Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 czerwca 2018r.

Sąd Okręgowy w Elblągu Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Renata Żywicka

Protokolant: st. sekr. sądowy Jolanta Fiedorowicz

po rozpoznaniu w dniu 29 maja 2018r. w Elblągu na rozprawie

sprawy z odwołania H. D.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.

z dnia 28/06/2017 r. znak: (...)

o odsetki

I.  oddala odwołanie,

II.  zasądza od wnioskodawcy H. D. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. kwotę 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IV U 1233/17

UZASADNIENIE

Skarżący H. D. odwołał się od decyzji pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w E., którą to decyzją pozwany odmówił ubezpieczonemu wypłaty odsetek za zwłokę w wypłacie przyznanej emerytury. W uzasadnieniu pozwany powołał się na art. 85 ust. 1 i art. 118 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Jednocześnie wskazał, że emeryturę przyznano w oparciu o prawomocny wyrok Sądu Okręgowego w Elblągu w sprawie IV 554/13 i Sądu Apelacyjnego w Gdańsku, który wpłynął do ZUS 14.04.2017 r., a decyzję wydano 11.05.2017 r. Żaden z nich nie ustalał odpowiedzialności ZUS za opóźnienie w wypłacie świadczenia.

Wnioskodawca nie zgodził się z decyzją, wnosząc o jej zmianę poprzez ustalenie odpowiedzialności ZUS za zwłokę w wypłacie i zasądzenie odsetek ustawowych za zwłokę w wydaniu decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. z dnia 28.06.2017 r., znak (...), doręczonej 04.07.2017 r. oraz zasądzenie zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Nadto skarżący wniósł o przeprowadzenie dowodu z dokumentów znajdujących się w aktach Sądu Okręgowego w Elblągu IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych sygn. IV U 554/13, oraz Sądu Apelacyjnego w Gdańsku III Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych sygn. III AUa 1814/14 i III AUa 199/17 oraz Sądu Najwyższego sygn. II UK 451/15 na okoliczność tego, jaka była ostatnia sporna okoliczność, z powodu której ZUS odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury w obniżonym wieku, tego, kiedy mogła ona zostać ustalona, zawinionego opóźnienia w wypłacie emerytury, dopuszczenie dowodu z dokumentów znajdujących się w aktach Sądu Okręgowego w Elblągu IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych sygn. akt: IV U 2194/13 (zwłaszcza opinii biegłego i prawomocnego wyroku), sygn. akt IV U 2194/13, IV U 1527/13, IV U 1127/14 na okoliczność tego, że organowi rentowemu znana była kwalifikacja kotłów, przy obsłudze których pracował ubezpieczony, tego, kiedy mogła ona zostać ustalona, zawinionego opóźnienia w wypłacie emerytury. Nadto skarżący wniósł o przeprowadzenie dowodu z załączonych dokumentów oraz dokumentów w aktach emerytalnych ZUS - po zobowiązaniu organu rentowego do ich nadesłania - J. M. (rok urodzenia (...)), I. Z. (zmarł około (...) lat temu), A. S. (zm. około (...) lat temu), M. G. (ma obecnie około (...) lat) na okoliczność tego, że kwalifikacja pracy w zakładzie ubezpieczonego, rodzaj kotłów były przedmiotem oceny organu rentowego, względnie nie były kwestionowane u innych pracowników tego zakładu ubiegających się o emeryturę w obniżonym wieku, że organowi rentowemu znana była kwalifikacja kotłów, przy obsłudze których pracował ubezpieczony, tego, kiedy mogła ona zostać ustalona, zawinionego opóźnienia w wypłacie emerytury oraz przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron z ograniczeniem do wnioskodawcy na okoliczność tego że, organowi rentowemu znana była kwalifikacja kotłów, przy obsłudze których pracował, kiedy mogła ona zostać ustalona, zawinionego opóźnienia w wypłacie emerytury.

W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony wskazał, że decyzją z dnia 28.06.2017 r. znak (...) doręczoną 04.07.2017 r. (...) Oddział w E. odmówiono mu wypłaty odsetek za zwlokę wypłacie przyznanej emerytury. Organ powołał się na treść art. 85 ust. 1 i art. 118 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, wskazując, że emeryturę przyznano w oparciu o prawomocny wyrok Sądu Okręgowego w Elblągu w sprawie IV 554/13 i Sądu Apelacyjnego w Gdańsku, który wpłynął do ZUS 14.04.2017 r., a decyzję wydano 11.05.2017 r., przy czym żaden z nich nie ustalał odpowiedzialności ZUS za opóźnienie w wypłacie świadczenia. Ubezpieczony podkreślił, że oczywiście znane mu są argumenty podnoszone przez organ rentowy w zakresie treści powołanych przepisów, a także wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11.09.2007 r. P 11/07.Skarżący wskazał jednak, że w okolicznościach niniejszej sprawy nie można uznać, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej przesłanki warunkującej nabycie przez ubezpieczonego prawa do emerytury w obniżonym wieku. W jego ocenie opóźnienie w wypłacie świadczenia spowodowane było błędną interpretacją przepisów, a zwłaszcza odwołaniem się do przepisów resortowych, które nie są źródłem prawa.

W pierwszej kolejności wnioskodawca podniósł, że był zatrudniony w (...) w O. (...) w (...) sp. z o.o. w I. na różnie nazywanym w poszczególnych okresach pracy stanowisku palacza. W zakładzie od lat 70-tych funkcjonowały te same kotły i było tak również w dacie orzekania o prawie H. D. do emerytury. Pracowało na nich wielu palaczy, którzy przeszli na wcześniejsze emerytury i albo ZUS nie podnosił w ich sprawach w ogóle kwestii rodzaju tych kotłów albo była ona wyjaśniana dowodowo. Zatem z urzędu organ rentowy miał wielokrotnie weryfikowaną wiedzę w tym zakresie. Również pełnomocnikowi wnioskodawcy jest, z racji występowania przed Sądem Okręgowym w Elblągu IV Wydziałem Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w innych sprawach podobnych, wiadomo, że urządzenia w miejscu pracy wnioskodawcy podlegały już badaniu przez biegłego i potwierdzał on ich rodzaj oraz fakt, że praca na nich winna być uznana za świadczoną w warunkach szczególnych.

Tytułem przykładu pełnomocnik skarżącego wskazał sprawę IV U 2194/13, gdzie w dniu 23.04.2014 r. biegły wydał opinię co do kotłów (...) 80. Stroną postępowania był wówczas również (...) Oddział w E.. Wydany w tej sprawie w 2014 r. wyrok korzystny dla ubezpieczonego nie został zaskarżony przez organ rentowy. Również w innym postępowaniu - w sprawie IV U 1127/14 - dotyczącym pracownika (...) w O. (...) w (...) sp. z o.o. w I. rozważana była kwestia rodzaju pracy jako świadczonej w energetyce w warunkach szczególnych w kotłowni. Wnioskodawca osobiście znał ubezpieczonego B. G. jako kolegę z tego samego zakładu pracy.

Kwalifikacja kotłów (...) 80 (aczkolwiek u innego pracodawcy, była też przedmiotem opinii biegłego w sprawie IV U 1527/13. Wydano ją w listopadzie 2013 r., szczegółowo wyjaśniono pojęcie kotłów, automatyzacji ftp., a w dniu 20.01.2014 r. zapadł wyrok przyznający ubezpieczonemu prawo do emerytury w obniżonym wieku z uwagi na pracę palacza w warunkach szczególnych przy ich obsłudze. (...) Oddział w E. tego orzeczenia również nie zaskarżył. Należy zatem przyjąć, że w/w sprawach, które dotyczyły tej samej kotłowni, bądź tego samego rodzaju kotłów organ rentowy miał wiedzę co do ich kwalifikacji i nie kwestionował ocen biegłych.

