Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 października 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 17 września 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

przeciwko (...) w (...)

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb.

z dnia 26 marca 2015 roku, sygn. akt I C 166/14

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na rzecz pozwanego (...) w (...) kwotę 5.400,00 (pięć tysięcy czterysta) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

SSO Paweł Hochman

SSO Stanisław Łęgosz SSO Alina Gąsior

Sygn. akt II Ca 405/15

UZASADNIENIE

W sprawie I C 166/14 pozwem z dnia 27 stycznia 2014 roku powód (...) Sp. z o.o. w W. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) w P.. kwotę 63.718,91 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu tytułem naprawienia szkody jakiej doznał wskutek bezprawnego zachowania funkcjonariuszy państwowych, polegającego na zatrzymaniu urządzeń do gier rozrywkowych (...)o nr H. (...) i (...) w Barze (...) w B. i o nr H. (...) w Barze (...) w B..

W sprawie I C 167/14 powód domagał się zasądzenia od pozwanego kwoty 70.722,45 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu tytułem odszkodowania za zatrzymanie urządzeń do gier o nr H. (...) w Barze (...) w B., H. (...) w Barze (...) w S., H. (...) w Barze (...) w B..

W sprawie I C 168/14 powód domagał się zasądzenia od pozwanego kwoty 73.354,88 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu tytułem odszkodowania za zatrzymanie urządzeń do gier o nr H. (...) w Barze (...) w B., H. (...) i H. (...) w klubie (...) w T. M.., H. (...) w Barze (...) w S..

Pozwany Skarb Państwa powództw nie uznał i wnosił o ich oddalenie.

Postanowieniem z dnia 6 lutego 2015 roku Sąd Rejonowy powyższe sprawy połączył do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia pod sygn. akt I C 166/15.

Wyrokiem łącznym z dnia 26 marca 2015 r. Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim oddalił powództwa powoda (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. wniesione przeciwko (...) w P. T. oraz zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 10.851,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i zarazem rozważania Sądu Rejonowego:

W dniu 1 maja 2010 r. i w dniu 27 maja 2010 roku (...) Sp. z o.o. w W. działając w charakterze dzierżawcy zawarł ze (...), spółką utworzoną zgodnie z prawem (...) z siedzibą w E., ramowe umowy dzierżawy. Zgodnie z tymi umowami (...) Sp. z o.o. przyjął do użytkowania i pobierania pożytków w zamian za czynsz urządzenia do gier rozrywkowych (zręcznościowych) produkcji (...) z oprogramowaniem do gier zręcznościowych (...). Umowy zostały zawarta na czas nieokreślony, począwszy od sprowadzenia i wydania urządzeń. W umowach zastrzeżono, że (...) Sp. z o.o. może udostępniać do używania oraz poddzierżawiania lub wchodzić we wspólne przedsięwzięcia w zakresie przedmiotu dzierżawy z innymi osobami prawnymi lub fizycznymi bez uzyskania pisemnej zgody wydzierżawiającego. Strony ustaliły wysokość czynszu dzierżawnego na kwotę 970 zł od każdego urządzenia, a następnie aneksami obniżyły jego wysokość do kwoty 679 zł miesięcznie od 1 stycznia 2012 r.

W dniu 12 września 2010 r. (...) Sp. z o.o. zawarł z K. K. prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą Bar (...) w B. umowę o wspólnym przedsięwzięciu. Zgodnie z umową (...) Sp. z o.o. zobowiązał się do comiesięcznego wypłacania wydzierżawiającemu czynszu dzierżawnego w wysokości 1.500 zł brutto za jedno urządzenie, płatnego od chwili uruchomienia urządzeń do 3 dnia każdego miesiąca z dołu. Umowa została zawarta na czas określony 12 miesięcy. Umowa obejmowała urządzenia (...)o numerach (...), (...) oraz (...).

W dniu 1 lipca 2011 r. funkcjonariusze (...) w P. T.. przeprowadzili kontrolę w Barze (...) w B. w zakresie przestrzegania urządzenia i prowadzenie gier na automatach zgodnie z ustawą o grach hazardowych z 19 listopada 2009 r. Podczas kontroli przeprowadzono eksperyment na urządzeniach. Kontrola ujawniła naruszenia ustawy o grach hazardowych. Funkcjonariusze zatrzymali urządzenia (...) o nr (...) i (...). Postanowieniem z dnia 29 lipca 2011 r. w sprawie sygn. akt Ko/kks 25/11 prokurator Prokuratury Rejonowej w Bełchatowie zatwierdził zatrzymanie rzeczy przeprowadzone w dniu 1 lipca 2011 r. w postaci m.in. automatów do gier (...) o numerach (...) i (...). (...) Sp. z o.o. wniósł zażalenie od powyższego postanowienia. Postanowieniem z dnia 15 grudnia 2011 r. wydanym w sprawie sygn. akt II Kp 363/11 Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie.

Postanowieniem z dnia 22 sierpnia 2011 r. Zastępca Naczelnika (...) w P. T.. uznał za dowody rzeczowe automaty do gry (...) nr (...) i (...).

Zgodnie z opinią biegłego sądowego z dziedziny informatyki, telekomunikacji i automatów do gier z dnia 15 października 2011 r. wydaną w sprawie KKS 242/201 l/363000/KS gry rozgrywane na automatach (...) o numerach (...) i (...) są grami na urządzeniu elektromechanicznym lub elektronicznym, w tym komputerowym, organizowanymi w celach komercyjnych, w których grający nie ma możliwości uzyskaniu wygranej pieniężnej lub rzeczowej, ale gra ma charakter losowy (art. 2 ust. 5 ustawy o grach hazardowych z dnia 19 listopada 2009 r.) i w związku z tym badane urządzenia spełniają kryteria automatów do gier w rozumieniu ustawy o grach hazardowych z dnia 19 listopada 2009 r..

W dniu 15 października 2010 r. funkcjonariusze Urzędu (...) w P. T. przeprowadzili kontrolę w Barze (...) w B., która ujawniła naruszenia ustawy o grach hazardowych. Funkcjonariusze zatrzymali urządzenie (...) o nr (...).

Zgodnie z opinią biegłego sądowego z dziedziny informatyki, telekomunikacji i automatów do gier z dnia 27 grudnia 2010 r. wydaną w sprawi RKS 310/2010/363000/KS automat (...) o numerze (...) spełnia kryteria automatu w rozumieniu przepisów ustawy o grach hazardowych z dnia 19 listopada 2009 r. Decyzją z dnia 25 marca 2013 r. Minister Finansów rozstrzygnął, iż gry prowadzone na należącym do (...) Sp. z o.o. automacie (...)o nr H. (...) są grami na automatach w rozumieniu przepisów ustawy o grach hazardowych.

W dniu 2 listopada 2010 r. (...) Sp. z o.o. zawarł z (...) s.c. I. K., M. R. w B. umowę o wspólnym przedsięwzięciu. Zgodnie z umową (...) Sp. z o.o. zobowiązał się do comiesięcznego wypłacania wydzierżawiającemu czynszu dzierżawnego w wysokości 1.500 zł brutto za jedno urządzenie, płatnego od chwili uruchomienia urządzeń do 3 dnia każdego miesiąca z dołu. Umowa została zawarta na czas określony 12 miesięcy. Umowa obejmowała urządzenie (...)o numerze (...).

W dniu 19 listopada 2010 r. funkcjonariusze Urzędu (...) w P. T.przeprowadzili kontrolę w Barze (...) w B.. Kontrola ujawniła brak zezwolenia na urządzanie i prowadzenie gier na terenie województwa (...), a tym samym naruszenie ustawy o grach hazardowych. Funkcjonariusze zatrzymali urządzenie (...) o nr (...). Postanowieniem z dnia 10 grudnia 2010 r. Zastępca Naczelnika Urzędu (...) w P. T.. uznał za dowody rzeczowe automat do gry (...) nr (...).

Zgodnie ze sprawozdaniem z dnia 26 lipca 2011 r. Izby (...) w P. Wydział Laboratorium (...), upoważnionej do przeprowadzenia badania automatów lub urządzeń do gier i sporządzenia opinii technicznych, wydanym w spawie RKS (...) w zakresie automatu (...) nr (...) prowadzone na automacie gry mają charakter losowy, a uzyskane wyniki gry są nieprzewidywalne i niezależne od woli gracza, a tym samym gry prowadzone na badanym automacie zawierają się w definicji gier na automatach określonej w art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych, a możliwość prowadzenia gier za punkty uzyskane w wyniku wygranej zawierają się w definicji wygranej rzeczowej określonej w art. 2 ust. 4 ww. ustawy o grach hazardowych.

Decyzją z dnia 7 marca 2013 r. Minister Finansów rozstrzygnął, iż gry prowadzone na należącym do (...) Sp. z o.o. automacie (...)o nr H. (...) są grami na automatach w rozumieniu przepisów ustawy o grach hazardowych.

W dniu 1 grudnia 2010 r. (...) Sp. z o.o. zawarł z A. G. prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą Bar (...) w B. umowę o wspólnym przedsięwzięciu. Zgodnie z umową (...) Sp. z o.o. zobowiązał się do comiesięcznego wypłacania wydzierżawiającemu czynszu dzierżawnego w wysokości 1.500 zł brutto za jedno urządzenie, płatnego od chwili uruchomienia urządzeń do 3 dnia każdego miesiąca z dołu. Umowa została zawarta na czas określony 12 miesięcy. Umowa obejmowała urządzenie (...) o numerze (...).

W dniu 3 marca 2011 r. funkcjonariusze (...)w P. T.. przeprowadzili kontrolę w Barze (...) w B.. Podczas kontroli przeprowadzono eksperyment na urządzeniach. Kontrola ujawniła naruszenia ustawy o grach hazardowych, w związku z czym kontrolowane urządzenie (...) o numerze (...) zostało zatrzymane jako dowód w sprawie.

Postanowieniem z dnia 31 marca 2011 r. w sprawie sygn. akt Ko/kks 11/11 prokurator Prokuratury Rejonowej w Bełchatowie zatwierdził zatrzymanie rzeczy przeprowadzone w dniu 3 marca 2011 r. m.in. w postaci automatu do gier (...) o numerze (...). (...) Sp. z o.o. wniósł zażalenie od powyższego postanowienia. Postanowieniem z dnia 13 października 2011 r. wydanym w sprawie sygn. akt II Kp 242/11 Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie.

