Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 28 lutego 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział
w Ł. stwierdził, iż M. G. (1) nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu jako pracownik u płatnika składek I. D. w okresie od dnia
1 września 2016 roku. W uzasadnieniu wskazano, że organ rentowy w związku ze złożeniem wniosku o wypłatę zasiłku macierzyńskiego od dnia 21 października 2016 roku dla M. G. (1) przeprowadził postępowanie kontrolne. W toku kontroli ustalono, że umowę o pracę z Panią M. G. (1) zawarto w dniu 1 września 2016r. na czas nieokreślony na stanowisko "pracownik biurowy" w pełnym wymiarze czasu pracy, za wynagrodzeniem w kwocie 2780 zł brutto miesięcznie. Jako miejsce wykonywania pracy wskazano adres (...) P.. Pani M. G. (1) jest bratową płatniczki. Ponadto ustalono, że płatnik prowadzi działalność w zakresie usług architektonicznych. Do obowiązków M. G. (1) miało należeć: przygotowywanie i kompletowanie dokumentów przed złożeniem ich do właściwych urzędów. Swoje obowiązki miała wykonywać w godzinach 8.00 -16.00 w filii w S.. Dokumenty dostarczane były przez prowadzącą działalność raz w tygodniu. Wypłata wynagrodzenia miała następować gotówką do ręki. Z dalszych wyjaśnień wynika, że przed zatrudnieniem M. G. (1) jak i po jej przejściu na zasiłek macierzyński obowiązki dla niej przewidziane wykonują osoby posiadające status studenta zatrudnione na podstawie umowy o dzieło. Zgodnie z przepisami ustawy z dnia
13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych samoistna umowa o dzieło nie rodzi obowiązku ubezpieczenia i tym samym odprowadzania składek. Wobec powyższego według ZUS wątpliwości budzi fakt zatrudnienia M. G. (1) na podstawie umowy o pracę. W trakcie kontroli osoba upoważniona nie wyjaśniła powodów takiego działania i nie potrafiła wykazać potrzeby gospodarczej zatrudnienia pracownika. Zdaniem organu rentowego wyniki przeprowadzonej kontroli dowodzą, iż umowa o pracę i zgłoszenie do ubezpieczeń były czynnościami pozornymi dokonanymi jedynie celem uzyskania tytułu do ubezpieczeń i skorzystania ze świadczeń w związku z ciążą dla M. G. (1).

/decyzja – k. 61 odwrót – 62 akt ZUS/

M. G. (1) oraz I. D. reprezentowane przez profesjonalnego pełnomocnika złożyły w dniu 31 marca 2017 roku odwołanie od powyższej decyzji i wniosły o jej zmianę poprzez ustalenie, że M. G. (1) podlegała obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu jako pracownik u płatnika składek I. D. w okresie od dnia 1 września 2016 roku. Zaskarżonej decyzji zarzuciły naruszenie przepisów prawa materialnego:

- błędną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego, polegającą na uznaniu przez organ, że I. D. nie łączyła z M. G. (1) umowa o pracę, a także uznanie, iż M. G. (1) nie podlegała w okresie zatrudnienia obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy o pracę, w sytuacji, gdy faktycznie w okresie zatrudnienia skarżąca wykonywała pracę w siedzibie I. D. pod jej kierownictwem, w pełnym wymiarze czasu pracy, a w konsekwencji błędnej oceny materiału dowodowego,

- przepisu art.6 ust. 1 pkt. 1, art. 38 ust. 1 i 2, art.68 ust.1 pkt.1 lit.a i c oraz art.12 ust.1, art.13 pkt.1, art.18 ust.1, art.20 ust.1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez ich błędne zastosowanie w sprawie i przyjęcie, że skarżąca nie podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu,

- przepisu art.627 kc poprzez dokonanie błędnej wykładni i jego zastosowanie w sprawie, pomimo braku zaistnienia ku temu przesłanek,

- przepisu art.83 kc poprzez jego błędną wykładnie i zastosowanie w sprawie pomimo braku przesłanek potwierdzających, aby zawarcie umowy o pracę było czynnością pozorną,

- przepisu art.29 kp poprzez dokonanie ich błędnej wykładni i bezpodstawne przyjęcie, że umowa zawarta ze skarżącą nie była umową o pracę, podczas gdy spełniała wszelkie przesłanki umowy o pracę.

Skarżące w uzasadnieniu odwołania podniosły, że M. G. (1) wykonywała pracę w dodatkowym miejscu prowadzenia działalności gospodarczej płatnika, tj. w P. (...) na stanowisku pracownika biurowego. Płatnik składek w okresie od września 2016 roku do grudnia 2016 roku miała sporo zamówień na wykonanie dokumentacji projektowej, przy czym klienci bojąc się nowelizacji prawa budowlanego, która miała obowiązywać od 1 stycznia 2017 roku oczekiwali, iż dokumentacja do starostwa powiatowego celem uzyskania pozwolenia na budowę, zostanie złożona najpóźniej w połowie listopada, celem uzyskania pozwolenia na budowę, jeszcze przed nowelizacją. Do obowiązków M. G. (1) należało odbieranie telefonów w biurze, przygotowywanie dokumentacji projektowej do złożenia w urzędzie celem uzyskania pozwolenia na budowę , składanie wniosków w urzędzie wraz z dokumentacją projektową.

/odwołanie - k. 2-9/

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 11 kwietnia 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie przytaczając argumentację, jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie - k. 23-24/

Na rozprawie w dniu 7 lutego 2018 roku pełnomocnik odwołujących poparł odwołanie i wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego. Pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania oraz wniósł zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, określając wartość przedmiotu sporu na kwotę 9.000 zł.

/stanowisko pełnomocników stron: 01:25: 56- 01:36:09 - płyta CD k. 229/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Płatnik składek I. D. od dnia 1 października 2009 roku prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą pod firmą (...). Adresem głównego miejsca wykonywania działalności jest Ł., ul. (...) lok. 20, dodatkowym miejscem wykonywania działalności są (...), gm. P. oraz Ł., ul. (...) lok. 18. Przedmiotem działalności płatnika składek jest działalność w zakresie architektury, tj. projektowanie architektoniczne, projektowanie i doradztwo w zakresie inżynieryjnym, pozyskiwanie dokumentów, czyli obsługa formalno – prawna inwestycji, nadzór budowlany. Jako datę wznowienia wykonywania działalności wskazano dzień 1 września 2015 roku.

/bezsporne, a nadto: wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej - k. 29 akt ZUS oraz k. 13; zeznania wnioskodawczyni I. D.: 00:44:57 – 01:16:14 – płyta CD k. 60 w zw. 00:55:32 - płyta CD k. 229/

I. D. nie zatrudniała pracowników w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Zawierała umowy o dzieło, na podstawie których wykonywane były czynności: kreślarza, asystenta architekta i pracownika administracyjno – kancelaryjnego.

