Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IX Ca 753/18

POSTANOWIENIE

Dnia 28 grudnia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie IX Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSO Mirosław Wieczorkiewicz (spr.)
Sędziowie SO:	Jacek barczewski, Agnieszka Żegarska
Protokolant:	pracownik sądowy Izabela Ważyńska

po rozpoznaniu w dniu 5 grudnia 2018 r. w Olsztynie na rozprawie

sprawy z wniosku J. R. i A. R.

z udziałem (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w G.

o ustanowienie służebności przesyłu

na skutek apelacji uczestnika od postanowienia Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 20 lutego 2018 r., sygn. akt X Ns 623/16,

p o s t a n a w i a:

I. zmienić zaskarżone postanowienie w ten sposób, że:

a/ uchylić punkt 4 oraz oddalić wniosek w tym zakresie,

b/ zasądzoną w punkcie 6 kwotę 74.303,-zł obniżyć do kwoty 73.482,- zł (siedemdziesiąt trzy tysiące czterysta osiemdziesiąt dwa),

II. oddalić apelację w pozostałym zakresie;

III. koszty postępowania apelacyjnego wnioskodawcy i uczestnik ponoszą każdy w zakresie związanym ze swoim udziałem w sprawie.

Jacek Barczewski Mirosław Wieczorkiewicz Agnieszka Żegarska

Sygn. akt IX Ca 753/18

UZASADNIENIE

Wnioskodawcy wnieśli o ustanowienie służebności przesyłu na rzecz uczestnika w zamian za wynagrodzenie, w zakresie strefy ochronnej, wzdłuż linii energetycznych 15 kV i 0,4 kV na nieruchomości stanowiącej działki nr (...) położonych odpowiednio w obrębach (...) M.,(...) G. i (...) P., dla których Sąd Rejonowy w Olsztynie prowadzi księgi wieczyste nr (...) oraz Sąd Rejonowy w Ostródzie prowadzi księgę wieczystą nr (...). Wnieśli również o zasądzenie od uczestnika kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazali, że są współwłaścicielami działek:

- o numerze ewidencyjnym (...) w obrębie (...) M., dla której Sąd Rejonowy w Ostródzie prowadzi księgę wieczystą nr (...), nabytej w dniu 24 kwietnia 2001r.;

- o numerze ewidencyjnym (...) w obrębie (...) P., dla której Sąd Rejonowy w Olsztynie prowadzi księgę wieczystą nr (...), nabytej w dniu 27 maja 1983r.;

- o numerze ewidencyjnym (...) w obrębie(...) G., dla której Sąd Rejonowy w Olsztynie prowadzi księgę wieczystą nr (...),

- o numerze ewidencyjnym (...) w obrębie (...) G., dla której Sąd Rejonowy w Olsztynie prowadzi księgę wieczystą nr (...), nabytej w dniu 14 czerwca 1999 r.;

- o numerze ewidencyjnym (...) w obrębie (...) P., dla której Sąd Rejonowy w Olsztynie prowadzi księgę wieczystą nr (...), nabytej w dniu 14 czerwca 1999r.;

- o numerze ewidencyjnym (...) w obrębie P., dla której Sąd Rejonowy w Olsztynie prowadzi księgę wieczystą nr (...), nabytej w dniu 10 lutego 1984r.

Wnioskodawcy podali, że na wskazanych nieruchomościach znajdują się dwie linie elektroenergetyczne: 0,15 kV i 0,4 kV wchodzące w skład przedsiębiorstwa uczestnika. Zgodnie z dokumentacją techniczną wykonaną przez wnioskodawców linia 0,4 kV ma długość 20 m, której strefa ochronna wynosi w poziomie od skrajnych przewodów po 3 m, co wynosi 138 m^{(
2)}. Linia 15 kV jest długości 2784 m, której strefa ochronna wynosi w poziomie od skrajnych przewodów po 5 m, co wynosi 27960 m^{(
2)}.

Uczestnik postępowania wniósł o oddalenie wniosku i podniósł zarzut nabycia służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu przez zasiedzenie.

W uzasadnieniu wskazał, że jest właścicielem linii posadowionych na nieruchomościach:
- numer działki (...) obręb(...) M. linia napowietrzna SN 15 kV O.-S., odgałęzienie od stacji transformatorowej O.- (...) M., o długości około 1.182 m, oparta na 11 słupach przelotowych P ŻN-12,
- numer działki (...) obręb (...) P. linia napowietrzna SN 15 kV w relacji O.-S. o długości około 260 m, oparta na 3 słupach rozkracznych ŻN-12 oraz linia napowietrzna SN 15 kV odgałęzienie do stacji transformatorowej O.- (...) P. W. o długości ok. 98 m, oparta na 1 słupie rozkracznym,
- numer działki (...) obręb (...) P. linia napowietrzna SN 15 kV odgałęzienie do stacji transformatorowej os- (...) P. W. o długości około 266 m, oparta na słupie odporowo-narożnym, rozkracznym i słupie przelotowym, słup[owa stacja transformatorowa STSa, O. – (...) P. W. oraz izolowana linia napowietrzna nN 0,4 kV ze stacji transformatorowej os - (...) P. W. o długości ok. 116 m, oparta na 2 słupach przelotowych,
- numer działki (...) obręb(...) P. linia napowietrzna nN 0,4 kV ze stacji transformatorowej os- (...) P. W. o długości ok. 4 m oparta na słupie rozkracznym K NŻ-10. Ponadto od tego słupa odchodzi przyłącze izolowane do nieruchomości sąsiedniej długości ok. 3 m i do drugiej nieruchomości sąsiedniej o długości ok. 17 m Wnioskodawca również jest zasilany z tego słupa linią kablową nN 0,4 kV, dla której w księdze wieczystej KW nr (...) ustanowiona jest służebność przesyłu,
- numer działki (...) obręb (...) G. linia napowietrzna SN 15 kV O.-S., odgałęzienie od stacji transformatorowej O.- (...) G. G.. Rolne, o długości ok. 717 m, oparta na 8 słupach przelotowych
- numer działki (...) obręb (...) G. linia napowietrzna SN 15 kV O.-S., odgałęzienie do stacji transformatorowej O.- (...) G. G.. Rolne, o długości ok. 105 m, oparta na słupie rozkracznym z podporą.

L. te posadowione zostały w:

- 1975r. w przypadku linii SN 15 kV M. na działce (...) obręb M.,

- 1977r. w przypadku odgałęzienia linii SN 15 kV do stacji G. posadowionej na działkach (...) obręb. (...) G. oraz (...)obręb (...) G.,
- 1978r. w przypadku linii głównej O.-S. z odgałęzieniami do stacji P. W. posadowionych na działkach (...) obręb (...) P., (...) obręb (...) P. oraz (...) obręb P.,
- 1987r. w przypadku linii SN 15 kV odgałęzienie do P. posadowionych na działkach o nr (...) obręb (...) P., (...)obręb(...) P..

W związku z tym uczestniczka podniosła zarzut zasiedzenia służebności o treści służebności przesyłu:
- z dniem 24 października 2005r. obciążającej nieruchomość o nr (...) obręb (...) M.,

- z dniem 12 maja 2007r. obciążającej nieruchomość o nr (...)obręb(...) G.,

- z dniem 22 sierpnia 2008r. obciążającej nieruchomość o nr (...)obręb P., (...)obręb (...) P. oraz (...) obręb(...) P.,
- z dniem 20 listopada 2007r. obciążającej nieruchomość o nr (...)obręb (...) P., (...)obręb(...) P..

Uczestnik postępowania w uzasadnieniu swojego stanowiska podał, że wybudowanie przedmiotowych urządzeń na nieruchomości wnioskodawców nastąpiło w czasie obowiązywania ustawy z dnia 6 lipca 1950r. o powszechnej elektryfikacji wsi i osiedli. Na tej podstawie poprzednik prawny uczestniczki mógł przeprowadzić inwestycje liniowe. Zdaniem uczestnika bezpośrednim następstwem tego zapisu było wybudowanie urządzeń przesyłowych bez konieczności uzyskania zgody właścicieli nieruchomości, zaś pośrednim to, że właściciel takiej nieruchomości doznał trwałego ograniczenia prawa o charakterze zbliżonym do służebności gruntowej. Uczestnik wskazywał również, że na tle tych przepisów właściciele nieruchomości doznali trwałego ograniczenia prawa o charakterze zbliżonym do służebności gruntowej, w związku z czym na drodze analogii należy się odwoływać do przepisów art. 285 kc i następne. Zdaniem uczestnika, przy uwzględnieniu okresu, jaki upłynął od momentu posadowienia spornych urządzeń pozwala on przyjąć, że uczestnik nabył służebność gruntową o treści odpowiadającej treści służebności przesyłu.

Pismem procesowym z dnia 7 kwietnia 2017r. wnioskodawcy doprecyzowali złożony wniosek wskazując uprawnienia składające się na służebność przesyłu, która ma zostać ustanowiona na rzecz uczestnika.

Postanowieniem z dnia 20 lutego 2018r. Sąd Rejonowy w Olsztynie postanowił:

1. na nieruchomości będącej własnością wnioskodawcy J. R., położonej w obrębie ewidencyjnym P., gmina O., składającej się z działki nr (...) o powierzchni 5,6200 ha oraz działki nr (...) o powierzchni 4,1900 ha, dla której Sąd Rejonowy w Olsztynie VI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) - ustanowić na rzecz uczestnika (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w G. służebność przesyłu polegającą na uprawnieniu do korzystania z posadowionych na tej nieruchomości urządzeń elektroenergetycznych w postaci napowietrznej przesyłowej linii elektroenergetycznej średniego napięcia SN 15 kV relacji O. - Sarnin oraz SN 15 kV odgałęzienie do stacji transformatorowej O.- (...) P. W., pięciu słupów żelbetowych, w tym czterech dwuramiennych i jednego słupa pojedynczego (działka nr (...)), linii elektroenergetycznej średniego napięcia SN 15 kV -odgałęzienie do stacji transformatorowej O.- (...) P. W., dwóch pojedynczych słupów żelbetowych, jednego żelbetowego słupa dwuramiennego z podporą, żelbetowego słupa ezteroramiennego, na którym znajduje się słupowa stacja transformatorowa, linii niskiego napięcia nN 0,4kV przebiegającej od transformatora na słupie w kierunku zachodnim, linii niskiego napięcia nN 0,4kV - obwód (...)-03 S. E-7 ze stacji P. W. Jednego pojedynczego słupa żelbetowego, jednego podwójnego słupa żelbetowego (działka nr (...)) - zgodnie z ich przeznaczeniem, w szczególności dostępu oraz dojazdu w zakresie niezbędnym do ich prawidłowego i niezakłóconego działania, konserwacji, modernizacji, remontów i rozbiórki - w granicach oznaczonych na mapach będących załącznikami nr 21 i 22 do opinii biegłego sądowego J. K. znajdujących się na kartach 423 i 424 akt sprawy, stanowiących integralną część orzeczenia;

2. na nieruchomości będącej własnością wnioskodawców J. R. i A. R., położonej w obrębie ewidencyjnym G., gmina O., stanowiącej działkę nr (...) o powierzchni 31,1541 ha, dla której Sąd Rejonowy w Olsztynie VI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą Nr (...) - ustanowić na rzecz uczestnika (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w G. służebność przesyłu polegającą na uprawnieniu do korzystania z posadowionych na tej nieruchomości urządzeń elektroenergetycznych w postaci napowietrznej przesyłowej linii elektroenergetycznej średniego napięcia SN 15 kV relacji O. - Sarnin odgałęzienie do stacji transformatorowej O.- (...) G. Gospodarstwo Rolne, jednego dwuramiennego słupa żelbetowego z podporą - zgodnie z ich przeznaczeniem, w szczególności dostępu oraz dojazdu w zakresie niezbędnym do ich prawidłowego i niezakłóconego działania, konserwacji, modernizacji, remontów i rozbiórki - w granicach oznaczonych na mapie będącej załącznikiem nr 24 do opinii biegłego sądowego J. K. znajdującej się na karcie 426 akt sprawy, stanowiącej integralną część orzeczenia;

