Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 22 marca 2016 roku - nr (...) - Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., ustalił, że miesięczną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne M. M. z tytułu zatrudnienia u płatnika składek Przedsiębiorstwo Usługowe (...) J. M. od dnia 1 sierpnia 2015 roku stanowi kwota 500,00 zł. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że M. M. została zatrudniona przez J. M. od dnia 1 marca 2014 roku na czas nieokreślony w wymiarze ¼ etatu z wynagrodzeniem w wysokości 500,00 zł brutto. Jako rodzaj umówionej pracy wskazana została praca biurowa. Następnie na mocy aneksu do umowy o pracę wynagrodzenie brutto M. M. wzrosło do 3.000,00 zł za pracę na pełnym etacie. Jako rodzaj umówionej pracy podano - praca biurowa - obsługa inwestycji i kompleksowa realizacja umów i zleceń. Od dnia 12 października 2015 roku M. M. stała się niezdolna do pracy z powodu choroby przypadającej w okresie ciąży. W ocenie ZUS wynagrodzenie przyznane wnioskodawczyni jest znacznie wyższe niż pozostałych zatrudnionych u płatnika pracowników, a w czasie jej długotrwałej nieobecności nikt nie został zatrudniony na jej miejsce. Zdaniem ZUS nie było faktycznej potrzeby zwiększenia wnioskodawczyni wynagrodzenia oraz wymiaru czasu pracy. Nie znajduje to również potwierdzenia w przedłożonej dokumentacji wykonywanych przez wnioskodawczynię obowiązków. Wskazana podstawa wymiaru składek nie jest zdaniem ZUS adekwatna do ilości i rodzaju powierzonych wnioskodawczyni obowiązków. Wynagrodzenie w wysokości 3.000,00 zł jest w ocenie ZUS wygórowane i ustalone na krótko przed zdarzeniem tworzącym uprawnienie do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, tylko w celu podwyższenia wymiaru zasiłku chorobowego, a następnie macierzyńskiego.

/decyzja - k. 38 - 44 akt ZUS/

Odwołanie od ww. decyzji w dniu 26 kwietnia 2016 roku złożyła pełnomocnik M. M., wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez stwierdzenie, że miesięczną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne wnioskodawczyni od dnia 1 sierpnia 2016 roku stanowi kwota 3.000,00 zł zgodnie z aneksem do umowy o pracę. Ponadto wniosła o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu odwołania podniosła, że wynagrodzenie wskazane w umowie o pracę było adekwatne do zakresu obowiązków świadczonych w pełnym wymiarze czasu pracy. Wnioskodawczyni faktycznie obowiązki te realizowała i pobierała z tego tytułu należne wynagrodzenie w umówionej wysokości. Wynagrodzenie wskazane w umowie było adekwatne do zakresu obowiązku pracownika, cen rynkowych obowiązujących za tego typu prace, zapotrzebowania i możliwości finansowych płatnika składek.

/odwołanie - k. 2 - 5/

W złożonej w dniu 19 maja 2016 roku odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, argumentując jak w treści zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie - k. 8 - 9/

W toku postępowania strony podtrzymały swoje stanowiska w sprawie. Pełnomocnik wnioskodawczyni poparła odwołania i wniosła o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pełnomocnik ZUS wniosła o oddalenie odwołania i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego od obu stron według norm przepisanych. Płatnik J. M. przyłączyła się do stanowiska wnioskodawczyni.

/stanowiska stron - e-protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 00:02:21 - 00:02:56; 02:27:13 - 02:38:13 - płyta - k. 136/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni M. M. urodziła się w dniu (...). W dniu 27 października 2005 roku ukończyła studia magisterskie na kierunku zarządzanie
i marketing na Uniwersytecie (...). W okresie od 28 sierpnia 2006 roku do 27 lipca 2008 roku pełniła służbę przygotowawczą w Policji. Następnie od 1 stycznia 2009 roku do
31 sierpnia 2014 roku pracowała w Urzędzie Marszałkowskim w Ł. na stanowiska inspektora i podinspektora w Wydziale ds. (...) i (...) w Departamencie Polityki (...) oraz w Wydziale ds. (...) i (...) Funduszy (...) w Departamencie Polityki (...) w pełnym wymiarze czasu pracy z wyłączeniem okresu od 1 listopada 2013 roku do 31 grudnia 2013 roku, gdy pracowała w wymiarze 0,6 etatu.
W okresie od lutego do sierpnia 2014 roku wnioskodawczyni korzystała z urlopu bezpłatnego. Umowa została rozwiązana za porozumieniem stron w dniu 31 sierpnia 2014 roku.

/okoliczności bezsporne, a nadto: odpisy świadectw pracy i służby - k. 26 - 29; kopia dyplomu w aktach osobowych - k. 62/

Wnioskodawczyni ukończyła liczne kursy z zakresu obsługi klienta, PR, zarządzania i zamówień publicznych.

/certyfikaty w aktach osobowych - k. 62/

W dniu 1 marca 2014 roku M. M. zawarła z Przedsiębiorstwem Usługowym (...) J. M. umowę o pracę na czas nieokreślony w wymiarze ¼ etatu (2 godziny dziennie) z wynagrodzeniem w wysokości 500 zł brutto miesięcznie. Jako rodzaj umówionej pracy wskazano prace biurowe. Wnioskodawczyni otrzymała pisemny zakres obowiązków, który obejmował: prawidłowe utrzymanie miejsca pracy, tj. ładu i porządku na stanowisku, wykonywanie pracy w godzinach ustalonych przez pracodawcę, prowadzenie ewidencji nabycia towarów i usług, prowadzenie ewidencji sprzedaży, prowadzenie księgi przychodów i rozchodów, wykonywanie innych poleceń przełożonego.

