Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wnioskodawcy B. F. i A. F. (1) domagali się ustanowienia za jednorazowym wynagrodzeniem wynoszącym 166.621,74 zł, na stanowiących ich własność nieruchomościach- działkach gruntu o nr ewidencyjnym (...) oraz 954, położonych w W., dla których Sąd Rejonowy w Giżycku VII Wydział Zamiejscowy Ksiąg Wieczystych w W. prowadzi księgę wieczystą (...)- służebności przesyłu na rzecz uczestnika, polegającej na uprawnieniu do korzystania z posadowionych na niej urządzeń elektroenergetycznych w postaci linii przesyłowej zgodnie z ich przeznaczeniem, w szczególności w zakresie niezbędnym do ich prawidłowego i niezakłóconego działania, konserwacji, modernizacji i remontów w granicach stref ograniczonego użytkowania opisanych przez biegłego z zakresu geodezji przy ograniczeniu wykonywania służebności do części nieruchomości oznaczonej na projekcie sporządzonym przez biegłego geodetę. W uzasadnieniu wskazali, że na w/w działkach znajdują się urządzenia elektroenergetyczne, na które składają się napowietrzne linie elektroenergetyczne oraz słupy podtrzymujące należące do uczestnika, który z przedmiotowych działek korzysta bezumownie i nieodpłatnie, a owo korzystanie powoduje uszczuplenie prawa własności wnioskodawców. Nadto domagali się zasądzenia od uczestnika na rzecz wnioskodawców zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

(...) S.A. w L. Oddział w B. w ostatecznie sprecyzowanym stanowisku powołał się na zarzut zasiedzenia służebności w odniesieniu do znajdujących się na działce (...) trzech linii energetycznych średniego napięcia, wybudowanych w dniu 30.03.1983 r., tj. linii SN 15 kV W.-Armii Krajowej, linii SN 15 kV W.-K. i linii SN 15 kV W.-H.-G.. Jak wskazał, w zależności od początkowej daty biegu terminu i dobrej, bądź złej wiary uczestnika- zasiedzenie nastąpiło w dniu 31.03.2003 r., w dniu 31.03.2013 r. bądź w 1.02.2009 r. Argumentował w szczególności, że znajdujące się na nieruchomościach wnioskodawców o nr geod. (...) i 954 fragmenty napowietrznych linii elektroenergetycznych SN 15 kV zostały wybudowane zgodnie z przepisami ustawy z dnia 28.06.1950 r. o powszechnej elektryfikacji wsi i osiedli, co zdaniem wnioskodawcy pozwala przyjąć dobrą wiarę oraz krótszy, 20- letni okres zasiedzenia służebności (z uwagi na fakt wejścia w posiadanie służebności gruntowej przez poprzednika prawnego uczestnika, tj. Skarb Państwa). Co do znajdujących się na działce nr (...) linii energetycznych i stacji transformatorowych, wybudowanych w 2011 r. oraz w 1996 r. wskazał, że tytuł prawny do nieodpłatnego korzystania z nieruchomości wnioskodawców w związku z istnieniem wybudowanych urządzeń wynika z umowy zawartej między uczestnikiem a wnioskodawcami oraz ich poprzednikami prawnymi. Wskazał, że Zakład (...) S.A. nabył w drodze zasiedzenia służebność gruntową o treści odpowiadającej służebności przesyłu, a ostatecznie doszło do przeniesienia nabytego prawa rzeczowego na uczestnika postępowania w drodze przekształceń podmiotowych. Uczestnik postępowania kwestionował także wysokość wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu, powierzchnię nieruchomości wskazanej we wniosku jako powierzchni, z której korzysta uczestnik, lub co do której ograniczony w korzystaniu z nieruchomości jest jej właściciel. Zaprzeczał również, by wnioskodawcy doznawali jakichkolwiek utrudnień w związku z istnieniem linii elektroenergetycznych i stacji transformatorowej. Podniósł także zarzut przedawnienia roszczenia o ewentualne zmniejszenie wartości nieruchomości, na której znajdują się urządzenia przesyłowe. Domagał się wreszcie zasądzenia od wnioskodawców na rzecz uczestnika kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Wnioskodawcy B. F. i A. F. (1) wskazali, że podnoszony przez uczestnika zarzut zasiedzenia nie może spotkać się z uznaniem, wobec toczącej się przed sądem administracyjnym sprawy ze skargi wnioskodawców przeciwko uczestnikowi w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej dotyczącej dokumentacji urządzeń znajdujących się na nieruchomości wnioskodawców. Kwestionowali nadto ważność zawartej z uczestnikiem umowy służebności przesyłu, wskazując, że ich zdaniem winna mieć ona formę aktu notarialnego pod rygorem nieważności

Sąd ustalił, co następuje:

Wnioskodawcy B. F. i A. F. (1) są współwłaścicielami nieruchomości rolnych o nr ewidencyjnych (...) i 954, położonych w W., dla których Sąd Rejonowy w Giżycku VII Wydział Zamiejscowy Ksiąg Wieczystych w W. prowadzi księgę wieczystą nr (...). Powyższe nieruchomości wnioskodawcy nabyli na podstawie umowy darowizny od rodziców wnioskodawcy- C. F. i A. F. (2), zawartej przed notariuszem K. C. w dniu 24 czerwca 2003 r. C. i A. małż. F. własność w/w nieruchomości nabyli na podstawie decyzji o scalaniu i wymianie gruntów z dnia 26.01.1971 r. nr 30/71.

Działka o nr ewidencyjnym 954 została podzielona na dwie działki o nr ewidencyjnych (...) i (...). Część pozostająca własnością wnioskodawców jest oznaczona nr (...).

( dowód : akta notarialny – k. 12-14, wypis z rejestru gruntów- k. 15, odpis zwykły księgi wieczystej- stan z dnia 24.08.2011 r. – k. 23-25, z akt OL2G/00000820/6- zawiadomienie dot. zmiany podziału działki nr (...) na dwie działki i wypis z rejestru gruntów- k. 40-42, zawiadomienie- k. 43-44)

Na w/w działkach o nr ewidencyjnych (...) i (...) znajdują się urządzenia elektroenergetyczne, należące do uczestnika, na które składają się napowietrzne linie elektroenergetyczne średniego i niskiego napięcia oraz słupy podtrzymujące.

Na działce nr (...) znajduje się 6 słupów linii SN 15 kV biegnących obok siebie w trzech relacjach, stanowiących element systemu zasilania energetycznego W. (relacja W.-H.-G., relacja W.-K., relacja W.-Armii Krajowej). Słupy na mapie oznaczone są nr od 1 do 6.

Na działce nr (...) znajduje się 8 słupów (przed podziałem na działce nr (...) znajdowało się 9 słupów; słup oznaczony nr 16 po podziale znajduje się na działce (...), która nie jest własnością wnioskodawców) trzech linii SN 15 kV, jako kontynuacja linii, które są na działce (...) słupy linii 15 kV, odgałęzienie z linii nr 1 (pierścień miejski) zasilająca stację transformatorową „nr 8 (...)/0,4 kV”. Słupy na mapie oznaczone są nr od 7 do 18. Na tej działce na słupie nr 15 znajduje się stacja transformatorowa, od której wyprowadzone są dwa obwody linii niskiego napięcia 0,4 kV kablem podziemnym do zakładu wnioskodawcy oraz kablem podziemnym do punktu podziału, skąd linią napowietrzną n/n trzema słupami do siedliska wnioskodawcy (wybudowane w roku 2011 na wniosek firmy (...).-B. A. F. (1)).

