstawy do wypłaty z kasy Spółdzielni jakichkolwiek kwot z tytułu rzekomych zaliczek,

4)  miesięczny koszt usług księgowych wynosił 3.200 zł miesięcznie, a wpływy do Spółdzielni z tytułu świadczenia tych usług na rzecz sześciu członków – 1.640 zł miesięcznie, co oznacza, że przez okres 5 lat w majątku pozwanej powstała szkody w kwocie 93.600 zł; mimo takiej nierentowności usług księgowych wykonywanych na rzecz członków, powód nie monitorował kosztów wykonywanych usług i przychodów z tego tytułu, co doprowadziło do powstania szkody w mieniu Spółdzielni,

5)  zdaniem pozwanego, godzącym w interes Spółdzielni było tolerowanie wielomiesięcznego braku zapłaty czynszu przez najemców ( (...) sp. z o.o. i B. M. (1)) i w konsekwencji podjęcie decyzji o zaniechaniu inicjowania postępowań sądowych przeciwko dłużnikom spowodowało powstanie szkody w mieniu pozwanej.

Powód R. S. (1) wniósł o uchylenie uchwały nr (...) z dnia 24 czerwca 2015 r. (...) w O. oraz o zasądzenie na jego rzecz od pozwanej kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Uzasadniając swoje stanowisko powód podał, że wyżej wskazaną uchwałą Walne Zgromadzenie Członków pozwanej Spółdzielni oddaliło jego odwołanie od uchwały Rady Nadzorczej nr (...) z dnia 17 marca 2015 r. w sprawie pozbawienia go członkostwa przez wykluczenie. Powód dalej wskazał, że nie zgadza się z okolicznościami przytoczonymi w uchwale jako przyczyny jego wykluczenia, podnosząc argumenty praktycznie tożsame jakie podniósł powód ad 1 – F. R. (1).

W odpowiedzi na pozew pozwanego R. S. (1) pozwana Spółdzielnia wniosła o oddalenie powództwa i o zasądzenie na jej rzecz od powoda kosztów procesu według norm przepisanych.

Uzasadniając powyższe pozwana podniosła analogiczne okoliczności i argumenty jak w przypadku powoda ad 1 – F. R. (1) (tożsame zarzuty). Odnosząc się do kwestii braku uregulowania przez powoda należności za świadczone usługi księgowe, strona pozwana wskazała, że wspomniane zaniechanie powoda było w pełni zawinione i nacechowane znacznym natężeniem złej woli z jego strony. Dla oceny postępowania powoda nie ma przy tym znaczenia fakt, iż zaległości zostały uiszczone przed podjęciem uchwały o wykluczeniu powoda z grona członków Spółdzielni.

Powód W. P. wniósł o uchylenie uchwały nr (...) Walnego Zgromadzenia pozwanej Spółdzielni z dnia 24 czerwca 2015 r. oraz o zasądzenie na jego rzecz od pozwanej kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Uzasadniając swoje stanowisko powód wskazał, że zaskarżona uchwała ma na celu jego pokrzywdzenie i jest sprzeczna z dobrymi obyczajami. Podstawą wykluczenia powoda z grona członków były zarzuty tożsame z tymi wskazanymi w punktach 1, 3-5 w stosunku do pozostałych powodów. Odnosząc się do poszczególnych podstaw wykluczenia powoda - poza argumentami podniesionymi przez pozostałych powodów - wskazał on dodatkowo w zakresie poszczególnych zarzutów, iż:

1) - statut pozwanej nie przewiduje przypadku odmowy przyjęcia w poczet członków osób zainteresowanych (wbrew woli pozostałych członków), co więcej statut nie przewiduje trybu konsultacji czy też wyrażania sprzeciwu organów Spółdzielni w przypadku przyjęcia nowych członków; poza tym trudno jest uznać, że przyjęcie nowych członków może stanowić źródło szkody dla Spółdzielni,

3) i 5) - zarząd pozwanej corocznie składał sprawozdania finansowe Radzie Nadzorczej i Walnemu Zgromadzeniu, które co roku przyjmowało je i udzielało Zarządowi absolutorium z wykonywanych czynności; nadto powód jako członek Zarządu nie był w stanie przewidzieć, że z tytułu wynajmu lokali użytkowych dojdzie do powstania zadłużenia, które wymagało podjęcia działań windykacyjnych,

4) - pozwana bezpodstawnie czyni powodowi zarzut korzystania z usług księgowych, które w rzeczywistości mieściły się w statutowym wykonywaniu zadań Spółdzielni tym bardziej, że powód uiszczał z tego tytułu wynagrodzenie w wysokości 450 zł netto miesięcznie.

W odpowiedzi na pozew pozwanego W. P. pozwana Spółdzielnia wniosła o oddalenie powództwa i o zasądzenie na jej rzecz od powoda kosztów procesu według norm przepisanych.

Uzasadniając powyższe pozwana podniosła analogiczne okoliczności i argumenty jak w przypadku powoda ad 1 – F. R. (1) odnośnie punktu 1 (przyjęcie w poczet członków Spółdzielni 5 osób spokrewnionych z członkami byłego Zarządu), punktu 3 (akceptowanie fikcyjnych umów umożliwiających udzielanie zaliczek R. S. (1)), punktu 4 (wieloletnie tolerowanie świadczenia nierentownych usług księgowych dla 6 rzemieślników) oraz punktu 5 (brak sprawowania nadzoru nad pracą dyrektora spółdzielni i tolerowanie niegospodarności poprzez doprowadzenie do nieściągalności zadłużenia najemców).

Zarządzeniem z dnia 8 września 2015 r. dokonano połączenia sprawy I C 444/15 ze sprawami I C 433/15 i I C 445/14 i dalej prowadzono je pod sygn. akt I C 445/15.

Wyrokiem z dnia 17 lutego 2016 r. Sąd Okręgowy w Olsztynie w punkcie I uchylił uchwałę nr (...)z dnia 24 czerwca 2015 r. Walnego Zgromadzenia Członków (...)w O., utrzymującą w mocy uchwałę Rady Nadzorczej nr (...) z dnia 17 marca 2015 r. w przedmiocie wykluczenia powoda F. R. (1) z grona członków pozwanej, w punkcie II uchylił uchwałę nr (...) z dnia 24 czerwca 2015 r. Walnego Zgromadzenia Członków (...) w O., utrzymującą w mocy uchwałę Rady Nadzorczej nr (...) z dnia 17 marca 2015 r. w przedmiocie wykluczenia powoda R. S. (1) z grona członków pozwanej, w punkcie III uchylił uchwałę nr(...) z dnia 24 czerwca 2015 r. Walnego Zgromadzenia Członków(...)w O., utrzymującą w mocy uchwałę Rady Nadzorczej nr (...) z dnia 17 marca 2015 r. w przedmiocie wykluczenia powoda W. P. z grona członków pozwanej, w punkcie IV zasądził od pozwanej Spółdzielni na rzecz każdego z powodów kwotę po 397 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Powyższy wyrok został wydany w oparciu o następujące ustalenia faktyczne:

Statutowym zadaniem pozwanej (...)w O. jest organizowanie działalności usługowej, wytwórczej i handlowej, udzielanie pomocy członkom w wykonywaniu ich zadań oraz prowadzenie własnej działalności gospodarczej. Zgodnie z treścią statutu, organem uprawnionym do przyjmowania członków Spółdzielni jest Zarząd, przy czym członkami Spółdzielni mogą być rzemieślnicy prowadzący działalność i pracownicy Spółdzielni. Członkowie pozwanej Spółdzielni mają prawo m. in. do korzystania z usług i świadczeń Spółdzielni w dziedzinie zaopatrzenia, zbytu, pomocy finansowej i prawno-organizacyjnej. Wobec członków nie wykonujących obowiązków wynikających ze statutu, Rada Nadzorcza może zastosować upomnienie, naganę, naganę z ostrzeżeniem, względnie wykluczenie z przyczyn określonych w § 21 statutu. Kara nie może być jednak stosowana po upływie 3 miesięcy od daty powzięcia wiadomości o przewinieniu.

