Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 14 stycznia 2016 roku - nr (...) - Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że E. S. jako pracownik płatnika składek (...) sp. z o.o. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 1 września 2015 roku. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że wnioskodawczyni na krótko po zatrudnieniu na czas nieokreślony, stała się niezdolna do pracy. Zdaniem ZUS wnioskodawczyni została zatrudniona na specjalnie utworzonym stanowisku pracy (specjalista ds. negocjacji ofert z wynagrodzeniem zasadniczym w wysokości 4.000,00 zł brutto miesięcznie na 1/3 etatu). Pomimo długotrwałej nieobecności wnioskodawczyni w pracy nikt nie został zatrudniony na jej miejsce. Zdaniem ZUS świadczy to o braku gospodarczej potrzeby zatrudnienia pracownika na tym stanowisku w spółce. ZUS ustalił, że wnioskodawczyni równolegle prowadzi działalność gospodarczą, z tytułu której dokonała zgłoszenia do ubezpieczeń, gdzie podstawa wymiaru składek stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż 60 % prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (w roku 2015 - 2.375,40 zł). Wnioskodawczyni miała równocześnie pracować w Apteki (...) sp. z o.o. na 2/3 etatu. W ocenie ZUS wnioskodawczyni nie wykonywała pracy w (...) sp. z o.o., a została zgłoszona do ubezpieczeń jedynie w celu uzyskania wyższych świadczeń. Umowa o pracę z (...) sp. z o.o. została zawarta dla pozoru, tylko w celu uzyskania dodatkowego tytułu ubezpieczeń, a zatem jest nieważna, co oznacza, że wnioskodawczyni nie może podlegać ubezpieczeniom od dnia 1 września 2015 roku.

/decyzja - k. 83 - 85 akt ZUS/

Odwołanie od ww. decyzji złożył w dniu 25 lutego 2016 roku pełnomocnik wnioskodawczyni, wnosząc o jej zmianę poprzez stwierdzenie, że E. S. jako pracownik płatnika składek (...) sp. z o.o. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 1 września 2015 roku. Pełnomocnik wskazał, że wnioskodawczyni współpracowała wcześniej z (...) sp. z o.o. w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Po zawarciu umowy o pracę wnioskodawczyni otrzymała konkretny wykaz obowiązków, a do jej dyspozycji oddano komputer oraz własny gabinet w siedzibie spółki przy ul. (...) w Ł., gdzie miała spotykać się z przedstawicielami producentów leków, suplementów diety
i kosmetyków. Wkrótce po zatrudnieniu u wnioskodawczyni rozpoznano poważną chorobę nowotworową. W czasie jej choroby obowiązki wnioskodawczyni zostały rozdzielone pomiędzy innych pracowników - kierownika apteki - (...) - i nowo zatrudnioną osobę na stanowisku technika. Znalezienie nowego pracownika na jej miejsce nie jest łatwe,
a ponadto zarząd spółki miał nadzieję, na szybki powrót wnioskodawczyni do pracy . Umowa o pracę nie miała pozornego charakteru. Wnioskodawczyni została zatrudniona, by poprawić wyniki finansowe spółki.

/odwołanie - k. 2 - 6 verte/

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 7 marca 2016 roku organ rentowy wniósł o jego oddalenie, argumentując jak w treści zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie - k. 51 - 51 verte/

Decyzją z dnia 14 stycznia 2016 roku - nr (...) - Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że E. S. jako pracownik płatnika składek APTEKI (...) sp. z o.o. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 1 września 2015 roku. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że wnioskodawczyni na krótko po zatrudnieniu na czas nieokreślony stała się niezdolna do pracy. Zdaniem ZUS wnioskodawczyni została zatrudniona na specjalnie utworzonym stanowisku pracy (dyrektor zarządzający z wynagrodzeniem zasadniczym w wysokości 7.000,00 zł brutto miesięcznie na 2/3 etatu). Pomimo długotrwałej nieobecności w pracy wnioskodawczyni nikt nie został zatrudniony na jej miejsce. Zdaniem ZUS świadczy to o braku gospodarczej potrzeby zatrudnienia pracownika na tym stanowisku w spółce. ZUS ustalił, że wnioskodawczyni równolegle prowadzi działalność gospodarczą, z tytułu której dokonała zgłoszenia do ubezpieczeń, gdzie podstawa wymiaru składek stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż 60 % prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (w roku 2015 - 2.375,40 zł). Wnioskodawczyni miała równocześnie pracować w (...) sp. z o.o. na 1/3 etatu. W ocenie ZUS wnioskodawczyni nie wykonywała pracy w APTEKI (...) sp. z o.o., a została zgłoszona do ubezpieczeń jedynie w celu uzyskania wyższych świadczeń. Umowa o pracę z APTEKI (...) sp. z o.o. została zawarta dla pozoru, tylko w celu uzyskania dodatkowego tytułu ubezpieczeń, a zatem jest nieważna, co oznacza, że wnioskodawczyni nie może podlegać ubezpieczeniom od dnia
1 września 2015 roku.

/decyzja - k. 76 - 78 akt ZUS w aktach VIII U 623/16/

Odwołanie od ww. decyzji złożył w dniu 24 lutego 2016 roku działający w imieniu wnioskodawczyni pełnomocnik, wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez stwierdzenie, że E. S. jako pracownik płatnika składek Apteki (...) sp. z o.o. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 1 września 2015 roku. Pełnomocnik wskazał, że wnioskodawczyni współpracowała wcześniej z Apteki (...) spółką z o.o. w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Jednak obowiązków pełnionych jako dyrektor zarządzający nie mogła wykonywać inaczej niż jako pracownik. Po zawarciu umowy o pracę wnioskodawczyni otrzymała konkretny wykaz obowiązków, a do jej dyspozycji oddano komputer oraz własny gabinet w siedzibie spółki przy ul. (...) w Ł., gdzie miała spotykać się z przedstawicielami producentów leków, suplementów diety i kosmetyków. Wkrótce po zatrudnieniu u wnioskodawczyni rozpoznano poważną chorobę nowotworową. W czasie jej choroby obowiązki wnioskodawczyni zostały rozdzielone pomiędzy inne osoby - A. W. oraz współpracującego ze spółką (...). Znalezienie nowego pracownika na jej miejsce nie jest łatwe, a ponadto zarząd spółki miał nadzieję, na jej szybki powrót do pracy. Umowa o pracę nie miała pozornego charakteru. Wnioskodawczyni faktycznie wykonywała swoje obowiązki.

/odwołanie - k. 2 - 6 verte akt ZUS w aktach VIII U 623/16/

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 25 marca 2016 roku organ rentowy wniósł o jego oddalenie, argumentując jak w treści zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie - k. 160 - 161 akt VIII U 623/16/

Postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 9 stycznia 2017 roku Sąd połączył sprawę o sygn. akt VIII U 623/16 ze sprawą VIII U 479/16 do wspólnego rozpoznania
i rozstrzygnięcia.

/e-protokół z dnia 9 stycznia 2017 roku - 00:01:22 - 00:02:30 - płyta 230 w aktach VIII U 623/16/

W toku postępowania strony podtrzymały swoje stanowiska w sprawie. Pełnomocnik wnioskodawczyni poparł odwołania i wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego. Pełnomocnik ZUS wniosła o oddalenie odwołań. Występujący w imieniu płatnika (...) sp. z o.o. prezes zarządu przyłączył się do stanowiska wnioskodawczyni.

/ stanowiska stron - protokół z dnia 3 kwietnia 2017 roku - k. 147 i 150/

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni E. S. jest z wykształcenia prawnikiem. W dniu
18 czerwca 1998 roku ukończyła prawo na Wydziale Prawa i Administracji na Uniwersytecie (...).