3. na nieruchomości będącej własnością wnioskodawców J. R. i A. R., położonej w obrębie ewidencyjnym G., gmina O., składającej się z działki nr (...) o powierzchni 0,0600 ha oraz działki nr (...) o powierzchni 31,0902 ha, dla której Sąd Rejonowy w Olsztynie VI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą Nr (...) -ustanowić na rzecz uczestnika (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w G. służebność przesyłu polegającą na uprawnieniu do korzystania z posadowionych na tej nieruchomości urządzeń elektroenergetycznych w postaci napowietrznej przesyłowej linii elektroenergetycznej średniego napięcia SN 15 kV O. - Sarnin, odgałęzienie do stacji transformatorowej O. - (...) G. G.. Rolne, ośmiu pojedynczych słupów żelbetowych - zgodnie z ich przeznaczeniem, w szczególności dostępu oraz dojazdu w zakresie niezbędnym do ich prawidłowego i niezakłóconego działania, konserwacji, modernizacji, remontów i rozbiórki - w granicach oznaczonych na mapie będącej załącznikiem nr 23 do opinii biegłego sądowego J. K. znajdującej się na karcie 425 akt sprawy, stanowiącej integralną część orzeczenia,

4. na nieruchomości będącej własnością wnioskodawcy J. R., położonej w obrębie ewidencyjnym P., gmina O., stanowiącej działkę nr (...) o powierzchni 0,3300 ha, dla której Sąd Rejonowy w Olsztynie VI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą Nr (...) -ustanowić na rzecz uczestnika (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w G. służebność przesyłu polegającą na uprawnieniu do korzystania z posadowionych na tej nieruchomości urządzeń elektroenergetycznych w postaci napowietrznej przesyłowej linii elektroenergetycznej niskiego napięcia nN 0,4 kV ze stacji transformatorowej O.- (...) P. W. oraz jednego dwuramiennego słupa żelbetowego- zgodnie z ich przeznaczeniem, w szczególności dostępu oraz dojazdu w zakresie niezbędnym do ich prawidłowego i niezakłóconego działania, konserwacji, modernizacji, remontów i rozbiórki - w granicach oznaczonych na mapie będącej załącznikiem nr 20 do opinii biegłego sądowego J. K. znajdującej się na karcie 422 akt sprawy, stanowiącej integralną część orzeczenia;

5. na nieruchomości będącej własnością wnioskodawców J. R. i A. R. położonej w M., gmina G., stanowiącej działkę nr (...) o powierzchni 114,6600 ha, dla której Sąd Rejonowy w Ostródzie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą Nr (...) -ustanowić na rzecz uczestnika (...) Spółki akcyjnej z siedzibą w G. służebność przesyłu polegającą na uprawnieniu do korzystania z posadowionych na tej nieruchomości urządzeń elektroenergetycznych w postaci napowietrznej przesyłowej linii elektroenergetycznej średniego napięcia 15kV relacji O. - Sarnin odgałęzienie do stacji transformatorowej O.- (...) M. K.., trzynastu pojedynczych słupów żelbetowych- zgodnie z ich przeznaczeniem, w szczególności dostępu oraz dojazdu w zakresie niezbędnym do ich prawidłowego i niezakłóconego działania, konserwacji, modernizacji, remontów i rozbiórki - w granicach oznaczonych na mapie będącej załącznikiem nr 25 do opinii biegłego sądowego J. K. znajdującej się na karcie 427 akt sprawy, stanowiącej integralną część orzeczenia;

6. zasądzić od uczestnika (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w G. na rzecz wnioskodawcy J. R. kwotę 74.303,-zł tytułem jednorazowego wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu na nieruchomościach opisanych w punktach 1 i 4 postanowienia,

7. zasądzić od uczestnika (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w G. na rzecz wnioskodawców J. R. i A. R. kwotę 13.085,-zł tytułem jednorazowego wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu na nieruchomościach opisanych w punktach 2, 3 i 5 postanowienia,

8. rozstrzygnąć zasadę poniesienia przez wnioskodawców i uczestnika postępowania kosztów postępowania w ten sposób, że obciążyć uczestnika postępowania nieuiszczonymi kosztami sądowymi i wydatkami poniesionymi tymczasowo przez Skarb Państwa, zaś w pozostałym zakresie koszty postępowania między wnioskodawcami i uczestnikiem postępowania znieść wzajemnie, pozostawiając szczegółowe ich wyliczenie referendarzowi sądowemu.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy ustalił, że:

- wnioskodawca jest właścicielem nieruchomości położonej w obrębie ewidencyjnym P., gmina O., składającej się z działki nr (...) o powierzchni 5,6200 ha oraz z działki nr (...) o powierzchni 4,1900 ha , dla której Sąd Rejonowy w Olsztynie VI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) ,

- działka nr (...) położona w P.:

- od ułożenia rejestru gruntów w 1964r. do 27 stycznia 1980r. stanowiła własność Z. P..

- od 27 stycznia 1980r. do 27 stycznia 1981r. stanowiła własność Skarbu Państwa;

- od 27 stycznia 1981r. do 27 maja 1983 r. stanowiła własność T. R. i Z. R.,

- wnioskodawca J. R. nabył działkę nr (...) położoną w P. aktem notarialnym z dnia 27 maja 1983r. umową przekazania gospodarstwa rolnego,

- działka (...) położona w P.:

- do 25 kwietnia 1978r. stanowiła własność Skarbu Państwa,

- od 25 kwietnia 1978r. do 1983r. była własnością Z. i T. R.

- od 1983r. działka ta stanowi własność J. R..

- przez działkę nr (...) przebiega napowietrzna przesyłowa linia elektroenergetyczna średniego napięcia SN 15 kV relacji O. – S. oraz SN 15 kV odgałęzienie do stacji transformatorowej O.- (...) P. W.. L. te wsparte są na pięciu słupach żelbetowych, w tym czterech dwuramiennych i jednym słupie pojedynczym. Długość tych linii energetycznych średniego napięcia w granicach działki nr (...) wynosi 367, 4 m.

- przez działkę nr (...) przebiega jedna linia elektroenergetyczna średniego napięcia SN 15 kV -odgałęzienie do stacji transformatorowej O.- (...) P. W. wsparta na dwóch pojedynczych słupach żelbetowych, jednym żelbetowym słupie dwuramiennym z podporą, żelbetowym słupie czteroramiennym, na którym znajduje się słupowa stacja transformatorowa. Długość tej linii energetycznej średniego napięcia w granicach działki nr (...) wynosi 337,2 m,

- przez działkę (...) przebiega również linia niskiego napięcia nN 0,4kV od transformatora na słupie w kierunku zachodnim,

- linia ta w granicach działki (...) nie jest wsparta na żadnym dodatkowym słupie. Długość tej linii energetycznej niskiego napięcia w granicach działki (...) wynosi 7,3 m,

- przez działkę nr (...) przebiega też druga linii niskiego napięcia nN 0,4kV – obwód (...)-03 szosa(...)ze stacji P. W.. L. ta wsparta jest na jednym pojedynczym słupie żelbetowym oraz na jednym podwójnym słupie żelbetowym. Długość tej linii niskiego napięcia w granicach działki (...) wynosi 103,1 m,

- działka nr (...) w P., zgodnie ze zmianą studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy O. – obszar miasta i tereny wiejskie zatwierdzoną uchwałą Nr VIII- (...) Rady Miejskiej w O. z dnia 26 maja 2015r., oznaczona jest, jako tereny mieszkalno-usługowe, a działka nr (...) w P. położona jest w terenie oznaczonym na rysunku studium częściowo, jako tereny mieszkalno-usługowe (północna cześć działki, przez którą przebiegają sieci energetyczne), a częściowo, jako tereny rolne (południowa część działki). Teren działki nr (...) oznaczony, jako mieszkalno- usługowy obejmuje powierzchnię ok. 2,5000 ha,

- na działce nr (...) ustanowiona jest służebność przesyłu na rzecz (...) S.A. dotycząca podziemnego kabla energetycznego niskiego napięcia 0,4 kV do zasilania przepompowni ścieków w P.,

- wnioskodawcy są współwłaścicielami nieruchomości położonej w obrębie ewidencyjnym G., gmina O., stanowiącej działkę nr (...) o powierzchni 31,1541 ha , dla której Sąd Rejonowy w Olsztynie VI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) . Działka ta do 2 czerwca 2000r. była własnością Skarbu Państwa – (...). Od 2 czerwca 2000r. stanowi własność wnioskodawców,

- przez działkę nr (...) przebiega linia elektroenergetyczna średniego napięcia SN 15 kV relacji O. – S. odgałęzienie do stacji transformatorowej O.- (...) G. Gospodarstwo Rolne. L. ta wsparta jest tu na jednym dwuramiennym słupie żelbetowym z podporą. Długość tej linii energetycznej średniego napięcia w granicach działki (...) wynosi 80,1 m.

- zgodnie ze zmianą studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy O. – obszar miasta i tereny wiejskie zatwierdzoną uchwałą Nr VIII- (...) Rady Miejskiej w O. z dnia 26 maja 2015r., działka nr (...) w G. położona jest w terenie oznaczonym na rysunku studium częściowo, jako tereny rolne (północna część działki, przez którą przebiega sieć energetyczna), a częściowo, jako tereny rekreacyjne (południowa część działki). Teren działki oznaczony, jako rolny obejmuje powierzchnię ok. 11,00 ha,

- wnioskodawcy są również współwłaścicielami nieruchomości położonej w obrębie ewidencyjnym G., gmina O., składającej się z działki nr (...) o powierzchni 0,0600 ha oraz działki nr (...) o powierzchni 31,0902 ha , dla której Sąd Rejonowy w Olsztynie VI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...)

- do 14 czerwca 1999r. działki o nr (...) stanowiły własność Skarbu Państwa. Od 14 czerwca 1999r. stanowią własność wnioskodawców.

- przez działkę nr (...) przebiega linia elektroenergetyczna średniego napięcia SN 15 kV O. – S., odgałęzienie do stacji transformatorowej O. - (...) G. Gospodarstwo Rolne. Na działce nr (...) brak jest słupów elektroenergetycznych. Długość tej linii energetycznej średniego napięcia w granicach działki nr (...) wynosi 31,5 m,

- przez działkę nr (...) przebiega linia elektroenergetyczna średniego napięcia SN 15 kV O. – S., odgałęzienie do stacji transformatorowej O. - (...) G. G.. Rolne. L. ta wsparta jest na ośmiu pojedynczych słupach żelbetowych. Długość tej linii energetycznej średniego napięcia w granicach działki nr (...) wynosi 726,9 m,

- wnioskodawca jest również właścicielem nieruchomości położonej w obrębie ewidencyjnym P., gmina O., stanowiącej działkę nr (...) o powierzchni 0,3300 ha , dla której Sąd Rejonowy w Olsztynie VI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...),

- działka ta od lat 50-tych do 1983r. stanowiła własność Z. R.. Od roku 1983 stanowi własność wnioskodawcy,

- przez działkę nr (...) przebiega linia elektroenergetyczna niskiego napięcia nN 0,4 kV ze stacji transformatorowej O.- (...) P. W. wsparta na jednym dwuramiennym słupie żelbetowym. Długość tej linii energetycznej niskiego napięcia w granicach działki nr (...) wynosi 2,2 m,

- wnioskodawcy są także współwłaścicielami nieruchomości położonej w M., gmina G., stanowiącej działkę nr (...) o powierzchni 114,6600 ha , dla której Sąd Rejonowy w Ostródzie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...),

- do 24 kwietnia 2001r. działka nr (...) stanowiła własność Skarbu Państwa. W dniu 24 kwietnia 2001r. nabyli ją wnioskodawcy.

- przez działkę nr (...) przebiega napowietrzna linia elektroenergetyczna średniego napięcia 15kV relacji O. – S. odgałęzienie do stacji transformatorowej O.- (...) M. K.. wsparta na trzynastu pojedynczych słupach żelbetowych. Długość tej linii energetycznej średniego napięcia w granicach działki nr (...) wynosi 1.162,5 m,

- zgodnie z nowym studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy G. z siedzibą w G. zatwierdzonym uchwałą Nr XXXII/118/2016 Rady Gminy G. z siedzibą w G. z dnia 14 grudnia 2016r., działka nr (...) w M. położona jest w terenie oznaczonym, jako tereny rolne,

- łączna długość linii energetycznych przebiegających przez w/w działki wnioskodawców wynosi 2.818,6 m.