Z powyższych względów wnioskodawca zwrócił się również o ustalenie sygnatur i przeprowadzenie dowodu z dokumentów znajdujących się w aktach spraw, które toczyły się w przed Sądem Okręgowym w Elblągu IV Wydziałem Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z odwołań: H. P. i J. K.. Byli oni współpracownikami ubezpieczonego, choć pracowali na innych stanowiskach, ale w tym samym zakładzie pracy. Ubiegali się o wcześniejsze emerytury i otrzymali je w wyniku korzystnych dla nich orzeczeń sądowych. Oczywiście rozstrzygnięcia te dotyczą tych konkretnych spraw i dowodów w nich zgromadzonych. Jednakże z uwagi na to, że zapadły one wobec osób zatrudnionych w tym samym miejscu i podobnym czasie, co wnioskodawca, zgromadzone w trakcie poprzedzających je postępowań dowody potwierdzić mogą też okoliczności, na które on się powołuje.

W ocenie pozwanego ostatnia przesłanka pozwalająca na ustalenie jego prawa do wcześniejszej emerytury wyjaśniona została w toku postępowania przed Sądem Okręgowym w Elblągu IV Wydziałem Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w sprawie IV U 554/13. Sąd oceniał tu prawo ubezpieczonego pod kątem spełnienia przesłanek wieku, stażu, rodzaju świadczonej pracy. Organowi rentowemu z urzędu znane jednak były, jak wykazano powyżej, liczne -załatwione pozytywnie zarówno w drodze decyzji jak i na skutek zapadłych wyroków -sprawy innych palaczy z (...) w O. (...) w (...) sp. z o.o. w I.. Stan faktyczny w zakresie tego, jakie kotły i od kiedy tam funkcjonowały był identyczny i ustalony. W tym właśnie skarżący upatruje winy ZUS w ustaleniu ostatniej przesłanki warunkującej jego prawo do świadczenia emerytalnego. Wedle jego oceny organ rentowy wiedział, jakiego rodzaju kotły on obsługiwał i jak wcześniej były one kwalifikowane, ale wniósł apelację, aby nie dopuścić do uprawomocnienia się wyroku i wypłaty świadczenia. W rezultacie trwające prawie trzy lata dłużej postępowanie sprawiło, że powołując się na art. 85 ust. 1 i art. 118 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych ZUS odmawia poniesienia konsekwencji swojego działania.

Wnioskodawca oczywiście nie kwestionuje treści obowiązujących przepisów. Wskazuje jednakowoż, że w jego ocenie najistotniejsza jest kwestia wykładni normy art. 118 ust. la i przywołuje tu wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25.01.2005 r. sygn. akt I UK 159/04, Sądu Apelacyjnego w Krakowie sygn. akt III AUa 485/12 i Sądu Okręgowego w Poznaniu sygn. akt VIII U 10237/14 i powołane w nim dalsze orzecznictwo i rozważania. Skoro ZUS miał wiedzę co do tego, jakie kotły funkcjonowały w zakładzie pracy ubezpieczonego, a mimo to prowadził postępowanie na owe znane okoliczności, to można takie działanie zakwalifikować jako zawinione, a spowodowanie nim opóźnienie - za uzasadniające odpowiedzialność ZUS za ustalenie przesłanki warunkującej nabycie prawa do emerytury w obniżonym wieku.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie od ubezpieczonego na rzecz organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu organ rentowy podniósł, że zaskarżoną decyzją z dnia 14.02.2013r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury, albowiem na dzień 01.01.1999r. nie udokumentował 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Do okresów pracy w szczególnych warunkach O/ZUS nie uwzględnił ubezpieczonemu pracy wykonywanej w Przedsiębiorstwie (...) w I. w okresach od 06.11.1976r. do 09.06.1988r. oraz od 10.06.1988r. do 31.10.1993r., albowiem w ocenie ZUS nie wykonywał prac nie zautomatyzowanych palacza rusztowych kotłów parowych lub wodnych typu przemysłowego. Sąd Okręgowy w Elblągu wyrokiem z dnia 03 lipca 2014r., sygn. akt IVU 554/13 zmienił decyzję Oddziału ZUS w E. w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu H. D. prawo do emerytury od 31 października 2012r. Sąd I instancji oparł swój wyrok w głównej mierze na dowodach zaoferowanych w postępowaniu odwoławczym - zeznaniach świadków oraz opinii biegłego z zakresu techniki cieplnej.

Od w/w wyroku apelację wywiódł organ rentowy, albowiem nie zgodził się z Sądem, aby obsługiwane przez ubezpieczonego kotły można było uznać za kotły przemysłowe niezautomatyzowane. Sąd Apelacyjny w Gdańsku - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 25 marca 2015r. w sprawie III AUa 1814/14 uwzględnił apelację ZUS - zmienił zaskarżony wyrok i oddalił odwołanie. U podstaw wyroku legło przekonanie Sądu II Instancji, że ubezpieczony nie wykonywał prac, o której mowa w przepisie działu XIV, poz. 1, wykazu A do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego, czy też wymienionych w dziale II wykazu A do rozporządzenia.

Powyższy wyrok został zaskarżony skargą kasacyjną ubezpieczonego.

Sąd Najwyższy wyrokiem z dnia 6 grudnia 2016r. w sprawie II UK 451/15 uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu w Gdańsku oraz orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego. Po ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Apelacyjny w Gdańsku - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 24 marca 2017r. w sprawie III AUa 199/17 oddalił apelację ZUS i rozstrzygnął o kosztach w postępowaniu apelacyjnym i kasacyjnym. Prawomocny wyrok Sądu Okręgowego w Elblągu przyznający skarżącemu prawo do emerytury wpłynął do organu rentowego w dniu 14 kwietnia 2017r. W ocenie pozwanego ostatnią okolicznością niezbędną do wydania decyzji stanowił wpływ prawomocnego wyroku. W dniu 11 maja 2017r. pozwany wydał decyzję o przyznaniu emerytury, natomiast wypłaty świadczenia dokonał w dniu 17 maja 2017r., zamiast w dniu 15 maja 2017r., zatem wypłacił skarżącemu wraz ze świadczeniem za październik 2017r. odsetki za okres od 16 do 17 maja 2017r. Jednoczesne organ podniósł, ż nie ponosi odpowiedzialności za niewyjaśnienie istotnej okoliczności, o której mowa w art. 118 ust.1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Wprawdzie decyzja pozwanego była błędna, jednak organ rentowy nie dysponował wystarczającym materiałem dowodowym, pozwalającym na ustalenie wnioskodawcy żądanego świadczenia. W niniejszej sprawie do ustalenia prawa do emerytury doszło dopiero na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w toku postępowania sądowego, przy czym żaden z sądów nie stwierdził odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Dlatego też w ocenie pozwanego brak podstaw do uwzględnienia odwołania.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Ubezpieczony urodził się w dniu (...), a zatem w dniu (...) ukończył 60 lat.

W dniu 31 października 2012 r. ubezpieczony złożył wniosek o emeryturę. Z oświadczenia wnioskodawcy wynika, że nie jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego, na dzień 01 stycznia 1999 r. wykazał 25-letni okres składkowy i nieskładkowy. Na okoliczność zatrudnienia i jego charakteru w okresach: od dnia 06 listopada 1976 r. do dnia 09 czerwca 1988 r. oraz od dnia 10 czerwca 1988 r. do dnia 31 stycznia 1993 r. (16 lat. 2 miesiące i 25 dni) w Zakładzie (...) w I. ubezpieczony przedłożył świadectwo pracy w szczególnych warunkach wystawione przez (...) spółkę z o. o. w I. z dnia 29 maja 2002 r. Na skutek wezwania organu rentowego skarżący złożył również świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach za okres od 01 lutego 1993r. do 31 maja 2012r. wystawione przez (...) spółkę z o. o. w I. z dnia 29 maja 2002 r. za okres od 01 lutego 1993r. do 31 maja 2002r. Pismem z dnia 29 listopada 2012r. (...) Sp. z o.o. w I. wskazała, że nie może wystawić świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach za okres zatrudnienia skarżącego od 06 listopada 1976r. do 31 stycznia 1993r.,gdyż nie jest następcą prawnym Przedsiębiorstwa (...) w I..

Skarżący dołączył również ,,zwykłe świadectwa pracy wystawione przez Przedsiębiorstwo (...) w likwidacji w I. za okresy zatrudnienia na stanowiskach: od dnia 06 listopada 1976r. do 9 czerwca 1988r. - palacza kotłów wysokoprężnych oraz od dnia 10 czerwca 1988r. do 31.01.,1993r.- palacza c.o., zaświadczenie o ukończeniu kursu palacza kotłów wodnych i parowych wysokoprężnych oraz kartoteki zarobkowe oraz listy płac.