/zestawienie ilości osób zatrudnionych– koperta k. 46, zeznania wnioskodawczyni I. D.: 00:44:57 – 01:16:14 – płyta CD k. 60 w zw. 00:55:32 - płyta CD k. 229/

Wnioskodawczyni M. G. (1) posiada wykształcenie wyższe, uzyskała tytuł magistra w zakresie filologii polskiej w specjalizacji nauczycielskiej i edytorskiej. Ponadto posiada ukończone studia podyplomowe w zakresie integralnej edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej z elementami metody M. oraz studia podyplomowe w zakresie socjoterapii. Posiada także prawo jazdy kat. B, umiejętność obsługi programów komputerowych, Internetu i poczty.

/CV – k. 9-11 akt ZUS; zaświadczenie – k.31/

M. G. (1) posiada doświadczenie zawodowe na stanowiskach formowaczki, opiekunki. Odbywała także praktyki zawodowe nauczycielskie i praktyki zawodowe wydawnicze. W okresie od dnia 1 września 2015 roku do dnia 31 sierpnia 2016 roku była zatrudniona w Zespole Szkół w Z. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku nauczyciela, umowa o pracę została rozwiązana z upływem czasu, na który była zawarta.

/CV – k. 9-11 akt ZUS; świadectwa pracy – k.32-33/

Podczas badania USG w dniu 1 kwietnia 2016 roku u wnioskodawczyni potwierdzono 11 tygodniową ciążę.. Termin planowanego porodu został określony na dzień 15 października 2016 roku.

/wynika badania USG – k. 38/

W dniu 1 września 2016 roku I. D. zawarła z M. G. (1) umowę o pracę od dnia 1 września 2016 roku na czas nieokreślony. Umowa przewidywała zatrudnienie M. G. (1) na stanowisku pracownika biurowego w pełnym wymiarze czasu pracy, z wynagrodzeniem w wysokości 2.780,00 zł brutto miesięcznie, jako miejsce wykonywania pracy wskazano adres: (...) P..

/umowa o pracę – w aktach osobowych w kopercie – k. 46 oraz k. 13 akt ZUS/

Płatnik zgłosiła M. G. (1) do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych od dnia 1 września 2016 roku.

/okoliczność bezsporna/

Sporządzono dokumentację związaną z zatrudnieniem M. G. (1) w której znajdują się: umowa o pracę, CV, listy obecności za wrzesień - październik 2016 roku, listy płac.

/dokumentacja w aktach osobowych w kopercie – k. 46 oraz k. 9-23 akt ZUS/

Nie sporządzono pisemnego zakresu obowiązków M. G. (1).

/okoliczność bezsporna/

Zgodnie z zaświadczeniem lekarskim z dnia 1 września 2016 roku M. G. (1) wobec braku przeciwwskazań zdrowotnych była zdolna do wykonywania pracy na stanowisku pracownika biurowego – praca przy komputerze.

/zaświadczenie w aktach osobowych w kopercie – k. 46 oraz k. 15 akt ZUS/

Pod adresem (...) gm. P. znajduje się dom jednorodzinny i gospodarstwo rolne rodziców I. D.. Pod tym adresem mieszka z rodzicami oraz prowadzi gospodarstwo rolne (...). - brat I. D., będący mężem M. G. (1). Na furtce wejściowej posesji jest informacja, że pod tym adresem znajduje się biuro firmy (...).

/zeznania świadka A. G. - 00:10:41- 00:27:08 – płyta CD k.229; zeznania wnioskodawczyni M. G. (1) – 00:42:26 – płyta CD k.229 w zw. z 00:09:59 – płyta CD k.60/

Od września do grudnia 2016 roku płatnik wystawiła 13 faktur w dniach: 1, 5, 15, 22, 23 września, 7, 17, 31 października, 28 listopada oraz w dniu 9 grudnia za wykonanie projektów. Natomiast w styczniu 2017 roku wystawiła 10 faktur w dniach: 9, 17, 25 stycznia za wykonanie projektów.

/ wykaz projektów – k.109 – 111; faktury – k.99-108, k.151- 163/

Płatnik złożyła do Starostwa (...) wnioski o pozwolenie na budowę m.in. w imieniu K. i K. L. oraz M. G. (2). Decyzją z dnia
10 października 2016 roku nr (...) Starosta (...) po rozpatrzeniu wniosku inwestora z dnia 12 sierpnia 2016 roku zatwierdził projekt budowlany i udzielił pozwolenia na budowę dla K. i K. L., który dotyczył budowy pawilonu handlowo – usługowego oraz zewnętrznej myjni bezobsługowej na działce w P.. Natomiast decyzją z dnia 30 listopada 2016 roku nr (...) po rozpatrzeniu wniosku inwestora z dnia
12 października 2016 roku Starosta (...) zatwierdził projekt budowlany i udzielił pozwolenia na budowę dla M. G. (2), który dotyczył budowy budynku usługowego położonego w P.. W dokumentacji złożonej do Starostwa brak jest jakichkolwiek adnotacji potwierdzających udział M. G. (1) w przygotowaniu, czy złożeniu dokumentacji.

/decyzje – k.124, 127; dokumentacja nadesłana przy piśmie z dnia 06.11. (...). – k.210/

Jednym z klientów płatnika była także M. T., dla której I. D. wykonywała kilka lat temu projekt domu jednorodzinnego. M. T. zna M. G. (1), gdyż razem uczęszczały do tej samej szkoły średniej. W 2016 roku ojciec M. T. zlecił firmie płatnika przygotowanie projektu architektonicznego domu jednorodzinnego i uzyskania stosownych pozwoleń. W jego imieniu dokumentację odbierała z biura firmy w S. - dwukrotnie M. T.. Dokumentację wydawała jej wówczas M. G. (1), która w biurze w tym czasie wykonywała czynności przy komputerze oraz kserokopiarce.

/zeznania świadka M. T. – 00:03:32 – 00:12:55 – płyta CD k. 201/

A. G. i M. G. (1) mają wspólne konto w Banku Spółdzielczym w P.. Mają jedno kartę płatniczą, która zwykle używa wnioskodawczyni, jednak zdarza się, że kartą tą dokonuje płatności A. G. w szczególności podczas robienia zakupów.

/zeznania świadka A. G. - 00:10:41- 00:27:08 – płyta CD k.229; zeznania wnioskodawczyni M. G. (1) – 00:42:26 – 00:55: 32 – płyta CD k.229 w zw. z 00:09:59 – płyta CD k.60/

W trakcie ciąży M. G. (1) była pod opieką lekarza W. K. w (...) w Ł.. Na wizyty lekarskie zawsze przyjeżdżała z mężem i płaciła za nie kartą płatniczą. Wyjeżdżali z miejscowości S. około 40-50 minut przed planowaną wizytą.