Postanowieniem z dnia 28 marca 2011 r. (...) w P. w sprawie RKS 66/2011/36300/BG uznał za dowód rzeczowy automat (...)o numerze (...). (...) Sp. z o.o. wniósł zażalenie od powyższego postanowienia. Postanowieniem z dnia 9 sierpnia 2011 r. wydanym w sprawie sygn. akt II Kp 169/11 Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie.

Decyzją z dnia 7 marca 2013 r. Minister Finansów rozstrzygnął, iż gry prowadzone na. automacie (...)o nr H. (...) są grami na automatach w rozumieniu przepisów ustawy o grach hazardowych.

W dniu 18 listopada 2010 r. (...) Sp. z o.o. zawarł z A. D. prowadzącą działalność gospodarczą pod firmą Bar Gastronomiczny (...) w S. umowę o wspólnym przedsięwzięciu. Zgodnie z umową (...) Sp. z o.o. zobowiązał się do comiesięcznego wypłacania wydzierżawiającemu czynszu dzierżawnego w wysokości 1.500 zł brutto, płatnego od chwili uruchomienia urządzeń do 3 dnia każdego miesiąca z dołu. Umowa została zawarta na czas określony 12 miesięcy. Umowa obejmowała urządzenia (...) o numerach (...) oraz (...).

W dniu 25 sierpnia 2011 r. funkcjonariusze Urzędu Celnego w P. T.. przeprowadzili kontrolę w Barze (...) w S. w zakresie przestrzegania urządzenia i prowadzenie gier na automatach zgodnie z ustawą o grach hazardowych z 19 listopada 2009 r. Podczas kontroli przeprowadzono eksperyment na urządzeniach. Kontrola ujawniła naruszenia ustawy o grach hazardowych. Funkcjonariusze zatrzymali urządzenie (...) o nr (...). Postanowieniem z dnia 5 października 2011 r. Zastępca Naczelnik (...)w P. T. w sprawie RKS 284/2011/36300/BH uznał za dowody rzeczowe m.in. automat do gry (...)o nr (...). (...) Sp. z o.o. wniósł zażalenie od powyższego postanowienia. Postanowieniem z dnia 4 stycznia 2012 r. wydanym w sprawie sygn. akt II Kp 366/11 Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie.

W dniu 14 grudnia 2010 r. funkcjonariusze (...)w P. T. przeprowadzili kontrolę w Barze (...) w S. w zakresie przestrzegania urządzenia i prowadzenie gier na automatach zgodnie z ustawą o grach hazardowych z 19 listopada 2009 r. Podczas kontroli przeprowadzono eksperyment na urządzeniach. Kontrola ujawniła naruszenia ustawy o grach hazardowych. Kontrola ujawniła brak zezwolenia na urządzanie i prowadzenie gier na terenie województwa (...). Funkcjonariusze zatrzymali urządzenie (...) o nr (...).

Postanowieniem z dnia 15 grudnia 2010 r. w sprawie sygn. akt Ko 45/10/ kks asesor Prokuratury Rejonowej w Piotrkowie zatwierdził zatrzymanie rzeczy przeprowadzone w dniu 15 marca 2010 r.

Postanowieniem z dnia 27 stycznia 2012 r. Zastępca Naczelnika Urzędu Celnego w P. T. w sprawie sygn. akt RKS 56/2011/36300/KS uznał za dowód rzeczowy m.in. automat do gier o nazwie A. o nr (...).

Zgodnie ze sprawozdaniami z dnia 14 lutego 2012 r. i 26 lipca 2011 roku Izby Celnej w P. Wydział Laboratorium (...), gry prowadzone na automatach o nr (...) i (...) mają charakter losowy, a uzyskane wyniki gry są nieprzewidywalne i niezależne od woli gracza, a tym samym gry prowadzone na tych automatach zawierają się w definicji gier na automatach określonej w art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. a możliwość prowadzenia gier za punkty uzyskane w wyniku wygranej zawierają się w definicji wygranej rzeczowej określonej w art. 2 ust. 4 ww. ustawy o grach hazardowych.

Decyzjami z dnia 10 lutego 2014 roku i 10 października 2013 roku Minister Finansów rozstrzygnął, iż gry prowadzone na należących do (...) Sp. z o.o. automatach (...)o nr (...) i (...) są grami na automatach w rozumieniu przepisów ustawy o grach hazardowych.

W dniu 25 października 2010 r. (...) Sp. z o.o. zawarł z P. S. prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą PPHU (...) w B. umowę o wspólnym przedsięwzięciu. Zgodnie z umową (...) Sp. z o.o. zobowiązał się do comiesięcznego wypłacania wydzierżawiającemu czynszu dzierżawnego w wysokości 1.500 zl brutto za jedno urządzenie, płatnego od chwili uruchomienia urządzeń do 3 dnia każdego miesiąca z dołu. Umowa została zawarta na czas określony 12 miesięcy. Umowa obejmowała urządzenie (...)o numerze (...).

W dniu 18 lutego 2011 r. funkcjonariusze Urzędu Celnego w P. T.. przeprowadzili kontrolę w Barze (...) w B. w zakresie przestrzegania urządzenia i prowadzenie gier na automatach zgodnie z ustawą o grach hazardowych z 19 listopada 2009 r. Podczas kontroli przeprowadzono eksperyment na urządzeniach. Kontrola ujawniła naruszenia ustawy o grach hazardowych. Funkcjonariusze zatrzymali urządzenie (...) o nr (...).

W dniu 6 października 2011 r. w sprawie Ko/Kks 31/10 prokurator Prokuratury Rejonowej w Bełchatowie zażądał od (...) Sp. z o.o. wydania rzeczy. (...) Sp. z o.o. wniósł zażalenie od powyższego postanowienia. Postanowieniem z dnia 12 kwietnia 2012 r. wydanym w sprawie sygn. akt II Kp 52/12 Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie.

Postanowieniem z dnia 16 listopada 2011 r. Naczelnik Urzędu Celnego w P. w sprawie sygn. akt RKS 56/2011/36300 uznał za dowód rzeczowy m.in. automat do gier o nazwie A. o nr (...). (...) Sp. z o.o. wniósł zażalenie od powyższego postanowienia. Postanowieniem z dnia 14 marca 2012 r. wydanym w sprawie sygn. akt II Kp 63/12 Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie.

Zgodnie ze sprawozdaniem z dnia 26 lipca 2011 r. Izby Celnej w P. Wydział Laboratorium (...), wydanym w sprawie RKS 56/2011/363000/B11 w zakresie automatu (...) nr (...) gry prowadzone na automacie mają charakter losowy, a uzyskane wyniki gry są nieprzewidywalne i niezależne od woli gracza, a tym samym gry prowadzone na badanym automacie zawierają się w definicji gier na automatach określonej w art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych, a możliwość prowadzenia gier za punkty uzyskane w wyniku wygranej zawierają się w definicji wygranej rzeczowej określonej w art. 2 ust. 4 ww. ustawy o grach hazardowych.

Decyzją z dnia 4 marca 2014 r. Minister Finansów rozstrzygnął, iż gry prowadzone na należącym do (...) Sp. z o.o. automacie (...)o nr (...) są grami na automatach w rozumieniu przepisów ustawy o grach hazardowych.

W dniu 2 stycznia 2012 r. (...) Sp. z o.o. zawarł z J. L. prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą Klub (...) w T. M.. umowę o wspólnym przedsięwzięciu. Zgodnie z umową (...) Sp. z o.o. zobowiązał się do comiesięcznego wypłacania wydzierżawiającemu czynszu dzierżawnego w wysokości 1.500 zł brutto za jedno urządzenie, płatnego od chwili uruchomienia urządzeń do 3 dnia każdego miesiąca z dołu. Umowa została zawarta na czas określony 12 miesięcy. Umowa obejmowała urządzenia (...) o numerach (...) oraz (...). Aneksem z dnia 2 stycznia 2012 r. strony zmieniły od 1 maja 2011 r. wysokość czynszu na kwotę 1.100 zł za jedno urządzenie.

W dniu 31 sierpnia 2012 r. funkcjonariusze (...)w P. Tryb. przeprowadzili kontrolę w Klubie (...) w T. M.. w zakresie przestrzegania urządzenia i prowadzenie gier na automatach zgodnie z ustawą o grach hazardowych z 19 listopada 2009 r. Podczas kontroli przeprowadzono eksperyment na urządzeniach. Kontrola ujawniła naruszenia ustawy o grach hazardowych. Funkcjonariusze zatrzymali urządzenia (...)

Zgodnie z opinią biegłego sądowego z dziedziny informatyki, telekomunikacji i automatów do gier z dnia 17 grudnia 2012 r. wydaną w sprawie RKS 528/2012/363000/KS automaty (...) o numerach (...) i (...) umożliwiają prowadzenie gier, które w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych, są grami na urządzeniu elektromechanicznym lub elektronicznym, w tym komputerowym, organizowanymi w celach komercyjnych, w których grający nie ma możliwości uzyskania wygranej pieniężnej lub rzeczowej, ale gra ma charakter losowy (art. 2 ust. 5 ustawy o grach hazardowych z dnia 19 listopada 2009 r.) i w związku z tym badane urządzenia spełniają kryteria automatów do gier w rozumieniu ustawy o grach hazardowych z dnia 19 listopada 2009 r.

(...) Sp. z o.o. nie dysponował koncesjami ani zezwoleniami, jakie są konieczne do prowadzenia gier na automatach o niskich wygranych.