Powierzchnia obszarów służebności przesyłu wynosi:

a) na działkach nr (...) położonych w P., dla których Sąd Rejonowy w Olsztynie prowadzi księgę wieczystą nr (...) (tereny mieszkalno-usługowe)– 8.585 m², w tym:

-: obszary trwale wyłączone z użytkowania – 115 m² (na działce nr (...) m², a na działce nr (...) m²)
-: obszary o ograniczonym sposobie użytkowania – 8.470 m² (na działce nr (...) m², a na działce (...).219 m²)

b) na działce nr (...) położonej w P., dla której Sąd Rejonowy w Olsztynie prowadzi księgę wieczystą nr (...) m², w tym:

-: obszar trwale wyłączony z użytkowania – 9 m²,
-: obszar ograniczonego użytkowania 25 m²,

c) na działkach nr (...) położonych w G., dla których Sąd Rejonowy w Olsztynie prowadzi księgę wieczystą nr (...).149 m², w tym:

-: obszary trwale wyłączone z użytkowania – 426 m² (na działce nr (...) m², a na działce nr (...) m²)
-: obszary o ograniczonym sposobie użytkowania – 2.723 m² (na działce nr (...) m², a na działce nr (...).615 m²)

d) na działce nr (...) położonej w G., dla której Sąd Rejonowy w Olsztynie prowadzi księgę wieczystą nr (...) m², w tym:

-: obszar trwale wyłączony z użytkowania – 96 m²,
-: obszar ograniczonego użytkowania 274 m²,

e) na działce nr (...) położonej w M., dla której Sąd Rejonowy w Ostródzie prowadzi księgę wieczystą nr (...).935m², w tym:

-: obszar trwale wyłączony z użytkowania – 670 m²,
-: obszar ograniczonego użytkowania 4 265 m²,

- wysokość jednorazowego wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu w związku z przebiegającymi przez w/w nieruchomości wnioskodawców liniami elektroenergetycznymi wynosi:

-: dla nieruchomości stanowiącej własność J. R. objętej KW nr (...) położonej w P. (działka nr (...)) – 821,- zł,
-: dla nieruchomości stanowiącej własność J. R. objętej KW nr (...) położonej w P. (działki nr (...)) –73.482,-zł,
-: dla nieruchomości stanowiącej współwłasność J. i A. R. objętej KW nr (...) położonej w G. (działki nr (...)) – 4.751,-zł;
-: dla nieruchomości stanowiącej współwłasność J. i A. R. objętej KW nr (...) położonej w G. (działka nr (...)) – 615,-zł;
-: dla nieruchomości stanowiącej współwłasność J. i A. R. objętej KW nr (...) położonej w M. (działka nr (...)) – 7.719,-zł;

- pismem z dnia 1 lipca 2013r. wnioskodawcy wezwali uczestnika do zawarcia umowy ustanowienia służebności przesyłu na działkach stanowiących ich własność w zamian za odpowiednie wynagrodzenie, wyznaczając termin do dnia 31 lipca 2013r.. Uczestnik nie odpowiedział na wezwanie.

- Zakład (...) w B. został utworzony zarządzeniem z dnia 25 listopada 1958r. Zarządzeniem z dnia 16 stycznia 1989r. powstało przedsiębiorstwo państwowe Zakład (...) w O.. Aktem z dnia 12 lipca 1993r. przedsiębiorstwo państwowe Zakład (...) w O. zostało przekształcone w (...) Spółkę Akcyjną Skarbu Państwa. W dniu 26 listopada 2004r. Zakład (...) SA w O. połączył się ze spółką (...) SA w G. i nosiła nazwę (...) SA w G. Oddział w O.. W lipcu 2007r. nastąpiła zmiana nazwy na (...) S.A. w G., która obowiązuje do dnia dzisiejszego.

Mając powyższe ustalenia na uwadze Sąd I instancji uznał, że wniosek, co do zasady zasługiwał na uwzględnienie.

Sąd I instancji podał, że opierał się na bezspornych twierdzeniach wnioskodawców i uczestnika postępowania, a także na dokumentach, ale tylko tych, które były podpisane i odpowiednio poświadczone za zgodność z oryginałem, albowiem ich prawdziwość nie była kwestionowana i nie budziła wątpliwości Sądu.

Sąd Rejonowy wskazał, że poczynił ustalenia również w oparciu o opinie biegłego z zakresu geodezji, kartografii i szacowania nieruchomości J. K.. Ten dowód został uzupełniony, ponieważ wymagane było uaktualnienie ustalenia wysokości jednorazowego wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu. Sąd ten uznał ww. opinie biegłego za jasne i pełne. Biegły ustosunkował się do zarzutów uczestnika i te argumenty przekonały Sąd I instancji.

Mając powyższe na uwadze, Sąd ten stwierdził, że opinia biegłego J. K. nie została skutecznie podważona przez uczestnika postępowania, dlatego w całości zostały podzielone wnioski zawarte w opinii biegłego, a wniosek uczestnika o przeprowadzenie dowodu z opinii innego biegłego został oddalony.

Według Sądu I instancji oddaleniu podlegał także zgłoszony przez uczestnika w piśmie procesowym z dnia 15 września 2017r. wniosek o wyłączenie biegłego (k. 759).

Zdaniem Sądu Rejonowego okoliczności, na które powołał się uczestnik, argumentując konieczność wyłączenia biegłego, nie miały znaczenia dla rozpoznania przedmiotowej sprawy. Fakt złożenia przez uczestnika wniosku o zawezwanie do próby ugodowej biegłego w związku z wynagrodzeniem wypłaconym biegłemu w innej sprawie nie stanowi przesłanki do wyłączenia biegłego.

Rozpoznając żądanie wnioskodawców Sądu I instancji podał, że bezspornym pozostawał fakt przebiegu linii energetycznych należących do uczestnika przez działki gruntu stanowiące własność wnioskodawców.

Sąd ten zauważył, że uczestnik kwestionował potrzebę uregulowania tytułu prawnego uczestnika do korzystania z nieruchomości wnioskodawców w zakresie posadowienia i korzystania z urządzeń przesyłowych na działkach gruntu stanowiących własność wnioskodawców, podnosząc zarzut zasiedzenia służebności przesyłu.

W tym zakresie Sąd Rejonowy podniósł argument związania wytycznymi Sądu II instancji w ramach art. 386 § 6 kpc przy poprzednim rozpoznaniu sprawy oraz tym, że:

- na należących do wnioskodawców nieruchomościach znajdują się trwałe i widoczne urządzenia w postaci wchodzących obecnie w skład przedsiębiorstwa uczestnika słupów i linii energetycznych (naziemnych),

- wnioskodawcy w żaden sposób nie zaprzeczali też, aby uczestnik używał urządzeń do przesyłu energii, a także konserwował, modernizował i utrzymywał te urządzenia w należytym stanie.

- uczestnik postępowania reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, jako uzasadnienie zarzutu zasiedzenia dołączył do akt sprawy wyłącznie kserokopie dokumentów (k. k. 184- 299), które nie zostały poświadczone za zgodność z oryginałem i jako takie nie mogą, w ocenie Sądu I instancji, być traktowane, jako dowody w sprawie.

W tym zakresie Sąd Rejonowy podzielił stanowisko wyrażone w orzecznictwie, że wyłączenie posłużenia się kserokopią dokumentu, którego istnienia i treści nie można inaczej wykazywać prowadziłoby do powstania niewynikającego z przepisów zakazu dowodowego. Sąd ten zaznaczył, że posłużenie się niepotwierdzoną kserokopią, jako środkiem mającym posłużyć ustaleniu treści pisemnego dokumentu uznać należy za dopuszczalne tylko wówczas, kiedy z przyczyn faktycznych uzyskanie dostępu do oryginału lub wypisu lub odpisu funkcjonującego na prawach oryginału nie jest możliwe dla strony, a także dla sądu. Wówczas nie zachodzi niebezpieczeństwo obejścia przepisów o prowadzeniu dowodu z dokumentów, a jednocześnie nie doznaje naruszenia prawo strony do dowodzenia swoich racji innymi środkami (przyrządami), które utrwalają obrazy (w tym wypadku obraz dokumentu, którego oryginał lub odpis na prawach oryginału się nie zachował) i mogą posłużyć ustaleniu, czy określony dokument istniał, jaką treść zawierał i od kogo pochodził.

W tych warunkach Sąd I instancji uznał, że skoro zatem pełnomocnik uczestnika nie wykazał w żaden sposób nieosiągalności dokumentów, na podstawie których podnosił zarzut zasiedzenia służebności przesyłu, należało przyjąć, że nie istnieje materiał dowodowy na podstawie, którego możliwe było poczynienie ustaleń w zakresie podniesionego przez uczestnika zarzutu zasiedzenia.

Odnosząc do konkretnych działek Sąd I instancji podał, że:

- co do działek o numerach (...) z kserokopii dokumentów przedłożonych przez uczestnika wynika, że linie elektroenergetyczne średniego napięcia przebiegające przez w/w działki zostały oddane do użytku w 1977r., a więc w okresie, gdy właścicielem przedmiotowych działek był Skarb Państwa. W tej sytuacji, termin zasiedzenia nie mógł biec na rzecz Skarbu Państwa, w związku z czym odpada możliwość doliczenia do okresu posiadania uczestnika, posiadania poprzednika prawnego, tj. Skarbu Państwa. W tej sytuacji, zdaniem tego Sądu, ewentualny bieg terminu zasiedzenia mógłby rozpocząć się dopiero od dnia 5 grudnia 1990r., dlatego nie mogło w ogóle dojść do zasiedzenia służebności przesyłu, gdyż właściciel nie może nabyć przez zasiedzenie służebności gruntowej na nieruchomości stanowiącej jego własność, a bieg terminu zasiedzenia służebności polegającej na korzystaniu z linii przesyłowej znajdującej się w zarządzie przedsiębiorstwa przesyłowego, przebiegającego po działce stanowiącej własność Skarbu Państwa, nie mógł się rozpocząć przed dniem 5 grudnia 1990r. Brak jest w tym przypadku możliwości doliczenia okresu posiadania poprzednika prawnego – Skarbu Państwa, który był jednocześnie właścicielem linii przesyłowej, albowiem art. 176 § 1 kc przewiduje możliwość doliczenia okresu posiadania poprzednika prawnego, będącego posiadaczem, a nie właścicielem, a w konsekwencji samoistny posiadacz nie może doliczyć sobie czasu posiadania właściciela. Skoro do 1999r. (działki nr (...)) oraz do 2000r. (działka nr (...)) wskazane powyżej nieruchomości stanowiły własność Skarbu Państwa, liczony od dnia 5 grudnia 2010r. termin zasiedzenia w dobrej wierze upłynąłby z dniem 5 grudnia 2010r., gdyby uczestnik wykazał przeniesienie posiadania stosownie do treści art. 176 § 1 kc. Obowiązek wykazania, że takie przeniesienie posiadania miało miejsce obciąża osobę, która powołuje się na art. 176§1 kc. Sąd Rejonowy podzielił w tym zakresie pogląd wyrażony w uchwale 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 11 czerwca 2015r., III CZP 112/14, że stwierdzenie zasiedzenia może nastąpić tylko na rzecz osoby wskazanej przez wnioskodawcę lub innego uczestnika, ponieważ postępowanie to służy, bowiem realizacji indywidualnych interesów poszczególnych podmiotów prawa cywilnego. W tej części Sąd Rejonowy podał także uczestnik nie wykazał dowodami przeniesienia posiadania, a sąd nie mógł przyjąć, że doszło do zasiedzenia przez uczestnika służebności przesyłu w opisywanym zakresie. Odnośnie tej kwestii Sąd ten odwołał się do treści postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2013r., IV CSK 672/12,

- co do działki numer (...) położonej w P., stanowiącej własność Skarbu Państwa w latach 1980-1981, z kserokopii dokumentów przedłożonych przez uczestnika wynika, że linie przesyłowe na tej nieruchomości posadowione zostały w 1978r., a więc gdy właścicielem przedmiotowej nieruchomości była osoba fizyczna – S. P.. Przyjmując początek biegu terminu zasiedzenia na datę posadowienia urządzeń przesyłowych i złą wiarę, na jaką wskazywał sam uczestnik, zasiedzenie nie nastąpiłoby na rzecz Skarbu Państwa, ponieważ od dnia 5 grudnia 1990r. przedsiębiorstwo państwowe mogło już posiadać służebność na swoją rzecz. Sąd I instancji w tej części podkreślił, że podniesione przez uczestnika zarzuty zasiedzenia dotyczą stwierdzenia zasiedzenia na rzecz uczestnika postępowania. Sąd ten również zauważył, że na żadnym etapie postępowania – również po uchyleniu wyroku i przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania - nie pojawił się wniosek o stwierdzenie zasiedzenia na rzecz Skarbu Państwa. Posiadanie przez przedsiębiorstwo państwowe instalacji przesyłowych przed 5 grudnia 1990r. prowadziło do zasiedzenia służebności, z tym, że gdy doszło do niego przed tą datą, zasiadywał ją Skarb Państwa, a jeśli później – to przedsiębiorstwo państwowe lub jego następca. Tutaj Sąd ten odwołał się do treści wyroku Sądu Najwyższego z dnia 12 lutego 2015r., IV CSK 293/14.