/okoliczność bezsporna, a nadto: odpis dyplomu w aktach osobowych - k. 184 akt VIII U 623/16

Wnioskodawczyni prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą (...) Biuro (...) od dnia 1 kwietnia 2002 roku. Przedmiotem tej działalności była obsługa prawna, finansowa, pośrednictwo w obrocie nieruchomościami, windykacja należności, szeroko rozumiane doradztwo w zakresie prowadzenia przedsiębiorstw. W ramach prowadzonej działalności gospodarczej wnioskodawczyni współpracowała z wieloma spółkami.

/zeznania wnioskodawczyni - protokół z dnia 3 kwietnia 2017 roku - k. 149 w zw. z e-protokół z dnia 14 września 2016 roku - 00:02:56 - 00:32:03 - płyta - k. 196 w aktach VIII U 623/16 i e-protokół z dnia 24 sierpnia 2016 roku - 00:02:24 - 00:31:29 - płyta - k. 122/

Z. K. - prezes zarządu Apteki (...) sp. z o.o. - zwrócił się
w 2010 roku do wnioskodawczyni o pomoc w związku z nabyciem przez niego udziałów spółki i postępowaniem rejestrowym. Wnioskodawczyni wcześniej nie znała Z. K.. W ramach działalności gospodarczej wnioskodawczyni przeprowadzała analizy finansowe przychodów i rozchodów w w/w spółce, świadczyła obsługę prawną spółki, spraw kadrowych, była pełnomocnikiem spółki przed urzędem skarbowym i ZUS. Zajmowała się monitorowaniem płatności i windykacją.

/zeznania wnioskodawczyni - protokół z dnia 3 kwietnia 2017 roku - k. 149 w zw. z e-protokół z dnia 14 września 2016 roku - 00:02:56 - 00:32:03 - płyta - k. 196 w aktach VIII U 623/16; zeznania świadka Z. K. - e-protokół z dnia 9 stycznia 2017 roku - 00:52:37 - 01:07:09- płyta - k.. 141/

W dniu 24 lipca 2010 roku w ramach prowadzonej działalności skarżąca zawarła z Apteki (...) sp. z o.o. umowę zlecenia, której przedmiotem było:

- opiniowanie umów cywilnoprawnych, pism i innych dokumentów,

- projektowanie umów, pism i innych dokumentów,

- konsultacje prawne - ustne, telefonicznie lub drogą elektroniczną,

- obsługa prawna organów spółki,

- wystawianie faktur kontrahentom, kontrolowanie spływu należności,

- dokonywanie przelewów bankowych,

- wykonywanie analiz finansowych,

- inne czynności według potrzeb zleceniodawcy związane z obsługa prawną i finansową oraz doradztwem w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej.

Z tego tytułu miała otrzymywać stałe zryczałtowane wynagrodzenie w wysokości 5.500,00 zł miesięcznie wraz z podatkiem VAT.

/umowa - k. 12 - 13 akt VIII U 623/16; zeznania wnioskodawczyni - protokół z dnia 3 kwietnia 2017 roku - k. 149 w zw. z e-protokół z dnia 14 września 2016 roku - 00:02:56 - 00:32:03 - płyta - k. 196 w aktach VIII U 623/16/

W tym czasie w ramach działalności gospodarczej wnioskodawczyni współpracowała również z innymi spółkami, m. in. z (...) sp. z o.o.

/zeznania wnioskodawczyni - protokół z dnia 3 kwietnia 2017 roku - k. 149 w zw. z e-protokół z dnia 14 września 2016 roku - 00:02:56 - 00:32:03 - płyta - k. 196 w aktach VIII U 623/16/

W dniu 24 lipca 2010 roku w ramach prowadzonej działalności skarżąca zawarła z (...) sp. z o.o. umowę zlecenia, której przedmiotem było:

- opiniowanie umów cywilnoprawnych, pism i innych dokumentów,

- projektowanie umów, pism i innych dokumentów,

- konsultacje prawne - ustne, telefonicznie lub drogą elektroniczną,

- obsługa prawna organów spółki,

- wystawianie faktur kontrahentom, kontrolowanie spływu należności,

- dokonywanie przelewów bankowych,

- wykonywanie analiz finansowych,

- inne czynności według potrzeb zleceniodawcy związanych z obsługa prawną i finansową oraz doradztwem w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej.

Z tego tytułu miała otrzymywać stałe zryczałtowane wynagrodzenie w wysokości 5.000,00 zł miesięcznie wraz z podatkiem VAT.

/umowa - k. 11-12; zestawienia i korespondencja mailowa - k. 13-28; zlecenia - k.. 47 - 49; zeznania wnioskodawczyni - protokół z dnia 3 kwietnia 2017 roku - k. 149 w zw. z e-protokół z dnia 24 sierpnia 2016 roku - 00:02:24 - 00:31:29 - płyta - k. 122/

Działalność wnioskodawczyni w 2015 roku przyniosła stratę w wysokości
1.164,06 zł.

/dokumentacja księgowa - k. 132 - 133/

Przedmiotem działalności (...) sp. z o.o. było prowadzenie aptek i działalność marketingowa. Początkowo spółka prowadziła 4 apteki, z czasem ich liczba ulegała zmniejszeniu, wobec niezadowalających wyników finansowych.

/zeznania wnioskodawczyni - protokół z dnia 3 kwietnia 2017 roku - k. 149 w zw. z e-protokół z dnia 24 sierpnia 2016 roku - 00:02:24 - 00:31:29 - płyta - k. 122; zeznania prezesa zarządu płatnika E. - protokół z dnia 3 kwietnia 2017 roku - k. 150 w zw. z e-protokół z dnia
24 sierpnia 2016 roku - 00:41:25 - 00:56:31 - płyta - k. 122/

W 2015 roku sytuacja finansowa (...) sp. z o.o. była już bardzo trudna. Spółka posiadała wtedy tylko jedną aptekę przy ul. (...) w Ł.. Prezes zarządu spółki - M. D. zaoferował wówczas wnioskodawczyni pracę polegającą na
prowadzeniu negocjacji cen i umów, promocji, analizie stanów towarów w aptece i ich odpowiednim eksponowaniu. M. D. szukał w tym okresie pracownika, który zajmie się tymi obowiązkami na miejscu w aptece. Przedstawiciele przyjeżdżają często do aptek bez uprzedzenia i prezesowi zależało na tym, aby w aptece na miejscu był pracownik, który będzie wykonywał te czynności. Zależało mu także, by pracownik ten stale i na bieżąco przeglądał w programie komputerowym stany towarowe, przez co mógł kontrolować sprzedaż towaru i od razu reagować, gdy zachodziła potrzeba zamówienia towaru. Wspólnie z wnioskodawczynią ustalił, że dla realizacji jej obowiązków wystarczające będzie zatrudnienie na 1/3 etatu. M. D. liczył, że zatrudnienie wnioskodawczyni poprawi kondycję finansową spółki.

/zeznania wnioskodawczyni - protokół z dnia 3 kwietnia 2017 roku - k. 149 w zw. z e-protokół z dnia 24 sierpnia 2016 roku - 00:02:24 - 00:31:29 - płyta - k. 122; zeznania prezesa zarządu płatnika E.- protokół z dnia 3 kwietnia 2017 roku - k. 150 w zw. z e-protokół z dnia
24 sierpnia 2016 roku - 00:41:25 - 01:02:03 - płyta - k. 122; zeznania świadka D. R. - e-protokół z dnia 9 stycznia 2017 roku - 00:19:51-00:35:29 - płyta - 141/

Wnioskodawczyni zawarła umowę o pracę z (...) sp. z o.o. w dniu 1 września 2015 roku na czas nieokreślony, na 1/3 etatu, na stanowisku specjalisty ds. negocjacji ofert, z wynagrodzeniem w wysokości 4.000,00 zł brutto. Jako miejsce wykonywania pracy wskazana została siedziba spółki przy ul. (...) w Ł..

/umowa o pracę w aktach osobowych - k. 107/

Wnioskodawczyni otrzymała pisemny zakres obowiązków na stanowisku specjalisty ds. negocjacji ofert, należało do nich:

- negocjacje warunków ofert z producentami i hurtowniami;

- ciągłe monitorowanie ofert na rynku farmaceutycznym,

- monitorowanie rotowalności produktów z ofert,

- ciągłe monitorowanie cen produktów farmaceutycznych,

- wykonywanie innych czynności zleconych przez Zarząd.

/zakres obowiązków w aktach osobowych - k. 107/

Wnioskodawczyni otrzymała w dniu 3 września 2015 roku zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do podjęcia pracy w (...) sp. z o.o.

/zaświadczenie - w aktach osobowych - k. 107/

(...) sp. z o.o. zaproponował wnioskodawczyni zatrudnienie na podstawie umowy o pracę, gdy ze spółki odszedł pracownik zajmujący się prowadzeniem negocjacji warunków handlowych z producentami leków, kosmetyków i suplementów. Z. K. mieszkał w W., przez co nie mógł aktywnie uczestniczyć w prowadzeniu działalności prze spółkę. Wnioskodawczyni w ramach zatrudnienia miała dodatkowo zajmować się kontaktami z przedstawicielami handlowymi i sprawować nadzór nad wszystkimi pracownikami.

/zeznania wnioskodawczyni - protokół z dnia 3 kwietnia 2017 roku - k. 149 w zw. z e-protokół z dnia 14 września 2016 roku - 00:02:56 - 00:32:03 - płyta - k. 196 w aktach VIII U 623/16; zeznania świadka J. O. e-protokół z dnia 14 września 2016 roku - 00:43:19 - 00:56:23 - płyta - k. 196 w aktach VIII U 623/16; zeznania świadka Z. K. - e-protokół z dnia 9 stycznia 2017 roku - 00:52:37 - 01:18:09 - płyta - k.. 141/

Wnioskodawczyni E. S. w dniu 1 września 2015 roku zawarła z Apteki (...) sp. z o.o. umowę o pracę na czas nieokreślony od dnia 1 września 2015 roku na 2/3 etatu, na stanowisku dyrektor zarządzający z wynagrodzeniem w wysokości 7.000,00 zł brutto miesięcznie. Wnioskodawczyni powierzono obowiązki zarządzania biurem spółki oraz negocjacji warunków ofert. Zobowiązano ją do wykonywania swoich obowiązków
w siedzibie spółki w Ł., przy ul. (...).

/umowa o pracę w aktach osobowych - k. 184 akt VIII U 623/16; zeznania świadka Z. K. - e-protokół z dnia 9 stycznia 2017 roku - 01:07:09 - 01:18:09 płyta - k.. 141/

Wnioskodawczyni otrzymała pisemny zakres obowiązków na stanowisku dyrektora zarządzającego. Należały do nich:

- organizacja pracy biura działu obsługi aptek oraz działu telemarketingu,

- nadzór nad wykonywaniem obowiązków przez pracowników,

- ustalanie zasad przyznawania premii oraz planów dla pracowników,

- prowadzenie z producentami leków, kosmetyków oraz materiałów medycznych negocjacji w zakresie:

a) warunków zamieszczania reklam w Poradniku Tęczowe (...),

b) wysokości udzielanych rabatów,

c) prowizji odsprzedażowych,

d) wysokości targetów sprzedażowych;

- sprawowanie bieżącej kontroli nad wykonywaniem targetów ustalonych
z producentami;

- nadzorowanie składu (...);

- wykonywanie innych czynności zleconych przez zarząd spółki.

/pisemny zakres obowiązków w aktach osobowych - k. 184 akt VIII U 623/16/

Wnioskodawczyni otrzymała w dniu 3 września 2015 roku zaświadczenie lekarskie
o braku przeciwwskazań zdrowotnych do podjęcia pracy na stanowisku dyrektora zarządzającego.

/zaświadczenie - w aktach osobowych - k. 184 akt VIII U 623/16/

(...) sp. z o.o. i Apteki (...) sp. z o.o. mieściły się pod tym samym adresem, gdzie znajduje się kompleks budynków. Spółki te były powiązane kontaktami handlowymi. Wnioskodawczyni dzieliła dzień pracy pomiędzy obie spółki.

/zeznania wnioskodawczyni - protokół z dnia 3 kwietnia 2017 roku - k. 149 w zw. z e-protokół z dnia 24 sierpnia 2016 roku - 00:02:24 - 00:31:29 - płyta - k. 122/

Gdy wnioskodawczyni została zatrudniona w (...) sp. z o.o. i Apteki (...) sp.
z o.o., przestała współpracować z innymi podmiotami w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

/zeznania wnioskodawczyni - protokół z dnia 3 kwietnia 2017 roku - k. 149 w zw. z e-protokół z dnia 24 sierpnia 2016 roku - 00:31:29 - 00:38:33 - płyta - k. 122/

Po zawarciu umowy o pracę z (...) sp. z o.o. skarżąca zajęła się analizą stanów magazynowych i towarów. We wcześniejszym okresie, gdy współpracowała ze spółką w ramach prowadzonej działalności gospodarczej nie zajmowała się tymi czynnościami, zajmowała się jedynie sprawami finansowymi, przyjeżdżała do spółki tylko po dokumenty, nie była na co dzień dostępna w spółce. Od chwili zawarcia umowy o pracę miała prawo negocjować warunki sprzedaży z hurtowniami i producentami.

/zeznania wnioskodawczyni - protokół z dnia 3 kwietnia 2017 roku - k. 149 w zw. z e-protokół z dnia 24 sierpnia 2016 roku - 00:31:29 - 00:38:33 - płyta - k. 122; zeznania świadka Z. K. - e-protokół z dnia 9 stycznia 2017 roku - 00:05:29 - 00:13:58 - płyta - k.. 141; zeznania świadka K. B. - protokół z dnia 3 kwietnia 2017 roku - k.148/

Wnioskodawczyni, tak jak inni pracownicy podpisywała listę obecności w E.
sp. z o.o.

/lista obecności - k. 74/

W (...) sp. z o.o. było w tym okresie zatrudnionych 5 pracowników na stanowiskach: kierownika apteki, technika farmacji i magistra farmacji oraz 2 osoby na podstawie umowy o dzieło (pomoc apteczna, sporządzanie receptur).

/zeznania wnioskodawczyni - protokół z dnia 3 kwietnia 2017 roku - k. 149 w zw. z e-protokół z dnia 24 sierpnia 2016 roku - 00:02:24 - 00:31:29 - płyta - k. 122; lista zatrudnionych osób - zestawienie - k. 75; karty wynagrodzeń pracowników - k. 77 - 90; zeznania świadka D. R. - e-protokół z dnia 9 stycznia 2017 roku - 00:19:51-00:45:55 - płyta - 141/

Apteka (...) sp. z o.o. była czynna od godziny 8.00 do godziny 20.00. Wnioskodawczyni pracowała od godziny 8.00 do godziny 10.00 lub od godziny 8.00 do godziny 12.00. Miała zorganizowane stanowisko na zapleczu, nie zajmowała się sprzedażą towarów. Wnioskodawczyni nie świadczyła pracy codziennie, nie pracowała również w soboty. Zwykle pracowała 3 dni w tygodniu.

/zeznania wnioskodawczyni - protokół z dnia 3 kwietnia 2017 roku - k. 149 w zw. z e-protokół z dnia 24 sierpnia 2016 roku - 00:02:24 - 00:31:29 - płyta - k. 122; zeznania prezesa zarządu płatnika E. - protokół z dnia 3 kwietnia 2017 roku - k. 150 w zw. z e-protokół z dnia
24 sierpnia 2016 roku - 00:41:25 - 00:56:31 - płyta - k. 122; zeznania świadka K. B. - protokół z dnia 3 kwietnia 2017 roku - k.148/

W początkowym okresie zatrudnienia w (...) sp. z o.o., tj. w okresie wrzesień – październik 2015 roku wnioskodawczyni otrzymywała wynagrodzenie przelewem na rachunek bankowy, a następnie otrzymywała wynagrodzenie „do ręki”.

/zeznania wnioskodawczyni - protokół z dnia 3 kwietnia 2017 roku - k. 149 w zw. z e-protokół z dnia 24 sierpnia 2016 roku - 00:02:24 - 00:31:29 - płyta - k. 122/

W Apteki (...) sp. z o.o. wnioskodawczyni była przełożonym pozostałych pracowników. Zajmowała się pracą biurową, negocjowaniem ofert, systemem premiowania pracowników, wydawaniem czasopisma „Poradnik tęczowy zdrowie”, kontaktami z grafikiem. Z prezesem miała kontakt głównie mailowy i telefoniczny.

/zeznania wnioskodawczyni - protokół z dnia 3 kwietnia 2017 roku - k. 149 w zw. z e-protokół z dnia 14 września 2016 roku - 00:02:56 - 00:32:03 - płyta - k. 196 w aktach VIII U 623/16; zestawienia przygotowane przez wnioskodawczynię i korespondencja mailowa wnioskodawczyni - k. 14 - 85; k. 187 akt VIII U 623/16; zeznania świadka J. O. - e-protokół z dnia 14 września 2016 roku - 00:43:19 - 00:56:23 - płyta - k. 196 w aktach VIII U 623/16; zeznania świadka Z. K. - e-protokół z dnia
9 stycznia 2017 roku - 01:07:09 - 01:23:52 - płyta - k.. 141/

Wnioskodawczyni świadczyła pracę w Apteki (...) sp. z o.o. w siedzibie spółki przy ul. (...) w Ł. według ustalonego grafiku. Miała do dyspozycji gabinet, samochód służbowy oraz telefon komórkowy.

/zeznania wnioskodawczyni - protokół z dnia 3 kwietnia 2017 roku - k. 149 w zw. z e-protokół z dnia 14 września 2016 roku - 00:02:56 - 00:32:03 - płyta - k. 196 w aktach VIII U 623/16; zeznania świadka J. O. e-protokół z dnia 14 września 2016 roku - 00:43:19 - 00:56:23 - płyta - k. 196 w aktach VIII U 623/16; zeznania świadka Z. K. - e-protokół z dnia 9 stycznia 2017 roku - 01:07:09 - 01:18:09 - płyta - k.. 141/

W okresie zatrudnienia w Apteki (...) sp. z o.o. wnioskodawczyni, tak jak inni pracownicy podpisywała listę obecności.

/lista obecności - k. 184 akt VIII U 623/16; zeznania świadka J. O. - e-protokół z dnia 14 września 2016 roku - 00:43:19 - 00:56:23 - płyta - k. 196 w aktach VIII U 623/16/

Oprócz wnioskodawczyni w Apteki (...) sp. z o.o. zatrudnieni byli: A. W., A. J., M. B. oraz na umowę zlecenia E. M.. Wszyscy świadczyli pracę w siedzibie firmy przy ul. (...) w Ł..

/zeznania wnioskodawczyni - protokół z dnia 3 kwietnia 2017 roku - k. 149 w zw. z e-protokół z dnia 14 września 2016 roku - 00:02:56 - 00:32:03 - płyta - k. 196 w aktach VIII U 623/16; lista pracowników - k. 184 w aktach VIII U 623/16/

Wnioskodawczyni otrzymywała wynagrodzenie z Apteki (...) sp. z o.o. przelewem na rachunek bankowy.

/listy płac - k. 184 akt VIII U 623/16; zeznania wnioskodawczyni - protokół z dnia 3 kwietnia 2017 roku - k. 149 w zw. z e-protokół z dnia 14 września 2016 roku - 00:02:56 - 00:32:03 - płyta - k. 196 w aktach VIII U 623/16; zeznania świadka Z. K. - e-protokół z dnia 9 stycznia 2017 roku; 00:52:37 - 01:07:09- płyta - k.. 141/

Od dnia 7 września 2015 roku wnioskodawczyni została poddana diagnostyce w poradni onkologicznej, która wykazała obecność nowotworu. W dniu 22 września 2015 roku wnioskodawczyni została przyjęta na Oddział Kliniczny Nowotworów Piersi i (...) Rekonstrukcyjnej Centrum Onkologii im. Prof. Ł. w B., gdzie przebywała do dnia 25 września 2015 roku. Rozpoznano u niej nowotwór złośliwy sutka, raka piersi prawej. W czasie pobytu w szpitalu usunięto guza piersi. Następnie zastosowano u niej brachyterapię. Wnioskodawczyni przebywała w tym szpitalu również w okresie od
13 października 2015 roku do 17 listopada 2015 roku i w dniu 24 listopada 2015 roku.

/dokumentacja medyczna - k. 87 - 92; 149 - 158 akt VIII U 623/16; zeznania wnioskodawczyni - protokół z dnia 3 kwietnia 2017 roku - k. 149 w zw. z e-protokół z dnia 14 września 2016 roku - 00:02:56 - 00:32:03 - płyta - k. 196 w aktach VIII U 623/16; dokumentacja medyczna - k. 207 akt VIII U 623/16; dokumentacja medyczna - k. 70, 112/

Wnioskodawczyni była niezdolna do pracy w okresach: od dnia 7 września do dnia
15 września 2015 roku, od dnia 22 września do dnia 15 lutego 2016 roku. Od dnia
16 października 2015 roku otrzymywała zasiłek chorobowy.

/okoliczności bezsporne, a nadto: dokumentacja medyczna - k. 207 akt VIII U 623/16/

W dniu 1 października 2015 roku, w związku z chorobą E. S., powierzono pisemnie D. R. – pracownikowi (...) sp. z o.o. - na okres od dnia 1 października 2015 roku do odwołania, nie dłużej niż do 31 marca 2016 roku następujące obowiązki:

- negocjację warunków promocji leków z producentami;

- stałą analizę sprzedaży produktów;

- analizę stanów magazynowych.

Dotychczasowe wynagrodzenie D. R. pozostało bez zmian.

/powierzenie - k. 29, 30; zeznania wnioskodawczyni - protokół z dnia 3 kwietnia 2017 roku - k. 149 w zw. z e-protokół z dnia 24 sierpnia 2016 roku - 00:31:29 - 00:38:33 - płyta - k. 122; zeznania świadka D. R. - e-protokół z dnia 9 stycznia 2017 roku - 00:19:51-00:45:55 - płyta - 141/

Ponadto w (...) sp. z o.o. zatrudniono nowego pracownika na stanowisku technika - B. K., która miała odciążyć w obowiązkach D. R. - kierownika apteki. B. K. zajmowała się głownie ekspedycją leków.

/zeznania wnioskodawczyni - protokół z dnia 3 kwietnia 2017 roku - k. 149 w zw. z e-protokół z dnia 24 sierpnia 2016 roku - 00:31:29 - 00:38:33 - płyta - k. 122; zeznania prezesa zarządu płatnika E. - protokół z dnia 3 kwietnia 2017 roku - k. 150 w zw. z e-protokół z dnia
24 sierpnia 2016 roku - 00:41:25 - 00:56:31 - płyta - k. 122; zeznania świadka D. R. - e-protokół z dnia 9 stycznia 2017 roku - 00:19:51-00:35:29 - płyta - 141/

Apteki (...) sp. z o.o. podjęła decyzje o rozdzielaniu obowiązków wnioskodawczyni pomiędzy pozostałych pracowników zatrudnionych w spółce. A. W. przejął obowiązki związane z negocjacją warunków handlowych i kwestiami związanymi z Poradnikiem. Wcześniej zajmował się wysyłaniem zamówień do aptek i kontrolą wykonywania targetów sprzedażowych. Jego obowiązki przejął z kolei J. O., z którym spółka nawiązała współpracę w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.

/zeznania wnioskodawczyni - protokół z dnia 3 kwietnia 2017 roku - k. 149 w zw. z e-protokół z dnia 14 września 2016 roku - 00:32:03 - 00:37:21 - płyta - k. 196 w aktach VIII U 623/16; zeznania świadka J. O. - e-protokół z dnia 14 września 2016 roku - 00:43:19 - 00:56:23 - płyta - k. 196 w aktach VIII U 623/16; zeznania świadka A. W. - e-protokół z dnia 14 września 2016 roku - 00:57:21 - 01:13:04 - płyta - k. 196 w aktach VIII U 623/16; zeznania świadka Z. K. - e-protokół z dnia 9 stycznia 2017 roku - 00:52:37 - 01:07:09- płyta - k.. 141/

W dniu 1 października 2015 roku, w związku z chorobą E. S., powierzono pisemnie A. W. do dnia 31 grudnia 2015 roku obowiązki związane z prowadzeniem negocjacji z producentami leków, kosmetyków oraz materiałów medycznych w zakresie:

- warunków zamieszczania reklam w Poradniku Tęczowe (...),

- wysokości udzielnych rabatów,

- prowizji odsprzedażowych,

- wysokości targetów sprzedażowych

oraz nadzór nad Składem (...). Dotychczasowe wynagrodzenie A. W. pozostało bez zmian.

/powierzenie - k. 94 akt VIII U 623/16; zlecenia - k. 96 - 106; korespondencja mailowa - wydruk - 107- 118 akt VIII U 623/16; zeznania świadka A. W. - e-protokół z dnia 14 września 2016 roku - 00:57:21 - 01:13:04 - płyta - k. 196 w aktach VIII U 623/16/

Następnie obowiązki te zostały mu powierzone na okres do dnia 2 stycznia 2016 roku do odwołania, ale nie dłużej niż do dnia 31 marca 2016 roku.

/powierzenie - k. 95 akt VIII U 623/16; zlecenia - k. 96 - 106; korespondencja mailowa - wydruk - 107- 118; zeznania świadka A. W. - e-protokół z dnia 14 września 2016 roku - 00:57:21 - 01:13:04 - płyta - k. 196 w aktach VIII U 623/16/

W dniu 1 października 2015 roku pomiędzy Apteki (...) sp. z o.o., a J. O. prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo (...) została zawarta umowa współpracy. J. O. w ramach swojej działalności zajmował się przygotowywaniem sprawozdań finansowych aptek, kontaktował się z przedstawicielami handlowymi.

/umowa - k. 147 – 148 akt VIII U 623/16; korespondencja mailowa - wydruk - J. O. - k. 120 - 146 akt VIII U 623/16; zeznania świadka J. O. e-protokół z dnia 14 września 2016 roku - 00:43:19 - 00:56:23 - płyta - k. 196 w aktach VIII U 623/16; zeznania świadka A. W. - e-protokół z dnia 14 września 2016 roku - 00:57:21 - 01:13:04 - płyta - k. 196 w aktach VIII U 623/16/

Do obowiązków J. O. w Apteki (...) sp. z o.o. należało w szczególności codzienne sporządzanie i przesyłanie do zleceniodawcy zestawień zamówień aptek na poszczególne promocje, kontrola wielkości zamówień pod kontem wykonania umówionych targetów, sporządzanie raportów wysokości wykonanych obrotów, wykonywanie pozostałych czynności zleconych przez zleceniodawcę. Wynagrodzenie otrzymywał co miesiąc przelewem na rachunek bankowy.

/umowa - k. 147 – 148 akt VIII U 623/16; korespondencja mailowa - wydruk - J. O. - k. 120 - 146 akt VIII U 623/16; zeznania świadka J. O. e-protokół z dnia 14 września 2016 roku - 00:43:19 - 00:57:21 - płyta - k. 196 w aktach VIII U 623/16; zeznania świadka A. W. - e-protokół z dnia 14 września 2016 roku - 00:57:21 - 01:13:04 - płyta - k. 196 w aktach VIII U 623/16/

Wnioskodawczyni powróciła do pracy w Apteki (...) sp. z o.o. w dniu 15 lutego 2016 roku i pracowała do końca kwietnia 2016 roku.

/zeznania wnioskodawczyni - protokół z dnia 3 kwietnia 2017 roku - k. 149 w zw. z e-protokół z dnia 14 września 2016 roku - 00:02:56 - 00:32:03 - płyta - k. 196 w aktach VIII U 623/16; korespondencja mailowa wnioskodawczyni - k. 187 akt VIII U 623/16/

W dniu 15 lutego 2016 roku przywrócono A. W. dotychczasowe obowiązki kierownika działu obsługi aptek w związku z powrotem ze zwolnienia lekarskiego E. S.. Z J. O. rozwiązano natomiast umowę współpracy.

/zeznania wnioskodawczyni - protokół z dnia 3 kwietnia 2017 roku - k. 149 w zw. z e-protokół z dnia 14 września 2016 roku - 00:32:03 - 00:37:21 - płyta - k. 196 w aktach VIII U 623/16; powierzenie - k. 93 akt VIII U 623/16; zeznania świadka J. O. e-protokół z dnia 14 września 2016 roku - 00:43:19 - 00:56:23 - płyta - k. 196 w aktach VIII U 623/16; zeznania świadka A. W. - e-protokół z dnia 14 września 2016 roku - 00:57:21 - 01:13:04 - płyta - k. 196 w aktach VIII U 623/16/

Od 2014 roku przychody Apteki (...) sp. z o.o. zaczęły maleć, a w 2015 roku sytuacja finansowa była na tzw. zero w plusie, co oznacza, że w jednych miesiącach spółka notowała zyski, a winnych straty. Na koniec roku spółka osiągnęła niewielki zysk. Od 2016 roku spółka zaczęła przynosić regularne zyski.

/zeznania wnioskodawczyni - protokół z dnia 3 kwietnia 2017 roku - k. 149 w zw. z e-protokół z dnia 14 września 2016 roku - 00:02:56 - 00:32:03 - płyta - k. 196 w aktach VIII U 623/16; dokumentacja księgowa - k. 184 w aktach VIII U 623/16/

Na początku 2016 roku Z. K. sprzedał swoje udziały w Apteki (...) sp. z o.o. K. S. i I. K.. W dniu 25 kwietnia 2016 roku Z. K. został odwołany z funkcji Prezesa Zarządu i z tym dniem Prezesem Zarządu została K. S.. Nowa Prezes Zarządu zwolniła pracowników zatrudnionych w spółce. Natomiast wnioskodawczyni złożyła oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o pracę, gdyż nie układała się jej współpraca z nowym właścicielem spółki. Stosunek pracy uległ rozwiązaniu z dniem 30 kwietnia 2016 roku

/porozumienie i świadectwo pracy w aktach osobowych - k. 184 akt VIII U 623/16; zeznania wnioskodawczyni - protokół z dnia 3 kwietnia 2017 roku - k. 149 w zw. z e-protokół z dnia
14 września 2016 roku - 00:02:56 - 00:37:21 - płyta - k. 196 w aktach VIII U 623/16; zeznania świadka A. W. - e-protokół z dnia 14 września 2016 roku - 00:57:21 - 01:21:34 - płyta - k. 196 w aktach VIII U 623/16; odpis zupełny KRS i dokumenty rejestrowe - k. 209-225 akt VIII U 623/16; zeznania świadka Z. K. - e-protokół z dnia 9 stycznia 2017 roku - 00:52:37 - 01:07:09- płyta - k.. 141/

(...) sp. z o.o. zanotowała stratę wg bilansu na koniec 2015 roku w wysokości 88.235,11 zł, a w maju 2016 roku w wysokości - 9.417,52 zł.

/dokumentacja księgowa – k. 76; k. 91 - 106/

Umowa o pracę z została wypowiedziana wnioskodawczyni przez prezesa zarządu (...) sp. z o.o. z powodu likwidacji apteki i stanowiska pracy wnioskodawczyni. W okresie wypowiedzenia wnioskodawczyni zostały powierzone obowiązki związane z likwidacją apteki. Stosunek pracy uległ rozwiązaniu z dniem 30 kwietnia 2016 roku. Spółka została zlikwidowana z powodu nierentowności apteki.

/świadectwo pracy, aneks do umowy o pracę i wypowiedzenie - w aktach osobowych - k. 107; zeznania wnioskodawczyni - protokół z dnia 3 kwietnia 2017 roku - k. 149 w zw. z e-protokół z dnia 24 sierpnia 2016 roku - 00:02:24 - 00:31:29 - płyta - k. 122; zeznania świadka K. B. - protokół z dnia 3 kwietnia 2017 roku - k.148; zeznania prezesa zarządu płatnika E. - protokół z dnia 3 kwietnia 2017 roku - k. 150/

W trakcie zatrudnienia w (...) sp. z o.o. i Apteki (...) sp. z o.o. wnioskodawczyni nie zawiesiła wykonywania działalności gospodarczej. W tym okresie nie wykonywała żadnych czynności w ramach tej działalności i nie uzyskiwała przychodów. Kontynuowała działalność po rozwiązaniu umów o pracę z w/w spółkami. Obecnie przedmiotem działalności są usługi marketingowe.

/zeznania wnioskodawczyni - protokół z dnia 3 kwietnia 2017 roku - k. 149 w zw. z e-protokół z dnia 24 sierpnia 2016 roku - 00:02:24 - 00:31:29 - płyta - k. 122; dokumentacja księgowa – k.130-133/

W I połowie 2016 roku wnioskodawczyni uzyskała dochód z działalności w wysokości 1.759,87 zł.

/dokumentacja księgowa - k. 130-131/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie całokształtu materiału dowodowego w postaci powołanych dokumentów oraz zeznań wnioskodawczyni, zeznań prezesa zarządu płatnika (...) sp. z o.o. - M. D. oraz świadków - współpracowników wnioskodawczyni, osób współpracujących z płatnikami składek oraz wnioskodawczynią jako pracownikiem w obu spółkach i (...), który był prezesem zarządu Apteki (...) sp. z o.o. w chwili zawierania umowy o pracę.

W ocenie Sądu wszystkie złożone w niniejszej sprawie zeznania są zgodne i wzajemnie się uzupełniają, stanowią wiarygodne źródło dowodowe, pozwalając na ustalenie rzeczywistego charakteru stosunków prawnych łączących wnioskodawczynię z (...) sp. z o.o. oraz z Apteki (...) sp. z o.o., czyli strony obu umów o pracę z dnia 1 września 2015 roku.

Zeznania wnioskodawczyni, prezesa zarządu płatnika E. M. D. i świadków nie budzą wątpliwości co do ich wiarygodności oraz znajdują potwierdzenie w załączonej dokumentacji zatrudnienia wnioskodawczyni, podważając tym samym twierdzenia organu rentowego, że dokumentacja ta została sporządzona jedynie na potrzeby uwiarygodnienia nieistniejącego stosunku pracy.

Sąd na podstawie tak zgromadzonego materiału dowodowego przyjął, że wnioskodawczyni rzeczywiście świadczyła pracę na rzecz obu płatników. Strony wyjaśniły, dlaczego zdecydowały się zawrzeć stosunek pracy i czym różnił się on od wcześniejszej współpracy trwającej na podstawie umów zleceń z dnia 24 lipca 2010 roku.

Wnioskodawczyni jako pracownik miała znacznie szerszy zakres obowiązków w obu spółkach i obowiązków tych nie mogła wykonywać jako osoba zewnętrzna, świadcząca jedynie usługi na rzecz spółek. W Apteki (...) sp. z o.o. wnioskodawczyni jako dyrektor zarządzający stała się przełożoną wszystkich pozostałych pracowników, odpowiedzialną za prawidłowe funkcjonowanie całej spółki, przejęła funkcje nadzorujące i organizacyjne.
Natomiast w (...) sp. z o.o. wnioskodawczyni reprezentowała spółkę w negocjacjach ofertowych z przedstawicielami dostawców. Pracodawca wymagał więc jej obecności w aptece w wymiarze 1/3 etatu. Wnioskodawczyni obsługiwała również specjalny program komputerowy, co było możliwe tylko podczas obecności aptece. Wcześniejsze działania wnioskodawczyni podejmowane na podstawie umów zlecenia ograniczały się do obsługi prawnej i finansowej. Jednocześnie prezesi zarządu obu spółek mogli poznać wnioskodawczynię w czasie trwania umowy zlecenia, co czyni zrozumiałym decyzję o jej zatrudnieniu w nadziei na poprawę funkcjonowania spółek i ich kondycji finansowej.

Rzeczywiście wnioskodawczyni przez większą część zatrudnienia w obu spółkach pozostawała niezdolna do pracy. Stało się tak na skutek choroby, której wystąpienia nie mogła przecież przewidzieć i o której nie widziała w chwili zawarcia umów o pracę, co bezspornie wynika z dokumentacji medycznej. Nikt nie mógł tez przewidzieć, że choroba wnioskodawczyni będzie trwała tak długo, ponieważ dopiero w toku diagnostyki okazało się, że E. S. zachorowała na złośliwy nowotwór.

Wnioskodawczyni w obu spółkach miała jasno określony zakres obowiązków, zgodny z jej doświadczeniem zawodowym i kompetencjami. Okoliczność faktycznego wykonywania przez nią obowiązków znalazło swoje potwierdzenie w zgromadzonym materiale dowodowym. Potwierdzają to przede wszystkim zgodne zeznania świadków, którzy współpracowali z wnioskodawczynią jako jej współpracownicy, kontrahenci i pracodawcy. Ze sporządzonej przez wnioskodawczynię dokumentacji, jej korespondencji mailowej, składanych zleceń wynika, że występowała w imieniu firmy jako pracownik na obu zajmowanych stanowiskach i chociaż dokumentacja ta nie stanowi samoistnego dowodu na okoliczność świadczenia przez wnioskodawczynię pracy, to jednak uzupełnia i potwierdza złożone zeznania.

Wobec tego nie można zakwestionować, że praca wnioskodawczyni na powierzonych jej stanowiskach była faktycznie wykonywana. Nie ma przy tym znaczenia, że praca mogła być świadczona przez krótki czas zdolności do pracy.

Pracodawcy w związku z chorobą wnioskodawczyni podjęli decyzje kadrowe, tak aby jej obowiązki przejęli tymczasowo inni pracownicy, których z kolei obowiązki również przekazane zostały innym osobom. Ostatecznie udziały w Apteki (...) sp. z o.o. została sprzedane innym osobom, z którymi wnioskodawczyni nie chciała pracować. Nowy Prezes Zarządu zwolnił wszystkich pozostałych pracowników, a (...) sp. z o.o. uległa likwidacji, wobec braku spodziewanych dochodów. Ponadto wnioskodawczyni powróciła jeszcze do pracy w (...) sp. z o.o. i zajęła się czynnościami związanymi z likwidacją spółki.

Wszystkie te ustalenia zdecydowanie podważają stanowisko organu rentowego, że zatrudnienie wnioskodawczyni nie miało gospodarczego uzasadnienia i miało charakter pozorny.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołania E. S. zasługują na uwzględnienie w świetle zgromadzonego materiału dowodowego i powodują zmianę zaskarżonych decyzji.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1, art. 11 ust. 1 oraz art. 12 ust 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych ( t. j. Dz. U. z 2016 roku,
poz. 963 ze zm.) obowiązkowym ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu
i wypadkowemu - podlegają pracownicy, czyli osoby fizyczne pozostające w stosunku pracy, w okresie od nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania.

Jak stanowi art. 1 ust 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa ( t. j. Dz. U. z 2016 roku, poz. 372 ze zm.) osobom objętym ubezpieczeniem społecznym przysługują świadczenia pieniężne na warunkach i wysokości określonych ustawą w razie choroby i macierzyństwa.

Kwestią sporną w rozpoznawanej sprawie było, czy E. S. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym jako pracownik płatników składek - Apteki (...) sp. z o.o. oraz (...) sp. z o.o. O uznaniu stosunku łączącego strony za stosunek pracy rozstrzygają przepisy prawa pracy.

Zgodnie z art. 22 § 1 Kodeksu pracy przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem. O tym, że strony zawarły umowę o pracę nie decyduje zatem samo formalne jej spisanie, lecz faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy. Jedną z najważniejszych cech pracy świadczonej w ramach stosunku pracy jest podporządkowanie pracownika.

Najistotniejszymi elementami stosunku pracy są: dobrowolność zobowiązania, obowiązek pracownika świadczenia pracy osobiście, w sposób ciągły, podporządkowany poleceniom pracodawcy, który jest obowiązany do wynagrodzenia pracownika za świadczoną na jego rzecz pracę, ponoszenie ryzyka gospodarczego, produkcyjnego i osobowego przez pracodawcę, staranne działanie w procesie pracy. Jak zważył Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 października 1998 roku ( sygn. akt I PKN 416/98, publ. OSNAPiUS 1999, nr 24, poz. 775) brak bezwzględnego obowiązku osobistego świadczenia pracy wyklucza możliwość zakwalifikowania stosunku prawnego jako umowy o pracę ( tak SN w wyroku z dnia 28.10.1998 r, I PKN 416/98). Zgodnie z art. 80 k.p. wynagrodzenie przysługuje pracownikowi za wykonaną pracę, a nie jej rezultat. Pracodawca może również wymierzać określone przepisami prawa pracy kary w ramach odpowiedzialności porządkowej.

Art. 22 § 1 ¹ k.p. wskazuje, że zatrudnienie w warunkach określonych w § 1 jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy. Jak trafnie przyjął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 kwietnia 1999 roku ( I PKN 642/98, OSNAPiUS 2000, nr 11, poz. 417) nazwa umowy nie ma znaczenia, jeżeli nawiązany stosunek pracy ma cechy wskazane w art. 22 § 1 k.p.

Organ rentowy stanął na stanowisku, że umowy o pracę zawarte między wnioskodawczynią a płatnikami składek, są nieważne, ponieważ nie doszło faktycznie do realizacji stosunków pracy.

Tymczasem wnioskodawczyni wykazała, że zgodnym zamiarem stron umów z dnia
1 września 2015 roku było nawiązanie stosunków pracy. Realizowane były bowiem wszystkie jego elementy. Wnioskodawczyni świadczyła pracę pod kierownictwem pracodawcy, jej praca była rozliczana i weryfikowana przez pracodawcę. Otrzymywała za nią wynagrodzenie. Miała jasno określony zakres obowiązków.

Nie jest zatem zasadne stanowisko organu rentowego, który w zawartych pomiędzy stronami umowach upatruję pozorności, m. in. ze względu na powstanie niezdolności do pracy w krótkim czasie po rozpoczęciu zatrudnienia. Wnioskodawczyni faktycznie wykonywała swoją pracę na podstawie umów o pracę, a powstanie niezdolności do pracy w czasie ich trwania w żaden sposób nie może tych ustaleń podważać.

Zgodnie z art. 83 § 1 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Główną cechą czynności pozornej jest brak zamiaru wywołania skutków prawnych, jakie łączą się z oświadczeniem określonej treści. Zachodzi wtedy świadoma,
z góry założona sprzeczność między złożonym oświadczeniem, a realnym zgodnym zamiarem obu stron czynności prawnej. Celem zaś tego działania jest, jak słusznie wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18 marca 2004 roku w sprawie o sygn. akt III CK 456/02 (publ. Legalis nr 68095), „ upozorowanie woli stron na zewnątrz i wytworzenie przeświadczenia dla określonego kręgu (otoczenia), nie wyłączając organów władzy publicznej, że czynność o określonej treści została skutecznie dokonana”. Konsekwencją takiego działania jest uznanie takiego oświadczenia za nieważne, pozbawione cechy konstytutywności. Jeżeli oświadczenie takie zostało złożone dla ukrycia innej czynności prawnej, ważność oświadczenia ocenia się według właściwości tej czynności.

Podsumowując czynność prawna pozorna to taka, która zawiera następujące elementy:

1) oświadczenie musi być złożone tylko dla pozoru,

2) oświadczenie musi być złożone drugiej stronie,

3) adresat oświadczenia woli musi zgadzać się na dokonanie czynności prawnej jedynie dla pozoru.

Wskazane elementy muszą wystąpić łącznie, brak któregokolwiek z nich nie pozwala na uznanie czynności prawnej za dokonaną jedynie dla pozoru. Osoba składająca oświadczenie woli dla pozoru nie chce, aby powstały takie skutki prawne, jakie normalnie prawo łączy z tego typu oświadczeniem, ponieważ nie chce w ogóle wywoływać żadnych skutków (pozorność czysta) albo chce wywołać inne te, które wynikałyby ze złożonego przez nią oświadczenia woli (pozorność kwalifikowana). Za pozorne uznać można jedynie oświadczenia woli skierowane do określonego adresata, który zgadza się na pozorność danej czynności prawnej. Zgoda musi być wyraźna i nie budzić żadnych wątpliwości. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 lutego 1998 roku (sygn. akt II CKN 816/97), publ. LEX nr 56813 „ nieważność czynności prawnej z powodu pozorności złożonego oświadczenia woli może być stwierdzona tylko wówczas, gdy brak zamiaru wywołania skutków prawnych został przejawiony wobec drugiej strony tej czynności otwarcie tak, że miała ona pełną świadomość co do pozorności złożonego wobec niej oświadczenia woli i co do rzeczywistej woli jej kontrahenta i w pełni się z tym zgadza" (wyrok SN z dnia 25 lutego 1998 r., II CKN 816/97, Lex nr 56813). Zgoda drugiej strony czynności prawnej na jej pozorność musi być wyrażona najpóźniej w chwili jej dokonywania. Czynność prawna pozorna jest dotknięta nieważnością bezwzględną i nie wywołuje żadnych skutków prawnych od początku ( ex tunc).

Podkreślenia wymaga przy tym, że ta sama czynność prawna nie może być równocześnie kwalifikowana jako pozorna (art. 83 § 1 k.c.) i mająca na celu obejście ustawy (art. 58 § 1 k.c.) ( tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 29 marca 2006 roku, sygn. akt II PK 163/05, publ. OSNP 2007, nr 5-6, poz. 71). Powołane przepisy stanowią odrębne
i wykluczające się wzajemnie podstawy nieważności czynności prawnej. Czynność pozorna jest zawsze nieważna. Niekiedy ważna może być czynność ukryta. Dopiero wówczas jest możliwe badanie jej treści i celu w świetle kryteriów wyrażonych w art. 58 k.c. Nie jest więc możliwe obejście prawa poprzez dokonanie czynności prawnej pozornej
( por. np. W. W., Obejście prawa jako przyczyna nieważności czynności prawnej, Kwartalnik Prawa Prywatnego 1999 nr 1, s. 69).

O czynności prawnej mającej na celu obejście ustawy można mówić wówczas, gdy czynność taka pozwala na uniknięcie zakazów, nakazów lub obciążeń wynikających
z przepisu ustawy i tylko z takim zamiarem została dokonana. Nie jest natomiast obejściem prawa dokonanie czynności prawnej w celu osiągnięcia skutków, jakie ustawa wiąże z tą czynnością prawną. Skoro z zawarciem umowy o pracę ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych wiąże obowiązek ubezpieczenia emerytalno-rentowego, chorobowego
i wypadkowego, podjęcie zatrudnienia w celu objęcia ubezpieczeniem i ewentualnego korzystania ze świadczeń z tego ubezpieczenia nie może być kwalifikowane jako obejście prawa. W sytuacji, gdy wolą stron zawierających umowę było faktyczne nawiązanie stosunku pracy i doszło do świadczenia pracy za wynagrodzeniem, sama świadomość jednej ze stron umowy, a nawet obu stron, co do wystąpienia w przyszłości zdarzenia uprawniającego do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, nie daje podstawy do uznania, że umowa miała na celu obejście prawa ( tak też SN w wyroku z dnia 2 lipca 2008 r., sygn. akt II UK 334/07, publ. LEX nr 531865).