Prezesem (...) Sp. z o.o. w W. jest M. W.. W dniu 19 lutego 2014 r. Sąd Rejonowy w Bełchatowie wyrokiem nakazowym uznał M. W. za winnego tego, że

1.  w okresie od 02.11.2010 roku do 19.11.2010 roku urządzał i prowadził gry na automacie (...)nr H. (...) w barze (...) w B., wbrew art. 6 ust. 1 i art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 19.11.2009 roku o grach hazardowych, co stanowi przestępstwo skarbowe z art. 107 § 1 kks

2.  urządzał i prowadził gry na automacie (...)nr H. (...) w barze (...) w B. w okresie od 12.09.2010 r. do 15.10.2010 r., na automacie (...) nr H. (...) w barze (...) w S. w okresie od 18.11.2010 r. do 14.12.2010 r., wbrew art. 3 ustawy z dnia 19.11.2009 roku o grach hazardowych (Dz. U. nr 201 poz. 1540), co stanowi przestępstwo skarbowe z art. 107 § 1 kks w zw. z art. 6 § 2 kks,

3.  urządzał w okresie czasu od dnia 5.01.2012 r. do dnia 14.09.2012 r. w Barze (...) w B. gry na automacie o nazwie A. nr H. (...) oraz na automacie o nazwie A. nr (...) wbrew art. 3 ustawy z dnia 19.11..2009 r. o w ten sposób, że udostępnił automaty do gry do eksploatacji w w/w punkcie, jednocześnie organizując i rozliczając to przedsięwzięcie, co stanowi przestępstwo skarbowe z art. 107 § 1 kks

4.  w okresie od 25.10.2010 r. do 18.02.2011 r. urządzał i prowadził gry na automacie (...) o nr serii H. (...) w PPHU (...) w B. wbrew art. 6 ust. 1 i art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 19.11.2009 r., co stanowi przestępstwo skarbowe z art. 107 § 1 kks.

Sąd Rejonowy wskazał również, że spór w niniejszej sprawie ogniskował się wokół oceny, czy w opisanym stanie faktycznym spełnione zostały przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa na podstawie art. 417 k.c. W związku z tym, że żądania powoda nie znalazły usprawiedliwienia co do zasady, nie było potrzeby przeprowadzania szczegółowego postępowania dowodowego na okoliczność wysokości należnego mu świadczenia odszkodowawczego. Z tych względów Sąd na podstawie art. 227 k.p.c. oddalił wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z dziedziny księgowości na okoliczność ustalenia wysokości szkody wyrządzonej powodowi w następstwie zatrzymania przedmiotowych automatów do gier. Sąd natomiast nie czynił ustaleń z załączonych do sprawy przez strony wyroków i postanowień innych sądów, jako że nie dotyczyły one przedmiotowej sprawy oraz nie były prawomocnymi wyrokami skazującymi.

Sąd Rejonowy uznał, że powództwo jako niezasadne podlegało oddaleniu. Zważył, że w niniejszej sprawie spór dotyczył legalności ingerencji pozwanego w uprawienia władcze powoda co do posiadanych automatów. Konieczne zatem było dokonanie oceny, czy działanie funkcjonariuszy organów celnych miało umocowanie w przepisach prawa. Przy badaniu kwestii bezprawności konieczne było poddanie analizie zgodności działań podjętych przez funkcjonariuszy celnych z właściwymi normami kompetencyjnymi służby celnej, a także przepisami kodeksu postępowania karnego i kodeksu karnego skarbowego, z uwzględnieniem przyjmowanego na ich gruncie rozumienia stosowanych uregulowań.

Zdaniem Sądu Rejonowego, zgodnie z art. 417 § 1 k.c., Skarb Państwa ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej. Powtórzona za art. 77 ust. 1 Konstytucji RP przesłanka niezgodności z prawem nie jest warunkowana stwierdzeniem winy, wymaga natomiast wykazania bezprawności, a ta rozumiana jest w orzecznictwie, jako zachowanie kolidujące z porządkiem prawnym, polegające na sprzeczności między zakresem kompetencji organu, sposobem jego postępowania i treścią rozstrzygnięcia wynikającymi z wzorca ustawowego, a jego działaniem rzeczywistym. Odpowiedzialność Skarbu Państwa związana winna być nie z działalnością konkretnego funkcjonariusza danej instytucji, a z funkcjonowaniem tej właśnie instytucji jako pewnej zorganizowanej struktury.

Zdaniem powoda konsekwencją nieskuteczności przepisu art. 14 ust. 1 i art. 6 ust. 1 ustawy o grach hazardowych (wobec braku ich notyfikacji) jest brak możliwości stosowania także przepisu sankcjonującego naruszenie zawartego w nim zakazu, a więc przepisu art. 107 § 1 k.k.s. Brak podstawy prawnej do działań funkcjonariuszy (...)w P. T. przesądzała, w ocenie powoda, o bezprawności ich działania. Stanowisko procesowe powód poparł judykatami Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawach C-213/11, C 214/11 i C 217/11 oraz 65/05 Komisja przeciwko G., które w jego ocenie jednoznacznie wskazują na charakter techniczny przepisów ustawy o grach hazardowych, co w świetle art. 8 ust. 1 Dyrektywy 98/34/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 czerwca 1998 r. przesądza o konieczności ich wcześniejszej notyfikacji, zaś jej brak sprawia, że przepisy te nie mogą funkcjonować w polskim porządku prawnym. Tym samym ich brak nie daje podstaw do stosowania przepisu blankietowego art. 107 kks sankcjonującego ich naruszenie, a będącego podstawą prowadzenia postępowania przygotowawczego, w którym zatrzymane zostały przedmiotowe urządzenia.

Działalność związana z hazardem podlega ścisłej reglamentacji i kontroli ze strony Państwa. Zgodnie z regułą wyrażoną w art. 3 ust. 1 ustawy o grach hazardowych urządzanie i prowadzenie działalności w zakresie gier losowych, zakładów wzajemnych i gier na automatach jest dozwolone wyłącznie na zasadach określonych w ustawie. Oznacza to, że działalność w zakresie jakiejkolwiek gry losowej, zakładu wzajemnego, czy też gry na automacie, która prowadzona jest w sprzeczności z przepisami ustawy, jest działalnością nielegalną. Tym samym przestępstwo stypizowane w art. 107 kks, mógł popełnić ten, kto m.in. urządzał i prowadził gry wbrew przepisom ustawy o grach hazardowych lub warunkom koncesji lub zezwolenia. W kontekście znamienia gry na automacie nie wolno zapominać o treści art. 53 § 35a kks wprowadzonego z dniem 1 stycznia 2010 r., nakazującego przez to pojęcie rozumieć również termin „gra na automacie o niskich wygranych" w jego prawnohazardowym kształcie. W ten sposób desygnatem znamienia jest również gra niskohazardowa. Jednakże kwestia charakteru przepisów ustawy o grach hazardowych w ocenie Sądu jest kwestią drugorzędną, gdyż przepisy te normują zakres prowadzenia działalności objętej szczególną reglamentacją państwa działalności hazardowej. Podobnie nie jest kluczowym charakter przepisu art. 107 k.k.s., stanowiący jedną z sankcji naruszenia przepisów ustawy hazardowej. Przepisy te bowiem nie stanowiły umocowania do działania funkcjonariuszy (...) w P. T.. Postępowanie kontrolne oraz stanowiące jego kontynuację postępowanie przygotowawcze przeciwko stronie powodowej prowadzone przez finansowy organ dochodzeniowy wykonywane było zgodnie z obowiązującymi przepisami procedury administracyjnej i karnej.

Służbie Celnej zgodnie z dyspozycją poszczególnych przepisów art. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o służbie celnej (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 1404) powierzono kompleks zadań wynikających z ustawy o grach hazardowych: od kompetencji w kwestiach podatkowych, do związanych z udzielaniem koncesji i zezwoleń, zatwierdzaniem regulaminów i rejestracją urządzeń. W zadaniach Służby Celnej mieści się też wykonywanie całościowej kontroli w wymienionych powyżej dziedzinach, a także - co istotne w realiach niniejszej sprawy - w zakresie przestrzegania przepisów regulujących urządzanie i prowadzenie gier hazardowych. Kontrola ta przebiega w myśl przepisów rozdz. 3 omawianej ustawy (art. 30 ust. 1 pkt. 3 u.s.c.). a w jej ramach funkcjonariusze celni są uprawnieni do podjęcia określonych czynności, w tym do przeprowadzania w drodze eksperymentu, doświadczenia lub odtworzenia, możliwości gry m.in. na automacie (art. 32 ust. 1. zwłaszcza pkt. 13 u.g.h.). Co jednak najistotniejsze, do zadań Służby Celnej należy ponadto (art. 2 ust. 1 pkt. 5 i ust. 2 u.s.c.) rozpoznawanie, wykrywanie i zwalczanie przestępstw i wykroczeń skarbowych oraz ściganie ich sprawców w zakresie określonym w kodeksie karnym skarbowym - przez prowadzenie postępowań przygotowawczych zgodnie z przepisami kodeksu postępowania karnego. Nie można mieć wątpliwości, że w obszarze tym mieszczą się przestępstwa stypizowane w art. 107 § 1 kks, w tym polegające na urządzaniu gry na automacie bez wymaganej koncesji.

Zatem w niniejszej sprawie funkcjonariusze celni byli uprawnieni, z mocy art. 30 ust. 2 pkt 3 ustawy o służbie celnej, do kontroli polegającej na sprawdzeniu prawidłowości przestrzegania przepisów prawa regulujących urządzanie i prowadzenie gier hazardowych, o których mowa w ustawie o grach hazardowych oraz zgodności tej działalności z udzieloną koncesją lub zezwoleniem oraz zatwierdzonym regulaminem.

Wykonując kontrolę mogą przeprowadzać w uzasadnionych wypadkach w drodze eksperymentu, doświadczenia lub odtworzenia możliwości gry na automacie, gry na automacie o niskich wygranych lub gry na innym urządzeniu (art. 32 ust. 1 pkt 13 u.s.c.) oraz zabezpieczać zebrane dowody (art. 32 ust. 1 pkt 14 u.s.c). Rzeczy mogące stanowić dowód w sprawie lub podlegające zajęciu w celu zabezpieczenia kar majątkowych, środków karnych o charakterze majątkowym albo roszczeń o naprawienie szkody mogą być odebrane bez uprzedniej decyzji procesowej sądu lub prokuratora tylko w wypadkach niecierpiących zwłoki (art. 217 § 1 kpk), jednak z obowiązkiem uzyskania następczo zatwierdzenia czynności (art. 217 § 3 kpk w związku z art. 220 § 3 kpk). Dokonywanie czynności procesowych przed wydaniem postanowienia o wszczęciu śledztwa lub dochodzenia może mieć miejsce w granicach wyznaczonych w art. 308 kpk. Po dokonaniu tych czynności, w sprawach, w których prowadzenie śledztwa przez prokuratora jest obowiązkowe, prowadzący postępowanie przekazuje sprawę niezwłocznie prokuratorowi. Podejmując decyzję w przedmiocie zatwierdzenia zatrzymania rzeczy lub przeszukania prokurator ustala, czy dokonanie tych czynności na podstawie nakazu kierownika właściwej jednostki Policji lub legitymacji służbowej jej funkcjonariusza było uzasadnione oraz czy polecenie prokuratora nie mogło być uprzednio wydane, a także czy czynności te zostały przeprowadzone i udokumentowane zgodnie z przepisami kodeksu postępowania karnego (§ 174 reg. prok. art. 220 § 3 kpk).

