Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 3 lipca 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze odmówił J. M. prawa do emerytury. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że ubezpieczony nie udowodnił 15 - letniego okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Do pracy w warunkach szczególnych zaliczono okresy: 28.01.1978 – 27.04.1978, 11.04.1980 – 31.05.1984, nie zaliczono ubezpieczonemu okresu pracy od 14.06.1984 – 31.12.1998 w (...) sp z oo w K. z uwagi na to, że w świadectwie wskazano, iż w tym samym czasie wykonywał prace w warunkach szczególnych jednocześnie na dwóch stanowiskach w obrębie różnych działów. Każde z przedłożonych świadectw w szczególnych warunkach zawiera rozbieżne dane.

/decyzja – k. 49 akt rentowych/

J. M., reprezentowany przez pełnomocnika, złożył odwołanie od powyższej decyzji w dniu 24 lipca 2017 r i wniósł o jej zmianę poprzez przyznanie prawa do emerytury od dnia 26 czerwca 2017 r, stwierdzenie odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji oraz o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu podniósł, że w okresie 14.06.1984 – 25.10.2004 realizował wywóz nieczystości stałych w ramach gospodarki komunalnej na stanowisku kierowcy pojazdów ciężarowych specjalnych o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3.5 tony, nadto ubezpieczony z inicjatywy pracodawcy przez krótki czas realizował także prace na wysypiskach miejskich przy pryzmach kompostowych powstałych z nieczystości miejskich na stanowisku maszynisty spycharek i ciągników. /odwołanie – k. 2 - 6/

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 23 sierpnia 2017 r pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie, argumentując, jak w zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie – k.1 5/

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony J. M. urodził się w dniu (...).

W dniu 14 marca 2017 roku ubezpieczony złożył wniosek o emeryturę.

Ubezpieczony nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. Udokumentował 25 lat ogólnego stażu pracy oraz 4 lata, 4 miesiące i 21 dni stażu pracy w warunkach szczególnych ( 28.01.1978 – 27.04.1978, 11.04.1980 – 31.05.1984).

/okoliczności bezsporne, wniosek – k. 1, karta przebiegu zatrudnienia – k. 42 akt ZUS, decyzja – k. 43 akt ZUS/

Wnioskodawca odbywał zasadniczą służbę wojskową w okresie 28.04.1978 – 10.04.1980.

/zaświadczenie – k. 10, książeczka wojskowa – k. 8 akt ZUS/

Wnioskodawca w okresie od dnia 14 czerwca 1984 r do dnia 10 sierpnia 2007 r był zatrudniony w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w K. i jego następców prawnych/ostatnio (...) sp z oo w K./, początkowo na stanowisku kierowcy.

Z dniem 3 kwietnia 1991 r wnioskodawcy powierzono stanowisko wysypiskowego z jednoczesnym przyznaniem dodatku brygadzistowskiego – zajmował stanowisko wysypiskowy – brygadzista pracujący.

Od 1 lipca 1991 r powierzono mu stanowisko brygadzisty – operatora spycharki.

Z dniem 5 sierpnia 1991 r na podstawie art. 42 § 4 kp oddelegowano go na stanowisko kierowcy – pracownika gospodarczego.

Z dniem 1 września 1991 r przeniesiono go na stanowisko kierowca – pracownik gospodarczy. Wstrzymano wypłatę dodatku brygadzistowskiego.

Od 4 stycznia 1993 r powierzono mu stanowisko kierowcy.

W dniu 2 stycznia 1995 r otrzymał stawkę akordową określoną dla pracowników pracujących przy wywozie nieczystości komunalnych samochodami kontenerowymi.

Od dnia 15 kwietnia 1999 r zajmował stanowisko kierowca – operator C..

/ umowa o pracę, angaże – akta osobowe – zał. k. 31/

Wnioskodawca otrzymywał w okresie zatrudnienia dodatek szkodliwy w okresie 91 -99.