Sąd Okręgowy w całości podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone
w wyroku z dnia 24 lutego 2010 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt II UK 204/09 ( Lex nr 590241), zgodnie z którym, o tym czy strony istotnie nawiązały stosunek pracy stanowiący tytuł ubezpieczeń społecznych nie decyduje samo formalne zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacenie składki, wystawienie świadectwa pracy, ale faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy, a wynikających z art. 22 § 1 k.p. Istotne więc jest, aby stosunek pracy zrealizował się przez wykonywanie zatrudnienia o cechach pracowniczych.

Nadto Sąd Najwyższy w wyrok z dnia 25 stycznia 2005 roku ( II UK 141/04, OSNP 2005/15/235), stwierdza, że stronom umowy o pracę, na podstawie której rzeczywiście były wykonywane obowiązki i prawa płynące z tej umowy, nie można przypisać działania w celu obejścia ustawy (art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p.).

W uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 2010 roku w sprawie
o sygn. akt I UK 43/10 ( Lex nr 619658) wskazano z kolei, że umowa o pracę jest zawarta dla pozoru, a przez to nie stanowi tytułu do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, jeżeli przy składaniu oświadczeń woli obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie jako pracownik nie będzie świadczyć pracy, a podmiot wskazany jako pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy, czyli strony z góry zakładają, iż nie będą realizowały swoich praw
i obowiązków wypełniających treść stosunku pracy. Skoro z zawarciem umowy o pracę ustawa z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych wiąże obowiązek ubezpieczenia emerytalnego i rentowych oraz wypadkowego i chorobowego, to podjęcie zatrudnienia w celu objęcia tymi ubezpieczeniami i ewentualnie korzystania
z przewidzianych nimi świadczeń nie jest obejściem prawa.

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2010 roku w sprawie o sygn. akt
I UK 74/10 ( Lex nr 653664) stwierdzono zaś, że podstawą ubezpieczenia społecznego jest rzeczywiste zatrudnienie, a nie sama umowa o pracę (art. 22 k.p., art. 6 ust. 1 pkt 1 i art. 13 pkt 1 w/w ustawy). Umowa o pracę nie jest czynnością wyłącznie kauzalną, gdyż
w zatrudnieniu pracowniczym chodzi o wykonywanie pracy. Brak pracy podważa sens istnienia umowy o pracę. Innymi słowy jej formalna strona, nawet połączona ze zgłoszeniem do ubezpieczenia społecznego, nie stanowi podstawy takiego ubezpieczenia.

Z powyższego jednoznacznie wynika, że motywacja skłaniająca do zawarcia umowy o pracę nie ma znaczenia dla jej ważności przy założeniu, że nastąpiło rzeczywiste jej świadczenia zgodnie z warunkami określonymi w art. 22 § 1 k.p. Tym samym nie można czynić odwołującej się zarzutów, że zawarła kwestionowaną umowę o pracę jedynie w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczeń społecznych, pod tym jednak warunkiem, że na podstawie tej umowy realizowała zatrudnienie o cechach pracowniczych.

Zgodnie z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 sierpnia 2013 roku, sygn. akt II UK 11/13 ( LEX nr 1375189), jeżeli strony umowy o pracę nie zamierzają wywołać skutku prawnego w postaci nawiązania stosunku pracy, a ich oświadczenia uzewnętrznione umową o pracę zmierzają wyłącznie do wywołania skutku
w sferze ubezpieczenia społecznego, to taka umowa jako pozorna jest nieważna (art. 83 § 1 k.c.).

Głównym celem zawarcia umowy o pracę winno być zatem nawiązanie stosunku pracy, a jedynie rezultatem i pośrednim celem zatrudnienia jest uzyskanie wskazanych korzyści. Podkreślić przy tym należy, że zarówno przepisy prawa pracy, prawa ubezpieczeń społecznych, jak i przepisy ustrojowe pozwalają kształtować elementy stosunku pracy zgodnie z wolą stron.

Mając na uwadze dotychczas poczynione rozważania prawne należy podkreślić,
że w realiach niniejszej sprawy Sąd Okręgowy w Łodzi w celu dokonania kontroli prawidłowości zaskarżonych decyzji organu rentowego musiał ustalić zatem, czy pomiędzy wnioskodawczynią, a płatnikami składek istotnie doszło do nawiązania i realizacji stosunku pracy w warunkach określonych w art. 22 § 1 k.p.

Jak już wcześniej wykazał Sąd Okręgowy, nie można mieć wątpliwości, że obie umowy o pracę zawarte z wnioskodawczynią są ważne. Stanowisko takie uzasadniają bowiem okoliczności faktyczne sprawy.

Wykazano, że obaj pracodawcy mieli potrzebę zatrudnienia pracownika na stanowiskach: specjalisty ds. negocjacji ofert ( (...) sp. z o.o.) oraz dyrektora zarządzającego ( Apteki (...) sp. z o.o.). Płatnicy szukali pracownika, który pomoże im naprawić sytuację finansową w spółce. Znali wnioskodawczynię ze wcześniejszej współpracy i musieli mieć do niej zaufanie, skoro przez kilka lat powierzali jej sprawy finansowe
i prawne w obu spółkach. Wnioskodawczyni podjęła pracę zgodną z posiadanymi kwalifikacjami, za adekwatnym wynagrodzeniem.

Nawet jeśli podejmując decyzję o podjęciu zatrudnienia w pełnym wymiarze, kierowała się również chęcią uzyskania korzystniejszej ochrony ubezpieczeniowej, to motywacja ta nie ma znaczenia wobec niewątpliwych ustaleń, że faktycznie świadczyła pracę na rzecz (...) sp. z o.o. oraz Apteki (...) sp. z o.o.

Wnioskodawczyni rzeczywiście krótko pracowała na powierzonym jej stanowisku. Zdążyła jednak wykonać część z powierzonych jej zadań. Ostatecznie jedna ze spółek uległa likwidacji, a druga zmieniła właściciela. Warto jednak zauważyć, że wnioskodawczyni nawet po zmianie właściciela Apteki (...) sp. z o.o. nie została zwolniona, tak jak pozostali pracownicy. To wnioskodawczyni podjęła decyzję, że nie chce pracować z nowymi udziałowcami. Brała również udział w czynnościach związanych z likwidacją
(...) sp. z o.o.

W istniejącym stanie faktycznym należy zatem stwierdzić, że strony zawierając umowy o pracę, miały zamiar wywołania skutków wynikających z umowy o pracę i realizacji stosunku pracy. Zgłoszenie wnioskodawczyni z tego tytułu do ubezpieczeń społecznych było zatem ważne i skutkowało objęciem jej obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy w Łodzi, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżone decyzje i ustalił w punkcie 1 sentencji wyroku, że E. S. jako pracownik u płatnika składek (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 1 września 2015 roku, a w punkcie 2, że E. S. jako pracownik u płatnika składek Apteki (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 1 września 2015 roku.

Mając na uwadze wynik postępowania oraz datę wniesienia odwołania od zaskarżonej decyzji, Sąd o kosztach procesu orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie ( Dz. U. z 2015 roku, poz. 1800) i zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. na rzecz E. S. kwotę 720,00 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego poniesionych łącznie w obu połączonych sprawach – mając na uwadze, że pełnomocnik wnioskodawczyni nie określił wartości przedmiotu sporu. Z uwagi na datę wniesienia odwołania od zaskarżonej decyzji zastosowania nie miała jeszcze zmiana powołanego rozporządzenia wprowadzona Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku ( Dz.U. 2016, poz. 1668) dopiero z dniem
27 października 2016 roku, ponieważ zgodnie z § 2 tego rozporządzenia do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia stosuje się przepisy dotychczasowe do czasu zakończenia postępowania w danej instancji.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego, doręczając odpisy protokołów rozpraw zgodnie z wnioskiem – k.154 oraz wypożyczając akta ZUS.

M.U.

08.05. 2017 roku