/zeznania świadka A. G. - 00:10:41- 00:27:08 – płyta CD k.229; zeznania wnioskodawczyni M. G. (1) – 00:42:26 – 00:55: 32 – płyta CD k.229 w zw. z 00:09:59 – płyta CD k.60/

Wizyty lekarskie M. G. (1) były planowane w następujących dniach i godzinach:

- 1 września 2016 roku – godz. 16.10,

- 15 września 2016 roku – godz. 15.00,

- 29 września 2016 roku – godz. 16.00,

- 13 października 2016 roku – godz. 9.40.

/pismo (...) k.212; dokumentacja medyczna – k.50/

Ciąża wnioskodawczyni przebiegała prawidłowo, nie występowały żadne nieprawidłowości. Wizyty lekarskie odbywały się po wcześniejszym umówieniu na konkretny dzień i godzinę.

/zeznania świadka W. K. – 00;28:50 – 00:36:22 – płyta CD k.229; dokumentacja medyczna – k.50/

Z reguły wizyty u lekarza W. K. odbywają się w zaplanowanych godzinach. Zdarzało się jednak, że mogły się opóźnić z uwagi na przedłużające się zabiegi i operacje, w których uczestniczył lekarz. Zdarzyło się też, że wizyty pacjentek były przełożone na wcześniejsze godziny z uwagi na wypadek samochodowy lekarza.

/zeznania świadka W. K. – 00;28:50 – 00:36:22 – płyta CD k.229/

Od dnia 15 października 2016 roku wnioskodawczyni M. G. (1) przebywała w Wojewódzkim Szpitalu im. (...) w Ł., a w dniu (...) urodziła córkę.

/odpis skrócony aktu urodzenia – k.43; dokumentacja medyczna – k.170/

Za okres od dnia 21 października 2016 roku do dnia 19 października 2017 roku M. G. (1) zgłosiła roszczenie o zasiłek macierzyński.

/okoliczność bezsporna; zaświadczenie płatnika – k.48-549 akt ZUS/

Na listach obecności za miesiąc wrzesień 2016 roku M. G. (1) wykazała obecność w pracy w dniach: 1-2, 5-9, 12-16, 19-23, 26-30 w godzinach 8:00-16:00, a na listach obecności za miesiąc październik 2016 roku wykazała obecność w pracy w dniach : 3-7, 10-14 w godzinach 8:00-16:00. Obecność potwierdziła własnoręcznym podpisem. W okresie od dnia 17 października 2016 roku do dnia 20 października 2016 roku na liście obecności zaznaczono, że M. G. (1) przebywała na urlopie wypoczynkowym.

/listy obecności – akta osobowe w kopercie – k. 46/

Na liście płac za wrzesień 2016 roku wskazano, że wypłacono M. G. (1) wynagrodzenie w kwocie 2.780 zł brutto (2.007,96 zł netto), a za wrzesień 2016 roku podano, że wypłacono wynagrodzenie w kwocie 1.760,67 zł brutto (1.298,54 zł netto). Wypłaty wnioskodawczyni potwierdzała własnoręcznym podpisem.

/listy płac – akta osobowe w kopercie – k. 46/

W dniu 31 sierpnia 2017 roku I. D. wystawiła świadectwo pracy, w który wskazała, że M. G. (1) była u niej zatrudniona w okresie od dnia 1 września 2016 roku do dnia 31 sierpnia 2017 roku na stanowisku pracownika biurowego w pełnym wymiarze czasu pracy, a umowa została rozwiązana na mocy porozumienia stron.

/kserokopia świadectwa pracy – k.231; zeznania wnioskodawczyni I. D. – 01:00:07 – 01:08:26 – płyta CD k.229/

Z dniem 26 września 2017 roku I. D. zawiesiła wykonywanie działalności gospodarczej. Wznowiła wykonywanie działalności z dniem
26 października 2016 roku.

/ zaświadczenie z (...) k.233/

I. D. rozwiązała z dniem 31 sierpnia 2017 roku wszystkie umowy o dzieło, które wiązały ją w tym okresie. Po wznowieniu działalności nie zatrudniła żadnego pracownika na podstawie umowy o pracę, zawarła umowy o dzieło, których przedmiotem jest wykonywanie prac biurowych i wykonywanie projektów.

/zeznania wnioskodawczyni I. D. – 01:00:07 – 01:08:26 – płyta CD k.229/

Płatnik składek I. D. z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej w okresie od stycznia do grudnia 2016 roku osiągnęła przychód w wysokości 143.700,00 zł, wydatki wyniosły 81.590,97 zł, dochód wyniósł 62.109,03 zł.

/PIT/B i PIT -36 – koperta k.46; zestawienie przychodów i dochodów – k.98; podatkowa Księga P. i Rozchodów za 2016 r. – k. 31-33akt ZUS/