/karty wynagrodzeń – akta osobowe – zał. k. 31/

Wnioskodawca pracował jako kierowca samochodu ciężarowego – jeździł S., S., M. – pojazdami typu śmieciarka. Zbierał śmieci po mieście i wywoził na wysypisko, gdzie opróżniał pojazd i wykonywał kolejny kurs. W przypadku, gdy był wózek pomagał przy załadunku. Zdarzało się, że jeździł sam i wówczas podjeżdżał pod kontener , zaczepiał go łańcuszkami, zabierał go i opróżniał. Kierowcy nie naprawiali pojazdów. W okresie pracy na wysypisku spychał śmieci na wysypisku spycharką.

/zeznania wnioskodawcy – e – prot. z dnia 20.10.17 00:02:07 – 00 :18:12 w zw. 00:37:33, zeznania świadka M. C. – 00:20:40 – 00:26:01, W. K. – 00:26:01 – 00:31:02, W. W. – 00:31:02 – 00:35:05/

Wnioskodawca ma uprawnienia maszynisty ciężkich maszyn budowlanych i drogowych od dnia 31 października 1984 r.

/kserokopia uprawnień – k. 50/

W dniu 28 sierpnia 2014 r zostało wystawione przez (...) sp z oo w K. świadectwo wykonywania pracy zaliczonej do szczególnych warunków, która uprawnia do niższego wieku emerytalnego, z którego wynika, że ubezpieczony był zatrudniony w zakładzie od 14.06.1984 do 25.10.2002 r w pełnym wymiarze czasu pracy i w okresie 14.06.1984 – 14.04.1999 r wykonywał pracę kierowca – wywóz nieczystości stałych gospodarka komunalna/Min. Ochrony Środowiska, w okresie 15.04.1999 – 25.10.2002 r wykonywał pracę kierowca –operator C. – składowisko odpadów- gospodarka komunalna /Min. Ochrony Środowiska – dział IX poz. Nr 3 wykaz A stanowiącego załącznik do R.. RM z dnia 7 lutego 1983.

/świadectwo - k. 17 akt ZUS/

W dniu 19 kwietnia 2017 r zostało wystawione przez (...) sp z oo w K. świadectwo wykonywania pracy zaliczonej do szczególnych warunków, z którego wynika, że ubezpieczony był zatrudniony w zakładzie od 14.06.1984 do 25.10.2002 r w pełnym wymiarze czasu pracy i w okresie 14.06.1984 – 14.04.1999 r wykonywał pracę kierowca – wywóz nieczystości stałych w okresie 15.04.1999 – 25.10.2002 r wykonywał pracę kierowca –operator C. – składowisko odpadów- wymienione w dziale IX punkt 3 wykaz A stanowiącego załącznik do R.. RM z dnia 7 lutego 1983 oraz zarządzenia nr 9 Ministra Administracji , Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 1 lipca 1983 r w sprawie stanowisk pracy w zakładach pracy resortu administracji, gospodarki terenowej i ochrony środowiska, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, uprawniające do niższego wieku emerytalnego oraz do wzrostu emerytury lub renty.

/świadectwo - k. 32 akt ZUS/

W dniu 25 maja 2017 r zostało wystawione przez (...) sp z oo w K. świadectwo wykonywania pracy zaliczonej do szczególnych warunków /korekta/, z którego wynika, że ubezpieczony był zatrudniony w zakładzie od 14.06.1984 do 25.10.2002 r w pełnym wymiarze czasu pracy i w okresie 14.06.1984 – 14.04.1999 r wykonywał pracę kierowca – wywóz nieczystości stałych w okresie 15.04.1999 – 25.10.2002 r wykonywał pracę kierowca –operator C. – składowisko odpadów- wymienione w dziale IX punkt 3 wykaz A stanowiącego załącznik do R.. RM z dnia 7 lutego 1983 oraz zarządzenia nr 9 Ministra Administracji , Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 1 lipca 1983 r w sprawie stanowisk pracy w zakładach pracy resortu administracji , gospodarki terenowej i ochrony środowiska, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, uprawniające do niższego wieku emerytalnego oraz do wzrostu emerytury lub renty – wykaz A, dział IX, poz. 3 pkt. 1 i 2.