Podczas kontroli w lokalach A., S.. B., (...), L. i K.. funkcjonariusze przeprowadzili eksperyment urządzeń służących do gry. W jego wyniku stwierdzono występowanie w grach na automatach elementu losowości polegającego na tym, że kombinacja obrazów tworzona na monitorze była niezależna od sprawności motorycznej gracza a jedynie od przypadkowego ułożenia tarcz/bębnów, od ułożenia których zależała wygrana (losowość prowadzonych na urządzeniu gier potwierdzono ponadto wynikami badań przeprowadzonymi przez biegłego z zakresu informatyki i telekomunikacji). Zgodnie zaś z definicją gier hazardowych zawartą w treści art. 2 ust. 5 ustawy o grach hazardowych grami na automatach są także gry na urządzeniach mechanicznych, elektromechanicznych lub elektronicznych, w tym komputerowych, organizowane w celach komercyjnych, w których grający nie ma możliwości uzyskania wygranej pieniężnej lub rzeczowej, ale gra ma charakter losowy. Ujawnione przez funkcjonariuszy urządzenia zostały zatem zakwalifikowane jako automaty do gier. Urządzanie gier na automatach dozwolone jest wyłącznie na zasadach określonych w ustawie, natomiast w dniu kontroli strona powodowa nie posiadała zezwolenia ani koncesji, nie legitymowała się też poświadczeniami rejestracyjnymi automatów. W tym stanie rzeczy uzasadniony było podejrzenie popełnienia czynu, o jakim mowa w treści art. 107 § 1 kks. Do zatrzymania automatów doszło więc po ujawnieniu przez funkcjonariuszy faktu urządzania przez powoda gier na automatach pozbawionych znaków legalizacyjnych, bez prawem wymaganej koncesji lub zezwolenia. Wyniki eksperymentu przeprowadzonych przez funkcjonariuszy pozwanego zostały potwierdzony przez biegłych i Laboratorium (...) w P. jak i decyzjami Ministra Finansów.

Funkcjonariusze (...) w P. T. zatrzymali automaty po ujawnieniu faktu urządzania przez powoda gier na automatach bez prawem wymaganej koncesji lub zezwolenia. W sprawach tych brak było możliwości oddania automatów osobie godnej zaufania, jako że trudno było za taką osobę uznać podmiot, który urządza gry na automatach wbrew przepisom ustawy, czy też właścicieli baru wydzierżawiających mu powierzchnię i czerpiących korzyści majątkowe z faktu zlokalizowania automatu na terenie baru. Funkcjonariusze zatrzymali ww. automaty w trybie art. 220 § 3 kpk, gdyż tylko w ten sposób możliwe było zapewnienie jego nienaruszalności dla dalszego toku postępowania i występowali o zatwierdzenie tej czynności przez prokuratora. Zatwierdzenie to pomimo zaskarżeń przez powoda były utrzymane w mocy w orzeczeniach Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. i Bełchatowie. Ponadto wobec prezesa powodowej spółki został wydany wyrok skazujący.

Funkcjonariusze (...) w P. T. wykrywając automaty do gier rodzące podejrzenie objęcia ustawą o grach hazardowych bez koncesji i zezwoleń, mieli prawo powziąć wątpliwości co do legalności ich działania, co z kolei wymagało ustalenia, czy został popełniony czyn zabroniony przez ustawę. Podejmując określone działania kontrolne działali oni w oparciu o przepisy ustawy o Służbie Celnej i przepisy wykonawcze, a zakres ich uprawnień poszerzały dodatkowo przepisy kodeksu postępowania karnego. Automaty zostały zatrzymane jako dowody rzeczowe w rozumieniu art. 217 kpk. Wskazane wyżej przepisy bezsprzecznie są przepisami obowiązującymi na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.

W ocenie Sadu czynności funkcjonariuszy celnych były związane z wypełnianiem ich ustawowych obowiązków i nie miały cech bezprawności, jako że znajdowały umocowanie w obowiązujących przepisach.

Sąd nie podzielił stanowiska strony powodowej, jakoby w czasie podejmowania przez funkcjonariuszy pozwanego czynności procesowych nie obowiązywał przepis art. 14 ust. 1 ustawy o grach hazardowych wobec braku jego notyfikacji Komisji Europejskiego, jako będącego przepisem technicznym w rozumieniu dyrektywy 98/34/WE, zmienionej Dyrektywą 98/48/WE, czego konsekwencją jest brak możliwości stosowania także przepisu sankcjonującego naruszenie zawartego w nim zakazu, a więc przepisu art. 107 § 1 kks.

Zgodnie z Dyrektywą 98/34/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 czerwca 1998 r. ustanawiającą procedurę udzielania informacji w dziedzinie norm i przepisów technicznych oraz zasad dotyczących usług społeczeństwa informacyjnego (Dz. U. L 204 z 21.7.1998, str. 37), wszystkie państwa członkowskie muszą być powiadamiane o przepisach technicznych planowanych przez inne państwa członkowskie. Dla zapewnienia tego celu Komisja Europejska ma zapewniony bezwzględny dostęp do niezbędnej informacji technicznej przed przyjęciem przepisów technicznych. Zatem państwa członkowskie są zobowiązane powiadamiać Komisję o swoich projektach w dziedzinie przepisów technicznych. W uzasadnieniu preambuły Dyrektywy zawarto także zastrzeżenie, że dla zapewnienia bezpieczeństwa prawnego państwa członkowskie powinny podać do wiadomości publicznej, że krajowe przepisy zostały przyjęte zgodnie z formalnościami określonymi w dyrektywie. W preambule Dyrektywy 98/34/WE wskazano, że wspierając sprawne funkcjonowanie rynku wewnętrznego, należy zapewnić możliwie jak największą przejrzystość w zakresie krajowych inicjatyw dotyczących wprowadzania norm i przepisów technicznych (3) preambuły. Jak wskazano w (4) preambuły bariery w handlu wypływające z przepisów technicznych dotyczących produktu są dopuszczalne jedynie tam, gdzie są konieczne do spełnienia niezbędnych wymagań oraz gdy służą interesowi publicznemu, którego stanowią gwarancję. Wszystkie państwa członkowskie muszą być powiadamiane o przepisach technicznych planowanych przez jakiekolwiek państwo członkowskie (6 preambuły). Natomiast pojęcie przepisu technicznego zawarte jest w art. 1 pkt 11 Dyrektywy. Przyjmuje ona, że przepisy techniczne obejmują de facto ,,przepisy techniczne", specyfikacje techniczne i inne wymagania bądź zasady dotyczące usług, włącznie z odpowiednimi przepisami administracyjnymi, których przestrzeganie jest obowiązkowe, de iure lub de facto, w przypadku wprowadzenia do obrotu, świadczenia usługi, ustanowienia operatora usług lub stosowania w państwie członkowskim lub na przeważającej jego części jak również przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne państw członkowskich, z wyjątkiem określonych w art. 10, zakazujących produkcji, przywozu, wprowadzania do obrotu i stosowania produktu lub zakazujących świadczenia bądź korzystania z usługi lub ustanawiania dostawcy usług; przepisy ustawowe, wykonawcze lub administracyjne państwa członkowskiego, które odnoszą się do specyfikacji technicznych bądź innych wymagań lub zasad dotyczących usług, bądź też do kodeksów zawodowych lub kodeksów postępowania, które z kolei odnoszą się do specyfikacji technicznych bądź do innych wymogów lub zasad dotyczących usług, zgodność z którymi pociąga za sobą domniemanie zgodności z zobowiązaniami nałożonymi przez wspomniane przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne; dobrowolne porozumienia, w których władze publiczne są stroną umawiającą się, a które przewidują, w interesie ogólnym, zgodność ze specyfikacjami technicznymi lub innymi wymogami albo zasadami dotyczącymi usług, z wyjątkiem specyfikacji odnoszących się do przetargów przy zamówieniach publicznych; specyfikacje techniczne lub inne wymogi bądź zasady dotyczące usług, które powiązane są ze środkami fiskalnymi lub finansowymi mającymi wpływ na konsumpcję produktów lub usług przez wspomaganie przestrzegania takich specyfikacji technicznych lub innych wymogów bądź zasad dotyczących usług; specyfikacje techniczne lub inne wymogi bądź zasady dotyczące usług powiązanych z systemami zabezpieczenia społecznego nie są objęte tym znaczeniem.

W ocenie Sądu przepisu art. 14 ust. 1 u.g.h. nie można uznać za „przepis techniczny" w rozumieniu art. 1 pkt 11 Dyrektywy 98/34/WE, a w konsekwencji brak podstawy do ustalenia niemożności stosowania dyspozycji art. 89 ust. 1 u.g.h. jako przepisu niezgodnego z prawem unijnym. Dodatkowo dopuszczalność wprowadzania przez państwa członkowskie określonych ograniczeń w sektorze hazardowym na gruncie prawa unijnego oraz ich przesłanki rozpatrywać należy w świetle podstawowych zasad i wolności zawartych w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. (Traktat Rzymski; wersja skonsolidowana Dz. Urz. Uli C 115 z 9 maja 2008 r.).

Wszystkie przytoczone argumenty zostały podniesione przez ETS w kolejnych orzeczeniach w sprawach: C-124/97, C-67/98. C-243/01, w sprawach połączonych C-338/04. C-359/04 i C-360/04 i w sprawie C-42/07 (por. Zb. Orz. 1999 i 2007, s.1-1891).