Zgodnie z § 16 statutu pozwanej Spółdzielni, członkostwo ustaje na skutek wykreślenia, wystąpienia, wykluczenia lub śmierci członka. Członek może być wykluczony ze Spółdzielni w przypadku, gdy z jego winy dalsze pozostawanie w Spółdzielni nie da się pogodzić z postanowieniami Statutu lub zasadami współżycia społecznego. Wykluczenie może nastąpić w szczególności, gdy członek: świadomie szkodzi Spółdzielni lub działa wbrew jej interesom (pkt 1), poważnie narusza zasady współżycia społecznego (uporczywie narusza postanowienia Statutu, regulaminów i innych uchwał organów Spółdzielni – pkt 2), uporczywie uchyla się od wykonywania istotnych zobowiązań wobec Spółdzielni (pkt 3), świadomie wprowadza Spółdzielnię w błąd w celu nabycia określonych uprawnień (pkt 4). Uchwałę o wykluczeniu członka podejmuje (...) na wniosek Zarządu lub z własnej inicjatywy, przy czym członek wykluczony ma prawo odwołania do Walnego Zgromadzenia w terminie 7 dni od dnia doręczenia uchwały.

W skład Zarządu pozwanej Spółdzielni wchodzili powodowie: F. R. (1) i W. P. (byli zastępcami prezesa Zarządu Spółdzielni) oraz R. S. (1) (był prezesem Zarządu). Członkowie Zarządu nie pobierali wynagrodzenia za pełnienie tej funkcji.

Większość członków Spółdzielni zleciła prowadzenie swojej księgowości Spółdzielni, która w tym celu założyła własne biuro rachunkowe. Na początku funkcjonowania biura rachunkowego z jej usług korzystało około 40 osób, jednak wraz ze zmniejszeniem się liczby członków Spółdzielni coraz mniej osób korzystało z tych usług. W konsekwencji świadczenie usług przez biuro rachunkowe stało się niedochodowe i generowało straty w wysokości około 1.500 zł miesięcznie, co obrazowała treść sprawozdań z działalności Zarządu przedstawianych Radzie Nadzorczej i Walnemu Zgromadzeniu Spółdzielni (okoliczność ta była wiadoma od około 2010 r.).

Od 2009 r. pozwana Spółdzielnia wynajmowała pomieszczenia użytkowe: (...) sp. z o.o. w O., (...) oraz B. M. (1).

(...) zalegała z zapłatą czynszu i mediów w łącznej wysokości 11.196,98 zł. Pozwana podpisała z tym dłużnikiem porozumienie o spłacie zaległości w ratach z jednoczesnym podpisaniem weksla.

W 2013 r. rozwiązana została umowa najmu z B. M. (1), której zaległość wobec pozwanej wynosiła około 2.000 zł. Spółdzielnia skierowała do sądu pozew o zapłatę przeciwko tej osobie, w wyniku czego uzyskała nakaz zapłaty zasądzający należność.

(...) sp. z o.o. w O. wobec pozwanej z tytułu braku płatności czynszu wynosiły 40.473,07 zł wraz z odsetkami i kosztami postępowania sądowego. Spółdzielnia wyraziła zgodę na spłatę zadłużenia w wysokości po 1.000 zł tygodniowo, jednak dłużnik nie wywiązał się z zobowiązań. Po uzyskaniu tytułu wykonawczego przeciwko (...) na wniosek Spółdzielni wszczęto postępowanie egzekucyjne, które jednak okazało się bezskuteczne.

Na posiedzeniu Zarządu pozwanej Spółdzielni w dniu 18 kwietnia 2013 r., w którym to uczestniczyli R. S. (1) (prezes), F. R. (1) (zastępca prezesa), W. P. (zastępca prezesa) i M. B. (dyrektor), podjęto decyzję m. in. o zaniechaniu wszczynania postępowania sądowego o zapłatę zaległego czynszu przeciwko członkom Zarządu (...) sp. z o.o. w O.. Podstawą podjęcia takiej decyzji była konieczność poniesienia kosztów sądowych, przy jednoczesnej prognozie niewielkiej szansy uzyskania realnej spłaty zadłużenia.

Na tym samym posiedzeniu Zarząd podjął decyzję o przyjęciu nowych członków w osobach A. R., P. S. i J. S., K. R. i H. P. (członków rodzin powodów i byłego prezesa Zarządu).

Wcześniej, w 2011 r. i w 2012 r. pozwana Spółdzielnia poddana została procedurze lustracyjnej przez (...)w W., w toku której dokonano oceny prowadzonej przez pozwaną działalności gospodarczej i finansowej. W wyniku przeprowadzonej lustracji stwierdzono, że działalność Spółdzielni jest prowadzona prawidłowo, oszczędnie oraz zgodnie z obowiązującymi przepisami, statutem i uchwałami organów statutowych. Jednocześnie w 2012 r. lustrator zwrócił uwagę na potrzebę zwiększenia ilości członków Spółdzielni.

Dnia 6 maja 2013 r. Spółdzielnia zleciła R. S. (1), P. S. i J. S., prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą (...)w O., wykonanie prac w budynku pozwanej położonym w O. przy ul. (...) w postaci m. in. wymiany drzwi wejściowych za kwotę 14.000 zł netto. Następnie wykonawca zwrócił się z prośbą o udzielenie zaliczki w kwocie 10.000 zł na zakup materiałów niezbędnych do zrealizowania umowy.

Umową z dnia 10 kwietnia 2014 r. pozwana, reprezentowana przez ówczesnego zastępcę prezesa Zarządu F. R. (1) i dyrektora M. B., zleciła tej samej spółce wykonanie wymiany witryn okiennych w budynku Spółdzielni przy ul. (...) za wynagrodzeniem 11.000 zł netto. Na realizację umowy Spółdzielnia udzieliła wykonawcy zaliczkę wysokości 10.000 zł, którą miał zwrócić wraz z odsetkami w wysokości 3 % w przypadku rozwiązania umowy.

Przedmiotowa umowa nie doszła do skutku, w związku z czym dnia 10 czerwca 2014 r. pozwana Spółdzielnia wezwała wykonawcę do zwrotu zaliczki wraz z odsetkami, tj. w wysokości 10.300 zł. Powyższa kwota została zwrócona w styczniu 2015 r.

Dnia 4 czerwca 2014 r. odwołano dotychczasowy Zarząd pozwanej Spółdzielni. Nowym prezesem Zarządu został Z. J., zaś jego zastępcami zostali K. P. i S. G.. Nowy Zarząd złożył wniosek do Rady Nadzorczej o wykreślenie 5 osób przyjętych na członków Spółdzielni (członków rodzin poprzednich członków Zarządu), a nadto wypowiedział umowę o pracę M. J. prowadzącej obsługę księgową członków spółdzielni.

Powód F. R. (1) posiadał zaległości z tytułu niezapłaconych faktur za prowadzone usługi księgowe na łączną kwotę 9.164,39 zł wraz z odsetkami za opóźnienie w płatności (łącznie odsetki 1.661 zł).

Za korzystanie z usług księgowych(...) należności obciążały także wspólników(...) tj. J. S., P. S. i R. S. (1) (łącznie 18.487 zł), co potwierdził nakaz zapłaty wydany przez Referendarza Sądowego Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 30 stycznia 2015 r. (sygn. akt V GNc 4100/14). Powyższa zaległość została uiszczona w styczniu 2015 r.

W dniu 17 marca 2015 r. odbyło się posiedzenie Rady Nadzorczej pozwanej, na którym rozpatrzono wnioski Zarządu o pozbawienie powodów członkostwa w Spółdzielni przez wykluczenie za naruszenie postanowień Statutu.

Uchwałą nr 1/2015 Rada Nadzorcza pozwanej podjęła decyzję o wykluczeniu powoda F. R. (1) z członkostwa w Spółdzielni, przy czym podstawą podjęcia takiej decyzji było świadome działanie powoda na szkodę Spółdzielni oraz naruszenie postanowień statutu poprzez:

1)  przyjęcie w poczet członków Spółdzielni, wbrew woli pozostałych zrzeszonych członków, 5 osób fizycznych spokrewnionych z członkami byłego Zarządu, w tym własnego syna powoda,

2)  nieregulowanie należności za usługi księgowe od lutego 2012 r.,

3)  brak nadzoru nad pracą Dyrektora (...) i tolerowanie niegospodarności (doprowadzenie do nieściągalnego zadłużenia (...) oraz B. M. (1)),

4)  wieloletnie tolerowanie świadczenia nierentownych usług księgowych dla 6 rzemieślników, w tym 3 członków Zarządu,

5)  akceptowanie zawierania fikcyjnych umów pomiędzy Spółdzielnią a jej byłym prezesem Zarządu – R. S. (1).