( dowód : opinia biegłego z zakresu sieci i instalacji elektrycznych R. J.- k. 218-236, odpowiedź na pytania do opinii technicznej R. J.- k. 273-293, odpowiedź na pytania R. J.- k. 330-333)

Fragmenty linii napowietrznej SN 15 kV- pierścień miejski, linia w kierunku K. i linia w kierunku H. zostały posadowione na działce nr (...) w 1983 r. na podstawie decyzji Naczelnika Miasta i Gminy w W. z dnia 20.03.1981 r. w przedmiocie pozwolenia na budowę linii energetycznej SN 15 kV Pierścień Miejski- K.- G. (słupy od 1-12). W dniu 30 marca 1983 r. stwierdzono stan gotowości urządzeń elektroenergetycznych do włączenia pod napięcie. Ostateczne podłączenie w/w urządzeń nastąpiło w momencie wybudowania skrzyżowania z rzeką W., tj. zimą 1983

L. średniego napięcia oraz niskiego napięcia, znajdujące się obecnie na działce nr (...) były modernizowane w 1996 r. na podstawie decyzji Kierownika Urzędu Rejonowego w W. z dnia 7.03.1995 r. nr 20/95 (słupy nr 13-14). Decyzję w przedmiocie pozwolenia na modernizację urządzeń otrzymał poprzednik prawny wnioskodawców- C. F.. L. poprzednio umiejscowione były w kierunku gospodarstwa (...) na skos, na słupach drewnianych. Po modernizacji z 1996 r. nie zmieniły swojego położenia do dnia dzisiejszego. W dniu 19 lipca 1996 r. stwierdzono stan gotowości urządzeń elektroenergetycznych do włączenia pod napięcie.

Pozostałe urządzenia elektroenergetyczne SN i nn budowane były w 2011 r. na wniosek wnioskodawcy (zasilające zakład produkcyjny-betoniarnię na działce nr (...) przy ul. (...) w W.), zaś ich przyłączenie nastąpiło do linii wybudowanej w 1983 r. (słupy od 15 do 18). W dniu 20 maja 2011 r. stwierdzono stan gotowości urządzeń elektroenergetycznych do włączenia pod napięcie.

( dowód : projekt- k. 102, opis techniczny- k. 103-104, decyzja Naczelnika Miasta i Gminy w W.- k. 105, opis uzgodnień- k. 106-107, 108, wykaz- k. 109-110, protokół ze sprawdzenia zgłoszonych do przyłączenia do sieci urządzeń elektrycznych- k. 114-114v, mapa- k. 112, 113, projekt remontu urządzeń elektroenergetycznych- k. 118, decyzja na modernizację urządzeń- k. 119-120v, umowa- k. 121-121v, protokół- k. 122-122v, pismo- k. 123, uzgodnienie- k. 124, protokół z dnia 20.05.2011 r. – k. 125-125v, pismo- k. 126-128, zeznania świadka M. S.- k. 177v-178, zeznania świadka Z. C.- k. 178v-179)

Urządzenia przesyłowe znajdujące się na nieruchomościach wnioskodawców stanowią własność uczestnika postępowania. Wybudowane przed 1993 r. wchodziły w skład przedsiębiorstwa państwowego- Zakładu (...) w B.. Przedsiębiorstwo to w dniu 12 lipca 1993 r. zostało przekształcone w Zakład (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w B.. W dniu 30 czerwca 2007 r. ze struktury tej spółki wydzielono przedsiębiorstwo Zakład (...) S.A. Operator Systemu Dystrybucyjnego - Oddział (...) w B., które wniesiono aportem do (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w B.. W skład tego przedsiębiorstwa wchodziły m.in. prawo własności nieruchomości, budynków i budowli oraz ruchomy majątek sieci sieciowy obejmujący w szczególności urządzenia służące do doprowadzania i odprowadzania prądu elektrycznego. W 2008 r. Zakład (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w B. zmienił nazwę na (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w B.. W dniu 31 sierpnia 2010 r. nastąpiło połączenie (...) Spółki Akcyjnej w L. z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w B. przez przejęcie przez pierwszą ze spółek majątku drugiej.

( dowód : zarządzenie nr 184/O./93 Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 9.07.1993 r.- k. 54-55, załącznik do zarządzenia- k. 69, akt przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego w spółkę akcyjną z dnia 12.07.1993 r., rep. A (...)- k. 56-68, sprostowanie aktu przedsiębiorstwa państwowego w spółkę akcyjną oraz zmianą statutu spółki- akt notarialny rep. A (...) wraz z protokołem przekazania- k. 70-83, wyciąg z aktu notarialnego: „Umowa aportowego zbycia przedsiębiorstwa z dnia 30.06.2007 r., Rep. A (...)- k. 84-93, postanowienie Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 11.09.2008 r. w sprawie zarejestrowania zmiany firmy (...) Sp. z o.o. na (...) Sp. z o.o.- k. 94-96, odpis z KRS- k. 44-53v)

Od momentu posadowienia urządzeń poprzednicy prawni uczestnika oraz uczestnik regularnie dokonują oględzin urządzeń elektroenergetycznych, w tym znajdujących się na nieruchomościach wnioskodawców. Oględziny odbywają się co pięć lat. Polegają one na wizualnej ocenie stanu urządzeń bez potrzeby wjazdu ciężkiego sprzętu. Przeglądy oraz naprawy linii są wykonywane w razie potrzeby. Wnioskodawcy (i poprzednicy prawni) nie sprzeciwiali się ani posadowieniu urządzeń, ani nie zakazywali wstępu na nieruchomość.

( dowód: zeznania świadka M. S.- k. 177v-178, zeznania świadka Z. C.- k. 178v-179, zeznania świadka C. F.- k. 189v)

Działki nr (...) są usytuowane wzdłuż drogi asfaltowej, ul. (...). Działka nr (...) nie jest zabudowana. W części użytkowana rolniczo jako użytki zielone, a w części (zachodnia część działki) stanowi teren podmokły, który nie jest użytkowany, a na którym znajduje się również rów melioracji szczegółowych. Teren jest płaski, ze spadkiem w kierunku zachodnim. Od strony wschodniej działka jest ograniczona drogą asfaltową (ulica (...)) a od strony południowej i zachodniej grunty są użytkowane rolniczo. Od północy znajdują się grunty rolne, a dalej zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna. Działka (...) położona jest po wschodniej stronie ulicy. W jej centralnej części znajduje się budynek mieszkalny z zabudową gospodarczą. Od południa znajdują się grunty rolne, a od strony wschodniej teren powstających nowych budynków mieszkalnych jednorodzinnych.

Działki wnioskodawcy w zależności od pełnionej funkcji i potencjału ekonomicznego dzielą się na cztery części:

a)  Obszar na terenach z możliwością zabudowy oznaczony w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego jako RP- pas gruntu od słupa 13 do 15 (działka (...))

b)  Obszar oznaczony w planie miejscowym jako R- bez prawa zabudowy (działka (...))

c)  Obszar po zachodniej stronie drogi (bez oznaczenia oraz droga) (działka (...))

d)  Teren podmokły, nieużytkowany na działce (...)

