Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 4 lutego 2016 roku - nr (...) - (...)/D - Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że M. Z. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia
24 września 2013 roku jako pracownik płatnika składek Z. Z. prowadzącego działalność pod nazwą P.P.H.U. (...) Z. Z.. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że w okresie bezpośrednio poprzedzającym zatrudnienie u płatnika wnioskodawczyni przez ponad rok była zarejestrowana jako osoba bezrobotna.
W dniu 8 października 2013 roku z uchybieniem ustawowego 7 - dniowego terminu została zgłoszona do ubezpieczeń przez płatnika od dnia 24 września 2013 roku. Wcześniej ten sam płatnik zgłaszał wnioskodawczynię do ubezpieczeń w okresach od 1 lipca 2008 roku do
30 sierpnia 2008 roku i od 1 czerwca 2011 roku do 31 stycznia 2012 roku. Wnioskodawczyni już od dnia 4 listopada 2013 roku stała się niezdolna do pracy z powodu choroby przypadającej w okresie ciąży. Następna niezdolność z powodu choroby w okresie ciąży powstała w dniu 11 września 2015 roku. W międzyczasie wnioskodawczyni przebywała na zwolnieniu lekarskim i pobierała wynagrodzenie chorobowe, potem pobierała zasiłek chorobowy i macierzyński, a następnie do sierpnia 2015 roku przebywała na urlopie wychowawczym. Poczynione w toku postępowania wyjaśniającego ustalenia prowadzą zdaniem organu rentowego do wniosku, że wnioskodawczyni nie wykonywała faktycznie na rzecz płatnika obowiązków w ramach stosunku pracy. Nie potwierdzają tego również złożone dokumenty. ZUS podważył samą potrzebę gospodarczą zatrudnienia wnioskodawczyni, wskazując, że w toku jej długotrwałej nieobecności płatnik nie zatrudnił nikogo na jej miejsce. Zatrudnianie przez niego osoby nie zastępowały wnioskodawczyni. Organ rentowy wskazał również, że wnioskodawczyni została zatrudniona już w zaawansowanej ciąży, co podważa zasadność takiej decyzji pracodawcy. Tym bardziej, że wnioskodawczyni niemal przez cały okres zatrudnienia nie świadczyła pracy, przebywając na zwolnieniach chorobowych i na urlopie macierzyńskim. Organ rentowy wskazał, że w tym stanie rzeczy kwota wypłaconych przez ZUS wnioskodawczyni świadczeń jest kilkunastokrotnie wyższa od uiszczonej przez płatnika kwoty składek na ubezpieczenia społeczne. Zatrudnienie wnioskodawczyni organ rentowy uznał za ekonomicznie i gospodarczo nieuzasadnione. Wnioskodawczyni nie miała wcześniej żadnego tytułu do ubezpieczeń społecznych, a zatrudnienie u płatnika było zdaniem organu rentowego podyktowane jedynie potrzebą uzyskania ochrony ubezpieczeniowej w okresie ciąży, ale nie wiązało się z faktycznym zamiarem realizowania obowiązków pracowniczych. W dokumentacji zatrudnienia wnioskodawczyni brak jest ponadto zaświadczenia lekarskiego o zdolności do podjęcia pracy na umówionym stanowisku. W ocenie ZUS zatrudnienie wnioskodawczyni na podstawie umowy o pracę na krótko przed niezdolnością do pracy z powodu choroby w okresie ciąży, miało na celu jedynie uzyskanie prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Umowa o pracę z dnia 24 września 2013 roku miała zdaniem ZUS charakter pozorny i jako tak jest nieważna.

/decyzja - k. 114 - 119 akt ZUS/

Odwołanie od ww. decyzji złożył w dniu 18 lutego 2016 roku płatnik składek - Z. Z. - wnoszą o jej zmianę poprzez uznanie, że wnioskodawczyni podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 24 września 2013 roku z tytułu zatrudnienia w P.P.H.U. (...) Z. Z.. Skarżący zarzucił organowi rentowemu wybiórczą i niewłaściwą ocenę stanu faktycznego i przedłożonych w toku kontroli dokumentów, podnosząc że wnioskodawczyni faktycznie realizowała swoje obowiązki pracownicze.

/odwołanie - k. 2 - 2 verte/

Tej samej treści odwołanie złożyła wnioskodawczyni M. Z. w dniu 18 lutego 2016 roku.

/odwołanie - k. 2 - 2 verte załączonych akt VIII U 456/16/

W odpowiedzi na odwołania złożone w dniu 3 marca 2016 roku organ rentowy wniósł o oddalenie odwołań, argumentując jak w treści zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie - k. 3 - 5 verte i k. 3 - 5 verte załączonych akt VIII U 456/16/

Postanowieniem z dnia 20 lipca 2016 roku Sąd Okręgowy w Łodzi VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 219 k.p.c. połączył sprawę o sygn. akt VIII U 456/16 do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia ze sprawą o sygn. akt VIII U 455/16.

/postanowienie - k. 14 załączonych akt VIII U 456/16/

W toku postępowania strony podtrzymały swoje stanowiska w sprawie. Pełnomocnik wnioskodawców poparła odwołanie i wniosła o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, przyjmując wartość przedmiotu sporu w wysokości 7.656 zł.

/ e – protokół z dnia 20 lipca 2016 roku – 00:02:28 – płyta CD k.103; e- protokół z dnia
20 marca 2017 roku – 00:51:11 – płyta CD k.265; e-protokół z dnia 5 czerwca 2017 roku - 00:02:41 - 00:03:02; 01:23:29 - 01:34:58 - płyta - k. 303/

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

Płatnik Z. Z. prowadzi od 9 września 1996 roku działalność gospodarczą pod nazwą P.P.H.U. (...) Z. Z.. Przedmiotem działalności jest prowadzenie sklepów ogólnospożywczych i baru.

/ okoliczność bezsporna, a nadto: wydruk z (...) k. 19; zeznania płatnika - e-protokół z dnia 20 marca 2017 roku - 00:22:58 - 00:23:16 - płyta - k.265 w zw. z e-protokół z dnia
20 lipca 2016 roku - 00:28:00 - 00:43:30 - płyta - k.103/

Płatnik Z. Z. w okresie od stycznia 2013 roku do kwietnia 2016 roku zatrudniał w każdym miesiącu co najmniej 4 osoby na stanowisku sprzedawcy i sprzedawcy - barmana w wymiarze ½ etatu lub na pełen etat, z wynagrodzeniem w wysokości od 1600 do 3000 zł brutto za pełen etat.