Decyzją z dnia 14 lutego 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury. W uzasadnieniu tej decyzji wskazano, że ubezpieczony ukończył 60 lat, udokumentował wymagany okres składowy i nieskładkowy i nie jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego. W ocenie organu rentowego wnioskodawca nie udokumentował 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych. Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie uwzględnił jako takiego okresów pracy: od dnia 06 listopada 1976 r. do dnia 09 czerwca 1988 r. i od dnia 10 czerwca 1988 r. do dnia 31 stycznia 1993 r. gdyż nie zostały wymienione w Zarządzeniu Ministra Administracji i Gospodarki Terenowej i Ochrony (...) z dnia 01 lipca 1983r. , wykaz A , Dział II , pkt1, poz. 61 .

H. D. nie zgodził się z powyższą decyzją, składając odwołanie do Sądu Okręgowego w Elblągu i domagając się zaliczenia do okresu pracy w szczególnych warunkach wszystkich zakwestionowanych przez organ rentowy okresów. Wykonując zobowiązanie sądu w toku sprawy IV U 554/13 wniósł o przesłuchanie świadków W. K. (1), W. S. oraz C. S. na okoliczność rodzaju i wymiaru wykonywanej pracy w spornych okresach .

/dowód: świadectwa pracy k. 21, 29 a.r., pismo spółki k. 31 a.r., świadectwo k. 36- 37, zaświadczenie k. 38 a.r. - 40 a.r., k. 43 a.r. do 57 a.r., k. 60-74 ar., decyzja k. 80 ar., akta sprawy IV U 554/13 Sądu Okręgowego w Elblągu/

Wyrokiem z dnia 03 lipca 2014 r. w sprawie IV U 554/13 Sąd Okręgowy w Elblągu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał H. D. prawo do emerytury od dnia 31 października 2012 r. i zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w E. na rzecz H. D. kwotę 210,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia i rozważania Sądu Okręgowego:

Ubezpieczony urodził się w dniu (...), a zatem w dniu (...) ukończył 60 lat. Ubezpieczony w okresie od dnia 06 listopada 1976 r. do dnia 09 czerwca 1988 r. był zatrudniony w Zakładzie (...) w I. na stanowisku palacza kotłów wysokoprężnych, a w okresie od dnia 10 czerwca 1988 r. do dnia 31 stycznia 1993 r. w Przedsiębiorstwie (...) w I. na stanowisku palacza co. Wykonywał w tych okresach prace palacza w tej samej kotłowni położonej na „starym mieście" w I.. Zmiana pracodawcy wynikała jedynie z przekształcenia przedsiębiorstwa. Kotłownia wyposażona była w kotły W80. Oprócz ubezpieczonego pracowali tam także inni palacze. Praca odbywała sic w systemie trzech zmian. Piece miały za zadanie ogrzać osiedle mieszkaniowe. Piece wyposażone były w automatyczne taśmociągi. Palacze musieli sprawdzać zegary ciśnieniowe, temperaturę, ciśnienie.

W dniu 31 października 2012 r. ubezpieczony złożył wniosek o emeryturę. Z oświadczenia wnioskodawcy wynika, że nie jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego, na dzień 01 stycznia 1999 r. wykazał 25-letni okres składkowy i nieskładkowy. Decyzją z dnia 14 lutego 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury. W uzasadnieniu tej decyzji wskazano, że ubezpieczony ukończył 60 lat, udokumentował wymagany okres składowy i nieskładkowy i nie jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego. W ocenie organu rentowego wnioskodawca nie udokumentował 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych. Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie uwzględnił jako takiego okresów pracy: od dnia 06 listopada 1976 r. do dnia 09 czerwca 1988 r. i od dnia 10 czerwca 1988 r. do dnia 31 stycznia 1993 r. H. D. nie zgodził się z powyższą decyzją, domagając się zaliczenia do okresu pracy w szczególnych warunkach wszystkich zakwestionowanych przez organ rentowy okresów.

W ocenie Sądu Okręgowego odwołanie wnioskodawcy zasługiwało na uwzględnienie. Sąd ten zważył, że w świetle art. 24 ust. 1 ustawy emerytalnej ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego określonego w ust. la i Ib, z zastrzeżeniem art. 46, 47. 50. 50a. 50e i 184.W myśl art. 184 ust. 1 ustawy emerytalnej ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32. 33. 39i 40. jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze

wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku

niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa wart. 27.

Przepis ust. 2 przywołanego artykułu stanowi, że emerytura, o której mowa w ust. 1. przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem. W myśl art. 32 ust. 1 ustawy emerytalnej ubezpieczonym urodzonym przed dniem 01 stycznia 1949, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2 i 3. zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ust. 2 i 3. Dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ust. 1. za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia (ust. 2).

Stosownie do § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lal dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 1 5 lat pracy w szczególnych warunkach. Zgodnie zaś z § 3 rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudnienia", uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia.

W myśl art. 2 ust. 1 rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Poza sporem w sprawie było, że skarżący ma ukończone 60 lat. legitymuje się wymaganym okresem ubezpieczenia oraz nie jest członkiem Otwartego Funduszu. Spornym natomiast pozostawało, czy skarżący na dzień 01 stycznia 1999 r. legitymuje się 15-letnim okresem pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Na okoliczność zatrudnienia i jego charakteru w okresach: od dnia 06 listopada 1976 r. do dnia 09 czerwca 1988 r. oraz od dnia 10 czerwca 1988 r. do dnia 31 stycznia 1993 r. (16 lat. 2 miesiące i 25 dni) w Zakładzie (...) w I. ubezpieczony przedłóż} 1 świadectwa pracy w szczególnych warunkach wystawione przez (...) spółkę z o. o. w I. z dnia 29 maja 2002 r.

Sąd Okregowy nadmienił, że rozporządzenie w § 2 ust. 2 wymaga by okresy pracy w szczególnych warunkach zostały potwierdzone przez zakład pracy w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub też w „zwykłym" świadectwie pracy z odpowiednią adnotacją. Niemniej jednak zauważył, że świadectwo pracy nie ma mocy wiążącej zarówno dla organu rentowego, jak i dla Sądu. Nie jest ono bowiem dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 § 1 i § 2 k.p.c, gdyż podmiot wydający to świadectwo nic jest organem państwowym ani organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej, a tylko dokumenty wydane przez te organy stanowią dowód tego. co zostało w nich urzędowo poświadczone. W postępowaniu sądowym świadectwo pracy traktuje sio jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c, który stanowi jedynie dowód tego. że osoba, która je podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument taki podlega kontroli zarówno co do prawdziwości wskazanych w nim faktów, jak i co do prawidłowości wskazanej podstawy prawnej. Tak więc wnioskodawca posiada uprawnienie do wykazania innymi dowodami, iż stale i w pełnym wymiarze czasu prac\ wykonywał prace w szczególnych warunkach, tym bardziej, iż zgodnie z utrwalonym w judykaturze poglądem. w sądowym postępowaniu odwoławczym możliwe jest ustalenie okresów zatrudnienia także w oparciu o inne dowody niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy (por. uchwały S.N.: z dnia 21 września 1984 r.. III UZP 48/84. I.EX nr 14630 i z dnia 10 marca 1984 r.. III UZP 6/84. LEXnr 14625).Sąd Okręgowy podkreślił, że dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach nic ma znaczenia nazwa zajmowanego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy, rzeczywiście wykonywanych zadań (por. m.in. wyrok S.A. w Katowicach z dnia 2 I marca 2013 r.. III AUa 1613/13. LEX nr 1305951).

W sprawie ostatecznie organ rentowy nie kwestionował, że ubezpieczony w spornym okresie pracował w kotłowni w I., podnosił jedynie, że kotły WC 80 jakie obsługiwał nie są kotłami przemysłowymi niezautomatyzowanymi.

W ocenie Sądu Okręgowego ustalenie, czy kotły obsługiwane przez wnioskodawcę jako palacza były kotłami typu przemysłowego z obsługą niezautomatyzowaną. wymagało zasięgnięcia wiadomości specjalnych. W tym celu Sąd ten dopuścił dowód z opinii biegłego J. W.. który wskazał, że kotły obsługiwane przez ubezpieczonego w kotłowni położonej w I. na osiedlu ..S.'* typu W-80 były kotłami wodnymi typu przemysłowego, a praca palaczy była niezautomatyzowana. Biegł) ten szczegółowo uzasadni! podstawy zakwalifikowania danego kotła jako kotła typy przemysłowego. Biegły oparł się w tym zakresie na odpowiednich normach technicznych, dokumentacji technicznej i oględzinach tych kotłów, które nadal istnieją. W opinii biegły przekonywująco wywiódł, że odżużlanie i odpopielanie komory paleniskowej odbywało się samoczynnie przez ruchomy ruszt kotła poza kocioł. Praca palacza polegała głównie na obserwowaniu wskaźników ciśnienia i temperatury na kotle oraz na odpowiednim reagowaniu na zmiany tych wskaźników. W celu utrzymania właściwej temperatur, ciśnienia obsługa kotła wykonywana była ręcznie. Ręcznie też była regulowana ilość powietrza nadmuchowego i grubość warstwy podawanego na ruszt paliwa.

Zastrzeżenia do opinii złożył organ rentowy kwestionując zaliczenie kotłów W-80 do kotłów typu przemysłowego. Ponadto organ ten, powołując się szereg wyroków Sądów Apelacyjnych m.in. na wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 08 maja 2013 r. w sprawie 111 AUa 282/13, generalnie zakwestionował możliwość uznania za kotły typu przemysłowego kotłów stosowanych na potrzeby ogrzewania budynków mieszkalnych, co uniemożliwia ustalenie, że spełniały one kryteria wynikające z rozporządzenia. Organ rentowy złożył do akt także opinię sporządzoną przez biegłego z zakresu ciepłownictwa z listy Sądu Okręgowego w Gdańsku - P. G., który wydając opinie w sprawie III AUa 436/12 ustalił, że kocioł W-80 nie jest kotłem typu przemysłowego, gdyż za takie można zaliczyć kotły pracujące dla przemysłu.

Biegły J. W. odnosząc się do zastrzeżeń wskazał, że kotły o mocy powyżej 1 MW oraz kotły wodne o temperaturze wody na wylocie powyżej 1 15° C i kotły parowe, w których ciśnienie pary przekracza 70 kPa, są kotłami typu przemysłowego, bez względu na to jakie obiekty zasilają w energię cieplną. Nadto powołując się na normę polska (...) (...) pkt 2 wyjaśnił definicję kotła zmechanizowanego. Reasumując biegły podtrzymując swoją opinię wskazał, że kocioł W-80 spełnia dwa warunki, które muszą spełniać kotły przemysłowe, tj. moc grzewcza powyżej 1 MW oraz temperatura wody na wylocie 11°C (wysokotemperaturowe do 150°C).W świetle powyższego w ocenie biegłego kotły obsługiwane przez ubezpieczonego były kotłami przemysłów}mi i nie był} zautomatyzowane, bowiem wszystkie czynności związane z utrzymaniem ciągłości ruchu kotła jego regulacja i zabezpieczenie odbywało się ręcznie przez palacza, na podstawie odczytanych na wskaźnikach parametrów i temperatury i ciśnienia.

Organ rentowy ponownie nie zgodził się z opinią wskazując, że z treści opinii wynika, iż kocioł był częściowo zmechanizowany, co w ocenie tego organu wyklucza zakwalifikowanie go jako niezautomatyzowanego.

Sąd Okręgowy uznał powyższe zastrzeżenia za nieuzasadnione. Sąd ten przede wszystkim nie zgodził się z tezą, jakoby sama okoliczność stosowania kotła do ogrzewania budynków mieszkalnych lub użyteczności publicznej wykluczała możliwość uznania go za kocioł typu przemysłowego w rozumieniu rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego. Stwierdził, że gdyb} prawodawca tak chciał ograniczyć omawiany zakres pojęciowy, jasno zaznaczyłby, że chodzi o kotły używane wyłącznie w przemyśle. Użycie w wykazie A rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego pojęcia „kotłów typu przemysłowego" wskazuje, że chodzi o kotły takie, jak używane zwykle w przemyśle, niezależnie jednak od sposobu zastosowania w danym przypadku np. do ogrzewania osiedla mieszkaniowego.

Zdaniem Sądu Okręgowego niezrozumiałe jest zastrzeżenie, że kotły częściowo zmechanizowane należy zakwalifikować jako zautomatyzowane. Sąd ten zważył, że biegły szczegółowo wyjaśnił, iż zautomatyzowany był tylko proces podawania paliwa. Wszystkie inne czynności związane z utrzymaniem ciągłości ruchu kotła, jego regulacja i zabezpieczenie odbywało się ręcznie, a więc trudno mówić o zautomatyzowaniu kotła, jeśli istotna część jego obsługi dokonywana jest ręcznie. Biegły wyraźnie powołując się na normę polską (...) (...) wyraźnie wskazał, że kocioł zautomatyzowany to kocioł, w którym wszystkie czynności związane z utrzymaniem ciągłego ruchu kotła jego regulacją i zabezpieczeniem odbywają się za pomocą urządzeń pomocniczych sterowanych przez parametr} regulacyjne.Czynności obsługującego ograniczają się do uruchomienia i zatrzymania urządzenia, co nie miało miejsca przy obsłudze kotła W-80.

W ocenie Sądu Okręgowego opinia biegłego J. W. po uzupełnieniu była pełna, została sporządzona przez osobę o właściwym zasobie wiedzy i posiadająca odpowiednie doświadczenie zawodowe, stąd stała się ona podstawą ustaleń faktycznych w sprawie. Biegł} dokonał oględzin kotłów i zapoznał się z dokumentacją techniczną, swoje stanowisko uzasadnił odnosząc się przy tym do odpowiednich (...).

Zdaniem tego Sądu bez znaczenia była w przedmiotowej sprawie złożona przez organ rentowy opinia biegłego P. G.. Przede wszystkim została sporządzona na potrzeby innej sprawy, dotyczy innego kotła niż obsługiwany przez ubezpieczonego. Opinia ta jest lakoniczna, wydana została bez oględzin pieca i bez zapoznania sic z dokumentacją techniczną, nie zawiera odniesień do norm. Brak jest także podstaw do przyjęcia, że opinia ta w końcu została podzielona przez Sąd orzekający w sprawie, na potrzeby której została sporządzona.

Z materiału dowodowego zebranego w sprawie wynikało, że skarżący pracował przez okres około 16 lat w kotłowni w I.. Potwierdzili to przesłuchiwani w sprawie świadkowie, a organ rentowy ostatecznie nie kwestionował powyższego.

W ocenie Sądu I instancji Zakład Ubezpieczeń Społecznych niesłusznie nie zaliczył ubezpieczonemu do okresów pracy w warunkach szczególnych okresów pracy: od dnia 06 listopada 1976 r. do dnia 09 czerwca 1988 r. oraz od dnia 10 czerwca 1988 r. do dnia 31 stycznia 1993 r. (16 lat, 2 miesiące i 25 dni) w Zakładzie (...) w I..

Pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowiskach wskazanych w załączniku A do rozporządzenia dotyczącego szczególnych warunków. Normatywne rodzaje prac w szczególnych warunkach wyróżnia kryterium merytoryczne i formalne. Pierwsze dotyczy wykonywania stale i w pełnym wymiarze takiej pracy, warunkiem drugiego jest wymienienie jej w rozporządzeniu dotyczącym szczególnych warunków. Podkreślenia wymaga, że praca, która nie spełnia łącznie obu kryteriów nie uprawnia do emerytury w niższym wieku emerytalnym określonym w tym rozporządzeniu (por. wyrok S.N. z dnia 10 lutego 2009 r.. II UK 199/08. LEX nr 725051).

Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów prac\ wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia dotyczącego szczególnych warunków. Decydującą rolę w analizie charakteru pracy ubezpieczonego z punktu widzenia uprawnień emerytalnych ma zatem możliwość jej zakwalifikowania pod któraś z pozycji załącznika do wspomnianego rozporządzenia. W świetle cytowanego już art. 32 ust. 4 ustaw} emerytalnej pracami w szczególnych warunkach nie są bowiem wszelkie prace wykonywane w narażeniu na kontakt z niekorzystnymi dla zdrowia pracownika czynnikami, lecz jedynie takie, które zostały rodzajowo wymienione w rozporządzeniu dotyczącym szczególnych warunków (por. wyrok S.N. z dnia 01 czerwca 2010 r.. II UK 21/10. LEX nr 619638).

W wykazie A - prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego - stanowiącym załącznik do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego w dziale XIV (prace różne), pod pozycją 1. wskazano prace nie zautomatyzowane palaczy i rusztowych kotłów parowych lub wodnych typu przemysłowego. natomiast pod pozycją 12. wskazano prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym. gazowym i atomowodorowym.

Sąd Okręgowy nie miał wątpliwości co do tego, że zaliczeniu do okresów pracy w szczególnych warunkach podlegają okresy pracy: od dnia 06 listopada 1976 r. do dnia 0 ^l) czerwca 1988 r. oraz od dnia 10 czerwca 1988 r. do dnia 31 stycznia 1993 r. (16 lat. 2 miesiące i 25 dni) w Zakładzie (...) w I..

Sąd ten stwierdził, że ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika w sposób niebudzący wątpliwości, że ubezpieczony wykonywał czynności, o których mowa w wykazie A rozporządzenia w sprawie szczególnych warunków, dział XIV. poz. 1. Wywodził, że okoliczność wykonywania przez ubezpieczonego czynności palacza w kotłowni w I. potwierdzone zostały zeznaniami świadków oraz ubezpieczonego. Natomiast z opinii biegłego sądowego z zakresu ciepłownictwa, wynika że praca palacza w tej kotłowni była niezautomatyzowana, a kotły znajdujące się w tej kotłowni były kotłami t\ pu przemysłowego. wodnego.

Konkludując, postępowanie dowodowe przeprowadzone w niniejszej sprawie doprowadziło Sąd Okregowy do przekonania, że H. D. niewątpliwie wykonywał prace w szczególnych warunkach.

Po uwzględnieniu powyższych okresów pracy w szczególnych warunkach. Sąd ten doszedł do przekonania, że wnioskodawca legitymuje się pond 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach i dodatkowo spełnia wszystkie pozostałe przesłanki konieczne do nabycia prawa do emerytury w wieku obniżonym.

Mając na względzie powyższe, na podstawie art. 477 (14) § 2 k.p.c. oraz cytowanych wyżej przepisów. Sąd Okręgowy orzekł jak w pkt I sentencji wyroku.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. zaskarżając ten wyrok „w całości" i zarzucając mu:

1)  naruszenie prawa materialnego w postaci art. 184 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 32 ustaw z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z. 2013 r.. poz. 1440 ze zm.) oraz § 2 ust. 1 i § 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Rad\ Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8. po/. 43 ze zm.) w związku z treścią poz. 1, „pkt 4", działu XIV wykazu A. stanowiącego załącznik do tegoż rozporządzenia, poprzez przyjęcie, iż ubezpieczony wykonywał prace w warunkach szczególnych.

2)  przepisów postępowania cywilnego, w szczególności art. 233 § 1 k.p.c. poprzez uznanie za wystarczający wiarygodny dowód z zeznań świadków oraz sporządzonej na ich podstawie nic wyczerpującej opinii biegłego z zakresu techniki cieplnej.

W ocenie organu rentowego ubezpieczony był palaczem centralnego ogrzewania w średniej kotłowni osiedlowej i obsługiwał piece, nie mające charakteru przemysłowego, które służyły do ogrzewania centralnego budynków mieszkalnych (zeznania świadków: W. K. i (...) (...) z (...) I.).Organ ten podtrzymał zastrzeżenia złożone w sprawie do opinii biegłego z zakresu techniki cieplnej.

W konkluzji apelacji organ ten wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie odwołania, względnie z ostrożności procesowej o uchylenie tego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 25 marca 2015r. w sprawie III AUa 1814/14 Sąd Apelacyjny w Gdańsku zmienił zaskarżony wyrok i oddalił odwołanie.

W ocenie Sądu II instancji Sąd Okręgowy dopuścił się naruszenia art. 233par. 1 kpc . Ocena kwestii spełniania przesłanki z art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej zależała od odpowiedzi na pytanie, czy okresy zatrudnienia H. D.: od dnia 09 listopada 1976 r. do dnia 09 czerwca 1988 r. w Zakładzie (...) w I. (11 i lat. 7 miesięcy i 4 dni) oraz od dnia 10 czerwca 1988 r. do dnia 31 stycznia 1993 i. w Przedsiębiorstwie (...) w I. (4 lata. 7 miesięcy' i 21 dni) podlegały zaliczeniu do wymaganego w przepisach dotychczasowych okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach.

Ponieważ przedłożone w postępowaniu administracyjnym w niniejszej sprawie ,,zaświadczenie" z dnia 24 października 2012 r. (k. 21 akt em. ZUS), dotyczące spornych okresów zatrudnienia H. D., sporządzone zostało przez podmiot nie będący wówczas jego pracodawcą lub jego następcą prawnym, tj. (...) sp. z o. o. w I., a zatem dokument ten nie stanowił miarodajnego dowodu potwierdzającego fakt wykonywania przez ubezpieczonego w tych okresach stale i w pełnym wymiarze czasu prac w szczególnych warunkach.

Wprawdzie ani Zakład (...) w I., ani Przedsiębiorstwo (...) w I. nie stwierdziły okresów wykonywania przez wnioskodawcę stale i w pełnym wymiarze czasu prac w szczególnych warunkach w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w świadectwie pracy, lecz w sądowym postępowaniu odwoławczym fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi przewidzianymi w Kodeksie postępowania cywilnego, a do sądu należy ocena ich wiarygodności (por. wyrok S.N. z dnia 02 lutego 1996 roku. II URN 3/95.1 EX nr 24774).

W związku z powyższym ubezpieczony miał szerokie możliwości udowodnienia faktu świadczenia stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach w spornych okresach jego zatrudnienia, przy zastosowaniu różnorodnych środków dowodowych.

Decydującą rolę w analizie charakteru pracy wnioskodawcy z punktu widzenia uprawnień emerytalnych ma możliwość jej zakwalifikowania pod którąś z pozycji jednego z wykazów. Stanowiących załączniki do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego (por. wyrok S.N. z dnia 01 czerwca 2010 r., II UK 21/10, LEX nr 619638).

Z treści przepisu § 2 ust. 1 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego wynika zaś, że do zaliczenia okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze do okresów pracy uzasadniających prawo do świadczeń na zasadach określonych w tym rozporządzeniu konieczne jest, aby praca ta była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Dla zaliczenia spornych okresów zatrudnienia niezbędne jest zatem ustalenie, że w okresach tych H. D. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy wykonywał prace w szczególnych warunkach, o których mowa w wykazie, stanowiącym załącznik do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego.

Z faktu, że właściwy minister, kierownik urzędu centralnego czy centralny związek spółdzielczy, w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych, ustalił w podległych i nadzorowanych zakładach pracy, że dane stanowisko pracy jest stanowiskiem pracy w szczególnych warunkach, może płynąć domniemanie faktyczne, że praca na tym stanowisku w istocie wykonywana była w takich warunkach i odwrotnie, brak konkretnego stanowiska pracy w takim wykazie może - w kontekście całokształtu ustaleń faktycznych stanowić negatywną przesłankę dowodową (por. wyrok S.N. z dnia 16 listopada 2010 r., I U 124/10. LEX nr 707404).

W przypadku ustalenia, że stanowisko pracy ubezpieczonego widniejące na dokumentach dotyczących spornych okresów zatrudnienia, figuruje w wykazie stanowiącym załącznik do właściwego zarządzenia resortowego, zachodziłoby zatem domniemanie faktyczne, że w okresach zatrudnienia na tym stanowisku wykonywał on prace w szczególnych warunkach.

Sąd Apelacyjny zauważył, że stanowisko palacza co. i palacza kotłów wysokoprężnych nie są wymienione w pkt 1-55, poz. 1 „Prace przy wytwarzaniu, przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych", działu II „W energetyce", ani w pkt 1 -7. poz. 1 ..Prace nie zautomatyzowane palaczy i rusztowych kotłów parowych lub wodnych typu przemysłowego", działu XIV „Prace różne" wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia Nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12 sierpnia 1983 r. w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach.

Tym samym zasadne jest przyjęcie, że w odniesieniu do okresów zatrudnienia na tych stanowiskach nie zachodzi domniemanie faktyczne, że H. D. wykonywał prace w szczególnych warunkach, o których mowa w dziale II lub w poz. 1. działu XIV wykazu A rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego.

Dla zakwalifikowania spornych okresów zatrudnienia ubezpieczonego jako okresów zatrudnienia u szczególnych warunkach, o których mowa w poz. 1. działu XIV wykazu A rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego nieodzowne jest aby w tych okresach: po pierwsze wykonywał prace palacza lub rusztowego, po drugie prace te były nie zautomatyzowane i po trzecie odbywały się przy obsłudze kotłów parowych lub wodnych typu przemysłowego. W przedmiotowej sprawie nie budziło wątpliwości ani nie stanowiło przedmiotu sporu fakt wykonywania przez wnioskodawcę w spornych okresach zatrudnienia pracy palacza. a spór dotyczył kwestii, czy prace te były zautomatyzowane oraz związane z obsługą kotłów parowych lub wodnych typu przemysłowego.

W ocenie Sądu II instancji przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe, a w szczególności dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu techniki cieplnej z dnia 07 lutego 2014 r. (k. 58-59 akt sprawy), uzupełnionej opiniami tego biegłego: z dnia 12 marca 2014 r. (k. 80-82 akt sprawy) i z dnia 07 kwietnia 2014 r. (k. 103 akt sprawy) wskazywał jednoznacznie, że w spornych okresach zatrudnienia H. D. wykonywał on prace przy obsłudze kotłów wodnych typu przemysłowego.

Sąd ten nie podzielił stanowiska, zgodnie z którym kotłami grzewczymi typu przemysłowego nie są kotły nie pracujące na potrzeby przemysłu, co wynikało jasno opinii biegłego, jednak wskazał, że nie podzielił stanowiska, że piece te nie były zautomatyzowane. Ze sporządzonych opinii wynikało bowiem, że kotły te w pojęciu technicznym były częściowo zmechanizowane, ponieważ niektóre podstawowe czynności związane z utrzymaniem ruchu tych kotłów były wykonywane mechanicznie., co potwierdzały zeznania świadków. W konsekwencji nie można uznać, że wnioskodawca wykonywał nie zautomatyzowane prace palaczy i rusztowych kotłów wodnych typu przemysłowego.

Podlegający zaliczeniu na dzień 01 stycznia 1999 r. łącznie 5 lat, 10 miesięcy i 25 dni, a zatem mniej, aniżeli wymagań) okres co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach (art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej w zw. z § 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego).

Uznając apelację organu rentowego za zasadną, działając na mocy art. 386 § 1 k.p.c. Sąd Apelacyjny w Gdańsku orzekł, jak w sentencji wyroku stosownie do art. 386 § 1 k.p.c.

Skargę kasacyjną od tego wyroku złożył ubezpieczony.

Wyrokiem z dnia 6 grudnia 2016r. w sprawie II UK 451/15 Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok Sądu Apelacyjnego i sprawę przekazał do ponownego rozpoznania oraz orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego. Sąd Najwyższy podkreślił że nie był właściwy punkt wyjścia przyjęty w zaskarżonym wyroku, że skoro zarządzenia resortowe nie wymienia pracy palacza takiej, jak skarżącego to nie ma podstaw domniemanie, że był to praca w szczególnych warunkach. Z tej przyczyny, że podstawą prawną nie są regulacje nieobowiązujących zarządzeń resortowych, lecz regulacja rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. Po wtóre decydujące znaczenie ma jakie czynności były wykonywane, stąd wymagana jest pełna ocena czy były to prace niezautomatyzowane. Nieuprawnione jest założenia, że skoro praca kotła był częściowo zmechanizowana, to wykluczone są prace nie zautomatyzowane palacza.

Sąd Apelacyjny przy ponownym rozpoznaniu sprawy, po przesłuchaniu wnioskodawcy w charakterze strony na okoliczność charakteru wykonywanej pracy, wyrokiem z dnia 24 marca 2017r. sygn. akt III AUA 199/17 oddalił apelację organu rentowego. Sąd Apelacyjny uznał, że wnioskodawca na stanowisku palacza w spornym okresie wykonywał szereg czynności ręcznie aby zapewnić prawidłowe funkcjonowanie kotłów. Analiza powyższych czynności doprowadziła Sąd Apelacyjny do uznania, że wnioskodawca w spornych okresach wykonywał przez co najmniej 15 lat prace nie zautomatyzowane palaczy i rusztowych kotłowe parowych lub wodnych typu przemysłowego, dlatego też spełnił wszystkie przesłanki do przyznania mu prawa do emerytury

/dowód: opinie biegłego, zeznania świadków, wyroki sądów wraz z uzasadnieniami w sprawie IV U 554/13 Sądu Okręgowego w Elblągu/

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jako bezzasadne podlegało oddaleniu.

Istota sporu w niniejszej sprawie sprowadzała się do rozstrzygnięcia kwestii, czy odwołującemu przysługują odsetki za opóźnienie w przyznaniu emerytury.

Odwołujący podnosił, że organ rentowy ponosi odpowiedzialność za opóźnienie w przyznaniu emerytury i w związku tym przysługują mu odsetki. W jego ocenie opóźnienie w wypłacie świadczenia spowodowane było błędną interpretacją przepisów, a zwłaszcza odwołaniem się do przepisów resortowych, które nie są źródłem prawa.

Nadto pełnomocnik wnioskodawcy podniósł, że ubezpieczony był zatrudniony w (...) w O. (...) w (...) sp. z o.o. w I. na różnie nazywanym w poszczególnych okresach pracy stanowisku palacza. W zakładzie od lat 70-tych funkcjonowały te same kotły i było tak również w dacie orzekania o prawie H. D. do emerytury. Pracowało na nich wielu palaczy, którzy przeszli na wcześniejsze emerytury i albo ZUS nie podnosił w ich sprawach w ogóle kwestii rodzaju tych kotłów albo była ona wyjaśniana dowodowo. Zatem z urzędu organ rentowy miał wielokrotnie weryfikowaną wiedzę w tym zakresie. Również pełnomocnikowi wnioskodawcy jest, z racji występowania przed Sądem Okręgowym w Elblągu IV Wydziałem Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w innych sprawach podobnych, wiadomo, że urządzenia w miejscu pracy wnioskodawcy podlegały już badaniu przez biegłego i potwierdzał on ich rodzaj oraz fakt, że praca na nich winna być uznana za świadczoną w warunkach szczególnych.

Wskazać należy, że zgodnie z art. 118 ust. 1 ustawy emerytalno-rentowej, organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji, z uwzględnieniem ust. 2 i 3 oraz art. 120. Z kolei w myśl ust. 1a. powołanego przepisu w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego. Jeżeli w wyniku decyzji zostało ustalone prawo do świadczenia oraz jego wysokość, organ rentowy dokonuje wypłaty świadczenia w terminie określonym w ust. 1. (ust. 2). Stosownie do ust. 3 powołanego przepisu jeżeli na podstawie przedstawionych środków dowodowych nie jest możliwe ustalenie prawa lub wysokości świadczenia, za datę wyjaśnienia ostatniej okoliczności, o której mowa w ust. 1, uważa się datę końcową dodatkowego terminu do przedstawienia niezbędnych dowodów, wyznaczonego przez organ rentowy, albo datę przedstawienia tych dowodów. Przy dokonywaniu wypłaty wynikającej z decyzji ponownie ustalającej prawo do świadczenia lub jego wysokość, ust. 1-3 stosuje się odpowiednio, z zastrzeżeniem ust. 5(ust.4). Z kolei zgodnie z ust. 5 w/w przepisu wypłata świadczenia wynikająca z decyzji, o której mowa w ust. 4, następuje w najbliższym terminie płatności świadczenia albo w następnym terminie płatności, jeżeli okres między datą wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji a najbliższym terminem płatności jest krótszy niż 30 dni.

Natomiast zgodnie z art. 85 ust. 1 ustawy o sus, jeżeli Zakład - w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych - nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności.

Dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy konieczne jest zatem ustalenie pojęcia wyjaśnienia ostatniej okoliczności oraz zakresu zastosowania art. 118a powołanej ustawy.

W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 września 2007 r. w sprawie P 11/07 (OTK –A 2007/8/97). W powyższym orzeczeniu Trybunał Konstytucyjny wskazał, że art. 118 ust. 1a ustawy emerytalno-rentowej rozumiany w ten sposób, że za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uznaje się dzień wpływu prawomocnego orzeczenia tylko w sytuacji, gdy za nieustalenie tych okoliczności nie ponosi odpowiedzialności organ rentowy, jest zgodny z art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz nie jest niezgodny z art. 45 ust. 1 Konstytucji.

W uzasadnieniu powyższego wyroku Trybunał Konstytucyjny wskazał, iż jak podnosi się w doktrynie i orzecznictwie, "wyjaśnienie okoliczności niezbędnych do wydania decyzji" polegać może, między innymi, na: przedłożeniu przez wnioskodawcę brakujących dowodów lub złożeniu stosownego oświadczenia (o ile zaniedbano uczynić tego we wniosku), rozstrzyganiu (w rozmowie osobistej, telefonicznie, faksem lub w drodze korespondencji) z wnioskodawcami, pracodawcami (płatnikami składek), urzędami oraz innymi podmiotami wątpliwości powstałych przy analizie dokumentacji, zwłaszcza dotyczącej przebiegu zatrudnienia i wysokości zarobków, ocenie rozbieżności występujących w materiale dowodowym, uzyskaniu orzeczenia lekarza orzecznika w sprawach świadczeń, do których prawo uzależnione jest od stwierdzenia niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji, rachunkowym wyliczeniu wysokości świadczenia (por. wyrok SN z 8 stycznia 1991 r., sygn. akt II URN 120/90 oraz K. Antonów, M. Bartnicki, Ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Komentarz, Warszawa 2007, s. 402). Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, należy zgodzić się z twierdzeniem, że przez wyjaśnienie "ostatniej niezbędnej okoliczności" trzeba rozumieć wyjaśnienie ostatniej okoliczności koniecznej do ustalenia samego istnienia prawa wnioskodawcy do świadczenia. Organ rentowy nie powinien zatem zwlekać (nawet dążąc do korzystniejszego ustalenia uprawnień zainteresowanego) z wydaniem decyzji do czasu rozstrzygnięcia okoliczności, które mogą mieć wpływ na nieznaczne podwyższenie świadczenia (por. K. Antonów, M. Bartnicki, op.cit., s. 402).

Trybunał Konstytucyjny podkreślił, że wydanie przez organ rentowy niezgodnej z prawem decyzji odmawiającej wypłaty świadczenia w sytuacji, gdy było możliwe wydanie decyzji zgodnej z prawem, w szczególności, gdy ubezpieczony wykazał wszystkie przesłanki świadczenia, oznacza, że opóźnienie w spełnieniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które organ rentowy ponosi odpowiedzialność, choćby nie można było mu zarzucić niestaranności w wykładni i zastosowaniu prawa (por. wyrok SN z 25 stycznia 2005 r., sygn. akt I UK 159/04, OSNP nr 19/2005, poz. 308). Nadto Trybunał Konstytucyjny wskazał, iż w doktrynie zwraca się uwagę, że regulacja zawarta w art. 118 ust. 1a ustawy emerytalno-rentowej stwarza możliwość uniknięcia wypłaty odsetek przez organ rentowy w sytuacji, w której odmówi on ustalenia prawa do świadczenia (albo kwestionować będzie jego wysokość), ze względu na istnienie wątpliwości co do spełnienia przesłanek nabycia świadczenia. We wszystkich wypadkach, gdy postępowanie wyjaśniające przedłużyłoby się z przyczyn leżących po stronie organu rentowego, w jego interesie będzie wydanie decyzji odmownej i zmuszenie tym samym zainteresowanego do skierowania sprawy na drogę sądową (zob. K. Ślebzak, Prawna problematyka odsetek za opóźnienie w ustalaniu świadczeń z ubezpieczenia emerytalno-rentowego, "Przegląd Sądowy" nr 2/2006, s. 96).

W ocenie Trybunału Konstytucyjnego istotne znaczenie dla tej wykładni ma także użycie w kwestionowanym przepisie wyrazu "również". To znaczy, że dzień doręczenia prawomocnego orzeczenia sądu, w razie gdy prawo do świadczenia zostało ustalone przez sąd, nie jest jedynym możliwym początkiem biegu terminu wydania przez organ rentowy decyzji w sprawie ustalenia prawa do świadczenia i wypłaty tego świadczenia. Początek biegu tego terminu można wskazać wcześniej - byłby to dzień, w którym organ rentowy mógł ustalić to prawo, gdyby działał prawidłowo.

Trybunał Konstytucyjny wyraźnie podkreślił, że normę wyrażoną w kwestionowanym art. 118 ust. 1a ustawy emerytalno-rentowej należy odczytać w następujący sposób: za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji w sprawie świadczenia rentowego lub emerytalnego uznaje się dzień wpływu do organu rentowego prawomocnego orzeczenia sądu ustalającego prawo do tego świadczenia, o ile za nieustalenie tych okoliczności we wcześniejszym terminie nie ponosi odpowiedzialności organ rentowy.

Warto także zwrócić uwagę na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2005 r. w sprawie I UK 159/04 (OSNP 2005/19/308) , w którym Sąd Najwyższy wskazał, że wydanie przez organ rentowy niezgodnej z prawem decyzji odmawiającej wypłaty świadczenia w sytuacji, gdy było możliwe wydanie decyzji zgodnej z prawem, w szczególności, gdy ubezpieczony wykazał wszystkie przesłanki świadczenia, oznacza, że opóźnienie w spełnieniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które organ rentowy ponosi odpowiedzialność, choćby nie można było mu zarzucić niestaranności w wykładni i zastosowaniu prawa. W uzasadnieniu powyższego wyroku Sąd Najwyższy podkreślił, że organ rentowy mógłby uwolnić się od obowiązku wypłaty odsetek, gdyby wykazał, że opóźnienie w wypłaceniu świadczenia było następstwem okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności (art. 85 ust. 1 zd. drugie ustawy o sus). Przepis ten stanowi o okolicznościach, za które organ nie ponosi odpowiedzialności, a więc okolicznościach od niego niezależnych. Niewystarczające jest więc wykazanie wyłącznie braku winy w odmowie wypłaty świadczenia, ale konieczne jest także stwierdzenie, że po stronie organu rentowego nie występowały żadne okoliczności, za które ponosi on odpowiedzialność.

Zdaniem Sądu Okręgowego po stronie ubezpieczonego występował obowiązek wykazania wszystkich przesłanek niezbędnych do przyznania prawa do emerytury, w tym spornej przesłanki wykonywania pracy w szczególnych warunkach, wymienionej w dziale XIV prace różne- prace nie zautomatyzowane palaczy i rusztowych kotłów parowych lub wodnych typu przemysłowego w/w rozporządzenia z 17 lutego 1983r. Wnioskodawca temu obowiązkowi nie sprostał, gdyż złożone przez niego świadectwa i zaświadczenie mogły budzić wątpliwości co do charakteru wykonywanej przez niego pracy. Dopiero postępowanie sądowe pozwoliło w sposób nie budzący wątpliwości ten charakter pracy ustalić, a stało się to możliwe dopiero po przeprowadzeniu szeregu dowodów: z zeznań świadków, opinii biegłego oraz dowodu z przesłuchania strony.

Dlatego, dla oceny czy istnieje obowiązek zapłaty odsetek za opóźnienie w wypłacie świadczenia, miały znaczenie okoliczności dotyczące przebiegu postępowania sądowego. W postępowaniu tym ustalono bowiem ostatnią przesłankę do ustalenia prawa i wypłaty świadczenia, których wykazanie ciążyło na ubezpieczonym, a które nie były znane (nie mogły być znane) organowi rentowemu (por. uzasadnienie wyroku z dnia 27.09.2002r., II UK 214/02, OSNP 2004 nr 5, poz. 89 oraz wyrok z dnia 22.04.2004r., III UA 1/04, OSNP 2004 nr 23, poz. 406).