Powierzchnia gruntu trwale wyłączonego z użytkowania związana z posadowieniem słupów na działce nr (...) wynosi: 25 m ² (słupy: 9,10,11,12,13 - 6 x 5 m ² ), 36 m ² (słupy: 7 i 8- 2 x 18 m ² ), 3,14 m ² (słup nr 14), 25 m ² (słup nr 15), łącznie 89,14 m ² . Powierzchnia gruntu trwale wyłączonego z użytkowania związana z posadowieniem słupów nr 13,14 i 15 wynosi 33,14 m ² .

Powierzchnię ograniczonego użytkowania stanowi pas szerokości 5 metrów od słupa nr 13 do słupa nr 15 o pow. 271,40 m ² . Ograniczone użytkowanie dotyczy części działki nr (...), która w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego ma znaczenie inne niż rolne („inwestycyjne”). Obszar od słupa 15-18 (zwłaszcza od 15 do 16) nie stanowi obszaru ograniczonego użytkowania.

Szacunkowe obniżenie wartości nieruchomości dla służebności wskazanego przez biegłego obszaru a) wynosi 7.007,50 zł, zaś szacunkowe wynagrodzenie za współkorzystanie dla służebności obszaru a) wynosi 3.503,80 zł.

Wartość służebności dla obszaru na terenach z możliwością zabudowy oznaczony w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego jako RP- pas gruntu od słupa 13 do 15 (działka (...)) wynosi 10.512 zł, zaś wartość służebności dla obszaru przy słupach trwale wyłączonych z użytkowania nr 13, 14 i 15 wynosi 856 zł.

( dowód : opinia R. N.- k. 260-267, opinia uzupełniająca R. N.- k. 398-402, opinia A. K.- k. 432-467, opinia uzupełniająca A. K.- k. 616-620, opinia uzupełniająca R. N.- k. 652- 655, opinia uzupełniająca A. K.- k. 673-674, aneks do opinii- k. 690-692)

Wnioskodawcy prowadzili z uczestnikiem postępowania negocjacje w przedmiocie ustanowienia służebności przesyłu za wynagrodzeniem. Ostatecznie nie doszło do zawarcia umowy.

( dowód : pisma- k. 17-22v

Sąd zważył, co następuje:

Wniosek zasługiwał na uwzględnienie jedynie częściowo.

Stan faktyczny w przedmiotowej sprawie Sąd ustalił w oparciu o zgromadzone w toku sprawy dokumenty, akta księgi wieczystej nr (...), korelujące wzajemnie, logiczne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego zeznania świadków M. S., Z. C., C. F. czy opinie biegłych sądowych z zakresu elektroenergetyki, geodezji oraz szacowania i wyceny nieruchomości- przede wszystkim ostatecznie nie kwestionowała tego żadna ze stron. W tej sytuacji Sąd dał wiarę zeznaniom wskazanych wyżej świadków oraz uznał opinie biegłych za fachowe, rzetelne i bezstronne, opierając na tym rozstrzygnięcie sprawy. Pomocnym w poczynieniu istotnych ustaleń były w szczególności zeznania słuchanych w sprawie świadków w osobie: M. S. i Z. C., albowiem osoby te są zatrudnione w przedsiębiorstwie energetycznym, do którego należą urządzenia przesyłowe objęte wnioskiem. Nie tracąc jednak z pola widzenia, przy ich ocenie, że wyżej wskazane osoby, jako pracownicy uczestnika mogły być bezpośrednio zainteresowane wynikiem niniejszej sprawy, ich twierdzenia Sąd weryfikował na podstawie dokumentów zgromadzonych w trakcie prowadzenia postępowania, które pochodziły od podmiotów nie związanych z żadną ze stron. Należy również uwypuklić niezwykłą doniosłość sporządzonych w sprawie opinii uzupełniających, jak i stanowisk biegłych prezentowanych na rozprawach, które w sposób dostateczny wyjaśniły liczne zarzuty stron do sporządzonych opinii biegłych, a które Sąd orzekający w niniejszej sprawie w pełni podzielił.

Bezspornym w sprawie pozostało, iż wnioskodawcom B. i A., małżonkom F. przysługuje prawo własności działek gruntu nr (...), położonych w miejscowości W., na których znajdują się urządzenia przesyłowe, wchodzące w skład przedsiębiorstwa uczestnika postępowania (...) S.A. w L., a umożliwiające świadczenie przez nią usług elektroenergetycznych.

Kwestią sporną w niniejszej sprawie było istnienie (bądź jej brak) podstawy prawnej żądania wnioskodawców ustanowienia służebności przesyłu w kontekście podnoszonego przez uczestnika zarzutu zasiedzenia oraz umownego ustanowienia służebności oraz ewentualna wysokość wynagrodzenia za owo ustanowienie służebności przesyłu.

Na podstawie art. 305 ² § 2 k.c. sąd może w postępowaniu nieprocesowym ustanowić na rzecz przedsiębiorcy służebność przesyłu, gdy jest ona konieczna do właściwego korzystania z urządzeń przesyłowych określonych w art. 49 § 1 k.c. Jednocześnie warunkiem ustanowienia służebności przesyłu jest odmowa zawarcia umowny kreującej służebność. Przedmiotowe przesłanki bezspornie zaistniały w niniejszej sprawie. Nie budziło bowiem wątpliwości, iż przedmiotem działalności uczestnika postępowania jest świadczenie usług elektrotechnicznych z wykorzystaniem urządzeń technicznych posadowionych na nieruchomościach wnioskodawców. Oczywistym jest zatem, iż prawidłowa obsługa tych urządzeń wymaga korzystania w oznaczonym zakresie z nieruchomości, na której są one posadowione. Strony nie doszły także ostatecznie do porozumienia co do umownego ustanowienia służebności. Kwestią sporną pozostawała bowiem wysokość wynagrodzenia za ustanowienie służebności.

Analizując w tym miejscu podnoszony przez uczestnika zarzut zasiedzenia służebności wskazać należy, że wprowadzona do kodeksu cywilnego z mocą od dnia 3 sierpnia 2008 r. regulacja służebności przesyłu przesądziła jednoznacznie o dopuszczalności zasiedzenia przez przedsiębiorcę, w skład przedsiębiorstwa którego wchodzą urządzenia przesyłowe w rozumieniu art. 49 § 1 k.c., służebności polegającej na możliwości korzystania w oznaczonym zakresie z określonej nieruchomości w sposób niezbędny do korzystania z tych urządzeń zgodnie z ich przeznaczeniem. Według art. 305 ⁴ k.c., do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych, a więc m.in. art. 292 k.c., stanowiący, że służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie, zgodnie z odpowiednio stosowanymi przepisami o zasiedzeniu nieruchomości, jeżeli polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Orzecznictwo jednak już wcześniej dopuszczało- w ramach odpowiadającej potrzebom obrotu wykładni- zasiedzenie przez przedsiębiorstwo przesyłowe służebności o takiej treści na podstawie art. 292 k.c., stosowanego w drodze analogii. W związku z powyższym, o ile sama możliwość nabycia służebności przez uczestnika postępowania w drodze zasiedzenia była niewątpliwa, o tyle należało rozważyć, czy w analizowanym stanie faktycznym zachodziły przesłanki uzasadniające stwierdzenie zasiedzenia służebności przesyłu na nieruchomości, których właścicielami są wnioskodawcy i w jakim zakresie.