- co do działki nr (...) istniałaby możliwość skorzystania przez uczestnika z doliczenia okresu posiadania przez Skarb Państwa stosownie do treści art. 176 § 1 kc, gdyby uczestnik wykazał przeniesienie posiadania. Bez wykazania przeniesienia posiadania i w konsekwencji możliwości doliczenia posiadania Skarbu Państwa, Sąd I instancji przyjął, że termin zasiedzenia nie upłynął (5 grudnia 1990r. + 30 lat)

- co do działki nr (...) położonej w P., Sąd Rejonowy opierając się na kserokopii dokumentów uczestnika, przyjął, że pierwsza linia energetyczna powstała na tej nieruchomości w 1978r., a więc gdy właścicielem tej nieruchomości była osoba fizyczna. Wobec niewykazania przez uczestnika -również w przypadku tej nieruchomości – przeniesienia posiadania i przy przyjęciu, zgodnie zresztą ze stanowiskiem uczestnika, złej wiary, należy stwierdzić, że termin zasiedzenia służebności dla tej nieruchomości nie upłynął (5 grudnia 1990r. + 30 lat)

- co do działki o numerze (...) położonej w P., w momencie posadowienia na niej urządzeń przesyłowych, była ona własnością Skarbu Państwa, zachodziłyby więc przesłanki do przyjęcia dobrej wiary zasiadującego posiadacza. Sąd Rejonowy zauważył, że w tym zakresie, uczestnik nie złożył wniosku o stwierdzenie zasiedzenia na rzecz Skarbu Państwa,

- co do działki nr (...) położonej w M., z dokumentów uczestnika wynika, że linie energetyczne na w/w działce posadowione zostały w 1975r. a więc gdy nieruchomość ta stanowiła własność Skarbu Państwa. Termin zasiedzenia liczony od dnia 5 grudnia 1990r. przy przyjęciu dobrej wiary upłynąłby z dniem 5 grudnia 2010r., jednakże również w przypadku tej działki, uczestnik nie wykazał przeniesienia posiadania urządzeń przesyłowych.

Mając powyższe na uwadze, Sąd I instancji stwierdził, że podniesiony przez uczestnika zarzut zasiedzenia służebności przesyłu, nie zasługiwał na uwzględnienie.

W tych warunkach Sąd Rejonowy wskazał, że zachodziły przesłanki do ustanowienia służebności przesyłu.

W tej kwestii Sąd ten podał regulację zawartą w art. 305¹ kc i art. 305² § 2 kpc.

W konsekwencji Sąd I instancji uznał za zasadne ustanowienie służebności przesyłu na rzecz uczestnika na działkach objętych wnioskiem, tj. na działkach nr (...) stanowiących własność J. R. oraz na działkach nr (...) pozostających we współwłasności J. i A. R., co zostało zawarte w punktach 1-5 zaskarżonego postanowienia.

Sąd Rejonowy podał, że spór pomiędzy stronami dotyczył także wysokości jednorazowego wynagrodzenia należnego za ustanowienie służebności.

W tym zakresie Sąd Rejonowy podzielił ustalenia i wnioski zawarte w opinii biegłego J. K..

Odnośnie tej kwestii Sąd ten podał, że dla uczestnika przedmiotowe linie energetyczne są narzędziem prowadzonej działalności gospodarczej, a więc źródłem zysków, podczas gdy wnioskodawcy nie mają z nich żadnej bezpośredniej korzyści. Zdecydowanie zaś służebność przesyłu ustanowiona na gruncie wnioskodawców zwiększa użyteczność nieruchomości, na której posadowione zostało przedsiębiorstwo energetyczne. Wnioskodawcy zmuszeni są też liczyć się z koniecznością znoszenia nieuniknionych wejść pracowników uczestnika na nieruchomość w celu konserwacji czy naprawy linii oraz związanych z tym zniszczeń roślinności.

Sąd Rejonowy przyjął, że wynagrodzenie z tytułu ustanowienia służebności przesyłu powinno być ustalone na podstawie cen rynkowych, a jako kryteria pomocnicze, należy wziąć pod uwagę: zwiększenie wartości przedsiębiorstwa, którego składnikiem stała się służebność, ewentualne obniżenie wartości nieruchomości obciążonej, straty poniesione przez właściciela nieruchomości obciążonej, np. w postaci utraty pożytków z zajętego pod urządzenia przesyłowe pasa gruntu.

W tej sytuacji w ślad za opinią biegłego J. K. Sąd Rejonowy przyjął, że obszary objęte służebnościami przesyłu linii elektroenergetycznych na rzecz uczestnika posiadają łączną powierzchnię 17.073 m², co zostało wcześniej szczegółowo przedstawione.

W tych warunkach wysokość jednorazowego wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu w związku z przebiegającymi przez nieruchomości wnioskodawców liniami elektroenergetycznymi wynosi 87.388,-zł, w tym:

-: dla nieruchomości stanowiącej własność wnioskodawcy J. R. objętej KW nr (...) położonej w P. (działka nr (...)) – 821,- zł,
-: dla nieruchomości stanowiącej własność wnioskodawcy J. R. objętej KW nr (...) położonej w P. (działki nr (...)) –73.482,-zł,
-: dla nieruchomości stanowiącej współwłasność J. i A. R. objętej KW nr (...) położonej w G. (działki nr (...)) –4.751,-zł;
-: dla nieruchomości stanowiącej współwłasność J. i A. R. objętej KW nr (...) położonej w G. (działka nr (...)) –615,-zł;
-: dla nieruchomości stanowiącej współwłasność J. i A. R. objętej KW nr (...) położonej w M. (działka nr (...)) –7.719,-zł.

W konsekwencji Sąd Rejonowy, na podstawie art. 305² § 1 kc, zasądził jak w punkcie 6 zaskarżonego postanowienie od uczestnika na rzecz wnioskodawcy J. R., jako właściciela działek nr (...) kwotę 74.303,-zł tytułem jednorazowego wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu na w/w nieruchomościach, zaś w punkcie 7 ww. postanowienia na rzecz wnioskodawców A. i J. R., jako współwłaścicieli działek nr (...) kwotę 13.085,-zł tytułem jednorazowego wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu na w/w nieruchomościach.

Sąd I instancji, w zakresie kosztów postępowania uznał, że zachodzi sprzeczność interesów, dlatego uczestnik powinien ponieść nieuiszczone koszty sądowe i wydatki poniesione tymczasowo przez Skarb Państwa. W pozostałym zakresie koszty postepowania między wnioskodawcami i uczestnikiem Sąd postanowił wzajemnie znieść. Sąd pozostawił szczegółowe wyliczenie kosztów - referendarzowi sądowemu (pkt 8 postanowienia).

I. naruszenie prawa materialnego, tj.

a/ art. 292 w zw. z art. 172 § 1 kc poprzez nieuwzględnienie zarzutu zasiedzenia pomimo zaistnienia przesłanek niezbędnych do nabycia przez zasiedzenie służebności;

b/ art. 305 1 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że odpowiednie wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu powinno uwzględniać przeznaczenie nieruchomości w studium uwarunkowań, podczas gdy ustalenia studium nie mają wpływu na ustanowienie służebności przesyłu w szczególności nieruchomości porównawcze powinny być tożsame z faktycznym wykorzystywaniem szacowanej nieruchomości;

II. naruszenie przepisów postępowania, mające istotny wpływ na wydane w sprawie rozstrzygnięcie, tj.:

a/ art. 233 § 1 kpc poprzez błędną sprzeczną z zasadami logiki i doświadczenia życiowego ocenę zgromadzonego materiału dowodowego w sprawie i dokonanie dowolnej a nie swobodnej oceny materiału dowodowego, poprzez:

- pominiecie dokumentów załączonych do odpowiedzi na wniosek, podczas gdy dokumenty te nie były kwestionowane przez stronę przeciwną

- uznanie, że uczestniczka i poprzednicy prawni nie nabyli przez zasiedzenie służebności przesyłu na przedmiotowych nieruchomości, podczas gdy z przedłożonych dokumentów jednoznacznie wynika, że poprzednik prawny pozwanej wszedł w posiadanie urządzeń, a okres niezbędny do nabycia przez zasiedzenie już upłynął;

- poprzez błędną sprzeczną z zasadami logiki i doświadczenia życiowego ocenę opinii biegłego sądowego z zakresu geodezji i szacowania nieruchomości inż. J. K. i w konsekwencji przyjęcie za prawidłowe wynagrodzenia wskazanego w opinii, podczas gdy opinia ta posiada szereg wad wskazanych w toku postępowania;

b/ art. 229 w zw. z 129 § 1 w zw. z 248 w zw. z art. 13 § 2 kpc poprzez błędną wykładnię i uznanie, że uczestnik nie wykazał nabycia przez zasiedzenie służebności, podczas gdy strona przeciwna nie kwestionowała dokumentów, a Sąd nie wzywał do ich uzupełnienia,

c/ art. 49 w zw. z art. 281 w zw. z art. 13 § 2 kpc poprzez nie powołanie przez Sąd nowego biegłego z dziedziny geodezji, jak i biegłego z dziedziny szacowania nieruchomości, podczas gdy w toku sprawy zostały wskazane okoliczności, które rzutowały na bezstronności biegłego J. K.;

d/ art. 217, art. 233 § 1, art. 227 w zw. z art. 278 i art. 286 w zw. z
art. 13 § 2 kpc poprzez oddalenie wniosku o powołanie innego biegłego w celu ustalenia wynagrodzenia za ustanowienie służebności, pomimo iż uczestniczka zgłosiła zasadne zastrzeżenia do opinii biegłego J. K..

Mając na uwadze wskazane zarzuty uczestnik wniósł o:

1. zmianę zaskarżonego postanowienia i oddalenie wniosku w całości;
ewentualnie:

a/ zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez ustanowienie służebności za odpowiednim wynagrodzeniem przy uwzględnieniu podniesionych w apelacji zarzutów;

b/ zasądzenie od wnioskodawców na rzecz uczestniczki kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa radcy prawnego według norm przepisanych;

ewentualnie:

uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania przy uwzględnieniu kosztów postępowania apelacyjnego;

Ponadto uczestnik wniósł o dopuszczenie przez Sąd II instancji i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu wyceny
nieruchomości, na okoliczność określenia odpowiedniego wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest tylko częściowo zasadna i odnosi się do skuteczności zarzutu nabycia służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu przez zasiedzenie, co do działki nr (...) położonej w P., gmina O.. W pozostałym zakresie apelacja uczestnika jest bezzasadna.

Sprawa była rozpoznana ponownie po uchyleniu postanowienia, dlatego Sąd I instancji, jak i Sąd odwoławczy związany jest dokonanymi wówczas ustaleniami i ich oceną prawną.

