Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 marca 2022 r.

Sąd Rejonowy Szczecin- Centrum w Szczecinie – Wydział III Cywilny

w składzie: Przewodniczący: Sędzia Małgorzata Janik-Białek

Protokolant: stażysta Paulina Kłos

po rozpoznaniu w dniu 8 marca 2022 r. w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa M. W.

przeciwko Zakładom Usługowo-Produkcyjno-Handlowym (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w S. oraz (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę oraz o ustalenie

I.  zasądza od pozwanego Zakładów Usługowo-Produkcyjno-Handlowych (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. na rzecz powódki M. W. kwotę 20.000 (dwudziestu tysięcy) złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi w skali roku od dnia 03 lipca 2017 r. do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie wobec pozwanego Zakładów Usługowo-Produkcyjno-Handlowych (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S.;

III.  oddala powództwo w całości wobec pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.;

IV.  zasądza od pozwanego Zakładów Usługowo-Produkcyjno-Handlowych (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. na rzecz powódki M. W. kwotę 1.796 (jednego tysiąca siedmiuset dziewięćdziesięciu sześciu) złotych i 72 (siedemdziesięciu dwóch) groszy tytułem zwrotu części kosztów procesu;

V.  oddala wniosek pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. o zasądzenie od powódki M. W. kosztów procesu;

VI.  nakazuje pobrać od powódki M. W. na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie kwotę 217 (dwustu siedemnastu) złotych i 66 (sześćdziesięciu sześciu) groszy tytułem części nieuiszczonych kosztów sądowych;

VII.  nakazuje pobrać od pozwanego Zakładów Usługowo-Produkcyjno-Handlowych (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie kwotę 300 (trzystu) złotych i 57 (pięćdziesięciu siedmiu) groszy tytułem części nieuiszczonych kosztów sądowych.

sędzia Małgorzata Janik-Białek

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 8 marca 2018 roku M. W. wniosła o zasądzenie od Zakładów Usługowo–Produkcyjno–Handlowych (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. kwoty 30 000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 3 lipca 2017 roku do dnia zapłaty oraz o ustalenie odpowiedzialności pozwanej spółki za wszystkie mogące wystąpić w przyszłości u powódki skutki będące następstwem wypadku z dnia 28 grudnia 2014 roku. Nadto powódka wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanej spółki kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu żądania pozwu M. W. wskazała, że 28 grudnia 2014 roku o godz. 21:30 w S. na Z. Ł., wykonując czynności zlecone przez pozwaną Zakłady Usługowo – Produkcyjno – Handlowe (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. na podstawie umowy zlecenia z dnia 15 grudnia 2014 roku na rzecz (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W., uległa wypadkowi, w wyniku którego doznała wielofragmentowego złamania przez – i podkrętarzowego prawej kości udowej oraz złamana nasady dalszej kości promieniowej prawej. Podczas hospitalizacji w (...) Publicznym Szpitalu (...) PUM im. prof. T. S. w S. wykonano otwarte nastawienie i stabilizację śródszpikową (...) i kabrami oraz zamknięte nastawienie i stabilizację wewnętrznego złamania kości promieniowej prawej. Przy wypisaniu ze szpitala zalecono jej kontrolę w poradni ortopedycznej, chodzenie przy asekuracji balkonika, usunięcie szwów, utrzymanie szyny gipsowej przedramienia przez 4 tygodnie, zmiany opatrunków, wykonywanie profilaktyki przeciwzakrzepowej. Powódka wykonała wszystkie zalecenia i kontynuowała leczenie w warunkach ambulatoryjnych.

W styczniu 2015 roku powódka podjęła kroki zmierzające do ustalenia podmiotu odpowiedzialnego za zarządzanie terenem, na którym doszło do wypadku. Pismem z dnia 5 lutego 2015 roku (...) Spółka Akcyjna w W. wskazała, że jest zarządcą tego terenu, wobec czego pismem z dnia 6 lutego 2015 roku pełnomocnik powódki wezwał ten podmiot do zapłaty zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w kwocie 30 000 złotych oraz refundacji poniesionych przez powódkę kosztów leczenia. (...) Spółka Akcyjna w W. przekazała zgłoszenie szkody ubezpieczycielowi Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej w W.. Pismem z dnia 13 listopada 2015 roku ubezpieczyciel poinformował, że wprawdzie teren, na którym doszło do wypadku należy do (...) Spółki Akcyjnej w W., jednakże brak podstaw do stwierdzenia, że podmiot ten ponosi odpowiedzialność za wypadek. W dniu wypadku temperatura powietrza wynosiła – 10 stopni C., nawierzchnia była sucha, nie występowały opady atmosferyczne. Brak było zatem podstaw do odśnieżania oraz uszorstniania nawierzchni. W tym czasie pozwana spółka wykonywała tzw. wodowanie wagonów, czyli napełniania zbiorników wagonów wodą. Jedyny lód, jaki w tym czasie mógł powstać, pochodził z wodowania. Pismem z dnia 29 grudnia 2015 roku powódka wezwała zatem pozwaną do zapłaty zadośćuczynienia w kwocie 30 886,98 złotych. Ubezpieczyciel udzielający pozwanej ochrony ubezpieczeniowej w zakresie odpowiedzialności cywilnej (...) Spółka Akcyjna V. (...) w W. odmówiła przyjęcia odpowiedzialności za szkodę podnosząc, że działalność wodowania nie jest objęta ochroną ubezpieczeniową. Pozwana, ponownie wezwana do zapłaty odszkodowania i zadośćuczynienia pismem z dnia 17 marca 2017 roku, poinformowała, że pomiędzy nią a ubezpieczycielem istnieje spór co do zasad i zakresu odpowiedzialności ubezpieczyciela. W ocenie pozwanej czynności wodowania wchodzą w zakres objęty umową ubezpieczenia.

W ocenie powódki, zważywszy na ustalenia poczynione przez ubezpieczycieli, odpowiedzialność za wypadek i wynikłą z niego szkodę ponosi pozwana spółka. Podmiot ten dostrzega swoją odpowiedzialność i usiłuje scedować obowiązek jej naprawienia na ubezpieczyciela. W piśmie z dnia 3 lipca 2017 roku pozwana wprost wskazuje, że ubezpieczyciel błędnie interpretuje zakres klasyfikacji działalności i tym samym niesłusznie odmawia powódce zapłaty zadośćuczynienia. Zachowanie pozwanej stanowi tzw. „niewłaściwe” uznanie długu. Pozwana nie kwestionuje roszczenia ani nie podważa okoliczności zdarzenia. Odpowiedzialność odszkodowawcza pozwanej znajduje podstawę prawną w treści przepisu art. 415 k.c.

Powódka domaga się zapłaty kwoty 30 000 złotych tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, zgodnie z art. 445 par. 1 k.c. w zw. z art. 444 par. 1 k.c. W związku z doznanymi na skutek wypadku obrażeniami ciała powódka była hospitalizowana, a następnie poddana kilkumiesięcznemu leczeniu. Nie mogła się swobodnie poruszać ze względu na unieruchomienie nogi. Początkowo przemieszczała się za pomocą balkonika, a następnie kul łokciowych. Miała trudności z chodzeniem, utykała, wchodzenie po schodach i schodzenie było bardzo uciążliwe. Miała trudności z podejmowaniem wielu czynności życia codziennego, m.in. kąpielą, ubieraniem się. Zgodnie z zaleceniami lekarskimi prowadziła oszczędzający tryb życia. Pomimo wielokrotnego, długotrwałego i uciążliwego procesu leczenia, nadal nie odzyskała wcześniejszej sprawności. Orzeczeniem z dnia 19 maja 2015 roku została uznana za osobę niezdolną do pracy i przyznano jej świadczenie rehabilitacyjne na okres 4 miesięcy. Ostatecznie świadczenie rehabilitacyjne pobierała do dnia 23 stycznia 2016 roku. W okresie od 29 listopada 2015 roku do 22 grudnia 2015 roku korzystała z rehabilitacji leczniczej w ramach prewencji rentowej ZUS. Orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z dnia 19 lipca 2016 roku ustalono u powódki 5% długotrwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego skutkami wypadku z dnia 28 grudnia 2014 roku. Nadto (...) ds. orzekania o stopniu niepełnosprawności stwierdził u powódki lekki stopień niepełnosprawności. Wypadek, któremu uległa oraz długotrwały proces leczenia wyczerpały ją psychicznie i fizycznie. W ocenie powódki opisane powyżej okoliczności uzasadniają przyznanie zadośćuczynienia w kwocie 30 000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 3 lipca 2017 roku. W tym dniu pozwana sporządziła ostateczną odpowiedź na wezwanie do zapłaty, stanowiącą niewłaściwe uznanie długu.

Okoliczności sprawy przemawiają, w ocenie powódki, za wysokim prawdopodobieństwem zaistnienia dalszych negatywnych następstw wypadku z dnia 28 grudnia 2014 roku na jej zdrowiu w przyszłości. Biorąc pod uwagę zakres i rozmiar doznanych urazów oraz fakt, że na skutek wypadku doznała trwałego kalectwa, nie sposób wykluczyć ujawnienia się dalszych skutków w przyszłości. Będąc osobą poszkodowaną ma interes prawny w ustaleniu odpowiedzialności pozwanej spółki za mogące wystąpić w przyszłości negatywne następstwa wypadku z dnia 28 grudnia 2014 roku.

W odpowiedzi na pozew Zakłady Usługowo – Produkcyjno – Handlowe (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na jej rzecz od powódki kosztów procesu według norm przepisanych.
Nadto wniosła o:

1)  wezwanie w trybie przepisu art. 194 k.p.c. do udziału w sprawie po stronie pozwanej (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. w celu wstąpienia do sprawy w jej miejsce;

2)  w przypadku braku podstaw do zmiany po stronie pozwanej w trybie przepisu art. 194 k.p.c. - o zawiadomienie ww. podmiotu o toczącym się postępowaniu i wezwanie go do udziału w sprawie w charakterze interwenienta ubocznego po stronie pozwanej (art. 84 k.p.c.).;

3)  zawiadomienie o toczącym się postępowaniu (...) Spółkę Akcyjną V. (...) w W. i wezwanie jej do udziału w sprawie w charakterze interwenienta ubocznego po stronie pozwanej w związku z łącząca strony umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej.

Pozwana podniosła, że nie ponosi odpowiedzialności za powstanie i skutki wypadku, jakiemu powódka uległa w dniu 28 grudnia 2014 roku. Zaprzeczyła, aby uznała powództwo czy to w sposób wyraźny czy dorozumiany, a koncepcja uznania długu nie może mieć zastosowania.

Zgodnie z umową zawartą w dniu 27 kwietnia 2012 roku z (...) Spółka Akcyjna w W. do obowiązków pozwanej należało, w zakresie usług utrzymania czystości kolejowych wagonów osobowych, zespołów (...) – 74 i lokomotyw, między innymi czyszczenie codziennie, mycie okresowe pudła wagonu i wodowanie. Wagony do mycia podstawiane były na teren należący do (...) Spółki Akcyjnej w W., zwany Z. w dzielnicy S. (...). Odpowiedzialność za stan dróg w tym rejonie ponosi (...) Spółka Akcyjna w W. i jej obowiązkiem była dbałość o utrzymanie dróg dojazdowych, międzytorzy i szlaków komunikacyjnych w należytym stanie w okresie zimowym. Jeżeli po zakończeniu sprzątania okazało się, że teren przy wagonach jest zabrudzony pozostałościami po czyszczeniu, do obowiązków pozwanej należało posprzątanie tego terenu, międzytorza i okolic torów, na których pozwany wykonywał swoje usługi. Nadto, (...) Spółka Akcyjna w W., zlecała pozwanej oddzielnie odśnieżanie dróg dojazdowych oraz ewentualne usuwanie oblodzenia, śliskości dróg itp. Podstawą poszczególnych zleceń na odśnieżanie była oferta cenowa pozwanego z dnia 13 grudnia 2013 roku. W grudniu 2014 roku (...) Spółka Akcyjna w W. nie zleciła pozwanej zimowego utrzymania dróg dojazdowych i szlaków komunikacyjnych, czyli odśnieżania i likwidacji oblodzenia.

Pozwana podniosła, że strona powodowa nie wykazała, aby do wypadku doszło na skutek jej zawinionego działania ani też, aby pomiędzy tym zachowaniem a wypadkiem zachodził adekwatny związek przyczynowy. Pozwana dochowała należytej staranności przy organizacji pracy zleconej powódce, zapewniła odpowiednie narzędzia, środki BHP i stworzyła właściwe warunki wykonywania pracy. Powódka była odpowiednio przeszkolona do wykonywania pracy w konkretnym terenie.

W ocenie strony pozwanej żądana kwota zadośćuczynienie jest zbyt wygórowana, zważywszy, że skutki wypadku nie były aż tak dotkliwe i długotrwałe.

Nadto pozwana podniosła zarzut przedawnienia roszczenia wskazując, że pozew został wniesiony do Sądu po upływie 3 lat od dnia wypadku.

W dniu 1 marca 2019 roku Przewodniczący zarządził zawiadomienie w trybie przepisu art. 84 k.p.c. o toczącym się postępowaniu (...) Spółki Akcyjnej V. (...) w W. ( protokół rozprawy z dnia 1 marca 2019 r. k. 149).

(...) Spółka Akcyjna V. (...) w W. nie przystąpiła do sprawy w charakterze interwenienta ubocznego.

W piśmie z dnia 14 marca 2019 roku powódka podtrzymała żądanie pozwu. W odniesieniu do zarzutu przedawnienia powódka podniosła, że bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się lub przy zachowaniu należytej staranności mógł się dowiedzieć o szkodzie, osobie odpowiedzialnej do jej naprawienia oraz wadzie. O osobie zobowiązanej do naprawienia szkody powódka dowiedziała się z treści pisma pozwanej z dnia 3 lipca 2017 roku, w którym to piśmie pozwana uznała roszczenie. Do dnia wytoczenia powództwa nie upłynął zatem 3 – letni termin przedawnienia przewidziany przepisem art. 442 ¹ par. 3 k.c. Powódka sprzeciwiła się wnioskowi o wezwanie do udziału w sprawie (...) Spółki Akcyjnej w W. podnosząc, że zdarzenie miało miejsce w związku z przeprowadzeniem przez pozwaną w nienależyty sposób czynności wodowania wagonów. Oblodzenie fragmentu torów i wagonów wynikało z nienależycie przeprowadzonego wodowania. Zgodnie z umową zawartą z (...) Spółką Akcyjną w W. pozwana zobowiązana była również do sprzątania terenu, na którym pracowała, międzytorza i okolic torów, na których wykonywała usługi.

Postanowieniem z dnia 16 maja 2019 roku Sąd na podstawie przepisu art. 194 par. 1 k.p.c. wezwał do udziału w sprawie w charakterze pozwanego (...) Spółkę Akcyjną z siedziba w W. ( k. 179).

W odpowiedzi na pozew (...) Spółka Akcyjna w W. wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na jej rzecz od powódki kosztów procesu według norm przepisanych. Nadto wniosła o zawiadomienie w trybie przepisu art. 84 par. 1 k.p.c. od toczącym się postępowaniu Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej w W..

Pozwana zaprzeczyła, aby ponosiła odpowiedzialność za powstanie i skutki wypadku, jakiemu powódka uległa w dniu 28 kwietnia 2014 roku. W dniu, kiedy doszło do wypadku, nie występowały opady atmosferyczne w postaci śniegu, a w konsekwencji nie było potrzeby wykonywania przez pozwaną obowiązków w zakresie odśnieżania i uszorstniania powierzchni. Śliska powierzchnia terenu, na którym doszło do wypadku, mogła być spowodowana wyłącznie następstwem zabiegu wodowania, a w szczególności niewłaściwym sposobem realizacji zlecenia w tym zakresie, tj. pozostawieniem na nawierzchni wody po wodowaniu. Obowiązki w zakresie utrzymania torów i międzytorza, na którym dokonuje się czyszczenia wagonów, spoczywa na pozwanej Zakłady Usługowo – Produkcyjno – Handlowe (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w S.. Nadto pozwana podniosła zarzut przedawnienia roszczenia oraz braku związku przyczynowego między działaniem jej przedsiębiorstwa a szkodą powódki, a także zarzut wyłącznej winy powódki i przyczynienia się przez powódkę do powstania szkody. W ocenie pozwanej bieg terminu przedawnienia rozpoczął się od dnia wydania przez ubezpieczyciela decyzji o odmowie wypłaty świadczenia z umowy ubezpieczenie tj. 13 listopada 2015 roku. Skutek w postaci przerwania biegu terminu przedawnienia w stosunku do pozwanej mógł nastąpić z chwilą doręczenia jej odpisu pozwu, co miało miejsce w dniu 28 czerwca 2019 roku, a zatem po upływie 3 lat od daty, kiedy powódka dowiedziała się o osobie zobowiązanej do naprawienia szkody. W ocenie pozwanej, skoro nie miała ona obowiązku porządkowania nawierzchni po zabiegu wodowania, to niewykonanie tego obowiązku przez Zakłady Usługowo – Produkcyjno – Handlowe (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w S. nie może skutkować powstaniem odpowiedzialności pozwanej. Powódka, wiedząc o wykonywaniu wodowania wagonu, nie zachowała należytej ostrożności podczas schodzenia ze składu, a w konsekwencji poślizgnęła się i doznała uszczerbku na zdrowiu, a zatem co najmniej przyczyniła się do powstania szkody. W ocenie pozwanej żądana kwota zadośćuczynienia jest zbyt wysoka do rozmiaru doznanej krzywdy.