We wskazanym wyroku z dnia 27.09.2002 r., II UK 214/02, Sąd Najwyższy stwierdził, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest obowiązany do zapłaty odsetek w wysokości określonej przepisami prawa cywilnego wówczas, gdy nie dokona wypłaty świadczeń w terminach przewidzianych w przepisach dotyczących ich przyznawania i wypłacania w następstwie okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność. Podobnie w wyroku z dnia 7 października 2004r., II UK 485/03 (OSNP 2005 nr 10, poz. 147) Sąd Najwyższy stwierdził, że do przewidzianego w art. 85 ust. 1 zd. drugie ustawy o sus wyłączenia obowiązku wypłaty odsetek nie jest wystarczające wykazanie, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie ponosi winy w powstaniu opóźnienia. Oznacza to, że jeżeli organ rentowy wydaje bezprawną decyzję o odmowie wypłaty świadczenia w sytuacji, gdy możliwe było wydanie decyzji zgodnej z prawem, a w szczególności, gdy ubezpieczony wykazał wszystkie przesłanki świadczenia, to opóźnienie nie jest następstwem okoliczności, za które organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności w rozumieniu art. 85 ust. 1 zd. drugie ustawy o sus. W niniejszej sprawie taka sytuacja nie zachodziła.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 kwietnia 2010 r., sygn. akt I UK 345/09 stwierdził, że organ rentowy ponosi odpowiedzialność za odmowę przyznania świadczenia, jeżeli niezbędne okoliczności faktyczne uzasadniające nabycie prawa zostały ustalone w postępowaniu przed tym organem a odmowa przyznania świadczenia jest wynikiem błędu w wykładni lub zastosowaniu prawa materialnego. W takim przypadku późniejsze wydanie prawomocnego wyroku sądu ubezpieczeń społecznych przyznającego świadczenie i wpływ tego wyroku do organu rentowego nie mają znaczenia dla biegu terminu do wydania decyzji, od upływu którego ubezpieczonemu przysługują odsetki (art. 85 ust. 1 ustawy o sus w zw. z art. 118 ust. 1 i 1a ustawy emerytalno-rentowej). W przedmiotowej sprawie ustalenie

W wyroku z dnia 21 kwietnia 2009 r. (I UK 345/08 LEX 551000) Sąd Najwyższy stwierdził, że organ rentowy nie ma obowiązku wypłaty odsetek od świadczenia rentowego przyznanego w terminie 30 dni od wpływu prawomocnego wyroku sądu zmieniającego uprzednią decyzję tego organu odmawiającą prawa do renty, jeżeli rozstrzygnięcie sprawy w postępowaniu odwoławczym uzasadnione było ustaleniami, które nie były i nie mogły być znane organowi rentowemu z uwagi na ograniczenia dowodowe obowiązujące w postępowaniu przed tym organem, a taka sytuacja w ocenie sądu miała w postępowaniu administracyjnym dotyczącym ubezpieczonego.

Sąd Najwyższy wskazał, iż zawarte w art. 85 ust. 1 ustawy o sus określenie „nie ustalił prawa do świadczenia” oznacza zarówno niewydanie w terminie decyzji przyznającej świadczenie jak i wydanie decyzji odmawiającej przyznania świadczenia, mimo spełnienia warunków do jego uzyskania. W tym ostatnim wypadku chodzi sytuacje, w których organ rentowy odmawiając przyznania prawa do świadczenia naruszył przepisy prawa materialnego określające przesłanki nabycia prawa do świadczenia pieniężnego z ubezpieczenia społecznego, przy czym dla powstania obowiązku wypłaty odsetek konieczne jest stwierdzenie naruszenia prawa przez organ rentowy prawomocnym wyrokiem sądu zmieniającym decyzję organu rentowego i przyznającym prawo do tego świadczenia. W uzasadnieniu tego wyroku Sąd Najwyższy wskazał, że przewidziane w art. 85 ust. 1 zd. drugie ustawy o sus wyłącznie obowiązku organu rentowego wypłaty odsetek nie jest uzależnione od wykazania, iż organ rentowy nie ponowi winy w powstaniu opóźnienia. Zawarte w tym przepisie określenie „okoliczności, za które zakład nie ponosi odpowiedzialności” jest bardziej zbliżone znaczeniowo do używanego w przepisach prawa określenia „przyczyn niezależnych od organu”, co oznacza, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest obowiązany do wypłaty odsetek nie tylko wtedy, gdy nie ponosi winy w opóźnieniu, lecz także wtedy, gdy opóźnienie w ustaleniu i wypłacie świadczenia jest skutkiem innych przyczyn niezależnych od Zakładu.

Błąd w wykładni lub niewłaściwym zastosowaniu prawa jest popełniany wówczas, gdy na podstawie prawidłowo i kompletnie zebranego materiału dowodowego i po ustaleniu niezbędnych okoliczności organ rentowy wydaje decyzję odmawiającą ustalenia prawa, ponieważ błędnie dokonuje interpretacji obowiązujących regulacji w przedmiotowym stanie faktycznym. W takiej sytuacji sąd nie uzupełnia ustaleń faktycznych dokonanych przez organ rentowy. W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że wydanie przez organ rentowy niezgodnej z prawem decyzji odmawiającej wypłaty świadczenia w sytuacji, gdy było możliwe wydanie decyzji zgodnej z prawem oznacza, że opóźnienie jest następstwem okoliczności, za które ten organ ponosi odpowiedzialność, choćby nie można mu było zarzucić niestaranności w wykładni i zastosowaniu prawa (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2005 r., I UK 159/04, OSNP 2005 nr 19, poz. 308, czy wyrok z dnia 14 września 2007 r., III UK 37/07, OSNP 2008 nr 21-22, poz. 326). Jeżeli zatem organ rentowy dokonał nieprawidłowej wykładni lub błędnego zastosowania prawa, to ubezpieczonemu należą się odsetki od kwoty świadczenia przyznanego wyrokiem sądu liczone od upływu terminu, w którym organ rentowy powinien był wydać prawidłową decyzję uwzględniającą wniosek.

Sąd Najwyższy podkreślił, iż przez wyjaśnienie "ostatniej niezbędnej okoliczności" trzeba rozumieć wyjaśnienie ostatniej okoliczności koniecznej do ustalenia samego istnienia prawa wnioskodawcy do świadczenia. Wyjaśnienie okoliczności niezbędnej do wydania decyzji oznacza dokonanie czynności mającej na celu ustalenie stanu faktycznego, czyli przeprowadzenie dowodów i ich ocenę.

W ocenie Sądu Okręgowego w niniejszej sprawie mimo błędną wykładni przepisów przez organ rentowy, która polegała na odwołaniu się do przepisów resortowych, które nie są źródłem prawa, organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za niewyjaśnienie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji albowiem na podstawie zebranych w postępowaniu administracyjnym dowodów nie był w stanie ustalić okoliczności faktycznych niezbędnych dla wydania decyzji. W ocenie sądu bez znaczenia dla tych ustaleń były ustalenia w innych postępowaniach administracyjnych pracowników tej samej firmy zatrudnionych na stanowisku palaczy, czy też opinie biegłych wydane w ich sprawach sądowych. Abstrahując od tego, że nie są one wiążące dla organu rentowego jako wydane w w innej sprawie, organ rentowy posiadając wątpliwości co do charakteru wykonywanej pracy przez ubezpieczonego nie miał możliwości przesłuchania świadków (zresztą nie powołanych w postępowaniu administracyjnym) z uwagi na ograniczenia dowodowe.

W konsekwencji wskazać należy, iż przesłanki uzasadniające przyznanie odwołującemu emerytury zostały stwierdzone w sposób jednoznaczny dopiero w toku postępowania sądowego, co w konsekwencji powoduje, iż decyzja organu rentowego o przyznaniu świadczenia winna zapaść najpóźniej w terminie 30 dni od dnia od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji.

Mając powyższe na względzie, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 kpc należało odwołanie oddalić – pkt I wyroku.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3, art. 99 i 108 § 1 k.p.c. zasądzając od wnioskodawcy na rzecz organu rentowego kwotę 180 złotych w oparciu o § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2015, poz.1804- w brzmieniu na dzień wniesienia odwołania).