Przesłankami nabycia służebności gruntowej przez zasiedzenie są: nieprzerwane posiadanie nieruchomości w granicach służebności, upływ terminu określonego w art. 172 § 1 lub 2 k.c. w zw. z art. 292 k.c. w zw. z art. 305 ⁴ k.c. oraz korzystanie z trwałego i widocznego urządzenia.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że w sprawie ustalono datę posadowienia urządzeń przesyłowych na nieruchomościach stanowiących działki nr (...) w postaci trzech równoległych napowietrznych linii średniego napięcia (SN) biegnących obok siebie w trzech relacjach, stanowiących element systemu zasilania energetycznego W. (relacja W.-H.-G., relacja W.-K., relacja W.-Armii Krajowej). Słupy na mapie oznaczone są nr od 1 do 12. Budowa wymienionych urządzeń została zakończona w dniu 30.03.1983 r., na co wyraźnie wskazuje treść protokołu odbioru, którym stwierdzono stan gotowości urządzeń elektroenergetycznych do włączenia pod napięcie (vide: k. 114 akt). Zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń energetycznych, o służebności przesyłu można mówić wówczas, gdy przedsiębiorca korzysta z urządzeń przesyłowych zgodnie z ich przeznaczeniem. Przeznaczeniem urządzeń przesyłowych jest natomiast przesył, m.in. energii elektrycznej. Dlatego też dopóki nie nastąpi rozpoczęcie przesyłu nie można mówić o wykonywaniu służebności przesyłu. W realiach tej sprawy początkową datę biegu terminu zasiedzenia Sąd ustalił na dzień 31.12.1983 r. W tym kontekście Sąd w oparciu o zeznania świadka M. S. ustalił, że ostateczne podłączenie w/w urządzeń nastąpiło w momencie wybudowania skrzyżowania z rzeką W., tj. zimą 1983 r. Dopiero zatem od tego momentu urządzenia zaczęły spełniać swoją funkcję przesyłową. Twierdzeniom tym należało dać w pełni wiarę, bowiem nie były one kwestionowane przez żadną ze stron. W sprawie nie budziło również wątpliwości, że uczestnik oraz jego poprzednicy prawni trwale korzystali z tych urządzeń, co potwierdzili zeznający w sprawie świadkowie- pracownicy uczestnika M. S. i Z. C., którym Sąd dał wiarę w całości. Uczestnik oraz jego poprzednicy prawni podejmowali wszystkie czynności eksploatacyjne bez sprzeciwu właścicieli nieruchomości, zarówno obecnych, jak i poprzednich. Wobec powyższego uznać należy, że posiadanie nieruchomości wnioskodawców przez uczestnika i jego poprzedników prawnych we wskazany sposób odpowiada posiadaniu w granicach służebności przesyłu oraz polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Podmioty te korzystały bowiem z nieruchomości wnioskodawców w celu zapewnienia należytego działania urządzeń przesyłowych zgodnie z ich przeznaczeniem. Wnioskodawcy, ani ich poprzednicy prawni nie sprzeciwiali się posadowieniu urządzeń elektroenergetycznych, ani nie uniemożliwiali wstępu na nieruchomość. Wskazać również należy, że na mocy art. 340 k.c. w zw. z art. 352 § 2 k.c. Sąd wiąże domniemanie ciągłości posiadania, którego wnioskodawcy nie obalili.

Zgodnie z art. 7 k.c., jeżeli ustawa uzależnia skutki prawne od dobrej lub złej wiary, domniemywa się istnienie dobrej wiary. Instytucja owego domniemania prawnego nie może być nadużywana w sprawach dotyczących zasiedzenia, lecz to czy dochodzi do obalenia tego domniemania podlega ocenie przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności sprawy. Zauważenia wymaga, że skutek w postaci zasiedzenia musi zostać wykazany w sposób dostatecznie przekonujący, tak aby uważać za zasadne dopuszczenie do przełamania konstytucyjnej zasady ochrony prawa własności. W orzecznictwie trafnie podnosi się, że zasiedzenie jest odstępstwem od tej zasady i to bardzo daleko idącym. Dlatego wszelkie wątpliwości powinny być tłumaczone na korzyść ochrony własności (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6.10.2004 r., sygn. II CK 33/04, Lex nr 194129).

W ocenie tut. Sądu brak jest w realiach rozpoznawanej sprawy przesłanek przemawiających za przypisaniem poprzednikom prawnym uczestnika dobrej wiary. Przedłożone w toku sprawy dokumenty dotyczące legalności prowadzonych działań inwestycyjnych przez uczestnika postępowania dotyczyły jedynie szeroko pojętego procesu budowlanego, a wynikająca z nich zgoda w swej treści co najwyżej ograniczała się jedynie do wyrażenia zgody na przeprowadzenie urządzeń energetycznych, w szczególności postawienie słupa, przeciągnięcie linii napowietrznej. Zakres przedstawionej zgody nie odpowiadał zatem treścią ograniczonemu prawu rzeczowemu, jaką jest służebność przesyłu. Ustalenie, czy posiadanie służebności zostało uzyskane w dobrej, czy też w złej wierze, rzutujące na długość okresu posiadania niezbędnego do zasiedzenia, zakłada zbadanie świadomości osoby, która powołuje się na nabycie służebności w wyniku długotrwałego jej posiadania bez tytułu prawnego. Ze względu na to, że dobrą wiarę się domniemywa, praktyczne znaczenie ma obalenie tego domniemania przez wykazanie złej wiary posiadacza służebności, tj. przez udowodnienie, że w chwili uzyskania posiadania służebności wiedział on lub wprawdzie nie wiedział, ale powinien był wiedzieć, że służebności nie nabył (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 8.12.2016 r., III CZP 86/16, lex nr 2162826). Rozstrzygającym momentem dla oceny dobrej lub złej wiary posiadacza jest data uzyskania posiadania. Późniejsze zmiany świadomości posiadacza pozostają bez wpływu na tę ocenę i w konsekwencji na długość okresu niezbędnego do tego pierwotnego sposobu nabycia prawa rzeczowego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25.06.2003 r., III CZP 35/03).

Z ustalonego przez tut. Sąd stanu faktycznego, niekwestionowanego zresztą przez uczestników wynika, że fragment linii napowietrznych: pierścień miejski, linia w kierunku K. i linia w kierunku H. w obecnym kształcie zostały posadowione na działce nr (...) w 1983 r. na podstawie decyzji Naczelnika Miasta i Gminy w W. z dnia 20.03.1981 r. w przedmiocie pozwolenia na budowę linii energetycznej SN 15 kV Pierścień Miejski- K.- G. (słupy od 1-12), a ich podłączenie nastąpiło 31.12.1983 r. Decyzja ta została wydana na podstawie ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości (Dz.U. z 1974 r. nr 10, poz. 64 z późn. zmianami) oraz ustawy z dnia 24 października 1974 r. Prawo budowlane (Dz.U. z 1974 r. nr 38 poz. 229). Wskazać należy, że w orzecznictwie występowały rozbieżności co do tego, czy uzyskanie decyzji o zatwierdzeniu planu realizacyjnego, czy nawet o udzieleniu pozwolenia na budowę przesądza o możliwości uznania legitymującego się nią inwestora za posiadacza służebności gruntowej w dobrej wierze. Przekonujące jednak zdaniem tut. Sądu pozostają argumenty powołane w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 20.11.2015 r., sygn. III CZP 76/15, Lex nr 1958100, zgodnie z którą wybudowanie na cudzej nieruchomości urządzeń przesyłowych przez korzystające z nich przedsiębiorstwo po uzyskaniu decyzji wydanych w procesie budowlanym nie rozstrzyga o możliwości zakwalifikowania posiadania nieruchomości, na której te urządzenia zostały posadowione, jako wykonywanego w dobrej wierze. Tytułem do posiadania rzeczy w zakresie prawa określonego rodzaju nie może być tytuł do władania nią w jakikolwiek sposób, lecz tylko w taki, jaki odpowiada posiadaniu charakterystycznemu dla tego prawa. Nie może być tytułem posiadania służebności o treści służebności przesyłu także decyzja administracyjna, która nie kreuje tego prawa podmiotowego, lecz prowadzi do ograniczenia właściciela w jego uprawnieniach na rzecz Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, choćby nawet dotyczyła szerokiego władztwa nad cudzą nieruchomością (por. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 8.04.2014 r., III CZP 87/13).