Jako podstawę prawną podjętej decyzji Rada Nadzorcza pozwanej wskazała art. 24 § 3 ustawy – Prawo spółdzielcze i § 21 Statutu Spółdzielni.

Uchwałą nr (...)Rada Nadzorcza pozwanej wykluczyła z grona członków powoda R. S. (1), podnosząc identyczne zarzuty, jak w przypadku powoda ad 1 z tą różnicą, iż dodatkowo zarzucono, że powód ad 2 nie regulował należności za usługi księgowe od września 2012 r.

Uchwałą nr (...) Rada Nadzorcza pozwanej wykluczyła z grona członków powoda W. P., wskazując jako podstawę wykluczenia okoliczności zbieżne z przywołanymi w uchwale dotyczącej pozostałych powodów w zakresie punktu 1, 3-5.

Od wyżej wzmiankowanych uchwał powodowie złożyli odwołania do Walnego Zgromadzenia Członków pozwanej.

Po rozpoznaniu odwołań powodów od uchwał Rady Nadzorczej, w dniu 24 czerwca 2015 r. Walne Zgromadzenie Członków pozwanej Spółdzielni postanowiło utrzymać w mocy następujące zaskarżone uchwały:

1)  uchwałę nr (...) w sprawie wykluczenia F. R. (1) (uchwała nr (...)),

2)  uchwałę nr (...) w sprawie wykluczenia R. S. (1) (uchwała nr (...)),

3)  uchwałę nr (...) w sprawie wykluczenia W. P. (uchwała nr (...)).

W uchwale Walne Zgromadzenie wskazało, że uzasadnienia zaskarżonych uchwał Rady Nadzorczej uznaje za wystarczające i przyjmuje za własne.

W tak ustalonym stanie faktycznym sprawy Sąd pierwszej instancji wskazał, że jej istota sprowadzała się do prawidłowego ustalenia i oceny, czy wskazane w zaskarżonych uchwałach okoliczności (zarzuty), stanowiące podstawę wykluczenia powodów z grona członków spółdzielni, były uzasadnione i nie miały na celu pokrzywdzenia powodów.

Sąd przytoczył treść art. 42 § 3 ustawy z dnia 16 września 1982 r. ustawy - Prawo spółdzielcze, zgodnie z którym uchwała sprzeczna z postanowieniami statutu bądź dobrymi obyczajami lub godząca w interesy spółdzielni albo mająca na celu pokrzywdzenie jej członka może być zaskarżona do sądu. Wskazał, że stosownie do art. 24 § 2 ustawy z 16 września 1982 r. ustawy - Prawo spółdzielcze § 2 wykluczenie członka ze spółdzielni może nastąpić w wypadku, gdy z jego winy umyślnej lub z powodu rażącego niedbalstwa dalsze pozostawanie w spółdzielni nie da się pogodzić z postanowieniami statutu spółdzielni lub dobrymi obyczajami, przy czym to Statut określa przyczyny wykluczenia. Statut pozwanej Spółdzielni wskazuje natomiast, że wykluczenie z członkostwa może nastąpić w szczególności, gdy członek świadomie szkodzi Spółdzielni lub działa wbrew jej interesom (pkt 1), poważnie narusza zasady współżycia społecznego (uporczywie narusza postanowienia statutu, regulaminów i innych uchwał organów spółdzielni – pkt 2), uporczywie uchyla się od wykonania istotnych zobowiązań wobec Spółdzielni (pkt 3) lub świadomie wprowadza Spółdzielnię w błąd w celu nabycia określonych uprawnień (pkt 4).

Odnosząc powyższe do treści zaskarżonych uchwał Walnego Zgromadzenia członków pozwanej Spółdzielni z dnia 24 czerwca 2015 r., utrzymujących w mocy uchwały Rady Nadzorczej z dnia 17 marca 2015 r., Sąd wskazał, że analiza wyżej opisanych zarzutów postawionych powodom w punktach 1 i 3-5, prowadzi do wniosku, że w istocie wszystkie okoliczności stanowiące podstawę dla ich sformułowania, pozostają w funkcjonalnym związku z pełnieniem przez powodów funkcji członków Zarządu Spółdzielni, a dokładniej z przypisywanym im wadliwym sposobem realizowania powierzonych im obowiązków.

Z uwagi na charakter powołanych w zaskarżonych uchwałach zarzutów, Sąd zaznaczył, że istotnym było ustalenie, czy mogą one stanowić skuteczną podstawę do wykluczenia powodów z grona członków Spółdzielni, przy uwzględnieniu faktu, iż uprzednio zostali oni z tych samych przyczyn pozbawieni funkcji członków Zarządu.

Odnosząc się do powołanego na poparcie stanowiska pozwanej wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 9 kwietnia 2009 r. (sygn. akt I ACa 105/09, OSAB 2009/2-3/19), gdzie dano wyraz zapatrywaniu, iż nieprzestrzeganie przez prezesa zarządu, będącego równocześnie członkiem spółdzielni, obowiązku dbania o dobro spółdzielni (np. poprzez tolerowanie nieprawidłowości godzących w interesy majątkowe i gospodarcze spółdzielni), może stanowić podstawę do jego wykluczenia z grona członków, nawet jeśli w dniu podejmowania uchwały funkcji tej nie pełni, Sąd Okręgowy wywiódł, że tylko wyjątkowo naganne zachowanie byłego członka Zarządu związane z pełnieniem funkcji może stanowić jednocześnie podstawę wykluczenia go z grona członków spółdzielni. Zauważył, że w świetle judykatury, postępowanie członka dające podstawę wykluczenia musi być nie tylko zawinione, lecz także nakierowane na szkodzenie spółdzielni i z tej przyczyny nie dające się pogodzić z celami i zasadami spółdzielczości (por. m. in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 maja 1973 r., I Cr 242/73, OSNCP 1974/5/91, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 września 2007 r., IV CSK 122/07, OSNC – ZD 2008/3/74).

Mając powyższe na względzie Sąd pierwszej instancji uznał, iż co do zasady niekompetencja członka zarządu nie uzasadnia wykluczenia go z członkostwa w spółdzielni, albowiem podstawową, funkcjonalnie trafną i właściwą sankcją jest odwołanie go z pełnionej funkcji. Wskazał, że można dopuścić sytuację, gdy przewinienia członka zarządu, będącego jednocześnie członkiem spółdzielni, będą tak istotne, że dalsze jego pozostawanie w szeregach członków nie da się pogodzić chociażby z zasadami współżycia społecznego. Konieczność wykluczenia członka zarządu z grona członków spółdzielni może jednak w ocenie Sądu wchodzić w rachubę jedynie w przypadku ewidentnego, świadomego i wysoce nagannego działania na szkodę spółdzielni, np. w przypadku popełnienia na jej szkodę przestępstwa majątkowego.

Uwzględniając powyższe Sąd doszedł do przekonania, że jakkolwiek zachowaniem swoim powodowie naruszyli postanowienia statutu pozwanej Spółdzielni oraz poniechali podjęcia decyzji mogących mieć wpływ na poprawę sytuacji pozwanej, jednakże takie działania lub zaniechania winny być oceniane wyłącznie w kontekście zarzucalnego braku kompetencji członków Zarządu i tym samym mogło uzasadniać ich odwołanie z pełnionych funkcji. Jednocześnie Sąd nie dopatrzył się podstaw do uznania, że zaistniałe po ich stronie nieprawidłowości cechowały się rażącą nagannością, usprawiedliwiającą zastosowanie wobec powodów najsurowszej i z założenia ostatecznej sankcji organizacyjnej w postaci wykluczenia ze Spółdzielni.