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał przede wszystkim w oparciu o załączone do akt dokumenty w postaci m.in. dokumentacji osobowo-płacowej wnioskodawczyni ze spornego okresu, dokumentacji medycznej, akt rentowych, przedłożonej przez płatnika składek dokumentacji dotyczącej wysokości przychodów i rozchodów za 2016 rok, dokumentacji dotyczącej osób, z którymi płatnik zawarła umowy o dzieło, a także z zeznań świadków: M. T. i W. K. oraz w niewielkim zakresie w oparciu o zeznania świadka A. G. oraz wnioskodawczyń, a mianowicie w zakresie, w jakim zeznawali na okoliczność zakresu działalności firmy płatnika składek, przebiegu ciąży, korzystania z kart płatniczej. Sąd odmówił wiary zeznaniom świadka A. G. oraz wnioskodawczyń, w zakresie, w jakim zeznawali oni o czynnościach, jakie miała wykonywać skarżąca, mających świadczyć o faktycznym wykonywaniu przez nią spornej umowy o pracę. W ocenie Sądu Okręgowego brak jest wiarygodnych dowodów potwierdzających wykonywanie pracy przez ubezpieczoną w ramach stosunku pracy. Przeciwko prawdziwości zeznań w/w osób przemawiają, zdaniem Sądu, ustalone okoliczności faktyczne. Ponadto zeznania te w pewnym zakresie są wzajemnie sprzeczne oraz nie znajdują potwierdzenia w dowodach dokumentarnych.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że niewiarygodne są zeznania I. D. dotyczące okoliczności zatrudnienia M. G. (1). Płatnik uzasadniała potrzebę zatrudnienia M. G. (1) tym, że w okresie od września 2016 roku do grudnia 2016 roku miała sporo zamówień na wykonanie dokumentacji projektowej, bowiem klienci w związku z nowelizacją prawa budowlanego od dnia 1 stycznia 2017 roku oczekiwali, iż dokumentacja do starostwa powiatowego celem uzyskania pozwolenia na budowę, zostanie złożona najpóźniej w połowie listopada, celem uzyskania pozwolenia na budowę, jeszcze przed nowelizacją. Do obowiązków M. G. (1) miało zaś należeć: odbieranie telefonów w biurze, przygotowywanie dokumentacji projektowej do złożenia w urzędzie celem uzyskania pozwolenia na budowę, składanie wniosków w urzędzie wraz z dokumentacją projektową. Zauważyć należy, że w powyższym okresie oraz dodatkowo w styczniu 2017 roku płatnik wystawiła łącznie 23 faktury za wykonanie projektów, należy mieć jednak na uwadze, że część tych faktur zapewne dotyczyło projektów, które płatnik wykonała przed zatrudnieniem odwołującej oraz po tym, jak zaprzestała ona świadczenia pracy po urodzeniu dziecka. Należy mieć również na uwadze, że płatnik posiadała główne biuro w Ł., miała zawarte w tym okresie umowy o dzieło z trzema osobami, przy czym dwie z nich wykonywały czynności asystenta architekta i pracownika administracyjno - kancelaryjnego, a zatem niewątpliwie wykonywali czynności związane z przygotowaniem dokumentacji projektowej do złożenia jej do odpowiednich organów. Co najważniejsze, pomimo twierdzeń skarżących, że M. G. (1) składała w Starostwie w P. kilka razy dokumentację projektową w imieniu firmy płatnika, ostatecznie okazało się Starosta (...) wydał dwie decyzję roku nr (...) i nr (...) o zatwierdzeniu projektów budowlanych płatnika i udzieleniu pozwolenia na budowę, przy czym w dokumentacji złożonej do starostwa nie ma żadnych adnotacji potwierdzających udział M. G. (1) w składaniu dokumentacji.

Ponadto wnioskodawczyni I. D. reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika w żaden sposób nie udowodniła swoich twierdzeń, że poszukiwała pracownika na to stanowisko za pośrednictwem portali branżowych. Jeżeli rzeczywiście takie ogłoszenia dawała nic nie stało na przeszkodzie, aby złożyła na tę okoliczność stosowne wnioski dowodowe.

Ponadto podkreślenia wymaga, że zeznania obu odwołujących nie zasługują na wiarę, gdyż są sprzeczne ze sobą – w szczególności co do zakresu wykonywanych czynności oraz sprzeczne z załączoną dokumentacją. M. G. (1) zeznała, że średnio w tygodniu przygotowywała dokumentację projektową do 10-15 projektów, wykonanych wcześniej przez płatnika. Natomiast I. D. zeznała, że około 3,5 dnia zajmowało skarżącej przygotowanie kompletu jednej dokumentacji projektowej, co oznacza, że w tygodniu nie była w stanie przygotować nawet 2 kompletów takiej dokumentacji. Zeznania M. G. (1) są w tej części sprzeczne także ze złożonym przez płatnika fakturami, wystawionymi w okresie od września 2016 roku do stycznia 2017 roku w łącznej liczbie 23 sztuk. Oczywiście przygotowywanie dokumentacji projektowej oraz wystawienie faktury są różnymi czynnościami, które mogły mieć miejsce w różnym czasie, chociaż nie wydaje się że bardzo odległym, ale zauważyć należy, że to sam płatnik przedłożył te faktury celem wykazania ilości wykonywanych projektów w okresie zatrudnienia skarżącej.

Nadto podkreślenia wymaga, że M. G. (1) zeznała początkowo (e - protokół płyta CD k.60), że pracę świadczyła do dnia 20 października 2016 roku, a zatem do dnia poprzedzającego dzień porodu, który nastąpił w dniu 21 października 2016 roku. Płatnik zeznała natomiast, że tydzień przed porodem – tj. od dnia 17 października 2016 roku do dnia 20 października 2016 roku odwołująca przebywała na urlopie wypoczynkowym. Zapis o urlopie znajduje się także na listach obecności wnioskodawczyni. Na rozprawie w dniu 7 lutego 2018 roku M. G. (1) zeznała zaś, że od dnia 15 października 2016 roku przebywała w szpitalu, w którym w dniu (...) urodziła dziecko (e- protokół płyta CD k.229), co potwierdza załączona do akt dokumentacja medyczna. Powyższe wskazuje na całkowitą niewiarygodność zeznań wnioskodawczyń w tej części. Na marginesie zauważyć tylko należy, że całkowicie nielogicznym wydaje się korzystanie przez odwołującą z urlopu wypoczynkowe w trakcie pobytu w szpitalu, w sytuacji możliwości otrzymania zwolnienia lekarskiego za ten okres.

Całkowicie niewiarygodne są także zeznania wnioskodawczyń co do godzin świadczenia pracy. Odwołujące zeznały, że M. G. (1) świadczyła pracę w godzinach od 8.00 do 16.00, co ich zdaniem znajduje potwierdzenie w zapisach na listach obecności – k.46. Tymczasem z pisma (...) (k.212), w którym wnioskodawczyni leczyła się w trakcie ciąży u dr. W. K. wynika, że w okresie od dnia 1 września 2016 roku do dnia porodu odbyła cztery wizyty: o godzinie 15.00, 16.00, 16.10 i 9.40. Małżonkowie G. wyjeżdżali zaś na wizyty lekarskie z miejscowości S. około 40-50 minut przed planowaną wizytą. Powyższe oznacza, że skarżąca nie mogła świadczyć pracy w godzinach podanych na listach obecności. Również niewiarygodne są zeznania M. G. (1) co do odpracowywania godzin nieobecności w pracy spowodowanych wizytami lekarski, gdyż te okoliczności nie zostały w żaden sposób odzwierciedlone na listach obecności, jak również – przed złożeniem pisma przez (...) nie były podnoszone przez skarżące.

Niewiarygodne są nadto twierdzenia M. G. (1) co do tego, kiedy dokonywano zapisów na listach obecności dotyczących godzin pracy. Na rozprawie w dniu 7 lutego 2018 roku M. G. (1) nie była w stanie wyjaśnić powyższych wątpliwości i składała sprzeczne ze sobą ze sobą zeznania (01:10:42- 01:25:04 – płyta CD k.229). Raz podała, że pod koniec jej pracy płatnik codziennie wpisywała te godziny (chociaż wcześniej wnioskodawczynie zeznawały, że do S. płatnik przyjeżdżała średnio dwa razy w tygodniu), a następnie wyjaśniła, że raz w tygodniu płatnik potwierdzała jej godziny pracy.

