Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 9 listopada 2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 83 ust. 1, art. 32, art. 123 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015r. poz. 121 ze zm.) w związku z art. 154, art. 180 ustawy z dnia 14.06.1960r. (Kodeks postępowania administracyjnego Dz. U. z 2013r., poz.267 ze zm.), zmienił decyzję własną z dnia 10.06.2015r. znak: (...)w ten sposób, że ustalił według stanu na dzień 09.11.2015r. zadłużenie wraz z należnymi odsetkami za zwłokę naliczonymi na dzień wydania decyzji wynosi łącznie 44 709,26 zł, w tym z tytułu: składek na ubezpieczenia społeczne w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39 za okres od 2004-04 do 2008-10 w kwocie13 302,97 zł. odsetek za zwłokę 13 135,00 zł. kosztów upomnienia 105,60 zł, z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39za okres od 2004-11 do 2008-10 w kwocie 8528,96 zł. odsetek za zwłokę 8 629,00 zł. kosztów upomnienia 88,00 zł. z tytułu składek na Fundusz Pracy w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39za okres od 2006-11 do 2008-10 w kwocie 445,73 zł. odsetek za zwłokę 386,00 zł. kosztów upomnienia88,00 zł. Ponadto na podstawie art. 23 ust. 1 ustawy, naliczył odsetki na zasadach i w wysokości określonych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (DZ.U. z 2015r. poz. 613).

Uzasadniając swoje stanowisko organ rentowy wskazał, iż w prawomocnej decyzji z dnia 10.06.2015r. znak: (...) Oddział Zakładu Ubezpieczeń Społecznych określił kwoty i okresy nieopłaconych składek z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39za okres od 2004-04 do 2008-10 w kwocie 13 533,38 zł. odsetek za zwłokę 12 996,00 zł. kosztów upomnienia105,60 zł z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39za okres od 2004-11 do 2008-10 w kwocie 8 663,84 zł. odsetek za zwłokę 8 512,00 zł. kosztów upomnienia 88,00zł. z tytułu składek na Fundusz Pracy w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39za okres od 2006-11 do 2008-10 w kwocie 567,24 zł. odsetek za zwłokę 490,00zł.kosztów upomnienia: 88,00 zł. W wyniku ponownego rozliczenia konta odwołującej D. K. (1) jako płatnika składek dokonano ponownej analizy dokumentów i wpłat będących w posiadaniu Oddziału i stwierdzono konieczność zmiany wysokości należności z tytułu składek oraz okresów na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Funduszu Pracy. W konsekwencji mając na uwadze obowiązujące przepisy prawa tutejszy Oddział Zakładu Ubezpieczeń Społecznych zmienił decyzję własną z dnia 10.06.2015r. znak: (...)

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. podniósł iż w dniu 07.05.2015r. zawiadomił płatnika składek o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie określenia wysokości należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy, wzywając jednocześnie do złożenia pisemnych wyjaśnień w sprawie przyczyn nieopłacenia składek, pod rygorem wydania decyzji w sprawie określenia wysokości należności z tytułu składek na podstawie dotychczas zgromadzonych dowodów. Płatnik D. K. (1) nie dopełniła obowiązku określonego w art. 46 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z tym Zakład Ubezpieczeń Społecznych, działając na podstawie art. 83 ust. 1 ww. ustawy, określił wysokość zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy.

Decyzją z dnia 19 listopada 2015r. wydaną w stosunku do odwołującego D. K. (2) ZUS Na podstawie art. 83 ust. 1 oraz art. 32 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015r. poz. 121), zmienił decyzję własną z dnia 02.10.2015r. znak: (...)i stwierdził , że D. K. (1) jest dłużnikiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy w ten sposób, że według stanu na dzień 09.11.2015r zadłużenie wraz z należnymi odsetkami za zwłokę naliczonymi na dzień wydania decyzji wynosi łącznie 35 473,60 zł, w tym z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39za okres od 2004-04 do 2008-01 w kwocie:9 570,85 zł. odsetek za zwłokę10089,00 zł. kosztów upomnienia61,60 zł z tytułu: składek na ubezpieczenie zdrowotne w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39za okres od 2004-11 do 2008-01 w kwocie7439,19zł.odsetek za zwłok 7 755,00 zł. kosztów upomnienia:61,60 zł. tytułu składek na Fundusz Pracy w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39za okres od 2006-11 do 2008-01 w kwocie 225,76 zł. odsetek za zwłokę209,00zł, kosztówupomnienia:61,60 zł

Natomiast na podstawie art. 23 ust. 1 ustawy, odsetki naliczane będą nadal do dnia zapłaty, na zasadach i w wysokości określonych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (DZ.U. z 2015r. poz. 613).

Uzasadniając swoje stanowisko organ rentowy wskazał, iż w prawomocnej decyzji z dnia 10.06.2015r. Oddział Zakładu Ubezpieczeń Społecznych określił kwoty i okresy nieopłaconych składek z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39za okres od 2004-04 do 2008-10 w kwocie 13533,38 zł. odsetek za zwłokę 12 996,00 zł. kosztów upomnienia 105,60 zł. z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39za okres od 2004-11 do 2008-10 w kwocie:8 663,84 zł. odsetek za zwłokę 8 512,00 zł. kosztów upomnienia:88,00 zł z tytułu składek na Fundusz Pracy w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39za okres od 2006-11 do 2008-10 w kwocie 567,24 zł. odsetek za zwłokę:490,00 zł. kosztów upomnienia 88,00 zł

W dniu 26.10.2015r. Pani D. K. (1) złożyła dokument w formie kopii aktu notarialnego z dnia 27.02.2008r. ustanawiający rozdzielność majątkową pomiędzy małżonkami D. i D. K. (2) z dniem 27.02.2008r.

W wyniku ponownego rozliczenia konta K. D. jako płatnika składek oraz uwzględnienia ustalonej daty rozdzielności majątkowej stwierdzono konieczność zmiany wysokości należności z tytułu składek oraz okresów na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy. W związku z ujawnieniem się nowych okoliczności - nie znanych organowi w dniu wydania ww. decyzji oraz mając na uwadze obowiązujące przepisy prawa Zakład Ubezpieczeń Społecznych zachodziła konieczność zmiany przez Zakład decyzji własnej z dnia 02.10.2015r. w zakresie okresu odpowiedzialności za zobowiązania D. K. (1) przez małżonka D. K. (2).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych przywołał treść art. 46 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zgodnie z którym płatnik składek jest obowiązany według zasad wynikających z przepisów ustawy obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy.

Natomiast zgodnie z art. 32 w/w ustawy, do składek na Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Fundusz Emerytur Pomostowych oraz na ubezpieczenie zdrowotne w zakresie: ich poboru, egzekucji, wymierzania odsetek za zwłokę i dodatkowej opłaty, przepisów karnych, dokonywania zabezpieczeń na wszystkich nieruchomościach, ruchomościach i prawach zbywalnych dłużnika oraz stosowania ulg i umorzeń stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące składek na ubezpieczenia społeczne.

Z kolei zgodnie z art. 29 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa w związku z art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w przypadku osób pozostających w związku małżeńskim odpowiedzialność dłużnika obejmuje majątek odrębny płatnika oraz majątek wspólny płatnika i jego małżonka do m-ca stycznia 2008r., w związku z ustanowioną małżeńską rozdzielnością majątkową w dniu 27.02.2008r.

Z uwagi na istnienie wspólności majątkowej pomiędzy płatnikiem a jego małżonkiem, odpowiedzialność za zobowiązania płatnika z tytułu nieopłaconych składek ponosi z majątku wspólnego małżonek płatnika.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. podniósł iż w dniu 07.05.2015r. zawiadomił płatnika składek o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie określenia wysokości należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy, wzywając jednocześnie do złożenia pisemnych wyjaśnień w sprawie przyczyn nieopłacenia składek, pod rygorem wydania decyzji w sprawie określenia wysokości należności z tytułu składek na podstawie dotychczas zgromadzonych dowodów.Ze względu na zakres odpowiedzialności osób pozostających w związku małżeńskim, która obejmuje majątek odrębny płatnika oraz majątek wspólny płatnika i jego małżonka (art. 29 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa), w związku z art. 28 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego, zawiadomieniem w dniu 10.06.2015r. został również powiadomiony małżonek płatnika D. K. (2). Płatnik składek D. K. (1) nie dopełniła obowiązku określonego w art. 46 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z tym Zakład Ubezpieczeń Społecznych, działając na podstawie art. 83 ust. 1 ww. ustawy, określił wysokość zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy.

W konsekwencji mając na uwadze obowiązujące przepisy prawa Zakład Ubezpieczeń Społecznych zmienił decyzję własną z dnia 02.10.2015r obniżają wysokość należności składkowych .

Odwołanie od powyższych decyzji sprecyzowane w kolejnych pismach procesowych złożyli D. K. (1) i D. K. (2) wskazując , iż co do płatnika D. K. (1) na podstawie art. 24 ust 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w brzmieniu nadanym nowelą z dnia 18 grudnia 2002 roku o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw Dz.U.2002.241.2074 przedawnieniu uległy należności z tytułu:

- składki na ubezpieczenie społeczne za okres od kwietnia 2004 roku do października 2005 roku wraz z odsetkami objęte decyzją z dnia 19 listopada 2015 roku, znak: (...), doręczonej odwołującej się w dniu 27 listopada 2015 roku;

składki na ubezpieczenie zdrowotne za okres od listopada 2004 roku do października 2005 roku wraz z odsetkami objęte decyzją z dnia 9 listopada 2015 roku, znak: (...), doręczonej odwołującej się w dniu 27 listopada 2015 roku

wobec upływu 10 letniego terminu od dnia kiedy stały się wymagalne należności z tytułu składek.

Co do małżonka płatnika D. K. (2) na podstawie 118 § 1 ustawy ordynacja podatkowa w związku z art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych przedawnieniu uległy należność z tytułu składki:

- na ubezpieczenie społeczne za okres od kwietnia 2004 roku do stycznia 2008 roku wraz z odsetkami objęte decyzją z dnia 9 listopada 2015 roku, znak: (...), doręczonej "odwołującemu w dniu 27 listopada 2015 roku;

-na ubezpieczenie zdrowotne za okres od listopada 2004 roku do stycznia 2008 roku wraz z odsetkami objęte decyzją z dnia 9 listopada 2015 roku, znak:(...) doręczonej odwołującemu się w dniu 27 listopada 2015 roku;

-na fundusz pracy za okres od listopada 2006 roku do stycznia 2008 roku wraz z odsetkami objęte decyzją z dnia 9 listopada 2015 roku, znak (...) doręczonej odwołującemu się w dniu 27 listopada 2015 roku;

wobec upływu.5 letniego terminu liczonego od końca roku kalendarzowego, w którym powstała należność z tytułu składek.

Uzasadniając swoje stanowisko odwołujący podnosili zgodnie z art. 24 ust 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w brzmieniu nadanym nowelą z dnia 18 grudnia 2002 roku o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U.2002.241.2074) należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu w terminie 10 lat licząc od dnia, w którym stały się wymagalne. Natomiast zdaniem odwołujących dopiero decyzja z dnia 9 listopada 2015 roku, doręczona w dniu 27 listopada 2015 roku przerwała bieg terminu przedawnienia. W konsekwencji podniesiony zarzut przedawnienia pozostaje uzasadniony do składek, co do których upłynął 10 letni termin, a mam on zastosowanie co do składek na ubezpieczenie społeczne za okres od kwietnia 2004 roku do października 2005 roku wraz z odsetkami, na ubezpieczenie zdrowotne za okres od listopada 2004 roku do października 2005 roku wraz z odsetkami. Odnośnie odwołującego D. K. (2) jego odpowiedzialność jako osoby trzeciej za zobowiązania z tytułu składek płatnika D. K. (1) jest wykluczona. W związku z tym iż ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych nie zawiera pełnej regulacji w przedmiocie odpowiedzialności osoby trzeciej, stąd też w art. 31 ustawodawca zdecydował się na odwołanie się do przepisów ustawy ordynacja podatkowa, która konkretnie w art. 118 §l zawiera normę mającą zastosowanie w tym konkretnym przypadku. Zgodnie z brzmieniem cytowanego przepisu „Nie można wydać decyzji o odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej, jeżeli od końca roku kalendarzowego, w którym powstała zaległość podatkowa, upłynęło 5 łat, a w przypadku, o którym mowa w art. 117b §1jeżeli od końca roku kalendarzowego, w którym miała miejsce dostawa towarów, upłynęły 3 lata.

Odwołujący się stoi na stanowisku, iż pojęcie „osoby trzeciej odnosi się także do małżonka płatnika, co implikuje konieczność wydania decyzji przez wierzyciela obciążającą małżonka płatnika w przedmiocie stwierdzenia zadłużenia z tytułu składek w terminie do 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstała należność z tytułu składek w przeciwnym wypadku wydanie decyzji na późniejszym etapie uznać należy za niedopuszczalne. W niniejszej sprawie ostania należność z tytułu składek za rok 2008 uległa przedawnieniu z dniem 1 stycznia 2014 roku, co do osoby trzeciej małżonka płatnika. Odwołujący wskazywali iż podkreślenia wymaga również fakt, iż małżonka płatnika nie łączy z organem żaden stosunek prawny, a więc w istniejącej relacji, z której organ rentowy wywodzi obowiązek zapłaty należności z tytułu składek małżonek musi być postrzegany jako osoba trzecia, a jego odpowiedzialność jako subsydiarna. Z ostrożności odwołujący D. K. (2) podniósł, iż na wypadek nie podzielenia zaprezentowanego stanowiska odpowiedzialność odwołującego się D. K. (2) jest odpowiedzialnością subsydiarna, tak więc uwzględnienie zarzutu przedawnienia do płatnika D. K. (1) skutkuje automatycznym wygaśnięciem odpowiedzialności D. K. (2) za zobowiązania przedawnione głównego płatnika.

Z kolei w piśmie procesowym z dnia 9 stycznia 2017r. odwołujący wnosili o uchylenie zaskarżonych decyzji oraz o umorzenie postępowania i zasądzenie od organu rentowego na rzecz odwołujących się kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. Uzasadniając swoje stanowisko podali że w rozpoznawanej sprawie występuje negatywna przesłanka procesowa w postaci res iudicata w zakresie odwołującej się D. K. (1). Powyższy wniosek wywodzili z faktu iż organ rentowy do pisma z dnia 31 maja 2016 roku dołączył odpisy tytułów wykonawczych wydanych przeciwko D. K. (1) w postępowaniu egzekucyjnym obejmujących wszystkie należności z tytułu składek za sporny okres objęty postępowaniem. Wszystkie przedłożone tytuły egzekucyjne były postawą prowadzenia egzekucji przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w B., umorzonego postanowieniem Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w B. z dnia 23 marca 2010 roku, na podstawie art. 59 § 2 i 59 § 3 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 roku o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, a to wobec braku możliwości uzyskania w postępowaniu egzekucyjnym kwot przewyższających wydatki egzekucyjne. Na skutek umorzenia postępowania egzekucyjnego przedłożone do pisma organu rentowego z dnia 31 maja 2016 roku tytuły wykonawcze nie utraciły bytu prawnego i mogą stanowić podstawę do prowadzenia postępowania egzekucyjnego ponownie. Taki wniosek nasuwa brzmienie art. 61 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 roku o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, zgodnie z którym w przypadku ujawnienia majątku dłużnika dopuszczalne jest ponowne wszczęcie egzekucji. Przywołanie przez organ rentowy w skarżonej decyzji art. 32 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych uprawnia twierdzenie, iż decyzja została wydana do celów egzekucyjnych. W ocenie odwołujących się wobec okoliczności, iż w obiegu pozostają ważnie prawnie tytuły wykonawcze wskazujące D. K. (1) jako dłużnika, wydanie decyzji z dnia 9 listopada 2015 roku, znak(...)w przedmiocie stwierdzenia, iż D. K. (1) pozostaje dłużnikiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych uznać należy za niedopuszczalne co z kolei uzasadnia wniosek o umorzenie postępowania wobec braku następczych przesłanek procesowych warunkujących dopuszczalność prowadzenia procesu wyrażonych w art. 199 § 1 kpc. Podzielenie przez Sąd twierdzeń, iż w sprawie mamy do czynienia z powagą rzeczy osądzonej stwierdzić należy, że wszczęte postępowanie administracyjne nie wywołało skutku w zakresie przerwania terminu przedawnienia, a więc z dniem 1 stycznia 2017 roku przedawnieniu uległy składki za sporny okres. Stwierdzić należy, że od uprawomocnienia się postanowienia Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w B. z dnia 23 marca 2010 roku, organ rentowy nie podjął żadnych czynności egzekucyjnych, aby przerwać bieg terminu. Tymczasem „z dniem 1 stycznia 2012 r. na podstawie art. 11 pkt 1 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców (Dz. U. Nr 232 poz. 1378) - zmieniającego treść art. 24 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, skrócony został okres przedawnienia składek na ubezpieczenia społeczne z 10 do 5 łat. Bieg przedawnienia części składek rozpoczął się przed dniem 1 stycznia 2012 r. zatem stosuje się w tym przypadku przepisy w brzmieniu nadanym tą ustawą, z tym że bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia 1 stycznia 2012 r., na co wskazuje treść przepisów intertemporalnych w szczególności art. 27 powołanej ustawy.

Zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców do przedawnienia należności z tytułu składek, o których mowa w art. 24 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, którego bieg rozpoczął się przed dniem 1 stycznia 2012 r. , stosuje się przepisy w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, z tym że bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia 1 stycznia 2012 r. Jak wynika zatem z przywołanego przepisu do należności składkowych nieprzedawnionych do 1 stycznia 2012 r. - według starych zasad z zastosowaniem 10-letniego okresu przedawnienia - ma zastosowanie 5-Ietni termin przedawnienia. Termin ten liczy się od dnia 1 stycznia 2012 r. co wynika wprost z art. 27 ust.2 ustawy o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców, stosownie do którego jeżeli przedawnienie rozpoczęte przed dniem 1 stycznia 2012 r. nastąpiłoby zgodnie z przepisami dotychczasowymi wcześniej, przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu. Określenie właściwego terminu przedawnienia tj. 5-letniego liczonego od dnia 1 stycznia 2012 r. lub 10-letniego liczonego od daty wymagalności składki - zależy od tego który z nich upłynie wcześniej i czy nie nastąpiło zdarzenie uzasadniające zawieszenie bądź przerwanie biegu terminu przedawnienia. Odwołujący prezentując takie stanowisko powołali się na wyrok Sądu Najwyższy z dnia 29 maja 2013 r. I UK 613/12 , wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 27 stycznia 2015 r. II FSK 3031/12 LEX nr 1769575, wyrok Sądu Okręgowego w Tarnowie z dnia 4 października 2016 roku, sygn. (...)

W świetle przywołanego rozstrzygnięcia, wobec okoliczności, iż 10 letni termin przedawnienia rozpoczął bieg od nowa poczynając od uprawomocnienia się postanowienia Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w B. z dnia 23 marca 2010 roku, który następnie uległ skróceniu do 5 lat licząc od 1 stycznia 2012 roku, to w okolicznościach niniejszej sprawy zarówno D. K. (1), jak i D. K. (2) skutecznie mogą powołać się na zarzut przedawnienia, co niniejszym czynią.

Z kolei w piśmie procesowym z dnia 26 września 2016r. odwołujący zakwestionowali doręczenie przedmiotowych tytułów wykonawczych za wyjątkiem tytułu wykonawczego nr (...)z dnia 8 września 2004 roku jako, że przedłożono do akt potwierdzenie odbioru tylko tego tytułu. Odwołujący stwierdzili iż traktują powołanie się wyłącznie na adnotację znajdującą się w rubryce H tytułów wykonawczych za niewystarczającą przesłankę do wykazania prawidłowego doręczenia tytułu wykonawczego, w szczególności co do tytułów gdzie nie widnieje podpis odwołującej się D. K. (1). Nadto podali że na tytułach wykonawczych (...) z dnia 18 października 2004 roku , (...) z dnia 14 września 2005 roku,(...) z dnia 15 lipca 2005 roku, (...) z dnia 19 maja 2005 roku, -(...) z dnia 15 lutego 2006 roku w rubryce nr_70 nakreślony tam podpis nie należy do odwołującej się D. K. (1).

Nadto podnosili , iż odwołanie wino okazać się skuteczne również w zakresie odsetek żądanych od składki na ubezpieczenie zdrowotne za październik 2008 roku albowiem zgodnie z treścią tytułu wykonawczego nr (...) z dnia 23 marca 2009 roku odsetek nie pobiera się.

W odpowiedzi na odwołania Zakład Ubezpieczeń Społecznych wnosił o oddalenie odwołania D. K. (1) i D. K. (2) . Ponadto ustosunkując się do stanowiska odwołujących wyrażonego w odwołaniach i kolejnych pismach procesowych wskazał, iż Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. działając w trybie art. 83 ust. l, art. 32, art. 123 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych wydał w dniu 09.11.2015r. decyzję zmieniającą swoją wcześniejszą decyzję z dnia 10.06.2015r., którą określił stan zaległości na koncie płatnika składek wobec Pani D. K. (1), za okresy i na funduszach na ubezpieczenie społeczne za okres od 04/2004r. do 10/2008r.,ubezpieczenie zdrowotne za okres od l/2004r. do 10/2008r.Fundusz Pracy za okres od l/2006r. do 10/2008r. Ze względu na cel wydania przedmiotowej decyzji tj. dokonania na jej podstawie wpisu hipoteki przymusowej na nieruchomości będącej własnością płatnika składek, jak również na nieruchomości będącej współwłasnością płatnika i jego małżonka oraz z uwagi na nowe okoliczności, jakie organ powziął, a to złożony w dniu 26.10.2015r. dokument aktu notarialnego ustanawiający rozdzielność majątkową pomiędzy małżonkami z dniem 27.02.2008, konieczna stała się zmiana wcześniejszej decyzji z dnia 02.10.2015r., w zakresie określenia współodpowiedzialności zobowiązanej oraz jej męża Pana D. K. (2), z ograniczeniem czasowym jego odpowiedzialności, do dnia ustanowienia rozdzielności majątkowej małżeńskiej.

Zgodnie bowiem z art. 29 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r, ordynacja podatkowa w przypadku osób pozostających w związku małżeńskim odpowiedzialność dłużnika obejmuje majątek odrębny płatnika oraz majątek wspólny płatnika i jego małżonka. Natomiast skutki prawne ograniczenia, zniesienia, wyłączenia lub ustania wspólności majątkowej zdaniem ZUS nie odnoszą się do zobowiązań podatkowych powstałych przed dniem zawarcia umowy o ograniczeniu lub wyłączeniu ustawowej wspólności majątkowej , zniesienia wspólności majątkowej prawomocnym orzeczeniem sądu ustania wspólności majątkowej w przypadku ubezwłasnowolnienia małżonka, uprawomocnienia się orzeczenia sądu o separacji. Organ rentowy przywołał wyrok Sądu Apelacyjnego z dnia 11.06.2015r. IIIAUa 36/15w G. LEX nr 1747230 w którym Sąd prezentował stanowisko iż na podstawie art. 29 § 1 o.p. w związku z art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych odpowiedzialność małżonka płatnika dotyczy tylko tych zobowiązań składkowych, które powstały w czasie trwania wspólności ustawowej. Wobec powyższego odpowiedzialność małżonka zobowiązanej jest możliwa tylko za okres do daty zawarcia umowy o zniesieniu wspólności majątkowej, w rozpoznawanej sprawie do dnia 27.02.2008r.

Jednocześnie ZUS wskazał, iż zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 09.01.2013r. III CSK 69/12 OSNC 2013/7-8/93 decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, ustalająca wysokość należności z tytułu składek, doręczona dłużnikowi po zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece ustawą z dnia 26 czerwca 2009 r. o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 131, poz. 1075), nie stanowi podstawy wpisu w księdze wieczystej hipoteki przymusowej na nieruchomości będącej przedmiotem współwłasności łącznej dłużnika i jego małżonka. Oznacza to , że dla skutecznego wpisu hipoteki na nieruchomości będącej wspólnością małżeńską koniecznym jest wydanie decyzji i jej doręczenie obojgu małżonkom.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny .

W prawomocnej decyzji z dnia 10.06.2015r. znak: (...) wydanej w stosunku do odwołującej D. K. (1) Zakładu Ubezpieczeń Społecznych określił kwoty i okresy nieopłaconych składek z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39za okres od 2004-04 do 2008-10 w kwocie 13 533,38 zł. odsetek za zwłokę 12 996,00 zł. kosztów upomnienia105,60 zł z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39za okres od 2004-11 do 2008-10 w kwocie 8 663,84 zł. odsetek za zwłokę8 512,00 zł. kosztów upomnienia 88,00zł. z tytułu składek na Fundusz Pracy w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39za okres od 2006-11 do 2008-10 w kwocie 567,24 zł. odsetek za zwłokę490,00zł. , kosztów upomnienia 88,00 zł. Łączna kwotę składek wraz z odsetkami ZUS określił na kwotę 45.04.06 zł.

W wyniku ponownego rozliczenia konta odwołującej D. K. (1) jako płatnika składek dokonano ponownej analizy dokumentów i wpłat będących w posiadaniu Oddziału i stwierdzono konieczność zmiany wysokości należności z tytułu składek oraz okresów na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Funduszu Pracy. W konsekwencji Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaskarżoną decyzją z dnia 9 listopada 2015r. zmienił decyzję własną z dnia 10 czerwca 2015r. określając wysokość łącznego zadłużenia na kwotę 44.709,26 zł. a wiec niższą niż w decyzji z dnia 10 czerwca 2015r.

Z kolei decyzją dnia 2 października 2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. określił dla D. K. (2) małżonka D. K. (1) zadłużenie na kwotą 45.044,06 zł. a więc w kwocie wynikającej z decyzji z dnia 10 czerwca 2016r. W dniu 26.10.2015r. D. K. (1) złożyła dokument w formie kopii aktu notarialnego z dnia 27.02.2008r. ustanawiający rozdzielność majątkową pomiędzy małżonkami D. i D. K. (2) z dniem 27.02.2008r.

Decyzja dnia 2 października 2015r. została doręczona odwołującemu D. K. (2) w dniu 22 października 2015r.

W konsekwencji na skutek uwzględnienia ustalonej daty rozdzielności majątkowej doszło do zmiany wysokości należności z tytułu składek oraz okresów na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i wydania decyzji z dnia 9 listopada 2015r. określającej wysokość należności składkowych na kwotę 35.473,60zł.

Jednocześnie w związku z wszczęciem postepowania w zakresie wydania decyzji z dnia 10 czerwca 2015r. w stosunku do D. K. (1) określającej wysokość zadłużenia ZUS zawiadomił o wszczęciu z urzędu postępowania D. K. (1) w dniu 12 maja 2015r. wzywając jednocześnie do złożenia pisemnych wyjaśnień w sprawie przyczyn nieopłacenia składek, pod rygorem wydania decyzji w sprawie określenia wysokości należności z tytułu składek na podstawie dotychczas zgromadzonych dowodów. Płatnik D. K. (1) nie dopełniła obowiązku określonego w art. 46 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z tym Zakład Ubezpieczeń Społecznych, działając na podstawie art. 83 ust. 1 ww. ustawy, określił wysokość zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy w decyzji z dnia 10 czerwca 2015r. doręczonej D. K. (1) w dniu 15 czerwca 2015r. Z kolei zawiadomienie o toczącym się postepowaniu z dnia 10 czerwca 2015r. odwołujący D. K. (2) otrzymał w dniu 28 lipca 2015r.

Decyzją z dnia 28 grudnia 2015r. na skutek złożonego przez odwołującą wniosku o umorzenie należności składkowych na podstawie ustawy z dnia 9 listopada 2012r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność ( Dz. U . z 2012r. poz. 1551) ZUS określił wysokość składek podlegającą umorzeniu z tytułu istniejącego zadłużenia składkowego, powstałego w okresie od 1 stycznia 1999r. do 28 lutego 2009r. oraz wysokość zaległości, których zapłata jest warunkiem wspomnianego umorzenia, przyjmując do rozliczenia pełny okres dopuszczalny ustawą. W rozpoznawanej sprawie okres zalegania wykazany zaskarżoną decyzją z dnia 09.11.2015r. został poddany procedurze umorzenia na podstawie ustawy abolicyjnej, podjętej wobec D. K. (1).

Skutkiem powyższego w poz. I decyzji z dnia 28.12.2015r. podano okresy i fundusze, za które składki będą podlegały umorzeniu. W poz. II decyzji określono warunki umorzenia, a w załączniku do decyzji, zamieszczono wykaz składek nie podlegających umorzeniu, które winny być zapłacone w terminie 12 m-cy od daty uprawomocnienia się przedmiotowej decyzji. Decyzja z dnia 28 grudnia 2015r. została doręczona odwołującej D. K. (1) w dniu 15 stycznia 2016r.

W stosunku do odwołującej D. K. (1) było prowadzone postępowanie egzekucyjne na podstawie wielu tytułów wykonawczych określających wysokość należności składkowych będących przedmiotem niniejszego postepowania . Postępowanie to zostało umorzone postanowieniem z dnia 23 marca 2010r. wydanym przez Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w B. na skutek braku majątku z którego można by egzekwować wierzytelności objęte tytułami wykonawczymi .

Tytuły wykonawcze były odwołującej D. K. (1) doręczane przez Urząd Skarbowy a odwołująca potwierdzała odbiór tytułu swoim podpisem w rubryce H. Ponadto organ rentowy doręczał odwołującej upomnienia w zakresie należności objętych tytułami wykonawczymi na podstawie art. 15 ustawy z dnia 17 czerwca 1966r. o postepowaniu w administracji wzywając odwołującą do uregulowania wskazanych w upomnieniu należności pod rygorem wszczęcia postepowania egzekucyjnego . Upomnienia były wysyłane na adres odwołującej i odbierane przez odwołującą oraz dorosłych domowników . Odwołująca zakwestionowała jedynie doręczenie tytułów wykonawczych (...) z dnia 18 października 2004 roku , (...) z dnia 14 września 2005 roku, (...) z dnia 15 lipca 2005 roku, (...) z dnia 19 maja 2005 roku, (...)z dnia 15 lutego 2006 roku wskazując iż w rubryce H nie znajdują się jej podpisy .

W chwili obecnej toczy się postepowanie przygotowawcze prowadzone przez Prokuraturę Rejonową w sprawie podrobienia w nieustalonym okresie czasu w celu użycia za autentyczne dokumentów skarbowych objętych wskazanymi wyżej tytułami .

Odnośnie należności objętych zakwestionowanymi tytułami wykonawczymi odwołująca D. K. (1) otrzymała wezwanie do zapłaty tych należności w upomnieniach doręczonych w dniach 13 września 2004r. , 10 maja 2005, 30 czerwca 2005r. 30 sierpnia 2005r. i 6 stycznia 2006r. Doręczeń dokonywano osobiście odwołującej lub dorosłym domownikom P. K. względnie poprzez dwukrotne awizo.

Wpis do hipoteki na nieruchomości stanowiącej współwłasność majątkową małżeńską ZUS dokonał na kotwę 52.933,20 zł. natomiast Sąd Rejonowy w Żywcu dokonał wpisu jedynie a kwotę 17.644,40 zł. co skutkowało złożeniem wniosku przez ZUS o sprostowanie pomyłki .

dowód : akt składowe , tytułu wykonawcze za okres od 8 września 2004r. do 9 marca 2007r. zeznania odwołującej k- 110, pismo ZUS z dnia 15 marca 2916r. wraz z załącznikami k- 21-26, pisma Prok. Rejonowej w B. k- 61, 101, upomnienia wraz z kwestionowanymi tytułami wykonawczyni i zwrotne poświadczenia odbiorów upomnień k- 76-99

Powyższy stan faktyczny jest w istocie bezsporny i został ustalony na podstawie wskazanych wyżej dokumentów których treści strony postepowania nie kwestionowały poza faktem złożenia na pięciu tytułach wykonawczych podpisów odwołującej potwierdzających fakt doręczenia przedmiotowych dokumentów .

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

W pierwszym rzędzie należy się odnieść do podnoszonej przez odwołujących negatywnej przesłanki procesowej wynikającej z treści art. 199§ 1 k.p.c. a to wobec faktu, iż odnośnie odwołującej D. K. (1) doszło już do wydania tytułów wykonawczych w zakresie należności składkowych objętych zaskarżoną decyzją na podstawie których toczyło się postępowania egzekucyjne zatem zasadny jest uchylenie zaskarżonej decyzji i umorzenie postępowania sądowego jako zbędnego.

Zgodnie z art. 199. § 1 i 2 k.p.c. sąd odrzuci pozew:

1) jeżeli droga sądowa jest niedopuszczalna;

2) jeżeli o to samo roszczenie pomiędzy tymi samymi stronami sprawa jest w toku albo została już prawomocnie osądzona;

3) jeżeli jedna ze stron nie ma zdolności sądowej albo jeżeli powód nie ma zdolności procesowej, a nie działa za niego przedstawiciel ustawowy albo jeżeli w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej powodem zachodzą braki uniemożliwiające jej działanie.

Z powodu braku zdolności sądowej jednej ze stron albo zdolności procesowej powoda i niedziałania przedstawiciela ustawowego lub braku w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej powodem, uniemożliwiającego jej działanie, sąd odrzuci pozew dopiero wówczas, gdy brak nie będzie uzupełniony zgodnie z przepisami kodeksu.

Żądana z podanych przesłanek wynikających z cytowanego przepisu zdaniem Sądu nie zachodzi . Mimo iż odwołujący nie wskazali na konkretną przesłankę cytowanego przepisu to w tej sprawie można upatrywać, iż stanowisko odwołujących jest związane z treścią par. 1 lub 2 .

Co do dopuszczalności drogi sądowej należy odesłać do treści art. 477 ze zn. 8 §1 k.pc , 477 ze zn. 9 §1 i 2 k.p.c .

Odnośnie przesłanki wynikającej z§1 pkt. 2 cytowanego przepisu w zakresie prawomocnie osądzonej sprawy to przepis ten zarówno z punktu widzenia przesłanki lis pendens, jak i (ewentualnie) res iudicata powinien być wykładany i stosowany w powiązaniu z art. 366 k.p.c. Reguluje on zakres powagi rzeczy osądzonej stanowiąc, że wyrok prawomocny ma powagę rzeczy osądzonej tylko co do tego, co w związku z podstawą sporu stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia, a ponadto tylko między tymi samymi stronami (zob. komentarz do art. 366). Z powyższego wynika, że tożsamość roszczenia w rozumieniu art. 199 § 1 pkt 2 zachodzi tylko wówczas, gdy identyczne są nie tylko przedmiot, ale i podstawa sporu (postanowienie SN z dnia 9 czerwca 1971 r., II CZ 59/71, OSNCP 1971, nr 12, poz. 226). W uzasadnieniu wyroku z dnia 14 grudnia 1963 r., II PR 274/62, z glosą W. Broniewicza, PiP 1965, z. 8-9, s. 395 i n., Sąd Najwyższy stwierdził, że o tym, czy w nowym procesie chodzi o tę samą, czy też o inną podstawę faktyczną sporu, decyduje stan faktyczny, jaki istniał w chwili zamknięcia rozprawy w poprzednim procesie, a nie to, czy powód zgłosił istniejące i istotne dla rozstrzygnięcia sprawy fakty. Co do przedmiotu mniejszego postępowania nie zapadł jeszcze prawomocny wyrok , a wydanie w tym zakresie tytułów wykonawczych w postępowaniu administracyjnym nie tamuje drogi do osądzenia sprawy .

W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych powaga rzeczy osądzonej ma walor szczególny, który ogranicza jej praktyczne znaczenie. Choć rozstrzygnięcia sądowe w tych sprawach ustalają treść łączącego strony stosunku prawnego w chwili wyrokowania, to nowe zdarzenia zachodzące po uprawomocnieniu się orzeczenia mogą spowodować przekształcenie treści praw i obowiązków stron stosunku ubezpieczenia społecznego, gdyż nie jest wykluczone spełnienie się lub upadek przesłanek materialnoprawnych prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Oznacza to że wydanie przez organ rentowy nowej decyzji, także co do świadczenia będącego przedmiotem wcześniejszej decyzji i postępowania wcześniej zakończonego prawomocnym wyrokiem sądu wszczętego w wyniku wniesienia od niej odwołania - co do zasady - uprawnia ubiegającego się o świadczenie do wniesienia kolejnego odwołania do sądu, a wszczęta w ten sposób sprawa cywilna nie jest sprawą o to samo świadczenie w rozumieniu art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c. (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 19 lutego 2007 r., I UK 266/06, OSNP 2008/5-6/79 oraz z dnia 21 maja 2008 r., I UK 370/07, LEX nr 491467).

Odwołująca D. K. (1) przeszkody do prowadzenia postępowania administracyjnego zakończonego zaskarżoną decyzją upatruje w wydaniu uprzednim tytułów wykonawczych na podstawie których prowadzono postępowania egzekucyjne .

Należy zauważyć, iż tytuł wykonawczy jest podstawą wszczęcia postępowania egzekucyjnego w administracji , jest to dokument urzędowy stwierdzający istnienie i wymagalność obowiązku który wynika z tytułu wykonawczego. Elementami tytułu wykonawczego są w myśl art. 27 u.p.e.a oznaczenie wierzyciela, wskazanie imienia i nazwiska lub firmy zobowiązanego i jego adresu, a także określenie zatrudniającego go pracodawcy i jego adresu, jeżeli wierzyciel posiada taką informację, treść podlegającego egzekucji obowiązku, podstawę prawną tego obowiązku oraz stwierdzenie, że obowiązek jest wymagalny, a w przypadku egzekucji należności pieniężnej – także określenie jej wysokości, terminu, od którego nalicza się odsetki z tytułu niezapłacenia należności w terminie, oraz rodzaju i stawki tych odsetek, wskazanie zabezpieczenia należności pieniężnej hipoteką przymusową albo przez ustanowienie zastawu skarbowego lub rejestrowego lub zastawu nieujawnionego w żadnym rejestrze, ze wskazaniem terminów powstania tych zabezpieczeń, wskazanie podstawy prawnej pierwszeństwa zaspokojenia należności pieniężnej, jeżeli należność korzysta z tego prawa i prawo to nie wynika z zabezpieczenia należności pieniężnej, wskazanie podstawy prawnej prowadzenia egzekucji administracyjnej, datę wystawienia tytułu, podpis, imię i nazwisko oraz stanowisko służbowe osoby upoważnionej do działania w imieniu wierzyciela, pouczenie zobowiązanego o skutkach niezawiadomienia organu egzekucyjnego o zmianie miejsca pobytu, pouczenie zobowiązanego o przysługującym mu w terminie 7 dni prawie zgłoszenia do organu egzekucyjnego zarzutów w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego, klauzulę organu egzekucyjnego o skierowaniu tytułu do egzekucji administracyjnej, wskazanie środków egzekucyjnych stosowanych w egzekucji należności pieniężnych. Tytuł wykonawczy jest dokumentem urzędowym koniecznym do wszczęcia i prowadzenia postępowania egzekucyjnego w administracji . Nie jest on decyzją ani postanowieniem . W myśl art. 32 u .p.e.a organ egzekucyjny ma obowiązek doręczyć zobowiązanemu tytuł wykonawczy który zawiera pouczenie o możliwości wniesienia w terminie 7 dni do organu egzekucyjnego zarzutów w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego. Odpis tytułu wykonawczego zaopatrzonego w klauzulę organu egzekucyjnego o skierowaniu tytułu do egzekucji administracyjnej i zawierającego stosowne pouczenie zostaje doręczony zobowiązanemu, co ten potwierdza datą i podpisem. Okoliczność iż tytuł wykonawczy nie ma statusu decyzji powoduje brak możliwości twierdzenia, iż poprzez wystawienie tytułów wykonawczych wydanie ponownej decyzji obejmującej ten sam przedmiot nie jest możliwe .

O takiej sytuacji możemy mówić w relacjach prawomocnej decyzji ZUS z dnia 10 czerwca 2015r. w stosunku do decyzji wydanej w dniu 9 listopada 2015r. czy w relacjach decyzji z dnia 2 października 2015r. w stosunku do decyzji z dnia 9 listopada 2015r. gdyż regulują ten sam przedmiot postępowania . Należy jednak wskazać, iż organ rentowy w zaskarżonej decyzji powołał się na okoliczność ponownego rozliczenia konta płatników co skutkowało wydaniem nowych decyzji w dniu 9 listopada 2015r. i w efekcie obniżeniem należności składkowych wobec odwołujących co może być rozpatrywane w kategoriach treści art. 83a ust. 1. ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych zgodnie z którym prawo lub zobowiązanie stwierdzone decyzją ostateczną Zakładu ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na to prawo lub zobowiązanie.

Odnośnie wpływu decyzji administracyjnych na postępowanie sądowe należy wskazać, iż sąd, nie może rozstrzygnąć problemu należącego jedynie do kompetencji organu administracyjnego. Zależność ta następuje, gdy treść decyzji administracyjnej stanowi konieczny element podstawy rozstrzygnięcia merytorycznego lub formalnego sprawy cywilnej, tj. zachodzi niewątpliwy związek pomiędzy postanowieniem zawartym w decyzji administracyjnej a wynikiem rozpoznawanej sprawy przez sąd cywilny (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 1995 r., III CRN 50/95, Legalis) (tak A. Góra-Błaszczykowska, Kodeks postępowania cywilnego. Tom I. Komentarz do artykułów 1-729, C.H. Beck 2013). Zarówno więc decyzja administracyjna, jak i postępowanie administracyjne, o jakich mowa w art. 177 k.p.c., to elementy załatwienia sprawy przez organ administracji co do jej istoty (art. 104 k.p.a.) (tak A. Zieliński, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, C.H. Beck, 2014).

Takie znaczenie dla postępowania sądowego może mieć jedynie ostateczna decyzja administracyjna, czyli taka, od której nie służy odwołanie w toku instancji (art. 16 § 1 zdanie pierwsze k.p.a. - postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2009 r., II CSK 501/08, LEX nr 528129).

Do decyzji ostatecznych należy zaliczyć decyzję organu pierwszej instancji, w stosunku do której upłynął termin złożenia odwołania i nie został przywrócony w przepisanym trybie, decyzję wydaną przez organ odwoławczy (organ drugiej instancji) oraz decyzje ostateczne z mocy wyraźnego przepisu prawa materialnego (M. Jaśkowska, A. Wróbel, Komentarz aktualizowany do k.p.a., LEX/el., 2014).

W piśmiennictwie i orzecznictwie w odniesieniu do wpływu decyzji administracyjnych na postępowanie cywilne z reguły odróżnia się sytuacje, gdy chodzi o decyzje administracyjne o charakterze konstytutywnym oraz deklaratywnym. W odniesieniu do decyzji konstytutywnych uważa się, że zawieszenie postępowania cywilnego \ a nie odrzucenie pozwu \ jest obligatoryjne (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 września 2010 r., I CSK 680/09, Lex nr 622200). Decyzje takie są zdarzeniami prawnymi (faktami) i wiążą sąd stanem prawnym będącym ich skutkiem (por. S. Hanausek, „Związanie” sądu cywilnego decyzją administracyjną, SC 1974, t. XXIII, s. 13). Z tego względu nie można uznać, że sąd na potrzeby postępowania cywilnego może sam „wykreować” ten stan rozstrzygając zagadnienie prejudycjalne. Co do zagadnień prejudycjalnych rozstrzyganych decyzją administracyjną o charakterze deklaratywnym zagadnienie jest bardziej złożone.

W literaturze akcentuje się myśl, że konieczność zawieszenia postępowania istnieje tylko wtedy, gdy przekazanie sprawy na drogę postępowania administracyjnego ma bezwzględny charakter, tj. sprawa nie ma w ogóle cywilnoprawnej natury. Jeżeli zaś na drogę postępowania administracyjnego przekazano sprawę cywilną (czyli sprawę wynikającą ze stosunków cywilnoprawnych), to zawieszenie postępowania nie jest obligatoryjne i sąd władny jest rozstrzygnąć tę kwestię samodzielnie (tamże, s. 22 i n.; J. Iwulski, Związanie sądu powszechnego decyzją administracyjną na przykładzie decyzji dotyczącej stwierdzenia choroby zawodowej, M.Praw. 1995, nr 3, s. 72; zob. też A. Laskowska, Zawieszenie..s. 185 i n.). Związanie sądu decyzją administracyjną oznacza obowiązek orzekania z uwzględnieniem decyzji i jej wszelkich skutków (K. Piasecki, Z zagadnień stosunku postępowania cywilnego do postępowania administracyjnego (w:) Proces i prawo. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Jerzego Jodłowskiego, Ossolineum 1989, s. 449).

W przypadku decyzji konstytutywnych sąd w postępowaniu cywilnym musi uwzględnić stan prawny wykreowany w decyzji. Nie są natomiast wiążące w postępowaniu cywilnym ustalenia faktyczne dokonane przez organ administracyjny i będące podstawą wydania decyzji. W przypadku deklaratywnych decyzji administracyjnych chodzi z kolei o uwzględnienie stanu prawnego stwierdzonego w decyzji administracyjnej (zob. np. W. Broniewicz, Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 2008, s. 46). I w tym przypadku wykluczone jest zaś związanie ustaleniami faktycznymi poczynionymi przez organ administracyjny (A. Jakubecki, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom I, LEX, 2013).Wskazać również należy, że Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5 listopada 2012 r., II BU 2/12, LEX nr 1276217 wskazał, że decyzje odnoszące się do podlegania ubezpieczeniom społecznym mają charakter rozstrzygnięć deklaratoryjnych i są wydawane dla stwierdzenia w konkretnej sytuacji faktycznej, że osoba, która dotychczas nie była objęta tym ubezpieczeniem, spełniła określone ustawą wymagania prawne, które uzasadniają „objęcie” jej tym ubezpieczeniem. Decyzje takie, w odróżnieniu od decyzji konstytutywnych, nie tworzą stanów prawnych, które powinny być uwzględnianie przez sądy powszechne przy rozpoznawaniu sprawy. Kwestia związania sądu cywilnego decyzją deklaratoryjną nie jest postrzegana tak jednoznacznie jak związania decyzją o charakterze konstytutywnym (…).

Odnośnie zarzutu przedawnienia należności składkowych w stosunku do odwołującej D. K. (1) to w okresie dotyczącym zalęgłości składkowych obowiązywał art. 24 ust. 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych , zgodnie z którym należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po upływie 10 lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne, z zastrzeżeniem ust. 5-5d. Nie ulegają przedawnieniu należności z tytułu składek zabezpieczone hipoteką lub zastawem, jednakże po upływie terminu przedawnienia należności te mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki lub zastawu do wysokości zaległych składek i odsetek za zwłokę liczonych do dnia przedawnienia. Bieg terminu przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu od dnia zawarcia umowy, o której mowa w art. 29 ust. 1a, do dnia terminu płatności odroczonej należności z tytułu składek lub ostatniej raty. Bieg terminu przedawnienia zostaje zawieszony od dnia podjęcia pierwszej czynności zmierzającej do wyegzekwowania należności z tytułu składek, o której dłużnik został zawiadomiony, do dnia zakończenia postępowania egzekucyjnego. Bieg terminu przedawnienia przerywa ogłoszenie upadłości. Po przerwaniu bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się na nowo od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się postanowienia o ukończeniu postępowania upadłościowego lub jego umorzeniu. Przedawnienie należności z tytułu składek wynikających z decyzji o odpowiedzialności osoby trzeciej lub następcy prawnego następuje po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym decyzja została wydana.

Z dniem 1 stycznia 2012r. na postawie art. 11 pkt. 1 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców (Dz. U. z dnia 28 października 2011 r.) doszło do zmiany treści art., 24 ust. 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez wprowadzenie 5-letniego przedawnienia należności składkowych . Zgodnie z art. 27 powołanej ustawy, do przedawnienia należności z tytułu składek, o którym mowa w art. 24 ust. 4 ustawy systemowej, którego bieg rozpoczął się przed dniem 1 stycznia 2012 r., stosuje się przepisy w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, z tym że bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia 1 stycznia 2012 r. Wedle zasady wynikającej z tego przepisu do należności składkowych nieprzedawnionych do 1 stycznia 2012 r. (wedle starych zasad z zastosowaniem 10-letniego okresu przedawnienia) ma zastosowanie 5-letni termin przedawnienia, z tym jednak bardzo istotnym zastrzeżeniem, że liczy się go nie od daty ich wymagalności, tak jak o tym stanowi art. 24 ust. 4 ustawy systemowej, ale od dnia 1 stycznia 2012 r. Wyjątek od tej zasady ustanawia ust. 2 powołanego przepisu, stosownie do którego jeżeli przedawnienie rozpoczęte przed dniem 1 stycznia 2012 r. nastąpiłoby zgodnie z przepisami dotychczasowymi, wcześniej przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego przepisu. (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 27 czerwca 2013 r.III AUa 1656/12. ) Do składek będących przedmiotem tego postępowania miał zatem zastosowanie pierwotnie 10 letni termin przedawnienia . Należności te zatem w chwili zmiany przepisu uległyby przedawnieniu stosując wprost wyżej wskazane zasady za okres od kwietnia 2004r. do maja 2005r. gdyby nie doszło do przerwy lub zawieszenia biegu przedawnienia przed wydaniem prawomocnej decyzji z dnia 10 czerwca 2015r. określającej dla odwołującej D. K. (1) wysokość zadłużenia które zostało skorygowane zaskarżoną decyzją z dnia 9 listopada 2015r. Natomiast najstarsza zaległość wskazana w decyzji uległaby przedawnieniu z dniem 1 stycznia 2017r. z uwagi na bardziej korzystne rozwiązanie dla odwołującej niż termin 10 listopada 2018r.

Do ustalenia zatem pozostaje czy w trakcie biegu przedawnienia doszło do przerwy lub zawieszenia skutkującego wydłużeniem okresu przedawnienia należności składkowych stosownie bowiem do treści art. 24 ust. 5f ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w przypadku wydania przez ZUS decyzji ustalającej obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym, podstawę wymiaru składek lub obowiązek opłacania składek na te ubezpieczenia, bieg terminu przedawnienia ulega zawieszeniu od dnia wszczęcia postępowania do dnia, w którym decyzja stała się prawomocna. Wynika z niego, że bieg terminu przedawnienia należności składkowych ulega zawieszeniu na czas postępowania, którego przedmiotem jest między innymi obowiązek opłacenia składek w. Przepis ten wszedł w życie (został dodany) na mocy art. 1 pkt 1 lit. b) ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 138, poz. 808), zmieniającej ustawę o systemie ubezpieczeń społecznych z dniem 20 lipca 2011r. a więc w dacie kiedy nie doszło do przedawnienia należności składkowych objętych sporem . Według art. 5 ust. 1 i 2 ustawy zmieniającej, art. 24 ust. 5f ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stosuje się do należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne, nieopłaconych przed dniem wejścia w życie tej ustawy, jeżeli nie upłynął jeszcze termin ich dochodzenia; w takich przypadkach okoliczności uzasadniające zawieszenie biegu terminu przedawnienia, określone w art. 24 ust. 5f w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, uwzględnia się również wtedy, gdy okoliczności te wystąpiły przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy.

Pierwotnie decyzja dotyczące ustalenia wysokości należności składkowych wobec D. K. (1) została wydana w dniu 10 czerwca 2015r. a postepowanie zainicjowane w tej sprawie zawiadomieniem z dnia 7 maja 2015r. Decyzja została doręczona w dniu 15 czerwca 2015r. W stosunku do odwołującego D. K. (2) została wydana decyzja z dnia 2 października 2015r. postepowanie wszczęto dniu 10 czerwca 2015r. Decyzję doręczono w dniu 22 października 2015r. Przedmiotowe decyzje zostały zmienione zaskarżonymi decyzjami z dnia 9 listopada 2015r. które uwzględniały dodatkowe dokumenty w tym potwierdzające rozdzielność majątkową co skutkowało obniżeniem wysokości zobowiązania z tytułu należności składkowych w stosunku do odwołujących. Zatem brak możliwości twierdzenia ,iż doszło do przedawnienia należności składkowych z dniem 1 stycznia 2017r. jako „korzystniejszego „ terminu sokoro trwa postępowanie w zakresie decyzji z dnia 19 listopada 2015r. które zostało wszczęte przed dniem 1 stycznia 2017r. Doszło zatem do zawieszenie biegu terminu przedawnienia które będzie trwać do dnia, w którym decyzje staną się prawomocne.– art. 24 ust. 5 f ustawy systemowej .

Analizując dalej zarzut przedawnienia należności składkowych należy zwrócić uwagę na art. 24 ust. 5 b zgodnie z którym . Bieg terminu przedawnienia zostaje zawieszony od dnia podjęcia pierwszej czynności zmierzającej do wyegzekwowania należności z tytułu składek, o której dłużnik został zawiadomiony, do dnia zakończenia postępowania egzekucyjnego. Zgodnie z judykaturą na gruncie art. 15 u.p.e.a. egzekucja administracyjna może być wszczęta, jeżeli wierzyciel, po upływie terminu do wykonania przez zobowiązanego obowiązku, przesłał mu pisemne upomnienie, zawierające wezwanie do wykonania obowiązku z zagrożeniem skierowania sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego. Postępowanie egzekucyjne może być wszczęte dopiero po upływie 7 dni od dnia doręczenia tego upomnienia. Z treści tego przepisu wynika, że, co do zasady, nie może być wszczęte postępowanie egzekucyjne w administracji bez wcześniejszego doręczenia ww. upomnienia. Postępowanie rozpoczęte bez dopełnienia tego obowiązku podlega umorzeniu. Wobec czego, upomnienie jest pierwszą czynnością zmierzającą do wyegzekwowania należności z tytułu składek (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 25 lutego 2013 r. III AUa 1025/12 , wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w P. z dnia 14 lipca 2011 r. I SA/Po 829/10 LEX nr 1150528).

W niniejszej sprawie odwołująca D. K. (1) w zakresie tytułów wykonawczych które zostały wymienione w piśmie odwołujących z się z dnia 26 września 2016r. co do których odwołująca kwestionowała fakt ich doręczenia \ k- 55 kat sprawy\ takie upomnienie otrzymała . Upomnienia zostały doręczone osobiście odwołującej \ k-78\ pozostawione w aktach ze skutkiem doręczenia z uwagi na nie podjęcie przesyłki w terminie \ k- 80, 93-94\ względnie odebrane przez dorosłych domowników \ k- 82, 84, 87, 90, 100\. Odwołująca D. K. (1) po przedstawieniu jej dokumentów potwierdzających odbiór upomnień nie kwestionowała faktu doręczenia jej tych dokumentów osobiście względnie poprzez członków rodziny . Co prawda podniosła iż nie ma stuprocentowej pewności czy korespondencja odbierana przez babcię została jej przekazywana jednak miała ona świadomość tego iż babcia korespondencję kierowaną do odwołującej odbiera .

Zgodnie z art. 42. § 1 k.p.a pisma doręcza się osobom fizycznym w ich mieszkaniu lub miejscu pracy. Artykuł 43k.p.a. stanowi , iż w przypadku nieobecności adresata pismo doręcza się, za pokwitowaniem, dorosłemu domownikowi, sąsiadowi lub dozorcy domu, jeżeli osoby te podjęły się oddania pisma adresatowi. Natomiast art. 44 k.p.a. reguluje doręczenie określane jako doręczenie zastępcze stwarzające domniemanie doręczenia. Doręczenie pisma w sposób określony w rat. 43 k.p.a. wywołuje skutek prawny, jeżeli jest dokonane za pokwitowaniem do rąk dorosłego domownika.

W orzecznictwie ugruntowany jest pogląd, że osoba, która odebrała pismo w trybie doręczenia zastępczego nie może następnie skutecznie podnieść zarzutu, że nie zna treści pisma. Dla wypełnienia dyspozycji art. 43 k.p.a. okoliczności o tym charakterze w ogóle nie mają znaczenia. Jeżeli istnieją przeszkody w przekazaniu pisma, dana osoba powinna odmówić jego przyjęcia i oddania adresatowi, jeżeli natomiast podejmie się jego oddania następuje skutek w postaci doręczenia (por. wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 4 lipca 2013 r., sygn. akt II SA/Go 446/13, wyrok WSA w Poznaniu z dnia 21 sierpnia 2013 r. sygn. akt III SA/Po 346/13, wyrok NSA z dnia 1 lutego 2011 r. sygn. akt II OSK 1098/10 publ. Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych, orzeczenia.nsa.gov.pl. oraz wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 4 czerwca 2014 r.I SA/Gd 324/14)

Skoro odwołująca D. K. (1) miała wątpliwości co do przekazywania jej korespondencji przez babcię winna na poczcie złożyć zastrzeżenie aby korespondencji nie doręczać tej osobie mimo iż jest ona dorosłym domownikiem w rozumieniu art. 43 k.p.a.

W kontekście wyżej przedstawionych rozważań uznać zatem należy, że organ rentowy przesyłając skarżącej upomnienie, i dokonując doręczenia w trybie przepisów postępowania administracyjnego tytułów wykonawczych dokonał tym samym czynności zmierzającej do wyegzekwowania należności z tytułu składek w rozumieniu art. 24 ust. 5b. Korespondencję co do kwestionowanych tytułów wykonawczych doręczano odwołującej w okresie od 13 września 2004r. \ k- 78\ do 6 stycznia 2005r. \ k- 100\ a więc w momencie gdy przedmiotowe należności wskazane w tych tytułach nie były jeszcze przedawnione. Wskutek tej czynności bieg przedawnienia uległ zawieszeniu do czasu zakończenia postępowania egzekucyjnego postanowieniem z dnia 23 marca 2010r. umarzającym postępowanie egzekucyjne prowadzone przeciwko odwołującej D. K. (1) . Oznacza to , że należności wskazane w decyzji wydanej przeciwko odwołującej D. K. (1) nadal ją obciążają.

Należy także zaznaczyć, iż wobec wszczęcia postępowania w zakresie wydania decyzji z dnia 6 czerwca 2015r która kończyła postępowanie wszczęte w dniu 7 maj 2015r. okres w którym można było postawić zarzut przedawnienia nie mieścił się w zakresie wskazanym przez pełnomocnika odwołujących ale dotyczył należności za okres od kwietnia 2004r. do kwietnia 2005r. W konsekwencji odnośnie tytułów wykonawczych wskazanych w piśmie odwołujących z dnia 26 września 2016r. kwestia zarzutu dotyczącego braku doręczenia tytułów mogła odnosić się jedynie do tytułów wykonawczych : (...), (...), (...) .

W konsekwencji też bez znaczna dla niniejszego rozstrzygnięcie w zakresie podniesionego zarzutu przedawnienia pozostawało doręczenie zakwestionowanych tytułów wykonawczych odwołującej co skutkowało oddaleniem wniosku o zawieszenie postępowania do czasu rozstrzygnięcia sprawy toczącej się w postępowaniu przygotowawczym a mającej związek z podrobieniem podpisu odwołującej D. K. (1) na niektórych tytułach wykonawczych .

Co do zarzutu przedawnienia wynikającego z treści art. 118 § 1 ordynacji podatkowej to rzeczywiście wskazany w tym przepisie 5 –letni termin ma znaczenie dla możliwości przeniesienia odpowiedzialności za zaległości składkowe na osoby trzecie. Powszechnie w orzecznictwie i doktrynie przyjmuje się, że decyzja o odpowiedzialności osoby trzeciej za zaległości podatkowe, a więc i składkowe ma charakter konstytutywny (por. np. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 4 grudnia 2008 r., II UZP 6/08, OSNP 2009 nr 7-8, poz. 102, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 października 2006 r., I UK 126/06, OSNP 2007 nr 21-22, poz. 331, wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 8 marca 2007 r., V SA/Wa 440/07, LEX nr 338247, A. Olesińska: Odpowiedzialność osób trzecich za zobowiązania podatkowe, Lublin 2000, s. 70). Odpowiedzialność osoby trzeciej powstaje zatem dopiero w dniu wydania i doręczenia decyzji i wtedy otwiera się możliwość egzekwowania zobowiązania określonego tą decyzją, co do której zastosowanie będzie miał przepis art. 24 ust. 5d ustawy systemowej. Nie budzi także wątpliwości iż "odpowiednie" stosowanie do należności z tytułu składek art. 118 ordynacji podatkowej jest dopuszczalne jest tylko wówczas, gdy nie ma stosownej regulacji prawnej w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych.(wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 12 maja 2010 r. II FSK 8/09 LEX nr 596614)

Z kolei datę powstania zaległości składkowej, od której zależy możliwość wydania decyzji o odpowiedzialności osoby trzeciej (art. 118 § 1 Ordynacji podatkowej) wyznaczają terminy zapłaty składek na ubezpieczenia społeczne określone w art. 47 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 8 stycznia 2008 r.III AUa 452/07 LEX nr 447187, Biul.SAKa 2008/3/40

Ordynacja podatkowa zawiera numerus clausus przypadków, w których odpowiedzialność za należności podmiotu pierwotnie zobowiązanego może być przeniesiona na osoby trzecie. Będą to zatem jedynie podmioty wprost wskazane w tej ustawie. Należy przy tym podkreślić, że osoba trzecia może odpowiadać także za zobowiązania więcej niż jednego podatnika (płatnika, inkasenta, następcy prawnego). Wykluczyć natomiast trzeba, wobec wyraźnego brzmienia art. 107 o.p., możliwość odpowiedzialności osoby trzeciej za należności innej osoby trzeciej. Jedynym wyjątkiem od tej zasady jest odpowiedzialność poręczyciela lub gwaranta (art. 117a o.p.), który na mocy umowy łączącej go z osobą trzecią oraz wyraźnego przepisu prawa, może być odpowiedzialny także za jej zobowiązania.

Odpowiedzialność osób trzecich została w ordynacji podatkowej ukształtowana w sposób specyficzny. W tym zakresie wskazać można na jej solidarny, akcesoryjny, posiłkowy i osobisty charakter.

Solidarny charakter odpowiedzialności osoby trzeciej wynika wprost z art. 107 ordynacji podatkowej . Jest on jednak istotnie zmodyfikowany przede wszystkim przez subsydiarny charakter odpowiedzialności osoby trzeciej za należności podatnika; charakter ten nie pozwala na dowolny wybór podmiotu, w stosunku do którego kierowane będzie roszczenie, i wymaga w pierwszym rzędzie dochodzenia należności od podatnika.

Odpowiedzialność osób trzecich ma charakter akcesoryjny i następczy, gdyż nie może powstać bez uprzedniego powstania obowiązku wobec pierwotnego dłużnika. Odpowiedzialność jest w tym zakresie ściśle powiązana z tym obowiązkiem. Z drugiej jednak strony, osoba trzecia nie ma żadnego wpływu na zobowiązania w zakresie należności podatnika (płatnika, inkasenta, następcy prawnego), które kształtują się bez jej udziału. W związku z tym osoba, na którą przenoszona jest odpowiedzialność podatkowa, nie może skutecznie kwestionować wcześniejszych ustaleń dokonanych przez organ podatkowy w toku postępowania podatkowego, zarówno co do podstawy opodatkowania, wysokości podatku, jak i prawdziwości materiałów dowodowych, na podstawie których ustalono zobowiązanie podatkowe (wyrok NSA z dnia 30 kwietnia 1996 r., SA/Po 2712/95, POP 1998, z. 5, poz. 172). Trzeba jednak podkreślić, że zasada ta doznaje ograniczeń w przypadkach, o których mowa w art. 115 § 4 i art. 117 § 4 o.p., kiedy to postępowanie podatkowe będzie dotyczyło jednocześnie zobowiązania pierwotnego dłużnika, jak i zakresu odpowiedzialności osoby trzeciej.

Odpowiedzialność osób trzecich ma charakter posiłkowy i środki zmierzające do realizacji zobowiązania podatkowego powinny być skierowane przede wszystkim przeciwko podatnikowi (wyrok NSA z dnia 14 maja 1997 r., SA/Sz 948/96, LEX nr 30782). "Wyjątkowość odpowiedzialności osób trzecich za zaległości podatkowe podatnika wynika z faktu, że odpowiedzialność osób trzecich jest instytucją prawną wiążącą skutki istnienia zobowiązania podatkowego z podmiotem innym niż podatnik. Osoby trzecie ponoszą więc odpowiedzialność za cudzy dług, a orzeczenie o odpowiedzialności osób trzecich nie uwalnia dłużnika (podatnika) od odpowiedzialności. Odpowiedzialność tej osoby ma zatem charakter posiłkowy (subsydiarny) i występuje dopiero w dalszej kolejności" (wyrok WSA w Warszawie z dnia 27 czerwca 2007 r., III SA/Wa 275/07, LEX nr 328149).

Możliwość orzekania o odpowiedzialności osoby trzeciej warunkowana jest wcześniejszym niewykonaniem zobowiązania przez podatnika, a prowadzenie wobec niej egzekucji dopuszczalne jest jedynie w przypadku, gdy egzekucja z majątku podatnika okazała się w całości lub w części bezskuteczna. Zasady te wynikają wprost z art. 108 § 3 i 4 o.p. Ponadto należy zwrócić uwagę, iż regułą jest, że do dnia, w którym decyzja w zakresie należności podatkowych, za które osoba trzecia ma odpowiadać, nie stanie się ostateczna, postępowanie w zakresie jej odpowiedzialności nie może być prowadzone (art. 201 § 1 pkt 5 o.p.).

Osoby trzecie odpowiadają za należności podatnika całym swoim majątkiem. Oznacza to, że ich odpowiedzialność ma charakter osobisty. Szczegółowe regulacje z zakresu odpowiedzialności osób trzecich stanowią jednak, iż odpowiedzialność osobista (z całego majątku) doznaje ograniczenia, np. do wysokości wartości udziału w majątku wspólnym (art. 110 § 1 o.p.) czy też wysokości uzyskanych korzyści (art. 111 § 5 o.p.).

Odnośnie odpowiedzialności wynikającej z art. 29 ordynacji podatkowej to odpowiedzialność małżonka podatnika za dług podatnika, powstaje z mocy prawa i jest ograniczona do majątku wspólnego małżonków. (Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w B. z dnia 26 maja 2010 r. I SA/Bd 363/10) Decyzja w tym zakresie nie ma zatem charakteru konstytutywnego . Powołany przepis art. 29 § 1 ordynacji podatkowej stanowi o zakresie podmiotowym odpowiedzialności za zadłużenie istniejące po stronie płatnika w przypadku, gdy pozostaje on w związku małżeńskim Przepis ten znajduje zastosowanie z mocy art. 31 i 32 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych do należności składkowych.

Artykuł 29 ordynacji podatkowej jak słusznie podnosi organ rentowy nie został zamieszczony w rozdziale 15 normującym kwestie odpowiedzialności podatkowej osób trzecich. Z kolei zamieszczony w tym rozdziale art. 111 stanowi o odpowiedzialności solidarnej członka rodziny za zaległości podatkowe \ składkowe\ precyzując ustawowo pojęcie członka rodziny w § 3 i nie zamieszcza w gronie osób uznanych za członka rodziny małżonka.

Artykuł 111 § 4 ordynacji podatkowej jak członka rodziny traktuje także małżonka, który zawarł z podatnikiem umowę ograniczającą lub wyłączającą wspólność majątkową. Podobny status prawny ordynacja podatkowa nadaje małżonkom, których wspólność majątkową zniesiono sądownie, a także małżonkom pozostającym w separacji. Przepis ten dopełnia ustawowo określony zakres odpowiedzialności małżonków i byłych małżonków. W przypadku pozostawania w związku małżeńskim i ustroju wspólności majątkowej, odpowiedzialność małżonka podatnika kształtuje art. 29 § 1 ordynacji podatkowej . Ten sam przepis reguluje odpowiedzialność małżonka do dnia ograniczenia, zniesienia, wyłączenia lub ustania wspólności majątkowej. Zniesienie wspólności małżeńskiej skutkuje wyłączeniem zastosowania art. 29 § 1 ordynacji podatkowej . W stosunku do zaległości podatkowych powstałych po tej dacie małżonek taki może jednak odpowiadać jako osoba trzecia na zasadach wynikających z art. 111 ordynacji podatkowej. Odpowiedzialność ta będzie dotyczyła jego majątku odrębnego. Nie jest też wykluczona możliwość ponoszenia przez małżonka podatnika odpowiedzialności z dwóch tytułów - art. 29 § 1 oraz art. 111 o.p. Sytuacja taka będzie miała miejsce w przypadku ograniczenia wspólności majątkowej.

Ponadto artykuł 109 § 1 z ordynacji podatkowej traktujący o odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej zawiera odesłanie do innych przepisów ordynacji podatkowej, które znajdują zastosowanie w zakresie odpowiedzialności osób trzecich za zaległości podatkowe oraz świadczenia, o których mowa w art. 107 § 2 o.p. w tym także do art. 29 cytowanej ustawy .

Należy także wskazać, iż ustawa systemowa nie zawiera żadnych własnych prawnych definicji osoby trzeciej. Poprzez swoje odesłanie w art. 31 i 32 ustawy, do wskazanych norm ordynacji podatkowej i nakazując ich stosowanie do spraw o należności składkowe inkorporuje definicje osoby trzeciej istniejącą w normach podatkowych. A to oznacza, iż małżonek pozostający we wspólności majątkowej małżeńskiej nie jest dla bytu odpowiedzialności za zadłużenia z tytułu należności składkowych traktowany jako osoba trzecia. Wobec takiego małżonka nie wydaje się decyzji stwarzającej jego solidarną odpowiedzialność całym posiadanym majątkiem za zadłużenia tego ostatniego. Jego odpowiedzialność ma natomiast charakter ustawowej odpowiedzialności wynikającej z zastosowania art. 29 § 1 ordynacji podatkowej i jest ograniczony jedynie do majątku wspólnego. W konsekwencji takiej odpowiedzialności małżonek nią objęty będzie musiał się godzić na podejmowane przez organ rentowy czynności egzekucyjne kierowane do składników majątku wspólnego. Jego odpowiedzialność jest odpowiedzialnością za zobowiązania małżonka ze wszystkimi skutkami co do zakresu tego zobowiązania także tymi dotyczącymi stosowanych norm przedawnienia należności.

Skoro wobec odwołującego D. K. (2) za okres pozostawania we wspólności majątkowej małżeńskiej nie mogą być zastosowane zasady odpowiedzialności określonej w art. 111 ordynacji, skutkuje to koniecznością przyjęcia, iż D. K. (2) nie jest osobą trzecią w rozumieniu przepisów zawartych w rozdziale 15 ordynacji (nie tylko z uwagi na brak spełnienia przez niego przesłanek zawartych w art. 111 ordynacji ale również z uwagi na fakt, iż normy opisane w art. 31 i 32 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie obejmują przepisu art. 109 ordynacji i wymóg ich ścisłego stosowania).

Ten brak statusu osoby trzeciej oznacza w konsekwencji, iż wobec odwołującego D. K. (2) nie sposób zastosować zasadę przedawnienia zobowiązań opisaną w art. 118 § 1 ordynacji podatkowej. Przywołany przepis jak to wynika z jego treści dotyczy jedynie odpowiedzialności osoby trzeciej, a jego wykładnia uwzględniająca systematykę ordynacji podatkowej jak i jej zakres stosowania do należności objętych ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych wyklucza zastosowanie wobec małżonków za czas pozostawania w ustawowej wspólności majątkowej. Konsekwencją przyjętej wykładni norm stosowanych w sprawie jest uznanie bezzasadności podniesionego przez odwołującego D. K. (2) zarzutu przedawnienia prawa do wydania takiej decyzji. W wyroku z dnia 5 czerwca 2007 r., I (...) 780/06, LEX nr 385285, NSA wskazał, że określony w art. 118 § 1 o.p. termin przedawnienia prawa do wydawania decyzji o odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej, jako określający czas, w którym może dojść do ukształtowania przez organ podatkowy podatkowoprawnego stosunku odpowiedzialności osoby trzeciej, ma charakter terminu materialnego, co czyni ten przepis również przepisem prawa materialnego.

W konsekwencji odwołujący D. K. (2) może podnosić zarzuty dotyczące zobowiązania takie jakie przysługują płatnikowi typu przedawnienie czy umorzenia zaległości składkowych a więc dotyczące stricte zasadności żądania, podstaw i sposobu prowadzenia egzekucji . ( v wyrok WSA w Warszawie dnia 25 listopada 2010r. )

Co prawda w niniejszej sprawie w dniu 29 grudnia 2015r. doszło do wydania w stosunku do D. K. (1) decyzji na podstawie ustawy z dnia 9 listopada 2012r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące działalność gospodarczą w której organ rentowy określił należności podlegające i niepodlegające umorzeniu to jednak decyzja ta nie ma wpływu na rozstrzygniecie w niniejszej sprawie. W istocie to decyzja wydana w parciu o przepisy ustawy z dnia 9 listopada 2012r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące działalność gospodarczą winna być poprzedzona decyzją określającą wysokość zadłużenia .

Zasadniczym celem postępowania przed sądem jest merytoryczne rozstrzygnięcie o żądaniach strony, co do których powstał spór (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 maja 1996 r., II URN 1/96, OSNAPiUS 1996 Nr 21, poz. 324). Oznacza to, że funkcja rozpoznawcza sądu ograniczona została przedmiotem i zakresem konkretnej decyzji organu rentowego (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 maja 1999 r., II UZ 52/99, OSNAPiUS 2000 Nr 15, poz. 601). Wtórne znaczenie ma zakres odwołania (por. postanowienie z dnia 11 kwietnia 2006 r., II UZ 1/06, niepublikowane). W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych zasadą jest, iż treść zaskarżonej decyzji organu rentowego wyznacza przedmiot i zakres rozpoznania oraz orzeczenia sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Z kolei w postępowaniu sądowym badana jest legalność decyzji i orzekanie o niej możliwe jest tylko przy uwzględnieniu stanu faktycznego i prawnego istniejącego w chwili jej wydawania, zaś samo postępowanie dowodowe przed sądem ubezpieczeń społecznych jest postępowaniem sprawdzającym ustalenia dokonane przez organ rentowy. Zasadą jest zatem, że sąd ocenia legalność decyzji organu rentowego według stanu rzeczy istniejącego w chwili jej wydania. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 16 stycznia 2014 r. III AUa 387/13) W konsekwencji Sąd badał stan zadłużenia na dzień 9 listopada 2015r.

Odnośnie zarzutu dotyczącego naliczenia odsetek od zalęgłości składkowej dotyczącej składki na ubezpieczenie zdrowotne wynikające z tytułu wykonawczego nr. (...) który to tytułu nie zawierał adnotacji o pobieraniu odsetek należy zauważyć, iż jak wskazano wyżej tytuł wykonawczy nie ma przymiotu decyzji dlatego treść tego tytułu nie wiązała organu rentowego w momencie wydania decyzji ustalającej wysokość zalęgłości składkowych . Spór w zakresie odsetek dotyczy składki na ubezpieczenie zdrowotne za październik 2008r. przy czym składka na ubezpieczenie społeczne, na FP I FGŚP za ten okres w tytułach wykonawczych została uwzględniona wraz z odsetkami za zwłokę (vide (...) , (...)) . Brak materiału dowodowego z którego by wynikało, iż mimo niekwestionowanej zaległości należności składkowej za październik 2008r. odsetki od składki na ubezpieczenie zdrowotne nie powinny być naliczane.

Zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych \ Dz. U nr. 205 poz. 1585 z póź. zm\ płatnik składek jest obowiązany według zasad wynikających z przepisów ustawy obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc. Treść tego przepisu wskazuje , iż wśród licznych obowiązków, jakie przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nakładają na płatników składek, jest obowiązek przekazywania do ZUS szeregu danych, które mają wpływ na sytuację prawną ubezpieczonych i płatników składek w zakresie ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Ustawa zobowiązuje również płatników składek do zgłaszania wszelkich zmian danych, jakie nastąpiły w stosunku do danych wykazanych w dokumentach ubezpieczeniowych przekazanych do ZUS.

Art. 47 ust1 wskazanej ustawy stwierdza , iż płatnik składek przesyła w tym samym terminie deklarację rozliczeniową, imienne raporty miesięczne oraz opłaca składki za dany miesiąc, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2a i 2b, nie później niż do 10 dnia następnego miesiąca - dla osób fizycznych opłacających składkę wyłącznie za siebie;

Zgodnie z art. 23 ust 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych od nieopłaconych w terminie składek należne są od płatnika składek odsetki za zwłokę, na zasadach i w wysokości określonych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.9).

Przepis art. 23 ust. 1 systemie ubezpieczeń społecznych wprowadza sankcję za nieterminowe opłacenie składek na ubezpieczenia społeczne w postaci obowiązku uiszczenia przez płatnika – oprócz zaległych składek – również odsetek za zwłokę, na zasadach analogicznych jak w przypadku powstania zaległości podatkowych. Odsetki za zwłokę nie są świadczeniem samodzielnym, oderwanym od zaległości składkowej, lecz mają charakter akcesoryjny w stosunku do należności głównej, którą stanowi zaległość składkowa. Z tej przyczyny jest oczywiste, że zobowiązanie do zapłaty odsetek może powstać jedynie wówczas, gdy powstała sama zaległość składkowa. Brak zaległości w opłaceniu składek (w całości lub w części) przesądza o wygaśnięciu zobowiązania z tytułu odsetek za zwłokę (w całości lub w części). Obowiązek naliczenia odsetek za zwłokę nie jest zależny ani od okoliczności powstania zaległości składkowej, ani od woli stron stosunku ubezpieczeniowego. Zobowiązanie z tytułu odsetek za zwłokę powstaje z mocy prawa, niezależnie od tego, czy płatnik dysponuje wiedzą na temat powstania zaległości w opłacaniu składek. Obowiązek zapłaty odsetek od nieuiszczonych w terminie składek na ubezpieczenia społeczne nie jest uzależniony od winny płatnika a obowiązek ich naliczenia powstaje z mocy prawa. Wykładnię przepisu art. 23 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych należy uznać za utrwaloną (patrz -SN wyrok z 7 marca 2012 r. II UK 150/11; SN wyrok z 22 lipca 2008 r. II UK 353/07 i tam przywoływane orzecznictwo).

Pierwotnie obowiązek zapłaty odsetek od nieopłaconych składek dotyczył każdej, bez wyjątku, zaległości składkowej, niezależnie od wysokości zaległych składek i czasu trwania opóźnienia w ich płatności. Dopiero wskutek nowelizacji dokonanej przez art. 1 pkt 8 lit. a zmieniającej ustawę o systemie ubezpieczeń społecznych z 18.12.2002 r. ustawodawca wprowadził przepis art. 23 ust. 1a (który wszedł w życie z dniem 1.1.2003 r.), zgodnie z którym obowiązek naliczenia (i odprowadzenia do ZUS) odsetek za zwłokę nie dotyczył sytuacji, gdy wysokość odsetek za zwłokę nie przekraczałaby kwoty 2,00 zł. Z dniem 1.7.2004 r., na podstawie art. 10 pkt 9 ustawy z 20.4.2004 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 121, poz. 1264), próg, którego przekroczenie powoduje obowiązek naliczenia odsetek za zwłokę, został podniesiony do kwoty 6,60 zł.

Wysokość odsetek od składki na ubezpieczenie zdrowotne za październik 2008r. została ustalona w kwocie 168 zł. , zatem prawidłowo organ rentowy odsetki od tej należności naliczył.

Z kolei zgodnie z art. 32 ustawy systemowej do składek na Fundusz Pracy Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz na ubezpieczenie zdrowotne w zakresie poboru egzekucji wymierzania odsetek za zwłokę i dodatkowej opłaty, przepisów karnych, dokonywania zabezpieczeń na wszystkich nieruchomościach, ruchomościach i prawach zbywalnych dłużnika, odpowiedzialności osób trzecich spadkobierców oraz stosowania ulg i umorzeń stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące składek na ubezpieczenia społeczne.

Reasumując płatnik, który nie ureguluje składki na ubezpieczenia społeczne w odpowiednim terminie lub w należytej wysokości, zobowiązany jest do zapłaty odsetek za zwłokę. Odsetki takie naliczone są w wysokości i według zasad określonych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) – dalej u.o.p. – art. 23 ust. 1 ustawy systemowej .

To oznacza, że odsetki za zwłokę w zapłacie składek na ubezpieczenia społeczne naliczane są za okres od dnia następującego po dniu, w którym przypada termin zapłaty składek do dnia zapłaty składek (włącznie z tym dniem).

Przedsiębiorca, który boryka się z problemami finansowymi, powinien niezwłocznie podjąć działania, które pozwolą mu uniknąć sankcji ze strony ZUS. W tym celu może ubiegać się o pomoc w postaci: odroczenia terminu płatności (gdy składki nie są jeszcze wymagalne) oraz zawarcie układu ratalnego i umorzenie należności z tytułu składek (gdy powstała zaległość) – art. 28 i 29 cytowanej ustawy .

Udzielenie przez ZUS ulgi powoduje, że należności z tytułu składek przestają być zaległościami, a tym samym w okresie korzystania z ulgi nie mogą być stosowane żadne sankcje. Ponadto płatnik, który wywiązuje się z obowiązków określonych w umowie dotyczącej ulgi może otrzymać zaświadczenie o niezaleganiu w opłacaniu składek.

Mając na uwadze powyższe, Sąd orzekł jak w wyroku z dnia 21 lutego 2017r. po myśli art. 477ze zn. 14 § 1 k.p.c.

Sędzia :