Odnosząc się konkretnie do pierwszego z zarzutów stawianych powodom, a mianowicie przyjęcia pięciu nowych członków do Spółdzielni, Sąd wskazał, że poza sporem stron pozostawało, iż nowoprzyjęci są członkami rodzin ówczesnych członków Zarządu (powodów). Jednocześnie pozwana nie podnosiła żadnych okoliczności, które miałyby zaświadczać o tym, że przyjmując nowych członków Spółdzielni Zarząd dopuścił się naruszenia jakichkolwiek przepisów natury porządkowej czy organizacyjno-ustrojowej ustawy – Prawo spółdzielcze lub postanowień statutu, w szczególności niekwestionowanym było, iż nowi członkowie należeli do grona rzemieślników (§ 8 ust. 1 pkt 1 statutu). Sąd nie podzielił przywoływanej w tej mierze argumentacji pozwanej. Wskazał, że zgodnie z treścią statutu Spółdzielni przyjmowanie nowych członków pozostawiono w wyłącznej gestii Zarządu, który nie jest obowiązany do uzyskiwania akceptacji czy kontrasygnaty przy podjęciu takiej decyzji ze strony pozostałych organów statutowych. Poza tym, jakkolwiek prawdą jest, że już od kilku lat pozwana Spółdzielnia nie przyjmowała nowych członków, to brak jest jednak dowodów zaświadczających o tym, że taki stan rzeczy wynikał ze stanowczo i świadomie podjętej decyzji Walnego Zgromadzenia, nie zaś wyłącznie z braku kandydatów do wstąpienia w jej szeregi. Ze zgromadzonych w sprawie dokumentów nie wynika także, aby Walne Zgromadzenie pozwanej podjęło próby dokonania stosownej zmiany treści statutu w sposób ograniczający lub wykluczający możliwość przyjmowania nowych członków. Sąd podniósł również, że w 2011 r. i w 2012 r. pozwana poddana została lustracji, w wyniku której bezspornie zalecono Spółdzielni przyjmowanie nowych członków, co wydawało się koniecznością z punktu widzenia art. 15 § 1 ustawy – Prawo spółdzielcze, zgodnie z treścią którego spółdzielnia liczy co najmniej 10 członków. Sąd uznał za nieudowodnione twierdzenia pozwanej, jakoby przyjęcie przez powodów nowych członków (osób im bliskich) nie miało na celu podtrzymania istnienia Spółdzielni, lecz wyłącznie chęć spowodowania, aby bliscy powodów uczestniczyli w podziale majątku likwidowanej Spółdzielni. Mimo podnoszenia przez pozwaną okoliczności zamiaru zakończenia swojej działalności, nie przedłożyła ona i nie przywołała odpowiedniej w tej mierze uchwały Walnego Zgromadzenia jej członków, który jest wyłącznym organem statutowym pozwanej do podjęcia decyzji we wzmiankowanym zakresie. Fakt, że wśród członków Spółdzielni od pewnego czasu była prowadzona debata na temat celowości dalszego funkcjonowania pozwanej, nie oznacza zaś automatycznie, że taka decyzja została podjęta. Z przedłożonej dokumentacji wynika natomiast, że pełniąc funkcję członków Zarządu powodowie już w 2013 r. pozyskali informacje, iż część spółdzielców jest zwolennikiem rozpoczęcia likwidacji pozwanej, w szczególności sprzedaży nieruchomości należącej do pozwanej. Ówczesny Zarząd wyraził wolę dalszego funkcjonowania Spółdzielni i w tym celu postanowił pozyskać nowych członków, co nie tylko pozwoliłoby na rozwój Spółdzielni, lecz także na podjęcie próby wstrzymania jej likwidacji („w ten sposób nie będzie niebezpieczeństwa, że emeryci przegłosują likwidację Spółdzielni”).

Ostatecznie Sąd wskazał, że fakt przyjęcia przez powodów pięciu nowych członków Spółdzielni, będących członkami ich rodzin, nie stanowiło naruszenia przepisów obowiązującego prawa lub postanowień statutu pozwanej. Jednocześnie pozwana nie wykazała, aby przyjęcie nowych członków godziło w jej interesy w sposób uzasadniający skorzystanie z najbardziej dolegliwej kary, a mianowicie jednoczesne odwołanie z funkcji członka Zarządu i wykluczenie z grona członków Spółdzielni, tym bardziej, że jej likwidacja nie była przesądzona.

Odnosząc się do zarzutów postawionych powodom w punktach 3-5 Sąd wskazał, że dotyczą one sytuacji zaistniałych w dłuższym okresie (kilkuletnim), które były znane (lub przynajmniej powinny być znane) pozostałym członkom Spółdzielni. Tak też świadek M. T. zeznała, że fakt nierentowności świadczenia usług księgowych w Spółdzielni znany był od 2010 r., podobnie spółdzielcy mieli świadomość istnienia długów z tytułu najmu lokali użytkowych.

Sąd wskazał, że mimo istnienia wspomnianych wyżej okoliczności, ani członkowie Rady Nadzorczej, ani spółdzielcy podejmujący uchwały lub rezolucje w ramach obrad Walnego Zgromadzenia, nie artykułowali zarzutów czy braku akceptacji co do sposobu zarządzania Spółdzielnią. Wręcz przeciwnie, członkom Zarządu corocznie udzielano absolutorium. Obowiązek sprawowania kontroli i nadzoru nad działalnością Zarządu i całej Spółdzielni spoczywa na Radzie Nadzorczej, przy czym trudno uznać, by zaistniały stan rzeczy miałby usprawiedliwiać wyłącznie fakt przedstawiania ogólnikowej dokumentacji księgowej Spółdzielni. Do uprawnień Rady Nadzorczej należy bowiem m. in. możliwość weryfikacji materiałów przekazywanych jej przez członków Zarządu.

Dodatkowo Sąd miał na względzie, że w okresie sprawowania przez powodów funkcji członków Zarządu pozwana Spółdzielnia była poddawana procedurom lustracyjnym, w wyniku których dokonywano oceny działalności Zarządu jako sprawowanego prawidłowo, oszczędnie i zgodnie z obowiązującymi przepisami, statutem i uchwałami organów statutowych. W tej sytuacji, wobec braku formalnego podniesienia zastrzeżeń co do działalności Zarządu zarówno przez organy statutowe pozwanej, jak i lustratorów (...) w W., trudno jest uznać, że powodowie jako członkowie Zarządu dopuścili się tak rażących naruszeń, które mogłyby stanowić podstawę pozbawienia ich członkostwa w pozwanej (...).

Inną rzeczą jest, że w myśl zapisów statutowych pozwanej Spółdzielni ukaranie członka nie wykonującego ciążących na nim obowiązków m. in. poprzez zastosowanie upomnienia lub wykluczenie z grona członków, możliwe jest w terminie 3 miesięcy od daty powzięcia wiadomości o przewinieniu. Okoliczności wskazane w zarzutach odnoszących się do działalności powodów były znane stronie pozwanej już znacznie wcześniej, a tym samym nie mogą stanowić podstawy ich wykluczenia w marcu 2015 r. Gdyby zaś nawet przyjąć tezę, że członkowie obecnego Zarządu pozwanej powzięli informacje o sposobie prowadzenia spraw Spółdzielni dopiero po objęciu funkcji w czerwcu 2014 r., to i tak podjęcie uchwały w sprawie wykluczenia powodów w dniu 17 marca 2015 r. stanowiłoby naruszenie § 15 statutu.

Sąd pierwszej instancji wskazał, że strona pozwana nie udowodniła zasadności podnoszonych twierdzeń, jakoby termin określony w § 15 Statutu odnosił się wyłącznie do stosowania kar porządkowych wobec członków Spółdzielni, a tym samym nie ma zastosowania w realiach niniejszej sprawy. Przepis § 15 ust. 1 stanowi bowiem, że wobec członków nie wykonujących obowiązków wynikających ze Statutu Rada może zastosować upomnienie, naganę, naganę z ostrzeżeniem, względnie wykluczenie z przyczyn określonych w § 21 Statutu. W tym kontekście wykluczenie z grona członków Spółdzielni stanowi jedną z form kary wobec członków działających sprzecznie ze Statutem, w rezultacie termin określony w § 15 ust. 2 winien być stosowany do każdego z rodzaju kar wymienionego w § 15 ust. 1 Statutu. W ocenie Sądu, treść Statutu pozwanej nie daje podstaw do uznania zgodnie z twierdzeniami pozwanej, że omawiany termin odnosi się wyłącznie do kar porządkowych stosowanych wobec jej pracowników.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy uznał, że zarzuty wskazane w punktach 3-5 zaskarżonych uchwał, zostały podniesione po upływie terminu wskazanego w § 15 statutu pozwanej, a tym samym nie mogą być przyczyną karania powodów za stwierdzone przez Radę Nadzorczą nieprawidłowości.

Ubocznie Sąd zauważył, że Zarząd rozpatrywał możliwość podjęcia dalszych działań przeciwko dłużnikom Spółdzielni z tytułu zaistniałych zaległości w płatności czynszu najmu. Jak wynika z treści protokołów zebrań członków Zarządu, po uzyskaniu tytułów wykonawczych przeciwko dłużnikom oraz umorzeniu egzekucji z uwagi na ich niewypłacalność, rozważano możliwość m. in. zainicjowania postępowań sądowych przeciwko członkom zarządu (...). Ostatecznie jednak, po skonsultowaniu się z dwoma prawnikami, powodowie (do czego mieli w ramach marginesu decyzyjnej swobody pełne prawo) doszli do przekonania, że szanse na odzyskanie płatności są niewielkie, zaś wszczęcie kolejnych postępowań sądowych będzie się wiązało z generowaniem znacznych i wątpliwych do realnego odzyskania kosztów procesu.

Niewątpliwie podejmowanie decyzji tego rodzaju stanowi część działań o charakterze menedżerskim, a tym samym są one są obarczone określonym ryzykiem ewentualnego niepowodzenia. Trudno jest bowiem czynić kategoryczne ustalenia, że dalsze prowadzenie działań w kierunku poszukiwania odpowiedzialności subsydiarnej przyniosłoby Spółdzielni z góry pewne, oczekiwane rezultaty. Przeciwnie, w ocenie Sądu, nie sposób wykluczyć, iż mimo poniesienia dodatkowych kosztów sądowych zainicjowanie postępowań sądowych nie miałoby wpływu na realną ściągalność przedmiotowego zadłużenia. Natomiast w przypadku braku osiągnięcia oczekiwanego rezultatu w drodze kolejnych inicjowanych postępowaniach sądowych Zarząd mógłby narazić się na zarzut zbędnego zaangażowania niemałych środków na poniesienie kosztów sądowych i wynagrodzenie pełnomocnika profesjonalnego. Jak wskazała pozwana, jej roczne przychody wynoszą około 50.000 zł, w związku z czym narażenie Spółdzielni na zbędne poniesienie kosztów stanowiłoby odczuwalny uszczerbek majątkowy.

Uwzględniając powyższe Sąd uznał, że charakter i element ryzyka podejmowania decyzji w sprawie prowadzenia szerszych działań windykacyjnych, w przypadku braku dowodów jednoznacznie świadczących o świadomym działaniu członków Zarządu na szkodę pozwanej, nie może uzasadniać wykluczenia ich z grona członków Spółdzielni. Nietrafność bowiem w podejmowaniu tychże decyzji można oceniać wyłącznie w kontekście odpowiedzialności członków Zarządu, nie stanowi zaś dostatecznej faktycznie i prawnie przyczyny podjęcia najpoważniejszej z możliwych sankcji wobec spółdzielcy, tj. jego wykluczenia.

Podobnie Sąd ocenił kwestię świadczenia przez Spółdzielnię usług księgowych w sytuacji, gdy koszt ich utrzymania przewyższał uzyskiwane realnie z tego tytułu dochody. Także w tym przypadku zachodzi ewidentna sytuacja podjęcia bądź poniechania działań o charakterze zarządczym, za które to wewnątrzorganizacyjną odpowiedzialność powinien ponosić członek Zarządu, nie zaś członek Spółdzielni.

Co się zaś tyczy zawierania fikcyjnych – zdaniem pozwanej – umów z R. S. (1), Sąd Okręgowy zauważył, że rzeczywiście celowość podpisania tych umów może budzić wątpliwości. Niemniej jednak zgromadzone w sprawie dowody nie pozwalają na postawienie jednoznacznej tezy, że poprzez podjęcie czy tolerowanie zarzucanej czynności prawnej powodowie dopuścili się działania nakierowanego na szkodzenie Spółdzielni tym bardziej, że powód R. S. (1) zwrócił pobrane zaliczki powiększone o umowne odsetki (3%). Uwzględniając dodatkowo wcześniej wskazywaną okoliczność, że powodowie mogli zostać wykluczeni z grona członków za naruszenie postanowień statutu i dobrych obyczajów w ciągu 3 miesięcy od dnia wykrycia nieprawidłowości, również ten zarzut nie mógł w tych warunkach stanowić podstawy ich wykluczenia.

Wykluczając z grona spółdzielców powodów ad 1 i ad 2, pozwana podniosła dodatkowy zarzut, tj. brak uregulowania należności za usługi księgowe. Odnosząc się do tej kwestii Sąd wskazał, że nie mógł on być podstawą wykluczenia powodów, gdyż stanowiło to naruszenie § 15 statutu pozwanej. Zaległości w płatności powodów powstały bowiem jeszcze w 2012 r., zaś do ich spłaty doszło na początku 2015 r., co oznacza, że organy statutowe Spółdzielni miały wystarczająco dużo czasu i sposobności po temu by zastosować sankcję wobec swojego członka. Skoro zaś pozwana zrezygnowała z podjęcia działań wymuszających spłatę zadłużenia, trudno jest przyjąć za racjonalne i zgodne z dobrymi obyczajami wykluczenie powodów ze Spółdzielni już po dokonaniu całkowitej spłaty zadłużenia. Inną rzeczą jest, że strona pozwana nie wykazała, że brak zapłaty przez powodów za usługi księgowe jest wynikiem ich winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa tym bardziej, że pomiędzy powodami a Spółdzielnią (dyrektorem) zostały poczynione ustalenia w zakresie ratalnej spłaty zadłużenia.

Biorąc pod uwagę wszystkie wyżej wskazane okoliczności, Sąd rozpoznający sprawę uznał, że żaden z wyżej wskazanych zarzutów postawionych powodom w uchwałach Rady Nadzorczej z dnia 17 marca 2015 r., utrzymanych w mocy przez Walne Zgromadzenie Członków pozwanej Spółdzielni dnia 24 czerwca 2015 r., nie zasługiwał na uwzględnienie w kontekście uznania go za dostateczną podstawę dla wykluczenia powodów ze spółdzielni.

Końcowo Sąd wskazał, iż powodowie nie tylko byli członkami założycielami Spółdzielni (F. R. i R. S.) i przez wiele lat jej funkcjonowania wykazali się wieloma zasługami na rzecz pozwanej, lecz także sprawowali swoje funkcje bez jakiegokolwiek wynagrodzenia.

W tym stanie rzeczy, na podstawie na podstawie art. 42 § 3 ustawy z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze, Sąd uchylił zaskarżone uchwały Walnego Zgromadzenia Członków pozwanego z dnia 24 czerwca 2015 r. orzekając jak w sentencji.

O kosztach procesu Sąd orzekł stosownie do art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 11 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (t. j. Dz. U. z 2013 r., poz. 461).

Apelację od powyższego wyroku wywiodła pozwana Spółdzielnia zaskarżając go w całości i zarzucając:

1) naruszenie przepisów postępowania cywilnego, które miało wpływ na treść wyroku tj.:

1.1) nierozpoznanie istoty sprawy poprzez nie dokonanie w sentencji orzeczenie Sądu w pkt I wzruszenia Uchwały nr(...)z dnia 17 marca 2015 r. Rady Nadzorczej o pozbawieniu F. R. (1) członkostwa (...)w O. przez wykluczenie,

1.2) nierozpoznanie istoty sprawy poprzez nie dokonanie w sentencji orzeczenia Sądu w pkt II wzruszenia Uchwały nr (...)z dnia 17 marca 2015 r. Rady Nadzorczej o pozbawieniu R. S. (1) członkostwa (...)w O. przez wykluczenie,

1.3) nierozpoznanie istoty sprawy poprzez nie dokonanie w sentencji orzeczenia Sądu w pkt III wzruszenia Uchwały nr(...) z dnia 17 marca 2015 r. Rady Nadzorczej o pozbawieniu W. P. członkostwa Wojewódzkiej (...) Spółdzielni (...) w O. przez wykluczenie,

2) dokonanie przez Sąd I instancji ustaleń sprzecznych z materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie poprzez:

2.1) ustalenie, iż zarząd Spółdzielni miał pełne uprawnienie do przyjmowania nowych członków podczas gdy spółdzielnia, co jest bezsporne nie prowadzi działalności gospodarczej,

2.2) ustalenie, że zarzuty zawarte w uchwałach Rady Nadzorczej (...) N. w O. postawione powodom w pkt 3-5 zaskarżonych uchwał Rady Nadzorczej, a mianowicie braku nadzoru nad pracą dyrektor J. - B., doprowadzenie do nieściągalności zadłużenia (...) i wyrządzenie szkody w mieniu Spółdzielni w kwocie ponad 40.000 zł, wieloletnie tolerowanie nierentownych usług księgowych, co spowodowało szkodę w mieniu Spółdzielni w kwocie ponad 96.000 zł oraz zawieranie fikcyjnych umów pomiędzy Spółdzielnią a jej Prezesem R. S. (1) i wypłacenie mu zaliczek a conto tych umów w kwocie 20.000 zł pomimo naruszenia statutu §14 ust. l pkt p 7 i art. 18 § 2 pkt. 5 ustawy prawo spółdzielcze określających obowiązki członków Spółdzielni, nie stanowią przesłanek do pozbawienia powodów członkostwa przez wykluczenie,

2.3) ustalenie, że przyjęcie nowych członków nie godziło w interesy Spółdzielni i interesy pozostałych członków Spółdzielni.

3) naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. w sposób, który miał istotny wpływ na rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie, sąd dokonał jednostronnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego wybierając z niego tylko te dowody lub ich fragmenty, które odpowiadały przyjętej przez siebie tezie rozstrzygnięcia, pomijając przy tym dowody przeciwne zaoferowane przez pozwaną Spółdzielnię i nie poddając ich ocenie, nadto dokonał dowolnych ustaleń faktycznych pozostających w sprzeczności z przepisami prawa, zasadami logiki oraz doświadczenia życiowego,

4) naruszenie przepisów prawa materialnego:

4.1) art. 24 § 1 ustawy z dnia 16.09.1982 r. ustawy prawo spółdzielcze w związku z § 21 statutu spółdzielni poprzez błędne zastosowanie oraz wadliwą wykładnię i w konsekwencji wadliwe zastosowanie § 15 statutu Spółdzielni poprzez przyjęcie „że ukaranie członka nie wykonującego ciążących na nim obowiązków m. in. poprzez wykluczenie z grona członków możliwe jest w terminie 3 miesięcy od daty powzięcia wiadomości o przewinieniu", podczas gdy pozbawienie członkostwa przez wykluczenie uregulowanie w art. 24 § 1 ustawy prawo spółdzielcze i § 21 statutu spółdzielni nie jest „karą" lecz rozwiązaniem stosunku cywilnoprawnego i powzięcie uchwały o wykluczeniu jeżeli istnieją przesłanki uzasadniające merytoryczna zasadność uchwały, nie jest uzależnione od zachowania terminu ani ustawowego, ani też statutowego, pozwana nie jest spółdzielnią pracy, do której miałby zastosowanie art. 193 i art. 194 ustawy prawo spółdzielcze,

4.2.) naruszenie art. 6 k.c. poprzez przyjęcie, że strona pozwana nie udowodniła „jakoby termin określony w § 15 statutu odnosił się wyłącznie do stosowania kar porządkowych wobec członków Spółdzielni, a tym samym nie ma zastosowania w realiach niniejszej sprawy" podczas gdy pozwaną w procesie cywilnym obciąża obowiązek udowodnienia faktów, a nie prawa, czy też jego wykładni.

Wskazując na powyższe skarżąca wniosła o:

1) uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania,

względnie o:

2) zmianę zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie powództwa,

3) zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda kosztów postępowania wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych za obie instancje.

W odpowiedziach na apelację powód W. P. oraz R. S. (1) wnieśli o jej oddalenie i zasądzenie od pozwanej na ich rzecz kosztów procesu wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej Spółdzielni jest niezasadna.

W pierwszej kolejności należy dostrzec, że w dniu (...)zmarł powód F. R. (1) (k. 390). Śmierć członka spółdzielni, powoduje ustanie członkostwa. Skutek ten następuje z mocy samego prawa, z chwilą zajścia wspomnianego zdarzenia. Wynika to z art. 25 § 1 zdanie pierwsze ustawy z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze (t.j. Dz.U. 2016 r., poz. 21 ze zm.), który stanowi: "Członka zmarłego skreśla się z rejestru członków spółdzielni ze skutkiem od dnia, w którym śmierć nastąpiła".

Trzeba zwrócić uwagę, że prawa i obowiązki składające się na treść członkostwa są ściśle związane z osobą członka. Służą zaspokojeniu jego indywidualnych potrzeb. Nie przechodzą one zatem na spadkobierców (art. 922 § 2 k.c.), którzy dziedziczą prawa majątkowe.

W tej sytuacji, wobec śmierci powoda F. R. (1), Sąd utracił możność orzekania w sprawie o uchylenie uchwały nr (...)z dnia 24 czerwca 2015 r. Walnego Zgromadzenia Członków (...) utrzymującej w mocy uchwałę Rady Nadzorczej nr (...) z dnia 17 marca 2015 r. w przedmiocie wykluczenia powoda z grona członków pozwanej. Osobisty charakter stosunku członkostwa oznacza, że ewentualni następcy zmarłego nie mogą w jego imieniu kontynuować procesu oraz, że orzeczenie Sądu pierwszej instancji względem F. R. (1) stało się niedopuszczalne w rozumieniu art. 355 § 1 k.p.c. Z tej przyczyny Sąd Apelacyjny na mocy art. 386 § 3 k.p.c. w tej części uchylił wyrok i umorzył postępowanie w sprawie, o czym orzekł jak w punkcie I sentencji.

Sąd Okręgowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, które Sąd Apelacyjny w całości akceptuje i przyjmuje za własne. Za prawidłową Sąd Apelacyjny uznaje poczynioną przez Sąd Okręgowy ocenę zebranych w sprawie dowodów, jak i prawną ocenę żądań powodów R. S. (1) i W. P., a sformułowane w apelacji zarzuty, za chybione.

Całkowicie bezpodstawny jest sformułowany w apelacji zarzut nierozpoznania istoty sprawy. Zgodnie z utrwalonym stanowiskiem Sądu Najwyższego, o nierozpoznaniu istoty sprawy można mówić wówczas, gdy sąd nie odniósł się do tego, co było przedmiotem sprawy, gdy zaniechał zbadania materialnej podstawy żądania, albo merytorycznych zarzutów strony, uznając bezzasadnie, że nie jest to konieczne z uwagi na istnienie przesłanek materialnoprawnych lub procesowych unicestwiających roszczenie (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 20 stycznia 2015 r., V CZ 91/14, LEX nr 1652418; z dnia 5 marca 2015 r., V CZ 126/14, LEX nr 1677147; z dnia 21 maja 2015 r., IV CZ 10/15, LEX nr 1730602, z dnia 26 czerwca 2015 r., I CZ 60/15, LEX nr 1766006 oraz powołane w nich orzeczenia). Oceny, czy sąd pierwszej instancji rozpoznał istotę sprawy, dokonuje się na podstawie analizy żądań pozwu i przepisów prawa materialnego stanowiących podstawę rozstrzygnięcia, nie zaś na podstawie ewentualnych wad postępowania, czy błędów w związku z subsumpcją ustalonych faktów pod normę materialnoprawną (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 września 2014 r., III CZ 35/14, LEX nr 1532746). Przez pojęcie "nierozpoznania istoty sprawy" w rozumieniu art. 386 § 4 k.p.c. należy rozumieć niezałatwienie przedmiotu sporu, czyli nierozstrzygnięcie o żądaniu stron, całkowite zaniechanie wyjaśnienia istoty lub treści spornego stosunku prawnego. Wykładnia językowa, systemowa i funkcjonalna tego zwrotu pozwala na przyjęcie, że wszelkie inne wady rozstrzygnięcia, dotyczące naruszeń prawa materialnego, czy też procesowego (poza nieważnością postępowania i nieprzeprowadzeniem postępowania dowodowego w całości) nie uzasadniają uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 września 2016 r., II CZ 96/16, LEX nr 2112308).

Analiza treści zaskarżonego wyroku i jego uzasadnienia nie potwierdza zarzutu nierozpoznania istoty sprawy w przedstawionym rozumieniu tego pojęcia. Zdaniem skarżącej nierozpoznanie istoty sprawy polega na niedokonaniu w sentencji orzeczenia wzruszenia odpowiednich uchwał Rady Nadzorczej (nr (...) z dnia 17 marca 2015 r. o pozbawieniu członkostwa R. S. (1) i nr (...) z dnia 17 marca 2015 r. o pozbawieniu członkostwa W. P.). Zarzut ten jest błędny. W okolicznościach przedmiotowej sprawy nie było możliwości, jak i potrzeby uchylenia uchwał Rady Nadzorczej. Trzeba bowiem pamiętać o tym, że w świetle art. 321 § 1 k.p.c. sąd nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, ani zasądzać ponad żądanie. Zakaz orzekania ponad żądanie, będący przejawem zasad dyspozycyjności i kontradyktoryjności, oznacza, że o treści wyroku zarówno w sensie pozytywnym, jak i negatywnym decyduje żądanie strony.

W tym przypadku żądanie powodów było jednoznacznie, gdyż domagali się oni uchylenia uchwał 24 czerwca 2015 r. nr (...) (wydanej wobec powoda R. S. (1)) i nr (...) (wydanej wobec powoda W. P.) Walnego Zgromadzenia pozwanej Spółdzielni utrzymujących w mocy zaskarżone uchwały Rady Nadzorczej. Przy tak ujętym żądaniu pozwu, Sąd pierwszej instancji nie mógł uchylić również uchwał Rady Nadzorczej, gdyż orzekłby co przedmiotu, który nie był objęty żądaniem. Tym niemniej brak wzruszenia wspomnianych uchwał Rady Nadzorczej w żaden sposób nie niweczy celu, do którego osiągnięcia zmierzali powodowie. Jasne jest bowiem, że wskutek uchylenia uchwał Walnego Zgromadzenia Członków (...)pozostają oni w gronie jej członków. Uchylenie uchwał Walnego Zgromadzenia Członków (...), utrzymujących w mocy uchwały Rady Nadzorczej w przedmiocie wykluczenia powodów z grona członków pozwanej, jest wyrazem negatywnej oceny działań Spółdzielni zmierzających do pozbawienia powodów członkostwa i oznacza, że odwołania powodów od uchwał Walnego Zgromadzenia były zasadne. Zatem ich wykluczenie ze Spółdzielni jest nieskuteczne.

Gdy chodzi zaś o zarzut naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. należy wskazać, że dla jego skuteczności nie wystarcza ogólnikowe zarzucenie jednostronnej oceny zebranego materiału dowodowego i wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych, odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Niezbędne jest wskazanie, jakie kryteria oceny naruszył sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłusznie uznając je za wiarygodne i posiadające moc dowodową, wskazanie, że pominął w swojej ocenie niektóre dowody, ewentualnie wykazanie, że sąd przy ocenie dowodów uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego. Jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo - skutkowych, to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2002 r., II CKN 817/00, Lex nr 56906). Tymczasem, podniesiony w apelacji naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. dowodów nie został powiązany z podważeniem przesłanek tej oceny, miał charakter polemiczny i ogólnikowy.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, dokonana przez Sąd pierwszej instancji ocena dowodów nie wykracza poza granice zakreślone przepisem art. 233 § 1 k.p.c.; nie sposób zarzucić jej dowolności, czy braku logiki. Sąd Okręgowy opierając się na zgromadzonych dowodach wyprowadził wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym. Uwagę zwraca, że strona pozwana w ramach zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. i zarzutu sprzeczności ustaleń z materiałem dowodowym kwestionuje nie tyle ustalenia Sądu i ocenę dowodów, lecz przede wszystkim nie zgadza się z dokonaną przez Sąd Okręgowy materialnoprawną oceną ustalonych faktów. Ocena ta jest jednak ze wszech miar prawidłowa i zasługuje na podzielenie.

Przede wszystkim należy się zgodzić z Sądem pierwszej instancji, iż stawiane powodom zarzuty, stanowiące podstawę wykluczenia ich z grona członków pozwanej zostały podniesione z naruszeniem § 15 ust. 2 Statutu pozwanej.

Zgodnie z § 15 ust. 1 statutu wobec członków nie wykonujących obowiązków wynikających ze Statutu Rada może zastosować upomnienie, naganę, naganę z ostrzeżeniem, względnie wykluczenie z przyczyn określonych w § 21 Statutu. Zgodnie z ust. 2 kara nie może być stosowana po upływie 3 miesięcy od powzięcia wiadomości o przewinieniu.

Strona pozwana nie kwestionuje, iż podjęcie uchwał o wykluczeniu powodów z grona członków Spółdzielni nastąpiło już po upływie wyżej wskazanego terminu. W tej mierze nie można mieć zresztą żadnych wątpliwości, skoro nowych członków do Spółdzielni przyjęto na podstawie decyzji Zarządu podjętej w dniu 18 kwietnia 2013 r., a stawiane powodom zarzuty w punktach 3-5 dotyczą sytuacji zaistniałych w dłuższym (kilkuletnim) okresie, zaś zarzut w punkcie 2 dotyczy zaległości w płatności powstałych w 2012 r. Pozwana broniąc się przed zarzutem spóźnionej decyzji w przedmiocie wykluczenia powodów z grona członków Spółdzielni, prezentuje własną wykładnię powyższego postanowienia Statutu podnosząc, iż wskazane w § 15 ust. 2 słowo „kara” nie obejmuje swym zakresem wykluczenia z grona członków Spółdzielni. Zdaniem pozwanej wykluczenie nie jest karą i nie jest uzależnione od zachowania jakiekolwiek terminu.

Sąd Apelacyjny nie zgadza się z taką wykładnią omawianej regulacji Statutu. Stanowisko pozwanej stanowi w istocie nadinterpretację § 15 i nie znajduje żadnego uzasadnienia. Należy podkreślić, że treść § 15 jest czytelna i zrozumiała, nie nastręcza wątpliwości interpretacyjnych. W żaden sposób nie da się z niego wywieść, iż trzymiesięczny termin dotyczy upomnienia, nagany, nagany z ostrzeżeniem i nie dotyczy wykluczenia. Z regulacji zawartej w ust. 2 wynika, iż odnosi się ona do wszystkich możliwych do zastosowania przez Radę Spółdzielni sankcji, nie wyłączając upomnienia. Gdyby rzeczywiście zamiarem Spółdzielni było przyjęcie możliwości wykluczenia członków ze Spółdzielni bez względu na datę powzięcia wiadomości o przewinieniu, to zostałoby to uregulowane w Statucie. Wystarczyłoby w tej mierze dodać w § 15 ust. 3 o treści np. „powyższy termin nie dotyczy wykluczenia”. Takiego zapisu jednak nie zawarto.

Trzeba też zauważyć, że w § 15 jest mowa o „karze”, a nie o „karze porządkowej”, co niweczy argumenty, apelacji, iż termin ten dotyczy tylko upomnienia, nagany, nagany z ostrzeżeniem, a nie dotyczy wykluczenia, które nie jest karą porządkową. Statut nie rozróżnia kar porządkowych, od innych rodzajów kar, czy sankcji. Wszystko wskazuje na to, iż termin „kara” w Statucie został użyty w potocznym i powszechnym rozumieniu tego słowa, a zgodnie z definicją oznacza on niekomfortową sytuację (niewygoda, cierpienie fizyczne lub psychiczne, dolegliwość), którą ktoś musi znosić za to, że zrobił coś złego (por. Wielki Słownik Języka Polskiego, www.wsjp.pl). W tym kontekście wykluczenie, o jakim mowa w § 15 Statutu stanowi bez wątpienia „karę” i to najbardziej dolegliwą.

Wobec powyższego należy stwierdzić, iż już tylko z racji niedotrzymania wyżej wskazanego terminu wykluczenie powodów z grona członków Spółdzielni nie mogło być skuteczne.

Tym niemniej należy przyznać słuszność Sądowi pierwszej instancji, iż zarzuty stawiane powodom nie uzasadniały zastosowania wobec nich tak dolegliwej sankcji jaką jest wykluczenie z grona członków Spółdzielni.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, nie można wadliwych działań członków Zarządu Spółdzielni, będących jednocześnie członkami Spółdzielni, odnosić wprost do przesłanek wykluczenia członka ze spółdzielni.

Zgodnie z treścią przepisu art. 24 § 2 Prawa spółdzielczego wykluczenie członka ze spółdzielni może nastąpić w wypadku, gdy z jego winy umyślnej lub z powodu rażącego niedbalstwa dalsze pozostawanie w spółdzielni nie da się pogodzić z postanowieniami statutu spółdzielni lub dobrymi obyczajami. Statut określa przyczyny wykluczenia.

W § 21 ust. 1 Statutu wskazano, że członek może być wykluczony ze Spółdzielni w przypadku, gdy z jego winy dalsze pozostawanie w Spółdzielni nie da się pogodzić z postanowieniami Statutu lub zasadami współżycia społecznego. Zgodnie z ust. 2 wykluczenie może nastąpić w szczególności, gdy członek:

1)  świadomie szkodzi Spółdzielni lub działa wbrew jej interesom,

2)  poważnie narusza zasady współżycia społecznego, w szczególności uporczywie narusza postanowienia Statutu, regulaminów i innych uchwał organów,

3)  uporczywie uchyla się od wykonywania istotnych zobowiązań wobec Spółdzielni,

4)  świadomie wprowadza Spółdzielnię w błąd w celu nabycia określonych uprawnień.

W przedmiotowej sprawie wszystkie postawione powodom zarzuty odnoszą się do sprawowanej przez nich funkcji członków Zarządu. Za poglądem wyrażonym w wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 27 lutego 2013 r., sygn. I ACa 6/13, ( LEX nr 1344332) należy stwierdzić, że wobec źle działających członków organów spółdzielni podstawową sankcją jest odwołanie ich z funkcji. Niekompetencja członka zarządu w wykonywaniu przez niego funkcji nie uzasadnia automatycznego wykluczenia go z członkostwa spółdzielni. Owszem, nie można wykluczyć sytuacji, gdy przewinienia członka zarządu, będącego jednocześnie członkiem spółdzielni, będą tak istotne, że dalsze jego pozostawanie w szeregach członków nie da się pogodzić chociażby z zasadami współżycia społecznego. Tym niemniej konieczność wykluczenia może wchodzić w grę w przypadkach szczególnie jaskrawych naruszeń, ewidentnego i świadomego działania na szkodę spółdzielni, w szczególności w przypadku popełnienia na jej szkodę przestępstwa majątkowego.

W okolicznościach przedmiotowej sprawy nie można skutecznie zarzucić powodom jaskrawych, ewidentnych przewinień. Brak jest przesłanek do przypisania im winy umyślnej, czy rażącego niedbalstwa. Nie można przyjąć, aby zaistniała którakolwiek z uszczegółowionych w Statucie przesłanek wykluczenia. Owszem, być może niektóre z działań powodów można by określić jako nieudolne, czy nieefektywne (co się tyczy egzekwowania opłat z tytułu wynajmowania lokali, czy utrzymywania nierentownego biura rachunkowego), tym niemniej nie mogły one stanowić o wykluczeniu ich ze Spółdzielni. Takie działania uprawniały do odwołania powodówz zajmowanej funkcji, co zresztą miało miejsce.

Wszystkie wskazane powodom przyczyny wykluczenia ich ze Spółdzielni zostały szczegółowo i wszechstronnie omówione przez Sąd Okręgowy. Sąd Apelacyjny rozważania te podziela i w związku z tym nie zachodzi potrzeba ich szczegółowego powtarzania.

Tym niemniej słuszność należy przyznać Sądowi pierwszej instancji, iż powodowie jako członkowie Zarządu Spółdzielni byli uprawnieni do przyjmowania nowych członków. Powodowie nie naruszyli postanowień Statutu spółdzielni, jak również ustawy Prawo spółdzielcze. Zgodnie z treścią Statutu przyjmowanie nowych członków należało do gestii członków Zarządu i nie było w żaden sposób powiązane z koniecznością akceptacji tej decyzji przez pozostałe organy statutowe. Zapis Statutu nie został zmieniony, nie została też podjęta decyzja o likwidacji Spółdzielni. Trzeba też pamiętać o tym, że zalecenie zwiększenia członków Spółdzielni wynikało z przeprowadzonej w 2011 i 2012 r. lustracji. Wbrew stanowisku apelacji, okoliczność takiego zalecenia (a nie nakazania, jak wskazuje apelująca) należy uznać za udowodnioną, gdyż znajduje ona potwierdzenie w sprawozdaniu Zarządu (...)w O. z działalności w okresie od 1.01.2012 r. do 31.12.2012 r. (k. 121 v.). Brak prowadzenia działalności gospodarczej przez Spółdzielnię, podnoszony w apelacji, nie mógł stać na przeszkodzie powołaniu nowych członków, skoro nie przewidziały tego zapisy Statutu. Wypada w tym miejscu wspomnieć, iż prowadzenie własnej działalności gospodarczej nie stanowiło jedynego statutowego zadania Spółdzielni. Należało do nich także organizowanie działalności usługowej, wytwórczej i handlowej oraz udzielanie pomocy członkom w wykonywaniu ich zadań.

Jeśli chodzi o zarzuty postawione powodom w punktach od 3-5 zaskarżonych uchwał tj. - brak nadzoru nad pracą Dyrektora Spółdzielni i tolerowanie niegospodarności (doprowadzenie do nieściągalnego zadłużenia (...) oraz B. M. (1)), wieloletnie tolerowanie świadczenia nierentownych usług księgowych dla 6 rzemieślników, w tym 3 członków Zarządu, akceptowania fikcyjnych umów pomiędzy Spółdzielnią, a jej byłym prezesem Zarządu – R. S. (1), należy zauważyć, że członkom Zarządu corocznie udzielano absolutorium. Poza tym, w okresie sprawowania przez powodów funkcji członków Zarządu, pozwana w 2011 i 2012 r. była poddawana procedurze lustracyjnej przez (...)w W., podczas której oceniano jej działalność gospodarczą i finansową. Stwierdzono wówczas, że działalność Spółdzielni jest prowadzona prawidłowo, oszczędnie, zgodnie z obowiązującymi przepisami, statutem i uchwałami organów statutowych. Jeśli chodzi zaś o postępowanie powodów względem dłużników Spółdzielni, to trzeba dostrzec, że w tej mierze konsultowali się oni z prawnikami. Zaniechanie dalszych kroków prawnych celem wyegzekwowania należności, obarczonego wysokim ryzykiem niepowodzenia, było podyktowane chęcią oszczędności. Dalsze koszty procesu stanowiłby dla Spółdzielni istotne obciążenie. Nie można w tej mierze zarzucić powodom świadomego, celowego działania na szkodę Spółdzielni.

Podobnie rzecz się w przypadku umów zawieranych z R. S. (1), za czym przemawia fakt zwrotu zaliczek. Zasadność zawierania tych umów, choć rodzi pewne wątpliwości, co szczególnie dotyczy drugiej umowy, zawartej w sytuacji niewykonania pierwszej, nie może być oceniona jako świadome szkodzenie Spółdzielni, czy działanie wbrew jej interesom. Spółdzielnia zaliczki odzyskała, zaś stanowisko o pozornym charakterze tych umów, mających stanowić w rzeczywistości niskooprocentowane pożyczki, nie zostało poparte przekonującymi dowodami. Same twierdzenia pozwanej, jak również zaznania B. M. (2), członka Rady Nadzorczej Spółdzielni, w tej mierze nie były wystarczające, tym bardziej, że świadek przyznał, że członek Spółdzielni mógł zaciągnąć zaliczkę na poczet przyszłych prac (k. 305 v., nagranie rozprawy od 00:57:47).

Jeśli chodzi o zarzut braku uregulowania należności za usługi księgowe, dotyczący powoda R. S. (1), to zgodzić się należy z wnioskiem Sądu Okręgowego, że wykluczanie go z grona z członków Spółdzielni, już po spłacie zadłużenia, w sytuacji gdy wcześniej Spółdzielnia nie podejmowała kroków zmierzających do jego odzyskania, godzi w dobre obyczaje. Nie przekonuje przy tym argumentacja pozwanej, iż powód jako członek zarządu nie miał interesu w windykacji własnego zadłużenia. Organem statutowym Spółdzielni jest także Rada Nadzorcza, której rolą jest kontrola i nadzór nad działalnością Spółdzielni. Rada Nadzorcza w ramach swej funkcji kontrolnej i nadzorczej mogła, i powinna była znacznie wcześniej zainteresować się wierzytelnościami Spółdzielni z tytułu świadczonych przez Spółdzielnię usług księgowych.

Reasumując zarzuty apelacji, jako niezasadne, nie mogły odnieść oczekiwanego skutku. W konsekwencji Sąd Apelacyjny orzekł jak w punkcie II wyroku w oparciu o art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego na zasadzie art. 98 § 1 i 3 w zw. art. 99 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy. Spółdzielnia przegrała postępowanie apelacyjne i w związku z tym powinna zwrócić powodom poniesione przez nich koszty, na które składa się w obu wypadkach koszt zastępstwa prawnego w wysokości 270 zł ustalony w przypadku powoda W. P. oparciu o § 8 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. 2015 r., poz. 1800), zaś w przypadku powoda R. S. (3) w oparciu o analogiczne przepisy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2015 r., poz. 1804).

(...)

(...)