Powyższą argumentację podziela Trybunał Europejskiego O. W. Handlu (EFTA). Trybunał ten, m.in. w wyroku z 30 maja 2007 r., w sprawie E-3/06, uznał, że ograniczenia w sektorze hazardowym mogą być uzasadnione „słusznymi celami", takimi jak „zwalczanie uzależnienia od gier hazardowych czy utrzymanie porządku publicznego".

Państwa członkowskie mają pełną swobodę w wyborze systemu regulacji sektora hazardowego - w tym w wyborze wartości, które decydują się chronić poprzez taki system. W ramach tej swobody państwa mogą wybrać pomiędzy absolutnym zakazem urządzania gier hazardowych, częściowym zakazem bądź przyzwoleniem połączonym z systemem nadzoru i kontroli nad sektorem (por. wyrok ETS w sprawie C-124/97), przy zachowaniu wymogu proporcjonalności (por. wyrok ETS w sprawach połączonych C-338/04, C-359/04 i C-360/04 P. i inni: wyrok ETS w sprawie C-65/05 Komisja p-ko Republice G.)." Istotną okolicznością, którą trzeba uwzględniać przy ocenie skutków niedopełnienia obowiązku notyfikacji wynikającego z dyrektywy 98/34/WE Parlamentu Europejskiego, jest fakt, że w polskim systemie prawnym najwyższym aktem normatywnym pozostaje Konstytucja RP, co wynika wprost z jej art. 8 ust. 1, a czego wyrazem jest kompetencja Trybunału Konstytucyjnego do oceny zgodności umów międzynarodowych z Konstytucją. Z kolei art. 91 ust. 3 Konstytucji RP przewiduje, że prawo stanowione przez organizację międzynarodową powstałą na mocy umowy międzynarodowej ratyfikowanej przez Polskę ma pierwszeństwo w „przypadku kolizji z ustawami", z czego wprost wynika wyższość hierarchiczna owego prawa wyłącznie nad ustawami, ale nie nad samą Konstytucją RP. A zatem zasada prymatu prawa unijnego przed prawem wewnętrznym państw członkowskich ma zastosowanie w przypadku konfliktu między normą prawa krajowego a przepisem unijnym, określa więc pierwszeństwo w stosowaniu norm. Jednak nawet istnienie w prawie krajowym przepisu kolidującego z normą unijną nie powoduje automatycznie nieważności unormowania krajowego.

Jakkolwiek polskie sądy rozstrzygają samodzielnie kwestie prawne (zasada samodzielności jurysdykcyjnej z art. 8 kpk) i są niezawisłe, podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom (art. 178 ust. 1 Konstytucji), to jednak nie mają prawa samoistnie stwierdzić niezgodności przepisu ustawy z umową międzynarodową czy z Konstytucją. Ciąży bowiem na nich konstytucyjny obowiązek poszanowania i przestrzegania ustaw tak długo, dopóki ustawa ta nie utraciła mocy obowiązującej.

Rozstrzygającym jednak w niniejszej sprawie jest przede wszystkim wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 marca 2015 r., w sprawie P4/14 , który orzekł, iż art. 14 ust. 1 i art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (Dz. U. Nr 201, poz. 1540, z 2010 r. Nr 127, poz. 857, z 2011 r. Nr 106, poz. 622 i Nr 134, poz. 779, z 2013 r. poz. 1036 oraz z 2014 r. poz. 768 i 1717) są zgodne z art. 2 i art. 7 w związku z art. 9 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 20 i art. 22 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji.

Wobec powyższego uzasadniona jest konkluzja, iż przepisy ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych nie były w istocie przepisami technicznymi oraz iż przepisy, do których nawiązuje treść art. 107 §1 kks, nadal obowiązują, a zatem osoby, które dopuszczają się przestępstw skarbowych opisanych w art. 107 §1 kks nadal podlegają odpowiedzialności karnej. A zatem wszczęcie przez upoważnione organy ścigania postępowań przygotowawczych o to przestępstwo, a następnie podejmowanie przez nie określonych czynności procesowych, mających na celu zabezpieczenie prawidłowego toku postępowania karnego, jeśli tylko istnieje uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa, również nie mogą być uznane za zachowania bezprawne w świetle art. 417 § 1 kc.

Mając to na uwadze, Sąd oddalił powództwo w całości.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 kpc, przyjmując koszt wynagrodzenia pełnomocnika pozwanego z trzech połączonych spraw na kwotę 10 851,00zł (po 3617,00zł w każdej sprawie ).

Apelację od powyższego wyroku wniósł pełnomocnik powoda zaskarżając go w całości, zarzucając mu:

1.  rażące naruszenie art. 217 § 1 kpk w związku z art. 2 § 1 pkt 1 kpk i art. 30 ust. 1 i ust. 2, art. 2 ust. 1 pkt 4 - 6, art. 32 ust. 1 pkt 13 i pkt 14 oraz art. 72 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 27.08.2009 r o Służbie Celnej, przez przyjęcie, że proceduralne normy zawarte w kpk określone jak wyżej oraz powołane przepisy ustawy z dnia 27.08.2009 r o Służbie Celnej, mogą być odczytywane jako źródło samoistnych uprawnień funkcjonariuszy celnych do dowolnego zatrzymania dowolnej rzeczy, w oderwaniu od tego, czy istnieje skuteczna prawnie ( nadająca się do zastosowania przez organy władzy publicznej ) norma prawa materialnego typizująca zespół znamion czynu zabronionego, pod kątem której funkcjonariusze dokonują zatrzymania,

2.  rażące naruszenie art. 4 ust. 3 i art. 19 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) oraz art. 267 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej ( TFUE ) w związku z art. 1 pkt 11 oraz art. 8 ust. 1 Dyrektywy nr 98/34/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 02.06.1998 r ustanawiającej procedurę udzielania informacji w dziedzinie norm i przepisów technicznych oraz zasad dotyczących usług społeczeństwa informacyjnego w kształcie wiążąco zinterpretowanym w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE ), polegające na przyjęciu, że przepisy krajowe zakazujące urządzania gier na automatach poza obszarem kasyn gry nie mają charakteru technicznego, podczas gdy kwestia ta została już przesądzona w orzecznictwie TSUE składającym się na część wspólnotowego porządku prawnego ( acąuis communautaire ), tj. w sentencji wyroku TSUE z dnia 26.10.2006 r C - 65/05 oraz w pkt 24 i pkt 25 orzeczenia TSUE z dnia 19.07.2012 r w sprawach połączonych C - 213/11, C - 214/11 i C - 217/11, gdzie Trybunał przyjął jedynie analogię w dokonanej przezeń wykładni prawa unijnego do wskazanej wcześniej w sentencji wyroku TSUE z dnia 26.10.2006 r C - 65/05,

3.  rażące naruszenie art. 107 § 1 kks w związku z art. 14 ust. 1 i art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 19.1 1.2009 r o grach hazardowych ( UGH ) oraz w związku z art. 1 pkt 11 i art. 8 ust. 1 Dyrektywy 98/34/WE przez przyjęcie, że prowadzenie czynności karno - procesowych, w tym czynności zatrzymania rzeczy w zakresie czynu stypizowanego w sankcjonującej normie art. 107 kks, było czynnościami zgodnymi z prawem, w sytuacji gdy sankcjonowane normy zawarte w ustawie z dnia 19.11.2009 r o grach hazardowych zakazujące urządzania gier na automatach poza terenem kasyn gry takie jak art. 6 ust. 1 oraz art. 14 ust. 1 cyt. ustawy, są przepisami technicznymi w rozumieniu Dyrektywy 98/34/WE niezdatnymi do stosowania przez organy władzy publicznej (mimo ich formalnego obowiązywania), ustawa o grach hazardowych w ogóle nie przewiduje obowiązku ubiegania się o uzyskanie zezwolenia/koncesji oraz rejestracji automatów przy rozpoczynaniu począwszy od 01.01.2010 r. działalności w zakresie urządzania gier na automatach poza terenem kasyn gry, a z uwagi na blankietowy charakter przepisu art. 107 § 1 kks, brak możliwości stosowania przez krajowe organy władzy publicznej sankcjonowanych norm zawartych w ustawie o grach hazardowych dekompletuje zespól znamion czynu zabronionego opisanego w art. 107 § 1 kks,

4.  naruszenie art. 4 ust. 3 i art. 19 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej w związku z art. 267 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz w związku z art. 8 ust. 1 Dyrektywy 98/34/WE w kształcie wiążącą zinterpretowanym w orzecznictwie TSUE, przez ich niezastosowanie, a w rezultacie przyjęcie błędnej konstatacji, że obowiązkiem każdego krajowego organu władzy publicznej ( w tym sądów ) nie jest niestosowanie przepisów technicznych nienotyfikowanych Komisji Europejskiej,

5.  rażące naruszenie art. 8 ust. 1 i art. 1 pkt. 11 Dyrektywy 98/34/WE w kształcie autorytatywnie zinterpretowanym w orzecznictwie TSUE w związku z art. 4 ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej i art. 91 ust. 3 Konstytucji RP przez przyjęcie, że sądy nie mogą odmawiać stosowania przepisów technicznych zawartych w ustawie z dnia 19.11.2009 r. o grach hazardowych, podczas gdy w świetle wykładni nadrzędnego prawa wspólnotowego ustalonej w wiążącym orzecznictwie TSUE, obowiązkiem każdego sądu krajowego jest odmowa zastosowania obowiązującego przepisu technicznego nienotyfikowanego Komisji Europejskiej jako pozostającego w sprzeczności z nadrzędnym prawem unijnym,

6.  naruszenie prawa materialnego w postaci art. 417 § 1 k.c. w związku z art. 87 i art. 91 oraz art. 7 i art. 9 Konstytucji RP polegające na przyjęciu, że w niniejszej sprawie nic zachodzi przesłanka „niezgodnego z prawem działania" funkcjonariuszy przy wykonywaniu władzy publicznej, co sprowadziło się do wadliwego określenia przez Sąd I instancji konstytucyjnych źródeł prawa obowiązującego w Rzeczypospolitej Polskiej z pominięciem źródeł prawa Unii Europejskiej, które zgodnie z art. 87 i art. 91 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej stanowią źródła prawa powszechnie obowiązującego w Polsce i których przestrzeganie stanowi w świetle art. 7 oraz art. 9 Konstytucji obowiązek wszystkich organów władzy państwowej - co prowadzi do wniosku, ze Sad Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim nieprawidłowo określił stan prawny mający zastosowanie w sprawie, w istocie uznając kwestię prawa Unii za pozostającą bez znaczenia dla rozpatrywanej sprawy i w konsekwencji nieprawidłowo ocenił wypełnienie przesłanki niezgodnego z prawem działania funkcjonariuszy przy wykonywaniu władzy publicznej,

7.  niewłaściwe zastosowania przepisów art. 34 - 36 TFUE i orzecznictwa TSUE na gruncie tych regulacji w odniesieniu do badania kwestii możliwości stosowania przepisów technicznych, podczas gdy prewencyjna kontrola w trybie Dyrektywy 98/34/WE i wynikająca z tej Dyrektywy niemożność stosowania przepisów technicznych nienotyfikowanych Komisji, ma charakter rozłączny w stosunku do kontroli sprawowanej w trybie art. 34 - 36 TFUE,

8.  naruszenie przepisów postępowania, a mianowicie art. 3 kpc, art. 232 zd. pierwsze kpc, art. 227 kpc w związku z art. 217 § 1 i § 3 kpc oraz art. 278 § 1 kpc przez potraktowanie jako bezskutecznej inicjatywy dowodowej powoda przez oddalenie wniosku dowodowego o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z dziedziny księgowości na okoliczność ustalenia wysokości szkody wyrządzonej powódce w następstwie nielegalnego zatrzymania urządzeń stypizowanych w pozwach w sprawach połączonych do łącznego rozpoznania pod sygn. I C 166/14, w sytuacji gdy wniosek ten mógł służyć pełnemu zbadaniu okoliczności istotnych z perspektywy rozstrzygnięcia sprawy.

Wskazując na powyższe zarzuty apelujący wnosił o:

1) zmianę zaskarżonego wyroku w całości przez zasądzenie od pozwanego (...)w P. na rzecz powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. kwoty 207.796,24 zł wraz z należnymi ustawowymi odsetkami z tym, że:

-

w zakresie kwoty 63.718,91 zł od dnia wniesienia pozwu w sprawie od początku prowadzonej pod sygnaturą I C 166/14 do dnia zapłaty

-

w zakresie kwoty 70.722,45 zł od dnia wniesienia pozwu w sprawie od początku prowadzonej pod sygnaturą 1 C 167/ 14 do dnia zapłaty

-

w zakresie kwoty 73.354,88 zł od dnia wniesienia pozwu w sprawie od początku prowadzonej pod sygnaturą I C 168/14 do dnia zapłaty

2) zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu za obie instancje wg norm przepisanych.

W zamieszczonym w apelacji wniosku ewentualnym wnosił o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji oraz o zasadzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym wg norm przepisanych.

Pełnomocnik pozwanego (...) w P. wnosił o oddalenie apelacji i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu za drugą instancję.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest uzasadniona.

Na wstępie należy zaznaczyć, że stan faktyczny ustalony przez Sąd Rejonowy nie jest w apelacji kwestionowany, w związku z czym Sąd Okręgowy powyższe ustalenia faktyczne akceptuje i przyjmuje za własne, z jednoczesnym ich uzupełnieniem, że wspomniany w ustaleniach wyrok nakazowy z dnia 19 lutego 2014 r wydany przez Sąd Rejonowy w Bełchatowie w stosunku do M. W. - prezesa powodowej spółki, nie uprawomocnił się. Postępowania karne związane z wymienionymi w pozwach automatami, dotychczas nie zostały zakończone i toczą się przed Sądem Rejonowym w Grójcu.

Strona powodowa wywiodła swe roszczenie w stosunku do strony pozwanej na podstawie przepisu art. 417 § 1 k.c. Zgodnie z treścią tego przepisu Skarb Państwa ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej. W związku z powyższym trafnie podniósł w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd I instancji, że przesłanka niezgodności z prawem nie jest warunkowana stwierdzeniem winy, ale wymaga wykazania bezprawności. Powódka niezgodnego z prawem działania funkcjonariuszy Skarbu Państwa upatrywała tylko i wyłącznie w samym fakcie prowadzenia przeciwko niej postępowania na podstawie art. 14 i 6 ustawy o grach hazardowych. Wprawdzie nie wiązała niezgodnego z prawem działania funkcjonariuszy Skarbu Państwa z ewentualnymi błędami popełnionymi w toku prowadzonych postępowań, to jednak z uwagi na zaprezentowane w sprawie stanowiska stron, spór sprowadza się do ustalenia czy ingerencja funkcjonariuszy strony pozwanej w uprawnienia władcze strony powodowej co do przedmiotowych automatów do gry znajdowała oparcie w przepisach obowiązującego prawa. W związku z powyższym obowiązkiem Sądu Rejonowego było dokonanie oceny zgodności działań podjętych przez funkcjonariuszy strony pozwanej z właściwymi normami kompetencyjnymi służby celnej, przepisami kodeksu postępowania karnego i kodeksu karnego skarbowego. Taka ocena działania funkcjonariuszy strony pozwanej w stosunku do powoda przez Sąd I instancji została w niniejszej sprawie przeprowadzona.

Sąd Okręgowy podziela wywiedzione przez sąd meriti z tej oceny wnioski.

Stosownie do treści art. 6 ust 1 ustawy o grach hazardowych działalność w zakresie gier cylindrycznych, gier w karty, gier w kości oraz gier na automatach może być prowadzona na podstawie udzielonej koncesji na prowadzenie kasyna gry. Przepis zaś art. 14 ust. 1 u.g.h. stanowi, że urządzanie gier cylindrycznych, gier w karty, gier w kości oraz gier na automatach dozwolone jest wyłącznie w kasynach gry. Przepisy wyżej cytowane stanowią podstawę do stosowania sankcji karnych wskazanych w ustawie kodeks karny skarbowy tj. w art. 107.

Z przeprowadzonych w sprawie dowodów wynika, że funkcjonariusze strony pozwanej przeprowadzając kontrole w lokalach A., S.. B., D., L. i K. stwierdzili, że strona powodowa nie posiadała wymaganej koncesji na prowadzenia kasyna gry. W związku z powyższym do zatrzymanie automatów do gry doszło po ujawnieniu przez funkcjonariuszy strony pozwanej faktu urządzania przez stronę powodową gier na automatach bez prawem wymaganej koncesji. Strona powodowa kwestionowała w prowadzonych śledztwie fakt zatrzymania w/w automatów do gry bezskutecznie. Składane przez nią środki odwoławcze były przez sąd oddalane. Zasadnie wywiódł Sąd I instancji w tym stanie rzeczy, że działanie funkcjonariuszy strony pozwanej było prawidłowe, albowiem związane było z wypełnianiem przez nich obowiązków ustawowych. Tak realizowane działania przez funkcjonariuszy strony pozwanej nie mogą być uznane za bezprawne, co zasadnie uznał Sąd Rejonowy.

Sąd Okręgowy nie podziela stanowiska strony powodowej zaprezentowanego w niniejszej sprawie, że w czasie podejmowania przez funkcjonariuszy strony powodowej czynności procesowych nie obowiązywał przepis art. 14 ust 1 u.g.h. z uwagi na brak jego notyfikacji Komisji Europejskiej. Zgodnie z Konstytucją RP ( art. 91 ust.3 ) obowiązuje zasada prymatu prawa unijnego przed prawem krajowym w razie kolizji norm prawa krajowego z prawem unijnym. Jednak istnienie w prawie krajowym normy kolidującej z norma unijną nie powoduje automatycznie nieważności unormowania krajowego. Polskie sądy samodzielnie rozstrzygają kwestie prawne i są niezawisłe, ale podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom ( art. 178 ust. 1 Konstytucji ) co oznacza, że nie mogą samoistnie stwierdzić niezgodności danego przepisu ustawy z umową międzynarodową, czy z Konstytucją. Sądy są obowiązane przestrzegać norm ustawowych ta długo, dopóki ustawa nie utraciła mocy obowiązującej.

W niniejszej sprawie szczególne znaczenie ma treść wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11.03.2015 r., w sprawie P 4/14, który orzekł, że art. 14 ust 1 i art. 89 ust 1 pkt 2 ustawy z dnia 19.11.2009 r. o grach hazardowych ( Dz.U. Nr 201, poz. 1540, z 2010 r. Nr 127, poz. 857, z 2011r. Nr 106, poz. 622 i Nr 134, poz. 779, z 2013 r. poz. 1036 oraz z 2014 r. poz. 768 i 1717) są zgodne z art. 2 i art. 7 w związku z art. 9 konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 20 i art. 22 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji ( Dz. U. poz. 369).

Trybunał Konstytucyjny odpowiadał na połączone pytania "czy uchwalenie ustawy o grach hazardowych w zakresie w jakim zawiera przepisy techniczne w rozumieniu dyrektywy 98/34/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 czerwca 1998 r. ustanawiające procedurę udzielania informacji w dziedzinie norm i przepisów technicznych oraz zasad dotyczących społeczeństwa informacyjnego, w szczególności art. 14 tej ustawy z naruszeniem obowiązku notyfikacji wynikającego z tej dyrektywy oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych - jest zgodne z art. 2, art. 7 w związku z art. 9 Konstytucji z uwagi na naruszenie konstytucyjnego trybu ustawodawczego". Wprawdzie Trybunał Konstytucyjny umorzył częściowo postępowanie, jednakże w uzasadnieniu wyroku wypowiedział się co do kwestii techniczności przepisów ustawy o grach hazardowych i obowiązku ich notyfikacji. Podkreślił, iż oba sądy pytające wychodzą z założenia, że kwestionowane przepisy o grach hazardowych mają potencjalnie charakter przepisów technicznych w rozumieniu dyrektywy 98/34/WE i stąd powinny być notyfikowane Komisji Europejskiej, zgodnie z procedurą przewidzianą w tej dyrektywie. Tymczasem Trybunał Konstytucyjny miał co do charakteru tych przepisów wątpliwości. Wskazał, że procedura notyfikacji przewidziana jest w dyrektywie 98/34/WE. Zgodnie z art. 12 dyrektywy 98/34/WE przepis techniczny przyjmowany przez państwo członkowskie musi zawierać odniesienie do tej dyrektywy bądź takie odniesienie powinno towarzyszyć jego urzędowej publikacji. Dyrektywa 98/34/WE została terminowo implementowana do polskiego porządku prawnego rozporządzeniem w sprawie notyfikacji. Rozporządzenie to zostało wydane na podstawie art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 12 września 2002 r. o normalizacji. Żadne z postanowień dyrektywy, a także postanowień TSUE nie odnosi się do braku notyfikacji przez państwo członkowskie przepisów technicznych ani nie określa skutków braku tej notyfikacji. Konsekwencje niedochowania wymogów notyfikacji zostały ustalone dopiero w orzecznictwie TSUE. TSUE przyjmuje w orzecznictwie, że brak notyfikacji przepisów technicznych pociąga za sobą następujące konsekwencje: jednostki mogą powoływać się przed sądami na niedochowanie obowiązku notyfikacji, a sądy krajowe powinny odmawiać stosowania przepisów technicznych, nadto odmowę stosowania przepisów takich przez sądu uzasadnia sam fakt niedochowanie unijnych procedur, nie ma znaczenia czy treść tych przepisów jest zgodna z prawem unijnym.

Jednocześnie w ocenie Trybunału Konstytucyjnego bezsporne jest jedynie to, że projekt ustawy o grach hazardowych nie został notyfikowany w trybie przewidzianym w dyrektywie 98/34/WE. Oceniając natomiast następstwa wyroku TSUE z 19 lipca 2012 r. Trybunał Konstytucyjny stwierdził, iż wprawdzie wyrok ten stał się inspiracją dla polskich sądów administracyjnych i sądów karnych, które zaczęły wydawać liczne wyroki oceniając przepisy ustawy pod względem techniczności i bezskuteczności z powodu braku notyfikacji to jednakże zdaniem Trybunału Konstytucyjnego kwestia technicznego charakteru przepisów o grach hazardowych nie została absolutnie przesądzona w tym wyroku, a wręcz przeciwnie, jak stwierdzono w sentencji tego wyroku dokonanie tego ustalenia należy do sądów krajowych. Podkreślił nadto Trybunał Konstytucyjny w swym uzasadnieniu, iż dyrektywa 98/34/WE nie definiuje w sposób jednoznaczny i nie budzący wątpliwości, co należy rozumieć przez przepis techniczny. Wręcz przeciwnie określenie przepisu technicznego w art. 1 punkt 11 dyrektywy 98/34/WE jest raczej nieprecyzyjne, wielokrotnie złożone i nieostre, stąd też często musi być dookreślane w orzecznictwie TSUE. Trybunał Konstytucyjny wskazał również, że wprawdzie bezsporne jest, że projekt ustawy o grach hazardowych, w tym zawarte w nim przepisy nie został notyfikowany Komisji w trybie przewidzianym w dyrektywie 98/34/WE ani w rozporządzeniu w sprawie notyfikacji, nie ma jednak pewności, że taki obowiązek rząd obciążał w odniesieniu do projektowanej ustawy, nie sposób bowiem jednoznacznie ustalić czy zawarte w niej przepisy miały rzeczywiście charakter techniczny, w rozumieniu art. 1 pkt 11 dyrektywy 98/34/WE i rozporządzenia w sprawie notyfikacji.

Stanowisko zawarte w uzasadnieniu cytowanego wyżej Trybunału Konstytucyjnego, Sąd Okręgowy w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę w całości podziela. Powyższe oznacza, że przepisy w/w ustawy o grach hazardowych do których nawiązuje przepis art. 107 §1 k.k.s. nadal obowiązują. Wszczęcie przez upoważnione organy Państwa stosownych postępowań przygotowawczych o to przestępstwo, a następnie podejmowanie przez nie określonych czynności procesowych, mających na celu zabezpieczenie prawidłowego toku postępowania karnego, o ile istnieje uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa, nie może być uznane za działanie bezprawne w rozumieniu przepisu art. 417 § 1 k.c.

W konsekwencji uznać należy, że wobec treści powyższego orzeczenia chybiony jest podnoszony w apelacji zarzut, iż sam fakt prowadzenia przeciwko powódce postępowania na podstawie przepisów art. 6 i 14 cytowanej ustawy o grach hazardowych jest działaniem bezprawnym, gdyż przepisy te są przepisami technicznymi w rozumieniu dyrektywy 98/34/WE, a skoro nie zostały notyfikowane Komisji Europejskiej podlegają wyeliminowaniu z polskiego porządku prawnego, co wyklucza ich zastosowanie bez potrzeby zwracania się o ich usunięcie w drodze ustawodawczej lub w ramach innej procedury konstytucyjnej.

Wskazać trzeba, że podstawą odpowiedzialności pozwanego Skarbu Państwa za samo funkcjonowanie w porządku prawnym przepisów, które zdaniem skarżącej funkcjonować nie powinny i stosowanie ich przez funkcjonariuszy Skarbu Państwa, w okolicznościach niniejszej sprawy może być jedynie art. 417 § 1 k.c., nie może być natomiast art. 417 ¹ § 1 k.c., który reguluje odpowiedzialność Skarbu Państwa za wydanie aktu normatywnego, gdyż zgodnie z treścią tegoż artykułu, jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie aktu normatywnego jej naprawienia można domagać się tylko po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności tego aktu z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawa a tymczasem cytowane artykuły ustawy o grach hazardowych nie zostały uznane za sprzeczne z Konstytucją.

Dalsza ocena wskazanych przez powódkę w apelacji zarzutów, co do istnienia niezgodnego z prawem działania funkcjonariuszy Skarbu Państwa w rozumieniu art. 417 § 1 k.c. przez sam fakt prowadzenia w stosunku do powódki opisanego wyżej postępowania karnego ostatecznie prowadzi do podzielenia stanowisko sądu pierwszej instancji, że zarzuty te są nieuzasadnione.

Powódka podnosiła, że przepisy te są przepisami technicznymi w rozumieniu dyrektywy 98/34/WE, nie zostały notyfikowane Komisji Europejskiej zatem samo ich stosowanie jest działaniem niezgodnym z prawem.

Tymczasem jedyną bezsporną okolicznością jest fakt, że przepisy te nie były notyfikowane Komisji Europejskiej. Natomiast to czy przepisy te są przepisami technicznymi w rozumieniu dyrektywy 98/34/WE i czy sądy krajowe mogą odmówić ich stosowania jest w doktrynie i orzecznictwie kwestią sporną.

Wystarczy wskazać na orzecznictwo sądów karnych; np. w postanowieniu z dnia 27 listopada 2014 r. Sąd Najwyższy w sprawie II KK 55/14 wskazał, że art. 14 ust. 1 i art. 6 ustawy o grach hazardowych to przepisy techniczne w rozumieniu dyrektywy 98/34 /WE i nie powinny być stosowane; natomiast w wyrokach z dnia 28.03. 2014 r., III KK 447/13, z 8 stycznia 2014 r., IV KK 183/13 czy postanowieniu z dnia 28 listopada 2013 r., I KZP 15/13 Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że nawet ewentualne przyjęcie, że przepisy art. 14 i 6 ustawy o grach hazardowych mają charakter przepisów technicznych nie powoduje, że sądy krajowe mogą odmówić ich stosowania jako regulacji do których odsyła art. 107 § 1 k.k.s. tylko z tego względu, że nie został dopełniony obowiązek notyfikacji Komisji Europejskiej, sądy stosujące prawo mogą ewentualnie zwrócić się ze stosownym pytaniem do Trybunału Konstytucyjnego, gdyż brak notyfikacji jest naruszeniem konstytucyjnego trybu ustawodawczego.

W tym miejscu należy zaznaczyć, że powódka niezgodnego z prawem działania funkcjonariuszy Skarbu Państwa upatrywała tylko i wyłącznie w samym tylko fakcie prowadzenia przeciwko niej postępowania na podstawie art. 14 i 6 ustawy o grach hazardowych. Nie wskazywała ani nie powoływała się jakiekolwiek błędy popełnione w toczącym się postępowaniu, bezprawność łączyła z samym faktem prowadzenia przeciwko niej postępowania w oparciu o powołane wyżej przepisy, podnosząc, iż w jej ocenie przepisy te były przepisami technicznymi w rozumieniu dyrektywy 98/34/WE, a skoro nie zostały notyfikowane Komisji Europejskiej podlegają wyeliminowaniu z polskiego porządku prawnego, co wyklucza ich zastosowanie bez potrzeby zwracania się o ich usunięcie w drodze ustawodawczej lub w ramach innej procedury konstytucyjnej.