Związanie sądu, o jakim mowa w przepisie art. 386 § 6 kpc, oznacza m.in. zakaz formułowania przez sąd pierwszej instancji ocen prawnych sprzecznych z wyrażonymi wcześniej w uzasadnieniu sądu drugiej instancji, a nawet zakaz podejmowania jakichkolwiek prób podważania, czy kontestowania wiążącej go oceny prawnej i wskazań, co do dalszego postępowania. W przywołanym przepisie to ustawodawca zdecydował, kiedy sąd uprawniony jest do odstępstw od zasady związania oceną prawną. Chodzi o zmianę stanu prawnego.

Poza tym wypadkiem sąd drugiej instancji nie będzie związany swą poprzednią oceną prawną, jeżeli w tym czasie zajdzie zmiana okoliczności faktycznych, na podstawie, których sąd apelacyjny sformułował poprzednią ocenę prawną. Jest to zrozumiałe i uzasadnione, skoro sąd zawsze ocenia sprawę według jej stanu z daty orzekania (art. 316 kpc).

Mając to na uwadze należy wskazać, że wówczas Sąd Okręgowy przyjął, iż w niniejszej sprawie kwestia trwałych i widocznych urządzeń była kwestią bezsporną, gdyż stanowiła istotę wniosku o ustanowienie służebności przesyłu. Bezsporne były też daty posadowienia urządzeń przesyłowych.

W zakresie możliwości nabycia służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu przez zasiedzenie poszczególnych nieruchomości wnioskodawców Sąd odwoławczy wskazał wówczas, że działki oznaczone numerami ewidencyjnym (...) położone w G. były własnością Skarbu Państwa odpowiednio do 14 czerwca 1999r. (działka nr (...)) i 2 czerwca 2000r. (działka nr (...)), kiedy to nastąpiła ich sprzedaż na rzecz osób fizycznych. Linie przesyłowe miały być wybudowane w 1977r. na tych nieruchomościach.

Przy pierwszym rozpoznaniu sprawy Sąd odwoławczy przyjął również, że odnośnie tych nieruchomości wniosek uczestniczki postępowania o zasiedzenie na jej rzecz na obecnym etapie nie mógł być pozytywnie rozstrzygnięty.

Wówczas Sąd ten przyjął, że w tej konkretnej sytuacji nabycie służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu przez zasiedzenie nie mogło biec na rzecz Skarbu Państwa, dlatego brak jest możliwości doliczenia do okresu posiadania uczestniczki, posiadania poprzednika prawnego, tj. Skarbu Państwa, a więc ewentualny bieg zasiedzenia mógłby rozpocząć się od 5 grudnia 1990r.

W tej sytuacji Sąd Okręgowy przyjął, że brak jest w tym przypadku możliwości doliczenia okresu posiadania poprzednika prawnego – Skarbu Państwa, który był jednocześnie właścicielem linii przesyłowej, albowiem art. 176 § 1 kc przewiduje możliwość doliczenia okresu posiadania poprzednika prawnego, będącego posiadaczem, a nie właścicielem, w konsekwencji samoistny posiadacz urządzeń przesyłowych nie mógł doliczyć sobie czasu posiadania właściciela.

Sąd Okręgowy wówczas także podał, że podziela także pogląd, iż stwierdzenie nabycia służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu przez zasiedzenie może nastąpić tylko na rzecz osoby wskazanej przez wnioskodawcę lub innego uczestnika.

W zakresie działki o numerze ewidencyjnym (...) położonej w P. Sąd odwoławczy wówczas przyjął, że stanowiła ona w latach 1980-81 własność Skarbu Państwa. L. przesyłowe były posadowione w 1978 roku (22 sierpnia 1978r.), gdy właścicielem nieruchomości była osoba fizyczna - S. P.. Natomiast w 1987 roku doszło do modernizacji tych linii, zakres tych prac nie został przedstawiony. Uczestniczka postępowania przedłożyła dokumentację posadowienia tych linii energetycznych, jak i modernizacji w 1987r., jednak wówczas Sąd odwoławczy zauważył, że załączonej z dokumentacji nie wynika, czy faktycznie doszło do zmiany przebiegu urządzeń przesyłowych, a w tym zakresie ciężar dowodu stosownie do treści art. 6 kc obciążał jednak wnioskodawców. Ponadto Sąd tamten podał, że przedstawiona dokumentacja nie była czytelna odnośnie zakresu prowadzonych prac modernizacyjnych ( nota bene nie była uzupełniona podczas ponownego rozpoznania sprawy przez uczestnika postępowania).

Mając tak poczynione ww. ustalenia Sąd Okręgowy przyjął wówczas, że należy przyjąć początek biegu zasiedzenia w momencie posadowienia urządzeń przesyłowych (lub dokonanej modernizacji) i złą wiarę, na jaką wskazywała sama uczestniczka postępowania zasiedzenie (odpowiedź na wniosek ( k. 173, gdzie uczestnik liczył 30 lat na zasiedzenie spornych działek) nie nastąpiłoby zasiedzenie spornych służebności przesyłu na rzecz Skarbu Państwa (1978r. + 30 lat), ponieważ od 5 grudnia 1990r. przedsiębiorstwo państwowe mogło już posiadać służebność na swoją rzecz. Ponadto Sąd odwoławczy wtedy uznał, że wszystkie zarzuty zasiedzenia podniesione w sprawie dotyczą stwierdzenia zasiedzenia na rzecz uczestniczki postępowania i w żadnym momencie postępowania nie pojawił się wniosek odnośnie stwierdzenia zasiedzenia na rzecz Skarbu Państwa.

W tej sytuacji Sąd Okręgowy przyjął wówczas, że termin nabycia służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu przez zasiedzenie w stosunku do nieruchomości oznaczonej nr ewidencyjnym (...)w P. rozpoczął, więc bieg w 1978r. i nie upłynął przy przyjęciu złej wiary i okresu posiadania 30 letniego, bez wykazanego przeniesienia posiadania i możliwości doliczenia okresu posiadania Skarbu Państwa (5 grudnia 1990r.+30 lat).

W zakresie nieruchomości oznaczonej nr ewidencyjnym (...) położonej w P., Sąd odwoławczy przy pierwszym rozpoznaniu przyjął, że w momencie posadowienia urządzeń przesyłowych mogła ona być własnością Skarbu Państwa, ( chociaż obecnie z dokumentacji ksiąg wieczystych wynika, że Skarb Państwa był właścicielem tej działki do 24 kwietnia 1978r., a po tej dacie właścicielami były osoby fizyczne, zaś linia przesyłowa został wybudowana 22 sierpnia 1978r.). Odnośnie tej działki uczestnik nie złożył zarzutu, aby zasiedzenie nastąpiło na rzecz Skarbu Państwa (tak, jak i co do pozostałych – k. 170-172).

W stosunku do nieruchomości oznaczonej nr ewidencyjnym (...)położonej w P. Sąd odwoławczy przy pierwszym rozpoznaniu przyjął, że pierwsza linia energetyczna została posadowiona w 1978 roku (dokładnie 22 sierpnia 1978r.). Od początku nieruchomość ta stanowiła własność osoby fizycznej, również w momencie posadowienia urządzeń przesyłowych. Uczestnik zgłosił zarzut nabycia służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu przez zasiedzenie, który obejmował żądanie zasiedzenia służebności na rzecz uczestniczki (k. 170-172). Przy przyjęciu zgodnie z żądaniem uczestniczki złej wiary (k. 173) i nie wykazaniu tylko przyniesienia posiadania, termin zasiedzenia służebności nie upłynął (5 grudnia 1990r.+ 30 lat).

W tym miejscu należy zauważyć, że odnośnie działki o numerze (...) położona w M., gmina G. przy pierwszym rozpoznaniu sprawy nie była przedmiotem rozstrzygania.

Zdaniem Sądu Okręgowego rozpoznającego wówczas sprawę, w okolicznościach tej sprawy sąd był związany granicami żądania dotyczy przedmiotu zasiedzenia oraz osoby wskazanej we wniosku, jako uprawnionego do nabycia własności nieruchomości, bądź służebności przez zasiedzenie.

Sąd odwoławczy przy pierwszym rozpoznaniu sprawy ponadto wskazał, że ustalenia faktyczne leżące u podstaw uznania nabycia służebności przez zasiedzenie na wszystkich nieruchomościach w datach były nieprawidłowe.

Według Sądu Okręgowego, przedstawione przez Sąd I instancji wnioski w tym zakresie były wynikiem nie wszechstronnej oceny dowodów, co prowadziło do nierozpoznania istoty sprawy, dlatego wskazane wyżej uchybienia doprowadziły do uchylenia zaskarżonego orzeczenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Olsztynie.

Przechodząc do oceny zasadności obecnie złożonej apelacji uczestnika należy zauważyć, że sąd drugiej instancji rozpoznający sprawę na skutek apelacji nie jest związany przedstawionymi w niej zarzutami dotyczącymi naruszenia prawa materialnego, wiążą go natomiast zarzuty dotyczące naruszenia prawa procesowego /por. uchwała Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego 31 stycznia 2008r., III CZP 49/07, OSNC 2008/6/55/, dlatego powoływanie się w zarzutach na naruszenie prawa procesowego, ma skutek procesowy tylko do wymienionych w odwołaniu konkretnych zarzutów naruszenia procedury, z wyjątkiem powodujących nieważność postępowania.

W apelacji zostały postawione zarówno zarzuty naruszenia prawa materialnego, jak i procesowego. Zauważyć trzeba, że prawidłowość zastosowania lub wykładni prawa materialnego może być właściwie oceniona jedynie na kanwie niewadliwie ustalonej podstawy faktycznej rozstrzygnięcia. Skuteczne zatem zgłoszenie zarzutu dotyczącego naruszenia prawa materialnego wchodzi zasadniczo w rachubę tylko wtedy, gdy ustalony przez sąd pierwszej instancji stan faktyczny, będący podstawą zaskarżonego wyroku, nie budzi zastrzeżeń (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 1997r., II CKN 60/97, OSNC 1997 nr 9, poz. 128 i wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 stycznia 2010r., II CSK 352/09, Legalis numer 338396).

Odnośnie naruszenia zarzutu procedury mylny jest zarzut naruszenia art. 229 w zw. z 129 § 1 w zw. z 248 w zw. z art. 13 § 2 kpc poprzez błędną wykładnię i uznanie, że uczestnik nie wykazał nabycia przez zasiedzenie służebności, podczas gdy strona przeciwna nie kwestionowała dokumentów, a sąd nie wzywał do ich uzupełnienia.

Uczestnik postępowania pomija, że ciężar dowody w zakresie zgłoszonego zarzutu nabycia służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu przez zasiedzenie spoczywał na nim (art. 6 kc i art. 232 kpc), a to jest podstawowe uchybienie odnośnie wymaganej aktywności procesowej uczestnika postępowania w toku rozpoznania tej sprawy.

Sąd odwoławczy uznaje, że Sąd I instancji dokonał oceny zaoferowanego materiału dowodowego w ramach dyspozycji art. 233 § 1 kpc.

W tym zakresie należy jednak wskazać, że był to alternatywny zarzut Sądu II instancji przy pierwszym rozpoznaniu sprawy, a dotyczył oceny braku należytej aktywności procesowej uczestnika odnośnie udowodnienia przedstawianych okoliczności, z których uczestnik wywodził skutki prawne. Brak takiej aktywności w zakresie przedstawienia dowodów (dokumentów) był znamienny również przy ponownym rozpoznaniu sprawy.

Tym niemniej trzeba zauważyć, że kserokopia może być w określonych warunkach uznana za dokument stanowiący dowód istnienia oryginału i w związku z tym podlegać ocenie - jako dokument prywatny, mający stanowić źródło wiadomości o istnieniu oryginalnego dokumentu oraz jako dokument prywatny mający stanowić źródło wiadomości o faktach. Oznacza to, że w takim stanie rzeczy, mogą stanowić dla organu orzekającego podstawę dokonywanych ustaleń, ale musi zostać zachowana szczególna ostrożność i rozwaga przy ich ocenie, a w szczególności ustalić, czy istnieją podstawy do przyjęcia zgodności treści tych kserokopii z oryginałami.