Oceniając zebrany w sprawie materiał dowodowy należy mieć na uwadze, że biuro płatnika znajdowało się w jej domu rodzinnym, w którym nadal mieszkają jej rodzice oraz brat (będący jednocześnie mężem M. G. (1)), który nie tylko tam mieszka, ale prowadzi też gospodarstwo rolne. Sąd nie neguje, że M. G. (1) przebywała pod tym adresem i świadczyła jakąś okazjonalną pomoc siostrze męża (co potwierdzają zeznania świadka M. T. – znajomej z czasów szkolnych skarżącej), ale wyżej opisane okoliczności dają podstawy do stwierdzenia, że nie odbywało się to w reżimie stosunku pracy. Poza tym wątpliwości budzi zatrudnienie wnioskodawczyni od dnia 1 września 2016 roku, będącej w bardzo zaawansowanej ciąży – z planowanym terminem porodu na dzień 15 października 2016 roku. M. G. (1) była zatrudniona wprawdzie do dnia 31 sierpnia 2016 roku u innego pracodawcy, ale należy mieć na uwadze, czy w interesie pracodawcy było zatrudnienie na czas nieokreślony pracownicy, która z uwagi na stan ciąży może przepracować bardzo krótki okres, np. tylko kilka dni. Przy takim zaawansowaniu ciąży – 8 miesiąc – absolutnie nie można było bowiem przewidzieć czy, kiedy i jak zmieni się stan zdrowia kobiety.

W ocenie Sądu Okręgowego brak jest jakichkolwiek wiarygodnych dowodów potwierdzających wykonywanie w spornym okresie pracy przez M. G. (1) w ramach stosunku pracy. W toku postępowania odwołujące podnosiły, że ubezpieczona kontaktowała się z klientami firmy telefonicznie i osobiście, że wielokrotnie pośredniczyła w przekazywaniu płatnikowi różnych informacji od tych osób. Nic nie stało zatem na przeszkodzie, aby zgłosić w charakterze świadków te osoby, tym bardziej, że jak wskazano byli to klienci firmy, którymi danymi strona odwołująca dysponowała. Zeznania świadka M. T., która dwukrotnie odbierała dokumenty od M. G. (1) nie mogą stanowić jednoznacznego dowodu świadczenia stosunku pracy, tym bardziej – wobec stwierdzenia sprzeczności zeznań odwołujących, opisanych powyżej.

Praktycznie jedynymi dokumentami, jakimi legitymuje się płatnik składek ze spornego okresu zatrudnienia M. G. (1) są akta pracownicze, które również nie są kompletne, brak jest w nich bowiem chociażby pisemnego zakresu obowiązków pracownika, czy podania o urlop wypoczynkowy i macierzyński. W ocenie Sądu dokumentacja zatrudnienia wnioskodawczyni jest przejawem jedynie formalnego zadośćuczynienia obowiązkowi wnioskodawcy jako pracodawcy, natomiast nie przesądza o tym, że praca była przez skarżącą faktycznie wykonywana.

Płatnik składek w okresie nieobecności wnioskodawczyni – do dnia rozwiązania z nią stosunku pracy nie zatrudnił pracownika na zastępstwo, podnosząc, że sama przejęła te obowiązki, ewentualnie pomagała jej osoba, ż którą wiązała ją umowa o dzieło.

Skoro nie doszło do zatrudnienia w biurze w S. pracownika na zastępstwo – wątpliwości budzi w ogóle potrzeba zatrudnienia wcześniej wnioskodawczyni w tym biurze, w którym rzekomo przepracowała okres 1,5 miesiąca, a potrzeba zatrudnienia pracownika według płatnika wynikała z większej ilości pracy związanej ze zmianą przepisów dotyczących prawa budowlanego od dnia 1 stycznia 2017 roku.

Reasumując z zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie wynika, aby pomiędzy stronami spornej umowy o pracę w ogóle doszło do nawiązania stosunku pracy, brak jest bowiem na to jakichkolwiek dowodów. Ustalone okoliczności przemawiają natomiast za przyjęciem, że strony kwestionowanej umowy o pracę zawierając ją, miały inny cel niż jej wykonywanie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie i jako takie podlega oddaleniu.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1, art. 11 ust. 1, art.12 ust. 1 i art. 13 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2017 r. poz. 1778 ze zm.), pracownicy, to jest osoby fizyczne pozostające w stosunku pracy, podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym tj. emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu w okresie od nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania.

Stosownie do treści art. 1 ust 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jednolity: Dz. U. z 2014r. poz. 159) osobom tym, w razie choroby lub macierzyństwa, przysługują świadczenia pieniężne na warunkach i w wysokości określonych ustawą.

W myśl art. 29 w ust 1 pkt.1 ustawy zasiłkowej, zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonej, która w okresie ubezpieczenia chorobowego albo w okresie urlopu wychowawczego urodziła dziecko.

O uznaniu stosunku łączącego strony za stosunek pracy rozstrzygają przepisy prawa pracy.

Według art. 22 § 1 k.p., przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Do cech pojęciowych pracy stanowiącej przedmiot zobowiązania pracownika w ramach stosunku pracy należą osobiste i odpłatne jej wykonywanie w warunkach podporządkowania. Zgodnie ze stanowiskiem judykatury stosunek ubezpieczeniowy jest następczy wobec stosunku pracy i powstaje tylko wówczas, gdy stosunek pracy jest realizowany. Jeżeli stosunek pracy nie powstał bądź też nie jest realizowany, wówczas nie powstaje stosunek ubezpieczeniowy, nawet jeśli jest odprowadzana składka na ubezpieczenie społeczne (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 17 stycznia 2006 r. III AUa 433/2005, Wspólnota (...)). Podleganie pracowniczemu tytułowi ubezpieczenia społecznego jest uwarunkowane nie tyle opłacaniem składek ubezpieczeniowych, ile legitymowaniem się statusem pracownika rzeczywiście świadczącego pracę w ramach ważnego stosunku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia
18 października 2005 r. o sygn. akt II UK 43/05, OSNAPiUS rok 2006/15 – 16/251).

W przedmiotowej sprawie organ rentowy stanął na stanowisku, że umowa o pracę i zgłoszenie do ubezpieczeń były czynnościami pozornymi dokonanymi jedynie celem uzyskania tytułu do ubezpieczeń i skorzystania ze świadczeń w związku z ciążą dla M. G. (1).