Bezsprzecznie realizacja inwestycji budowlanej na własnej lub cudzej nieruchomości wymaga uzyskania pozwolenia wydanego przez organy administracji publicznej po spełnieniu warunków określonych przepisami zaliczanymi do prawa publicznego. Ich obowiązywanie wyznacza właścicielowi oraz osobie mającej do nieruchomości inne prawo, granice wykonywania uprawnień mieszczących się w zakresie korzystania z nieruchomości (art. 140 k.c.). W ustawie z dnia 31.01.1961 r.- Prawo budowlane ustawodawca przyjął, że obowiązkiem inwestora państwowego, który zamierza zrealizować inwestycję budowlaną jest uzyskanie prawa do jej realizacji na określonym terenie. Wydanie pozwolenia na budowę wymagało uprzedniego wykazania przed organem administracji prawa do dysponowania nieruchomością, na której miały być przeprowadzone roboty budowlane. Z wydania pozwolenia na budowę nie można jednak wyprowadzić pewnych wniosków co do tego, że inwestor w czasie wydania decyzji o pozwoleniu na budowę miał tytuł do dysponowania nieruchomością oraz o rodzaju tego tytułu. Oznacza to, że o rodzaju tytułu prawnego inwestora do dysponowania nieruchomością organ administracji publicznej właściwy w sprawie o wydanie pozwolenia na budowę powinien wypowiedzieć się nie w rozstrzygnięciu, lecz co najwyżej w uzasadnieniu decyzji, w związku z objaśnieniem przesłanek jej wydania. W stanie obowiązującym od dnia 1.01.1995 r. organ administracji publicznej właściwy do wydania pozwolenia na budowę nie musi badać tytułu prawnego inwestora do nieruchomości, na której ma być realizowana inwestycja. Obecnie zatem na podstawie decyzji o pozwoleniu na budowę nie można wnioskować, że organ właściwy do jej wydania objął rozpoznaniem także kwestię tytułu inwestora do nieruchomości, na której zamierza zrealizować swoje plany.

Decyzja o pozwoleniu na budowę bezpośrednio jedynie legalizuje zamierzenia budowlane inwestora, w tym także przedsiębiorcy prowadzącego działalność przy wykorzystaniu urządzeń przesyłowych. Decyzja ta nie tworzy tytułu prawnego do korzystania z cudzej nieruchomości, w tym także w zakresie treści służebności przesyłu. Z tej przyczyny w orzecznictwie Sądu Najwyższego dominuje obecnie pogląd, że ich wydanie nie przesądza dobrej wiary podmiotu, który na cudzej nieruchomości wybudował urządzenia przesyłowe i korzystał z nich w zakresie treści służebności przesyłu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19.05.2016 r., uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17.06.2005 r., III CZP 29/05, OSNC 2006, nr 4, poz. 64 oraz wyroki Sądu Najwyższego z dnia 9.08.2005 r., IV CK 82/05, IV CSK 410/07, II CSK 594/08).

Sąd orzekający w niniejszej sprawie wnioski płynące z w/w judykatów w pełni podzielił, uznając, że pozwolenie na budowę jest aktem niezbędnym do legalnego zrealizowania zamierzeń inwestycyjnych na nieruchomości, ale nie wynika z niego jakikolwiek tytuł prawny do władania cudzą nieruchomością w zakresie jej wykorzystania na cele budowlane i dalszego korzystania ze wzniesionych na niej urządzeń. Taki tytuł musi być uzyskany na podstawie umowy albo stosownego orzeczenia, względnie przez zasiedzenie. Posiadacz, który wie, że dysponuje decyzją wydaną w procesie budowlanym, która nie może stworzyć tytułu do cudzej nieruchomości w postaci służebności o treści służebności przesyłu, nie może być uznany za posiadacza służebności w dobrej wierze, a więc takiego, który w sposób usprawiedliwiony, choć błędny jest przekonany, że jego posiadanie służebności jest legalne. O takim zakwalifikowaniu posiadania służebności mogłyby świadczyć inne okoliczności ustalone w konkretnej sprawie, ale nie samo to, że posiadacz służebności uzyskał decyzję o pozwoleniu na budowę i na jej podstawie wniósł urządzenia, których legalnemu utrzymywaniu na gruncie ma służyć zasiadywana służebność. Przedsiębiorstwo energetyczne jako profesjonalny uczestnik obrotu powinno wykazać się odpowiednią starannością i podjąć czynności w celu uzyskania tytułu do korzystania z nieruchomości poprzednika wnioskodawcy w zakresie odpowiadającym służebności przesyłu, zwłaszcza w okresie gdy nie obowiązywała już zasada jednolitej własności państwowej. Również w ocenie tut. Sądu poprawność prowadzenia procesu budowlanego nie wpływa na kwalifikację posiadania z punktu wiedzenia dobrej lub złej wiary. Wynika to z różnego charakteru regulacji zawartej w prawie budowlanym i prawie cywilnym. Jak trafnie podnosi się w orzecznictwie Sądu Najwyższego stałe korzystanie z linii przesyłowej, polegające na prowadzeniu prac o charakterze konserwacyjnym lub naprawczym zakłada konieczność swobodnego dostępu do tych urządzeń a tych uprawnień nie gwarantuje uzyskanie pozwolenia na budowę urządzeń przesyłowych (por. wyrok z dnia 29.01.2008 r., sygn. IV CSK 410/07), jak też zgodność budowy z wymaganiami Prawa budowlanego (por. wyrok z dnia 9.08.2005 r., IV CK 82/05). Przedsiębiorstwo przesyłowe mogło uzyskać odpowiednie uprawnienia na podstawie przepisów kodeksu cywilnego, czy to na podstawie umowy z właścicielem nieruchomości, czy przez ustanowienie odpowiedniej służebności przez sąd.

Z tych względów nie można przyjąć, aby ingerowanie przez przedsiębiorstwo przesyłowe we własność poprzednika prawnego wnioskodawców w zakresie odpowiadającym służebności przesyłu rozpoczęło się w takich okolicznościach, które usprawiedliwiały przekonanie posiadacza, że nie narusza on cudzego prawa. Fakt poprawności prowadzenia procesu budowlanego z punktu widzenia prawa administracyjnego zdaniem tut. Sądu wręcz obala domniemanie dobrej wiary. Miasto i Gmina W. realizując przedmiotowe zamierzenie inwestycyjne i przekazując urządzenia przesyłowe na rzecz przedsiębiorstwa przesyłowego nie miała uprawnień, aby przekazać mu jakikolwiek tytuł do dalszego korzystania z tych urządzeń. W tych warunkach przedsiębiorstwo przesyłowe musiało sobie zdawać sprawę z tego, że co najwyżej otrzymuje przebudowane zgodnie z prawem urządzenia przesyłowe, ale że nie ma w żaden sposób uregulowanego sposobu korzystania z nich.