/umowa o prace i zakres czynności pracownika w aktach osobowych - k. 62/

Aneksem z dnia 31 lipca 2015 roku do umowy o pracę, wnioskodawczyni zwiększono wymiar zatrudnienie do pełnego etatu, przyznając wynagrodzenie w wysokości 3000 zł brutto plus premia w wysokości 5 % obrotu firmy netto miesięcznie. Premia miała być pomniejszana o 1/30 za każdy dzień niezdolności do pracy. Jako rodzaj umówionej pracy wskazano pracę biurową, obsługę inwestycji i kompleksową realizację umów i zleceń. Wnioskodawczyni otrzymała pisemny zakres obowiązków, który obejmował: prawidłowe utrzymanie miejsca pracy, tj. ładu i porządku na stanowisku, wykonywanie pracy w godzinach ustalonych przez pracodawcę, prowadzenie ewidencji nabycia towarów i usług, prowadzenie ewidencji sprzedaży, prowadzenie księgi przychodów i rozchodów, przygotowanie dokumentacji przetargowej, przygotowanie dokumentów niezbędnych do realizacji zadań, przygotowanie projektów umów, analiza otrzymywanych dokumentów, organizacja, obsługa i nadzór nad procesem realizacji inwestycji, współpraca z klientami, współpraca z jednostkami merytorycznie powiązanymi z realizowanymi zadaniami, wykonywanie innych poleceń przełożonego.

/aneks do umowy o prace i zakres czynności pracownika w aktach osobowych - k. 62/

Wnioskodawczyni otrzymała zaświadczenia lekarskie o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy na stanowisku pracownika biurowego w Przedsiębiorstwem Usługowym (...).

/zaświadczenia lekarskie w aktach osobowych - k. 62/

J. M. jest matką M. M..

/okoliczność bezsporna/

J. M. od września 2013 roku prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo Usługowe (...) J. M.. Głównym przedmiotem działalności są roboty związane z budową rurociągów przemysłowych i sieci rozdzielczych.

/wydruk z (...) k. 52/

Wcześniej działalność związaną z zakładaniem sieci gazowych i przyłączy od
ok. 1979 roku prowadził ojciec wnioskodawczyni, który zmarł we wrześniu 2013 roku. J. M. zarejestrowała działalność, by przejąć do wykonania umowy zawarte wcześniej przez jej męża. Wcześniej J. M. pomagała mężowi w prowadzeniu działalności gospodarczej. W ramach własnej działalności płatnik przejęła również dotychczasowych pracowników męża.

/zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 01:40:35 - 02:15:55 - płyta - k. 136 w zw. z e - protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 00:02:07 - 00:14:56 - płyta - k. 94; zeznania płatnika - e-protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 02:15:55 - 02:27:13 - płyta - k. 136 w zw. z e - protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 00:45:54 - 00:54:46 - płyta - k. 94; zeznania świadka J. W. - e - protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 01:37:21 - 01:44:04 - płyta - k. 94; zeznania świadka H. K. - e - protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 00:24:27 - 00:38:27 - płyta - k. 136; zeznania świadka M. B. - e - protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 01:17:29 - 01:25:50 - płyta - k. 136/

W chwili rozpoczęcia przez płatnika działalności gospodarczej, wnioskodawczyni była zatrudniona w Urzędzie Marszałkowskim w Ł.. Na wniosek skarżącej ograniczono jej wymiar zatrudnienia do 0,6 etatu. Od tego momentu odwołująca pomagała mamie w prowadzeniu działalności gospodarczej. Następnie w okresie od lutego 2014 roku do sierpnia 2014 roku wnioskodawczyni przebywała na urlopie bezpłatnym w Urzędzie Marszałkowskim, Umowa o pracę została rozwiązana z Urzędem za porozumiem stron w dniu 31 sierpnia 2014 roku. W okresie urlopu bezpłatnego wnioskodawczyni zawarła z J. M. umowę o pracę.

/zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 01:40:35 - 02:15:55 - płyta - k. 136 w zw. z e - protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 00:02:07 - 00:14:56 - płyta - k. 94/

Po zatrudnieniu na ¼ etatu w lutym 2014 roku wnioskodawczyni zajmowała się księgowością i ewidencjonowaniem nabycia towarów i usług. Zapoznawała się dokumentami i sprawami organizacyjnymi firmy. Oprócz wnioskodawczyni u płatnika były jeszcze zatrudnione 3 osoby - kierownik budowy i pracownicy fizyczni.

/zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 01:40:35 - 02:15:55 - płyta - k. 136 w zw. z e - protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 00:02:07 - 00:14:56 - płyta - k. 94; zeznania płatnika - e-protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 02:15:55 - 02:27:13 - płyta - k. 136 w zw. z e - protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 00:45:54 - 00:54:46 - płyta - k. 94/

J. M. zmierzała zatrudnić wnioskodawczynię w pełnym wymiarze czasu pracy – z uwagi na ilość obowiązków, które miała w firmie. Chciała, aby wnioskodawczyni odciążyła ją w tych obowiązkach. Jej zamiarem było stopniowe wycofywane się z prowadzonej działalności, więc swoje dotychczasowe obowiązki chciała powierzyć córce. Po podpisaniu aneksu do umowy w dniu 31 lipca 2015 roku skarżąca zajęła się również organizacją i planowaniem działalności firmy. Świadczyła pracę w biurze i w terenie. Praca w terenie polegała na wożeniu faktur do klientów, współpracy z inspektorami w gazowni oraz z klientami firmy - m. in. S., (...).

/zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 01:40:35 - 02:15:55 - płyta - k. 136 w zw. z e - protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 00:02:07 - 00:14:56 - płyta - k. 94; zeznania płatnika - e-protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 02:15:55 - 02:27:13 - płyta - k. 136 w zw. z e - protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 00:45:54 - 00:54:46 - płyta - k. 94; zeznania świadka K. P. - e - protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 01:14:59 - 01:29:13 - płyta - k. 94; zeznania świadka J. W. - e - protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 01:37:21 - 01:44:04 - płyta - k. 94 zeznania świadka M. Z. - e - protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 01:49:53 - 01:59:59 - płyta - k. 94; zeznania świadka S. Z. - e - protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 00:08:10 - 00:24:27 - płyta - k. 136; zeznania świadka H. K. - e - protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 00:24:27 - 00:38:27 - płyta - k. 136; zeznania świadka J. B. - e - protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 00:38:27 - 00:51:24 - płyta - k. 136; zeznania świadka Z. W. - e - protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 00:59:04 - 01:10:40 - płyta - k. 136; zeznania świadka M. B. - e - protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 01:17:29 - 01:25:50 - płyta - k. 136; zeznania świadka I. G. - e - protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 01:25:50 - 01:36:08 - płyta - k. 136/

Wnioskodawczyni nie podpisywała dokumentów, gdyż uprawniona do tego była wyłącznie J. M. – jako właściciel firmy. Skarżąca odręcznie sporządzała całą dokumentację odbiorową do gazowni. Uczestniczyła w negocjacjach odnośnie umowy na wybudowanie gazociągu na ul. (...), na instalację doziemną z Rymanowskimi (...). Prowadziła księgowość, prowadziła księgę przychodów i rozchodów, sprzedaży oraz nabycia towarów i usług. Wykonywała przelewy, ponieważ miała upoważnienie do konta firmy. Robiła zamówienia i kupowała materiały. Sporządzane pisma podpisywała J. M.. Wnioskodawczyni sporządzała umowy, uczestniczyła w negocjacjach samodzielnie lub z mamą. Były to firmy: (...) sp. z o.o. (przedstawiciel W. M.), S. (przedstawiciel S. Z.), Rymanowskie (...) (przedstawiciel Ł. M.).

/zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 01:40:35 - 02:15:55 - płyta - k. 136 w zw. z e - protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 00:14:56 - 00:29:55 - płyta - k. 94; zeznania płatnika - e-protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 02:15:55 - 02:27:13 - płyta - k. 136 w zw. z e - protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 00:45:54 - 01:01:26 - płyta - k. 94; zeznania świadka K. P. - e - protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 01:14:59 - 01:29:13 - płyta - k. 94, zeznania świadka M. Z. - e - protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 01:49:53 - 01:59:59 - płyta - k. 94; dokumentacja opracowana przez wnioskodawczynię - k. 62; wydruki maili - k. 53 - 61; dokumentacja - k. 62; zeznania świadka S. Z. - e - protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 00:08:10 - 00:24:27 - płyta - k. 136; zeznania świadka H. K. - e - protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 00:24:27 - 00:38:27 - płyta - k. 136; zeznania świadka H. K. - e - protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 00:24:27 - 00:38:27 - płyta - k. 136; zeznania świadka Ł. M. - e - protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 00:53:21 - 00:59:04 - płyta - k. 136; zeznania świadka M. B. - e - protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 01:17:29 - 01:25:50 - płyta - k. 136/

Przedstawiciele tych firm uzgadniali z wnioskodawczynią wysokość zapłaty za dane zlecenie, dokonywali oględzin terenu. Wnioskodawczyni brała udział w 12 postępowaniach przetargowych, z czego 3 wygrała (wykonanie budowy gazociągu i przyłączy na osiedlu oraz przy ul. (...) oraz przy ul. (...) w Z.). Przetargi organizowane są przez gazownię. Koordynowała roboty wykonywane przez firmę. Wnioskodawczyni analizowała dokumentację. Współpracowała z klientami i z instytucjami. Gdy coś się nie zgadzało w projekcie lub brakowało jakiegoś materiału pracownicy zwracali się do wnioskodawczyni. Wnioskodawczyni przekazywała dokumentację na budowie. Wypisywała dokumenty kierownikowi budowy. Pośredniczyła w rozmowach z inspektorem nadzoru, gdy trzeba było nanosić poprawki w projekcie. Wyjaśniała wszelkie wątpliwości co do dokumentacji technicznej, harmonogramu prac.

/zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 01:40:35 - 02:15:55 - płyta - k. 136 w zw. z e - protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 00:14:56 - 00:29:55 - płyta - k. 94; zeznania płatnika - e-protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 02:15:55 - 02:27:13 - płyta - k. 136 w zw. z e - protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 00:45:54 - 01:01:26 - płyta - k. 94; zeznania świadka K. P. - e - protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 01:14:59 - 01:29:13 - płyta - k. 94; zeznania świadka J. W. - e - protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 01:37:21 - 01:44:04 - płyta - k. 94; zeznania świadka M. Z. - e - protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 01:49:53 - 02:10:55 - płyta - k. 94; zeznania świadka W. M. - e - protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 02:12:21 - 02:25:27 - płyta - k. 94; dokumentacja opracowana przez wnioskodawczynię - k. 62; dokumentacja - k. 119-124; dokumentacja - k. 62; zeznania świadka S. Z. - e - protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 00:08:10 - 00:24:27 - płyta - k. 136; zeznania świadka H. K. - e - protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 00:24:27 - 00:38:27 - płyta - k. 136; zeznania świadka J. B. - e - protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 00:38:27 - 00:51:24 - płyta - k. 136; zeznania świadka Ł. M. - e - protokół
z dnia 27 marca 2017 roku - 00:53:21 - 00:59:04 - płyta - k. 136; zeznania świadka Z. W. - e - protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 00:59:04 - 01:10:40 - płyta - k. 136; zeznania świadka I. G. - e - protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 01:25:50 - 01:36:08 - płyta - k. 136/

Po wygranych przetargach J. M. zawierała umowy z firmami. Wnioskodawczyni brała udział w odbiorach instalacji, przyłączy, przyjeżdżała na budowę i kontrolowała wykonywanie prac. Odbiór przyłącza polegał na tym, że wnioskodawczyni otrzymywała projekt przyłącza i sprawdzała, czy są wszystkie, niezbędne dokumenty. Kierownik budowy nadzorował przebieg prac na budowie. Wnioskodawczyni przekazywała potrzebne dokumenty do (...). Zajęcie drogi polegało na złożeniu wniosku o zajęcie pasa drogi. Wnioskodawczyni ustalała terminy z inspektorem nadzoru budowlanego.

/zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 01:40:35 - 02:15:55 - płyta - k. 136 w zw. z e - protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 00:29:55 - 00:45:54 - płyta - k. 94; zeznania płatnika - e-protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 02:15:55 - 02:27:13 - płyta - k. 136 w zw. z e - protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 00:45:54 - 00:54:46 - płyta - k. 94; zeznania świadka K. P. - e - protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 01:29:13 - 01:35:36 - płyta - k. 94; zeznania świadka J. W. - e - protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 01:37:21 - 01:44:04 - płyta - k. 94; dokumentacja opracowana przez wnioskodawczynię - k. 62; zeznania świadka S. Z. - e - protokół z dnia
27 marca 2017 roku - 00:08:10 - 00:24:27 - płyta - k. 136; zeznania świadka J. B. - e - protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 00:38:27 - 00:51:24 - płyta - k. 136; - e - protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 00:38:27 - 00:51:24 - płyta - k. 136

Przed sierpniem 2015 roku zaangażowanie wnioskodawczyni w sprawy firmy było dużo mniejsze. Nie kontaktowała się tak często z osobami uczestniczącymi w realizacji inwestycji.