/zestawienie - k. 20 - 28; listy płac - k. 29/

M. Z. ukończyła w 2011 roku wyższe studia na kierunku technologia chemiczna, uzyskując tytuł magistra inżyniera.

/zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 20 marca 2017 roku - 00:13:19 - 00:16:15 - płyta - k. 265 w zw. z e-protokół z dnia 20 lipca 2016 roku - 00:03:56 - 00:21:53 - płyta - k.103/

Wnioskodawczyni w okresie od dnia 2 listopada 2011 roku do dnia 30 czerwca 2012 roku wykonywała pracę na stanowisku chemik - analityk w Spółdzielni Pracy (...) w wymiarze ½ etatu do 31 stycznia 2012 roku, a następnie w pełnym wymiarze czasu pracy. Otrzymywała wówczas wynagrodzenie minimalne.

/świadectwo pracy - k. 40; zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 20 marca 2017 roku - 00:13:19 - 00:16:15 - płyta - k. 265 w zw. z e-protokół z dnia 20 lipca 2016 roku - 00:03:56 - 00:21:53 - płyta - k.103/

Z. Z. jest teściem M. Z.. Mieszkają w jednym domu w miejscowości S., podzielonym na dwie części z osobnymi wejściami. Nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego. Sklep oraz bar mieszczą się obok miejsca zamieszkania, na tej samej posesji.

/okoliczność bezsporna, a nadto: zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 20 marca 2017 roku - 00:13:19 - 00:16:15 - płyta - k. 265 w zw. z e-protokół z dnia 20 lipca 2016 roku - 00:25:13 - 00:28:00 - płyta - k.103/

W okresie od 28 sierpnia 2012 roku do 23 września 2013 roku wnioskodawczyni była zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy w Z. jako osoba bezrobotna.

/okoliczności bezsporne, a nadto: zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 20 marca 2017 roku - 00:13:19 - 00:16:15 - płyta - k. 265 w zw. z e-protokół z dnia 20 lipca 2016 roku - 00:03:56 - 00:21:53 - płyta - k.103/

Po otworzeniu przez płatnika filii sklepu w P. zwiększyła się ilość klientów i obroty, dlatego płatnik był zainteresowany zatrudnieniem kolejnego pracownika i złożył wniosek do PUP w Z. o dofinansowanie stanowiska pracy - sprzedawca.

/zeznania płatnika - e-protokół z dnia 20 lipca 2016 roku - 00:28:00 - 00:43:30 - płyta - k.103/

Wnioskodawczyni została skierowana do pracy u płatnika z PUP. Płatnik wystąpił do Urzędu Pracy o dofinansowanie tego stanowiska pracy, tj. sprzedawcy w lipcu 2013 roku i wskazał wnioskodawczynię jako osobę do zatrudnienia.

/zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 20 marca 2017 roku - 00:13:19 - 00:16:15 - płyta - k. 265 w zw. z e-protokół z dnia 20 lipca 2016 roku - 00:03:56 - 00:21:53; 00:25:13 - 00:28:00 - płyta - k.103; zeznania płatnika - e-protokół z dnia 20 marca 2017 roku - 00:22:58 - 00:23:16 - płyta - k.265 w zw. z e-protokół z dnia 20 lipca 2016 roku - 00:28:00 - 00:43:30 - płyta - k.103; dokumentacja z PUP - k. 156 - 173/

W dniu 24 września 2013 roku Z. Z. zawarł umowę o pracę z M. Z. na czas nieokreślony, na stanowisku sprzedawcy, w pełnym wymiarze czasu pracy,
z wynagrodzeniem w wysokości 2000 zł. Jako termin rozpoczęcia pracy wskazany został dzień 24 września 2013 roku. Jako miejsce wykonywania pracy wskazano sklepy (...) i (...). Wnioskodawczyni została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych w dniu
8 października 2013 roku.

/bezsporne; umowa w aktach osobowych - k. 29/

Wnioskodawczyni była już zatrudniona u płatnika w okresach od dnia 1 lipca
2008 roku do dnia 30 sierpnia 2008 roku i od dnia 1 czerwca 2011 roku do dnia 31 stycznia 2012 roku na stanowisku sprzedawcy. Otrzymywała wówczas wynagrodzenie minimalne.

/świadectwa pracy w aktach osobowych - k. 29; zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 20 marca 2017 roku - 00:13:19 - 00:16:15 - płyta - k. 265 w zw. z e-protokół z dnia 20 lipca 2016 roku - 00:03:56 - 00:21:53 - płyta - k.103; zeznania płatnika - e-protokół z dnia
20 marca 2017 roku - 00:22:58 - 00:23:16 - płyta - k.265 w zw. z e-protokół z dnia 20 lipca 2016 roku - 00:28:00 - 00:43:30 - płyta - k.103/

Działalność płatnika przynosi zyski. Płatnik chciał zatrudnić wnioskodawczynię, ponieważ ma do niej zaufanie i może na niej polegać.

/zeznania płatnika - e-protokół z dnia 20 marca 2017 roku - 00:22:58 - 00:23:16 - płyta - k.265 w zw. z e-protokół z dnia 20 lipca 2016 roku - 00:43:30 - 00:48:31 - płyta - k.103/

Płatnik z prowadzonej działalności uzyskał w 2013 roku przychód w wysokości 1.510.795,46 zł, z czego dochód wyniósł 5623,99 zł. W 2014 i 2015 roku przychody wyniosły odpowiednio 1.629.773,18 zł, 1.629.015,49 zł, a dochody 26.768,36 zł i 20.753,73 zł.

/dokumenty księgowe - k. 29; k. 108/

Płatnik nie korzystał z usług księgowej. Ustnie przekazywał pracownikom zakres obowiązków. Wymagał od pracowników tylko sanepidowskiej książeczki zdrowia, nie kierował pracowników na badania lekarskie przed podjęciem zatrudnienia.

/zeznania płatnika - e-protokół z dnia 20 marca 2017 roku - 00:22:58 - 00:23:16 - płyta - k.265 w zw. z e-protokół z dnia 20 lipca 2016 roku - 00:43:30 - 00:48:31 - płyta - k.103; / zeznania świadka E. K. - e-protokół z dnia 5 czerwca 2017 roku - 00:14:46 - 00:18:49 - płyta - k.303; zeznania świadka R. C. - e-protokół z dnia
5 czerwca 2017 roku - 00:24:51 - 00:27:34 - płyta - k.303; zeznania świadka J. B. - e-protokół z dnia 5 czerwca 2017 roku - 00:32:31 - 00:24:51 - płyta - k.303; zeznania świadka M. M. - e-protokół z dnia 5 czerwca 2017 roku - 00:58:37 - 01:01:38 - płyta - k.303/

Wnioskodawczyni miała ważną książeczkę sanepidowską, ale nie uzyskała przed przystąpieniem do pracy zaświadczenia od lekarza medycyny pracy o zdolności do podjęcia pracy na umówionym stanowisku (tj. jak i inni pracownicy płatnika).

/zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 20 marca 2017 roku - 00:13:19 - 00:16:15 - płyta - k. 265 w zw. z e-protokół z dnia 20 lipca 2016 roku - 00:03:56 - 00:21:53 - płyta - k.103; książeczka - k. 148 - 152/

Wnioskodawczyni na podstawie umowy z dnia 24 września 2013 roku pracowała u płatnika w systemie 2 - zmianowym - od godziny 7.00 do godziny 14.00 i od godziny 14.00 do godziny 21.00 - w sklepie spożywczym w S.. Poza nią były tam zatrudnione jeszcze 2 osoby. Nie pracowała w sklepie w P.. Pozostałych 3 pracowników zatrudnionych na stanowisku sprzedawcy pracowało w sklepie w P.. Zwykle na porannej zmianie pracują 2 osoby i jedna na popołudnie. W razie potrzeby pracownicy zamieniali się dniami i godzinami pracy. Wnioskodawczyni obsługiwała klientów, rozkładała towar na półkach, przyjmowała dostawy. Sklep jest też otwarty w soboty (7.00 – 21.00) i niedziele (10.00 – 18.00). Wnioskodawczyni pracowała na zmiany, również w niektóre niedziele.

/zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 20 marca 2017 roku - 00:13:19 - 00:16:15 - płyta - k. 265 w zw. z e-protokół z dnia 20 lipca 2016 roku - 00:03:56 - 00:21:53 - płyta - k.103; zestawienie - k. 20 - 28; listy płac - k. 29; zeznania płatnika - e-protokół z dnia 20 marca 2017 roku - 00:22:58 - 00:23:16 - płyta - k.265 w zw. z e-protokół z dnia 20 lipca 2016 roku - 00:28:00 - 00:43:30 - płyta - k.103; zeznania świadka G. P. - e-protokół z dnia 20 lipca 2016 roku - 01:08:56 - 01:20:46 - płyta - k.103; zeznania świadka M. S. - e-protokół z dnia 20 lipca 2016 roku - 01:23:48 - 01:32:31 - płyta - k.103; zeznania świadka E. K. - e-protokół z dnia 5 czerwca 2017 roku - 00:06:36 - 00:18:49 - płyta - k.303; zeznania świadka R. C. - e-protokół z dnia 5 czerwca 2017 roku - 00:18:49 - 00:24:51 - płyta - k.303; zeznania świadka J. B. - e-protokół z dnia 5 czerwca 2017 roku - 00:28:10 - 00:24:51 - płyta - k.303; zeznania świadka E. G. - e-protokół z dnia 5 czerwca 2017 roku - 00:36:13 - 00:45:47 - płyta - k.303; zeznania świadka M. M. - e-protokół z dnia 5 czerwca 2017 roku - 00:51:26 - 00:58:37; 01:01:38 - 01:08:33 - płyta - k.303/

Wnioskodawczyni i inni sprzedawcy odbierali towar od dostawców, którzy wydając oryginał faktury nie wymagali podpisu pracownika. Faktury nie zawsze były podpisywane.

/zeznania świadka J. Ż. - e-protokół z dnia 20 marca 2017 roku - 00:03:21 - 00:11:03 - płyta - k. 265; zeznania świadka E. K. - e-protokół z dnia
5 czerwca 2017 roku - 00:06:36 - 00:18:49 - płyta - k.303; zeznania świadka E. G. - e-protokół z dnia 5 czerwca 2017 roku - 00:40:48 - 00:45:47 - płyta - k.303; zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 20 marca 2017 roku - 00:16:15 - 00:22:58 - płyta - k.103/

Sklep w S. jest otwarty codziennie i jest to jedyny sklep w okolicy.

/zeznania świadka G. P. - e-protokół z dnia 20 lipca 2016 roku - 01:08:56 - 01:17:03 - płyta - k.103/

Wnioskodawczyni (tak jak i inni pracownicy) nie podpisywała listy obecności, ponieważ pracodawca ich nie prowadził.

/zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 20 marca 2017 roku - 00:13:19 - 00:16:15 - płyta - k. 265 w zw. z e-protokół z dnia 20 lipca 2016 roku - 00:03:56 - 00:21:53 - płyta - k.103/

Wynagrodzenie było płacone do ręki. Pracownicy płatnika kwitowali jego odbiór na liście płac.

/zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 20 marca 2017 roku - 00:13:19 - 00:16:15 - płyta - k. 265 w zw. e-protokół z dnia 20 lipca 2016 roku - 00:03:56 - 00:21:53 - płyta - k.103; listy płac - k. 29; zeznania świadka M. M. - e-protokół z dnia 5 czerwca 2017 roku - 00:51:26 - 00:58:37 - płyta - k.303/

Pierwsza ciąża wnioskodawczyni została potwierdzona w badaniu lekarskim w dniu
2 lipca 2013 roku. Kolejna w badaniu z dnia 1 września 2015 roku.

/karty ciąży - k. 35 - 37 verte; dokumentacja medyczna - k. 56; k. 78/

Wnioskodawczyni świadczyła pracę u płatnika do 3 listopada 2013 roku, kiedy to zaczęła się źle czuć i skarżyć na bóle w podbrzuszu.

/zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 20 marca 2017 roku - 00:13:19 - 00:16:15 - płyta - k. 265 w zw. z e-protokół z dnia 20 lipca 2016 roku - 00:03:56 - 00:21:53 - płyta - k.103/

Wnioskodawczyni stała się niezdolna do pracy od dnia 4 listopada 2013 roku
i przebywała na zwolnieniu lekarskim do dnia porodu.

/dokumentacja medyczna - k. 59 - 65/

W dniu 8 marca 2014 roku wnioskodawczyni urodziła córkę.