W okolicznościach niniejszej sprawy prawidłowe jest stanowisko sądu pierwszej instancji, że działania (decyzje) funkcjonariuszy Urzędu Celnego w przedmiocie zatrzymania urządzeń do gry było zgodne z obowiązującymi przepisami prawa i podjęte zgodnie z obowiązującą procedurą karną oraz w ramach przysługujących im uprawnień. Trafnie ocenił sąd pierwszej instancji, że wkroczenie funkcjonariuszy do lokali, w których na podstawie umowy o wspólnym przedsięwzięciu znajdowały się zatrzymane urządzenia znajdowało oparcie w obowiązujących przepisach. Działalność związana z hazardem podlega regulacji i kontroli, a zasady jej prowadzenia zostały określone w ustawie o grach hazardowych. Stosownie do art. 3 tej ustawy urządzanie i prowadzenie działalności w zakresie gier losowych, zakładów wzajemnych i gier na automatach jest dozwolone wyłącznie na zasadach określonych w ustawie. Oznacza to, że działalność prowadzona z naruszeniem ustawy jest działalnością nielegalną. Urządzanie gier na automatach dozwolone jest wyłącznie w kasynach gry (art. 14 ust. 1 ustawy), a działalność w tym zakresie może być prowadzona wyłącznie na podstawie udzielonej koncesji na prowadzenie kasyna gry (art. 6 ust. 1 ustawy). Urządzanie gier na automatach wbrew przepisom ustawy stanowi przestępstwo określone w art. 107 § 1 k.k.s., zgodnie z którym, kto wbrew przepisom ustawy lub warunkom koncesji lub zezwolenia urządza lub prowadzi grę losową, grę na automacie lub zakład wzajemny, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 3, albo obu tym karom łącznie. Działania funkcjonariuszy (...) w P. T.miały podstawę w art. 217 k.p.k. i art. 308 § 1 k.p.k. znajdującymi odpowiednie zastosowanie w postępowaniu karno-skarbowym (art. 113 k.k.s.). Zgodnie z tymi przepisami "rzeczy mogące stanowić dowód w sprawie lub podlegające zajęciu w celu zabezpieczenia kar majątkowych, środków karnych o charakterze majątkowym albo roszczeń o naprawienie szkody należy wydać na żądanie sądu lub prokuratora, a w wypadkach niecierpiących zwłoki - także na żądanie Policji lub innego uprawnionego organu ", a ponadto "w granicach koniecznych dla zabezpieczenia śladów i dowodów przestępstwa przed ich utratą, zniekształceniem lub zniszczeniem, prokurator albo Policja może w każdej sprawie, w wypadkach niecierpiących zwłoki, jeszcze przed wydaniem postanowienia o wszczęciu śledztwa lub dochodzenia, przeprowadzić w niezbędnym zakresie czynności procesowe, a zwłaszcza dokonać oględzin, w razie potrzeby z udziałem biegłego, przeszukania lub czynności wymienionych w art. 74 § 2 pkt 1 w stosunku do osoby podejrzanej, a także przedsięwziąć wobec niej inne niezbędne czynności, nie wyłączając pobrania krwi, włosów i wydzielin organizmu". Ponadto działania funkcjonariuszy miały umocowanie w przepisach ustawy o Służbie Celnej. Stosownie do art. 2 ust. 1 pkt tej ustawy do zadań Służby Celnej należy realizacja polityki celnej w części dotyczącej przywozu i wywozu towarów oraz wykonywanie innych zadań wynikających z przepisów odrębnych, a w szczególności rozpoznawanie, wykrywanie, zapobieganie i zwalczanie przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych oraz ściganie ich sprawców, w zakresie określonym w ustawie Kodeks karny skarbowy. W tych ramach na podstawie art. 30 ust. 1 i 2 powyższej ustawy kontrola wykonywana przez Służbę Celną polega na sprawdzeniu prawidłowości przestrzegania przepisów prawa przez zobowiązane do tego osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, zwane dalej "podmiotami podlegającymi kontroli", w zakresie, o którym mowa w ust. 2 i 3. W myśl ust. 2 pkt 3 wskazanego artykułu kontroli podlega między innymi przestrzeganie przepisów regulujących urządzanie i prowadzenie gier hazardowych, o których mowa w ustawie o grach hazardowych, oraz zgodność tej działalności z udzieloną koncesją lub zezwoleniem oraz zatwierdzonym regulaminem. Natomiast zgodnie z art. 32 ust. 1 pkt 13 i 14 powołanej ustawy funkcjonariusze wykonujący kontrole są uprawnieni do przeprowadzania w uzasadnionych przypadkach, w drodze eksperymentu, doświadczenia lub odtworzenia możliwości gry na automacie, gry na automacie o niskich wygranych lub gry na innym urządzeniu oraz zabezpieczania zebranych dowodów. Ponadto, zgodnie z art. 72 ust. 1 pkt 1 ustawy funkcjonariusz, w celu realizacji zadań, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 4-6, oprócz uprawnień określonych w art. 32, ma prawo zatrzymywania rzeczy oraz przeszukiwania pomieszczeń, bagażu, ładunku, środków transportu i statków w trybie i przypadkach określonych w przepisach Kodeksu postępowania karnego. W tym miejscu podkreślić należy, że dokonane zatrzymanie urządzenia zostało zatwierdzone postanowieniami prokuratury i sądu.

Sąd Okręgowy podziela stanowisko sądu pierwszej instancji, iż działania (decyzje) funkcjonariuszy Urzędu Celnego w przedmiocie zatrzymania urządzenia do gier były podejmowane zgodnie z obowiązującą procedurą karną oraz w ramach przysługujących im uprawnień, zatem nie mogą być uznane za niezgodne z prawem w rozumieniu art. 417 k.c. Jak wyżej podniesiono powódka wywodziła swe roszczenia z niezgodnego z prawem w rozumieniu art. 417 § 1 k.c. działania funkcjonariuszy Urzędu Celnego. Zatem rozważania czy działania funkcjonariuszy Urzędu Celnego w oparciu o wskazane wyżej przepisy było działaniem niezgodnym z prawem w rozumieniu art. 417 § 1 k.c. należy rozpocząć od wyjaśnienia pojęcia "niezgodnego z prawem działania" przy wykonywaniu władzy publicznej. W wyroku z dnia 19 kwietnia 2012 r., sygn. akt IV CSK 406/11 (lex 1169347) Sąd Najwyższy wyjaśnił, iż zachowanie niezgodne z prawem to zachowanie sprzeczne z porządkiem prawnym, polegające na sprzeczności między zakresem kompetencji organu, sposobem jego postępowania i treścią rozstrzygnięcia wynikającymi z wzorca ustawowego, a jego działaniem rzeczywistym. W wyroku z dnia 4 grudnia 2013 r., II BP6/13, (lex 1418805), podobnie jak w wyroku z dnia 12 września 2008 r., sygn. akt I BP2/08 (lex 658156) Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że niezgodność z prawem rodząca odpowiedzialność odszkodowawczą Skarbu Państwa musi polegać na oczywistej i rażącej obrazie prawa. Nie jest nią natomiast wybór jednej z możliwych interpretacji przepisów prawa. Z kolei w wyroku z dnia 5 października 2012 r., sygn. akt. IV CSK 165/12 (lex 1231327) Sąd Najwyższy stwierdził, iż czynności organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości związane z wypełnianiem ich ustawowych obowiązków nie mają charakteru działań niezgodnych z prawem także wtedy, gdy przeprowadzone postępowanie karne zakończyło się wydaniem prawomocnego wyroku uniewinniającego. Obywatele muszą bowiem w interesie ochrony dobra wspólnego, jakim jest bezpieczeństwo publiczne, ponosić ryzyko związane z legalnym wdrożeniem postępowania karnego. Nie ulega więc wątpliwości, że jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa, wszczęcie śledztwa lub dochodzenia jest działaniem zgodnym z prawem.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy podzielić trzeba ostatecznie stanowisko sądu pierwszej instancji, że wszczęcie i prowadzenie w stosunku do powódki postępowania karnego w oparciu o przepisy art. 6 i 14 cytowanej ustawy o grach hazardowych i stosowanie w ramach tych postępowań zajęcie automatów do gier nie było działaniem niezgodnym z prawem, gdyż przepisy te obowiązują w naszym porządku prawnym, nie zostały uznane za sprzeczne z Konstytucją RP, wprawdzie przepisy te nie zostały notyfikowane Komisji Europejskiej lecz wbrew zarzutom skarżącej, jak wynika z wyżej zawartych rozważań kwestia technicznego charakteru przepisów o grach hazardowych nie została absolutnie przesądzona w wyroku TSUE z 19 lipca 2012 r., a wręcz przeciwnie, jak stwierdzono w sentencji tego wyroku dokonanie tego ustalenia należy do sądów krajowych, nadto dyrektywa 98/34/WE nie definiuje w sposób jednoznaczny i nie budzący wątpliwości, co należy rozumieć przez przepis techniczny, wręcz przeciwnie określenie przepisu technicznego w art. 1 punkt 11 dyrektywy 98/34/WE jest raczej nieprecyzyjne, wielokrotnie złożone i nieostre, stąd też często musi być dookreślane w orzecznictwie TSUE, wprawdzie bezsporne jest, że projekt ustawy o grach hazardowych, w tym zawarte w nim przepisy nie został notyfikowany Komisji w trybie przewidzianym w dyrektywie 98/34/WE ani w rozporządzeniu w sprawie notyfikacji, nie ma jednak pewności, że taki obowiązek rząd obciążał w odniesieniu do projektowanej ustawy, nie sposób bowiem jednoznacznie ustalić czy zawarte w niej przepisy miały rzeczywiście charakter techniczny, w rozumieniu art. 1 pkt 11 dyrektywy 98/34/WE i rozporządzenia w sprawie notyfikacji. Zwrócić także uwagę należy istniejące na rozbieżności w orzecznictwie sądów polskich, szczególnie sądów karnych, co do kwestii czy przepisy ustawy o grach hazardowych (art. 6 i 14) winny być przez sądy stosowane czy też nie.

Reasumując w ocenie Sądu Okręgowego prowadzenia przeciwko powódce postępowań karnych w oparciu o art. 6 i 14 cytowanej ustawy o grach hazardowych nie można uznać za działanie niezgodne z prawem w rozumieniu art. 417 k.c., skoro były one prowadzone przez właściwe organy, zgodnie z obowiązującymi w porządku prawnym przepisami, skarżąca nie wskazywała na jakiekolwiek uchybienia w prowadzonych postępowaniach, a ewentualne ostateczne uniewinnienie członka zarządu powodowej spółki nie czyni postępowania bezprawnym. Uznając, że w okolicznościach przedmiotowej sprawy nie zaistniały przesłanki odpowiedzialności określone w przepisie art. 417 k.c. Sąd pierwszej instancji prawidłowo pominął wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu księgowości. Przeprowadzenie tego dowodu było bowiem zbędne w rozumieniu przepisu art. 227 k.p.c. Tym samym wydając postanowienie o oddaleniu wniosku dowodowego Sąd pierwszej instancji nie naruszył przepisów art. 3 k.p.c., art. 232 k.p.c., art. 227 k.p.c. w związku z art. 217 § 1 i § 3 k.p.c. oraz art. 278 § 1 k.p.c.

W związku z powyższym apelację jako pozbawioną uzasadnionych podstaw należało oddalić na mocy art. 385 k.p.c., a o kosztach procesu za instancję odwoławczą należało orzec na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c.

SSO Paweł Hochman

SSO Stanisław Łęgosz SSO Alina Gąsior