/zeznania świadka Z. W. - e - protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 00:59:04 - 01:10:40 - płyta - k. 136; zeznania świadka G. B. - e - protokół z dnia
27 marca 2017 roku - 01:10:40 - 01:17:29 - płyta - k. 136/

Wygrane przetargi, które prowadziła wnioskodawczyni pozwoliły płatnikowi uzyskiwać przychody rzędu kilkuset tysięcy złotych.

/zeznania płatnika - e-protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 02:15:55 - 02:27:13 - płyta
- k. 136/

Wnioskodawczyni łącznie z premią otrzymywała kwoty do 10.000,00 zł brutto. Wcześniej w Urzędzie Marszałkowskim razem z dodatkami otrzymywała wynagrodzenie w wysokości ok. 3.000,00 zł netto. J. M. pomagała w pracy wnioskodawczyni do września 2015 roku, wówczas wyjechała na miesiąc do Stanów Zjednoczonych. Był to planowany wyjazd, który wiązał się z uzyskaniem wcześniej wizy. W trakcie pobytu J. M. w Stanach Zjednoczonych, wnioskodawczyni konsultowała się z nią w sprawach firmy telefonicznie. J. M. planowała, że pobyt za granicą będzie trwał dłużej, ale wróciła do kraju wcześniej, gdyż dowiedziała się, że córka jest w ciąży.

/zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 01:40:35 - 02:15:55 - płyta - k. 136 w zw. z e - protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 00:14:56 - 00:45:54 - płyta - k. 94, karta wynagrodzeń wraz z ewidencją czasu pracy i potwierdzeniami przelewów - k 62; zeznania płatnika - e-protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 02:15:55 - 02:27:13 - płyta - k. 136 w zw. z e - protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 00:45:54 - 00:54:46, 01:01:26 - 01:08:53 - płyta - k. 94; zeznania świadka J. W. - e - protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 01:44:04 - 01:48:11 - płyta - k. 94; zeznania świadka M. Z. - e - protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 01:49:53 - 02:01:13 - płyta - k. 94/

Wnioskodawczyni nie podpisywała list obecności. Ewidencja czasu pracy była prowadzona w formie elektronicznej. J. M. na bieżąco kontrolowała obecność pracowników w pracy. Wynagrodzenie jest wypłacane pracownikom w gotówce. Wnioskodawczyni otrzymywała je przelewem na konto, odkąd został zatrudniona na pełen etat. Wnioskodawczyni pracowała na komputerze firmowym, korzystała z telefonu służbowego.

/zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 01:40:35 - 02:15:55 - płyta - k. 136 w zw. z e - protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 00:14:56 - 00:29:55 - płyta - k. 94, karta wynagrodzeń wraz z ewidencją czasu pracy i potwierdzeniami przelewów - k 62; zeznania płatnika - e-protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 02:15:55 - 02:27:13 - płyta - k. 136 w zw. z e - protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 00:45:54 - 00:54:46, 01:01:26 - 01:09:39 - płyta - k. 94; zeznania świadka K. P. - e - protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 01:29:13 - 01:35:36 - płyta - k. 94/

Wnioskodawczyni dowiedziała się, że jest w ciąży w dniu 24 sierpnia 2015 roku. Ciąża wnioskodawczyni została potwierdzona w karcie ciąży w dniu 7 września 2015 roku.

/zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 01:40:35 - 02:15:55 - płyta - k. 136 w zw. z e - protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 00:14:56 - 00:29:55 - płyta - k. 94; karta przebiegu ciąży - k. 30/

Odwołująca świadczyła pracę do dnia 11 października 2015 roku. Od tego czasu była niezdolna do pracy i przebywała na zwolnieniu lekarskim.

/zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 01:40:35 - 02:15:55 - płyta - k. 136 w zw. z e - protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 00:02:07 - 00:14:56 - płyta - k. 94; dokumentacja medyczna - k. 72, 74, 77, 79/

W dniu 20 kwietnia 2016 roku wnioskodawczyni urodziła syna.

/okoliczność bezsporna, a nadto: odpis aktu urodzenia - k. 25/

W okresie nieobecności w pracy wnioskodawczyni, jej obowiązki przejęła J. M.. Sporadycznie pomaga jej pracownik K. P. w zakresie obsługi systemu elektronicznego podczas zgłaszania ofert do przetargu. Od kwietnia 2016 otrzymał podwyżkę wynagrodzenia o kwotę 500 zł brutto.

/zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 01:40:35 - 02:15:55 - płyta - k. 136 w zw. z e - protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 00:14:56 - 00:29:55 - płyta - k. 94; zeznania płatnika - e-protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 02:15:55 - 02:27:13 - płyta - k. 136 w zw. z e - protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 00:45:54 - 01:01:26 - płyta - k. 94; zeznania świadka K. P. - e - protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 01:14:59 - 01:29:13 - płyta - k. 94; dokumentacja - k. 101-114/

J. M. oprócz wnioskodawczyni zatrudnia 6 pracowników, w tym 4 na pełen etat. Kierowca i monter urządzeń hydraulicznych, spawacz są zatrudnieni w wymiarze ¼ etatu, otrzymują wynagrodzenie od 400 - 500 zł brutto. Za pracę na pełen etat monter sieci i instalacji sanitarnych, CO i gazowych oraz kierowca otrzymują wynagrodzenie w wysokości 3.000 zł brutto, asystent kierownika budowy - 3.500,00 zł, a pracownik fizyczny, kierowca – 1.850,00 zł brutto.

/zestawienie - k. 33; zeznania płatnika - e-protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 02:15:55 - 02:27:13 - płyta - k. 136 w zw. z e - protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 00:45:54 - 00:54:46 - płyta - k. 94/

Wnioskodawczyni od dnia 4 marca 2017 roku uczestniczy w kursie zawodowym w zawodzie technik gazownictwa w zakresie kwalifikacji: organizacja robót związanych z budową i eksploatacją sieci gazowych.

/zaświadczenie - k. 118/

Wnioskodawczyni zamierza powrócić do pracy po zakończeniu urlopu macierzyńskiego w kwietniu 2017 roku. Na razie nie pracuje i wychowuje dziecko.