/akt urodzenia - k. 43/

Po urodzeniu pierwszego dziecka wnioskodawczyni przebywała na urlopie macierzyńskim i wychowawczym do dnia 31 lipca 2015 roku.
/bezsporne/

Przed niezdolnością do pracy wnioskodawczyni – w październiku 2013 roku do pracy powróciła po urlopie wychowawczym M. M. zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku sprzedawcy w sklepie w S.. W trakcie zwolnienia lekarskiego wnioskodawczyni w sklepie w S. czynności sprzedawcy wykonywali: płatnik, M. M. i E. G..
/ zeznania świadka M. M. - e-protokół z dnia 5 czerwca 2017 roku - 00:51:26 - 00:58:37; 01:01:38 - 01:08:33 - płyta - k.303/

Ponownie pracę u płatnika wnioskodawczyni podjęła od dnia 1 sierpnia 2015 roku. Ponownie świadczyła pracę w sklepie ogólnospożywczym albo w barze w S..

/zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 20 marca 2017 roku - 00:13:19 - 00:16:15 - płyta - k. 265 w zw. z e-protokół z dnia 20 lipca 2016 roku - 00:03:56 - 00:21:53 - płyta - k.103/

Aneksem do umowy z dnia 1 sierpnia 2015 roku płatnik podwyższył wynagrodzenie wnioskodawczyni z dniem 1 sierpnia 2015 roku do kwoty 3000,00 zł brutto ze względu na zwiększony zakres obowiązków, obejmujący również fakturowanie i wpisywanie faktur. Komputer mieści się na zapleczu sklepu. Do obowiązków wnioskodawczyni należało także robienie zakupów w hurtowni do sklepów płatnika.

/aneks w aktach osobowych - k. 29; zeznania płatnika - e-protokół z dnia 20 marca 2017 roku - 00:22:58 - 00:23:16 - płyta - k.265 w zw. z e-protokół z dnia 20 lipca 2016 roku - 00:28:00 - 00:43:30 - płyta - k.103; zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 20 marca 2017 roku - 00:13:19 - 00:16:15 - płyta - k. 265 w zw. z e-protokół z dnia 20 lipca 2016 roku - 00:03:56 - 00:21:53 - płyta - k.103; zeznania świadka M. K. - e-protokół z dnia 20 lipca 2016 roku - 00:57:17 - 01:04:59 - płyta - k.103 /

Wnioskodawczyni obsługiwała program księgowy Rachmistrz, który służy do ewidencji podatku VAT.

/zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 20 marca 2017 roku - 00:13:19 - 00:16:15 - płyta - k. 265 w zw. z e-protokół z dnia 20 lipca 2016 roku - 00:21:53 - 00:25:13 - płyta - k.103/

Płatnik w związku z prowadzoną działalnością zakupuje towar do sklepów m.in. w hurtowni (...). Współpracuje z przedstawicielem handlowym tej firmy (...). W kwestii zamawiania towarów z M. K. kontaktowała się również wnioskodawczyni. Była zorientowana co do zapotrzebowania i asortymentu sklepu, w którym pracowała. Zdarzało się, że wnioskodawczyni podpisywała faktury. Nie składała podpisów pod zamówieniami, ponieważ nie ma takiej potrzeby.

/zeznania świadka M. K. - e-protokół z dnia 20 lipca 2016 roku - 00:57:17 - 01:06:49 - płyta - k.103

Od dnia 11 września 2015 roku wnioskodawczyni stała się niezdolna do pracy
z powodu zagrażającej poronieniem ciąży i przebywała na zwolnieniu lekarskim do dnia drugiego porodu.

/dokumentacja medyczna - k. 69; k. 78, k. 83/

W dniu 15 kwietnia 2016 roku wnioskodawczyni urodziła syna.

/akt urodzenia - k. 44; dokumentacja medyczna - k. 81/

Wnioskodawczyni powracając do pracy po pierwszym urlopie wychowawczym nie wiedziała, że jest w ciąży. Zależało jej na podjęciu pracy.

/zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 20 marca 2017 roku - 00:13:19 - 00:16:15 - płyta - k. 265 w zw. z e-protokół z dnia 20 lipca 2016 roku - 00:21:53 - 00:25:13 - płyta - k.103/

Wnioskodawczyni nie podjęła obecnie pracy, przebywa na urlopach związanych z urodzeniem dziecka.

/zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 20 marca 2017 roku - 00:13:19 - 00:16:15 - płyta - k. 265 w zw. z e-protokół z dnia 20 lipca 2016 roku - 00:03:56 - 00:21:53 - płyta - k.103/

Syn płatnika – mąż wnioskodawczyni S. Z. był zatrudniony w firmie ojca w okresie od dnia 18 listopada 2014 roku do dnia 17 listopada 2016 roku na stanowisku sprzedawca - barman. Obecnie zakupy towarów robi płatnik, pomagają mu synowie.

/zeznania płatnika - e-protokół z dnia 20 marca 2017 roku - 00:22:58 - 00:23:16 - płyta - k.265 w zw. z e-protokół z dnia 20 lipca 2016 roku - 00:48:31 - 00:54:17 - płyta - k.103; zeznania świadka M. K. - e-protokół z dnia 20 lipca 2016 roku - 00:57:17 - 01:04:59 - płyta - k.103; zeznania świadka G. P. - e-protokół z dnia
20 lipca 2016 roku - 01:08:56 - 01:23:48 - płyta - k.103; akta osobowe - k. 116/

Dodatkowo płatnik zatrudnia sprzedawców na podstawie umów zlecenia – w szczególności w okresach letnich. Gdy zachodzi taka konieczność również sam płatnik wykonuje w zależności od potrzeb czynności sprzedawcy w sklepach.

/ umowa - k. 296, zeznania płatnika - e-protokół z dnia 20 marca 2017 roku - 00:31:28 - 00:32:52; 01:09:33 - 01:22:32- płyta - k.265; e-protokół z dnia 20 marca 2017 roku - 00:26:39 - 00:31:26 - płyta - k. 265; zeznania świadka E. K. - e-protokół z dnia
5 czerwca 2017 roku - 00:14:46 - 00:18:49 - płyta - k.303; zeznania świadka R. C. - e-protokół z dnia 5 czerwca 2017 roku - 00:24:51 - 00:27:34 - płyta - k.303; zeznania świadka J. B. - e-protokół z dnia 5 czerwca 2017 roku - 00:18:49 - 00:24:51 - płyta - k.303; zeznania świadka E. G. - e-protokół z dnia 5 czerwca 2017 roku - 00:36:13 - 00:40:48 - płyta - k.303/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie całokształtu materiału dowodowego, w szczególności na podstawie powołanych dowodów w postaci dokumentów oraz zeznań wnioskodawczyni, płatnika i świadków.