Na rozprawie w dniu 9 sierpnia 2019 roku Sąd postanowił, na podstawie przepisu art. 84 par. 1 i 2 k.p.c. zawiadomić o toczącym się postępowaniu Towarzystwo (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w W. ( protokół rozprawy z dnia 9 sierpnia 2019 r. k. 301).

Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. nie przystąpiła do sprawy w charakterze interwenienta ubocznego.

W piśmie z dnia 5 sierpnia 2019 roku M. W., w ustosunkowaniu się do odpowiedzi na pozew złożonej przez (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w W., podniosła, że zgodnie z przepisem art. 429 k.c., kto powierza wykonanie czynności drugiemu, ten jest odpowiedzialny za szkodę wyrządzoną przez sprawcę przy wykonywaniu powierzonej mu czynności, chyba że nie ponosi winy w wyborze albo że wykonanie czynności powierzył osobie, przedsiębiorstwu lub zakładowi, które w zakresie swej działalności zawodowej trudnią się wykonywaniem takich czynności. Przypozwana ponosi zatem odpowiedzialność za to, aby zlecić czynności odpowiedniemu podmiotowi, który będzie przestrzegał wskazanych zasad bezpieczeństwa i dbał o to, aby podczas wykonywanych czynności nie doszło do zagrożenia życia lub zdrowia osób, którymi podwykonawca się posługuje przy wykonywaniu tychże czynności. Przypozwana przyznała, że zleciła pozwanej Zakładowi Usługowo – Produkcyjno – Handlowemu (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. czynności wodowania oraz że mogło dojść do wycieku wody podczas wykonywania tej czynności. Z uwagi na fakt, że była to pora zimowa, po takim wycieku mogło dojść do oblodzenia zamoczonej nawierzchni. Wbrew twierdzeniom przypozwanej wieczorem, kiedy doszło do zdarzenia, temperatura powietrza była znacznie niższa niż wynika to z mapki załączonej do odpowiedzi na pozew, która dokumentuje temperaturę w mieście w godzinach południowych. Tymczasem do wypadku doszło w godzinach wieczornych z dala od centrum miasta. Wówczas w miejscu zdarzenia panowała temperatura ujemna. Niezasadne jest również twierdzenie przypozwanej, jakoby powódka przyczyniła się do zaistnienia zdarzenia na skutek niezachowania należytej ostrożności. Z załączonej do odpowiedzi na pozew notatki z informacji udzielonych przez świadka A. O. (1) wynika, że powódka ostrzegała świadka, że nawierzchnia jest śliska i powinna uważać. Samo zaś ostrzeżenie świadka musiało wywołać u powódki ostrożność na wyższym poziomie niż przeciętny. Nieuzasadniony jest również zarzut przedawnienia roszczenia w stosunku do przypozwanej. Powódka dowiedziała się o tym, że odpowiedzialność za powstałą na jej osobie szkodę ponosi również (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. dopiero w momencie jej dopozwania, tj. w dniu w 27 czerwca 2019 roku. Zważywszy natomiast na zakres doznanej przez powódkę krzywdy opisany w pozwie i wynikający z dotychczas przeprowadzonych dowodów, żądane zadośćuczynienie nie może być uznane za wygórowane.

W piśmie z dnia 21 sierpnia 2019 roku pozwana Zakłady Usługowo – Produkcyjno – Handlowe (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. podtrzymała stanowisko wyrażone w odpowiedzi na pozew.

W piśmie z dnia 9 września 2021 roku M. W. oświadczyła, że rozszerza żądanie pozwu i wnosi o zasądzenie na jej rzecz od Zakładów Usługowo – Produkcyjno – Handlowych (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 34 413,36 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, liczonymi w stosunku rocznym, od kwot:

- 30 000 złotych od dnia 3 lipca 2017 roku do dnia zapłaty,

- 4 413,36 złotych od dnia wniesienia do Sądu pisma z dnia 9 września 2021 roku do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pisma M. W. podniosła, że z treści opinii biegłego sądowego H. M. wynika, że wymagała ona pomocy osób trzecich w następującym rozmiarze: przez pierwsze dwa miesiące po wypadku – we wszystkich czynnościach dnia codziennego w wymiarze co najmniej sześć godzin dzienne, a przez następne sześć tygodni: w wymiarze dwóch godzin dziennie. Uzasadnione jest zatem zrekompensowanie w formie pieniężnej czasu i energii poświęconej przez członków rodziny na sprawowanie opieki nad powódką. Przy uwzględnieniu stawki godzinowej obliczonej w oparciu o minimalne wynagrodzenie, które w 2015 roku oscylowało na poziomie 1 750 złotych, na kwotę 9,94 złotych, koszt świadczenia opieki przez sześćdziesiąt dni przez sześć godzin na dobę oraz przez czterdzieści dwa dni po dwie godziny na dobę wynosi 4 413,36 złotych.

W odpowiedzi na pismo strony powodowej zawierające oświadczenie o rozszerzeniu powództwa pozwana Zakłady Usługowo – Produkcyjno – Handlowe (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. wniosła o oddalenie powództwa w tym zakresie. Podniosła, że strona powodowa nie udowodniła, aby wymagała pomocy osoby trzeciej w rozmiarze wskazanym przez biegłego, a nadto roszczenie w tym zakresie jest przedawnione.

W odpowiedzi na pismo strony powodowej zawierające oświadczenie o rozszerzeniu powództwa pozwana (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wniosła o oddalenie powództwa w tym zakresie i o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów procesu według norm przepisanych. Podniosła, że strona powodowa nie udowodniła, aby wymagała pomocy osoby trzeciej w rozmiarze wskazanym przez biegłego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Zakłady Usługowo – Produkcyjno – Handlowe (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. prowadzi działalność gospodarczą między innymi w zakresie specjalistycznego i niespecjalistycznego sprzątania budynków i obiektów przemysłowych.

Dowód:

- informacja odpowiadająca odpisowi aktualnemu z Rejestru Przedsiębiorców KRS k. 137 – 140.

W dniu 27 kwietnia 2012 roku Zakłady Usługowo – Produkcyjno – Handlowe (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. zawarła z (...) Spółką Akcyjną w W. umowę nr (...), której przedmiotem było stacjonarne świadczenie kompleksowych usług utrzymania w czystości kolejowych wagonów osobowych, zespołów (...)-74 i lokomotyw zlecanych do czyszczenia przez zamawiającego, ujętych w zadaniu J na stacji między innymi Z.. Rodzaje, zakres i ilość czyszczeń określone były w Załącznikach nr 4 a, 4 b, 4 c.

Na podstawie umowy do obowiązków wykonawcy należało również wodowanie wagonów, tj. napełnienie lub uzupełnienie wody w zbiornikach wagonowych.

Zgodnie z postanowieniem par. 2 pkt 7 umowy wykonawca zobowiązany był pozostawić w czystości tory i międzytorza, na których wykonywał czyszczenie wagonów osobowych. Wodowanie należy do kategorii czyszczenia wagonów.

Zgodnie z zasadami bezpieczeństwa pracy podczas wykonywania usługi utrzymywania w czystości taboru kolejowego w (...) S.A. pracownicy zatrudnieni przy utrzymywaniu w czystości taboru kolejowego powinni używać podczas pracy przydzielonych im środków ochrony osobistej oraz odzieży i obuwia roboczego, zapewniających swobodę ruchów oraz bezpieczeństwo osobiste.

Dowód:

- umowa nr (...) k. 119 – 125,

- zasady bezpieczeństwa pracy podczas wykonywania usługi utrzymywania w czystości taboru kolejowego w (...) S.A. k. 316 – 317,

- zeznania świadka A. W. k. 171 – 173, k. 566 verte,

- zeznania świadka W. Ł. k. 175 – 177,

- zeznania świadka S. L. k. 380 – 383,

- zeznania świadka M. F. k. 383 – 386.

W ramach obowiązku pozostawienia w czystości torów i międzytorza, na których wykonywano czyszczenie wagonów osobowych, zbierano śmieci i fekalia. Dla własnego bezpieczeństwa pracownicy Zakładów Usługowo – Produkcyjno – Handlowych (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. posypywali piaskiem powstałe podczas czyszczenia wagonów zalodzenia.

Dowód:

- zeznania świadka W. Ł. k. 175 – 177, k. 378 – 380,

- zeznania świadka M. G. k. 174 – 175, k. 386 – 387,

Wodowanie wagonów to działanie doprowadzające do uzyskania maksymalnej przepustowości rur spustowych i umywalek wraz z zastosowaniem środka dezynfekującego, a w okresie zimowym również środka zapobiegającego zamarzaniu rur.

Wodowanie wagonów odbywa się codziennie. Jest to jeden z elementów należących do czyszczenia wagonów. Wodowanie polega na tym, że wąż gumowy o średnicy ok. 1 cala podłącza się z jednej strony do kranu, a z drugiej do specjalnej wlewki w wagonie. Po odkręceniu wody następuje napełnienie zbiornika. Takie podłączenie powinno być szczelne, ale zdarzało się, że woda wyciekała zarówno przy kranie jak i przy wlewce. Wlewka wagonowa znajduje się na końcu wagonu obok zejścia.

Dowód:

- zeznania świadka A. W. k. 171 – 173,

- zeznania świadka W. Ł. k. 175 – 177,

- zeznania świadka S. L. k. 380 – 383,

- zeznania świadka M. F. k. 383 – 386,

- zeznania świadka J. H. na piśmie k. 530 – 531.

W przypadku powstania zalodzenia na skutek wycieku wody przy wodowaniu, jego usunięcie należy do obowiązków podmiotu przeprowadzającego wodowanie.

Dowód:

- zeznania świadka S. L. k. 380 – 383,

- zeznania świadka M. F. k. 383 – 386,

- zeznania świadka J. H. na piśmie k. 530 – 531,

- zeznania świadka Z. W. na piśmie k. 534 – 536.

W 2013 roku Zakłady Usługowo – Produkcyjno – Handlowe (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. na zlecenie (...) Spółki Akcyjnej w W. świadczyła usługi utrzymania zimowego drogi dojazdowej (odgarnięcie drogi ze śniegu sprzętem mechanicznym, posypywanie powierzchni piaskiem oraz środkami niwelującymi śliskość) i utrzymania międzytorza w powyższym zakresie.

Dowód:

- oferta cenowa k. 129,

- faktura VAT k. 129 verte,

- opis wykonywanych prac k. 130,

- faktury, rachunki k. 130 verte – 131.

W dniu 15 grudnia 2014 roku M. W. zawarła z Zakładami Usługowo – Produkcyjno – Handlowymi (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. umowę zlecenia, na podstawie której zobowiązała się do wykonania prac polegających na wyposażeniu wagonów kolejowych w galanterię w Punkcie Usługowym Z. w S..

Zgodnie z postanowieniem par. 6 umowy powódka zobowiązała się przestrzegać obowiązków zawartych w karcie szkolenia bhp i p. poż. dla zleceniobiorcy oraz używać własnej odzieży i obuwia roboczego spełniającego wymogi bhp.

Powódka została przeszkolona z zakresu bhp i ochrony przeciwpożarowej.

Powódka nie otrzymała od Zakładów Usługowo – Produkcyjno – Handlowych (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. odpowiedniego obuwia, tj. obuwia ze wzmocnieniem, w szczególności w przedniej części stopy, obuwia wyższego, chroniącego kostkę.

Dowód:

- umowa zlecenia k. 25,

- karta szkolenia z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy k. 25 verte, k. 133,

- zeznania świadka A. W. k. 171 – 173,

- zeznania świadka W. Ł. k. 378 – 380,

- zeznania świadka A. O. (1) k. 387 – 388,

- zeznania powódki M. W. w charakterze strony k. 568 – 570.

W dniu 28 grudnia 2014 roku sprzątano wagony oraz wykonywano wodowanie wagonów.

Osoby sprzątające pobierały wodę z kranu usytuowanego blisko wejścia do wagonu.

Dowód:

- zestawienie czyszczeń wagonów osobowych k. 318,

- protokół zdawczo – odbiorczy czyszczonych wagonów k. 418,

- protokół zdawczo – odbiorczy przekazanych torów k. 428,

- zeznania świadka J. H. na piśmie k. 530 – 531,

- zeznania świadka M. G. k. 174 – 175, k. 386 – 387,

- zeznania powódki M. W. w charakterze strony k. 568 – 570.

W dniu 28 grudnia 2014 roku M. W. wykonywała czynności w pociągu należącym do (...) Spółki Akcyjnej w W.. Czynności wykonywała we własnym obuwiu mającym usztywnioną piętę i noski.

Około godziny 21:00, po zakończeniu pracy na jednym ze składów, M. W. i pracująca z nią A. O. (1), udawały się na następny skład. Z uwagi na to, że w tym samym czasie wykonywano mycie podłóg w wagonie, w celu przejścia do kolejnego wagonu konieczne było wyjście z wagonu i przejście do następnego po międzytorzu. M. W. wychodziła z wagonu pierwsza. Przy wychodzeniu trzymała się poręczy. Następnie przysiadła na pierwszym stopniu schodów. Zwróciła uwagę, że jest ślisko, o czym poinformowała A. O. (2). Zsuwając się ze stopni wagonu M. W. poślizgnęła się na śliskiej powierzchni i upadła ciężarem ciała na prawą stronę.

Zakłady Usługowo – Produkcyjno – Handlowe (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. sporządziły kartę wypadku.

Dowód:

- karta wypadku k. 26 – 27,

- notatka z rozmowy ze A. O. (1) k. 285,

- zeznania świadka A. F. k. 145 – 147,

- zeznania świadka Z. W. k. 147 – 148,

- zeznania świadka A. O. (1) k. 170 – 171,

- zeznania powódki M. W. w charakterze strony k. 568 – 570,

- zdjęcie obuwia k. 572 – 578.

Wagon, z którego wychodziła powódka, stał na miejscu postojowym. Był to pierwszy wagon. Z rury spustowej ubikacji był wyciek wody. Woda ściekająca z rury spustowej leci po ziemi pod stopnie. Rura spustowa była przy prawej stronie przy schodkach. Tam, gdzie powódka się poślizgnęła, był lód. Miejsce to nie było posypane piaskiem. Lód był w miejscu, w którym wykonywano wodowanie wagonów.

Dowód:

- zeznania świadka Z. W. k. 147 – 148,

- zeznania świadka A. O. (1) k. 170 – 171,

- zeznania świadka W. Ł. k. 175 – 177,

Miejsce, na które upadła powódka jest wyłożone kostką z polbruku.

Dowód:

- zdjęcia k. 477 – 479.

W okresie kilku dni przed 28 grudnia 2014 roku ani w dniu wypadku nie było opadów deszczu ani śniegu. W dniu wypadku temperatura była ujemna. Temperatura średnia wynosiła – 4,3 stopnie, temperatura najniższa przy gruncie – 11,1 stopni.

Dowód:

- dane pomiarowe Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej – (...) k. 480

Po wypadku zmieniono powódce obuwie, ponieważ osoby odpowiedzialne za sprzątanie wagonów uważały, że nie jest ono odpowiednie do poruszania się po wagonach i międzytorzu.

Dowód:

- zeznania świadka A. O. (1) k. 170 – 171,

- zeznania świadka M. G. k. 174, k. 386 – 387.

Po wypadku M. W. została przewieziona do (...) Publicznego Szpitala (...) PUM im. prof. T. S. w S.. U powódki rozpoznano wielofragmentowe złamanie przez – i podkrętarzowego prawej kości udowej oraz złamanie nasady dalszej kości promieniowej prawej.

W dniach 29 grudnia 2014 roku i 30 grudnia 2014 roku przeprowadzono zabiegi operacyjne: otwarte nastawienie i stabilizacja śródszpikową (...) i kabrami oraz zamknięte nastawienie i stabilizacja wewnętrznego złamania kości promieniowej prawej. Powódka obyła konsultację chirurga ręki.

W dniu 3 stycznia 2015 roku powódka została wypisana ze szpitala w stanie ogólnym dobrym z zaleceniami: polegiwania przez okres 10 dni, chodzenia bez obciążania operowanej kończyny przy asekuracji balkonika przez 6 tygodni, usunięcie szwów w 21 dobie po zabiegu, utrzymanie szyny gipsowej przedramiennej przez 4 tygodnie, regularnej zmiany opatrunków co 2 – 3 dni w warunkach ambulatoryjnych, stosowania profilaktyki przeciwzakrzepowej, kontroli w poradni ortopedycznej za 6 tygodni, farmakoterapię. Powódce wystawiono zwolnienie od pracy na okres od dnia 28 grudnia 2014 roku do dnia 13 lutego 2015 roku.

Dowód:

- karta medycznych czynności ratunkowych k. 11, k. 245,

- karta informacyjna leczenia szpitalnego k. 12, k. 244, 246,

- karty informacyjne k. 13, k. 247 – 248,

- zeznania świadka A. F. k. 145 – 147,

- zeznania świadka Z. W. k. 147 – 148,

- zeznania powódki M. W. w charakterze strony k. 568 – 570.

Po opuszczeniu szpitala (...) była obolała, zażywała leki przeciwbólowe. Nie mogła chodzić ani ruszać ręką. Przez okres ok. dwóch miesięcy wymagała opieki, trzeba było podawać jej posiłki, nosić do toalety, myć. Nie mogła samodzielnie się poruszać. W tym okresie opiekę nad powódką sprawowały córki i mąż. W tym okresie powódka była przerażona i smutna, przygnieciona poczuciem winy związanym z proszeniem o pomoc, opiekę. Dopiero po upływie dwóch miesięcy rozpoczęła rehabilitację i naukę chodzenia. Początkowo rehabilitantka przychodziłax do domu. Uczyła powódkę wstawać, chodzić, ruszać ręką. Trwało to około tygodnia. Potem, kiedy powódka zaczęła poruszać się o kulach, jeździła na zabiegi rehabilitacyjne.

Dowód:

- zeznania świadka A. F. k. 145 – 147,

- zeznania świadka Z. W. k. 147 – 148,

- zeznania świadka Z. W. na piśmie k. 534 – 536,

- zeznania świadka A. F. na piśmie k. 544 – 547,

- zeznania powódki M. W. w charakterze strony k. 568 – 570.

W dacie wypadku Zakłady Usługowo – Produkcyjno – Handlowe (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. miała zawartą umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody związane z działalnością (wg (...) 2007) : 81.29.Z pozostałe sprzątanie z (...) Spółka Akcyjną V. (...) w W.. .

Dowód :

- polisa seria OC – E nr (...) K. 132.

W dacie wypadku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. miała zawartą umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody związane z prowadzoną działalnością polegająca na przewozie kolejowym osób, bagażu i przesyłek konduktorskich oraz posiadanym mieniem z Towarzystwem (...) Spółką Akcyjna w W..

Dowód :

- polisa nr (...) k. 234 – 240.

W dniu 23 stycznia 2015 roku pełnomocnik powódki został poinformowany przez Zakłady Usługowo – Produkcyjno – Handlowe (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S., że na terenie, na którym doszło do wypadku, podmiot ten wykonuje na zlecenie (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. usługę utrzymywania wagonów w czystości w miejscu i na terenie wskazanym przez zleceniodawcę. O udzielenie informacji o osobie odpowiedzialnej za utrzymanie terenu należy się zwrócić do (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W..

Jednocześnie Zakłady Usługowo – Produkcyjno – Handlowe (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. poinformowała (...) Spółkę Akcyjną w W. o wypadku powódki i zwróciła się z prośbą o utrzymanie w należytym stanie dróg komunikacyjnych w parku odstawczym w Z. Ł..

Spółka Akcyjna (...) z siedzibą w W. poinformowała, że jest ona zarządcą terenu S., Ł. Z..

Dowód:

- wiadomości e – mailowe k. 28 – 29,

- pismo z dnia 23.01.2015 r. k. 134,

- pismo z dnia 05.02.2015 r. k. 30 - 34.

(...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. sporządził notatkę dotyczącą wypadku pani M. W. zaistniałego w dniu 28 grudnia 2014 roku. W notatce stwierdzono, że nie sporządzono żadnej dokumentacji, ponieważ wypadek nie dotyczył pracownika (...) Spółki Akcyjnej w W.. W przypadku niewłaściwego uszczelniania, pomiędzy wężem do wodowania wagonów a końcówką do napełniania wodą zbiorników wagonu może następować wypływanie wody na zewnątrz wagonu. W dniu 28 grudnia 2014 roku w S. była temperatura dodatnia, nie było opadów deszczu ani śniegu, na międzytorzu nie zalegał śnieg, więc woda nie zamarzała. Do notatki załączono mapkę z serwisu „twoja pogodz.pl”. Nadto wskazano, że nie stwierdzono przypadków rozlewania wody i jej zamarzania w omawianym okresie, co mogło przyczynić się do wypadku pani M. W.. Nie było potrzeby wzywania Zakładu Usługowo – Produkcyjnego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. do starannego wykonywania czynności wodowania i nierozlewania wody w miejscach poboru do wagonu.

Dowód:

- notatka wraz z mapką k. 250 - 251.

Pismem z dnia 6 lutego 2015 roku pełnomocnik powódki (...) z siedzibą w S. zgłosił (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. szkodę, jakiej powódka doznała na skutek wypadku z dnia 28 grudnia 2014 roku i wezwał do zapłaty między innymi zadośćuczynienia za doznany uszczerbek na zdrowiu oraz cierpienia psychiczne i fizyczne i zwrotu kosztów opieki w kwocie nie niższej niż 30 000 złotych.

Zgłoszenie szkody zostało przekazane Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W., które udziela (...) Spółce Akcyjnej w W. ochrony ubezpieczeniowej w zakresie odpowiedzialności cywilnej.

Dowód:

- zgłoszenie szkody k. 31 – 34,

- zgłoszenie wypadku przy pracy pracownika k. 242,

- pismo z dnia 03.03.2015 r. k. 35.

Po wypisie ze szpitala powódka leczyła się ambulatoryjnie w poradni ortopedycznej i chirurgii ręki. Ortopeda zalecał w lutym i marcu 2015 roku rehabilitację obejmującą: ćwiczenia usprawniające i zwiększające zakres ruchu w stawie biodrowym i nadgarstkowym, naukę chodzenia, ćwiczenia wzmacniające mięśnie grzbietu, brzucha i biodrowo – lędźwiowe, a następnie fizykoterapię: masaż limfatyczny i klasyczny, krioterapię, łaźnię parową. Powódce zalecano oszczędzający tryb życia i niesteroidowe leki przeciwzapalne. Powódka korzystała z zaleconych zabiegów rehabilitacji i fizykoterapii.

Dowód:

- historia choroby k. 14 – 15,

- historia choroby poradni ortopedycznej k. 18 – 19,

- historia choroby poradni chirurgii ręki k. 20 – 24,

- pismo k. 16,

- zaświadczenie o stanie zdrowia k. 93 – 94.,

- zeznania świadka A. F. k. 145 – 147,

- zeznania świadka Z. W. k. 147 – 148,

- zeznania świadka Z. W. na piśmie k. 534 – 536,

- zeznania świadka A. F. na piśmie k. 544 – 547,

- zeznania powódki M. W. w charakterze strony k. 568 – 570.

W dniu 2 marca 2015 roku przeprowadzono u powódki zabieg usunięcia zespolenia wewnętrznego kości promieniowej. Zalecono dalsze leczenie w poradni POZ i poradni chirurgicznej.

Dowód:

- karta informacyjna k. 17.

Orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z dnia 19 maja 2015 roku M. W. została uznana za niezdolną do pracy, a w związku z rokowaniem odzyskania zdolności do pracy, istnieją okoliczności uzasadniające ustalenie uprawnień do świadczenia rehabilitacyjnego na okres 4 miesięcy, licząc od daty wyczerpania zasiłku chorobowego.

Decyzją z dnia 21 maja 2015 roku (...) Oddział w S. przyznał M. W. prawo do świadczenia rehabilitacyjnego za okres od 28 czerwca 2015 roku do 25 października 2015 roku.

Dowód:

- orzeczenie z dnia 19.05.2015 r. k. 56,

- decyzja ZUS z dnia 21.05.2015 r. k. 57.

Orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS nr (...) z dnia 9 czerwca 2015 roku M. W. została uznana za niezdolną do pracy, a w związku z rokowaniem odzyskania zdolności do pracy, istnieją okoliczności uzasadniające ustalenie uprawnień do świadczenia rehabilitacyjnego na okres 4 miesięcy, licząc od daty wyczerpania zasiłku chorobowego. W orzeczeniu wskazano, że świadczenie rehabilitacyjne pozostaje w związku z wypadkiem przy pracy.

Decyzją z dnia 10 czerwca 2015 roku (...) Oddział w S. przyznał M. W. prawo do świadczenia rehabilitacyjnego za okres od 28 czerwca 2015 roku do 25 października 2015 roku w wysokości 100% podstawy wymiaru.

Dowód:

- orzeczenie z dnia 09.06.2015 r. k. 58,

- decyzja ZUS z dnia 10.06.2015 r. k. 59,

- zaświadczenie o przedłożeniu wniosku o zasiłek/świadczenie rehabilitacyjne za okres po ustaniu ubezpieczenia k. 64.

Decyzją z dnia 8 lipca 2015 roku Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. odmówiła przyznania odszkodowania, wskazując na brak związku przyczynowego pomiędzy szkodą a ruchem przedsiębiorstwa (...) Spółka Akcyjna w W..

Odwołanie od ww. decyzji nie zostało uwzględnione.

Dowód:

- decyzja z dnia 08.07.2015 r. k. 36,

- decyzja z dnia 27.08.2015 r. k. 37.

W okresie od 10 sierpnia 2015 roku do 31 sierpnia 2015 roku M. W. przebywała na Oddziale (...) Wielospecjalistycznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w S.. Zastosowano kompleksową rehabilitację, fizykoterapię, bioptron, krioterapię, masaż podwodny, leczenie farmakologiczne.

W wyniku zastosowanego leczenia usprawniającego uzyskano zmniejszenie dolegliwości bólowych, wzmocnienie siły mięśniowej prawej kończyny górnej i dolnej.

Dowód:

- karta informacyjna leczenia szpitalnego k. 95,

- zeznania świadka A. F. k. 145 – 147,

- zeznania świadka Z. W. k. 147 – 148,

- zeznania powódki M. W. w charakterze strony k. 568 – 570.

Orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z dnia 9 października 2015 roku M. W. została uznana za niezdolną do pracy, a w związku z rokowaniem odzyskania zdolności do pracy, istnieją okoliczności uzasadniające ustalenie uprawnień do świadczenia rehabilitacyjnego na okres 3 miesięcy, licząc od daty wyczerpania zasiłku chorobowego.

Decyzją z dnia 13 października 2015 roku (...) Oddział w S. przyznał M. W. prawo do świadczenia rehabilitacyjnego za okres od 26 października 2015 roku do 23 stycznia 2016 roku.

Dowód:

- orzeczenie z dnia 09.10.2015 r. k. 60-61,

- decyzja ZUS z dnia 13.10.2015 r. k. 62 - 63.

Pismem z dnia 9 października 2015 roku pełnomocnik powódki skierował do (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. wezwanie do zapłaty kwoty 30 886,98 złotych tytułem zadośćuczynienia i odszkodowania.

Dowód:

- wezwanie do zapłaty k. 38 – 39.

Pismem z dnia 13 listopada 2015 roku Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. poinformowała pełnomocnika powódki, że po pozyskaniu dodatkowych materiałów i przeanalizowaniu dokumentów zgromadzonych w toku postępowania likwidacyjnego, odmawia przyznania odszkodowania. Ubezpieczyciel wskazał, że podstawą przyjęcia odpowiedzialności jest przepis art. 435 par. 1 k.c. Ze zgromadzonych materiałów wynika, że w dniu 28 grudnia 2014 roku powódka, będąc zatrudniona w (...) Spółce z ograniczona odpowiedzialnością z siedzibą w S., wykonywała obowiązki służbowe polegające na wyposażaniu wagonów w galanterię tekstylną. Po zakończeniu pracy na składzie, schodząc z wagonu poślizgnęła się na śliskiej nawierzchni i upadła doznając obrażeń ciała. Zgodnie z informacjami uzyskanymi od ubezpieczonego teren, na którym doszło do zdarzenia należy do (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.. Pokryty jest nawierzchnią betonową (kostka). W dniu zdarzenia nawierzchnia była sucha, nie występowały opady atmosferyczne, a temperatura powietrza wynosiła – 10 stopni. W związku z powyższym brak było podstaw do odśnieżania oraz uszorstniania nawierzchni. Ponadto firma, która zatrudniała poszkodowaną, wykonywała tzw. wodowanie wagonów, czyli napełnianie zbiorników wodą. Zatem jedyny lód, który mógł powstać w tym czasie, mógł powstać po wodowaniu wagonów. Brak zatem podstaw do przyjęcia, że działanie (...) Spółki Akcyjnej w W. przyczyniło się do zaistnienia przedmiotowego zdarzenia. Do wypadku doszło z wyłącznej winy osoby trzeciej, co w myśl przepisu art. 435 k.c. stanowi przesłankę wyłączającą odpowiedzialność (...) Spółki Akcyjnej w W..

Pismo to zostało doręczone pełnomocnikowi powódki 20 listopada 2015 roku.

Dowód:

- pismo z dnia 13.11.2015 r. k. 40.

W okresie od 29 listopada 2015 roku do 22 grudnia 2015 roku powódka poddawała się rehabilitacji leczniczej w ramach prewencji rentowej ZUS. W jej ramach wykonywała ćwiczenia, fizykoterapię (prądy tens i hydromasaż) oraz poddawała się psychoedukacji i treningom relaksacyjnym.

Dowód:

- informacja o przebytej rehabilitacji leczniczej z załącznikami k. 65 – 69, k. 95 – 97,

- zeznania świadka A. F. k. 145 – 147,

- zeznania świadka Z. W. k. 147 – 148,

- zeznania świadka Z. W. na piśmie k. 534 – 536,

- zeznania świadka A. F. na piśmie k. 544 – 547,

- zeznania powódki M. W. w charakterze strony k. 568 – 570.

Pismem z dnia 29 grudnia 2015 roku pełnomocnik powódki wezwał Zakłady Usługowo – Produkcyjno – Handlowe (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. do zapłaty zadośćuczynienia i odszkodowania w kwocie 30 886,98 złotych. W uzasadnieniu pisma wskazano, że do wypadku, któremu uległa powódka doszło na skutek działań podejmowanych przez pracowników w tej spółki podczas wodowania wagonów. Zawinione przez pracowników spółki zalanie chodnika stworzyło niebezpieczeństwo poślizgnięcia się.

Dowód:

- wezwanie do zapłaty z dnia 29.12.2015 r. k. 41 – 42.

Zakłady Usługowo – Produkcyjno – Handlowe (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. poinformowała, że nie ponosi odpowiedzialności za wypadek, do którego doszło w dniu 28 grudnia 2014 roku. Z ostrożności wskazała, że w okresie tym ochrony ubezpieczeniowej udzielało jej (...) Spółka Akcyjna V. (...) w W..

Dowód:

- pismo z dnia 01.02.2016 r. k. 43.

Pismem z dnia 17 lutego 2016 roku pełnomocnik powódki zgłosił szkodę (...) Spółce Akcyjnej V. (...) w W. i wezwał do zapłaty odszkodowania i zadośćuczynienia w kwocie 30 886,98 złotych.

Dowód:

- pismo z dnia 17.02.2016 r. k. 44 – 45.

Decyzją z dnia 20 maja 2016 roku (...) Spółka Akcyjna V. (...) w W. odmówiła wypłaty świadczenia z umowy ubezpieczenia wskazując, że działalność polegająca na wodowaniu wagonów nie jest objęta ochroną ubezpieczeniową w ramach umowy ubezpieczenia odpowiedzialności zawartej przez Zakłady Usługowo – Produkcyjno – Handlowe (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S..

Dowód:

- decyzja z dnia 20.05.2016 r. k. 46.

W dniu 19 lipca 2016 roku lekarz orzecznik ZUS wydał orzeczenie w sprawie procentowego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego skutkami urazu, w którym w oparciu o obowiązujące przepisy ustalił 5% długotrwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego skutkami wypadku przy pracy z dnia 28 grudnia 2014 roku, zgodnie z pozycją tabeli 147 a.

Dowód:

- orzeczenie z dnia 19.07.2016 r. k. 70.

W dniu w 2 września 2016 roku Komisja Lekarska ZUS wydała orzeczenie w sprawie procentowego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego skutkami urazu, w którym w oparciu o obowiązujące przepisy ustaliła 5% długotrwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego skutkami wypadku przy pracy z dnia 28 grudnia 2014 roku, zgodnie z pozycją tabeli 147 a.

Dowód:

- orzeczenie z dnia 02.09.2016 r. k. 71.

Decyzją z dnia 8 września 2016 roku ZUS przyznał M. W. jednorazowe odszkodowanie z tytułu długotrwałego uszczerbku na zdrowiu będącego następstwem wypadku przy pracy jakiemu uległa w dniu 28 grudnia 2014 roku w kwocie 3 900 złotych.

Dowód:

- decyzja z dnia 08.09.2016 r. k. 72.

Pismem z dnia 13 marca 2017 roku pełnomocnik powódki ponownie wezwał Zakłady Usługowo – Produkcyjno – Handlowe (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. do zapłaty zadośćuczynienia i odszkodowania w kwocie 30 886,98 złotych, wskazując, że ubezpieczyciel odmówił wypłaty świadczenia, podnosząc, że działalność, która skutkowała stworzeniem warunków do wypadku, jakiemu uległa powódka, nie jest objęta ochroną ubezpieczeniową.

Zakłady Usługowo – Produkcyjno – Handlowe (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. odmówiła zapłaty.

W odpowiedzi na pismo pełnomocnika powódki z dnia 3 kwietnia 2017 roku, Zakłady Usługowo – Produkcyjno – Handlowe (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. poinformowała, że dla niej decyzja ubezpieczyciela o odmowie wypłaty świadczenia jest niezrozumiała i wymaga wyjaśnień. Dopiero po ostatecznym wyjaśnieniu zasad i zakresu odpowiedzialności ubezpieczyciela, spółka będzie mogła zająć stanowisko w przedmiocie odpowiedzialności za wypadek.

Dowód:

- wezwanie do zapłaty z dnia 13.03.2017 r. k. 47,

- pismo z dnia 24.03.2017 r. k. 48,

- pismo z dnia 03.04.2017 r. k. 49,

- pismo z dnia 12.04.2017 r. k. 51.

Decyzją (...) ds. Orzekania o Niepełnosprawności w S. z dnia 18 maja 2017 roku M. W. została zaliczona do lekkiego stopnia niepełnosprawności. Ustalony stopień niepełnosprawności datuje się od 30 marca 2017 roku. Orzeczenie zostało wydane do dnia 31 maja 2020 roku.

Dowód:

- orzeczenie z dnia 18.05.2017 r. k. 73.

(...) Spółka Akcyjna V. (...) w W. poinformowała Zakłady Usługowo – Produkcyjno – Handlowe (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S., że do ubezpieczenia zgłoszona została tylko działalność (...) 81.29. Odpowiedzialnością ubezpieczyciela nie są zatem objęte szkody spowodowane prowadzeniem działalności innej niż określona w umowie. Czynności związane z wodowaniem wagonów nie są objęte ochrona ubezpieczeniową.

Dowód:

- pismo z dnia 22.06.2017 r. k. 55.

Pismem z dnia 3 lipca 2017 roku Zakłady Usługowo – Produkcyjno – Handlowe (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. poinformowała pełnomocnika powódki, że w jej opinii decyzja ubezpieczyciela w przedmiocie odmowy wypłaty świadczenia jest błędna i opiera się na wadliwej interpretacji przepisów. Spółka konsekwentnie stoi na stanowisku, że dochowała należytej staranności przy wykonywaniu umowy na rzecz (...) Spółki Akcyjnej w W., a nadto ubezpieczyła się od odpowiedzialności cywilnej. W ocenie spółki napełnianie wodą zbiorników wody w wagonach mieści się w zakresie umowy ubezpieczenia. Kody 81.2 sprzątanie oraz 81.29 pozostałe sprzątanie wyraźnie wskazuje na konieczność szerokiego ujęcia wszystkich czynności koniecznych do prawidłowego wyczyszczenia obiektów, a także do wykonania innych czynności, pozostających w bezpośrednim związku przyczynowo – skutkowym z pożądanym końcowym efektem tych działań. W tym stanie rzeczy wypracowanie stanowiska spółki wymaga ponownej bardziej pogłębionej analizy stanu faktycznego i jego oceny prawnej.

Dowód:

- pismo z dnia 03.07.2017 r. z załącznikiem k. 52 – 54.

Przed wypadkiem powódka była osobą sprawną fizycznie, pływała, jeździła rowerem, uprawiała nordic walking, chodziła po górach, uprawiała ogród. Dużo podróżowała. Wyjazdy związane były z całodniowym zwiedzaniem. Miała zaplanowany wyjazd na S. oraz do C.. Wyjazdy te nie doszły do skutku. Po wypadku przez dłuższy czas nie była w pełni sprawna. Obecnie w dalszym ciągu odczuwa bóle uda i ręki. Bóle te ograniczają jej zdolność poruszania się i wykonywania czynności manualnych takich jak prace ręczne. Jest aktywna w mniejszym stopniu. Chodzi na gimnastykę, rehabilituje się, ale te aktywności sprawiają jej trudność. Ograniczyła podróże, w szczególności nie jeździ już w góry. Długo towarzyszył jej strach o stan zdrowia. Bała się, że jak wstanie z kanapy, to się przewróci. Wstydzi się blizny na udzie, dlatego nie chodzi na basen. Po wypadku obniżyła się jej samoocena i nie wierzy, że znajdzie zatrudnienie. Jest załamana swoim stanem zdrowia i brakiem możliwości powrotu do aktywności zawodowej, sportowej i turystycznej. Z powodu stanu psychicznego leczyła się psychiatrycznie.

Dowód:

- zeznania świadka A. F. k. 145 – 147,

- zeznania świadka Z. W. k. 147 – 148,

- zeznania świadka Z. W. na piśmie k. 534 – 536,

- zeznania świadka A. F. na piśmie k. 544 – 547,

- zeznania powódki M. W. w charakterze strony k. 568 – 570.

Na skutek wypadku z dnia 28 grudnia 2014 roku M. W. doznała wielofragmentowego złamania przez – i podkrętarzowego prawej kości udowej oraz złamania nasady dalszej kości promieniowej prawej. Doznane złamania wymagały leczenia operacyjnego.

Następstwem przebytych złamań jest blizna pooperacyjna na prawym udzie, ograniczenie niewielkiego stopnia zgięcia w stawie biodrowym prawym, dyskretne osłabienie siły mięśniowej kończyny dolnej prawej oraz ograniczenie zgięcia grzbietowego nadgarstka prawego. Wobec upływu czasu wymienione następstwa można uznać jako trwałe i ocenić zgodnie z tabelą procentową stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 roku (Dz. U. nr 234, poz. 1974) następująco:

- następstwa złamania uda na 5% (punkt 147 a),

- następstwa złamania dalszej nasady kości promieniowej na 3% (punkt 122 a).

Łączny uszczerbek na zdrowiu wynosi 8%.

Obecnie stan funkcji narządu ruchu można ocenić jako zadowalający. Stwierdzone ograniczenia ruchomości w stawach biodrowym prawym i nadgarstkowym prawym nie powodują istotnego upośledzenie ich funkcji. Dyskretne osłabienie siły mięśniowej kończyny dolnej prawej nie powinno ograniczać wydolności chodu.

Opisane odchylenia od stanu prawidłowego w stawie biodrowym prawym i nadgarstkowym prawym pozostają w bezpośrednim związku z wypadkiem.

Przebyte urazy okolicy stawu biodrowego prawego oraz nadgarstkowego prawego mogą być przyczyną wcześniejszego - niż w lewych jednoimiennych – wystąpienia zmian zwyrodnieniowych.

Po leczeniu operacyjnym, przez okres około 2 miesięcy, u powódki występowały bóle, szczególnie uda prawego oraz nadgarstka prawego, których stopień nasilenia powódka ocenia na „6” w 10 - stopniowej skali.

Doznane przez powódkę złamania, ze względu na ich złożony charakter, wymagały leczenia operacyjnego, a następnie leczenia rehabilitacyjnego.

Przedmiotowy wypadek spowodował:

- konieczność leczenia operacyjnego i dolegliwości bólowe z tym związane,

- konieczność długiej rehabilitacji,

- konieczność korzystania z pomocy osób trzecich w czynnościach dnia codziennego przez ok. 3 miesiące,

- wyłączenie z pracy zawodowej,

- konieczność rezygnacji z planowanych wyjazdów,

- poczucie skrępowania spowodowane blizną na udzie i związaną z tymże decyzję o rezygnacji z pływania.

Przez pierwsze dwa miesiące po wypadku powódka wymagała pomocy osób trzecich we wszystkich czynnościach dnia codziennego, w wymiarze co najmniej 6 godzin dziennie. Przez następne sześć tygodni wymagała częściowej pomocy przy myciu, przygotowywaniu posiłków w wymiarze 2 godzin dziennie.

Następstwa wypadku spowodowały występowanie lęków, z powodu których powódka korzystała z porad psychiatry.

Dowód:

- opinia biegłego sądowego chirurga urazowo – ortopedycznego H. M. k. 586 – 591,

- uzupełniająca opinia biegłego sądowego H. M. k. 651 – 652.

Pozew M. W. przeciwko Zakładom Usługowo – Produkcyjno – Handlowym (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. wpłynął do Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie w dniu 8 marca 2018 roku.

Odpis postanowienia o wezwaniu do udziału w sprawie w charakterze pozwanego wraz z odpisem pozwu z załącznikami został doręczony pozwanemu (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. w dniu 28 czerwca 2019 roku (k. 186).

Pismo M. W. z dnia 9 września 2021 roku zawierające oświadczenie o rozszerzeniu powództwa wpłynęło do Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie w dniu 9 września 2021 roku.

Niesporne.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się uzasadnione w stosunku do pozwanej Zakładów Usługowo – Produkcyjno – Handlowych (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. w części co do kwoty 20 000 złotych i odsetek ustawowych za opóźnienie, liczonych w stosunku rocznym od dnia 3 lipca 2017 roku.

Powódka wywodziła roszczenie z faktu nienależytego przeprowadzenia czynności wodowania wagonu, skutkiem czego doznała uszczerbku na zdrowiu i domagała się zapłaty zadośćuczynienia za doznaną krzywdę oraz odszkodowania obejmującego zwrot kosztów opieki sprawowanej nad nią przez osoby trzecie. Odpowiedzialność zaś przypozwanej (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. powódka wywodziła z faktu dokonania wyboru podmiotu, któremu powierzono wykonanie czynności wodowania wagonów.

Postanowieniem z dnia 16 maja 2019 roku Sąd, na wniosek pozwanej Zakładów Usługowo – Produkcyjno – Handlowych (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S., na podstawie przepisu art. 194 par. 1 k.p.c., wezwał do udziału w sprawie w charakterze pozwanego (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w W..

Przepis art. 194 par. 1 zd. pierwsze k.p.c. stanowi, że jeżeli okaże się, że powództwo nie zostało wniesione przeciwko osobie, która powinna być w sprawie stroną pozwaną, sąd na wniosek powoda lub pozwanego wezwie tę osobę do wzięcia udziału w sprawie. Przepis art. 194 par. 2 k.p.c. stanowi, że osoba wezwana do wzięcia udziału w sprawie w charakterze pozwanego może za zgodą obu stron wstąpić w miejsce pozwanego, który wówczas będzie zwolniony od udziału w sprawie. W razie wyrażenia zgody na zmianę strony pozwanej, pozwany może w terminie dwutygodniowym złożyć sądowi wniosek o przyznanie kosztów od strony powodowej, niezależnie od późniejszego wyniku sprawy.

W świetle treści cytowanych przepisów osoba wezwana do udziału w sprawie staje się pozwanym obok podmiotu, który dotychczas występował w procesie w tej roli procesowej. Przyjmuje się, że między pozwanymi, z których jeden został wezwany do udziału w sprawie na podstawie cytowanego przepisu, zachodzi nienazwane przez ustawodawcę współuczestnictwo konkurencyjne. D. za zgodą obu stron może wstąpić w miejsce dotychczasowego pozwanego, który w ten sposób będzie zwolniony od dalszego udziału w toczącym się postępowaniu. Dotyczy to jednak tylko tej osoby, która została wezwana do udziału w sprawie z uwagi na brak legitymacji biernej pozwanego oznaczonego w pozwie (art. 194 § 1 k.p.c.). Pozwana (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. nie wnosiła o wstąpienie do sprawy w miejsce pozwanej Zakładów Usługowo – Produkcyjno – Handlowych (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S., a zatem Sąd zobligowany był do oceny zasadności żądania pozwu w stosunku do każdego z pozwanych.

W pierwszej kolejności rozpoznania wymagał podniesiony przez obydwu pozwanych zarzut przedawnienia dochodzonego pozwem roszczenia, gdyż jego uwzględnienie już z tej przyczyny skutkowałoby oddaleniem powództwa.

Zgodnie z treścią art. 117 § 1 i 2 k.c. z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Stosownie do treści art. 118 k.c. w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 13 kwietnia 2018 roku o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 roku, poz. 1104), jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat sześć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Bieg przedawnienia rozpoczyna się, zgodnie z przepisem art. 120 § 1 k.c., od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie. Przepis art. 5 ust. 1 ww. ustawy stanowi, że do roszczeń powstałych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy i w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych stosuje się od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy przepisy ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą. Zgodnie natomiast z art. 5 ust. 2 tej ustawy jeżeli zgodnie z ustawą zmienianą w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, termin przedawnienia jest krótszy niż według przepisów dotychczasowych, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z dniem wejścia w życie niniejszej ustawy. Jeżeli jednak przedawnienie, którego bieg terminu rozpoczął się przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, nastąpiłoby przy uwzględnieniu dotychczasowego terminu przedawnienia wcześniej, to przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu. Zastosowanie w sprawie znajdzie zatem przepis art. 118 k.c. w brzmieniu sprzed zmiany dokonanej ww. ustawą. Zgodnie z jego treścią jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata.

Objęte żądaniem pozwu roszczenie o zadośćuczynienie oraz o zwrot kosztów pomocy osoby trzeciej znajdujące podstawę prawną w przepisie art. 445 § 1 k.c. jest roszczeniem dochodzonym w ramach odpowiedzialności z tytułu czynów niedozwolonych, a zatem reguły dotyczące przedawnienia tego roszczeń reguluje przepis art. 442 ¹ k.c., jako przepis szczególny ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 5 grudnia 2014 roku, I ACa 872/14)

Przepis art. 442 ¹ § 1 – 4 k.c. stanowi, że roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się albo przy zachowaniu należytej staranności mógł się dowiedzieć o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę (par. 1). Jeżeli szkoda wynikła ze zbrodni lub występku, roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniu z upływem lat dwudziestu od dnia popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia (par. 2). W razie wyrządzenia szkody na osobie, przedawnienie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia (par. 3). Przedawnienie roszczeń osoby małoletniej o naprawienie szkody na osobie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem lat dwóch od uzyskania przez nią pełnoletniości (par. 4).

W świetle treści cytowanego przepisu bieg terminu przedawnienia roszczeń z tytułu czynu niedozwolonego rozpoczyna się od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia. O „dowiedzeniu się o szkodzie" w rozumieniu art. 442 ¹ § 1 k.c. można mówić wtedy, gdy poszkodowany zdaje sobie sprawę z ujemnych następstw zdarzenia wskazujących na fakt powstania szkody, a więc, gdy ma świadomość doznanej szkody ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 30 sierpnia 2017 r., I ACa 848/16). Faktyczna natomiast wiedza poszkodowanego o osobie obowiązanej do naprawienia szkody wiąże się z uzyskaniem takich informacji, które - oceniając obiektywnie - pozwalają z wystarczającą dozą prawdopodobieństwa przypisać sprawstwo konkretnemu podmiotowi. Chodzi tutaj nie o chwilę, w której poszkodowany uzyskał jakąkolwiek wiadomość na temat sprawcy, lecz o chwilę uzyskania informacji na tyle dokładnych, by umożliwiały poszkodowanemu wystąpienie na drogę sądową i wypełnienie obowiązku wynikającego z art. 187 § 1 k.p.c. ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 lipca 2016 r., V CSK 680/16).

Jak wynika z niespornych okoliczności sprawy, do powstania uszczerbku na zdrowiu powódki doszło na skutek wypadku, który miał miejsce w dniu 28 grudnia 2014 roku. Chwilę zaś, w której poszkodowana dowiedziała się o osobie zobowiązanej do naprawienia szkody wyznacza uzyskanie przez nią takich informacji, które pozwalają z wystarczającą dozą prawdopodobieństwa przypisać sprawstwo konkretnemu podmiotowi.

W okolicznościach faktycznych sprawy, chwilę dowiedzenia się o osobie zobowiązanej do naprawienia szkody w stosunku do pozwanej Zakładów Usługowo – Produkcyjno – Handlowych (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. wyznacza data doręczenia ówczesnemu pełnomocnikowi powódki (...) w S. pisma sporządzonego przez ubezpieczyciela (...) Spółki Akcyjnej w W. – Towarzystwo (...) Spółki Akcyjnej w W., datowanego na 13 listopada 2015 roku. W piśmie tym ubezpieczyciel wskazał, że w świetle okoliczności faktycznych przytoczonych w uzasadnieniu zgłoszenia szkody, podstawę prawną odpowiedzialności (...) Spółki Akcyjnej w W. stanowi przepis art. 435 par. 1 k.c. Zważywszy na warunki pogodowe w dniu zdarzenie nie zachodziła potrzeba odśnieżania ani uszorstniania nawierzchni, na której doszło do zdarzenia. Jedyny lód, jaki mógł powstać w dniu zdarzenia, mógł powstać na skutek wycieku wody podczas wodowania wagonów. Do powstania szkody doszło zatem wyłącznie z winy osoby trzeciej. Wodowanie wagonów wykonywała zaś pozwana Zakłady Usługowo – Produkcyjno – Handlowe (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S.. Treść tego pisma pozwala na przyjęcie, z dużą dozą prawdopodobieństwa, że odpowiedzialność za szkodę ponoszą Zakłady Usługowo – Produkcyjno – Handlowe (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S.. Pismo to zostało doręczone pełnomocnikowi powódki w dniu 20 listopada 2015 roku, co wynika wprost z odcisku datownika na załączonym do pozwu piśmie. Od tego dnia rozpoczął się zatem bieg terminu przedawnienia roszczeń w stosunku do Zakładów Usługowo – Produkcyjno – Handlowych (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. i termin ten upłynąłby w dniu 31 grudnia 2018 roku. Przed tym dniem, w dniu 8 marca 2018 roku, powódka wytoczyła przeciwko temu pozwanemu powództwo o zapłatę, co w świetle treści przepisu art. 123 par. 1 pkt 1 k.c., skutkowało przerwaniem biegu terminu przedawnienia, ale jedynie w stosunku do roszczeń zgłoszonych w pozwie. Przerwanie biegu przedawnienia następuje w podmiotowych i przedmiotowych granicach czynności podjętej przez wierzyciela: dotyczy tego roszczenia, które jest dochodzone, jest skuteczne przeciwko osobie, wobec której kieruje się czynność i z korzyścią na rzecz osoby dokonującej czynności. W przypadku rozszerzenia powództwa w toku procesu, rozszerzenie powództwa na nowe roszczenie trzeba odróżnić od zmiany wysokości dochodzonego odszkodowania dokonywanej w ramach roszczenia dochodzonego pierwotnie. Zmiana wysokości cen w toku postępowania i w związku z tym potrzeba ustalenia odszkodowania według cen z daty wyrokowania (art. 363 § 2 k.c.), oczywiście w ramach tej samej podstawy faktycznej żądania powoduje, że pierwotne wniesienie pozwu skutkuje przerwą biegu przedawnienia, co do całości dochodzonej kwoty ( por. wyrok SN z dnia 13 grudnia 2012 roku, IV CSK 142/12 oraz wyrok SN z dnia 6 kwietnia 2011 r. I CSK 684/09 niepubl.). Jeżeli natomiast powód dochodzi pozwem części roszczenia, to wniesienie pozwu nie przerywa biegu przedawnienia co do tej części roszczenia, która nie została nim nie objęta ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 8 października 2019 roku, I ACa 600/18). Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy wskazać należy, że jak wynika z uzasadnienia żądania pozwu skierowanego przeciwko Zakładom Usługowo – Produkcyjno – Handlowym (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. szkoda, której naprawienia powódka się domaga poprzez zapłatę pierwotnie żądanej kwoty 30 000 złotych, obejmuje jedynie zadośćuczynienie za doznaną krzywdę. Wniesienie pozwu nie skutkowało zatem przerwaniem biegu terminu przedawnienia co do roszczenia odszkodowawczego obejmującego koszty pomocy osoby trzeciej. Przepisy art. 444 k.c. i 445 k.c. przyznają poszkodowanemu, który doznał uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, uprawnienie do żądania naprawienia szkody, która obejmuje „wszelkie wynikłe z tego powodu koszty” oraz do żądania zapłaty odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. W judykaturze wskazuje się, że owe wszelkie koszty obejmują między innymi koszty leczenia i koszty pomocy osoby trzeciej. Tym samym nie sposób uznać, że w żądaniu naprawienia szkody poprzez zapłatę zadośćuczynienia mieści się również i żądanie naprawienia szkody poprzez zwrot kosztów pomocy osoby trzeciej. Powódka nie żądała w pozwie naprawienia szkody w zakresie utraconych kosztów opieki osoby trzeciej. Zgłoszone zatem w piśmie z dnia 9 września 2021 roku żądanie zapłaty odszkodowania obejmującego koszty opieki sprawowanej nad powódką przez osoby trzecie stanowi „nowe roszczenie”, które nie było objęte żądaniem pozwu. Wniesienie pozwu nie mogło więc skutkować przerwaniem biegu terminu przedawnienia roszczenia w zakresie żądania naprawienia szkody poprzez zapłatę kosztów pomocy osoby trzeciej.

Wskazać przy tym należy, że powódka wiedziała o powstaniu szkody w tym zakresie przed dniem złożenia opinii przez biegłego sądowego H. M.. Jak wynika ze zgłoszenia szkody datowanego na 6 lutego 2015 roku, skierowanego do (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W., powódka miała świadomość, że przysługuje jej zwrot wydatków z tego tytułu, ponieważ żądała naprawienia szkody również i w tym zakresie. Roszczenie tego rodzaju powódka skierowała również i do Zakładów Usługowo – Produkcyjno – Handlowych (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. pismem z dnia 29 grudnia 2015 roku. W piśmie tym wskazała bowiem, że domaga się zapłaty należnego odszkodowania w łącznej wysokości 30 886,98 złotych, zgodnie z załączonym wnioskiem z dnia 6 lutego 2015 roku. Do pisma załączono całość zebranej dokumentacji szkodowej, wraz z decyzją odmowną ubezpieczyciela Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedziba w W. i wyjaśnieniami (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.. Pismo w przedmiocie rozszerzenia powództwa zostało wniesione po upływie trzech lat od dnia, w którym powódka dowiedziała się o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia, nie mogło zatem wywołać skutku w postaci przerwania biegu terminu przedawnienia roszczenia.

Reasumując powyższe rozważania wskazać należy, że żądanie pozwu skierowane przeciwko Zakładom Usługowo – Produkcyjno – Handlowym (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. uległo przedawnieniu jedynie co do żądania zapłaty kwoty 4 413,63 złotych tytułem zwrotu kosztów opieki osoby trzeciej.

Roszczenie natomiast skierowane przeciwko przypozwanemu w toku procesu (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. uległo przedawnieniu zarówno w zakresie żądania zapłaty zadośćuczynienia jak i odszkodowania obejmującego zwrot kosztów opieki osoby trzeciej.

Chwilę, w której powódka dowiedziała się, że podmiotem zobowiązanym do naprawienia szkody jest (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W., należy łączyć nie z chwilą złożenia przez stronę pozwaną wniosku o wezwanie tego podmiotu do udziału w sprawie, czy z chwilą wydania przez Sąd postanowienia w tym przedmiocie, lecz z chwilą, kiedy powódka dowiedziała się, że ten podmiot jest zarządcą terenu, na którym doszło do wypadku. Jak wynika z wiadomości e – mailowych i pism z dnia 6 lutego 2015 roku i 9 października 2015 roku ówczesnego pełnomocnika powódki, wywodziła ona odpowiedzialność za szkodę z faktu niewywiązania się przez zarządcę terenu z obowiązku jego utrzymania w należytym stanie. Informację, o tym, że zarządcą terenu jest (...) Spółka Akcyjna w W., została przekazana jej pełnomocnikowi pismem z dnia 5 lutego 2015 roku i w tym dniu rozpoczął bieg termin przedawnienia roszczeń przeciwko temu podmiotowi. Termin ten upłynął w dniu 5 lutego 2018 roku, a zatem przed dniem wytoczenia powództwa w niniejszej sprawie i przed dniem wezwania tego podmiotu do udziału w sprawie. Skutki, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa, powstają wobec osoby dopozwanej w różnych momentach, w zależności od tego, na czyj wniosek została wezwana do wzięcia udziału w sprawie. Jeżeli o dopozwanie wnosił powód, to skutki, jakie ustawa wiąże z wniesieniem pozwu wobec dopozwanego wywołuje już samo wniesienie wniosku przez powoda. Jeżeli z wnioskiem o wezwanie do udziału w sprawie występował pozwany, to skutki wytoczenia powództwa wobec nowego podmiotu powstaną dopiero z momentem wydania przez sąd postanowienia uwzględniającego wniosek o dopozwanie. Z kolei skutki, jakie ustawa wiąże z doręczeniem pozwu pozwanemu, powstaną wobec dopozwanego zawsze z momentem doręczenia mu postanowienia o dopozwaniu wraz z odpisem pozwu wniesionego w sprawie. Postanowienie o wezwaniu (...) Spółki Akcyjnej do udziału w sprawie zostało wydane w dniu 16 maja 2019 roku, a odpis postanowienia wraz z odpisem pozwu został doręczony w dniu 28 czerwca 2019 roku (zpo k. 186).

Materialnoprawnym skutkiem podniesienia zarzutu przedawnienia jest możność odmowy spełnienia świadczenia przez dłużnika. Przedawnione roszczenie nie wygasa, lecz przekształca się w roszczenie naturalne, co oznacza w tym wypadku pozbawienie tego roszczenia ochrony sądowej. Skutek ten następuje z chwilą skutecznego (następującego po upływie terminu przedawnienia) podniesienia zarzutu przedawnienia, nie zaś z upływem samego terminu przedawnienia.

Strona powodowa nie wykazała również, aby pozwany (...) Spółka Akcyjna w W. ponosiła odpowiedzialność za szkodę powstałą na jej osobie na skutek wypadku, jakiemu uległa w dniu 28 grudnia 2014 roku.

Podstawę prawną żądania pozwu w stosunku do tego podmiotu stanowi przepis art. 435 par. 1 k.c. Przepis ten stanowi, że prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności. Norma wynikająca z cytowanego przepisu zawiera następujące przesłanki odpowiedzialności:

- zakwalifikowanie podmiotu wyrządzającego szkodę jako przedsiębiorstwa lub zakładu wprawianego w ruch za pomocą sił przyrody.

- szkoda na osobie lub mieniu,

- związek przyczynowy pomiędzy szkodą a ruchem przedsiębiorstwa lub zakładu wprawianego w ruch za pomocą sił przyrody,

- brak przesłanek egzoneracyjnych, takich jak siła wyższej, wyłączna wina poszkodowanego oraz wyłączna wina osoby trzeciej, za którą prowadzący przedsiębiorstwo nie ponosi odpowiedzialności.

Prowadzący na własny rachunek opisane przedsiębiorstwo lub zakład ponosi zatem odpowiedzialność na zasadzie ryzyka za szkody wywołane jego ruchem. Zwolnienie się z tej odpowiedzialności nie jest dopuszczalne przez wykazanie braku winy prowadzącego przedsiębiorstwo oraz zgodności jego działań z porządkiem prawnym. Uchylenie odpowiedzialności odszkodowawczej następuje tylko w razie wykazania jednej z trzech następujących okoliczności egzoneracyjnych: siły wyższej, wyłącznej winy poszkodowanego oraz wyłącznej winy osoby trzeciej, za którą prowadzący przedsiębiorstwo nie ponosi odpowiedzialności.

Niesporne było, że (...) Spółka Akcyjna w z siedzibą w W. jest przedsiębiorstwem wprawianym w ruch za pomocą sił przyrody. Na tej spółce, jako zarządcy terenu, na którym doszło do wypadku, spoczywał obowiązek utrzymania torów i międzytorza w stanie zapewniającym bezpieczne poruszenia się po terenie.

Materiał dowodowy sprawy dał również podstawy do ustalenia, że na skutek wypadku, jakiemu powódka uległa dnia 28 grudnia 2014 roku, powódka doznała uszczerbku na zdrowiu. Na podstawie opinii biegłego sądowego z zakresu chirurgii urazowo – ortopedycznej H. M. Sąd ustalił, że powódka doznała wielofragmentowego złamania przez – i podkrętarzowego prawej kości udowej oraz złamania nasady dalszej kości promieniowej prawej. Doznane złamania wymagały leczenia operacyjnego. Następstwem przebytych złamań jest blizna pooperacyjna na prawym udzie, ograniczenie niewielkiego stopnia zgięcia w stawie biodrowym prawym, dyskretne osłabienie siły mięśniowej kończyny dolnej prawej oraz ograniczenie zgięcia grzbietowego nadgarstka prawego. Wobec upływu czasu wymienione następstwa można uznać jako trwałe i ocenić zgodnie z tabelą procentową stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 roku (Dz. U. nr 234, poz. 1974) następująco:

- następstwa złamania uda na 5% (punkt 147 a),

- następstwa złamania dalszej nasady kości promieniowej na 3% (punkt 122 a).

Strona powodowa nie wykazała, aby pozwana (...) nie wywiązała się z obowiązku utrzymania terenu w stanie umożliwiającym bezpieczne poruszanie się po nim, a także aby pomiędzy niewykonaniem tego obowiązku a powstałą na osobie powódki szkodą zachodził adekwatny związek przyczynowy. W zakresie odpowiedzialności na podstawie art. 435 par. 1 k.c. nie istnieje bowiem domniemanie, że szkoda pozostaje w związku z ruchem przedsiębiorstwa i okoliczność tę należy wykazać, przy czym ciężar dowodu tego faktu spoczywa zgodnie z ogólnymi zasadami (art. 6 k.c. ) na poszkodowanym, który z faktu tego wywodzi skutki prawne ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 marca 2009 r., V CSK 352/08, LEX nr 515424).

Pozwana podniosła, że nie uchybiła obowiązkom w zakresie utrzymania terenu w należytym stanie. Ani w dniu 28 grudnia 2014 roku ani w okresie kilku dni poprzedzających nie było opadów śniegu, a temperatura była dodatnia. Nie zachodziła zatem potrzeba ośnieżania ani uszorstniania nawierzchni. W czasie, w którym doszło do wypadku, pozwana Zakłady Usługowo – Produkcyjno – Handlowe (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S., wykonywała czynności wodowania, tj. napełniania woda zbiorników wagonów. Powstanie lodu mogło być zatem tylko i wyłącznie wynikiem nieprawidłowego wodowania wagonów.

Sąd ustalił, że istotnie w dniu 28 grudnia 2014 roku nie było opadów śniegu, a zatem nie zachodziła potrzeba ośnieżania i uszorstniania nawierzchni. Tym samym nie sposób zarzucić pozwanej uchybienia obowiązkom w tym zakresie. Wbrew twierdzeniom pozwanej (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. tego dnia była ujemna temperatura. Temperatura średnia wynosiła – 4,3 stopnie, temperatura najniższa przy gruncie – 11,1 stopni, co wprost wynika z danych pomiarowych Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej – (...) ( k. 480 akt sprawy). Do powstania zalodzenia terenu mogło natomiast dojść na skutek wycieku wody przy wykonywaniu wodowania wagonów lub na skutek wylania wody przez osoby sprzątające wagony. Niesporne było, że tego dnia pracownicy Zakładów Usługowo – Produkcyjno – Handlowych (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. wykonywali wodowanie wagonu, w którym usługi świadczyła powódka. Okoliczność ta wynika nadto z protokołów zdawczo – odbiorczych czyszczonych wagonów oraz zeznań świadków J. H. na piśmie oraz M. G., a także z zeznań powódki M. W. w charakterze strony. Sąd, na podstawie zeznań świadków J. H., A. W., W. Ł. S. L. i M. F. ustalił, że wodowanie wagonów to działanie doprowadzające do uzyskania maksymalnej przepustowości rur spustowych i umywalek wraz z zastosowaniem środka dezynfekującego, a w okresie zimowym również środka zapobiegającego zamarzaniu rur. Wodowanie polega na tym, że wąż gumowy o średnicy ok. 1 cala podłącza się z jednej strony do kranu, a z drugiej do specjalnej wlewki w wagonie. Po odkręceniu wody następuje napełnienie zbiornika. Takie podłączenie powinno być szczelne, ale zdarzało się, że woda wyciekała zarówno przy kranie jak i przy wlewce. Wlewka wagonowa znajduje się na końcu wagonu obok zejścia. Z zeznań z kolei świadków Z. W., A. O. (2) i zeznań powódki w charakterze strony wynika jednoznacznie, że tam, gdzie powódka się poślizgnęła, był lód. Lód był w miejscu, w którym wykonywano wodowanie wagonów, a miejsce to nie było posypane piaskiem. Niesporne było również, że w tym samym czasie pracownicy pozwanej Zakładów Usługowo – Produkcyjno – Handlowych (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. sprzątali wagon i w tym zakresie myli podłogi. Zarówno czynności w zakresie sprzątania jak i w zakresie wodowania wagonów Zakłady Usługowo – Produkcyjno – Handlowe (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. wykonywała na podstawie umowy nr (...) zawartej w dniu 27 kwietnia 2012 roku z (...) Spółką Akcyjną w W.. Przedmiotem tej umowy było stacjonarne świadczenie kompleksowych usług utrzymania w czystości kolejowych wagonów osobowych, zespołów (...)-74 i lokomotyw zlecanych do czyszczenia przez zamawiającego ujętych w zadaniu J na stacji między innymi Z.. Rodzaje, zakres i ilość czyszczeń określone były w Załącznikach nr 4 a, 4 b, 4 c. Na podstawie umowy do obowiązków wykonawcy należało również wodowanie wagonów, tj. napełnienie lub uzupełnienie wody w zbiornikach wagonowych. Zgodnie natomiast z postanowieniem par. 2 pkt 7 umowy wykonawca zobowiązany był pozostawić w czystości tory i międzytorza, na których wykonywał czyszczenie wagonów osobowych. Na mocy tego postanowienia obowiązek pozostawienia torów i międzytorza, na których wykonywane były czynności czyszczenia wagonów w czystości, spoczywał na Zakładach Usługowo – Produkcyjno – Handlowych (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. jako wykonawcy. O. ten dotyczył również usługi wodowania wagonów, co wynika nie tylko wprost z przywołanego postanowienia umowy ale również i zeznań świadków S. L., M. F., J. H. na piśmie, którzy jednoznacznie zeznali, że w przypadku powstania zalodzenia na skutek wycieku wody przy wodowaniu, jego usunięcie należy do obowiązków firmy podmiotu przeprowadzającego wodowanie. Obowiązek w tym zakresie nie był w toku realizacji umowy wykonywany. Świadkowie W. Ł. I M. G. zeznali, że dla własnego bezpieczeństwa pracownicy Zakładów Usługowo – Produkcyjno – Handlowych (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. posypywali powstałe podczas czyszczenia wagonów zalodzenia piaskiem. Fakt, że obowiązek w zakresie pozostawienia torów i międzytorza w czystości po wykonaniu wodowania spoczywał, zgodnie z umową z dnia 27 kwietnia 2012 roku, na wykonawcy - Zakładach Usługowo – Produkcyjno – Handlowych (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w S., powoduje ten skutek, że zwalnia (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w W. z odpowiedzialności za skutki wynikające z niewykonania tego zobowiązania. Skoro bowiem ta spółka nie była zobowiązana do utrzymania torów i międzytorza w czystości po wodowaniu wagonów, to pomiędzy niewykonaniem przez nią tego obowiązku, a szkodą na osobie powódki nie zachodzi adekwatny związek przyczynowy.

Wskazać przy tym należy, że zlecenie wykonania wodowania i obowiązku utrzymania czystości terenu po wykonaniu tej czynności osobie trzeciej, nie może być uznana za wyłączną winę osoby trzeciej . Osobami trzecimi są wszystkie podmioty, które stoją poza szeroko pojętą strukturą przedsiębiorstwa i nie są angażowane w jego działalność, ustawa wyraźnie bowiem zastrzega, że są to osoby, za które prowadzący przedsiębiorstwo nie ponosi odpowiedzialności. Tym samym z kategorii osób trzecich należy wyłączyć wszystkich pracowników prowadzącego przedsiębiorstwo, wszystkie inne osoby świadczące dla niego usługi, choćby bez tytułu prawnego, w tym kontrahentów dostarczających sprzęt, dokonujących konserwacji urządzeń lub wykonujących inne jeszcze świadczenia. W tym zakresie należy odwołać się do treści przepisu art. 429 k.c., który stanowi, że kto powierza wykonanie czynności drugiemu, ten jest odpowiedzialny za szkodę wyrządzoną przez sprawcę przy wykonywaniu powierzonej mu czynności, chyba że nie ponosi winy w wyborze albo że wykonanie czynności powierzył osobie, przedsiębiorstwu lub zakładowi, które w zakresie swej działalności zawodowej trudnią się wykonywaniem takich czynności. Przywołany przepis jest podstawą odpowiedzialności danego podmiotu za cudzy czyn w sytuacji, gdy ten, któremu powierzono wykonanie czynności, zajmuje wobec powierzającego pozycję samodzielną. Odpowiedzialność powierzającego jest oparta na istnieniu związku przyczynowego między powierzeniem czynności a wyrządzeniem przez sprawcę szkody oraz na winie w wyborze, bo powierzający odpowiada zawsze za własną winę. Aby doszło do odpowiedzialności powierzającego musi zatem istnieć powierzenie czynności, uprawnienie osoby, której czynność powierzono do samodzielnego działania oraz funkcjonalny związek szkody ze sposobem wykonania czynności. Przesłanką odpowiedzialności powierzającego jest jego własna wina w wyborze, a nie wina osoby, której powierzono wykonanie czynności. W przepisie art. 429 k.c. przyjmuje się domniemanie culpa in eligendo i dla zwolnienia się od odpowiedzialności powierzający musi udowodnić, że nie ponosi winy w wyborze. Ekskulpacja wymaga wykazania, że wybór dokonany został w sposób należycie staranny w rozumieniu art. 355 k.c., a więc uwzględniał w dostatecznym stopniu kwalifikacje, doświadczenie, wykształcenie, stopień sprawności fizycznej, poziom rozwoju emocjonalnego, stan zdrowia psychicznego i inne cechy osoby, której czynności zostały powierzone. Ponieważ z przepisu art. 429 k.c. wynika domniemanie winy w wyborze, to na powierzającym spoczywa ciężar dowodu, że winy tej nie ponosi z uwagi na powierzenie wykonania czynności profesjonalnemu podmiotowi. Odpowiedzialność w przepisie tym przewidzianą wyłączy także przedstawienie dowodu, iż wykonanie czynności powierzono osobie, przedsiębiorstwu lub zakładowi, które w zakresie swej działalności zawodowej trudnią się wykonywaniem takich czynności ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 27 marca 2014 r., I ACa 893/13, L. ). Widzieć tu raczej należy wskazanie na możliwość wyłączenia odpowiedzialności ze względu na wykazanie braku związku przyczynowego między niestarannie dokonanym wyborem a szkodą.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy wskazać należy, że Zakłady Usługowo – Produkcyjno – Handlowe (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. mają w zakresie działalności między innymi sprzątanie budynków i obiektów przemysłowych, a zatem nie sposób uznać, że (...) Spółka Akcyjna w W., zlecając temu podmiotowi sprzątanie wagonów i ich wodowanie, uchybiła zasadom należytej staranności w wyborze podmiotu, któremu powierzyła czynności.

Materiał dowodowy sprawy nie dał również podstaw do ustalenia, że do wypadku doszło z wyłącznej winy powódki.

Wyłączna wina poszkodowanego zakłada spełnienie dwóch przesłanek. Pierwszą z nich jest zachowanie się poszkodowanego jako wyłączna przyczyna szkody. Drugą jest ponoszenie przez poszkodowanego winy rozumianej tak jak wina sprawcy szkody według art. 415, a więc jako możność postawienia zarzutu nieprawidłowego zachowania się, przy czym badanie winy powinno poprzedzać ustalenie, że to zachowanie było obiektywnie nieprawidłowe). Jeżeli którakolwiek z podanych przesłanek nie jest spełniona, należy ustalić brak omawianej okoliczności egzoneracyjnej.

Powódka niewątpliwie została pouczona o zasadach bezpieczeństwa i higieny pracy, a zgodnie z postanowieniem par. 6 umowy zobowiązała się przestrzegać obowiązków zawartych w karcie szkolenia bhp i p. poż. dla zleceniobiorcy oraz używać własnej odzieży i obuwia roboczego spełniającego wymogi bhp. Z zeznań świadka A. O. (1) oraz zeznań powódki w charakterze strony wynika, że powódka, wychodząc z wagonu, zauważyła, że powierzchnia jest śliska, o czym poinformowała świadka i radziła mu zachowanie ostrożności. Sama również taką ostrożność zachowała: trzymała się poręczy, a w celu zejścia ze stopni przysiadła na nich. Strona pozwana nie wskazała w jakim zakresie takie zachowanie powódki było obiektywnie nieprawidłowe ani też nie wykazała, aby powódka, przy schodzeniu ze schodów zachowała się nieostrożnie. Fakt zwrócenia uwagi na stan powierzchni i zalecenie schodzącej za nią osobie zachowania ostrożności świadczy o tym, że powódka sama takiej ostrożności dochowała. Miała bowiem świadomość, że powierzchnia jest śliska. Nie wykazano również, aby obuwie, w którym powódka świadczyła usługi było nieodpowiednie z punktu widzenia zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Do zmiany obuwia doszło już po wypadku i wbrew woli powódki.

Reasumując powyższe rozważania wskazać należy, że strona powodowa nie wykazała, aby pozwana (...) Spółka Akcyjna w W. ponosiła odpowiedzialność za szkodę powstałą na jej osobie, co skutkowało oddaleniem powództwa w stosunku do tego podmiotu w całości, o czym Sąd orzekł w punkcie III wyroku.

Podstawę prawną żądania pozwu skierowanego przeciwko pozwanej Zakłady Usługowo – Produkcyjno – Handlowe (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. stanowi przepis art. 415 k.c. Zgodnie z jego treścią kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że wbrew stanowisku strony powodowej, pozwana spółka nie uznała roszczenia strony powodowej zarówno przed wytoczeniem powództwa jak i w jego toku.

Uznanie niewłaściwe, na które powołuje się strona powodowa, stanowi przejaw wiedzy danej osoby, stwierdzający, że jest ona przeświadczona o istnieniu lub nieistnieniu pewnego stosunku prawnego ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 2004 r., V CK 346/03, uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 4 lutego 2005 r., I CK 580/04). Polega ono na tym, że dłużnik nie składa wprawdzie wyraźnego oświadczenia o uznaniu roszczenia, lecz na podstawie objawów jego zachowania kontrahent może zasadnie przyjmować, że dłużnik ma świadomość ciążącego na nim zobowiązania i ma zamiar dobrowolnego spełnienia świadczenia ( por. wyrok Sądu Najwyższego, z dnia 11 sierpnia 2011 r., I CSK 703/10, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 lutego 2005 r., IV CK 492/04). Jednocześnie wskazać należy, że w aktualnym stanie prawnym ustawodawca nie przewiduje żadnej formy prawnej dla złożenia takiego oświadczenia. Stąd też uprawniony jest wniosek, że może być ono złożone w dowolnej formie, w tym również w ustnej, byleby tylko forma ta pozwalała na ustalenie w dostateczny sposób, że dłużnik ma przeświadczenie o istnieniu zobowiązana z określonego tytułu i w określonej wysokości. Znaczące przy tym jest, że oświadczeniu wiedzy dłużnika nie musi towarzyszyć zamiar ani nawet świadomość wywołania skutków prawnych, gdyż przerwanie biegu przedawnienia następuje z mocy ustawy. W każdym jednakże przypadku sens instytucji uznania roszczenia sprowadza się do tego, że dłużnik zapewnia wierzyciela o zamiarze wykonania zobowiązania, w związku z czym wierzyciel nie musi już obawiać się upływu przedawnienia i może powstrzymać się z dochodzeniem (egzekucją) roszczenia, bowiem pozostaje w usprawiedliwionym przekonaniu, że dłużnik rzeczywiście dobrowolnie spełni świadczenie ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 11 czerwca 2014r., I ACa 249/14).

Treść pism pozwanej z dnia 12 kwietnia 2017 roku i 3 lipca 2017 roku nie dają żadnych podstaw do ustalenia, że pozwana przyznaje, że ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie powódki i zapewnia o spełnieniu świadczenia z tytułu odszkodowania i zadośćuczynienia. Przeciwnie, w pismach tych wskazuje na wstępie, że stoi na stanowisku, że dochowała należytej staranności przy wykonywaniu umowy na rzecz (...) Spółki Akcyjnej w W.. Nadto wskazywała, że ostateczne stanowisko w sprawie zajmie dopiero po wyjaśnieniu z ubezpieczycielem kwestii tego, czy wodowanie objęte jest umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej.

Wskazać również należy, że zawarcie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej nie zwalnia ubezpieczonego od tej odpowiedzialności. Przepis art. 822 par. 1 k.c. stanowi, że przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Zgodnie natomiast z par. 4 tego przepisu uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela. Z treści powołanego przepisu wynika, że jeżeli osoba ponosząca odpowiedzialność cywilną za szkodę jest ubezpieczona w zakresie odpowiedzialności cywilnej, poszkodowany ma dwóch dłużników: osobę ponoszącą odpowiedzialność cywilną za szkodę oraz ubezpieczyciela. Przepis ten nie wyklucza możliwości żądania przez poszkodowanego odszkodowania wyłącznie od osoby odpowiedzialnej za szkodę. Zawarcie umowy ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej nie uchyla bowiem odpowiedzialności podmiotu, w związku którego działaniem lub zaniechaniem doszło do powstania szkody. Przepis art. 822 par. 4 k.c. stanowi jedynie, że uprawniony do odszkodowania może dochodzić go bezpośrednio od ubezpieczyciela. Natomiast kwestia dochodzenia odszkodowania od bezpośrednio odpowiedzialnego czy też od ubezpieczyciela albo od obu tych podmiotów zależy wyłącznie od wyboru uprawnionego.

W świetle treści cytowanego przepisu art. 415 k.c. przesłanki odpowiedzialności deliktowej są następujące: bezprawność zachowania sprawcy, wina sprawcy, wyrządzenie tym zachowaniem szkody oraz związek przyczynowy pomiędzy tym zachowaniem a zaistniałą szkodą. Ciężar udowodnienia przesłanek skutkujących powstaniem po stronie pozwanej odpowiedzialności z tytułu deliktu spoczywa – zgodnie z ogólną regułą wyrażoną w przepisie art. 6 k.c. – na powodzie, która z faktu powstania szkody na skutek zachowania pozwanej wywodzi skutki prawne.

Ustalenie bezprawności zachowania polega na zakwalifikowaniu czynu sprawcy jako sprzecznego z normami określonymi przez system prawny. Ustawodawca w przepisie art. 415 k.c. nie wskazuje zakresu tych norm, a zatem za bezprawne należy kwalifikować czyny zakazane lub nakazane przez przepisy prawne obowiązujące w Polsce, bez względu na ich źródła (Konstytucja RP lub inne ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenia, akty prawa miejscowego), a także zachowania sprzeczne z zasadami współżycia społecznego albo dobrymi obyczajami, a więc normami moralnymi powszechnie akceptowanymi w całym społeczeństwie lub grupie społecznej, nakazującymi lub zakazującymi określonego zachowania, mimo iż nie jest ono nakazane lub zakazane normą prawną. Z kolei w odniesieniu do winy, przyjmuje się że zawiera dwa elementy składowe: obiektywny i subiektywny. Element obiektywny oznacza niezgodność zachowania się sprawcy szkody z obowiązującymi normami postępowania, czyli sprowadza się do ww. bezprawności. Element subiektywny dotyczy stosunku woli i świadomości działającego do swojego czynu. Stąd też winę można przypisać podmiotowi prawa tylko wtedy, kiedy istnieją podstawy do negatywnej oceny jego zachowania z punktu widzenia obu tych elementów, czyli istnieją podstawy do postawienia sprawcy zarzutu. Z umyślnym naruszeniem reguł powinnego zachowania, mającym wpływ na zarzucalność czynu, o którym mowa w art. 415 k.c., mamy do czynienia wtedy, gdy określony podmiot ma zamiar wyrządzenia szkody albo, przewidując możliwość jej wyrządzenia, godzi się na to (art. 9 k.k.). Natomiast nieumyślne wyrządzenie szkody ma miejsce wtedy, gdy określony podmiot prawa cywilnego na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach wyrządza szkodę, mimo że możliwość wyrządzenia szkody przewidywał albo mógł przewidzieć (por. art. 9 § 2 k.k.). Wskazać jednakże należy, że na gruncie odpowiedzialności odszkodowawczej ex delicto rozróżnienie umyślnego i nieumyślnego wyrządzenia szkody, co do zasady, nie ma znaczenia. Do przypisania odpowiedzialności na zasadzie winy określonemu podmiotowi wystarczające jest bowiem, że jego zachowanie, w wyniku którego doszło do wyrządzenia szkody, jest zarzucalne nawet jako najlżejszy stopień nieumyślności ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 października 1975 r. I CR 656/75).

W świetle materiału dowodowego sprawy nie ulega wątpliwości, że obowiązek wodowania wagonów spoczywał na pozwanej, a także, że na niej spoczywał obowiązek utrzymania w czystości torów i międzytorza po zakończonej czynności wodowania. Obowiązek w tym zakresie wynika wprost z treści umowy z dnia 27 kwietnia 2012 roku, w której w par. 2 pkt 7 postanowiono, że wykonawca zobowiązany był pozostawić w czystości tory i międzytorza, na których wykonywał czyszczenie wagonów osobowych. Wodowanie wagonów należy natomiast do kategorii czyszczenia wagonów. Na pozwanej spoczywał zatem obowiązek pozostawienia, po czynności wodowania wagonów, torów i międzytorza w należytym stanie, tj. takim, aby możliwe było bezpieczne poruszanie się po terenie, na którym wodowano wagony. Z protokołów zdawczo – odbiorczych czyszczonych wagonów oraz zeznań świadka J. H. wynika, że w dniu, kiedy doszło do wypadku, wykonywano wodowanie wagonów. W przypadku wodowania możliwa jest taka sytuacja, że z nieszczelnych węży woda wypłynie na zewnątrz. Tego dnia, jak już wyżej wskazano, była ujemna temperatura, a więc w przypadku wypłynięcia wody, powstanie zalodzenie terenu. W takiej sytuacji pozwana, w celu wykonania zobowiązania do pozostawienia torów i międzytorza w czystości po zakończeniu wodowania, winna posypać miejsca, w których powstał lód, piaskiem lub solą. Sąd ustalił, że do wypadku powódki doszło na skutek poślizgnięcia się poszkodowanej na lodzie. Lód ten mógł powstać albo na skutek wycieku wody podczas wodowania albo na skutek wylania wody przez osoby sprzątające wagon. Świadek A. O. (1) i powódka zeznały, że kiedy wychodziły z wagonu, w wagonie była myta podłoga. Niezależnie jednak od tego, w jaki sposób woda znalazła się na międzytorzu i doszło do powstania lodu (czy to na skutek wodowania, czy na skutek wylania wody po sprzątaniu), obowiązek pozostawienia tego terenu w czystości spoczywał na pozwanej, a pozwana, stosownie do treści przepisu art. 430 k.c. ponosi odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez osoby, którym zleca wykonywanie czynności. Zgodnie bowiem z treścią art. 430 k.c. kto na własny rachunek powierza wykonanie czynności osobie, która przy wykonywaniu tej czynności podlega jego kierownictwu i ma obowiązek stosować się do jego wskazówek, ten jest odpowiedzialny za szkodę wyrządzoną z winy tej osoby przy wykonywaniu powierzonej jej czynności. Nieusunięcie zalodzenia np. poprzez posypanie powierzchni piaskiem, jako sprzeczne z obowiązkiem ciążącym na pozwanej z mocy umowy zawartej z (...) Spółka Akcyjną w W., należy zakwalifikować jako bezprawne. Zaniechanie w tym zakresie było również wynikiem niedbalstwa, co pozwala przypisać pozwanej winę.

Na skutek wypadku powódka doznała uszczerbku na zdrowiu - wielofragmentowego złamania przez – i podkrętarzowego prawej kości udowej oraz złamania nasady dalszej kości promieniowej prawej.

Zgodnie z art. 361 § 1 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W literaturze dominującą jest teoria adekwatnego związku przyczynowego, od której odstępstwa mogą wystąpić w warunkach opisanych w art. 361 § 2 k.c., zgodnie z którym granicach określonych w art. 361 § 1 k.c., w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Co do zasady normalny związek przyczynowy pełni zatem w prawie cywilnym funkcję przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej, a nadto wyznacza jej granice w tym sensie, że zobowiązany ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa zdarzeń, z którymi ustawa łączy jego obowiązek odszkodowawczy. Skutki zaś pozostające poza granicami adekwatnej przyczynowości nie są objęte takim obowiązkiem. Adekwatny związek przyczynowy pozwala na uznanie prawnej doniosłości tych skutków, które są dla badanego zdarzenia zwykłe (typowe, normalne), a na odrzucenie takich, które oceniamy jako niezwykłe, nietypowe, nienormalne. Następstwo zdarzenia ma zaś normalny charakter wówczas, gdy w danym układzie stosunków i warunków oraz w zwyczajnym biegu rzeczy, bez zaistnienia szczególnych okoliczności, szkoda jest następstwem danego zdarzenia lub gdy zazwyczaj, w zwykłym porządku rzeczy jest konsekwencją danego zdarzenia ( por. wyrok SN z dnia 11.09.2003 r., sygn. III CKN 473/01 oraz wyrok SN z dnia 26.01.2006 r., II CK 372/05).

Pomiędzy zaniechaniem przez pozwaną obowiązku sprzątnięcia torów i międzytorza po wykonaniu czynności czyszczenia wagonów i ich wodowania a powstaniem uszczerbku na zdrowiu powódki zachodzi adekwatny związek przyczynowy. Gdyby bowiem pozwana należycie wykonała obowiązki w tym zakresie i posypała powstałe zalodzenia piaskiem lub solą, powódka nie poślizgnęłaby się i nie doznała uszczerbku na zdrowiu.

Okoliczności faktyczne sprawy nie wskazują, aby powódka przyczyniła się do powstania szkody. Przepis art. 362 k.c. stanowi, że jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron. W judykaturze przyjęte jest, że przyczynieniem się poszkodowanego do powstania szkody jest każde jego zachowanie pozostające w normalnym związku przyczynowym ze szkodą, za którą ponosi odpowiedzialność inna osoba. Przy czym zachowanie się poszkodowanego musi stanowić adekwatną współprzyczynę powstania szkody lub jej zwiększenia, czyli włączać się jako dodatkowa przyczyna szkody. Przesłanką stosowania przepisu art. 362 k.c. stwarzającą możliwość obniżenia odszkodowania jest taki związek pomiędzy działaniem lub zaniechaniem poszkodowanego a powstałą szkodą (zwiększeniem się jej rozmiarów), że bez owej aktywności poszkodowanego bądź w ogóle nie doznałby on szkody, albo też wystąpiłaby ona w mniejszym rozmiarze ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 września 2014 r., sygn. akt III CSK 248/13, , wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 października 2008 r., sygn. akt IV CSK 228/08, niepubl.). U podłoża tej konstrukcji leży założenie, że jeżeli sam poszkodowany swoim zachowaniem wpłynął na powstanie lub zwiększenie szkody, słusznym jest, by poniósł konsekwencje swego postępowania. Wskazać przy tym należy, że przyczynienie ma charakter obiektywny, odnoszący się do czysto kauzalnych powiązań pomiędzy zachowaniem poszkodowanego a szkodą, natomiast elementy subiektywne (np. wina lub nieprawidłowość zachowania) występują dopiero na etapie miarkowania wysokości świadczenia, jako „stosowne okoliczności" wskazane w art. 362 k.c. Jeśli zobowiązany do naprawienia szkody odpowiada na zasadzie ryzyka do zastosowania art. 362 k.c., obok adekwatnego związku przyczynowego, wystarczy obiektywna nieprawidłowość zachowania się poszkodowanego, gdy zaś odpowiedzialność za szkodę zasadza się na winie, to nieodzowną przesłanką stwierdzenia przyczynienia jest zawinione zachowanie się poszkodowanego ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 8 sierpnia 2014 r., III APa 1/13, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 30 stycznia 2013 r., VI ACa 1080/12, wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 18 lutego 2010 r., I ACa 80/10, wyrok Sądu Najwyższego z 19 listopada 2009 r., IV CSK 241/09, wyrok Sądu Najwyższego z 17 czerwca 2009 r., IV CSK 84/09).

Jak już wskazano w rozważaniach odnoszących się do powstania uszczerbku na zdrowiu z wyłącznej winy powódki, nie sposób przypisać jej żadnego działania, czy zaniechania, które w okolicznościach faktycznych sprawy mogłoby być uznane za przyczynienie się do powstania szkody. Powódka zdawała sobie sprawę z faktu, że teren, na który będzie musiała zejść z wagonu jest oblodzony oraz że na terenie tym może się poślizgnąć i podjęła środki w celu zminimalizowania wynikającego stąd niebezpieczeństwa : trzymała się poręczy i schodziła ostrożnie. Strona pozwana nie wskazała na czym w takiej sytuacji miało polegać zachowanie należytej ostrożności, ani też w jaki sposób zachowanie pozwanej odbiegało od wzorca staranności w tym zakresie. Co do obuwia, w którym powódka wykonywała zlecenie, to było jej prywatne obuwie, a pozwana nie podjęła żadnej inicjatywy dowodowej zmierzającej do wykazania, że obuwie to nie spełniało norm bhp i że tego powodu powódka się poślizgnęła.

Reasumując powyższe rozważania, wskazać należy, że do powstania szkody na osobie powódki doszło na skutek bezprawnego i zawinionego przez pozwaną nieprawidłowego wykonania czynności wodowania, tj. nie pozostawienia torów i międzytorza po tej czynności w stanie umożliwiającym bezpieczne poruszenia się po tym terenie. Ponosi ona zatem odpowiedzialność za skutki wypadku, jakiemu uległa powódka w dniu 28 grudnia 2014 roku.

Podstawę prawną żądania zadośćuczynienia za doznaną krzywdę stanowi przepis art. 445 § 1 k.c., zgodnie z treścią którego w wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym, a zatem w przypadku spowodowania uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Zadośćuczynienie to suma pieniężna, która ma naprawić wyrządzoną pokrzywdzonemu krzywdę. Ustawodawca nie sprecyzował sposobu ustalenia wysokości zadośćuczynienia, odwołując się w tym zakresie do sędziowskiego uznania, opartego na całokształcie okoliczności sprawy. W judykaturze przyjmuje się, że o wysokości zadośćuczynienia powinien decydować rozmiar cierpień jakich doznał pokrzywdzony - tak fizycznych, jak i psychicznych przy czym rozmiar ten należy każdorazowo określić na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Przyznana suma pieniężna zadośćuczynienia ma bowiem stanowić ekwiwalent poniesionej szkody niemajątkowej wynagradzający doznane cierpienia oraz mający ułatwić przezwyciężenie ujemnych przeżyć, aby w ten sposób przynajmniej częściowo przywrócona została równowaga zachwiana na skutek doznanego wypadku. Oceniając rozmiar doznanej krzywdy, trzeba zatem wziąć pod uwagę całokształt okoliczności, a więc nie tylko procent uszczerbku, lecz także intensywność cierpień i czas ich trwania oraz nieodwracalność następstw wypadku, konieczność korzystania z pomocy innych osób oraz inne czynniki podobnej natury ( por. wyrok SA w Krakowie z dnia 28 marca 2017 r. , I ACa 1481/16, wyrok SA w Katowicach z dnia 16 marca 2017 r. , I ACa 1045/16). Jednocześnie wskazać należy, że kompensacyjny charakter zadośćuczynienia wymaga, aby przedstawiało ono ekonomicznie odczuwalną wartość, utrzymaną w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa. Z samej istoty szkody niemajątkowej, a więc uszczerbku, który nie przekłada się wprost na określoną wartość majątkową, wynika, że wysokość zadośćuczynienia nie może być oznaczona z taką dokładnością i przy zastosowaniu tych samych kryteriów oceny, co przy wyrównaniu szkody majątkowej. Dał temu wyraz ustawodawca wskazując w art. 445 k.c. (a także w art. 448 k.c.), że wysokość przyznanego zadośćuczynienia ma być odpowiednia, zaś samo zasądzenie pozostawione zostało uznaniu sądu, z tych względów instytucja zadośćuczynienia zaliczana jest do instytucji prawa sądowego, a więc konstrukcji, w której istnieje stosunkowo szeroki zakres uznania sędziowskiego przy określaniu wysokości należnego zadośćuczynienia w okolicznościach faktycznych konkretnego przypadku ( por. wyrok SA w Szczecinie z dnia 22 listopada 2016 r., I ACa 897/15). Zadośćuczynienie jest bowiem świadczeniem jednorazowym i ma naprawić całą wyrządzoną krzywdę ( wyrok SA w Łodzi z dnia 21 marca 2017 r. I ACa 1437/14).

Powódka oszacowała wysokość należnego jej zadośćuczynienia na kwotę 30 000 złotych. W ocenie Sądu żądanie w tym zakresie jest w świetle okoliczności faktycznych sprawy uzasadnione co do kwoty 20 000 złotych. Jak wynika z przytoczonych wyżej ustaleń faktycznych w wyniku poślizgnięcia się i upadku powódka doznała wielofragmentowego złamania przez – i podkrętarzowego prawej kości udowej oraz złamania nasady dalszej kości promieniowej prawej, co wymagało leczenia operacyjnego, a następnie kolejnej operacji w celu usunięcia materiału zespoleniowego wewnętrznego w kości promieniowej prawej. Po opuszczeniu szpitala powódka była obolała, zażywała leki przeciwbólowe. Nie mogła chodzić ani ruszać ręką. Przez okres ok. dwóch miesięcy wymagała opieki, trzeba było podawać jej posiłki, nosić do toalety, myć. Nie mogła samodzielnie się poruszać. W tym okresie opiekę nad powódką sprawowały córki i mąż. W tym okresie powódka była przerażona i smutna, przygnieciona poczuciem winy związanym z proszeniem o pomoc, opiekę. Dopiero po upływie dwóch miesięcy rozpoczęła rehabilitację i naukę chodzenia. Początkowo rehabilitantka przychodziła do domu. Uczyła powódkę wstawać, chodzić, ruszać ręką. Trwało to około tygodnia. Potem, kiedy powódka zaczęła poruszać się o kulach, jeździła na zabiegi rehabilitacyjne. Następnie leczyła się ambulatoryjnie w poradni ortopedycznej i chirurgii ręki. Ortopeda zalecał rehabilitację obejmującą: ćwiczenia usprawniające i zwiększające zakres ruchu w stawie biodrowym i nadgarstkowym, naukę chodzenia, ćwiczenia wzmacniające mięśnie grzbietu, brzucha i biodrowo – lędźwiowe, a następnie fizykoterapię: masaż limfatyczny i klasyczny, krioterapię, łaźnię parową. Powódce zalecano oszczędzający tryb życia i niesteroidowe leki przeciwzapalne. Przed wypadkiem powódka była osobą sprawną fizycznie, pływała, jeździła rowerem, uprawiało nordic walking, chodziła po górach, uprawiała ogród. Dużo podróżowała. Wyjazdy związane były z całodniowym zwiedzaniem. Po wypadku przez dłuższy czas nie była w pełni sprawna. Obecnie w dalszym ciągu odczuwa bóle uda i ręki. Bóle te ograniczają jej zdolność poruszania się i wykonywania czynności manualnych takich jak prace ręczne. Jest aktywna w mniejszym stopniu. Chodzi na gimnastykę, rehabilituje się, ale te aktywności sprawiają jej trudność. Ograniczyła podróże, w szczególności nie jeździ już w góry. Długo towarzyszył jej strach o stan zdrowia. Bała się, że jak wstanie z kanapy, to się przewróci. Wstydzi się blizny na udzie, dlatego nie chodzi na basen. Po wypadku obniżyła się jej samoocena i nie wierzy, że znajdzie zatrudnienie. Jest załamana swoim stanem zdrowia i brakiem możliwości powrotu do aktywności zawodowej, sportowej i turystycznej. Z powodu stanu psychicznego leczyła się psychiatrycznie. Orzeczono, że jest niepełnosprawna w stopniu lekkim do dnia 31 maja 2020 roku. Na podstawie opinii biegłego sądowego H. M. Sąd ustalił, że na skutek wypadku z dnia 28 grudnia 2014 roku M. W. doznała wielofragmentowego złamania przez – i podkrętarzowego prawej kości udowej oraz złamania nasady dalszej kości promieniowej prawej. Doznane złamania wymagały leczenia operacyjnego. Następstwem przebytych złamań jest blizna pooperacyjna na prawym udzie, ograniczenie niewielkiego stopnia zgięcia w stawie biodrowym prawym, dyskretne osłabienie siły mięśniowej kończyny dolnej prawej oraz ograniczenie zgięcia grzbietowego nadgarstka prawego. Wobec upływu czasu wymienione następstwa można uznać jako trwałe i ocenić zgodnie z tabelą procentową stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 roku (Dz. U. nr 234, poz. 1974) następująco:

- następstwa złamania uda na 5% (punkt 147 a),

- następstwa złamania dalszej nasady kości promieniowej na 3% (punkt 122 a).

Łączny uszczerbek na zdrowiu wynosi 8%. Obecnie stan funkcji narządu ruchu można ocenić jako zadowalający. Stwierdzone ograniczenia ruchomości w stawach biodrowym prawym i nadgarstkowym prawym nie powodują istotnego upośledzenie ich funkcji. Dyskretne osłabienie siły mięśniowej kończyny dolnej prawej nie powinno ograniczać wydolności chodu.

Uszczerbek na zdrowiu, jakiego doznała na skutek wypadku, wymagał stosunkowo długiego leczenia (2 operacje i rehabilitacja) oraz w znacznym stopniu ograniczał możliwość samodzielnej egzystencji powódki. Dolegliwości bólowe i stan psychiczny skutkowały ograniczeniem zwykłej aktywności życiowej. W świetle wskazanych powyżej okoliczności rozmiar doznanej przez powódkę krzywdy uzasadnia przyznanie zadośćuczynienia w kwocie 20 000 złotych. Podkreślić należy, że wprawdzie zdrowie jest najwyższą wartością a jakikolwiek w nim uszczerbek, zwłaszcza skutkujący znacznym nasileniem bólu i ograniczeniem czynności organizmu, winien być należycie wynagrodzony, to jednak kwota zadośćuczynienia musi być odpowiednia do rozmiaru krzywdy, a zatem nie może być nadmiernie wygórowana, ale też musi stanowić ekonomicznie odczuwalną wartość. W ocenie Sądu kwota 20 000 złotych zadośćuczynienia będzie niewątpliwie wartością ekonomicznie dla powódki odczuwalną i jednocześnie umiarkowaną, rozsądną i adekwatną do zakresu doznanej krzywdy. Uwzględniając aktualne realia życia społeczeństwa oraz wysokość przeciętnego średniego wynagrodzenia nie sposób uznać, by była to kwota niewspółmierna czy też nadmiernie wygórowana. Nadto powódka otrzymała już świadczenie z tytułu wypadku przy pracy w kwocie 3 900 złotych.

Mając powyższe na uwadze, Sąd zasądził na rzecz powódki od pozwanej Zakładów Usługowo – Produkcyjno – Handlowych (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedziba w S. kwotę 20 000 złotych tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 3 lipca 2017 roku do dnia zapłaty i oddalił powództwo w pozostałym zakresie.

Roszczenie o odsetki ustawowe za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego znajduje oparcie w treści art. art. 359 § 1 k.c., art. 481 § 1 i 2 k.c. Zgodnie z treścią przepisu art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Dłużnik popada w opóźnienie jeśli nie spełnia świadczenia pieniężnego w terminie, w którym stało się ono wymagalne także wtedy, gdy kwestionuje istnienie lub wysokość świadczenia ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2003 r., sygn. II CK 146/02). Termin spełnienia świadczenia z tytułu naprawienia szkody na osobie nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, a zatem, stosownie do treści przepisu art. 455 k.c., winno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania ( por. wyrok Sadu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 21 listopada 2016 roku, VI ACa 1074/15)

W rozważanym przypadku powódka zgłosiła pozwanej roszczenie z tytułu zadośćuczynienia w wezwaniu do zapłaty z dnia 29 grudnia 2015 roku, w którym wskazała, z jakiego tytułu domaga się zapłaty. Wezwanie do zapłaty zostało pozwanemu skutecznie doręczone, co wynika z treści pisma pozwanego z dnia 1 lutego 2016 roku (mylnie oznaczonego datą 01.02.2015 r., na co wskazuje numer liczby dziennika prowadzonego przez pozwaną L. Dz. 303/2016). Skoro zatem pozwany nie spełnił świadczenia z tytułu zadośćuczynienia niezwłocznie po otrzymaniu tego pisma, od dnia następnego, tj. 2 lutego 2016 roku, pozostaje w opóźnieniu. Powódka domaga się natomiast zasadzenia odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 3 lipca 2017 roku, tj. daty sporządzenia pisma, w którym pozwana, w ocenie powódki, miała uznać roszczenie. Zważywszy na fakt, że wezwanie do zapłaty zostało pozwanej doręczone najpóźniej w dniu 1 lutego 2016 roku, żądanie zapłaty odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego od dnia 3 lipca 2017 roku należało uznać za uzasadnione.

Żądanie ustalenia odpowiedzialności za szkodę jaka może wyniknąć na zdrowiu powódki w przyszłości na skutek zdarzenia z dnia 28 grudnia 2014 roku okazało się nieuzasadnione.Podstawę prawną żądania pozwu w tym zakresie stanowił przepis art. 189 k.p.c., zgodnie z treścią którego powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny. Przepis art. 189 k.p.c., aczkolwiek zamieszczony w Kodeksie postępowania cywilnego, ma charakter materialnoprawny, stanowi bowiem podstawę dochodzenia roszczeń. Powództwo o ustalenie stosunku prawnego lub prawa może być uwzględnione wtedy, gdy spełnione są łącznie dwie przesłanki merytoryczne: interes prawny oraz wykazanie prawdziwości twierdzeń powoda o tym, że dany stosunek prawny lub prawo rzeczywiście istnieje. Pierwsza z tych przesłanek warunkuje określony skutek tego powództwa, decydując o dopuszczalności badania i ustalania prawdziwości twierdzeń powoda. Wykazanie zaś istnienia drugiej z tych przesłanek decyduje o kwestii zasadności powództwa ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2011r., II CKN 898/00 oraz postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 2010r. , II PK 167/09). Wskazać przy tym należy, że pierwsza z wymienionych przesłanek, określana jako przesłanka skuteczności, decyduje o dopuszczalności badania i ustalania prawdziwości twierdzeń powoda, czyli ustalania istnienia przesłanki zasadności powództwa. Interes prawny istnieje wówczas, gdy zachodzi stan niepewności co do istnienia stosunku prawnego lub prawa, a wynik postępowania doprowadzi do usunięcia niejasności i wątpliwości w tym zakresie i zapewni powodowi ochronę jego prawnie chronionych interesów, czyli definitywnie zakończy spór istniejący lub prewencyjnie zapobiegnie powstaniu takiego sporu w przyszłości. Wyraża się on istnieniem obiektywnej, a więc rzeczywiście istniejącej potrzeby ochrony prawnej. O braku interesu prawnego w ustaleniu można mówić wówczas, gdy powód nie ma jakiejkolwiek potrzeby ustalenia prawa lub stosunku prawnego, lub gdy może osiągnąć w pełni ochronę swych praw w inny sposób. Jednocześnie wskazać należy, że interes prawny należy rozumieć szeroko, tzn. w sposób uwzględniający ogólną sytuację prawną powoda, a brak interesu prawnego jako przesłanki powództwa z art. 189 k.p.c. zachodzi jedynie wówczas, gdy powód nie ma żadnej potrzeby ustalania prawa lub stosunku prawnego, gdyż jego sfera prawna nie została naruszona ani zagrożona.

Aktualnie dominuje pogląd, że pod rządem art. 442 ^{( 1 )} § 3 k.c. powód dochodzący naprawienia szkody na osobie może mieć interes prawny w ustaleniu odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości. Wykładnia funkcjonalna art. 189 k.p.c. przemawia za przyjęciem interesu prawnego w ustaleniu, jeżeli istnieje jakaś obiektywna niepewność stanu prawnego. Przykładowo, interes taki może istnieć mimo możliwości dochodzenia świadczenia z danego stosunku prawnego, jeżeli z tego stosunku wynikają dalsze skutki, których dochodzenie w drodze powództwa o świadczenie nie jest możliwe lub nie jest na razie aktualne. Dotyczy to zwłaszcza szkód na osobie, gdyż szkody te nie zawsze powstają jednocześnie ze zdarzeniem, które wywołało uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia. Poszkodowany z reguły nie może w chwili wszczęcia procesu dochodzić wszystkich roszczeń, następstwa bowiem uszkodzenia ciała są najczęściej wielorakie i wywołują skutki, których dokładnie nie można określić ani przewidzieć. Swoistość szkód na osobie, które występują często po upływie dłuższego czasu, oraz nieprzekraczalny dziesięcioletni termin przedawnienia roszczeń majątkowych przemawiają za przyjęciem, że dochodząc określonych świadczeń odszkodowawczych powód może jednocześnie - na podstawie art. 189 k.p.c. - domagać się ustalenia odpowiedzialności pozwanego za ewentualną szkodę, jaka może wyniknąć dlań w przyszłości. Wskazując na korzyści płynące dla poszkodowanego z wyroku uwzględniającego powództwo o ustalenie, Sąd Najwyższy podkreślił, że zapobiega ono także trudnościom dowodowym związanym z upływem długiego czasu, ustalenie bowiem w sentencji wyroku odpowiedzialności dłużnika za szkody mogące powstać w przyszłości wiąże raz na zawsze sąd i strony, chyba że wyrok zawierający takie ustalenie zostanie obalony.

Powódka ma zatem interes prawny w żądaniu ustalenia odpowiedzialności za szkodę jaka może wyniknąć na jej zdrowiu w przyszłości na skutek zdarzenia z dnia 28 grudnia 2014 roku. Powódka nie wykazała natomiast, aby zachodziły przesłanki do ustalenia, że na zdrowiu powódki może w przyszłości wyniknąć szkoda na skutek zdarzenia z dnia 28 grudnia 2014 roku.Uwzględnienie powództwa w tym zakresie wymaga wykazania przez stronę powodową, która z faktu tego wywodzi skutki prawnego, że w przyszłości może powstać na jej osobie szkoda wynikająca ze zdarzenia z dnia 28 grudnia 2014 roku. Na podstawie opinii biegłego sądowego H. M. Sąd ustalił, że obecnie stan funkcji narządu ruchu można ocenić jako zadowalający. Stwierdzone ograniczenia ruchomości w stawach biodrowym prawym i nadgarstkowym prawym nie powodują istotnego upośledzenie ich funkcji. Dyskretne osłabienie siły mięśniowej kończyny dolnej prawej nie powinno ograniczać wydolności chodu. Opisane przez biegłego odchylenia od stanu prawidłowego w stawie biodrowym prawym i nadgarstkowym prawym pozostają w bezpośrednim związku z wypadkiem. Przebyte urazy okolicy stawu biodrowego prawego oraz nadgarstkowego prawego mogą być przyczyną wcześniejszego - niż w lewych jednoimiennych – wystąpienia zmian zwyrodnieniowych. Z opinii biegłego nie wynika, aby w przyszłości, na skutek wypadku, któremu powódka uległa w dniu 28 grudnia 2014 roku, ujawniły się dalsze skutki dla jej zdrowia. Przebyte urazy jedynie mogą być przyczyną wcześniejszego wystąpienia niż w stawach biodrowym lewym i nadgarstkowym prawym, zmian zwyrodnieniowych. Biegły nie wskazał natomiast, że istotnie zmiany te wystąpią. Nie sposób zatem ustalić, że urazy, jakich powódka doznała na skutek wypadku z dnia 28 grudnia 2014 roku, będą miały w przyszłości dalsze następstwa dla jej zdrowia.

Ustalenia faktyczne w sprawie Sąd poczynił na podstawie dowodów z dokumentów przedstawionych przez obydwie strony, które uznał za wiarygodne, albowiem nie zostały skutecznie zakwestionowane przez stronę przeciwną i nie naprowadzono wobec nich żadnych przeciwdowodów. Dowody z dokumentów w postaci dokumentacji lekarskiej znajdują nadto potwierdzenie w zeznaniach powoda w charakterze strony.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania wszystkich przesłuchanych w sprawie świadków oraz zeznania powódki w charakterze strony, ponieważ były one spójne i nie pozostawały w sprzeczności z dowodami z dokumentów.

Ustalenia faktyczne co do rozmiaru i zakresu obrażeń ciała doznanych przez powódkę urazów na skutek wypadku z dnia 28 grudnia 2014 roku, wynikłych z tego tytułu skutków zdrowotnych na zdrowiu powódki, ich wpływu na funkcjonowanie powódki w życiu codziennym i zawodowym, stopnia ich dolegliwości i możliwych następstw w przyszłości oraz ustalenia stopnia doznanego przez powódkę uszczerbku na zdrowiu w następstwie zaistniałego wypadku, Sąd poczynił na podstawie dowodu z opinii biegłego sądowego – specjalisty ortopedy – traumatologa H. M..

Sąd nie znalazł podstaw do pominięcia dowodu z opinii biegłego sądowego H. M.. Opinia biegłego podlega ocenie jak każdy środek dowodowy, jednak w oparciu o właściwe dla jej oceny na płaszczyźnie merytorycznej kryteria, które stanowią: poziom wiedzy biegłego, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania sformułowanego stanowiska, stopień stanowczości wyrażonych w niej ocen, zgodność z zasadami logiki i wiedzy powszechnej. Dowód z opinii biegłych podlega przy tym ocenie sądu, według mierników właściwych dla przedmiotu konkretnej opinii, a więc z punktu widzenia zgodności z zasadami logicznego rozumowania, wiedzy powszechnej, podstaw teoretycznych opinii wskazujących na wiedzę biegłego, sposobu formułowania opinii i jej wniosków, także ze względu na ich jednoznaczność i zgodność z postawionymi biegłym pytaniami, jednakże bez wnikania w ten zakres materii opinii, która wynika z wiedzy specjalistycznej biegłych. Jakkolwiek opinia biegłych jest oparta na wiadomościach specjalnych, to podlega ona ocenie sądu na podstawie całego zebranego w sprawie materiału, a zatem, na tle tego materiału, konieczne jest stwierdzenie, czy ustosunkowała się ona do wynikających z innych dowodów faktów mogących stanowić podstawę ocen w opinii zawartych oraz czy opierając się na tym materiale w sposób logiczny i jasny, przedstawia tok rozumowania prowadzący do sformułowanych w niej wniosków. Dowód z opinii biegłego ma charakter szczególny, jego specyfika wyraża się w tym, że sfera merytoryczna opinii kontrolowana jest przez sąd w istocie tylko w zakresie zgodności z zasadami logicznego myślenia, doświadczenia życiowego i wiedzy powszechnej. Odwołanie się przez sąd do tych kryteriów oceny stanowi wystarczające i należyte uzasadnienie przyczyn uznania opinii za rzetelną. Oznacza to również i to, że sąd nie ma kompetencji do czynienia ustaleń pozostających w sprzeczności ze stanowiskiem specjalistów, zwłaszcza w sytuacji gdy opinia jest jednoznaczna, przekonująca i odpowiednio umotywowana. Wskazać nadto należy, że opinia biegłych nie podlega, jak dowód na stwierdzenie faktów, weryfikacji w oparciu o kryterium prawdy i fałszu, lecz poprzez pozytywne lub negatywne uznanie wartości rozumowania zawartego w opinii. Jeśli więc opinia biegłego nie zawiera niejasności, wewnętrznych sprzeczności ani luk, oparta została na materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie, biegły w sposób należyty uzasadnił swoje wnioski (tj. w szczególności przedstawił tok swego rozumowania w sposób poddający się kontroli pod względem logiki), a konkluzje opinii są konkretne i przekonujące oraz wynikają z przeprowadzonych przez biegłego czynności (np. badań) oraz toku rozumowania, to brak jest podstaw do uznania takiej opinii za nieprzydatną dla rozstrzygnięcia sprawy i przeprowadzania na podstawie art. 286 k.p.c. dodatkowego dowodu z opinii innych biegłych lub uzupełniającej opinii przez tego samego biegłego tylko z tej przyczyny, że strona postępowania nie zgadza się z treścią opinii. Innymi słowy wnioski środka dowodowego w postaci opinii biegłego mają być jasne, kategoryczne i przekonujące dla sądu, jako bezstronnego arbitra w sprawie. Gdy opinia biegłego czyni zadość tym wymogom, a nadto biegły w istocie ustosunkował się do zgłoszonych zastrzeżeń, wyjaśniając znaczące dla istoty sprawy okoliczności, to nie zachodzi potrzeba dopuszczania dowodu z dalszej opinii biegłych.

Biegł H. M. sporządził opinię zgodnie z treścią postanowienia dowodowego w tym przedmiocie, a opinia ta, uzupełniona pismem z dnia 27 grudnia 2021 roku, nie zawiera braków ani sprzeczności. Istotne zaś okoliczności dotyczące jej przedmiotu, ustalone na podstawie załączonych do akt przez stronę powodową dokumentów oraz na podstawie badania powódki, są przedstawione w sposób nie budzący wątpliwości. Podniesione zaś przez pozwaną zarzuty do opinii zostały przez biegłego wyjaśnione w stopniu pozwalającym na przyjęcie, że sporządzona przez niego opinia jest jasna i nie zawiera twierdzeń i wniosków, które nie znajdowałyby oparcia w materiale dowodowym sprawy, w wiedzy i doświadczeniu zawodowym biegłego oraz zasadach logiki. Zawarte w jej treści wywody i wnioski pozwalają na prześledzenie toku rozumowania biegłego i ustalenie, że wyciągnięte wnioski są logicznie poprawne. Biegły wyjaśnił, na jakiej podstawie ustalił stopień trwałego uszczerbku na zdrowiu powódki, a także na jakiej podstawie poczynił ustalenia co do skutków wypadku i aktualnego stanu zdrowia powódki – na podstawie dokumentacji medycznej i badania powódki. Stąd też Sąd, mając na uwadze, że opinia została sporządzona zgodnie ze zleceniem, a także że jej treść wskazuje, że twierdzenia i wnioski biegłego znajdują oparcie w materiale dowodowym sprawy i nie stoją w sprzeczności z zasadami logiki, uznał opinię za przydatną do poczynienia ustaleń faktycznych w sprawie.

O kosztach procesu pomiędzy powódką a pozwaną Zakładami Usługowo – Produkcyjno – Handlowymi (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. Sąd orzekł na podstawie przepisu art. 100 k.p.c., który stanowi, że w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu.

Powódka poniosła następujące koszty procesu: 1 500 złotych tytułem opłaty od pozwu, 600 złotych tytułem zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego sądowego, 3 600 złotych tytułem wynagrodzenia pełnomocnika w osobie radcy prawnego oraz 17 złotych tytułem opłaty skarbowej za złożenie dokumentu pełnomocnictwa procesowego, czyli łącznie 5 717 złotych.

Pozwana poniosła następujące koszty procesu: 3 600 złotych tytułem wynagrodzenia pełnomocnika w osobie radcy prawnego oraz 17 złotych tytułem opłaty skarbowej za złożenie dokumentu pełnomocnictwa procesowego, czyli łącznie 3 617 złotych.

Żądanie pozwu zostało uwzględnione w zakresie kwoty stanowiącej 58 % dochodzonego roszczenia, wobec czego pozwana winna zwrócić powódce kwotę stanowiącą 58% poniesionych przez nią kosztów procesu, tj. kwotę 3 315,86 złotych (5 717 x 58% = 3 315,86 zł), a powódka winna zwrócić pozwanej kwotę stanowiącą równowartość 42 % poniesionych przez nią kosztów procesu, czyli kwotę 1 519,14 złotych (3 617 zł x 42% = 1 519,14 zł).

Mając powyższe na uwadze, Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powódki tytułem kosztów procesu kwotę 1 796,72 złotych (3 315,86 zł – 1 519,14 zł = 1 796,72 zł).

Sąd oddalił wniosek (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. o zasądzenie na jej rzecz od powódki kosztów procesu wg norm przepisanych, mając na uwadze treść przepisu art. 194 par. 1 k.p.c.

Przepis art. 109 par. 1 k.p.c. stanowi, że roszczenie o zwrot kosztów wygasa, jeśli strona najpóźniej przed zamknięciem rozprawy bezpośrednio poprzedzającej wydanie orzeczenia nie złoży sądowi spisu kosztów albo nie zgłosi wniosku o przyznanie kosztów według norm przepisanych. Jednakże o kosztach należnych stronie działającej bez adwokata, radcy prawnego lub rzecznika patentowego sąd orzeka z urzędu. Cytowany przepis rozróżnia dwie sytuacje procesowe strony, a mianowicie: kiedy działa ona przez zawodowego pełnomocnika (adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego) i kiedy strona działa sama lub przy pomocy niezawodowego pełnomocnika (np. małżonka, współuczestnika sporu, przedstawiciela organizacji pozarządowej itp.).W pierwszym wypadku przepis ustanawia prekluzję do żądania zwrotu kosztów postępowania. Cezurą czasową jest tutaj zamknięcie rozprawy bezpośrednio poprzedzającej wydanie orzeczenia kończącego postępowanie w danej instancji. W drugim wypadku sąd jest obowiązany do orzeczenia o kosztach z urzędu.

Przepis art. 194 par. 1 k.p.c. stanowi, że jeżeli okaże się, że powództwo nie zostało wniesione przeciwko osobie, która powinna być w sprawie stroną pozwaną, sąd na wniosek powoda lub pozwanego wezwie tę osobę do wzięcia udziału w sprawie. Osoba wezwana do udziału w sprawie na wniosek pozwanego może domagać się zwrotu kosztów wyłącznie od pozwanego, jeżeli okaże się, że wniosek był bezzasadny.

Osoba wezwana do udziału w sprawie na wniosek pozwanego, jeżeli okaże się, że wniosek o dopozwanie był bezzasadny, może zatem domagać się zwrotu kosztów wyłącznie od pozwanego. (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. została wezwana do udziału w sprawie w charakterze pozwanego na wniosek pozwanej Zakłady Usługowo – Produkcyjno – Handlowe (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S., a zatem może domagać się zwrotu kosztów procesu tylko i wyłącznie od tego podmiotu. Wniosku zaś o zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu od pozwanej, na wniosek której została dopozwana, do dnia zamknięcia rozprawy pozwana (...) Spółka Akcyjna w W. nie złożyła. Z uwagi na fakt, że (...) Spółka Akcyjna w W. była reprezentowana przez pełnomocników w osobach adwokatów i radców prawnych, brak było podstaw do orzeczenia o należnych jej kosztach procesu z urzędu, stosownie do treści przepisu art. 194 par. 1 zdanie drugie k.p.c.

O nieuiszczonych kosztach sądowych, na które składa się kwota 518,23 złotych tytułem wynagrodzenia wezwanego w sprawie biegłego sądowego, Sąd orzekł na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2020 roku, poz. 755 ze zm.). Zważywszy że przy rozstrzyganiu o obowiązku ponoszenia kosztów sądowych należy stosować zasady obowiązujące przy zwrocie kosztów procesu, kosztami tymi należało obciążyć każdą ze stron, w zakresie, w jakim sprawę przegrała. A zatem Sąd odpowiednio:

- w punkcie VI wyroku nakazał pobrać od powódki na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie kwotę stanowiącą 42% tych kosztów, tj. 217,66 złotych (518,23 zł x 42% = 217,66 zł),

- w punkcie VII wyroku nakazał pobrać od pozwanej Zakładów Usługowo – Produkcyjno – Handlowych (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie kwotę stanowiącą 58% tych kosztów, tj. 300,57 złotych (518,23 zł x 58% = 300,57 zł).

W powołaniu powyższej argumentacji orzeczono jak w sentencji.

Sędzia Małgorzata Janik-Białek