/świadectwo - k. 37 akt ZUS/

Decyzją z dnia 12 czerwca 2017 r organ rentowy odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury z uwagi na to, że nie udowodnił 15 letniego okresu pracy w warunkach szczególnych, bowiem na świadectwie pracy nie przyporządkowano wykazanych stanowisk pracy ścisłe do jednego punktu zarządzenia resortowego. Wykazane stanowiska nie odpowiadają nazwie stanowisk enumeratywnie wymienionych w resortowych aktach prawnych.

/decyzja – k. 43 akt ZUS/

W dniu 26 czerwca 2017 r wnioskodawca złożył w organie rentowym poprawione świadectwo i wniósł o ponowne ustalenie prawa.

/wniosek – k. 46/

W dniu 23 czerwca 2017 r zostało wystawione przez (...) sp z oo w K. świadectwo wykonywania pracy zaliczonej do szczególnych warunków /korekta/, z którego wynika, że ubezpieczony był zatrudniony w zakładzie od 14.06.1984 do 25.10.2002 r w pełnym wymiarze czasu pracy i w okresie 14.06.1984 – 25.10.2002 r wykonywał pracę: prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej n3,5 tony, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych), pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych, trolejbusów i motorniczych tramwajów oraz prace przy wywozie nieczystości stałych i płynnych oraz prace na wysypiskach i wylewiskach nieczystości, a także prace przy pryzmach kompostowych z nieczystości miejskich. Na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego (pojazdu członowego i specjalnego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony), wymienionym w wykazie A, dział VIII, poz. 2 pkt. 1 oraz na stanowisku maszynista spycharek i ciągników wymienione w dziale IX punkt 3 wykaz A zarządzenia nr 9 Ministra Administracji , Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 1 lipca 1983 r w sprawie stanowisk pracy w zakładach pracy resortu administracji , gospodarki terenowej i ochrony środowiska, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, uprawniające do niższego wieku emerytalnego oraz do wzrostu emerytury lub renty. Praca była wykonywana równocześnie na obu stanowiskach (na przemian) stale i w pełnym wymiarze.

/świadectwo - k. 47 akt ZUS/

Sąd dokonał następującej oceny dowodów i zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne.

Zgodnie z treścią art.184 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2017.1383 t.j) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art.32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Stosownie do treści art.184 ust.2 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2013 roku, emerytura, o której mowa w ust.1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Prawo do emerytury na podstawie art.184 ww. ustawy przysługuje ubezpieczonemu, który na dzień wejścia w życie ustawy (1 stycznia 1999 roku) spełnił określone w niej wymogi stażowe, a po tej dacie osiągnął wymagany wiek, niezależnie od tego czy w chwili osiągnięcia tego wieku wykonywał pracę w szczególnych warunkach, czy wykonywał inną pracę i czy pozostawał w zatrudnieniu.

Z treści przepisu art.32 ww. ustawy wynika, że możliwe jest wcześniejsze przejście na emeryturę przez pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie art.32 ust.4 ww. ustawy wiek emerytalny, o którym mowa w ust.1 rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki na podstawie którym osobom wymienionym w ust.2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Za dotychczasowe przepisy (w rozumieniu art.32 ust.4 ww. ustawy) należy uważać przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. nr 8, poz.43), ale wyłącznie w zakresie regulowanym przez ww. ustawę o emeryturach i rentach, a więc co do wieku emerytalnego, rodzaju prac lub stanowisk oraz warunków, na jakich osobom wykonującym prace określone w ust.2 i ust.3 art. 32 tej ustawy przysługuje prawo do emerytury (uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 2002 roku, III ZP 30/01, OSNAP 2002/10/243 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 września 2009 roku, II UK 31/09, Lex nr 559949).

Zgodnie z treścią §3 i 4 ww. rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany wykaz wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

W wykazie tym do pracy w szczególnych warunkach zostały zaliczone prace przy wywozie nieczystości stałych i płynnych oraz prace na wysypiskach i wylewiskach nieczystości , a także prace przy pryzmach kompostowych z nieczystości miejskich ( wykaz A dział IX punkt 3), a także prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, (dział VIII pkt.2).

Dodatkowo zarządzenie nr 9 Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 1 lipca 1983 r w sprawie stanowisk pracy w zakładach pracy resortu administracji, gospodarki terenowej i ochrony środowiska, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, uprawniające do niższego wieku emerytalnego oraz do wzrostu emerytury lub renty wskazuje na (dział VIII ust. 2 pkt. 1 – prace kierowców samochodów ciężarowych, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych), pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych, trolejbusów i motorniczych tramwajów - kierowca samochodu ciężarowego (pojazdu członowego i specjalnego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym co najmniej 3,5 tony) oraz prace przy wywozie nieczystości stałych i płynnych oraz prace na wysypiskach i wylewiskach nieczystości, a także prace przy pryzmach kompostowych z nieczystości miejskich:

1) maszynista spycharek i ciągników

2) ładowacz nieczystości stałych i płynnych

(dział IX ust. 3 pkt. 1 i 2).

Zawarte w wykazie A stanowiącym załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze uszeregowanie prac w poszczególnych branżach ma charakter porządkujący i jednocześnie tworzy domniemanie, że pracownik wykonujący prace w danej branży, wymienione w wykazie, pracował w warunkach szczególnych. Nie oznacza to jednak, że pracownik wykonujący te same prace w innej branży nie wykonuje jej w warunkach szczególnych. Czysto formalistyczne potraktowanie przynależności przedsiębiorstwa do określonej branży oznaczałoby niemożność uznania za pracę w warunkach szczególnych pracy identycznej z wykonywaną w innej branży, do której jednak formalnie przedsiębiorstwo nie należy. Takie rozumowanie byłoby absurdalne i oznaczałoby nierówne traktowanie pracowników wykonujących tę samą pracę, na takim samym sprzęcie, z których jedna - z uwagi na branżę - byłaby pracą w warunkach szczególnych a druga nie, co przecież skutkowałoby nabyciem lub - nie - prawa do emerytury. Istotna jest uciążliwość i szkodliwość dla zdrowia wykonywanych prac, a te dla kierowców ciągników są identyczne bez względu na przyporządkowanie do branży. /tak wyrok SA w Lublinie z dnia 19 kwietnia 2016 r,III AUa 1206/15, lex 2044266/

Dopuszcza się możliwość uznania pracy za wykonywaną w szczególnych warunkach także w sytuacji, gdy zakład zatrudniający ubezpieczonego nie należy do określonej branży - według nomenklatury przyjętej w rozporządzeniu, ale wykonuje zadania całkowicie odpowiadające branżowej specyfice (zob. także wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 25 marca 2014 r., I UK 337/13, LEX nr 1458817, z dnia 6 lutego 2014 r., I UK 314/13, OSNP 2015 Nr 5, poz. 66).

Regulacja § 2 rozporządzenia, statuująca ograniczenia dowodowe i obowiązująca w postępowaniu przed organem rentowym, nie ma zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach Sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym zeznaniami świadków (por. uchwała Sądu Najwyższego z 27 maja 1985 r. sygn. III UZP 5/85 – LEX 14635, uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984 r. III UZP 6/84 – LEX 14625).

Wcześniejsza emerytura jest dla powszechnego systemu świadczeń emerytalnych instytucją wyjątkową, określającą szczególne uprawnienia uprzywilejowanego kręgu podmiotów, stąd wymaga ścisłej wykładni i pewnego ustalenia przesłanek prawa. Należy jednak podkreślić, że brak świadectwa pracy wykonywanej w warunkach szczególnych nie przekreśla ustalania, że tego rodzaju praca była wykonywana. W szczególności ubezpieczony może wykazywać innymi środkami dowodowymi, że praca świadczona była w warunkach szczególnych. W postępowaniu z zakresu ubezpieczeń społecznych stosuje się bowiem te same reguły dowodzenia, jak w zwykłym procesie cywilnym. W szczególności zastosowanie mają art. 6 k.c., art. 232 k.p.c. Strony mają też prawo podważać moc dowodową dokumentów, w tym także świadectwa pracy, które jest dokumentem prywatnym i podlega ocenie przez sąd zgodnie z zasadami art. 233 § 1 k.p.c. W postępowaniu sądowym nie jest dopuszczalne oparcie się wyłącznie na zeznaniach świadków, w sytuacji, gdy z dokumentów wynikają okoliczności przeciwne./tak SA w Szczecinie w wyroku z dnia 20 lipca 2016 r, III AUa 690/15, LEX nr 2121869 /.

W sprawie o emeryturę w obniżonym wieku z tytułu pracy w warunkach szczególnych, gdzie przedmiotem ustaleń sądu ma być charakter zatrudnienia, dokonywanie ustaleń stanu faktycznego odbywa się z reguły poprzez przeprowadzenie dowodów osobowych oraz - o ile to jest możliwe - dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach osobowych. Osobowe źródła dowodowe (w tym zarówno zeznania świadków, jak i strony procesowej) muszą być skonfrontowane z istniejącą dokumentacją i dopiero uzyskanie przekonania graniczącego z pewnością co do przebiegu zatrudnienia, może pozwolić na pozytywne rozstrzygnięcie o prawie do emerytury. Ocena osobowych źródeł dowodowych musi być przy tym wolna od jakiejkolwiek dowolności, uwzględniając reguły logiki oraz zasady doświadczenia zawodowego./tak SA w Szczecinie w wyroku z dnia 27 października 2016 r III AUa 41/16 LEX nr 2151525/

Dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 2011 r. I UK 393/10).

W orzecznictwie (por. np. wyrok z dnia 15 grudnia 1997 r., II UKN 417/97, OSNAPiUS 1998 nr 21, poz. 638) przyjmuje się, że nie korzysta z uprawnienia do emerytury w niższym wieku emerytalnym pracownik, który nie udowodnił, że wykonywał pracę w szczególnych warunkach w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Z rozważań zawartych w tym orzeczeniu należy wyprowadzić nadto wniosek, iż - ze względu na charakter omawianego świadczenia (wcześniejsza emerytura) - przepisy rozporządzenia należy wykładać ściśle.

Pełne zatrudnienie w warunkach szczególnych pojmowane jest jako bezwzględna cecha tego zatrudnienia jako uprawniającego do świadczeń z ubezpieczenia emerytalnego. Możliwe jest przy tym łączenie w przebiegu dniówki prac o różnym charakterze polegające na wykonywaniu nie jednego, lecz kilku rodzajów prac w szczególnych warunkach, wymienionych w wykazie. W takim wypadku do czasu pracy w warunkach szczególnych zlicza się czas równolegle wykonywanych czynności tylko wtedy, gdy różne prace wszystkie łącznie lub każda z osobna odpowiadają pracom w szczególnych warunkach i wszystkie razem wykonywane są stale i w pełnym wymiarze czasu pracy./tak SA w Łodzi w wyroku z dnia z dnia 2 czerwca 2016 r., III AUa 1687/15, LEX nr 2062050/

Z przywileju przejścia na emeryturę w niższym wieku emerytalnym, przysługującego pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, mogą korzystać wyłącznie pracownicy, którzy byli rzeczywiście zatrudnieni stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szkodliwych warunkach pracy. Oznacza to, że nie jest dopuszczalne uwzględnianie przy ustalaniu okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika./tak SA w Łodzi w wyroku z dnia z dnia 18 kwietnia 2016 r. ,III AUa 1636/15, LEX nr 2044356/.

Mając powyższe na uwadze Sąd na okoliczność pracy wykonywanej
przez wnioskodawcę w szczególnych warunkach dopuścił dowód z zeznań świadków
i z przesłuchania wnioskodawcy oraz przeprowadził dowód z dostępnej dokumentacji osobowej ze spornego okresu zatrudnienia. W ocenie Sądu zeznania świadków i wnioskodawcy są logiczne, spójne i wzajemnie się uzupełniają, nadto nie są sprzeczne z dokumentacją osobową. Sąd nie dał jedynie wiary wnioskodawcy, że nie wykonywał obowiązków pracownika gospodarczego, bowiem co innego wynika z dokumentacji osobowej.

Z ustaleń poczynionych na podstawie zgromadzonego w ten sposób materiału dowodowego wynika, że w spornym okresie zatrudnienia wnioskodawca w okresie od dnia 14 czerwca 1984 r do 31 grudnia 1998 r był zatrudniony początkowo na stanowisku kierowcy.

Z dniem 3 kwietnia 1991 r wnioskodawcy powierzono stanowisko wysypiskowego z jednoczesnym przyznaniem dodatku brygadzistowskiego – zajmował stanowisko wysypiskowy – brygadzista pracujący.

Od 1 lipca 1991 r powierzono mu stanowisko brygadzisty – operatora spycharki.

Z dniem 5 sierpnia 1991 r na podstawie art. 42 § 4 kp oddelegowano go na stanowisko kierowcy – pracownika gospodarczego.

Z dniem 1 września 1991 r przeniesiono go na stanowisko kierowca – pracownik gospodarczy. Wstrzymano wypłatę dodatku brygadzistowskiego.

Od 4 stycznia 1993 r powierzono mu stanowisko kierowcy.

W dniu 2 stycznia 1995 r otrzymał stawkę akordową określoną dla pracowników pracujących przy wywozie nieczystości komunalnych samochodami kontenerowymi.

Wnioskodawca otrzymywał w okresie zatrudnienia dodatek szkodliwy w okresie 91 -99.

Wnioskodawca pracował jako kierowca samochodu ciężarowego – jeździł S., S., M. – pojazdami typu śmieciarka. Zbierał śmieci po mieście i wywoził na wysypisko, gdzie opróżniał pojazd i wykonywał kolejny kurs. W przypadku, gdy był wózek pomagał przy załadunku. Zdarzało się, że jeździł sam i wówczas podjeżdżał pod kontener , zaczepiał go łańcuszkami, zabierał go i opróżniał. Kierowcy nie naprawiali pojazdów. W okresie pracy na wysypisku spychał śmieci na wysypisku spycharką.

W ocenie Sądu zarówno prace na stanowisku kierowcy jak i wysypiskowego czy spycharkowego należy zaliczyć do: prac przy wywozie nieczystości stałych (kierowca pojazdu pow. 3,5 tony typu śmieciarka) oraz do prac na wysypiskach (maszynista spycharek).

Okoliczność, iż wnioskodawca był w pewnym okresie brygadzistą nie ma wpływu na rozstrzygnięcie, bowiem wnioskodawca był brygadzistą pracującym.

Należy przypomnieć, że do pracy w warunkach szczególnych zaliczona jest także kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno – techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazanie (pkt. 24 dział XIV Wykaz A cytowanego rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r.). Poza tym przyjęcia, iż zatrudniony pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy nie niweczą krótkotrwałe nieobecności na stanowisku pracy związane np. ze szkoleniami, pracami biurowymi, czy sprawozdawczością./tak SA w Łodzi w wyroku z dnia 27 listopada 2013 r. ,III AUa 391/13/.

Poza tym do okresu pracy w warunkach szczególnych należało zaliczyć okres służby wojskowej.

Wskazać należy, że Sąd Okręgowy podziela stanowisko Sądu Najwyższego, że okres zasadniczej służby wojskowej, odbytej w czasie trwania stosunku pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, zalicza się do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2015 roku, poz. 748 ze zm.), jeżeli pracownik w ustawowym terminie zgłosił swój powrót do tego zatrudnienia ( por. wyrok Sądu Najwyższego z 6 kwietnia 2006 r., sygn. akt III UK 5/06, OSNP 2007/7 – 8/ M.P.Pr. (...) ).

Podkreślić należy, że wnioskodawca od dnia 28 kwietnia 1978 r dnia 10 kwietnia 1980 r odbywał zasadniczą służbę wojskową. Bezpośrednio przed powołaniem do wojska i po wojsku wykonywał pracę w szczególnych warunkach co przyznał organ rentowy w decyzji (okres zatrudnienia w Spółdzielni (...) w K.) .Podjął pracę w dniu 11 kwietnia 1980 r. Zachowany został, zatem wymagany 30 - dniowy termin zgłoszenia powrotu do pracy po odbyciu służby wojskowej.