W ocenie Sądu zgromadzony materiał dowody jest spójny i wiarygodny, wszystkie zeznania uzupełniają się wzajemnie, są przy tym potwierdzeniem dla złożonej w sprawie dokumentacji osobowej. Wszystko to pozwala na ustalenie faktycznego zakresu obowiązków wnioskodawczyni w czasie zatrudnienia u płatnika składek Z. Z. oraz rzeczywistego charakteru stosunku prawnego łączącego strony umowy o pracę z dnia
24 września 2013 roku.

Sąd na podstawie tak zgromadzonego materiału dowodowego przyjął, że wnioskodawczyni rzeczywiście świadczyła pracę na rzecz płatnika. Wszyscy świadkowie potwierdzili, że wnioskodawczyni pracowała w sklepie jako sprzedawca, wykonując zwykłe na tym stanowisku obowiązki, takie jak sprzedawanie towaru klientom, przyjmowanie dostaw, rozkładanie towaru na półkach. Wszyscy pracownicy płatnika potwierdzili, że wnioskodawczyni pracowała na takich samych jak oni zasadach.

Płatnik wyjaśnił, że decyzja o zatrudnieniu wnioskodawczyni wynikała z tego, że miał do niej zaufanie. Wnioskodawczyni nie pracowała w okresie bezpośrednio poprzedzającym zatrudnienie u płatnika. Dokumenty z PUP potwierdziły twierdzenia płatnika i wnioskodawczyni, że jej zatrudnienie nastąpiło na podstawie skierowania z urzędu pracy.

Wnioskodawczyni miała też wcześniejsze doświadczenie zawodowe na tym stanowisku, bowiem była już zatrudniona u płatnika na tożsamym stanowisku. Istotnie płatnik jest zięciem wnioskodawczyni i zamieszkują pod tym samym adresem. Z faktu tego nie można jednak od razu wysnuwać wniosku, że zatrudnienie wnioskodawczyni było fikcyjne, tym bardziej, że wszyscy pozostali pracownicy potwierdzili, że w spornym okresie współpracowali z wnioskodawczynią, która wykonywała taką samą pracę jak inni pracownicy.

Sąd nie analizował, jaki wymiar zatrudnienie oraz jaką jego podstawę wymiaru składek mieli pozostali pracownicy. Analiza dokumentów księgowych nie wskazywała na znaczące rozbieżności pomiędzy otrzymywanymi przez nich wynagrodzeniami. Rzeczywiście wnioskodawczyni otrzymała podwyżkę po powrocie z pierwszego urlopu wychowawczego. Znalazło to jednak wyjaśnienie w zakresie powierzonych jej obowiązków. Wnioskodawczyni zajmowała się bowiem również obsługą programu do fakturowania oraz zamawianiem i odbieraniem towaru z hurtowni. Podkreślić należy przy tym, że przedmiotem niniejszego postępowania nie jest podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

W ocenie Sądu Okręgowego nieistotne są również okoliczności, czy płatnik płacił wynagrodzenie za pracę pracownikom w razie świadczenia przez nich pracy ponad ustalony w umowie wymiar czasu pracy. Ewentualne naruszenia przepisów kodeksu pracy w tym zakresie przez płatnika nie mogą być przedmiotem analizy sądu, gdyż istotną okolicznością w tej sprawie jest to, czy po zawarciu umowy o pracę wnioskodawczyni świadczyła pracę w reżimie stosunku pracy, czy też nie.

Sąd pominął dowód ze złożonych faktur przez strony oraz kontrahentów płatnika. Rozbieżności w podpisach na fakturach, nie przeczą bowiem temu, że to wnioskodawczyni zajmowała się wystawianiem faktur i obsługą przeznaczonego do tego programu. W sytuacji gdy obowiązujące przepisy w ogóle nie nakładają na wystawców faktur obowiązku ich podpisywania, nie można na podstawie podpisów na fakturach wyciągać niekorzystnych dla wnioskodawczyni wniosków. Wnioskodawczyni i świadkowie potwierdzili przy tym, że dostawcy nie wymagali od nich w większości podpisów na fakturach.

Wnioskodawczyni rzeczywiście nie miała zaświadczenia o badaniach wstępnych od lekarza medycyny pracy. Miała jedynie ważną książeczkę sanepidowską, bez której praca w sklepie spożywczym i w barze byłaby niedopuszczalna. Fakt, że pracodawca wymagał od pracowników sklepu jedynie książeczki sanepidowskiej potwierdzili wszyscy pozostali pracownicy. Nie wdając się w ocenę prawną tego stanu rzeczy, wskazać należy, że ewentualne zaniedbania pracodawcy w tym zakresie nie mogą obciążać pracownika, a już na pewno nie wpływają na ocenę, czy praca była przez niego rzeczywiście świadczona.

Dokumentacja medyczna z okresu ciąży wnioskodawczyni potwierdziła, że od dnia
4 listopada 2013 roku stała się ona niezdolna do pracy. Brak jest jednocześnie w dokumentacji informacji o tym, aby przed wskazaną datą wnioskodawczyni miała problemy ze zdrowiem w okresie ciąży.

Wnioskodawczyni powróciła do pracy po urlopie wychowawczym, po czym dowiedziała się, że jest w kolejnej ciąży i od dnia 11 września 2015 roku stała się ponownie niezdolna do pracy. Rzeczywiście wnioskodawczyni przepracowała w spornym okresie tylko kilkadziesiąt dni, jednak na gruncie niniejszej sprawy ustaleniu podlegać powinno jedynie okoliczność, czy wnioskodawczyni rzeczywiście tę pracę świadczyła niezależnie od ilości przepracowanych dni i czy w reżimie stosunku pracy.

Wbrew twierdzeniom pełnomocnika organu rentowego płatnik wykazał, że zatrudnienie wnioskodawczyni było potrzebne i uzasadnione. Sklep pracował przez 7 dni w tygodniu, od rana do późnego wieczora. Pracodawca musiał zapewnić właściwą obsługę jedynego w okolicy sklepu. Zrozumiałym jest przy tym, że wybór wnioskodawczyni na stanowisko sprzedawcy zapewniał mu poczucie kontroli nad pracą sklepu. Powinowactwo między wnioskodawczynią i płatnikiem nie pozwala jednak w ustalonych okolicznościach niniejszej sprawy, na uznanie, że wnioskodawczyni nie świadczyła pracy w ramach stosunku pracy, o czym sąd wypowie się jeszcze szerzej w dalszych rozważaniach.