/zeznania płatnika - e-protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 02:15:55 - 02:27:13 - płyta -
k. 136 w zw. z e - protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 00:45:54 - 01:01:26 - płyta - k. 94; zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 27 marca 2017 roku - 01:40:35 - 02:15:55 - płyta - k. 136/

J. M. z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej uzyskała w 2016 roku przychód w wysokości 800.239,27 zł (dochód 248.303.44 zł), w 2015 roku przychód wyniósł 760.262,26 zł (dochód 186.647,79 zł), a w 2014 roku przychód wyniósł 442.450,00 zł (dochód 58.556,31 zł).

/ zestawienie - k. 34/

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał na podstawie dokumentacji znajdującej się w aktach sprawy, w tym w aktach ZUS, a także na podstawie zeznań wnioskodawczyni, płatnika składek oraz świadków - współpracowników, kontrahentów i innych osób uczestniczących w realizacji inwestycji podejmowanych przez Przedsiębiorstwo Usługowe (...), którzy zgodnie potwierdzili, że od sierpnia 2015 roku zaangażowanie wnioskodawczyni w sprawy firmy zwiększyło się i zaczęła ona aktywnie uczestniczyć
w realizowanych projektach, przejmując z czasem dotychczasowe obowiązki J. M..

Tak zgromadzony materiał dowodowy był spójny i wiarygodny. Sąd mógł zatem dokonać niewątpliwych ustaleń co do zakresu obowiązków wnioskodawczyni na zajmowanym stanowisku i adekwatności do nich wskazanego w umowie o pracę wynagrodzenia.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie było, czy miesięczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne M. M. z tytułu zatrudnienia
w Przedsiębiorstwie Usługowym (...) J. M. od 1 sierpnia 2015 roku stanowi kwota wskazana w aneksie z dnia 31 lipca 2015 roku do umowy z dnia 1 marca 2014 roku, czy też ustalenie wysokości wynagrodzenia wnioskodawczyni było dokonane jedynie w celu znacznego podwyższenia podstawy wymiaru świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

Sąd nie miał wątpliwości, że zeznania wnioskodawczyni, płatnika oraz świadków są wiarygodne i pozwalają na ustalenie, że M. M. rzeczywiście otrzymywała wynagrodzenie przewidziane w aneksie do umowy o pracę oraz, że było to wynagrodzenie adekwatne do zajmowanego stanowiska, zakresu obowiązków oraz sytuacji finansowej pracodawcy. Płatnik wskazał zatem rzeczywistą i uzasadnioną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne.

Wskazane zeznania są jasne, logiczne i wzajemnie się uzupełniają. Twierdzenia wnioskodawczyni zostały potwierdzone przez jej pracodawczynię oraz znajdują odzwierciedlenie w zgromadzonej dokumentacji oraz w zeznaniach świadków.

Oczywistym jest, że sama dokumentacja działalności firmy nie może stanowić samoistnego dowodu na to, że została sporządzona przez wnioskodawczynię, nawet gdyby widniały na niej jej podpisy. Nie jest to samoistny dowód na potwierdzenie wymiaru świadczonej przez nią pracy. Ale zbieżne i wyczerpujące zeznania złożone w niniejszej sprawie znajdują swoje pełne odzwierciedlenie w przedstawionej dokumentacji.

Świadkowie zgodnie potwierdzili, że od sierpnia 2015 roku - to wnioskodawczyni zajmowała się organizacją przetargów, prowadzeniem negocjacji, przygotowaniem dokumentów, składaniem zamówień, wyjaśnianiem wszelkich wątpliwości i rozwiązywaniem problemów przy realizacji projektów, przyjeżdżała na budowę, pośredniczyła w rozmowach. Wiarygodne są zatem twierdzenia płatnika J. M., która wskazywała, że jej zamiarem było stopniowe wycofywane się z prowadzonej działalności, więc swoje dotychczasowe obowiązki chciała powierzyć córce. Zrozumiałym jest, że początkowo J. M. towarzyszyła córce i bardziej kontrolowała jej pracę. Jak jednak zgodnie zeznawali świadkowie, z czasem widywali J. M. coraz rzadziej i wszystkie sprawy konsultowali z wnioskodawczynią. Tak ustalony zakres obowiązków w żaden sposób nie pozwala na ocenę, że wynagrodzenie za świadczoną w pełnym wymiarze etatu pracę biurową obsługę inwestycji i kompleksową realizację umówi i zleceń w wysokości 3.000,00 zł brutto jest kwotą wygórowaną i nieadekwatną.

Wraz ze zwiększeniem wymiaru etatu wnioskodawczyni, znacząco zwiększył się również zakres obowiązków. Zupełnie bezpodstawne jest zatem stanowisko organu rentowego, którego zdaniem praca w pełnym wymiarze czasu pracy, z zakresem obowiązków obejmującym wszystkie czynności związane z organizacją firmy, obsługą inwestycji, kontrahentów i inwestorów w branży budowlanej powinna być wynagradzana tak jak proste prace biurowe wykonywane wcześniej w ramach ¼ etatu przez dwie godziny dziennie. Nie ulega wątpliwości, że sytuacja finansowa firmy była bardzo dobra. Jej działalność przynosiła duże zyski. J. M. uzyskiwała duże dochody z tego tytułu. Wygrane przez wnioskodawczynię przetargi, co oczywiste, znacząco poprawiły wyniki finansowe Przedsiębiorstwa Usługowego (...). Zrozumiałym jest zatem przyznanie wnioskodawczyni wynagrodzenia zasadniczego na poziomie 3.000,00 zł brutto oraz zagwarantowanie udziału w zyskach.

W czasie zwolnienia lekarskiego i urlopu macierzyńskiego obowiązki wnioskodawczyni przejęła J. M.. Pomagał jej w tym K. P., który otrzymał z tego tytułu podwyżkę wynagrodzenia o 500 zł brutto. Zasadnicze wynagrodzenie wnioskodawczyni nie odbiegało od wysokości wynagrodzeń pozostałych pracowników zatrudnionych w przedsiębiorstwie. Zrozumiałym jest, że plany płatnika, by ograniczyć swoje obowiązki w firmie uległy zmianie z uwagi na to, że wnioskodawczyni była w ciąży. Wnioskodawczyni zamierza jednak powrócić do pracy. Co istotne zrezygnowała ze swojego poprzedniego zatrudnienia w chwili podjęcia pracy u J. M..

Powyższe oznacza, że wnioskodawczyni rzeczywiście realizowała swoje obowiązki w deklarowanym wymiarze i pobierała za to adekwatne wynagrodzenie. Rzeczywiście wnioskodawczyni krótko po podpisaniu aneksu do umowy o pracę stała się niezdolna do pracy z powodu choroby w okresie ciąży. Nawet gdyby w chwili podpisywania aneksu wnioskodawczyni wiedziała o ciąży i brała pod uwagę, że wzrost wynagrodzenia w tym momencie będzie dla niej korzystny w perspektywie ciąży i przysługujących z tego tytułu świadczeń, to nie ma podstaw do automatycznego przypisywania pozorności podwyższeniu podstawy wymiaru składek i kwalifikowania tej czynności jako sprzecznej z zasadami współżycia społecznego. Najistotniejszym jest bowiem, że wnioskodawczyni faktycznie wykonywała swoje obowiązki, których pełen zakres sąd ustalił w toku niniejszego postępowania oraz że taki zakres obowiązków na powierzonym jej stanowisku uzasadniał wysokość przyznanego od dnia 1 sierpnia 2015 roku wynagrodzenia.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie, co skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1, art. 11 ust. 1, art.12 ust. 1 i art. 13 ustawy
z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2016 roku, poz. 887 ze zm.) pracownicy, czyli osoby fizyczne pozostające w stosunku pracy, podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym tj. emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu w okresie od nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania.

Stosownie do treści art. 1 ust 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa
( t. j.: Dz. U. z 2016 roku, poz. 372) osobom tym, w razie choroby lub macierzyństwa, przysługują świadczenia pieniężne na warunkach i w wysokości określonych ustawą.

Z kolei art. 18 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych wymienionych w art. 6 ust. 1 pkt 1-3 i pkt 18a stanowi przychód, o którym mowa w art. 4 pkt 9 i 10, z zastrzeżeniem ust. 1a i 2, ust. 4 pkt 5 i ust. 12.

Stosownie do treści art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe, z zastrzeżeniem ust. 2 i ust. 3.

Jak wynika z powołanych wyżej przepisów wysokość wynagrodzenia uzgodnionego przez strony stosunku pracy ma na gruncie prawa ubezpieczeń społecznych istotne znaczenie z uwagi na to, że ustalanie podstawy wymiaru składki z tytułu zatrudnienia
w ramach stosunku pracy następuje w oparciu o przychód, o którym mowa w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, a więc w oparciu o wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne, a w szczególności wynagrodzenie zasadnicze, wynagrodzenie za godziny nadliczbowe, czy różnego rodzaju dodatki, nagrody, premie itp. Umowa o pracę wywołuje zatem nie tylko skutki bezpośrednie, dotyczące wprost wzajemnych relacji między pracownikiem i pracodawcą, lecz także dalsze, pośrednie, również w dziedzinie ubezpieczeń społecznych, kształtując stosunek ubezpieczenia społecznego, w tym wysokość składki, co
w konsekwencji prowadzi do uzyskania odpowiednich świadczeń. Oznacza to, że ocena postanowień umownych może i powinna być dokonywana także z punktu widzenia prawa ubezpieczeń społecznych, a więc nie tylko z punktu widzenia interesu pracownika (ubezpieczonego), ale także przez pryzmat interesu publicznego.

Według art. 83 ust. 1 pkt 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, ZUS wydaje decyzje w zakresie indywidualnych spraw dotyczących w szczególności ustalania wymiaru składek i ich poboru, a także umarzania należności z tytułu składek.

Zgodnie z utrwalonym stanowiskiem Sądu Najwyższego, Zakład Ubezpieczeń Społecznych może kwestionować wysokość wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru składek, jeżeli okoliczności sprawy wskazują, że zostało wypłacone na podstawie umowy sprzecznej z prawem, zasadami współżycia społecznego lub zmierzającej do obejścia prawa ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 2009 roku, III UK 7/09, LEX nr 509047,
a także uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 kwietnia 2005 roku, II UZP 2/05, OSNP 2005, Nr 21, poz. 338 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 września 2007 roku, III UK 30/07, publ. LEX nr 896060).

Oczywiście, stanowisko organu rentowego podlega kontroli sądowej w ramach postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych.

W rozpoznawanej sprawie wnioskodawczyni w dniu 31 lipca 2015 roku zawarła
z J. M. aneks do umowy o pracę z dnia 1 marca 2014 roku, na mocy którego jej wynagrodzenie od dnia 1 sierpnia 2015 roku zostało podwyższone do kwoty 3.000,00 zł brutto. Postępowanie w rozpoznawanej sprawie zmierzało do ustalenia, czy umówione wynagrodzenie było adekwatne do wykonywanych obowiązków.

W tym miejscu wskazać należy, że ustalenie w umowie o pracę rażąco wysokiego wynagrodzenia za pracę może być w konkretnych okolicznościach, uznane za nieważne jako dokonane z naruszeniem zasad współżycia społecznego, polegającym na świadomym osiąganiu nieuzasadnionych korzyści z systemu ubezpieczeń społecznych kosztem innych uczestników tego systemu - art. 58 § 3 k.c. w związku z art. 300 k.p. ( tak też SN w: wyroku
z dnia 9 sierpnia 2005 roku, sygn. akt III UK 89/05, OSNP 2006/11-12/192, LEX nr 182780; wyroku z dnia 4 sierpnia 2005 roku, II UK 16/05, opubl. OSNP 2006/11-12/191, LEX
nr (...), wyroku z dnia 19 maja 2009 roku, III UK 7/09, LEX nr 509047).

Kwestią sporną w sprawie pozostawało zatem, czy zachodziły przesłanki do ustalenia, że M. M. powinna być objęta ubezpieczeniem społecznym z podstawą wymiaru składek, od jakiej płatnik rozliczył składki, czy też jak chciał tego organ rentowy
– podstawa wymiaru składek powinna zostać obniżona do wysokości 500,00 zł.

Należało zatem ustalić, czy postanowienia aneksu z dnia 31 lipca 2015 roku były sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, tym samym czy były nieważne (art. 58 § 2 k.c.). Powyższe sprowadza się do rozstrzygnięcia podstawowej kwestii - czy wysokość wynagrodzenia wypłacona wnioskodawczyni za jej pracę była godziwa, to znaczy czy wynagrodzenie to stanowiło ekwiwalentne wynagrodzenie do rodzaju, ilości i jakości pracy oraz wymaganych kwalifikacji.

W pierwszej kolejności należy zauważyć, że w prawie pracy obowiązuje zasada swobodnego kształtowania postanowień umownych, lecz nie jest też sporne, że wolność kontraktowa realizuje się tylko w takim zakresie, w jakim przewiduje to obowiązujące prawo. Jakkolwiek z punktu widzenia art. 18 § 1 kodeksu pracy, umówienie się o wynagrodzenie wyższe od najniższego jest dopuszczalne, gdyż normy prawa pracy swobodę tę ograniczają tylko co do minimum świadczeń należnych pracownikowi w ramach stosunku pracy, to należy pamiętać, że autonomia stron umowy w kształtowaniu jej postanowień podlega ochronie jedynie w ramach wartości uznawanych i realizowanych przez system prawa,
a strony obowiązuje nie tylko respektowanie własnego interesu jednostkowego, lecz także wzgląd na interes publiczny. Najdobitniej wyraża to reguła zawarta w art. 353 ¹ k.c., który ma odpowiednie zastosowanie do stosunku pracy, zarówno wobec braku uregulowania normowanej nim instytucji w prawie pracy, jak też niesprzeczności z zasadami prawa pracy (por. art. 300 k.p.) zawartego w nim wymagania, by treść stosunku pracy lub jego cel nie sprzeciwiał się właściwości (naturze) tego stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Z kolei odpowiednie zastosowanie art. 58 k.c. pozwala na uściślenie, że postanowienia umowy o pracę sprzeczne z ustawą albo mające na celu jej obejście są nieważne, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, a sprzeczne z zasadami współżycia społecznego - nieważne bezwzględnie.

Należy zwrócić uwagę, iż sprzeczny z zasadami współżycia społecznego może być także niegodziwy cel umowy o pracę, polegający na ustaleniu nadmiernej wysokości wynagrodzenia (rażąco wygórowanego), aby otrzymywać zawyżone świadczenia
z ubezpieczeń społecznych kosztem innych ubezpieczonych.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 sierpnia 2005 r. ( II UK 320/04, OSNP 2006 nr 7-8, poz. 122) stwierdził, że cel zawarcia umowy o pracę w postaci osiągnięcia świadczeń
z ubezpieczenia społecznego nie jest sprzeczny z ustawą (art. 58 § 1 k.c.). Natomiast w wyroku z z dnia 25 stycznia 2005 r. ( II UK 141/04, OSNP 2005 Nr 15, poz. 235) Sąd Najwyższy wskazał, że stronom umowy o pracę, na podstawie której rzeczywiście były wykonywane obowiązki i prawa płynące z tej umowy, nie można przypisać działania w celu obejścia ustawy (art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p.).

Orzeczenia te nie dotyczą kwalifikowania opisanych zachowań w aspekcie ich zgodności z prawem, nie rozważając, czy nie naruszają one zasad współżycia społecznego. Zgodnie bowiem z art. 58 § 2 k.c. nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, wyrażająca się m.in. poprzez ustanowienie rażąco wygórowanego, a zatem niegodziwego wynagrodzenia. Tym samym, uzasadnionym jest twierdzenie, że ustanowienie w umowie o pracę nadmiernie wysokich wynagrodzeń może być sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, bowiem fakt, że cel zawarcia umowy o pracę w postaci osiągnięcia świadczeń z ubezpieczenia społecznego nie jest sprzeczny z ustawą, nie może oznaczać akceptacji dla nagannych i nieobojętnych społecznie zachowań korzystania ze świadczeń z ubezpieczeń społecznych, przy zawieraniu umów o pracę na stosunkowo krótki okres przed zajściem zdarzenia generującego uprawnienie do świadczenia z ubezpieczenia społecznego lub ustaleniu wysokiego wynagrodzenia w celu uzyskania przez osobę ubezpieczoną naliczonych od takiej podstawy świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

Mając na uwadze powyższe, należy podkreślić, że co do zasady, z jednej strony wynagrodzenie za pracę ma stanowić wartość godziwą, z drugiej zaś, ma odpowiadać rodzajowi pracy, kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu i ma stanowić ekwiwalent za ilość i jakość świadczonej pracy.

Jednym z najistotniejszych kryterium godziwości (sprawiedliwości) wynagrodzenia za pracę, jest ekwiwalentność wynagrodzenia wobec pracy danego rodzaju, przy uwzględnieniu kwalifikacji wymaganych do jej wykonywania, jak też ilości i jakości świadczonej pracy (art. 78 k.p.). Mając na względzie ustalony w sprawie stan faktyczny oraz treść art. 13 k.p., należy stwierdzić, że przymiot „niegodziwości" będzie posiadała przede wszystkim płaca rażąco za niska. Nie oznacza to jednak tego, że znamię „niegodziwości” nie może również dotknąć płacy rażąco wysokiej ( vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 sierpnia 2001 r., I PKN 563/00, OSNP 2002 Nr 4, poz. 90). Tym samym brak jest przeciwwskazań do tego, by postanowienia umowy o pracę dotyczące wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń związanych z pracą mogłyby być oceniane przez pryzmat zasad współżycia społecznego, jako nieważne w części przekraczającej granice godziwości, a zatem w sytuacji ich nadmiernej (rażąco nieproporcjonalnej) wysokości. W przywołanej uchwale Sąd Najwyższy podkreślał bowiem, że w sferze prawa ubezpieczeń społecznych godziwość wynagrodzenia - jedna z zasad prawa pracy - zyskuje dodatkowy walor aksjologiczny, albowiem w prawie ubezpieczeń społecznych istnieje znacznie mocniejsza niż w prawie pracy bariera działania w ramach prawa, oparta na wymagającym ochrony interesie publicznym i zasadzie solidarności ubezpieczonych.