W ocenie Sądu Okręgowego poczynione w sprawie ustalenia uzasadniają stwierdzenie, iż zakwestionowana przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych umowa o pracę została zawarta dla pozoru, to jest bez zamiaru realizacji obowiązków z nich wynikających, a jedynie w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

Zgodnie z art. 83 § 1 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Z czynnością prawną pozorną mamy do czynienia wówczas, gdy występują, łącznie następujące warunki: oświadczenie woli musi być złożone tylko dla pozoru, oświadczenie woli musi być złożone drugiej stronie, adresat oświadczenia woli musi zgadzać się na dokonanie czynności prawnej jedynie dla pozoru, czyli być aktywnym uczestnikiem stanu pozorności. Pierwsza i zasadnicza cecha czynności pozornej wyraża się brakiem zamiaru wywołania skutków prawnych, jakie prawo łączy z tego typu i treścią złożonego oświadczenia. Jest to zatem z góry świadoma sprzeczność między oświadczonymi a prawdziwymi zamiarami stron, czyli upozorowanie stron na zewnątrz i wytworzenie przeświadczenia dla określonego kręgu (otoczenia), nie wyłączając organów władzy publicznej, że czynność o określonej treści została skutecznie dokonana. Jednakże zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, wyrażonym w wyroku z dnia 14 marca 2001 roku (sygn. akt III UKN 258/00, opubl. OSNAP 2002/21/527), nie można przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę, gdy pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca świadczenie to przyjmował. Nie wyklucza to rozważenia, czy w konkretnym przypadku zawarcie umowy zmierzało do obejścia prawa (art. 58 § 1 k.c. w związku z art. 300 k.p.).

O czynności prawnej mającej na celu obejście ustawy można mówić wówczas, gdy czynność taka pozwala na uniknięcie zakazów, nakazów lub obciążeń wynikających z przepisu ustawy i tylko z takim zamiarem została dokonana. Nie jest natomiast obejściem prawa dokonanie czynności prawnej w celu osiągnięcia skutków, jakie ustawa wiąże z tą czynnością prawną. Skoro z zawarciem umowy o pracę ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych wiąże obowiązek ubezpieczenia emerytalno-rentowego, chorobowego i wypadkowego, podjęcie zatrudnienia w celu objęcia ubezpieczeniem i ewentualnego korzystania ze świadczeń z tego ubezpieczenia nie może być kwalifikowane jako obejście prawa.

W sytuacji, gdy wolą stron zawierających umowę było faktyczne nawiązanie stosunku pracy i doszło do świadczenia pracy za wynagrodzeniem, sama świadomość jednej ze stron umowy, a nawet obu stron, co do wystąpienia w przyszłości zdarzenia uprawniającego do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, nie daje podstawy do uznania, że umowa miała na celu obejście prawa (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lipca 2008 r., sygn. akt II UK 334/07, opubl. L.).

Sąd Okręgowy w całości podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 24 lutego 2010 roku w sprawie o sygn. akt II UK 204/09 (Lex nr 590241), iż o tym czy strony istotnie nawiązały stosunek pracy stanowiący tytuł ubezpieczeń społecznych nie decyduje samo formalne zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacenie składki, wystawienie świadectwa pracy, ale faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy, a wynikających z art. 22 § 1 k.p. Istotne więc jest, aby stosunek pracy zrealizował się przez wykonywanie zatrudnienia o cechach pracowniczych.

Nadto Sąd Najwyższy w wyrok z dnia 25 stycznia 2005 roku (II UK 141/04, OSNP 2005/15/235), stwierdza, że stronom umowy o pracę, na podstawie której rzeczywiście były wykonywane obowiązki i prawa płynące z tej umowy, nie można przypisać działania w celu obejścia ustawy (art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p.).

W uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 2010 roku w sprawie o sygn. akt I UK 43/10 (LEX nr 619658) wskazano, że umowa o pracę jest zawarta dla pozoru, a przez to nie stanowi tytułu do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, jeżeli przy składaniu oświadczeń woli obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie jako pracownik nie będzie świadczyć pracy, a podmiot wskazany jako pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy, czyli strony z góry zakładają, iż nie będą realizowały swoich praw i obowiązków wypełniających treść stosunku pracy. Skoro z zawarciem umowy o pracę ustawa z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych wiąże obowiązek ubezpieczenia emerytalnego i rentowych oraz wypadkowego i chorobowego, to podjęcie zatrudnienia w celu objęcia tymi ubezpieczeniami i ewentualnie korzystania z przewidzianych nimi świadczeń nie jest obejściem prawa.

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2010 roku w sprawie o sygn. akt I UK 74/10 (Lex numer 653664) stwierdzono zaś, że podstawą ubezpieczenia społecznego jest rzeczywiste zatrudnienie, a nie sama umowa o pracę (art. 22 k.p., art. 6 ust. 1 pkt 1 i art. 13 pkt 1 w/w ustawy). Umowa o pracę nie jest czynnością wyłącznie kauzalną, gdyż w zatrudnieniu pracowniczym chodzi o wykonywanie pracy. Brak pracy podważa sens istnienia umowy o pracę. Innymi słowy jej formalna strona, nawet połączona ze zgłoszeniem do ubezpieczenia społecznego, nie stanowi podstawy takiego ubezpieczenia.

Z powyższego jednoznacznie wynika, że motywacja skłaniająca do zawarcia umowy o pracę nie ma znaczenia dla jej ważności przy tym wszak założeniu, że nastąpiło rzeczywiste jej świadczenia, zgodnie z warunkami określonymi w art. 22 § 1 k.p. Tym samym nie można byłoby czynić odwołującym zarzutów, że zawarli kwestionowane umowy o pracę jedynie w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczeń społecznych, pod tym wszakże warunkiem, że na podstawie tej umowy realizowałaby zatrudnienie o cechach pracowniczych.

Zgodnie z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 sierpnia 2013 roku, sygn. akt II UK 11/13 (LEX Nr 1375189) jeżeli strony umowy o pracę nie zamierzają wywołać skutku prawnego w postaci nawiązania stosunku pracy, a ich oświadczenia uzewnętrznione umową o pracę zmierzają wyłącznie do wywołania skutku
w sferze ubezpieczenia społecznego, to taka umowa jako pozorna jest nieważna (art. 83 § 1 k.c.).

Głównym celem zawarcia umowy o pracę winno być nawiązanie stosunku pracy, a jedynie rezultatem i pośrednim celem zatrudnienia jest uzyskanie wskazanych korzyści. Podkreślić przy tym należy, że zarówno przepisy prawa pracy, prawa ubezpieczeń społecznych, jak i przepisy ustrojowe pozwalają kształtować elementy stosunku pracy zgodnie z wolą stron.

Mając na uwadze dotychczas poczynione rozważania prawne należy podkreślić, że w realiach niniejszej sprawy Sąd Okręgowy w celu dokonania kontroli prawidłowości zaskarżonej decyzji organu rentowego musiał zatem badać, czy pomiędzy wnioskodawczyniami istotnie doszło do nawiązania i realizacji stosunku pracy w warunkach określonych w art. 22 § 1 k.p.

Zdaniem Sądu, nie ulega wątpliwości, że umowa o pracę sporządzona przez strony miały charakter fikcyjny. Stanowisko takie uzasadniają ustalone okoliczności faktyczne. Wnioskodawczynie w żaden sposób nie wykazały, że w ramach zawartej spornej umowy o pracę, doszło do nawiązania i realizacji stosunku pracy, a zatem jej faktycznego wykonywania. Doprecyzowując, w niniejszej sprawie nie zostały wykazane przesłanki charakterystyczne dla stosunku pracy, tj.: osobiste świadczenie pracy za wynagrodzeniem oraz świadczenie pracy w warunkach podporządkowania.

Sąd Okręgowy oceniając wniesione odwołania zważył w szczególności, że z ustaleń faktycznych wynika, iż zaoferowane M. G. (1) stanowisko pracy w ramach zawartej umowy było etatem utworzonym specjalnie na potrzeby usankcjonowania podpisanej umowy o pracę. Wnioskodawczyni M. G. (1) nie miała określonego przez pracodawcę zakresu obowiązków, z których realizacji mogłaby być na bieżąco kontrolowana. Odwołujące nie wykazały, że M. G. (1) zajmowała się przygotowywaniem dokumentacji projektowej do złożenia w urzędzie celem uzyskania pozwolenia na budowę, składaniem wniosków w urzędzie wraz z dokumentacją projektową, czy też, że kontaktowała się z klientami firmy. Wnioskodawczyni podczas informacyjnego pierwszego wysłuchania wskazywała, że średnio w tygodniu przygotowywała dokumentację projektową do 10-15 projektów, wykonanych wcześniej przez płatnika. Zupełnie inne okoliczności podała płatnik, podnosząc, że 3,5 dnia zajmowało skarżącej przygotowanie kompletu jednej dokumentacji projektowej.

Ponadto – tak jak już wyżej podniesiono, pomimo twierdzeń skarżących, że M. G. (1) składała w Starostwie w P. kilka razy dokumentację projektową w imieniu firmy płatnika, ostatecznie okazało się Starosta (...) wydał dwie decyzję roku nr (...) i nr (...) o zatwierdzeniu projektów budowlanych płatnika i udzieleniu pozwolenia na budowę, przy czym w dokumentacji złożonej do starostwa nie ma żadnych adnotacji potwierdzających udział M. G. (1) w składaniu dokumentacji.

Brak jest zatem wiarygodnych dowodów, że M. G. (1) wykonywała czynności związane z przygotowywaniem dokumentacji projektowej. Trzeba również zauważyć, że odwołuje nie udowodniły w żaden sposób, że M. G. (1) kontaktowała się z klientami firmy. Pełnomocnik wnioskodawczyń nie zgłosił żadnych wniosków dowodowych na tę okoliczność. Skoro byli to klienci firmy, ich dane były znane płatnikowi. Zatem było możliwie zgłoszenie wniosku o przesłuchanie tych osób w charakterze świadków, którzy mogliby potwierdzić, czy rzeczywiście odwołująca pełniła swoje obowiązki.

Przesłuchani w sprawie świadkowie byli w stanie wskazać jedynie, że wnioskodawczyni przebywała na terenie siedziby płatnika składek, która była jednocześnie miejscem zamieszkania jej teściów oraz miejscem zamieszkania i pracy jej męża. Nie można pominąć faktu, że wnioskodawczynie wiążą więzy rodzinne, a świadkowie zeznający w sprawie to członek rodziny i znajoma odwołującej się, a zatem są osobami, które mogą być zainteresowane rozstrzygnięciem niniejszej sprawy na korzyść odwołujących.

W niniejszej sprawie nie wykazano, że praca była wykonywana pod kierownictwem pracodawcy oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, za wynagrodzeniem.

Złożone przez skarżące listy obecności nie mogą stanowić dowodu, że M. G. (1) świadczyła pracę w godzinach w nich wskazanych. Wnioskodawczyni nie była w stanie wyjaśnić kiedy dokonywano zapisów dotyczących godzin jej pracy. Raz podawała, że płatnik codziennie wpisywała ta godziny na koniec jej pracy, raz twierdziła, że tylko raz w tygodniu. Wpisane godziny nie mogą odpowiadać rzeczywistym godzinom jej pracy, biorąc pod uwagę, że w poszczególnych dniach (wymienionych w piśmie (...)) stawiała się na wizyty lekarskie w Ł., a wizyty te były wyznaczone w godzinach uniemożliwiających pracę w godzinach wskazanych na listach obecności (biorąc pod uwagę czas dojazdu około 40 minut). Brak jest natomiast żadnych informacji – wbrew twierdzeniom M. G. (1) co do odpracowania godzin nieobecności w pracy.

M. G. (1) twierdziła początkowo, że pracowała do dnia poprzedzającego urodzenia dziecka, chociaż na liście obecności wskazano, że korzystała z urlopu wypoczynkowego – a w rzeczywistości w tym czasie przebywała już w szpitalu.

Dodatkowo należy stwierdzić, że wątpliwości co do zatrudnienia wnioskodawczyni przez I. D., powstają nie tylko w związku z faktem, iż na czas nieobecności wnioskodawczyni nie zatrudniono pracownika, który realizowałby jej obowiązki, ale także z faktu, że M. G. (1) nie powróciła do pracy i strony rozwiązały stosunek pracy. Podkreślenia wymaga, że płatnik zatrudniła wnioskodawczynię od razu na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, chociaż przepisy prawa pracy pozwalały na zatrudnienie jej początkowo na podstawie umów terminowych – co mogłoby sugerować, że zamierzała dłużej kontynuować zatrudnienie M. G. (1). Płatnik zawiesiła działalność tylko na okres około 1 miesiąca i jak zeznała, po wznowieniu działalności ponownie nawiązała umowy o dzieło z osobami, z którymi wcześniej wiązały ją takie umowy. Taka sytuacja nie miała miejsca akurat w przypadku wnioskodawczyni M. G. (1).

Nie bez znaczenia pozostaje także okoliczność, że M. G. (1) została zatrudniona w dniu 1 września 2016 roku - będąc już w bardzo zaawansowanej ciąży, bowiem poród był planowany na dzień 15 października 2016 roku. I. D. zdawała sobie niewątpliwie sprawę z tego, że M. G. (1) może przepracować bardzo krótki okres czasu, ponieważ przy takim zaawansowaniu ciąży stan zdrowia pracownicy mógł ulec zmianie. W interesie pracodawcy jest zatrudnienie osoby, które będzie wykonywała na nią nałożone zadania i obowiązki, dzięki czemu zapewni przedsiębiorcy określony przychód. Na pewno jedynym celem pracodawcy zatrudniającego pracownika na podstawie umowy na czas nieokreślony nie powinno być zapewnienie takiej osobie ochrony ubezpieczeniowej, a za taką sytuacją mamy do czynienia w niniejszej sprawie.

W ocenie Sądu powyższe rozważania świadczą o tym, że nie było wolą stron zawieranie umowy o pracę. A zatem nie było zamiarem stron świadczenie pracy w ramach zawartej umowy o pracę, a jedynie możliwość uzyskania pracowniczego tytułu do ubezpieczenia społecznego.

Trudno w tym stanie faktycznym uznać, że nie mamy do czynienia z pozornością zawartej umowy o pracę. Niewątpliwie również, w ocenie Sądu, zamiarem stron było jedynie umożliwienie wnioskodawczyni skorzystania ze świadczeń z zakresu ubezpieczeń społecznych - zasiłku macierzyńskiego, a nie świadczenie pracy w ramach zawartej umowy. Zawarta umowa o pracę stanowić miała narzędzie do realizacji tego celu. Fikcyjne, czyli tylko pozorne zawarcie umowy o pracę, nie mogło stanowić podstawy do objęcia wnioskodawczyni obowiązkowymi ubezpieczeniami pracowniczymi.

Wskazać należy, że do postępowania odrębnego z zakresu ubezpieczeń społecznych w zakresie postępowania dowodowego ma zastosowanie - bez żadnych ograniczeń - reguła wynikająca z art. 232 k.p.c. Ciężar dowodu spoczywa na stronach postępowania cywilnego. To one, a nie Sąd są wyłącznym dysponentem toczącego się postępowania i one ponoszą odpowiedzialność za jego wynik. Na powyższe wskazuje przepis art. 3 k.p.c., który stanowi, że to na stronach ciąży obowiązek dawania wyjaśnień co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i przedstawiania dowodów na ich poparcie, a nadto przepis art. 232 k.p.c., zgodnie z którym strony obowiązane są wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Nie jest rzeczą sądu wyszukiwanie dowodów w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron, a dopuszczenie dowodu z urzędu jest dobrowolne i nie może naruszać zasady bezstronności. Ewentualne ujemne skutki nieprzedstawienia dowodu lub też zaoferowania dowodów nie pozwalających poczynić kategorycznych ustaleń lub budzących istotne wątpliwości obciążają stronę. Stąd też to na stronach spoczywała powinność przedstawienia takich dowodów, które w niebudzący wątpliwości sposób, potwierdziłyby zasadność ich stanowiska. Skoro wnioskodawczynie zaprzeczały ustaleniom poczynionym przez organ rentowy w postępowaniu administracyjnym i co za tym idzie będącym podstawą do wydania zaskarżonej decyzji, to winny udowodnić, że wiązał ich stosunek pracy.

Zdaniem Sądu Okręgowego, skarżące obowiązkowi temu nie sprostały i nie wykazały, że ustalenia organu rentowego były nieprawidłowe.

Reasumując, ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie wynika, aby pomiędzy stronami spornej umowy o pracę w ogóle doszło do nawiązania stosunku pracy i jej świadczenia, brak jest bowiem na to jakichkolwiek dowodów. Ustalone okoliczności przemawiają natomiast za przyjęciem, że strony kwestionowanej umowy o pracę zawierając ją, miały inny cel niż jej wykonywanie. Umowa o pracę pomiędzy wnioskodawczynią a płatnikiem składek, została zawarta dla pozoru, gdyż jak ustalono strony zawierając ją miały zamiar wywołania innych skutków prawnych niż te, które wynikają z umowy o pracę oraz jednocześnie próbowały przez jej zawarcie wprowadzić w błąd osoby trzecie, co do dokonanej czynności.

Wobec powyższego, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w pkt 1. sentencji.

Mając na uwadze wynik postępowania oraz datę wniesienia odwołania od zaskarżonej decyzji, Sąd o kosztach procesu orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 2 pkt. 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1804) zmienionego rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku zmieniającym rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2016, poz. 1667)
i zasądził od wnioskodawczyń na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. kwoty po 1.800 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Zgodnie z mającą status zasady prawnej uchwałą 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 20 lipca 2016 roku w sprawie o ustalenie istnienia bądź nieistnienia stosunku ubezpieczenia społecznego lub jego zakresu (o objęcie obowiązkiem ubezpieczenia społecznego,
o podleganie ubezpieczeniom społecznym) do niezbędnych kosztów procesu zalicza się wynagrodzenie reprezentującego stronę radcy prawnego, biorąc za podstawę zasądzenia opłaty za jego czynności z tytułu zastępstwa prawnego stawki minimalne określone w § 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (jednolity tekst: Dz.U. z 2013 r., poz. 490 ze zm.) ( sygn. akt III UZP 2/16, publ. LEX nr 2071356, (...) Biul.SN 2016/7/19-20).

Wartość przedmiotu sporu w sprawach o ustalenie istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego albo prawa (także jego treści lub zakresu - art. 189 k.p.c.) należy odnosić do świadczeń wynikających z takiego ustalenia ( por. postanowienia Sądu Najwyższego
z 3 grudnia 2001 r., I PZ 95/01, OSNP 2003 Nr 23, poz. 572; z 5 stycznia 2006 r., I PZ 24/05, LEX nr 668929; z 14 maja 2009 r., I PZ 5/09, OSNP 2011 nr 1-2, poz. 12; z 9 lipca 2009 r., II PK 240/08, LEX nr 535829 oraz z 5 sierpnia 2009 r., II PZ 6/09, LEX nr 558584).

Wynagrodzenie w niniejszej sprawie zostało zatem zasądzone od wartości przedmiotu sporu, zgodnie z żądaniem pełnomocnika organu rentowego. Wartość przedmiotu sporu w niniejszej sprawie wyniosła 9.000 zł, stąd należne wynagrodzenie stanowi kwotę 1.800 zł.

Nie miała jeszcze w niniejszej sprawie zastosowania zmiana brzmienia § 9 ust. 2 w/w rozporządzenia wprowadzona z dniem 13 października 2017 roku na mocy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości zmieniającego rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 20 września 2017 roku, gdyż stosownie do treści § 2 rozporządzenia zmieniającego – do spraw wszczętych i niezakończonych przez dniem wejścia w życie rozporządzenia stosuje się przepisy dotychczasowe do czasu zakończenia postępowania w danej instancji. Zgodnie zaś z obecnie obowiązującym § 9 ust. 2 rozporządzenia – stawki minimalne wynoszą 180 zł w sprawach o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego oraz w sprawach dotyczących podlegania ubezpieczeniom społecznym.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawczyń.

12.03.2018r.