Niezależnie od powyższego, zdaniem uczestnika o jego dobrej wierze miało świadczyć to, że inwestycje zrealizowane na nieruchomości uczestników prowadzone były w trybie ustawy z dnia 28.06.1950 r. o powszechnej elektryfikacji wsi i osiedli. Jednakże w niniejszej sprawie przepisy wskazywanej ustawy zastosowania nie miały, albowiem przeprowadzone postępowanie dowodowe nie wykazało, aby podstawą wejścia poprzednika prawnego uczestnika w posiadanie nieruchomości wnioskodawców były decyzje administracyjne o zarządzeniu powszechnej elektryfikacji. W niniejszym postępowaniu nie doszło do przedstawienia i przeprowadzenia dowodów w postaci upoważnień czy zarządzeń związanych z powyższą ustawą. W szczególności brak w niniejszej sprawie decyzji opartych na art. 1 ust. 1, 2 ust. 2 oraz 4 wymienionej ustawy.

W świetle powyższego należało przyjąć, że doszło do obalenia domniemania przewidzianego w art. 7 k.c., a to uzasadniało przyjęcie, że poprzednik prawny uczestnika był posiadaczem służebności w złej wierze. Wymagany jest więc 30- letni okres posiadania służebności, aby mogło dojść do jej nabycia w drodze zasiedzenia. W stosunku do omawianych wyżej trzech równoległych linii SN termin zasiedzenia upłynął w dniu 31.12.2013 r. Wbrew twierdzeniom wnioskodawców bieg terminu zasiedzenia nie uległ przerwaniu na skutek wystąpienia do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dniu 3.04.2013 r. ze skargą w sprawie bezczynności w przedmiocie udzielenia informacji publicznej (k. 163 akt i wyrok z 6.06.2013 r., k. 154). Wspomnieć należy, że art. 175 k.c. nakazuje do biegu terminu zasiedzenia stosować odpowiednio przepisy o biegu przedawnienia roszczeń. W tym kontekście należy przywołać uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 26.11.2014 r., wydaną w sprawie III CZP 45/14, w której wskazano, że przepis art. 123 § 1 pkt 1 k.c. obejmuje powszechnie i jednolicie rozumianą „czynność przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia prawa”. Czynność zatem prowadząca do przerwania biegu zasiedzenia musi zmierzać do wyzucia posiadacza z władania rzeczą w zakresie prowadzącym do zasiedzenia. Nie jest zdaniem tut. Sądu czynnością podjętą w celu dochodzenia roszczenia o ustanowienie służebności przesyłu skierowanie do sądu administracyjnego skargi na bezczynność w przedmiocie udzielenia informacji publicznej. Jest to bowiem czynność podjęta w celu uzyskania informacji publicznej, co wynika wprost z przepisów ustawy z dnia 6.09.2001 r. o dostępie do informacji publicznej, na podstawie której skarga została sformułowana. Wskazać przy tym również należy, że czynność przerywająca bieg terminu zasiedzenia na gruncie przepisów art. 123 § 1 pkt 1 k.c. w zw. z art. 175 k.c. to czynność podjęta wyłącznie przed sądem powszechnym lub komornikiem. Nie przerywa zatem biegu przedawnienia (zasiedzenia) próba ich dochodzenia przed sądem administracyjnym czy też egzekwowana w drodze niedopuszczalnej egzekucji administracyjnej (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17.07.2003 r., III CZP 43/03). Konkludując, poprzez składanie wniosków w postępowaniu administracyjnym które nie zmierzają bezpośrednio do uregulowania stosunków prawno rzeczowych wykonywanej służebności lub do zaniechania wykonywania tej służebności nie można przerwać biegu terminu zasiedzenia służebności dochodzonej na drodze cywilnej przed sądem powszechnym. Z tych względów zarzuty wnioskodawców pozostały bezzasadne, a zarzut zasiedzenia służebności należało uwzględnić w omawianym wyżej zakresie.

W odniesieniu do pozostałych urządzeń przesyłowych znajdujących się na działce (...) należącej do wnioskodawców, tj. fragment napowietrznej linii energetycznej nn 0,4 kV obwód nr 1 od stacji transformatorowej nr 8-503 (...) wraz z przyłączem napowietrznym zasilającym w energię elektryczną tylko wnioskodawców, fragment napowietrznej linii energetycznej SN 15 kV stanowiący odgałęzienie od napowietrznej linii energetycznej SN 15 kV W.-Armii Krajowej 2 wraz ze stacją transformatorową słupową nr 8- (...) wraz z trzema podziemnymi liniami kablowymi nn 0,4 kV zasilanymi ze stacji transformatorowej nr 8- (...)- uczestnik postępowania wskazywał, że tytuł prawny do nieodpłatnego korzystania z nieruchomości wnioskodawców w związku z istnieniem wybudowanych urządzeń wynika z umowy zawartej z wnioskodawcami (co do urządzeń z 2011 r.) i z ich poprzednikami prawnymi (w odniesieniu do urządzeń z 1996 r.). W tym kontekście pokreślenia wymaga, że w celu umownego ustanowienia służebności przesyłu właściciel nieruchomości musi złożyć swoje oświadczenie woli w formie aktu notarialnego (co wynika z art. 245 § 2 k.c.), natomiast oświadczenie woli przedsiębiorcy przesyłowego nie wymaga formy szczególnej (art. 60 k.c.). Po ustanowieniu służebności przesyłu konieczny jest wpis tego ograniczonego prawa rzeczowego do księgi wieczystej prowadzonej dla nieruchomości, którą prawo to obciąża. Uczestnik, który powyższe zarzuty podnosił nie wykazał żadnym dowodem tego, by legitymował się jakimkolwiek oświadczeniem właściciela nieruchomości, a tym bardziej w formie aktu notarialnego o ustanowieniu służebności. Wprawdzie z dokumentów zalegających w aktach sprawy wynika, że poprzednik prawny wnioskodawców, jak i sami wnioskodawcy wyrazili zgodę na istnienie urządzeń na nieruchomości, niemniej jednak nie można mówić, że doszło między stronami do zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu. Strony bezsprzecznie nie zawarły umowy o ustanowienie służebności w formie aktu notarialnego, która to forma jest wymagana dla tego typu umów pod rygorem nieważności, a której zalegające w aktach porozumienia między stronami nie wypełniają. Strony nawet nie miały zamiaru sfinalizować swoich ustaleń w tej formie. Przyjąć zatem wypada, iż uczestnik nie dysponuje zgodą ze strony wnioskodawców, ich zezwoleniem na stałe korzystanie z nieruchomości w określonym zakresie. Tym samym brak jest w omawianym zakresie podstaw, by uznać, że uczestnik postępowania posiada tytuł prawny do korzystania z części nieruchomości wnioskodawców w związku z wybudowaniem linii. Jedynie na marginesie wskazać należy, że kwestia nie zachowania formy aktu notarialnego zarówno dla potrzeb przeniesienia własności nieruchomości, jak i ustanowienia służebności jako ograniczonego prawa rzeczowego, była przedmiotem rozważania przez Sąd Najwyższy, który stwierdził, że korzystanie z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności gruntowej na podstawie oświadczenia bez zachowania formy aktu notarialnego jest posiadaniem tej służebności w złej wierze. Zatem brak zachowania formy notarialnej oświadczenia dla ustanowienia prawa nie może uzasadniać przyjęcia dobrej wiary przy obejmowaniu w posiadanie. Tym niemniej strony nie zgłaszały w odniesieniu do opisanych urządzeń zarzutu zasiedzenia, ani nie prowadziły postępowania dowodowego w tym zakresie.