Rzeczywiście wnioskodawczyni podjęła pracę w czasie ciąży i stała się niezdolna do pracy krótko po jej rozpoczęciu. Nie podważa to jednak jej zamiaru świadczenia pracy. Nawet jeśli poszukiwanie pracy było podyktowane również chęcią uzyskania ochrony ubezpieczeniowej w czasie ciąży i macierzyństwa, to najistotniejszym jest, że wnioskodawczyni faktycznie wykonywała powierzone jej obowiązki. Wobec tak poczynionych ustaleń motywacja wnioskodawczyni do poszukiwania zatrudnienia na podstawie umowy o pracę jest kwestią drugorzędną.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołania Z. Z. i M. Z. w świetle zgromadzonego materiału dowodowego zasługują na uwzględnienie i powodują zmianę zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1, art. 11 ust. 1 oraz art. 12 ust 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych ( t. j. Dz. U. z 2016 roku,
poz. 963 ze zm.) obowiązkowym ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu
i wypadkowemu - podlegają pracownicy, czyli osoby fizyczne pozostające w stosunku pracy, w okresie od nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania.

Jak stanowi art. 1 ust 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa ( t. j. Dz. U. z 2016 roku, poz. 372 ze zm.) osobom objętym ubezpieczeniem społecznym przysługują świadczenia pieniężne na warunkach i wysokości określonych ustawą w razie choroby i macierzyństwa.

Kwestią sporną w rozpoznawanej sprawie było, czy M. Z. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym jako pracownik płatnika składek Z. Z.. O uznaniu stosunku łączącego strony za stosunek pracy rozstrzygają przepisy prawa pracy.

Zgodnie z art. 22 § 1 Kodeksu pracy przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem. O tym, że strony zawarły umowę o pracę nie decyduje zatem samo formalne jej spisanie, lecz faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy. Jedną z najważniejszych cech pracy świadczonej w ramach stosunku pracy jest podporządkowanie pracownika.

Najistotniejszymi elementami stosunku pracy są: dobrowolność zobowiązania, obowiązek pracownika świadczenia pracy osobiście, w sposób ciągły, podporządkowany poleceniom pracodawcy, który jest obowiązany do wynagrodzenia pracownika za świadczoną na jego rzecz pracę, ponoszenie ryzyka gospodarczego, produkcyjnego i osobowego przez pracodawcę, staranne działanie w procesie pracy. Jak zważył Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 października 1998 roku ( sygn. akt I PKN 416/98, publ. OSNAPiUS 1999, nr 24, poz. 775) brak bezwzględnego obowiązku osobistego świadczenia pracy wyklucza możliwość zakwalifikowania stosunku prawnego jako umowy o pracę ( tak SN w wyroku z dnia 28.10.1998 r, I PKN 416/98). Zgodnie z art. 80 k.p. wynagrodzenie przysługuje pracownikowi za wykonaną pracę, a nie jej rezultat. Pracodawca może również wymierzać określone przepisami prawa pracy kary w ramach odpowiedzialności porządkowej.

Art. 22 § 1 ¹ k.p. wskazuje, że zatrudnienie w warunkach określonych w § 1 jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy. Jak trafnie przyjął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 kwietnia 1999 roku ( I PKN 642/98, OSNAPiUS 2000, nr 11, poz. 417) nazwa umowy nie ma znaczenia, jeżeli nawiązany stosunek pracy ma cechy wskazane w art. 22 § 1 k.p.

Organ rentowy stanął na stanowisku, że umowa o pracę zawarta między wnioskodawczynią a płatnikiem składek, jest nieważna, ponieważ nie doszło faktycznie do nawiązania stosunku pracy, a ewentualne czynności świadczone na rzecz płatnika nie były wykonywane w reżimie pracowniczym.

Tymczasem wnioskodawczyni wykazała, że zgodnym zamiarem stron umowy z dnia 24 września 2013 roku było nawiązanie stosunku pracy. Realizowane były bowiem wszystkie elementy stosunku pracy. Wnioskodawczyni świadczyła pracę pod kierownictwem pracodawcy. Musiała rozliczać się z ilości wykonanej pracy, którą pracodawca na bieżąco weryfikował. Zapewnienie prawidłowej obsługi sklepu wymagało bowiem rozdzielenia etatów pomiędzy kilka osób, a wszyscy współpracownicy potwierdzili zgodnie, że wnioskodawczyni świadczyła pracę na takich samych jak oni zasadach w systemie zmianowym, z uwzględnieniem niedziel. Fakt, że wnioskodawczyni jest spowinowacona z płatnikiem oraz że synowie płatnika pomagają mu w prowadzeniu działalności nie będąc związani z nim stosunkiem pracy, nie może podważać przedstawionych ustaleń co do zakresu i charakteru obowiązków wykonywanych przez wnioskodawczynię.

Nie jest zasadne stanowisko organu rentowego, który w zawartej pomiędzy stronami umowie upatruje pozorności, tylko ze względu na fakt rozpoczęcia zwolnienia lekarskiego związanego z chorobą w okresie ciąży krótko po podjęciu pracy. Pamiętać należy bowiem, że samo przekonanie, że kobieta w ciąży zawarła umowę o pracę w celu uzyskania ochrony ubezpieczeniowej w związku chorobą i macierzyństwem w żadnym razie nie uzasadnia wyłączenia z ubezpieczeń społecznych . Ustaleniu zawsze powinno podlegać zatem, czy strony miały rzeczywisty zamiar wywołania skutków prawnych wynikających z pozornego oświadczenia woli, przy czym brak tego zamiaru dotyczy samej treści czynności prawnej, np. brak zamiaru świadczenia oznaczonej w umowie pracy ( tak też Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 10 maja 2016 roku, sygn. akt III AUa 1467/15, publ. LEX nr 2062051).

Zgodnie z art. 83 § 1 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Główną cechą czynności pozornej jest brak zamiaru wywołania skutków prawnych, jakie łączą się z oświadczeniem określonej treści. Zachodzi wtedy świadoma,
z góry założona sprzeczność między złożonym oświadczeniem, a realnym zgodnym zamiarem obu stron czynności prawnej. Celem zaś tego działania jest, jak słusznie wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18 marca 2004 roku w sprawie o sygn. akt III CK 456/02 (publ. Legalis nr 68095), „ upozorowanie woli stron na zewnątrz i wytworzenie przeświadczenia dla określonego kręgu (otoczenia), nie wyłączając organów władzy publicznej, że czynność o określonej treści została skutecznie dokonana”. Konsekwencją takiego działania jest uznanie takiego oświadczenia za nieważne, pozbawione cechy konstytutywności. Jeżeli oświadczenie takie zostało złożone dla ukrycia innej czynności prawnej, ważność oświadczenia ocenia się według właściwości tej czynności.