Nawet zatem przy wyłączeniu okresu, gdy wnioskodawca miał powierzone stanowisko kierowcy – pracownika gospodarczego, wnioskodawca wykazał 15 letni okres pracy w warunkach szczególnych.

Reasumując z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż ubezpieczony spełnia wszystkie warunki do przyznania prawa do emerytury określone w art.184 ust.1 ww. ustawy, bowiem okres zatrudnienia w spornym zakładzie w warunkach szczególnych, łącznie z okresem uznanym przez organ rentowy, daje wnioskodawcy ponad 15 lat pracy w takich warunkach. Pozostałe warunki nie były sporne między stronami.

Wniosków dowodowych mających wykazać okoliczności przeciwne organ rentowy nie zgłosił.

Wobec powyższego podstawie art.477 ¹⁴§2 k.p.c. Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury .

O dacie przyznania prawa do emerytury, Sąd orzekł na podstawie art. 129 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, przyznając prawo do emerytury, zgodnie z żądaniem od dnia 26 czerwca 2017 roku.

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd orzekł na podstawie art. 98 kpc w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r w sprawie opłat za czynności adwokackie /Dz.U. 2015 poz. 1800 z póź.zm. w brzmieniu obowiązującym w dacie wniesienia odwołania./

Brak było podstaw do stwierdzenia odpowiedzialności organu rentowego za niewyjaśnienie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Zgodnie z art. 118 ust. 1 ustawy emerytalnej organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji. W razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za ustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji (art. 118 ust. 1a ).

Stosownie do dyspozycji zawartej przez ustawodawcę w treści normy prawnej wyrażonej w przepisie art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 121 ze zm.), jeżeli Zakład Ubezpieczeń Społecznych - w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych - nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności.

Z utrwalonego orzecznictwa sądowego (zob. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 7 kwietnia 2010 r. I UK 345/2009, LexPolonica nr 2578200 i z dnia 15 października 2010 r. III UK 20/2010, LexPolonica nr 3028490) w zakresie wykładani przepisu art. 85 ust. 1 ustawy o sus jednoznacznie wynika, że odpowiedzialność organów rentowych istnieje nie tylko wtedy, gdy opóźnienie w przyznaniu lub w wypłacie świadczenia nastąpiło z winy tego organu ale także wtedy, gdy takie opóźnienie jest skutkiem innych przyczyn od tego organu niezależnych.

W orzecznictwie sądowym można odnaleźć wiele przykładów nieprawidłowego działania organu rentowego, za które organ ten „ponosi odpowiedzialność” i - w razie opóźnienia z tego powodu ustalenia prawa do świadczenia lub jego wypłaty - zobligowany jest do wypłaty należnych odsetek. Są to w szczególności wypadki bezpodstawnego pozostawienia bez rozpoznania wniosku strony o przyznanie prawa do świadczenia oraz nieprawidłowe orzeczenie w sprawie niezdolności do pracy do celów rentowych wydane przez Lekarza Orzecznika ZUS lub Komisję Lekarską ZUS (por. wyrok SN z 12 sierpnia 1998 r., sygn. akt II UKN 171/98, OSNAP nr 16/1999, poz. 521), czy nieprzyznanie prawa do świadczenia na podstawie dokumentów znanych Zakładowi /por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 czerwca 2012 r. III UK 110/11, LEX nr 1227452/

Sąd, przyznając prawo do świadczenia, ma obowiązek zamieszczenia z urzędu w sentencji wyroku rozstrzygnięcia w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego, tj. zarówno stwierdzającego taką odpowiedzialność, jak i jej brak./ wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 kwietnia 2010 r. II UK 330/09,LEX nr 604220/

Mając na względzie to, iż wnioskodawca przedstawiał kilka wersji świadectw pracy w warunkach szczególnych, z których każde zawierało odmienne informacje i dopiero w toku procesu – na podstawie dodatkowej dokumentacji pracowniczej oraz zeznań świadków został ustalony ostatecznie rodzaj i stanowiska pracy wnioskodawcy, brak było podstaw do stwierdzenia odpowiedzialności organu rentowego.