Mając na względzie powyższe rozważania, zdaniem tut. Sądu zachodzą przesłanki do ustanowienia służebności przesyłu na rzecz uczestnika postępowania i każdoczesnego właściciela przedmiotowych urządzeń przesyłowych usytuowanych na działce wnioskodawców nr (...) (poza wyjątkami opisanymi wyżej), która uregulowałaby wzajemne prawa i obowiązki właścicieli nieruchomości oraz przedsiębiorcy przesyłowego w zakresie niezbędnego korzystania przez takiego przedsiębiorcę z nieruchomości wnioskodawców. W związku z tym, że treścią służebności przesyłu jest korzystanie przez przedsiębiorcę przesyłowego w oznaczony sposób z cudzej nieruchomości w zakresie niezbędnym dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania urządzeń przesyłowych, koniecznym jest umożliwienie przedsiębiorcy energetycznemu wstępu na część nieruchomości wnioskodawców w celu bieżącej eksploatacji, naprawy i konserwacji, zlokalizowanej na ich gruncie infrastruktury przesyłowej. Stąd też Sąd orzekający w niniejszej sprawie uznał, że prawo służebności przesyłu ustanowione na działce nr (...) polegać ma na uprawnieniu do korzystania przez uczestnika i każdoczesnego właściciela urządzeń i instalacji elektroenergetycznych w postaci słupów linii napowietrznych przesyłowych SN 15 kV i podziemnych kablowych 0,4 kV, prawie do korzystania z nieruchomości w zakresie niezbędnym do eksploatacji tych urządzeń, ich konserwacji i naprawy, prawie do dystrybucji za ich pomocą energii elektrycznej, prawie do modernizacji i przebudowy urządzeń i instalacji elektroenergetycznej, prawie nieograniczonego dostępu do tych urządzeń i instalacji oraz prawie wejścia i wjazdu na teren nieruchomości obciążonej przy użyciu odpowiedniego sprzętu przez pracowników uczestnika postępowania. Tak ustalony zakres korzystania przez uczestnika z nieruchomości wnioskodawców jest niezbędny dla osiągnięcia celów, jakie zamierza ona zrealizować przy użyciu urządzeń przesyłowych, a jednocześnie zdaniem tut. Sądu nie obciąża nadmiernie nieruchomości wnioskodawców.

Rozważając kwestie obszaru służebności przesyłu oraz wysokości wynagrodzenia na ustanowienie służebności przesyłu wskazać należy, że służebność przesyłu obejmuje swoim zakresem nie tylko pas gruntu zajęty bezpośrednio przez czy pod urządzenia przesyłowe, ale też niezbędny pas komunikacyjny, umożliwiający dostęp do tych urządzeń. Tylko bowiem tak określony zakres służebności daje możliwość prawidłowego korzystania z urządzeń przesyłowych, co jest treścią służebności przesyłu. Sąd uznał za miarodajne określenie służebności przesyłu, przy uwzględnieniu pasu terenu o szerokości 5 m i długości 127 metrów od słupa nr 13 do 15 (oznaczonych na mapie), posiłkując się w tym zakresie opinią sporządzoną przez biegłego z zakresu elektroenergetyki. Sąd nie dopatrzył się przy tym żadnych błędów, mogących podważyć opinię biegłego. Podzielił przy tym stanowisko biegłego, że na terenach rolnych nie wyznacza się stref ochronnych i pasów eksploatacyjnych (obowiązek taki musiałby wynikać z przepisów). Tylko w tym zakresie konieczny jest dostęp uczestnika do linii energetycznych. W pozostałym zakresie powołany w sprawie biegły z zakresu elektroenergetyki stwierdził brak konieczności dostępu do linii elektroenergetycznych. Rzetelność sporządzenia przedmiotowych opinii, oraz prawidłowość wniosków z nich płynących ostatecznie spotkała się z akceptacją stron. Również w ocenie Sądu przedmiotowa opinia zasługuje na uwzględnienie w całości, bowiem jest jasna, spójna i zgodna z zasadami logicznego myślenia. Brak było zatem podstaw, by na jej podstawie nie poczynić ustaleń faktycznych w sprawie, a planów biegłego geodety R. N. (1) z dnia 14.02.2017 r., 17.05.2017 r. i 12.07.2017 r. nie uznać za integralną część orzeczenia. Przebieg służebności przesyłu Sąd określił zatem w oparciu w/w plany, a uwzględniające miejsce usytuowania urządzeń infrastruktury elektroenergetycznej oraz obszar pasa eksploatacyjnego dla tych urządzeń. W treści orzeczenia Sąd wskazał, że obszar zajęty pod służebność przesyłu, który rozpoczyna się od miejsca posadowienia słupa elektroenergetycznego nr 13, poprzez kolejno słupy nr 14 i 15, biegnie dalej do przecięcia linii elektroenergetycznej z granicą działki oznaczonej nr (...) i następnie do punktu przecięcia linii elektroenergetycznej, która biegnie od słupa nr 16- nie objętego służebnością przesyłu- z granicą działki nr (...) do urządzenia elektroenergetycznego ozn. nr 17 aż do urządzenia nr 18. Sąd miał przy tym na względzie, że do kolejnych słupów wiodą linie, stanowiące kontynuację linii, która dochodzi do słupa nr 15. Strony co do tego były zgodne, zważywszy przy tym na powierzchnię gruntów trwale wyłączonych z użytkowania w związku z posadowieniem słupów trwale wyłączonych z użytkowania w związku z posadowieniem słupów energetycznych SN i nn.

Nie budzi wątpliwości, iż gdy źródłem służebności jest orzeczenie sądu wydane w trybie art. 305 ² k.c. sąd jest obowiązany ustalić wynagrodzenie z tytułu obciążenia nieruchomości służebnością przesyłu. Wynagrodzenie stanowi bowiem rekompensatę dla właściciela nieruchomości za ingerencję przedsiębiorcy przesyłowego w prawo własności. Należy się ono za samo ustanowienie służebności. Powinno zatem uwzględniać cały uszczerbek będący następstwem ustanowienia służebności przesyłu, w tym zmniejszenie jej wartości, obniżenie zdolności inwestycyjnej nieruchomości, straty poniesione przez właściciela nieruchomości obciążonej, a nadto rodzaj urządzeń i związany z nim sposób korzystania z nieruchomości obciążonej (vide postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2012 r., IV CSK 56/12, Legalis nr 544723). Zakres ustanowionej służebności ma zatem bezpośredni wpływ na wysokość wynagrodzenia.

Ustalenia w zakresie wysokości wynagrodzenia za ustanowienie służebności o przebiegu określonym przez biegłego z zakresu geodezji i kartografii Sąd poczynił w oparciu o dowód z opinii biegłego z zakresu geodezji oraz biegłego z zakresu szacowania nieruchomości.

Biegły z zakresu szacowania nieruchomości A. K. (2) w sporządzonej opinii oszacował wysokość wynagrodzenia na kwotę 11.368 zł (vide: k. 461, 463 akt), na które składało się wynagrodzenie z tytułu współużytkowania i z tytułu obniżenia wartości nieruchomości (łącznie 10.512 zł) oraz wartość służebności dla obszaru przy słupach nr 13,14 i 15 trwale wyłączonych z użytkowania (856 zł- słupy nr 13,14,15, ich powierzchnia- k. 443-444, 673 i następne). Sąd miał przy tym na uwadze, że do wyliczenia wynagrodzenia należało przyjąć wskazany przez biegłego geodetę obszar na terenach z możliwością zabudowy oznaczony w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego jako RP, tj. pas gruntu od słupa nr 13 do 15 (vide: k. 460). Pozostałe obszary opisane przez biegłego (jako pkt b, c, d) nie miały znaczenia przy ustalaniu wynagrodzenia, (vide: rozważania w zakresie zasiedzenia). Wskazać należy, że wnioskodawca wnosił o uzupełnienie opinii biegłego z zakresu szacowania nieruchomości poprzez wyliczenie wynagrodzenia za teren od słupa nr 15 do 16 (vide: k. 481). Tymczasem wniosek ten podlegał oddaleniu, bowiem nie zostało zgłoszone zastrzeżenie w trybie art. 162 k.p.c. Niezależnie jednak od tego Sąd w pełni podzielił stanowisko biegłego elektroenergetyka, który wyjaśnił, że odgałęzienie linii SN 15 kV wraz ze stacją transformatorową (słup nr 15) oraz liniami kablowymi n/n 0,4 kV wybudowane zostały na wniosek wnioskodawcy, na podstawie zawartej z uczestnikiem postępowania umowy o przyłączenie w celu zasilania w energię elektryczną budynków stanowiących własność wnioskodawcy (w tym betoniarnię) (vide: wyjaśnienia biegłego: k. 289). Skoro zatem opisane urządzenia przesyłowe zostały wybudowane na wyłączne zapotrzebowanie wnioskodawcy to trudno jest mówić o tym, że jest on ograniczony w użytkowaniu terenu, za co należałoby przyznać mu wynagrodzenie. Urządzenia zasilają jego gospodarstwo, a w szczególności betoniarnię. Z tych też względów rację przyznać należało biegłemu (vide: stanowisko biegłego wyrażone na rozprawie dnia 7.04.2016 r.), co skutkowało oddaleniem wniosku wnioskodawców o uzupełnienie opinii.

Przechodząc do szczegółowych wyliczeń wskazać należy, że biegły geodeta dostrzegł swój błąd polegający na podwójnym uwzględnieniu tej samej powierzchni słupów, licząc ją zarówno w strefie ograniczonego użytkowania, jak i trwale wyłączonej), ale owy błąd został skorygowany. Z tych względów wartość ograniczonego użytkowania, tj. 277 m ² została pomniejszona o wartości wskazane przez biegłego z zakresu geodezji w opinii uzupełniającej (k. 690-692) o wartość równą 5,64 m ² (3,14 m ² + 2,5 m ² ), co dało 271,40 m ^2, jako powierzchnię gruntów ograniczonego użytkowania. Wartość powierzchni gruntów trwałego wyłączenia z użytkowania niezmiennie wynosiła 33,14 m ² . Nie było konieczności sporządzania dodatkowej opinii w zakresie wartości służebności dla obszaru „a” wobec powyższych omyłek, bowiem Sąd samodzielnie, w drodze stosownych wyliczeń matematycznych kwotę 7.149 zł, zmniejszył do 7.007,50 zł, jako obniżenie wartości nieruchomości, zaś kwotę z 3.574,00 zł zmniejszył do 3.503,80 zł. Z tych względów wartość służebności dla przedmiotowego obszaru wyniosła 10.512 zł. Do obliczenia całkowitego wynagrodzenia należało doliczyć kwotę 856 zł, wynikającą z obszaru słupów trwale wyłączonych z użytkowania (13,14,15). Strony zgłaszały liczne zastrzeżenia do przedmiotowej opinii, jednak Sąd miał na uwadze ustną opinię biegłego z zakresu szacowania nieruchomości (vide: k. 648-649), w których szczegółowo wyjaśnił mechanizm prowadzący do owych wniosków. Jednocześnie Sąd w pełni podzielił metodologię zastosowaną przez biegłego, który ustalając wysokość należnego wynagrodzenia uwzględnił położenie, zagospodarowanie i rozmiar nieruchomości obciążonej, jej przeznaczenie w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, a także rodzaj, usytuowanie i sposób korzystania z urządzeń przesyłowych przez uczestniczkę postępowania.

Zdaniem Sądu ustalona przez biegłego sądowego wysokość wynagrodzenia jest prawidłowa. Nie budzi wątpliwości, iż wysokość wynagrodzenia powinna być proporcjonalna do stopnia ingerencji w treść prawa własności i uwzględniać wartość nieruchomości oraz jej zmniejszenie z uwagi na ograniczenie korzystania z niej w oznaczonym zakresie. Powyższy pogląd podzielany jest w judykaturze, w tym w najnowszym orzecznictwie Sądu Najwyższego (vide postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 lipca 2015 r., I CSK 629/14, (...) 2015 nr 12, poz. 98, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2012 r., IV CSK 56/12, Legalis nr 544723). Sąd w niniejszej sprawie w całości podziela pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 8 lutego 2013 r., IV CSK 317/12, iż „n ie ma żadnych przeszkód, by wynagrodzenie za ustanowioną służebność, zarówno ustalone przez strony umownie, jaki i określone orzeczeniem sądu, kompensowało właścicielowi ten uszczerbek w jego majątku, który jest konsekwencją obniżenia się wartości nieruchomości, jako składnika jego majątku w związku z jej obciążeniem służebnością”.

Sąd zasądził zatem od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawców kwotę 11.368 zł tytułem jednorazowego wynagrodzenia ustaloną przez biegłego sądowego zakresu szacowania nieruchomości. Jednocześnie wyznaczył miesięczny termin zapłaty zastrzegając odsetki ustawowe za opóźnienie w przypadku jego uchybienia. Termin ten winien pozwolić uczestnikowi postępowania na zgromadzenie odpowiedniej kwoty. Jednocześnie nie narusza on interesu wnioskodawców.

W pozostałym zakresie, mając na uwadze powyższą argumentację wniosek podlegał oddaleniu.

W zakresie rozstrzygnięcia o kosztach postępowania Sąd tymi kosztami postanowił obciążyć w takim samym stosunku uczestników postępowania. W związku z powyższym Sąd na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 1025 ze zm.) nakazał pobrać od wnioskodawców kwotę 264,99 zł, zaś od uczestnika postępowania kwotę 3.264,99 zł tytułem kosztów sądowych. Sąd przy tym uwzględnił uiszczone w toku sprawy przez strony zaliczki na poczet sporządzonych opinii biegłych sądowych (zaliczka wnioskodawców w kwocie 5.000- k. 201, zaliczka uczestnika w kwocie 2.000- k. 385). Rozliczeniu podlegała również kwota 3.529,98 zł wydatkowana tymczasowo ze Skarbu Państwa (vide: k. 496, 498, 624, 640, 660, 685). Po stronie wnioskodawców zatem Sąd uwzględnił kwotę 5.000 zł tytułem uiszczonej zaliczki oraz kwotę 264,99 zł wynikającą z orzeczenia tut. Sądu, zaś po stronie uczestnika kwotę 2.000 zł uiszczoną tytułem zaliczki oraz kwotę 3.264,99 zł wynikającą z orzeczenia (uwzględniając po obu stronach kwotę 5.264,99 zł). W pozostałym zakresie wnioskodawczyni i uczestniczka winny ponieść koszty we własnym zakresie. Rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów postępowania zapadło na podstawie art. 520 § 1 i 2 k.p.c.