Podsumowując czynność prawna pozorna to taka, która zawiera następujące elementy:

1) oświadczenie musi być złożone tylko dla pozoru,

2) oświadczenie musi być złożone drugiej stronie,

3) adresat oświadczenia woli musi zgadzać się na dokonanie czynności prawnej jedynie dla pozoru.

Wskazane elementy muszą wystąpić łącznie, brak któregokolwiek z nich nie pozwala na uznanie czynności prawnej za dokonaną jedynie dla pozoru. Osoba składająca oświadczenie woli dla pozoru nie chce, aby powstały takie skutki prawne, jakie normalnie prawo łączy z tego typu oświadczeniem, ponieważ nie chce w ogóle wywoływać żadnych skutków (pozorność czysta) albo chce wywołać inne te, które wynikałyby ze złożonego przez nią oświadczenia woli (pozorność kwalifikowana). Za pozorne uznać można jedynie oświadczenia woli skierowane do określonego adresata, który zgadza się na pozorność danej czynności prawnej. Zgoda musi być wyraźna i nie budzić żadnych wątpliwości. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 lutego 1998 roku (sygn. akt II CKN 816/97), publ. LEX nr 56813 „ nieważność czynności prawnej z powodu pozorności złożonego oświadczenia woli może być stwierdzona tylko wówczas, gdy brak zamiaru wywołania skutków prawnych został przejawiony wobec drugiej strony tej czynności otwarcie tak, że miała ona pełną świadomość co do pozorności złożonego wobec niej oświadczenia woli i co do rzeczywistej woli jej kontrahenta i w pełni się z tym zgadza" (wyrok SN z dnia 25 lutego 1998 r., II CKN 816/97, Lex nr 56813). Zgoda drugiej strony czynności prawnej na jej pozorność musi być wyrażona najpóźniej w chwili jej dokonywania. Czynność prawna pozorna jest dotknięta nieważnością bezwzględną i nie wywołuje żadnych skutków prawnych od początku ( ex tunc).

Podkreślenia wymaga przy tym, że ta sama czynność prawna nie może być równocześnie kwalifikowana jako pozorna (art. 83 § 1 k.c.) i mająca na celu obejście ustawy (art. 58 § 1 k.c.) ( tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 29 marca 2006 roku, sygn. akt II PK 163/05, publ. OSNP 2007, nr 5-6, poz. 71). Powołane przepisy stanowią odrębne
i wykluczające się wzajemnie podstawy nieważności czynności prawnej. Czynność pozorna jest zawsze nieważna. Niekiedy ważna może być czynność ukryta. Dopiero wówczas jest możliwe badanie jej treści i celu w świetle kryteriów wyrażonych w art. 58 k.c. Nie jest więc możliwe obejście prawa poprzez dokonanie czynności prawnej pozornej
( por. np. W. W., Obejście prawa jako przyczyna nieważności czynności prawnej, Kwartalnik Prawa Prywatnego 1999 nr 1, s. 69).

O czynności prawnej mającej na celu obejście ustawy można mówić wówczas, gdy czynność taka pozwala na uniknięcie zakazów, nakazów lub obciążeń wynikających
z przepisu ustawy i tylko z takim zamiarem została dokonana. Nie jest natomiast obejściem prawa dokonanie czynności prawnej w celu osiągnięcia skutków, jakie ustawa wiąże z tą czynnością prawną. Skoro z zawarciem umowy o pracę ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych wiąże obowiązek ubezpieczenia emerytalno-rentowego, chorobowego
i wypadkowego, podjęcie zatrudnienia w celu objęcia ubezpieczeniem i ewentualnego korzystania ze świadczeń z tego ubezpieczenia nie może być kwalifikowane jako obejście prawa. W sytuacji, gdy wolą stron zawierających umowę było faktyczne nawiązanie stosunku pracy i doszło do świadczenia pracy za wynagrodzeniem, sama świadomość jednej ze stron umowy, a nawet obu stron, co do wystąpienia w przyszłości zdarzenia uprawniającego do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, nie daje podstawy do uznania, że umowa miała na celu obejście prawa ( tak też SN w wyroku z dnia 2 lipca 2008 r., sygn. akt II UK 334/07, publ. LEX nr 531865).

Sąd Okręgowy w całości podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone
w wyroku z dnia 24 lutego 2010 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt II UK 204/09 ( Lex nr 590241), zgodnie z którym, o tym czy strony istotnie nawiązały stosunek pracy stanowiący tytuł ubezpieczeń społecznych nie decyduje samo formalne zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacenie składki, wystawienie świadectwa pracy, ale faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy, a wynikających z art. 22 § 1 k.p. Istotne więc jest, aby stosunek pracy zrealizował się przez wykonywanie zatrudnienia o cechach pracowniczych.

Nadto Sąd Najwyższy w wyrok z dnia 25 stycznia 2005 roku ( II UK 141/04, OSNP 2005/15/235), stwierdza, że stronom umowy o pracę, na podstawie której rzeczywiście były wykonywane obowiązki i prawa płynące z tej umowy, nie można przypisać działania w celu obejścia ustawy (art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p.).

W uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 2010 roku w sprawie
o sygn. akt I UK 43/10 ( Lex nr 619658) wskazano z kolei, że umowa o pracę jest zawarta dla pozoru, a przez to nie stanowi tytułu do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, jeżeli przy składaniu oświadczeń woli obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie jako pracownik nie będzie świadczyć pracy, a podmiot wskazany jako pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy, czyli strony z góry zakładają, iż nie będą realizowały swoich praw
i obowiązków wypełniających treść stosunku pracy. Skoro z zawarciem umowy o pracę ustawa z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych wiąże obowiązek ubezpieczenia emerytalnego i rentowych oraz wypadkowego i chorobowego, to podjęcie zatrudnienia w celu objęcia tymi ubezpieczeniami i ewentualnie korzystania
z przewidzianych nimi świadczeń nie jest obejściem prawa.

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2010 roku w sprawie o sygn. akt
I UK 74/10 ( Lex nr 653664) stwierdzono zaś, że podstawą ubezpieczenia społecznego jest rzeczywiste zatrudnienie, a nie sama umowa o pracę (art. 22 k.p., art. 6 ust. 1 pkt 1 i art. 13 pkt 1 w/w ustawy). Umowa o pracę nie jest czynnością wyłącznie kauzalną, gdyż
w zatrudnieniu pracowniczym chodzi o wykonywanie pracy. Brak pracy podważa sens istnienia umowy o pracę. Innymi słowy jej formalna strona, nawet połączona ze zgłoszeniem do ubezpieczenia społecznego, nie stanowi podstawy takiego ubezpieczenia.

Z powyższego jednoznacznie wynika, że motywacja skłaniająca do zawarcia umowy o pracę nie ma znaczenia dla jej ważności przy założeniu, że nastąpiło rzeczywiste jej świadczenia zgodnie z warunkami określonymi w art. 22 § 1 k.p. Tym samym nie można czynić odwołującej się zarzutów, że zawarła kwestionowaną umowę o pracę jedynie w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczeń społecznych, pod tym jednak warunkiem, że na podstawie tej umowy realizowała zatrudnienie o cechach pracowniczych.

Zgodnie z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 sierpnia 2013 roku, sygn. akt II UK 11/13 ( LEX nr 1375189), jeżeli strony umowy o pracę nie zamierzają wywołać skutku prawnego w postaci nawiązania stosunku pracy, a ich oświadczenia uzewnętrznione umową o pracę zmierzają wyłącznie do wywołania skutku
w sferze ubezpieczenia społecznego, to taka umowa jako pozorna jest nieważna (art. 83 § 1 k.c.).

Głównym celem zawarcia umowy o pracę winno być zatem nawiązanie stosunku pracy, a jedynie rezultatem i pośrednim celem zatrudnienia jest uzyskanie wskazanych korzyści. Podkreślić przy tym należy, że zarówno przepisy prawa pracy, prawa ubezpieczeń społecznych, jak i przepisy ustrojowe pozwalają kształtować elementy stosunku pracy zgodnie z wolą stron.

Mając na uwadze dotychczas poczynione rozważania prawne należy podkreślić,
że w realiach niniejszej sprawy Sąd Okręgowy w Łodzi w celu dokonania kontroli prawidłowości zaskarżonej decyzji organu rentowego musiał ustalić zatem, czy pomiędzy wnioskodawczynią, a płatnikiem składek istotnie doszło do nawiązania i realizacji stosunku pracy w warunkach określonych w art. 22 § 1 k.p.

Jak już wcześniej wykazał Sąd Okręgowy, nie można mieć wątpliwości, że umowa
o pracę zawarta z wnioskodawczynią w dniu 24 września 2013 roku jest ważna. Stanowisko takie uzasadniają bowiem okoliczności faktyczne.

Wykazano, że pracodawca miał potrzebę kolejnego zatrudnienia pracownika na stanowisku sprzedawcy. Korzystał przy tym instytucji dofinansowania stanowiska pracy przez urząd pracy. Wnioskodawczyni była wcześniej osoba bezrobotną i poszukiwała zatrudnienia. Zrozumiałym jest również, że płatnik zdecydował się zatrudnić własną synową, do której miała zaufanie.

Sąd ustalił, że wnioskodawczyni rzeczywiście wykonywała powierzoną jej pracę. Wbrew twierdzeniom pełnomocnika organu rentowego nie przeczą temu rozbieżności przy podpisach na fakturach, ponieważ jak wynika z art. 106 e ustawy z dnia 11 marca 2004 roku
o podatku od towarów i usług ( t. j. Dz. U. 2017, poz. 1221) oraz Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 3 grudnia 2013 r. w sprawie wystawiania faktur ( Dz. U. 2013, poz. 1485)
w ogóle nie ma wymogu podpisywania faktur. Faktura jest dokumentem potwierdzającym zawarcie transakcji. Dane, jakie powinna ona zawierać, określają powołane przepisy, nie wymieniając podpisu ani pieczątki wystawcy lub odbiorcy. Faktura bez tych elementów pozostaje prawidłowo wystawionym dokumentem podatkowym. Stąd okoliczności, że część faktur zawiera inne podpisy na kopiach i oryginałach jest równoznaczna z sytuacją, gdyby podpisów takich w ogóle nie było.

Wnioskodawczyni poszukiwała zatrudnienia zarówno w czasie pierwszej jak i drugiej ciąży. Nawet jeśli wobec ciąży wnioskodawczyni zależało na zapewnieniu sobie możliwości uzyskania tytułu ubezpieczeń społecznych do świadczeń związanych z chorobą w okresie ciąży i z macierzyństwem, to jak wynika z przeprowadzonych wcześniej rozważań prawnych, nie można jej czynić z tego powodu zarzutów, pod warunkiem, że pracę tę rzeczywiście wykonywała.

Zatem wobec udowodnienia zgodnego zamiaru realizacji stosunku pracy przez obie strony umowy oraz świadczenia pracy w rozumieniu art. 22 § 1 k.p. przez wnioskodawczynię, kwestią drugorzędną pozostaje jej motywacja poszukiwania dodatkowego zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

W istniejącym stanie faktycznym należy zatem stwierdzić, że strony zawierając umowę o pracę, miały zamiar wywołania skutków wynikających z umowy o pracę i realizacji stosunku pracy. Zgłoszenie wnioskodawczyni z tego tytułu do ubezpieczeń społecznych było zatem ważne i skutkowało objęciem jej obowiązkowymi ubezpieczeniami pracowniczymi.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy w Łodzi, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił, że M. Z. jako pracownik u płatnika składek P.P.H.U. (...) Z. Z. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 24 września 2013 roku

Mając na uwadze wynik postępowania oraz datę wniesienia odwołania od zaskarżonej decyzji, Sąd o kosztach procesu orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz. U. z 2015 roku, poz. 1804) i zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. na rzecz M. Z. oraz Z. Z. kwoty po 360,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (mając na uwadze, że pełnomocnik wnioskodawców nie określił wartości przedmiotu sporu). Z uwagi na datę wniesienia odwołania od zaskarżonej decyzji zastosowania nie miała jeszcze zmiana powołanego rozporządzenia wprowadzona Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku ( Dz.U. 2016, poz. 1667) dopiero z dniem 27 października 2016 roku, ponieważ zgodnie z § 2 tego rozporządzenia do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia stosuje się przepisy dotychczasowe do czasu zakończenia postępowania w danej instancji.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego.

10 lipca 2017 roku

M.U .