W tym kontekście ważne jest to, że sprawa zawisła przed wejściem w życie ustawy z dnia 10 lipca 2015r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny, ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015r., poz. 1311), zgodnie z dyspozycją art. 21 cytowanej ustawy przepisy ustaw zmienianych w art. 2 i 3 kpc (dotyczących także art. 77 kc i art. 244-245 kpc), w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, stosuje się do postępowań wszczętych po wejściu w życie niniejszej ustawy.

W tej sytuacji powyższe okoliczności miały także znaczenie dla oceny sprawy i podniesionego przez uczestnika zarzutu nabycia służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu przez zasiedzenie i oceny zaoferowanych dowodów w ramach art. 233 § 1 i 2 kpc.

Co do następnego zarzutu apelacyjnego i naruszenia art. 49 w zw. z art. 281 w zw. z art. 13 § 2 kpc poprzez nie powołanie przez Sąd I instancji nowego biegłego z dziedziny geodezji, jak i biegłego z dziedziny szacowania nieruchomości, także ze względu na rzekomą bezstronność biegłego J. K., Sąd odwoławczy uznaje, że przytoczone przez uczestnika okoliczności wskazane we wniosku o wyłączenie biegłego nie są wystarczające do uznania, iż wskazane okoliczności nie uzasadniają zgłoszonego żądania.

Zakwestionowanie nawet ustaleń i wniosków opinii w innej sprawie, zleconej przez sąd, nie stanowi podstawy do wyłączenia biegłego w innych sprawach (I Ns 905/14). Uczestnik wskazywał również w swoim żądaniu wyłączenia biegłego, że biegły J. K. miał wykonywać opinię w sprawie X Ns 484/12 i z tego tytułu uczestnik ma roszczenia wobec biegłego. Z oświadczenia biegłego wynika, że nie sporządzał opinii w tej opinii we wskazanej przez uczestnika sprawie. Ponadto biegły J. K. w swoich wyjaśnieniach ustosunkował się do przedstawionych przez uczestnika zarzutów (k.797-799) i te wyjaśnienia są przekonujące. Zgłaszane zaś przez uczestnika roszczenia wobec biegłego wydają się być bezpodstawne, gdyż sporządzenie opinii zlecał sąd, dlatego ewentualne roszczenia uczestnik postępowania mógłby zgłaszać wobec Skarbu Państwa.

W tej sytuacji należy uznać, że zgłoszony wniosek wyłączenia biegłego jest jedynie przyjętą linią obrony przez uczestnika i obranej taktyki procesowej, aby zmienić niekorzystne dla uczestnika wnioski opinii. Takie działanie może wynikać także z tego, że biegły J. K. stosunkowo często sporządza opinie w sprawach dotyczących służebności przesyłu z udziałem uczestnika.

Odnośnie poruszonej kwestii należy również zauważyć, że Sąd Rejonowy oddalił wniosek o wyłączenie biegłego J. K., jednak postanowienie oddalające wniosek o wyłączenie biegłego nie podlega uzasadnieniu, nie przysługuje bowiem na nie zażalenie (art. 357 § 1 i 2 w zw. z art. 394 § 1 kpc) (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 6 grudnia 1982r., I CZ 116/82, Legalis nr 23995 oraz Komentarz do art. 281 kpc red. Zieliński 2017, wyd. 9/Flaga-Gieruszyńska).

Niemniej zagadnienie to może być przedmiotem kontroli sądu drugiej instancji w trybie art. 380 kpc.

Uczestnik postępowania takiego wniosku w trybie art. 380 kpc formalnie nie przedstawił, wskazał inną treść swoich zarzutów w tym zakresie, w oparciu o inna podstawę prawną.

W tym miejscu należy podkreślić, że warunkiem kontroli niezaskarżalnego postanowienia, które miało wpływ na wynik sprawy, jest zamieszczenie stosownego wniosku zgłoszonego w trybie art. 380 kpc w środku odwoławczym skierowanym przeciwko postanowieniu podlegającemu zaskarżeniu zażaleniem. Przy braku takiego wniosku przeprowadzenie kontroli nie jest dopuszczalne (zob. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2013r., IV Cz 102/13, Legalis nr 819302; z dnia 10 stycznia 2014r., I CZ 101/13, Legalis nr 1066920; z dnia 4 grudnia 2013r., II Cz83/13, Legalis nr 753695; z dnia 30 października 2013r., V CZ 48/13, Legalis nr 877788)

Warto także zauważyć, że gdy w sprawie występuje profesjonalny pełnomocnik wniosek taki powinien być jednoznacznie sformułowany, gdyż nie ma podstaw do przypisywania pismom przez niego wnoszonym treści wprost w nich niewyrażonych (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z 23 września 2004r., III CZ 71/04, Legalis nr 254323; z 4 października 2006r., I CZ 81/06, OSNC 2007, Nr 2, poz. 36; z 8 stycznia 2014r., II UZ 63/13, Legalis nr 750055, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 28 września 2016r., VI ACa 1037/15, LEX nr 2149592).

Wyżej wymienione uwagi mają także znaczenie w zakresie oceny zarzutu apelacyjnego wynikającego z art. 217, art. 233 § 1, art. 227 w zw. z art. 278 i art. 286 w zw. z art. 13 § 2 kpc odnośnie oddalenia wniosku o powołanie innego biegłego w celu ustalenia wynagrodzenia za ustanowienie służebności.

W konsekwencji należy uznać, że uczestnik postępowania nie zaskarżył skutecznie postanowienia dowodowego Sądu I instancji wydanego na rozprawie w dniu 8 lutego 2018r.

Taki wniosek wynika z tego, reasumując, że Sąd I instancji oddalił postanowieniem wniosek dowodowy o dopuszczenie dowodu z opinii nowego biegłego, a uczestnik nie zaskarżył skutecznie tej decyzji w trybie art. 380 kpc, to w tej sytuacji wniosek pozwanej o dopuszczenie w postępowaniu apelacyjnym dowodu z uzupełniającej opinii biegłego podlegał oddaleniu na podstawie art. 381 kpc, albowiem skarżący nie przedstawił takich zarzutów, które skutkowałyby koniecznością powołania nowego biegłego w celu sporządzenia opinii, oprócz swojego niezadowolenia z poprzedniej opinii. Biegły, jak wskazał to już Sąd I instancji złożył uzupełniającą opinię i ustną, obszerną na rozprawie, dlatego powołanie dowodu z opinii innego biegłego, biorąc pod uwagę ogólnych charakter zastrzeżeń uczestnika, nie zasługuje na uwzględnienie (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 6 lipca 2017r.,V ACa 692/16, Legalis nr 1696330).

Odnosząc się jeszcze do argumentacji uczestnika zawartej w piśmie z 15 września 2017r. (k. 759-760) w zakresie wadliwości opinii, co do wydanej opinii biegłego odnośnie działek nr (...) (gdzie miała być porównana działka mniejsza), nr (...) (gdzie biegły uwzględnił dla porównania transakcję sprzed 3 lat) i nr(...) (gdzie przyjęto współczynnik k na poziomie 0,6) Sąd I instancji wskazał, w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia, że:

- w ustnej opinii uzupełniającej złożonej na rozprawie w dniu 8 lutego 2018r. (k. 804- 805v) biegły J. K. przyznał, iż dla działki nr (...) przyjął do porównania nieruchomości o mniejszej powierzchni niż działka wyceniana, ponieważ na rynku nie odnotowano transakcji dotyczących terenów budowlanych o tak dużych powierzchniach jak działka (...),

- w związku z tym, powierzchnia wycenianej nieruchomości została skorygowana odpowiednią poprawką zmniejszającą wartość gruntu tej nieruchomości, co zostało opisane na stronie 18 jego opinii,

- przy wycenie działki nr (...) biegły uwzględnił do porównania transakcję z 2014r., co wynikało z braku na rynku odpowiedniej ilości transakcji do porównania, co miało miejsce w przypadku wyceny działki nr (...), a dopuszczalne jest przyjmowanie transakcji z okresu ostatnich 3, czy nawet czterech lat. W tej części zostało wskazane, że przy wycenie nieruchomości zawsze muszą być brane pod uwagę min. 3 transakcje,

- odnosząc się do zastrzeżenia uczestnika w zakresie ustalenia współczynnika U, który stanowił jeden z elementów branych przy wycenie spornej wartości wynagrodzenia służebności przesyłu, biegły wyjaśnił, że opracowanie p. Trybusza z 1993r. jest jedynym opracowaniem badającym relację pomiędzy prawem dzierżawy a prawem własności ( Andrzej Trybusz, Wartościowy wymiar dzierżawy wieloletniej terenów zurbanizowanych, Acta Academiae Agriculturae Technicae Olstenensis (ART O.), Nr 24. 1993r.). Ww. współczynnik określa zależność pomiędzy dzierżawą a własnością, co sprowadza się do utraconych dochodów z nieruchomości, jaką właściciel mógłby uzyskać, gdyby wydzierżawiła ten grunt z uwzględnieniem współkorzystania z przedsiębiorstwem przesyłowym. Nie ma rejestrów umów dzierżawy, dlatego opracowanie ww. autora pozwala na analizę tej kwestii, gdyż badał on te relacje,

- biegły wyjaśnił, że dla działki nr (...) przyjął współczynnika k na - poziomie 0,6, ponieważ jest to mała, ale zabudowana działka siedliskowa, na której posadowiony jest dwunożny słup energetyczny.

Sąd Rejonowy po złożonych przez biegłego wyjaśnieniach przyjął przedstawioną przez niego argumentację i podzielił wnioski opinii, tym bardziej, że pełnomocnik uczestnika był na rozprawie i zadawał biegłemu pytania.

Warto również wskazać, że dowód z ustanej opinii uzupełniającej został przeprowadzony po zarzutach uczestnika postępowania (k. 760).

Po zeznaniach biegłego, uczestnik nie ponowił swojego wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego, tym niemniej Sąd I instancji oddalił wcześniejszy w tym zakresie wniosek.

Warto zauważyć, ze w apelacji zastrzeżenia uczestnika do ww. opinii są identyczne, nawet wierne, co do treści i objętości (k. 831 odw. -832, trzy akapity), jak w piśmie z 15 września 2017r. (760), nie zawierają nowy uwag i wniosków.

W tej sytuacji takie stanowisko uczestnika należy uznać jedynie za subiektywną negację opinii w tym zakresie, bez szerszej refleksji oraz argumentacji, dlatego nie zasługuje na uwzględnienie.

Po rozstrzygnięciu Sądu odwoławczego (względnie zarzutu co do nabycia służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu przez zasiedzenie) zbędne jest odnoszenie się do zastrzeżeń uczestnika, co do opinii biegłego w zakresie działki nr (...), chociaż zawarty w opinii biegłego wniosek jest przekonujący, gdyż duży słup na małej działce w sposób bardzo znaczny ogranicza możliwość korzystania z nieruchomości. A ta okoliczność uzasadnia przyjęcie wyższego współczynnika K przy wyliczenia wartości wynagrodzenia wynikającego z ustanowienia służebności przesyłu. Nota bene w tym zakresie Sąd Okręgowy uwzględnił zarzut zasiedzenia służebności przesyłu podniesiony przez uczestnika.

W pozostałym zakresie należy uznać, że biegły J. K. przedstawił źródło opracowanie Andrzeja Trybusza , Wartościowy wymiar dzierżawy wieloletniej terenów zurbanizowanych, które odnosi się do relacji stawek czynszu dzierżawnego do wartości gruntu oddanego w dzierżawę.

Ww. opracowanie wydaje się pomocne w ustaleniu utraconych dochodów z nieruchomości, jaką właściciel mógłby uzyskać, gdyby wydzierżawiła ten grunt z uwzględnieniem współkorzystania z przedsiębiorstwem przesyłowym, a tym samym i po dalszej analizie kwestii właściwego jednorazowego wynagrodzenia na ustanowienie służebności przesyłu.

Uczestnik nie zaoferował innych opracowań w tym zakresie, a chyba ilość spraw, które toczą się z udziałem przedsiębiorstwa przesyłowego jest duża, co pozwalałaby na bardziej merytoryczne zarzuty.

Odnośnie wyceny działki nr (...), biegły wiarygodnie wyjaśnił, że tylko z uwagi na brak transakcji działek porównywalnych z wycenianą było dopuszczalne jest przyjmowanie transakcji z okresu ostatnich 3, czy nawet czterech lat, ponieważ standardy wymagają, aby przy wycenie nieruchomości zawsze były brane pod uwagę minimum 3 transakcje.