Względność zasady godziwości wynagrodzenia, wyraża się koniecznością odniesienia się nie tylko do potrzeb pracownika, ale także świadomości społecznej oraz ogólnej sytuacji ekonomicznej i społecznej. Zatem mimo tego, że postanowienia umowy o pracę, które nadmiernie uprzywilejowują płacowo danego pracownika, w prawie pracy mieściłyby się w ramach art. 353 ¹ k.c., to w prawie ubezpieczeń społecznych, w którym pierwiastek publiczny zaznacza się bardzo wyraźnie, możliwe jest - w okolicznościach każdego konkretnego wypadku - przypisanie zamiaru nadużycia świadczeń przysługujących z tego ubezpieczenia. Jest to związane z alimentacyjnym charakterem tych świadczeń oraz z zasadą solidaryzmu, wymagającą tego, żeby płaca - stanowiąca jednocześnie podstawę wymiaru składki - nie była ustalana ponad granicę płacy słusznej, sprawiedliwej i zapewniającej godziwe utrzymanie oraz żeby rażąco nie przewyższała wkładu pracy, a w konsekwencji, żeby składka nie przekładała się na świadczenie w kwocie nienależnej. Jest tak również dlatego, że choć przepisy prawa ubezpieczeń społecznych w swej warstwie literalnej odnoszą wysokość składek do wypłaconego wynagrodzenia, to w rzeczywistości odwołują się do takiego przełożenia pracy i uzyskanego za nią wynagrodzenia na składkę, które pozostaje w harmonii z poczuciem sprawiedliwości w korzystaniu ze świadczeń z ubezpieczenia, udzielanych z zasobów ogólnospołecznych ( podobnie wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 20 grudnia 2012 roku, III AUa 420/12, LEX nr 1220514).

Pojęcie godziwości wynagrodzenia za pracę w prawie ubezpieczeń społecznych winno być zatem interpretowane przy uwzględnieniu wymogu ochrony interesu publicznego oraz zasady solidarności ubezpieczonych, gdyż podstawę wymiaru składki ubezpieczonego, będącego pracownikiem, stanowi wynagrodzenie godziwe, a więc należne, właściwe, odpowiednie, rzetelne, uczciwe i sprawiedliwe, zachowujące cechy ekwiwalentności do pracy.

Odnosząc powyższe rozważania do ustalonego w sprawie stanu faktycznego, Sąd stwierdza, że ustalona wysokość wynagrodzenia ubezpieczonej M. M. nie może zostać uznana za wygórowaną i stanowiła wynagrodzenie godziwe oraz adekwatne do jakości i ilości świadczonej przez nią pracy.

Należy zwrócić uwagę, że wnioskodawczyni wykonywała pracę w pełnym wymiarze czasu pracy z zakresem obowiązków obejmującym pracę biurową, obsługę inwestycji i kompleksową realizację umówi i zleceń. Wnioskodawczyni przygotowywała się do przejęcia większego zakresu obowiązków. Zrezygnowała z wcześniejszego zatrudnienia. Początkowo pracowała na ¼ etatu. Ukończyła studnia na kierunku zrządzanie i marketing, brała też udział w licznych szkoleniach, a obecnie szkoli się w zakresie organizacji robót związanych z budową i eksploatacją sieci gazowych, co jest stricte związane z przedmiotem działalności aktualnego pracodawcy. Wnioskodawczyni ma zatem przygotowanie do zajmowania powierzonego jej stanowiska i dalej rozwija swoje kompetencje zawodowe w tym kierunku, co świadczy o zamiarze powrotu do pracy po zakończeniu urlopu macierzyńskiego. Wnioskodawczyni przejęła większość obowiązków J. M., a jej działania znacząco przełożyły się na dochody firmy. Wynagrodzenie na poziomie 3.000,00 brutto wraz z premią prowizyjną nie było zatem wygórowane.

W świetle tych ustaleń okoliczność powstania niezdolności do pracy z powodu ciąży w kilka miesięcy po podpisaniu aneksu nie miała znaczenia. Pamiętać należy bowiem, że samo przekonanie, że kobieta w ciąży zawarła umowę o pracę w celu uzyskania ochrony ubezpieczeniowej w związku chorobą i macierzyństwem, w żadnym razie nie uzasadnia wyłączenia z ubezpieczeń społecznych . Ustaleniu zawsze powinno podlegać zatem, czy strony miały rzeczywisty zamiar wywołania skutków prawnych wynikających z oświadczenia woli, przy czym brak tego zamiaru dotyczy samej treści czynności prawnej (np. brak zamiaru świadczenia oznaczonej w umowie pracy) ( tak też Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 10 maja 2016 roku, sygn. akt III AUa 1467/15, publ. LEX nr 2062051).

Podkreślić trzeba w tym miejscu, że to na organie rentowym spoczywa obowiązek udowodnienia pozorności umowy lub jej sprzeczności z zasadami współżycia społecznego,
w myśl art. 6 k.c. Stanowisko takie zajął także Sąd Najwyższy np. w wyroku z dnia 15 lutego 2007 roku ( I UK 269/06, OSNP 2008 nr 5-6, poz. 78), w którym stwierdził, że na organie rentowym, który przyjął zgłoszenie do ubezpieczenia pracowniczego i nie kwestionował tytułu tego zgłoszenia oraz przyjmował składki, spoczywa ciężar dowodu, że strony umowy
o pracę złożyły fikcyjne oświadczenia woli.

Zdaniem Sądu Okręgowego, organ rentowy w żaden sposób nie udowodnił, że zakwestionowany przez niego zapis aneksu do umowy o pracę był sprzeczny z zasadami współżycia społecznego. Postanowienia aneksu umowy o pracę z dnia 31 lipca 2015 roku ustalające wysokość wynagrodzenia ubezpieczonej były zatem ważne.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie (...) § 2 k.p.c. Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i stwierdził, że miesięczną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne M. M. jako pracownika u płatnika składek Przedsiębiorstwo Usługowe (...) J. M. od dnia 1 sierpnia 2015 roku stanowi kwota zadeklarowana do ubezpieczeń przez płatnika składek - wynikająca z aneksu z dnia 31 lipca 2015 roku do umowy o pracę z dnia 1 marca 2014 roku.

Wobec wyniku postępowania Sąd o kosztach procesu orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie - Dz. U. z 2015 roku, poz. 1800 (mając na uwadze, że pełnomocnik wnioskodawczyni nie określił wartości przedmiotu sporu) w brzmieniu nieuwzględniającym jeszcze zmiany wprowadzonej Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie opłat za czynności adwokackie ( Dz. U. z 2016 roku, poz. 1668), które weszło w życie w dniu
27 października 2016 roku i stanowi w § 2, że do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia stosuje się przepisy dotychczasowe do czasu zakończenia postępowania w danej instancji.

Sąd zasądził zatem od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. na rzecz na rzecz M. M. kwotę 360,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, orzekając jak w punkcie 2 sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego.

M.U.

28 kwietnia 2017 roku