W tej części uczestnik nie zaoferował innych transakcji, co pozwalałaby na bardziej merytoryczne zarzuty.

W tych warunkach należy uznać, że rozstrzygnięcie Sądu I instancji w zakresie oddalenia wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego i z ww. przyczyn było w pełni zasadne.

Przechodząc do dalszej części zarzutów apelacji uczestnika należy wskazać, że brak jest w art. 305² § 2 kc kryteriów określenia rozmiaru wynagrodzenia oznacza, że ustawodawca pozostawił sądowi swobodę polegającą na indywidualizacji ocen w tym zakresie, formułowanych na podstawie określonego stanu faktycznego, które mogą także wynikać z ogólnych reguł porządku prawnego. Miarodajnym, podstawowym kryterium powinno być obniżenie użyteczności nieruchomości, polegające na niemożności korzystania z obciążonej części w sposób przewidziany w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego przy uwzględnieniu omówionych wyznaczników, decydujących o ekwiwalentności świadczenia właścicielki nieruchomości obciążonej, łącznie z wpływem zakresu niemożności korzystania na pozostałą część nieruchomości. Dla ustalenia wynagrodzenia wymagane były wiadomości specjalne, a zatem konsekwentnie należało doprowadzić do pozyskania opinii biegłego, która mogłaby prowadzić do określenia wszystkich czynników wypełniających przesłankę odpowiedniości wynagrodzenia w warunkach tej sprawy, co łączyło się z potrzebą wskazania biegłemu zarówno na podstawę, jak i pozostałe czynniki (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 lutego 2013r., IV CSK 440/12, Legalis nr 572405).

W tej sytuacji odpowiednie wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu powinno być ustalone proporcjonalnie do stopnia ingerencji w treść prawa własności, uwzględniać wartość nieruchomości i w takim kontekście mieć na względzie szkodę właściciela z uszczuplenia prawa własności (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 20 kwietnia 2017r., II CSK 505/16, Legalis nr 1657564, z dnia 9 października 2013r., V CSK 491/12, Legalis nr 877781, z dnia 6 kwietnia 2018r., IV CSK 540/17, Legalis nr 1781308 i z dnia 8 maja 2018r., V CSK 614/17, Legalis nr 1781862).

W tym kontekście należy uznać, że uczestnik nie podołał obowiązkowi skutecznego zakwestionowania opinii biegłego w przedstawionym zakresie, zaś wskazana ocena tego dowodu dokonana przez Sąd I instancji na podstawie uzupełnionego dowodu z opinii biegłego i jego ustnych zeznań, które w sposób przekonujący i logiczny odniosły się do zastrzeżeń uczestnika, odbyła się w ramach granic zakreślonych dyspozycją art. 233 § 1 kpc.

Odnośnie kolejnego zarzutu, co skuteczności nabycia służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu przez zasiedzenie apelacji uczestnika należy podkreślić, że przy ponownym rozpoznaniu sprawy uczestnik postępowania nie zaoferował żądnych nowy dowodów, nie sprecyzował również zarzutu w zakresie zgłoszonego zarzutu nabycia służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu przez zasiedzenie i wskazania podmiotu na rzecz, którego miałoby być liczone nabycie zasiedzenia przedmiotowych służebności. Na rozprawach w dniu 23 stycznia 2017r. i 27 lutego 2017r. jedynie polemizował z ustaleniami i oceną prawną dokonaną przez Sąd odwoławczy (k. 673 i 685).

Powyższe stanowisko procesowe uczestnika zaprezentowane obecnie, jak również zaoferowane przez niego dowody odnośnie zgłoszonego zarzutu nabycia służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu przez zasiedzenie spowodowały to, że tylko odnośnie działki nr (...) Sąd Okręgowy uwzględnił przedmiotowy zarzut podniesiony przez uczestnika.

Takie stanowisko wynika z tego, że właścicielem nieruchomości położonej w obrębie ewidencyjnym P., gmina O., stanowiącej działkę nr (...) o powierzchni 0,3300 ha , dla której Sąd Rejonowy w Olsztynie VI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) od lat 50-tych do 1983r. Z. R., a od roku 1983 stanowi już własność wnioskodawcy. Linia elektroenergetyczna niskiego napięcia nN 0,4 kV ze stacji transformatorowej O.- (...) P. W. wsparta na jednym dwuramiennym słupie żelbetowym została pobudowana w dniu 22 sierpnia 1978r.

W tych warunkach zachodzą okoliczności faktyczne i prawne do przyjęcia, że doszło do zasiedzenia służebności przesyłu na rzecz uczestnika przy przyjęciu złej wiary po upływie 30 lat, czyli z dniem 22 sierpnia 2008r. W lipcu 2007r. bowiem nastąpiła zmiana nazwy operatora energetycznego na (...) S.A. w G., która obowiązuje do dnia dzisiejszego (art. 172 w zw. z art. 292 kc).

Takie okoliczności nie zachodzą, co do pozostałych działek, będących przedmiotem niniejszego postępowania.

Jak już było wskazane wcześniej, już sam uczestnik przyjmował istnienie złej wiary przy zgłoszenie przedmiotowego zarzutu nabycia służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu przez zasiedzenie (k. 173-174).

Sąd Okręgowy przyjmuje w warunkach niniejszej sprawy, że nie zachodzą okoliczności, które uzasadnienie na przyjęcie dobrej wiary poprzednika prawnego uczestnika przy objęciu w posiadanie w zakresie odpowiadającym służebności zbliżonej do służebności przesyłu nieruchomość, na której posadowione są urządzenia przesyłowe.

Jak to było już zauważone, o dobrej lub złej wierze posiadacza decyduje chwila uzyskania posiadania, późniejsze zmiany jego świadomości pozostają bez wpływu na tę ocenę.

W rozpoznawanej sprawie chwilą, w której należy badać dobrą lub złą wiarę posiadacza jest chwila, od której stał się on posiadaczem samoistnym w zakresie służebności odpowiadającej służebności przesyłu i mógł rozpocząć posiadanie tej służebności prowadzące do jej zasiedzenia na swoją rzecz.

Dobra wiara zasiadującego posiadacza występuje wówczas, gdy ingerowanie w cudzą własność w zakresie odpowiadającym służebności rozpoczęło się w okolicznościach, które usprawiedliwiały przekonanie posiadacza, że nie narusza cudzego prawa. W złej wierze jest ten, kto wie albo wiedzieć powinien, że prawo własności przysługuje nie jemu, lecz innej osobie. Oznacza to, że ocenie podlega zasadność przeświadczenia nabywcy o przysługującym mu prawie przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności towarzyszących (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 4 września 2014r., II CSK 659/13, LEX nr 1540483 i postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 października 2010r., IV CSK 152/10, LEX nr 707912).

Wprawdzie z faktem posiadania nieruchomości w granicach przysługujących uprawnionemu z tytułu służebności przesyłu związane jest także domniemanie dotyczące dobrej wiary posiadacza jednakże zebrany w toku postępowania materiał dowodowy wynikający również z dokumentów przedłożonych przez uczestnika wskazuje w sposób jednoznaczny, że posiadanie to należy ocenić, jako posiadanie w złej wierze.

Sąd Najwyższy z dnia 12 lipca 2018r. (I CSK 187/18 , Legalis nr 1803593) wskazał również, że nieprzeprowadzenie dowodu na okoliczność posiadania przez posiadacza służebności jakiegokolwiek tytułu prawnego do wejścia na cudzy grunt, czy do korzystania z niego w określonym zakresie, uzasadnia podważenie istnienia dobrej wiary u posiadacza służebności.

W konsekwencji, w warunkach okoliczności przedstawionych przez uczestnika nie można było zaliczyć posiadania służebności odpowiadającej służebności przesyłu Skarbu Państwa.

Wynika to z tego, że bieg terminu zasiedzenia służebności polegającej na korzystaniu z linii przesyłowej znajdującej się w zarządzie przedsiębiorstwa państwowego, przebiegającej po działce stanowiącej własność Skarbu Państwa, nie mógł się rozpocząć przed dniem 5 grudnia 1990r. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 2015r., IV CSK 468/14, Legalis nr 1310221).

Nie jest również możliwe skrócenie terminu posiadania wymaganego do zasiedzenia służebności na podstawie art. 10 ustawy z dnia 28 lipca 1990r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny (Dz. U. nr 55, poz. 321), o okres korzystania z urządzeń infrastruktury elektroenergetycznej przez przedsiębiorstwo państwowe w czasie, gdy nieruchomość, na której znajdowały się te urządzenia była przedmiotem własności państwowej. Jeżeli właścicielem nieruchomości obciążonej jak i właścicielem urządzeń przesyłowych był Skarb Państwa, nie mogło w ogóle dojść do następstwa prawnego w zakresie posiadania służebności. Nie podlega zaliczeniu na podstawie art. 176 § 1 kc wcześniejszy okres korzystania z infrastruktury przesyłowej przez przedsiębiorstwo państwowe, kiedy nieruchomość, na której znajdowały się te urządzenia była przedmiotem własności państwowej, właściciel nieruchomości nie mógł być, bowiem posiadaczem służebności mającej obciążać jego nieruchomość. W konsekwencji początku posiadania należy poszukiwać w rozdzieleniu własności Skarbu Państwa i poprzednika prawnego uczestnika do urządzeń przesyłowych (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 18 stycznia 2017r., V CSK 159/16, Legalis nr 1603871 i z dnia 25 stycznia 2006r., I CSK 11/05, Legalis nr 74471).

W tej sytuacji, co pomija uczestnik postępowania, zarówno, gdy właścicielem nieruchomości obciążonej, jak i posiadaczem służebności gruntowej był Skarb Państwa, nie mogło w ogóle dojść do zasiedzenia służebności przesyłu na rzecz uczestnika, gdyż właściciel nie może nabyć przez zasiedzenie służebności gruntowej na nieruchomości stanowiącej jego własność.

Taka sytuacja zachodzi odnośnie działek o numerach:

- działki nr (...) położonej w P., gdyż od ułożenia rejestru gruntów w 1964r. do 27 stycznia 1980r. stanowiła własność Z. P., od 27 stycznia 1980r. do 27 stycznia 1981r. stanowiła własność Skarbu Państwa, zaś od 27 stycznia 1981r. do 27 maja 1983r. stanowi już własność T. R. i Z. R.,

- działki nr (...) położonej w G., ponieważ do 2 czerwca 2000r. była własnością Skarbu Państwa – Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa, a od 2 czerwca 2000r. stanowi własność wnioskodawców,

- działki o nr (...) położonych w G., bo do 14 czerwca 1999r., stanowiły własność Skarbu Państwa, natomiast od 14 czerwca 1999r. stanowią już własność wnioskodawców,

- działki nr (...) położonej w M., ponieważ do 24 kwietnia 2001r. stanowiła własność Skarbu Państwa, a w dniu 24 kwietnia 2001r. nabyli ją wnioskodawcy.

Urządzenia energetyczne na tych działka zostały wybudowane:

- na działce nr (...) w dniu 22 sierpnia 1978r. i zmodernizowane w niewiadomym zakresie, co do przebiegu w 1987r.,

- na działce nr (...) w 1977r.

- na działkach nr (...) w 1977r.,

- na działce nr (...) w dniu 27 stycznia 1981r.

W tej sytuacji nie mogło dojść do nabycia służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu przez zasiedzenie na rzecz uczestnika z upływem 30 lat, bo tak wskazuje pismo uczestnika z 12 listopada 2013r. (k. 170-172).

Sądowi Okręgowemu znane jest stanowisko Sądu Najwyższego odnośnie tego, że uwzględnienie przez sąd zarzutu nabycia służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu przez zasiedzenie w sprawie o ustanowienie służebności przesyłu na zarzut uczestnika różni się znacznie pod względem procesowym od uwzględnienia przez sąd wniosku o stwierdzenie nabycia służebności przez zasiedzenie (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 lutego 2017r., V CSK 317/16, Legalis nr 1650954),

Ograniczenie skutku uwzględnienia zarzutu nabycia służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu przez zasiedzenie do sprawy, w której zarzut ten został podniesiony, powoduje, że rozpoznanie tego zarzutu nie jest uzależnione od spełnienia wymagań dotyczących kręgu uczestników postępowania o stwierdzenie zasiedzenia, ani innych wymagań odnoszących się do tego postępowania, uzasadnionych skutecznością erga omnes postanowienia o stwierdzeniu zasiedzenia. Co do zakresu służebności o treści odpowiadającej służebności przesyłu, której nabycie przez zasiedzenie uwzględnia się na zarzut, to wyznacza go - rzecz jasna (wynika to z istoty zasiedzenia) – zakres przedmiotowy i podmiotowy posiadania nieruchomości w sposób odpowiadający służebności przesyłu.

Sąd musi więc stwierdzić trwające przez odpowiednio długi czas takie posiadanie nieruchomości w określonych granicach na rzecz wskazanego podmiotu i dać swym ustaleniom w tym względzie wyraz w uzasadnieniu orzeczenia oddalającego wniosek o ustanowienie służebności przesyłu.

W tej sytuacji należy uznać, że uczestnik stawiając zarzut peremptoryjny, zmierzał do obezwładnienia żądania wnioskodawców przez wykazanie, że ono wnioskodawcom, nie przysługuje lub nie może być dochodzone. Mimo odformalizowania zasad merytorycznej obrony uczestnika oraz mimo pewnej wieloznaczności samego pojęcia, zarzuty uczestnika - peremptoryjne i dylatoryjne, merytoryczne i formalnoprawne - stanowią uznany sposób obrony, wymagający złożenia wobec sądu twierdzeń o zdarzeniach niweczących lub hamujących roszczenie i wykazania ich prawdziwości zgodnie z rozkładem ciężaru dowodów (por. uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 19 października 2007r., III CZP 58/07, OSNC 2008, nr 5, poz. 44).

W tej sytuacji, zdaniem Sądu Okręgowego, w warunkach niniejszej sprawy nie zachodzi możliwość uwzględnienia zarzutu uczestnika, aby doszło do nabycia służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu przez zasiedzenie na rzecz uczestnika, czyli tego konkretnego podmiotu wskazanego w zgłoszonym na piśmie zarzucie (k. 170-172), również przy uwzględnieniu złej wiary w tym zakresie i wymaganym 30 letnim okresie. Przy czym warto powtórzyć, że bieg terminu zasiedzenia służebności polegającej na korzystaniu z linii przesyłowej znajdującej się w zarządzie przedsiębiorstwa państwowego, przebiegającej po działce stanowiącej własność Skarbu Państwa, nie mógł się rozpocząć przed dniem 5 grudnia 1990r. oraz nie mógł ulec skróceniu o czas posiadania wymaganego do zasiedzenia służebności na podstawie art. 10 ustawy z dnia 28 lipca 1990r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny (Dz. U. nr 55, poz. 321), o okres korzystania z urządzeń infrastruktury elektroenergetycznej przez przedsiębiorstwo państwowe w czasie, gdy nieruchomość, na której znajdowały się te urządzenia była przedmiotem własności państwowej. Na uwadze należy mieć również i to, że sprawa o ustanowienie służebności przesyłu wpłynęła do sądu w dniu 21 sierpnia 2013r., co przerwało bieg ewentualnego nabycia zasiedzenia służebności przesyłu.

W zakresie działki położonej w P. nr (...) dochodzi jeszcze kwestia niewykazania w ramach ciężaru dowodu (art. 6kc i art. 232 kpc), w jakim zakresie uległ zmianie przebieg linii elektrycznych i urządzeń elektroenergetycznych w 1987r., kiedy doszło do modernizacji przebiegi spornych linii. To samo dotyczy działki o nr (...) położonej w P..

Właśnie w zakresie nieruchomości oznaczonej nr ewidencyjnym (...)położonej w P. z akt ksiąg wieczystych KW (...) wynika, że w momencie posadowienia urządzeń przesyłowych nie była już własnością Skarbu Państwa, bo był właścicielem tej działki do 24 kwietnia 1978r., a po tej dacie właścicielami były osoby fizyczne, zaś linia przesyłowa został wybudowana 22 sierpnia 1978r. Co do tej działki w 1987 roku doszło także do modernizacji znajdujących się tam linii elektroenergetycznych, zakres tych prac nie został przedstawiony, a tym bardziej udowodniony, co ma wpływ na możliwość uwzględnienia podniesionego przez uczestnika spornego zarzutu nabycia służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu przez zasiedzenie. Sądy już wskazały, że uczestnik postępowania przedłożył dokumentację posadowienia tych linii energetycznych, jak i modernizacji w 1987r., jednak wówczas Sąd odwoławczy uznał, że z załączonej dokumentacji nie wynika, czy faktycznie doszło do zmiany przebiegu urządzeń przesyłowych, a w tym zakresie ciężar dowodu stosownie do treści art. 6 kc obciążał jednak wnioskodawców. Ponadto Sąd Okręgowy przyjmuje, że przedstawiona dokumentacja nie jest czytelna odnośnie zakresu prowadzonych prac, nota bene nie była uzupełniona podczas ponownego rozpoznania sprawy, mimo, że ten argument był wskazany w poprzednim uzasadnieniu Sądu odwoławczego (k. 255-256, 265-266). Co do tej działki uczestnik nie złożył zarzutu, aby zasiedzenie nastąpiło na rzecz Skarbu Państwa (tak, jak i co do pozostałych – k. 170-172). Przy Ponownym rozpoznaniu sprawy uczestnik nie wykazał wymaganej prawem inicjatywy dowodowej, dlatego przedmiotowy zarzut nabycia służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu przez zasiedzenie obejmujący działce wnioskodawców o nr 90/5 nie zasługiwał na uwzględnienie.

Odnośnie ostatniego zarzutu apelacji uczestnika odnośnie naruszenia art. 305¹ kc Sąd Okręgowy uznaje, że w warunkach niniejszej sprawy, wobec niepodważonych skutecznie ustaleń Sąd pierwszej instancji, przysługuje wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu w wysokości wskazanej w zaskarżonym orzeczeniu.

Argumentacja w tym zakresie została przedstawiona częściowo już wcześniej.

Należy jednak podkreślić, że podniesiony zarzut naruszenia prawa materialnego art. 305¹ kc w formie zaprezentowanej w apelacji w kontekście zarzutu wadliwości ustaleń faktycznych odnośnie wysokości wynagrodzenia za ustanowienie służebności nie jest skuteczny.

Odnośnie zarzutu naruszenia prawa materialnego należy zwrócić uwagę, że apelujący formułuje zarzut naruszenia prawa materialnego i uzasadnia to naruszenie porównując własny - przez siebie ustalony - stan faktyczny z powołanymi przepisami prawnymi. Wskazuje bowiem, że przeznaczenie nieruchomości zawarte w studium uwarunkowań nie ma wpływu na wysokość spornego wynagrodzenia. Takiego ustalenia nie poczynił Sąd I instancji. Jest to zabieg niedopuszczalny i nieskuteczny. Sąd Najwyższy wielokrotnie wskazywał, że naruszenie prawa materialnego nie może być uzasadniane błędami w zakresie ustaleń faktycznych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 stycznia 2010r., II CSK 352/09, Legalis numer 338396 i Małgorzata Manowska, Apelacja w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2013, s. 97).

Tym niemniej należy zauważyć, że uczestnik pomija, co podkreślił Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 27 lutego 2013r. ( IV CSK 440/12, Legalis nr 572405 ), iż przy ustalaniu wysokości tego wynagrodzenia należy brać pod uwagę wszystkie okoliczności danej sprawy, interes stron, społeczno-gospodarczy charakter służebności i rekompensaty należnej właścicielowi nieruchomości obciążonej. Określenie w ustawie tego świadczenia, jako wynagrodzenia wskazuje, że powinno odpowiadać wartości świadczenia spełnionego przez właściciela nieruchomości obciążonej na rzecz podmiotu uprawnionego w ramach służebności lub osiągniętej przez niego korzyści. Za odpowiednie wynagrodzenie może być uznane takie, które będzie stanowić ekwiwalent wszystkich korzyści, jakich właściciel nieruchomości zostanie pozbawiony w związku z jej obciążeniem. Indywidualizowany w konkretnej sprawie sposób obliczenia wynagrodzenia powinien uwzględniać po stronie właściciela: charakter nieruchomości - położenie, rodzaj, rozmiar, kształt - jej społeczno - gospodarcze przeznaczenie ujęte w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, albo w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, a w ich braku właściwości terenu i sposób korzystania z nieruchomości sąsiednich, utratę pożytków, zakres ograniczenia w prawie rozporządzania, swobodnego decydowania o przeznaczeniu nieruchomości, zagospodarowania jej, zakres i sposób ingerencji przedsiębiorcy oraz pozbawienia władztwa nad nią, sposób przebiegu urządzeń, trwałość i nieodwracalność obciążenia w dłuższej perspektywie oraz uciążliwość ustanowionego prawa. Po stronie przedsiębiorcy rozważaniu podlegać powinno, że za pośrednictwem urządzeń realizuje on cele społeczne w odniesieniu do dostarczania energii elektrycznej, wody czy paliw, także właścicielowi nieruchomości obciążonej, doprowadzenie tych nośników tysiącom osób musi odbywać się za pomocą sieci (instalacji i urządzeń), które posadowić trzeba na wielu gruntach stanowiących własność osób trzecich, względy społeczne nakazują ograniczenie ich prawa własności, korzystanie z tych nieruchomości w zakresie ustanowionej służebności wpływa na wartość przedsiębiorstwa i możliwość prowadzenia działalności gospodarczej, jak też, że korzystanie z energii elektrycznej i paliw wpływa na rozwój społeczno-gospodarczy oraz lepsze wykorzystanie nieruchomości. Z uwagi na faktyczną niemożność wyliczenia wynagrodzenia w oparciu o korzyści uzyskiwane przez przedsiębiorcę, na którego działalność wpływa również korzystanie z cudzej nieruchomości, trzeba określić je z perspektywy interesów ekonomicznych właściciela nieruchomości. Przytoczone przykładowo czynniki, podlegające ocenie we wzajemnym powiązaniu, znalazły wyraz w licznych orzeczeniach Sądu Najwyższego, które oddają istotę tej problematyki (por. uchwałę z dnia 17 czerwca 2005r., III CZP 29/05, OSNC 2006, nr 4, poz. 64; postanowienia: z dnia 20 września 2012r., IV CSK 56/12 , Legalis nr 544723; z dnia 8 lutego 2013r., IV CSK 317/12, Legalis nr 719238). Wnioski wysnute z rozważenia wszystkich istotnych w konkretnej sprawie wyznaczników stanowią również podstawę do miarodajnego określenia postaci ekwiwalentu - obniżenia użyteczności nieruchomości albo jej wartości, przy czym nie może on przewyższać wartości nieruchomości.

W tych warunkach przytoczona przez uczestnika argumentacja odnośnie ustalenia wysokości jednorazowego wynagrodzenia za ustanowienie służebności na spornych działkach wnioskodawców nie zasługuje na uwzględnienie.

W tym zakresie Sąd Okręgowy przyjmuje za własne ustalenia i oceny Sądu I instancji, co do wysokości jednorazowego wynagrodzenia za ustanowienie służebności na spornych działkach wnioskodawców, zwracając uwagę, że nie ma wobec tego potrzeby procesowej przeprowadzania na nowo w uzasadnieniu tego orzeczenia szczegółowej analizy okoliczności z tym związanych, ponieważ Sąd odwoławczy odniósł się do tych ustaleń i ocen, które zostały zakwestionowane w apelacji.

Mając to na uwadze na podstawie art. 386 § 1 w zw. z art. 13 § 2 kpc Sąd Okręgowy orzekł, jak w sentencji postanowienia, zaś o kosztach postępowania odwoławczego rozstrzygnął na mocy art. 520 § 1 kpc mając na względzie rodzaj postępowania i wynik sprawy w II instancji.

Jacek Barczewski Mirosław Wieczorkiewicz Agnieszka Żegarska

IX Ca 753/18

Podstawa prawna:

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE