Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 czerwca 2020 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Małgorzata Woźniak-Zendran

Sędziowie: Dorota Goss-Kokot

Wiesława Stachowiak

Protokolant: Alicja Karkut

po rozpoznaniu w dniu 9 czerwca 2020 r. w Poznaniu na posiedzeniu niejawnym

sprawy A. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

o emeryturę górniczą

na skutek apelacji A. G.

od wyroku Sądu Okręgowego w Koninie

z dnia 18 października 2019 r. sygn. akt III U 444/18

oddala apelację.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 16.05.2018r. znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. Inspektorat w K. odmówił A. G. prawa do emerytury górniczej. Organ rentowy powołał się na przepisy art. 50a, art. 50c ust. 1 pkt 4, art. 50d ust. 1 oraz art. 115 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wskazując, że nie została spełniona konieczna przesłanka do przyznania prawa do górniczej emerytury jaką jest udokumentowanie wymaganych 25 lat pracy górniczej i równorzędnej z pracą górniczą, w tym co najmniej 15 lat pracy górniczej określonej w art. 50c ust. 1 ustawy emerytalnej.

Od powyższej decyzji odwołanie wniósł A. G. , domagając się jej zmiany i przyznania prawa do emerytury.

Pozwany organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy w Koninie, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, wyrokiem z dnia 18 października 2019 roku wydanym w sprawie o sygn. akt III U 444/18 oddalił odwołanie (punkt 1) i zasądził od odwołującego na rzecz pozwanego kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Powyższy wyrok zapadł w oparciu o następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

A. G., ur. (...), złożył w dniu 02.02.2018r. wniosek o przyznanie prawa do emerytury górniczej. We wniosku oświadczył, że nadal pozostaje w stosunku pracy z (...) K.. Zawnioskował również o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym za pośrednictwem Zakładu na dochody budżetu państwa.

Do wniosku ubezpieczony dołączył świadectwo wykonywania pracy górniczej i równorzędnej z pracą górniczą z dnia 26.01.2018r. wystawione przez (...) S.A., w którym pracodawca potwierdził, że A. G. jest tam zatrudniony od 01.03.1987r. do nadal. W świadectwie tym potwierdzono wykonywanie przez odwołującego w tym okresie stale i w pełnym wymiarze pracy górniczej określonej w art. 50c ust. 1 pkt 4 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych na stanowiskach według rozporządzenia MP i PS dnia 23.12.1994r.:

- od 01.03.1987r. do 18.02.1988r. - robotnik robót melioracyjnych i rekultywacji górniczej na odkrywce – zał. 2 pkt 25,

- od 01.12.1989r. do 30.11.1990r. - robotnik robót melioracyjnych i rekultywacji górniczej na odkrywce – zał. 2 pkt 25,

- od 01.05.1991r. do 31.07.1991r. – rzemieślnicy i inni robotnicy zatrudnieni stale na odkrywce przy wykonywaniu bieżących robót montażowych, konserwacyjnych i remontowych: ślusarze, spawacze, elektrycy, mechanicy, monterzy, wulkanizatorzy, automatycy, cieśle – zał. 2 pkt 32,

- od 01.05.1992r. do 31.07.1992r. – rzemieślnicy i inni robotnicy zatrudnieni stale na odkrywce przy wykonywaniu bieżących robót montażowych, konserwacyjnych i remontowych: ślusarze, spawacze, elektrycy, mechanicy, monterzy, wulkanizatorzy, automatycy, cieśle – zał. 2 pkt 32,

- od 01.05.1993r. do 31.07.1993r. – rzemieślnicy i inni robotnicy zatrudnieni stale na odkrywce przy wykonywaniu bieżących robót montażowych, konserwacyjnych i remontowych: ślusarze, spawacze, elektrycy, mechanicy, monterzy, wulkanizatorzy, automatycy, cieśle – zał. 2 pkt 32,

- od 01.05.1994r. do 31.07.1994r. – rzemieślnicy i inni robotnicy zatrudnieni stale na odkrywce przy wykonywaniu bieżących robót montażowych, konserwacyjnych i remontowych: ślusarze, spawacze, elektrycy, mechanicy, monterzy, wulkanizatorzy, automatycy, cieśle – zał. 2 pkt 32,

- od 01.05.1995r. do 31.07.1995r. – rzemieślnicy i inni robotnicy zatrudnieni stale na odkrywce przy wykonywaniu bieżących robót montażowych, konserwacyjnych i remontowych: ślusarze, spawacze, elektrycy, mechanicy, monterzy, wulkanizatorzy, automatycy, cieśle – zał. 2 pkt 32,

- od 01.05.1996r. do 31.07.1996r. – rzemieślnicy i inni robotnicy zatrudnieni stale na odkrywce przy wykonywaniu bieżących robót montażowych, konserwacyjnych i remontowych: ślusarze, spawacze, elektrycy, mechanicy, monterzy, wulkanizatorzy, automatycy, cieśle – zał. 2 pkt 32,

- od 01.05.1997r. do 31.07.1997r. – rzemieślnicy i inni robotnicy zatrudnieni stale na odkrywce przy wykonywaniu bieżących robót montażowych, konserwacyjnych i remontowych: ślusarze, spawacze, elektrycy, mechanicy, monterzy, wulkanizatorzy, automatycy, cieśle – zał. 2 pkt 32,

- od 01.05.1998r. do 31.07.1998r. – rzemieślnicy i inni robotnicy zatrudnieni stale na odkrywce przy wykonywaniu bieżących robót montażowych, konserwacyjnych i remontowych: ślusarze, spawacze, elektrycy, mechanicy, monterzy, wulkanizatorzy, automatycy, cieśle – zał. 2 pkt 32,

- od 01.06.1999r. do 31.12.1999r. – rzemieślnicy i inni robotnicy zatrudnieni stale na odkrywce przy wykonywaniu bieżących robót montażowych, konserwacyjnych i remontowych: ślusarze, spawacze, elektrycy, mechanicy, monterzy, wulkanizatorzy, automatycy, cieśle – zał. 2 pkt 32,

- od 01.06.2000r. do 28.02.2006r. – operator przenośników taśmowych na odkrywce i jego pomocnik – zał. 2 pkt 13,

- od 01.03.2006r. do 28.02.2009r. – zsypowy na odkrywce – zał. 2 pkt 31.

Ponadto w świadectwie tym pracodawca potwierdził wykonywanie przez A. G. w tym okresie stale i w pełnym wymiarze pracy górniczej, określonej w art. 50d ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych na stanowiskach wg rozporządzenia MPiPS z dnia 23.12.1994r.:

- od 01.03.2009r. do nadal – górnik kopalni odkrywkowej na odkrywce – zał. 3 pkt III/1.

W świadectwie tym pracodawca wymienił również pozostałe okresy pracy odwołującego w Kopalni:

- od 19.02.1988r. do 21.11.1989r. – służba wojskowa,

- od 22.11.1989r. do 30.11.1989r. – ustawowa przerwa po wojsku,

- od 01.12.1990r. do 30.04.1991r. – sortowniczy sortowni węgla,

- od 01.08.1991r. do 30.04.1992r. – sortowniczy sortowni węgla,

- od 01.08.1992r. do 30.04.1993r. – sortowniczy sortowni węgla,

- od 01.08.1993r. do 30.04.1994r. – sortowniczy sortowni węgla,

- od 01.08.1994r. do 30.04.1995r. – sortowniczy sortowni węgla,

- od 01.08.1995r. do 30.04.1996r. – sortowniczy sortowni węgla,

- od 01.08.1996r. do 30.04.1997r. – sortowniczy sortowni węgla,

- od 01.08.1997r. do 30.04.1998r. – sortowniczy sortowni węgla,

- od 01.08.1998r. do 31.05.1999r. – sortowniczy sortowni węgla,

- od 01.01.2000r. do 31.05.2000r. – sortowniczy sortowni węgla.

W świadectwie tym ujęto wzmiankę, że zostało ono wystawione na podstawie protokołu z Komisji Weryfikacyjnej z dnia 08.08.2016r., który dołączono do wniosku o emeryturę.

Z dokumentów tych wynikało, że Komisja Weryfikacyjna wszczęła postępowanie na wniosek A. G. dotyczący okresu zatrudnienia od 01.12.1990r. do 31.12.1998r. i od 01.06.1999r. do 31.12.1999r., który domagał się ustalenia, że w tym czasie wykonywał pracę zaliczaną do pracy górniczej. W trakcie postępowania Komisja przesłuchała świadków T. C. i J. S. oraz przeprowadziła też badanie istniejącej dokumentacji dotyczącej wnioskodawcy. Na tej podstawie Komisja ustaliła, że w okresie od 01.12.1990r. do 31.12.1998r. A. G. wykonywał pracę górniczą według załącznika 2 pkt 32 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23.12.1994r. średnio przez 3 miesiące – od 1 maja do 31 lipca każdego roku. Ponadto Komisja ustaliła, że w okresie od 01.06.1999r. do 31.12.1999r. A. G. wykonywał pracę górniczą na odkrywce według załącznika nr 2 pkt 32 do ww. rozporządzenia.

Do świadectwa wykonywania pracy górniczej wnioskodawca dołączył również załącznik do karty ewidencyjnej pracownika zawierający liczbę dniówek półtorakrotnych obejmującą okres od marca 2009r. do grudnia 2017r., w której wpisano w poszczególnych miesiącach liczbę dniówek, a także zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu i kartę zasiłkową.

W związku ze złożonym przez odwołującego wnioskiem o emeryturę ZUS wszczął postępowanie wyjaśniające z pracodawcą.

W toku trwającego postępowania wyjaśniającego pracodawca poinformował, że w okresie od 01.12.1990r. do 31.12.1998r. i od 01.06.1999r. do 31.12.1999r. odwołujący zajmował stanowisko robotnik załadunku węgla i brykietów, maszynista urządzeń sortowniczych, sortowniczy sortowni węgla w Oddziale (...) oraz że na wniosek pracownika wszczęto postępowanie przed komisją weryfikacyjną, która uznała, że pracownik średnio 3 miesiące w roku pracował przy rekultywacji terenów górniczych na odkrywkach kopalni. Natomiast w okresie od 01.03.1987r. do 18.02.1988r., od 01.12.1989r. do 30.11.1990r. zajmował stanowisko robotnik rekultywacji w Oddziale(...), a praca na tym stanowisku była pracą na zwałowisku wewnętrznym i zewnętrznym odkrywek. Pracodawca poinformował, że proces rekultywacji polega na wyrównywaniu terenu, budowie systemu odwodnienia zwałowiska i przygotowania terenu pod planowaną rekultywację w kierunku rekultywacji rolnej lub leśnej. Nadto zakład pracy wyjaśnił, że w okresie od 01.06.2000r. do 28.02.2006r. A. G. zajmował stanowisko robotnik przyuczony do zawodu, operator przenośników taśmowych na odkrywce w Oddziale (...) odkrywki L. (...), a operator przenośnika taśmowego swoje czynności wykonuje stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na odkrywkach kopalni w zakładzie ruchu górniczego. Pracodawca poinformował również, że w okresie od 01.03.2006r. do 28.02.2009r. ubezpieczony zajmował stanowisko operator załadowni węgla w Oddziale (...) odkrywki D. (...)1, a operator załadowni węgla jest pracownikiem obsługującym stację napędową układu KTZ lub załadowni węgla. Zakład pracy wyjaśnił ponadto, że w okresie od 01.03.2009r. do nadal zgodnie ze zmianą stanowiska zmienił się również zakres obowiązków odwołującego. Górnik kopalni odkrywkowej zajmuje się obsługą wszystkich maszyn górniczych w układzie koparka-taśmociąg-zwałowarka i nie można go przypisać do obsługi tylko jednego miejsca pracy, jednakże będąc zatrudnionym na tym stanowisku swoje obowiązki wykonuje stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na odkrywkach Kopalni w ruchu zakładu górniczego. Pracodawca przesłał również dokumenty potwierdzające zajmowane przez odwołującego stanowiska w okresach objętych protokołem posiedzenia komisji weryfikacyjnej, tj. od grudnia 1990r. do maja 2000r., a także dokumenty potwierdzające wykonywanie pracy górniczej w okresie od 01.03.1987r. do 28.02.2009r.

Po nadesłaniu dokumentów przez pracodawcę oraz po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego organ rentowy nie uwzględnił wnioskodawcy okresów zatrudnienia od 01.03.1987r. do 17.02.1988r., od 01.12.1989r. do 30.11.1990r., od 01.05.1991r. do 31.07.1991r., od 01.05.1992r. do 31.07.1992r., od 01.05.1993r. do 31.07.1993r., od 01.05.1994r. do 31.07.1994r., od 01.05.1995r. do 31.07.1995r., od 01.05.1996r. do 31.07.1996r., od 01.05.1997r. do 31.07.1997r., od 01.05.1998r. do 31.07.1998r., od 01.06.1999r. do 31.12.1999r., od 01.06.2000r. do 28.02.2006r., od 01.03.2006r. do 28.02.2009r. Ponadto ZUS nie uznał do ustalenia prawa do emerytury górniczej w wymiarze półtorakrotnym pracy górniczej od 01.03.2009r. do 26.01.2018r.

A. G. podjął pracę w (...) w K. od dnia 01.03.1987r. na stanowisku robotnik rekultywacji w Oddziale (...) i pracował na tym stanowisku do dnia 18.02.1988r. Proces rekultywacji polegał na przywróceniu wartości użytkowej i przyrodniczej terenów zdegradowanych przez prowadzenie robót górniczych przez Kopalnię. W tym okresie odwołujący zajmował się przygotowywaniem wyrobiska do zasypania, porządkowaniem terenu po odkrywce, tj. usuwaniem z terenu pozostałości metali, elementów gumowych po przenośnikach, wyrównywaniem terenu.

W okresie od 19.02.1988r. do 30.11.1989r. odwołujący odbywał zasadniczą służbę wojskową. Po odbyciu służby wojskowej, w dniu 01.12.1989r. powrócił do pracy w Kopalni na stanowisko robotnika rekultywacji w oddziale (...) i wykonywał te same obowiązki. Pracował na tym stanowisku do 30.11.1990r.

Od dnia 01.12.1990r. odwołującemu powierzono obowiązki sortowniczego sortowni węgla w Oddziale (...) który znajdował się poza odkrywką. Od tego dnia odwołujący pracował w brykietowni w M. i zajmował się dopilnowywaniem sortowni do produkcji węgla. W latach 1990 – 2000, na okres remontów, który przypadał w okresach letnich od czerwca do sierpnia wnioskodawca był delegowany do pracy do oddziału rekultywacji. Zajmował się rekultywowaniem zwałów zewnętrznych i wewnętrznych na odkrywce, m. in. równaniem terenu i obsadzaniem drzewkami.

Z dniem 01.02.1991r. A. G. został przeniesiony na stanowisko maszynisty urządzeń sortowniczych w oddziale (...) Jego stanowisko pracy określano również jako sortowniczy sortowni węgla. Zakres obowiązków odwołującego się nie zmienił. Nadal był w okresach letnich oddelegowywany do pracy do oddziału rekultywacji.

W związku z likwidacją Oddziału (...), w dniu 01.06.2000r. A. G. został przeniesiony na stanowisko robotnik przyuczony do zawodu w Oddziale (...). Pracował wówczas na bazie przenośników i wykonywał prace związane z montażem konstrukcji przenośników taśmowych.

W czerwcu 2000r. odwołujący uzyskał uprawnienia do wykonywania czynności operatora przenośników taśmowych wielkogabarytowych. W związku z powyższym w dniu 01.08.2000r. został przeniesiony na stanowisko operatora przenośników wielkogabarytowych. Wówczas odwołujący pracował na odkrywce L. i był odpowiedzialny za jeden przenośnik. Zajmował się obserwowaniem taśmociągu, jego kontrolą, konserwacją, czyszczeniem.

W październiku 2002 r. A. G. uzyskał uprawnienia do obsługi załadowni węgla.

W dniu 01.01.2005r. odwołujący został przeniesiony do Oddziału (...)1 i nadal pracował na stanowisku operatora przenośników taśmowych i wykonywał te same czynności.

Od dnia 01.03.2006r. odwołujący pracował natomiast na stanowisku operator załadowni węgla w Oddziale (...)Odkrywki D. (...)1. Zajmował się wówczas sypaniem węgla na wagony kolejowe.

Od dnia 01.03.2009r., po zmianie taryfikatora, stanowisko odwołującego określano jako starszy górnik kopalni odkrywkowej i nadal pracował w Oddziale (...)1. Nadal pracował na załadowni. Natomiast w dniu 08.02.2010r. odwołującego przeniesiono na oddział (...) a w dniu 01.04.2010r. odwołujący powrócił do pracy w oddziale (...)1. Pracując na tym stanowisku odwołujący zajmował się obsługą 4-5 przenośników węglowych, które częściowo znajdowały się we wkopie, a częściowo wychodziły na zewnątrz na załadownię. Zajmował się również obsługą wszystkich maszyn górniczych w ruchu zakładu górniczego.

Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego Sąd I instancji uznał odwołanie za nieuzasadnione.

Na wstępie rozważań prawnych Sąd Okręgowy wyjaśnił, że przedmiotem sporu w rozpoznawanej sprawie jest rozstrzygnięcie, czy praca odwołującego w Kopalni (...) w K. w okresach od 01.03.1987r. do 18.02.1988r., od 01.12.1989r. do 30.11.1990r., od 01.05.1991r. do 31.07.1991r., od 01.05.1992r. do 31.07.1992r., od 01.05.1993r. do 31.07.1993r., od 01.05.1994r. do 31.07.1994r., od 01.05.1995r. do 31.07.1995r., od 01.05.1996r. do 31.07.1996r., od 01.05.1997r. do 31.07.1997r., od 01.05.1998r. do 31.07.1998r., od 01.06.1999r. do 31.12.1999r., od 01.06.2000r. do 28.02.2009r. jest pracą górniczą, a praca w okresie od 01.03.2009r. do nadal jest pracą górniczą przodkową, co w konsekwencji skutkowałoby przyznaniem mu prawa do emerytury górniczej.

Kolejno Sąd I instancji przedstawił podstawę prawną swojego rozstrzygnięcia, przytaczając treść art. 50a ust. 1 i 2, art. 50c ust. 1 pkt 4, art. 50d ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994r. w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty.

Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, że z brzmienia art. 50c ust. 1 pkt 4 ustawy o emeryturach i rentach wynika, że w jego rozumieniu pracą górniczą jest wyłącznie zatrudnienie przy pracach bezpośrednio łączących się z procesami związanymi z wydobywaniem kopalin, polegającymi na pozyskiwaniu złóż siarki i węgla brunatnego na odkrywce, a więc zatrudnienie przy pracach ściśle górniczych, do których zaliczono roboty górnicze przy urabianiu i ładowaniu (w tym strzałowe i odwadniające), roboty transportowe przy przewozie nadkładu i złoża, miernicze oraz bieżące prace konserwacyjne utrzymujące sprawność techniczną agregatów i urządzeń wydobywczych. Zatem nie każda praca w kopalni węgla brunatnego, która funkcjonalnie związana jest z eksploatacją odkrywki, jest pracą górniczą, uprawniającą do emerytury górniczej. Analiza pracy górniczej, powinna się koncentrować na ustawowych warunkach pracy górniczej określonych w art. 50c ustawy emerytalnej, a nie na samej nazwie stanowiska (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2011r., sygn. I UK 320/10, LEX 811824; Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 2012r., sygn. I UK 290/11, OSNP 2013/1-2/16).

Praca wykonywana na stanowisku wymienionym w wykazie stanowiącym załącznik nr 2 do w/w rozporządzenia stanowi pracę górniczą uprawniającą do emerytury górniczej tylko wówczas, gdy odpowiada rodzajowi pracy określonemu w art. 50c ust. 1 pkt 4 ustawy emerytalnej (vide: wyrok Sądu Najwyższego z 3.02.2012r., I UK 290/11, OSNP 2013/1-2/16).

Art. 50d ust. 3 ustawy emerytalnej zawiera delegację ustawową do wydania rozporządzenia określającego szczegółowo stanowiska pracy, na których zatrudnienie zalicza się w myśl ust. 1 i 2 w wymiarze półtorakrotnym. Rozporządzenie takie nie zostało wydane i z mocy art. 194 ustawy obowiązuje nadal wykaz stanowisk zawarty w załączniku nr 3 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 r. w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty.

Wykaz stanowisk pracy zaliczanej do pracy w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub z tytułu pracy w kopalniach węgla brunatnego określony jest w części III.

Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, że z treści art. 50d ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach wynika, że nie każda praca wykonywana na odkrywce, nawet jeżeli odbywa się ona w obrębie przodków eksploatacyjnych na stanowiskach określonych w powyższym rozporządzeniu z 23 grudnia 1994r. powinna być kwalifikowana jako zaliczana w wymiarze półtorakrotnym.

Nie można bowiem dokonywać wykładni przepisów rozporządzenia w oderwaniu od unormowania ustawowego, albowiem z powodu ogólności opisu wskazanego stanowiska pracy- prowadziłoby to do sytuacji, że każdą pracę górnika kopalni odkrywkowej pełnionej na terenie wyrobiska (odkrywki) należałoby uwzględniać w wymiarze półtorakrotnym. Z tego wniosek, że jako prace wymienione w załączniku nr 3 mogą być uznane jedynie takie czynności wykonywane przez górnika, które bezpośrednio związane są z wykonywaniem czynności w przodkach przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz przy głębieniu szybów i robotach szybowych. Z kolei, pojęcie "inne prace w przodku" musi wiązać się z bezpośrednim i zasadniczym procesem produkcyjnym zakładu górniczego, polegającym na urobku i wydobywaniu kopalin. Dla oceny, czy ubezpieczony pracował na stanowisku uprawniającym, przy ustalaniu prawa do emerytury górniczej, do przeliczenia spornego okresu pracy w wymiarze półtorakrotnym, istotne znaczenie miał zatem przede wszystkim rodzaj powierzonej mu pracy (rzeczywiście wykonywanych zadań pracowniczych) (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 28.06.2013r., III AUa 1952/12, LEX 1363249; Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 16.04.2014r., III AUa 1121/13, LEX 1466772; Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11.02.2011 r., I UK 236/09, LEX nr 585722).

W analizowanej sprawie nie ulega wątpliwości, że wnioskodawca ubiega się o przyznanie prawa do emerytury górniczej, a sporna pozostawała jedynie przesłanka wykazania okresu co najmniej 25 lat pracy górniczej i pracy równorzędnej. W przedmiotowej sprawie nie było bowiem sporne, że wnioskodawca z dniem (...) ukończył (...) lat, jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego i wnosi o przekazanie środków zgromadzonych w OFE na dochody budżetu państwa.

Sporny był m.in. okres zatrudnienia w (...) K. od 01.03.1987r. do 18.02.1988r. i od 01.12.1989r. do 30.11.1990r., kiedy ubezpieczony wykonywał pracę na stanowisku robotnika rekultywacji. Odwołujący zajmował się wówczas przywracaniem wartości użytkowej i przyrodniczej terenów zdegradowanych przez prowadzenie robót górniczych przez odkrywkowy zakład górniczy. Wstępna rekultywacja, polegająca na wyrównywaniu terenu, uregulowaniu stosunków wodnych, prowadzona była przy pomocy ciężkiego sprzętu, natomiast przygotowanie podłoża pod planowane zalesienie lub inne roboty rolnicze wykonywane było przez pracowników oddziału, którzy ręcznie usuwali pozostałości konstrukcji przenośników i taśm oraz wyrównywali teren.

Zdaniem Sądu I instancji prace, jakie wykonywał wnioskodawca w ww. spornym okresie mieszczą się w definicji pojęcia pracy górniczej. Za pracę górniczą uważa się bowiem zatrudnienie na odkrywce przy ręcznym lub zmechanizowanym urabianiu, ładowaniu oraz przewozie nadkładu i złoża, przy pomiarach w zakresie miernictwa górniczego oraz przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń wydobywczych, a także w kopalniach otworowych siarki oraz w przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących roboty górnicze dla kopalń siarki i węgla brunatnego, na stanowiskach określonych w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki i ministrem właściwym do spraw gospodarki złożami kopalin. Z okoliczności sprawy wynika, że wnioskodawca w przedmiotowym okresie wykonywał prace robotnika robót rekultywacji na odkrywce w Oddziale (...) i stanowisko takie zostało ujęte w rozporządzeniu MPiPS z dnia 23.12.1994r. w sprawie określania niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury i renty w załączniku nr 2 pkt 25, tj. robotnik robót melioracyjnych i rekultywacji górniczej na odkrywce. Zatem praca odwołującego powinna być uznana za pracę górniczą liczoną w wymiarze pojedynczym do emerytury górniczej.

Sporne były również okresy zatrudnienia od 01.05.1991r. do 31.07.1991r., od 01.05.1992r. do 31.07.1992r., od 01.05.1993r. do 31.07.1993r., od 01.05.1994r. do 31.07.1994r., od 01.05.1995r. do 31.07.1995r., od 01.05.1996r. do 31.07.1996r., od 01.05.1997r. do 31.07.1997r., od 01.05.1998r. do 31.07.1998r., od 01.06.1999r. do 31.12.1999r. Komisja Weryfikacyjna ustaliła, że w tych okresach odwołujący był oddelegowany z brykietowni do prac pomocniczych na odkrywce.

Sąd Okręgowy wskazał jednak, że ustalenia Komisji Weryfikacyjnej budzą wątpliwości zarówno co do okresu takiej pracy, jak i jej stałego charakteru. Zeznania świadków są bowiem w tym zakresie ogólnikowe i jakkolwiek sam fakt możliwości takiego oddelegowania wnioskodawcy można uznać za udowodniony, to już okres trwania takiej pracy budzi wątpliwości. Ponadto, jak wynika z zeznań świadków, odwołujący w tych okresach zajmował się zalesianiem terenów na odkrywce. Z uwagi na warunki wykonywania takiej pracy i stopień bezpieczeństwa wpływający na obciążenie fizyczne i psychiczne, charakter tych prac nie może równać się z pracą górniczą na stanowiskach wymienionych w załączniku nr 2 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23.12.1994r. i w związku z powyższym nie można tych okresów zaliczyć do pracy górniczej.

Sąd Najwyższy już wielokrotnie akcentował, iż przepisy normujące nabywanie prawa do emerytury górniczej muszą być wykładane ściśle, a dla oceny charakteru pracy górniczej nie mogą mieć decydującego znaczenia protokoły komisji weryfikacyjnej kwalifikujące określone zatrudnienie jako pracę górniczą (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16 marca 2011r., I UK 331/10, LEX 811826 czy z dnia 21 lutego 2012r., I UK 295/11, OSNP 2013/3-4/38).

Dokonana przez pracodawcę w świadectwie wykonywania pracy górniczej z dnia 23.03.2018r. kwalifikacja zajmowanego przez pracownika stanowiska, podobnie jak jego określenie w protokole komisji weryfikacyjnej z dnia 18.08.2016r., nie przesądza zatem o zaliczeniu zatrudnienia na danych stanowiskach do pracy górniczej. O uznaniu pracy za pracę górniczą w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach, nie decyduje bowiem treść tych dokumentów, ale charakter czynności faktycznie wykonywanych przez pracownika (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 25.03.1998r., II UKN 570/97, OSNP 1999/6/213; z dnia 22.03.2001r., II UKN 263/00, LEX 387308 ; z dnia 2.06.2010 r., I UK 25/10, LEX 621137).

W konsekwencji, ani rozporządzenie wykonawcze do ustawy, ani tym bardziej wewnętrzne zarządzenia pracodawcy nie mogą przyznawać ubezpieczonym większych uprawnień, niż uczynił to ustawodawca. Przepisy ustawy o emeryturach i rentach stanowią pozycję wyjściową do oceny zasadności roszczeń emerytalnych wnioskodawcy.

Treść protokołu komisji weryfikacyjnej musi bowiem pozostawać w zgodzie z pozostałymi dowodami w sprawie, a w niniejszej sprawie brak jest możliwości zakwalifikowania czynności wnioskodawcy ze spornego okresu, jako pracy górniczej w rozumieniu powołanych wyżej przepisów.

Ponadto sporny był również okres zatrudnienia w (...) K. od 01.06.2000r. do 31.07.2000r., kiedy ubezpieczony wykonywał pracę na stanowisku robotnika przyuczonego do zawodu. W tym okresie odwołujący pracował na bazie i wykonywał prace związane z montażem konstrukcji przenośników taśmowych. Praca na bazie nie może być zakwalifikowana jako praca na odkrywce. Wprawdzie nie ma legalnej definicji odkrywki, ale nie budzi wątpliwości, że pod pojęciem "zatrudnienie na odkrywce" chodzi o zatrudnienie w terenie, gdzie prowadzone jest wydobycie i transport złoża. Zatrudnienie na bazie nie spełnia tych wymogów, nawet jeśli jest to praca wykonywana dla potrzeb tego wydobycia. W związku z powyższym okres ten nie może być zaliczony do pracy górniczej.

Ponadto sporny był okres od 01.08.2000r. do 28.02.2006r. Odwołujący pracował wówczas jako operator przenośników taśmowych i zajmował się obsługą przenośników, które transportowały urobek z przodków do załadowni. Zdaniem Sądu Okręgowego, prace jakie wykonywał wnioskodawca w ww. spornym okresie mieszczą się w definicji pojęcia pracy górniczej. Z okoliczności sprawy wynika, że wnioskodawca uzyskał uprawnienia do obsługi przenośników i w przedmiotowym okresie wykonywał prace operatora przenośników wielkogabarytowych na odkrywce w Oddziale (...) L. i stanowisko takie zostało ujęte w rozporządzeniu MPiPS z dnia 23.12.1994r. w sprawie określania niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury i renty w załączniku nr 2 pkt 13, tj. operator przenośników taśmowych na okrywce i jego pomocnik. Zatem praca odwołującego z tego okresu powinna być uznana za pracę górniczą liczoną w wymiarze pojedynczym do emerytury górniczej.

Nadto sporny był okres zatrudnienia odwołującego w (...) K. od 01.03.2006r. do 28.02.2009r., kiedy ubezpieczony wykonywał pracę na stanowisku operatora załadowni węgla. Z. stanowi ostatni punkt układu koparka-taśmociąg-zwałowarka. Odwołujący zajmował się ładowaniem węgla z przenośników na wagony. Zdaniem Sądu I instancji, jego praca była pracą górniczą, która odpowiadała stanowisku określonemu w załączniku nr 2 pkt 31 rozporządzenia MPiPS z dnia 23.12.1994r., tj. zsypowy na okrywce. Okres ten powinien być ujęty jako okres pracy górniczej liczonej w wymiarze pojedynczym do emerytury górniczej.

W przedmiotowej sprawie sporne było również to, czy w okresie od 01.03.2009r. A. G. wykonywał pracę górniczą w przodku. Odwołujący pracował wówczas na stanowisku starszego górnika kopalni odkrywkowej i zajmował się obsługą przenośników węglowych oraz obsługą wszystkich maszyn górniczych w ruchu zakładu górniczego.

Zdaniem Sądu I instancji, tego okresu pracy nie można jednak zaliczyć do pracy przodkowej. Zgodnie bowiem z art. 50d ust. 1 przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury pracownikom zatrudnionym pod ziemią oraz w kopalniach siarki lub węgla brunatnego zalicza się w wymiarze półtorakrotnym okresy pracy w przodkach bezpośrednio przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy innych pracach przodkowych, przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz przy głębieniu szybów i robotach szybowych. Jak wynika z przeprowadzonego postępowania dowodowego, A. G. zajmował się w tym okresie obsługą różnych maszyn górniczych, nie tylko podstawowych. Nie była to zatem praca wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy bezpośrednio w przodku na maszynach podstawowych i wobec powyższego Sąd Okręgowy uznał, że ten okres pracy winien być zaliczony do pracy górniczej liczonej w wymiarze pojedynczym do emerytury górniczej.

W ocenie Sądu I instancji przeprowadzone postępowanie dowodowe, a zwłaszcza zeznania świadków oraz opinia biegłego sądowego w zakresie górnictwa odkrywkowego, potwierdziło, że odwołujący w spornych okresach zatrudnienia w (...) od 01.03.1987r. do 18.02.1988r., od 01.12.1989r. do 30.11.1990r. i od 01.08.2000r. do nadal wykonywał pracę górniczą liczoną w wymiarze pojedynczym, natomiast w okresie od 01.12.1990r. do 31.05.2000r. nie wykonywał pracy górniczej.

Biegły przedstawił w niniejszej sprawie wyczerpujące uzasadnienie swego stanowiska. Opinia biegłego stanowiąca podstawę rozstrzygnięcia, spełnia kryteria, które opinia biegłych powinna spełniać tj. logiczności, spójności, odpowiedzi na postawione tezy dowodowe. Zwrócić należy uwagę, że dowód z opinii biegłego ma charakter specyficzny, a jego ocena powinna być dokonywana z punktu widzenia fachowości osób, które ją sporządziły, dokładności przeprowadzonych analiz, a także trafności uzasadnienia. Ugruntowanym w orzecznictwie jest pogląd, że z istoty i celu dowodu z opinii biegłego wynika, że jeśli rozstrzygnięcie wymaga wiadomości specjalnych, dowód z opinii jest konieczny. W takim zaś wypadku Sąd nie może poczynić ustaleń sprzecznych z opinią biegłego, jeśli jest ona prawidłowa i jeżeli odmienne ustalenia nie mają oparcia w pozostałym materiale dowodowym (vide: wyrok Sądu Najwyższego z 27 listopada 1974r., II CR 748/74 LEX nr 7618, Wyrok Sądu Apelacyjnego z Białymstoku z dnia 20 maja 2016 r., sygn. I ACa 75/16, LEX nr 2061933).

Nawet jednak po uwzględnieniu okresów pracy uznanych dodatkowo przez Sąd I instancji, tj.od 01.03.1987r. do 18.02.1988r., od 01.12.1989r. do 30.11.1990r. i od 01.08.2000r. do nadal, jako okresów pracy górniczej liczonej w wymiarze pojedynczym, ubezpieczony nie legitymuje się wymaganym 25 letnim okresem pracy górniczej i równorzędnej z pracą górniczą, jaki jest wymagany do nabycia prawa do emerytury górniczej. Należy więc uznać, że odwołanie A. G. jest nieuzasadnione.

W konsekwencji – na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. – Sąd Okręgowy oddalił odwołanie i orzekł jak w punkcie 1 wyroku.

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd I instancji orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia z dnia 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz.U.2018.265) (pkt 2 wyroku).

Od powyższego wyroku apelację wywiódł wnioskodawca, zaskarżając go w całości.

Zaskarżonemu orzeczeniu apelujący zarzucił:

1.  niewłaściwe zastosowanie przepisów prawa materialnego, ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych tj. 50a, 50c ust. 1 pkt 4 poprzez błędną ich wykładnię i niewłaściwie zastosowanie do stanu faktycznego niniejszej sprawy, co skutkowało przyjęciem przez Sąd I instancji, iż praca Odwołującego w spornym okresie nie była pracą górniczą lub równorzędną z pracą górniczą;

2.  niewłaściwe zastosowanie przepisów prawa materialnego, ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych tj. 50d ust. 1 pkt 1 oraz 51 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej poprzez błędną ich wykładnię i niewłaściwie zastosowanie do stanu faktycznego niniejszej sprawy, co skutkowało przyjęciem przez Sąd Okręgowy, iż praca Odwołującego w spornym okresie nie była pracą w przodku liczoną półtorakrotnie co skutkowało odmową zastosowania przelicznika 1,8 o którym mowa w art. 51 ust 1 pkt 2 w/w ustawy;

3.  naruszenie przepisu art. 120 ust. 3 ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. 1967 Nr 44 poz. 220 z dnia z dnia 21 listopada 1967 r.) poprzez jego nie zastosowanie i nie zaliczenie Odwołującemu okresu odbywania zasadniczej służby wojskowej do okresu pracy górniczej;

4.  naruszenie przepisów prawa procesowego tj. art. 233 § 1 k.p.c., poprzez błędną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego i ustalenie że:

a.  Odwołujący w spornych okresach od 01.05.1991r. do 31.07.1991r., od 01.05.1992r. do 31.07.1992r., od 01.05.1993r. do 31.07.1993r., od 01.05.1994r. do 31.07.1994r., od 01.05.1995r. do 31.07.1995r., od 01.05.1996r. do 31.07.1996r., od 01.05.1997r. do 31.07.1997r., od 01.05.1998r. do 31.07.1998r., od 01.06.1999r. do 31.12.1999r. nie wykonywał pracy zgodnie z art. 50c ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w związku z załącznikiem numer 2 pkt 25 Rozporządzenia MPiPS z dnia 23 grudnia 1994r. (dalej również Rozporządzenie) podczas, gdy ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż Odwołujący był oddelegowywany do wykonywania pracy na wyżej wskazanym stanowisku;

b.  Odwołujący w okresie od 01.06.2000r. do 31.07.2000r. nie wykonywał pracy zgodnie z art. 50c ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w związku z załącznikiem numer 2 pkt 13 Rozporządzenia MPiPS z dnia 23 grudnia 1994r. podczas, gdy ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, iż Odwołujący pracował wówczas na odkrywce i wykonywał pracę górniczą;

c.  Odwołujący w okresie od 01.03.2009r. do 26.01.2018r. nie wykonywał pracy górniczej w wymiarze półtorakrotnym na stanowisku górnik kopalni odkrywkowej na odkrywce zgodnie z załącznikiem nr. 3 cz. III pkt 1, kiedy z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż Odwołujący wykonywał obowiązki zgodne z wyżej wskazanym stanowiskiem;

5.  naruszenie prawa procesowego tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez naruszenie zasad logicznego rozumowania oraz zasad doświadczenia życiowego poprzez nie danie wiary zeznaniom świadka K. P., pomimo to że Pan K. P. był bezpośrednim przełożonym Odwołującego, pracował z nim na jednej zmianie i miał bieżącą wiedzę dotyczącą tego jaką pracę wykonywał Pan A. G..

Wskazując na powyższe zarzuty apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uznanie, iż ubezpieczony A. G. w spornych okresach wykonywał niezmiennie pracę górniczą oraz pracę górniczą bezpośrednio w przodku tj. zgodnie z art. 50c oraz 50d ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. nr 162, poz. 1118 ze zmianami) w związku z załącznikiem nr 2 pkt 25 oraz 13 i załącznikiem nr 3, dział III poz. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994r. (Dz. U. z dnia 11 stycznia 1995), a w związku z tym o uwzględnienie jego odwołania, zaliczenie do okresu pracy górniczej zasadniczej służby wojskowej odbytej w okresie od 19.02.1988r. do 21.11.1989r. oraz zasądzenie od organu rentowego na rzecz odwołującego kosztów postępowania za dwie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, a ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja wnioskodawcy nie zasługiwała na uwzględnienie.

Na wstępie Sąd Apelacyjny wskazuje, że środek zaskarżenia złożono po 07.11.2019r., nie zawierając w jego treści wniosku o rozpoznanie sprawy na rozprawie, co skutkowało wydaniem wyroku na posiedzeniu niejawnym, zgodnie z brzmieniem art. 374 k.p.c.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd I instancji przeprowadził prawidłowe postępowanie dowodowe, a zebrany materiał poddał wszechstronnej ocenie z zachowaniem granic swobodnej oceny dowodów przewidzianej przez art. 233 § 1 k.p.c. Na tej podstawie Sąd Okręgowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne i rozważania prawne, które tutejszy Sąd w pełni podziela i przyjmuje za własne- bez potrzeby ponownego ich przytaczania.

W świetle powyższego zarzuty apelacji nie mogły prowadzić do zmiany wyroku.

Spór stron sprowadzał się do ustalenia, czy odwołujący A. G. wykazał wymagany, 25-letni staż pracy górniczej lub równorzędnej, w tym co najmniej 15-letni staż pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, co uzasadniałoby przyznanie mu prawa do emerytury górniczej w wieku 50 lat.

Przesłanki warunkujące przyznanie prawa do emerytury górniczej określone zostały w art. 50a ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2018 r. poz. 1270 ze zm.), który stanowi, że górnicza emerytura przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki: (1) ukończył 55 lat życia; (2) ma okres pracy górniczej wynoszący łącznie z okresami pracy równorzędnej co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 10 lat pracy górniczej określonej w art. 50c ust. 1; (3) nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego albo złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

W myśl art. 50a ust. 2 cyt. ustawy, wiek emerytalny wymagany od pracowników: kobiet mających co najmniej 20 lat, a mężczyzn co najmniej 25 lat pracy górniczej i równorzędnej, w tym co najmniej 15 lat pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. 1, wynosi 50 lat.

Przy ustalaniu prawa do emerytury górniczej uwzględnia się okresy pracy górniczej i pracy równorzędnej z pracą górniczą, będące okresami składkowymi lub nieskładkowymi w rozumieniu ustawy, z tym że okresy pracy górniczej i pracy równorzędnej z pracą górniczą uwzględnia się, jeżeli praca ta wykonywana była co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy (art. 50b ustawy o emeryturach i rentach z FUS).

Przepisy art. 50c ust. 1 i ust. 2 wskazanej ustawy precyzują natomiast, jakie zatrudnienie uznaje się za pracę górniczą, a jakie za pracę równorzędną z pracą górniczą. W myśl art. 50c ust. 1 pkt 4 (bo tylko on mógł mieć znaczenie dla rozstrzygnięcia co do istoty sprawy), za pracę górniczą uważa się zatrudnienie na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego przy ręcznym lub zmechanizowanym urabianiu, ładowaniu oraz przewozie nadkładu i złoża, przy pomiarach w zakresie miernictwa górniczego oraz przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń wydobywczych, a także w kopalniach otworowych siarki oraz w przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących roboty górnicze dla kopalń siarki i węgla brunatnego, na stanowiskach określonych w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki i ministrem właściwym do spraw Skarbu Państwa.

Wykaz stanowisk pracy, na których zatrudnienie na odkrywce w kopalniach węgla brunatnego oraz przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących roboty górnicze dla kopalń węgla brunatnego uważa się za pracę górniczą, zawiera załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23.12.1994r. w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty (§ 2) (Dz. U. z 1995r. Nr 2 poz. 8). Z kolei załącznik nr 3 do powołanego rozporządzenia wskazuje stanowiska pracy, na których okresy pracy zalicza się w wymiarze półtorakrotnym. Rozporządzenie to zachowało moc na podstawie art. 194 ustawy o emeryturach i rentach FUS w zakresie, w jakim jego przepisy nie są sprzeczne z przepisami tej ustawy.

Rację ma przy tym Sąd I instancji podkreślając, że o uznaniu pracy za pracę górniczą w rozumieniu art. 50c ust. 1 pkt 4 ustawy emerytalnej decyduje rodzaj faktycznie wykonywanej pracy, odpowiadający wymaganiom ustawowym (por. wyroki SN z dnia 25 marca 1998 r., II UKN 570/97, OSNAPiUS 1999 nr 6, poz. 213; z dnia 22 marca 2001 r., II UKN 263/00, OSNAPiUS 2002 nr 22, poz. 553; z dnia 2 czerwca 2010 r., I UK 25/10, LEX nr 621137).

Co jednak nie mniej istotne, a co pomija apelujący, to nie przepisy ww. rozporządzenia oraz jego załączników decydują o rozumieniu pracy górniczej, a wyłącznie treść ustawy. Analizy i kwalifikacji takiej pracy nie można rozpoczynać i prowadzić przyjmując za nadrzędny przepis wykonawczy do ustawy.

Rozporządzenie wykonawcze nie może bowiem dawać więcej uprawnień niż wynika to z przepisów ustawy, które winny stanowić podstawę wyjściową do oceny czy dana praca może być uznana za pracę górniczą (por. stanowisko SN wyrażone w wyrokach z dnia 8 kwietnia 2010 r., I UK 337/09, Legalis, oraz z dnia 28 kwietnia 2010 r., I UK 339/09, Legalis).

Jak podkreślił przy tym Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 maja 2010 r., I UK 30/10 (LEX nr 590314), a tut.Sąd stanowisko to w pełni podziela, nie każda praca w kopalni węgla brunatnego, która funkcjonalnie związana jest z eksploatacją odkrywki, jest pracą górniczą uprawniającą do emerytury górniczej. To, co stanowi pracę górniczą uprawniającą do emerytury górniczej, określa ustawa. Analiza w ocenie pracy górniczej powinna koncentrować się na ustawowych warunkach pracy górniczej (pojęciu tej pracy), a nie na samej nazwie stanowiska. Natomiast punktem wyjścia w ocenie pracy górniczej nie może być przepis wykonawczy do ustawy, gdyż określa on właśnie jedynie nazwę stanowiska. Sama nazwa stanowiska nie ma znaczenia, jeżeli nie wiąże się z nim rzeczywiste wykonywanie pracy górniczej, czyli tej określonej w ustawie. Przepis wykonawczy rozporządzenia nie definiuje pracy górniczej i dlatego jego wykładnia nie może zmieniać ani rozszerzać ustawowej definicji pracy górniczej.

W rozpoznawanej sprawie pozwany organ rentowy zaliczył do stażu pracy górniczej jedynie okres od 1 marca 2009 r. do 26 stycznia 2018 r. w wymiarze pojedynczym, czyli 8 lat, 10 miesięcy i 21 dni, odmawiając zaliczenia w wymiarze półtorakrotnym okresu pracy od 1 marca 2009 r. do 26 stycznia 2018 r. oraz uznania pozostałych wskazywanych okresów pracy za pracę górniczą.

Rzeczą sądu było zatem ustalenie czy czynności wykonywane na przywołanych powyżej stanowiskach w istocie stanowiły pracę górniczą w rozumieniu art. 50c ust. 1 pkt 4 ustawy emerytalnej, tj. na odkrywce węgla brunatnego przy pracach bezpośrednio łączących się z procesami związanymi z wydobywaniem kopalin, polegającymi na ręcznym lub zmechanizowanym urabianiu, ładowaniu oraz przewozie nadkładu i złoża, przy pomiarach w zakresie miernictwa górniczego oraz przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń wydobywczych, a także czy w okresie od 1 marca 2009 r. do 26 stycznia 2018 r. praca odwołującego stanowiła kwalifikowaną pracę górniczą w rozumieniu art. 50d ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej, czyli polegającą na wykonywaniu czynności w przodku bezpośrednio przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy innych pracach przodkowych, przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach.

Mając na względzie rozważania jak na wstępie, wbrew zarzutom apelacji, za w pełni uzasadnione należy uznać stanowisko Sądu I instancji , który przyjął, iż wnioskodawca pracę górniczą w rozumieniu art. 50c ust. 1 pkt 4 ustawy emerytalnej wykonywał nadto w okresie , prócz uznanego w zaskarżonej decyzji, od 1 marca 1987 r. do 18 lutego 1988 r. i od 1 grudnia 1989 r. do 30 listopada 1990 r. (łącznie 1 rok, 11 miesięcy i 18 dni) na stanowisku robotnika rekultywacji, od 1 sierpnia 2000 r. do 28 lutego 2006 r. (5 lat i 7 miesięcy) na stanowisku operatora przenośników taśmowych oraz od 1 marca 2006 r. do 28 lutego 2009 r. (3 lata) na stanowisku operatora załadowni węgla.

Brak jest natomiast podstaw, jak wiarygodnie uzasadnił Sąd Okręgowy, nie naruszając reguł określonych w art.233§1 kpc, do uznania za pracę górniczą w rozumieniu powołanych wyżej przepisów, pozostałych okresów zatrudnienia: od 1 maja 1991 r. do 31 lipca 1991 r., od 1 maja 1992 r. do 31 lipca 1992 r., od 1 maja 1993 r. do 31 lipca 1993 r., od 1 maja 1994 r. do 31 lipca 1994 r., od 1 maja 1995 r. do lipca 1995 r., od 1 maja 1996 r. do 31 lipca 1996 r., od 1 maja 1997 r. do 31 lipca 1997 r., od 1 maja 1998 r. do 31 lipca 1998 r., od 1 czerwca 1999 r. do 31 grudnia 1999 r., od 1 czerwca 2000 r. do 31 lipca 2000 r.

Także za zasadne uznać należy stanowisko Sądu Okręgowego odmawiające zaliczenia okresu pracy górniczej od 1 marca 2009 r. do 26 stycznia 2018 r. w wymiarze półtorakrotnym.

Słusznie bowiem podkreślił Sąd I instancji, że zgodnie z ugruntowanym w orzecznictwie poglądem, który tut.Sąd również w całości niezmiennie podziela, praca wykonywana na stanowisku wymienionym w wykazie stanowiącym załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 r.,stanowi pracę górniczą uprawniającą do emerytury górniczej tylko wówczas, gdy odpowiada rodzajowi pracy określonemu w art. 50c ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, tj. jeżeli spełnia ona kryteria miejsca wykonywania pracy i jej charakteru.

Zatem w realiach niniejszej sprawy, zajmowanie któregokolwiek z wymienionych w załączniku nr 2 stanowisk- mogłoby być uznane za pracę górniczą tylko wówczas, gdyby wykonywane przez wnioskodawcę czynności związane były bezpośrednio z zatrudnieniem na odkrywce w kopalni węgla brunatnego przy ręcznym lub zmechanizowanym urabianiu, ładowaniu oraz przewozie nadkładu i złoża, przy pomiarach w zakresie miernictwa górniczego oraz przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń wydobywczych, a także w przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących roboty górnicze dla kopalni węgla brunatnego (art. 50c ust. 1 pkt 4).

Zgodzić należy się również z sądem I instancji , że przepisy normujące nabywanie prawa do emerytury górniczej muszą być wykładane ściśle, a dla oceny charakteru pracy górniczej nie mogą mieć decydującego znaczenia np. zakładowe wykazy stanowisk czy protokoły komisji weryfikacyjnej, kwalifikujące określone zatrudnienie jako pracę górniczą (por. wyrok SN z dnia 8 stycznia 2014 r., I BU 12/13, wyroki Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 28 czerwca 2013 r., III AUa 1127/12, z dnia 14 marca 2017 r., III AUa 965/16). Taka możliwość nie została bowiem w przepisach tych przewidziana.

Należy zatem podkreślić, że o uznaniu pracy za pracę górniczą w rozumieniu art. 50c ust. 1 pkt 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, decyduje rodzaj faktycznie wykonywanej pracy, odpowiadający wymaganiom ustawowym, a nie sama nazwa stanowiska przyjęta przez pracodawcę (por. wyroki SN z dnia 25.03.1998 r., II UKN 570/97, OSNAPiUS 1999 nr 6, poz. 213; z dnia 22.03.2001 r., II UKN 263/00, OSNAPiUS 2002 nr 22, poz. 553; z dnia 2.06.2010 r., I UK 25/10 z dnia 16.03.2011 r., I UK 331/10).

Podstawę wyjściową do analizy i kwalifikacji pracy górniczej winny zatem stanowić powołane przepisy ustawy, a nie przepisy wykonawcze do niej. Sama nazwa stanowiska nie ma zatem znaczenia, jeżeli nie wiąże się z nim rzeczywiste wykonywanie pracy górniczej, czyli tej określonej w ustawie. Przepis wykonawczy rozporządzenia nie definiuje pracy górniczej i dlatego jego wykładnia nie może zmieniać ani rozszerzać ustawowej definicji pracy górniczej (por. stanowisko SN wyrażone w wyrokach z dnia 8.04.2010 r., I UK 337/09 oraz z dnia 28.04.2010 r., I UK 339/09).

W tym miejscu podkreślić należy, że pracą górniczą w rozumieniu powołanego przepisu nie jest każda praca, która ma jakikolwiek związek z czynnościami wyszczególnionymi w tym przepisie, lecz wyłącznie bezpośrednio z nimi związana. W tym kontekście warto odwołać się do stanowiska Sądu Najwyższego wyrażonego w uzasadnieniu wyroku z dnia 28 kwietnia 2010 r. wydanego w sprawie I UK 330/09. Mianowicie Sąd Najwyższy podkreślił, a tut. Sąd stanowisko to w pełni podziela, że zasady nabywania prawa do emerytur górniczych odbiegają od zasad obowiązujących powszechnie, co wynika z charakteru pracy górniczej, angażującej we wzmożonym stopniu siły fizyczne i psychiczne zatrudnionych. Z tego właśnie względu, ustalając ogólne zasady nabywania prawa do górniczej emerytury ustawodawca z jednej strony uznał, że dla zaliczenia pracy górniczej do okresu, od którego zależy nabycie prawa do emerytury wystarczające jest, jeżeli praca ta była wykonywana co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy (art. 35 ustawy i stanowiący aktualnie jego odpowiednik art. 50b), z drugiej natomiast - uznał za pracę górniczą na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego tylko zatrudnienie łączące się z wykonywaniem czynności o określonym charakterze i na wyszczególnionych w rozporządzeniu stanowiskach pracy. Jest to w pełni uzasadnione, jeśli się uwzględni, że charakter zatrudnienia na odkrywce - z uwagi na warunki jego wykonywania i stopień bezpieczeństwa, wpływające na obciążenie fizyczne i psychiczne - nie może równać się z charakterem zatrudnienia pod ziemią.

W konsekwencji, ustawodawca przyjął, iż w przypadku zatrudnienia na odkrywce- jedynie warunki wykonywania prac bezpośrednio związanych z czynnościami ujętymi w art. 50c ust. 1 pkt 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS wiążą się z obciążeniem fizycznym i psychicznym porównywalnym z tym, jaki występuje w ramach zatrudnienia pod ziemią. Kierując się zatem celowościową wykładnią przywołanego przepisu, należy jednoznacznie za Sądem Najwyższym stwierdzić, że tylko i wyłącznie wykonywanie prac bezpośrednio związanych z ręcznym lub zmechanizowanym urabianiem, ładowaniem oraz przewożeniem nadkładu i złoża, z pomiarami w zakresie miernictwa górniczego oraz z bieżącą konserwacją agregatów i urządzeń wydobywczych odpowiada charakterowi pracy górniczej w rozumieniu art. 50c ust. 1 pkt 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Sąd Najwyższy podkreślił, iż z brzmienia art. 36 ust. 1 pkt 4 ustawy o emeryturach i rentach (art. 50c ust. 1 pkt 4 tej ustawy po zmianie) wynika, że w jego rozumieniu - pracą górniczą jest wyłącznie zatrudnienie przy pracach bezpośrednio łączących się z procesami związanymi z wydobywaniem kopalin, polegającymi na pozyskiwaniu złóż siarki i węgla brunatnego na odkrywce, a więc zatrudnienie przy pracach ściśle górniczych, do których zaliczono roboty górnicze przy urabianiu i ładowaniu (w tym strzałowe i odwadniające), roboty transportowe przy przewozie nadkładu i złoża, miernicze oraz bieżące prace konserwacyjne utrzymujące sprawność techniczną agregatów i urządzeń wydobywczych. Potwierdza to również wykaz stanowisk stanowiący załącznik nr 2 do rozporządzenia, wymieniający wśród stanowisk, na których wykonywana jest praca górnicza w zakresie bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń wydobywczych jedynie stanowiska konserwatora tras kolei górniczych na odkrywce (pkt 7), konserwatora tras przenośnikowych na odkrywce (pkt 8) oraz rzemieślników i innych robotników zatrudnionych stale na odkrywce przy wykonywaniu bieżących robót montażowych, konserwacyjnych i remontowych: ślusarzy, spawaczy, elektryków, mechaników, monterów, wulkanizatorów, automatyków i cieśli (pkt 32). Stanowisko górnika na odkrywce (pkt 1) łączy się z wykonywaniem czynności, które bezpośrednio należą do procesu wydobywczego, podobnie jak stanowiska górnika - odwadniacza złóż na odkrywce (pkt 2) górnika strzałowego na odkrywce i jego pomocnika (pkt 3) oraz górnika eksploatacji taśmociągów (pkt 8). Takie samo stanowisko zajął również Sąd Najwyższy w sprawie I UK 331/10 zakończonej wyrokiem z dnia 16 marca 2011 r.

Z kolei w odniesieniu do kwalifikowanej pracy górniczej należy wyraźnie podkreślić, że w świetle art. 50d ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej za taką pracę uważa się czynności realizowane bezpośrednio przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy innych pracach przodkowych. Z treści tego przepisu jednoznacznie zatem wynika, że ustawodawca stawia wymóg bezpośredniego związku czynności z pracami przodkowymi, a jak już wyżej wskazano – rozstrzygające znaczenie ma definicja ustawowa, która nie może być wykładana w sposób rozszerzający, zaś katalog uprawnionych nie może być zwiększony przez przepisy rozporządzenia ani wykaz stanowisk.

Wobec powyższego nie można zgodzić się z apelującym, jakoby wystarczające było jedynie pośrednie związanie czynności wykonywanych przez ubezpieczonego z pracami przodkowymi. Należy również zaakcentować, że w judykaturze ugruntowane są zapatrywania na temat pojęcia "przodka" w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z FUS, (zob. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 21 lutego 2012 r., I UK 295/11, OSNP 2013 nr 3-4, poz. 38, z dnia 18 marca 2015 r., I UK 280/14, LEX nr 1712808, z dnia 11 lutego 2010 r., I UK 236/09, LEX nr 585722, z dnia 22 kwietnia 2011 r., I UK 360/10, LEX nr 949021, z dnia 6 września 2011 r., I UK 70/11, LEX nr 1102258). Przodek to teren prac bezpośrednio przy urobku i wydobyciu kopaliny, a nie teren wyrobiska oddalony od miejsca wydobycia i urobku kopaliny, choćby o kilkadziesiąt metrów. Pracownicy wykonujący swe obowiązki w wyrobisku, ale nie bezpośrednio przy wydobyciu i urobku kopaliny, nie są w tym samym stopniu narażeni na ryzyko utraty zdrowia, co górnicy pracujący bezpośrednio przy pracach wydobywczych.

Mając na względzie powyższe, należy stwierdzić, że zaliczenie okresu zatrudnienia od 1 marca 2009 r. w wymiarze półtorakrotnym byłoby możliwe w przypadku wykazania, że odwołujący wykonywał w tym okresie czynności wyłącznie bezpośrednio związane z wydobyciem kopaliny i ładowaniem urobku, przy czym przepis wyraźnie stanowi o ładowaniu urobku w przodku. Tymczasem, zebrany materiał dowodowy nie daje podstaw do takiego ustalenia. W pierwszej kolejności należy wskazać, że w świetle pism (...) S.A. z 07.03.2018r. i z 12.04.2018r. zakres obowiązków pracownika zatrudnionego na stanowisku górnika kopalni odkrywkowej obejmuje obsługę wszystkich maszyn górniczych w układzie koparka-taśmociąg-zwałowarka, a takiego pracownika nie można przypisać do obsługi tylko jednego miejsca pracy. Autor tego pisma – D. D. (1) w swoich zeznaniach złożonych w toku rozprawy w dniu 20 listopada 2018 r. wyjaśnił, że do starszego górnika należy obsługa całego układu KTZ – od koparki aż do załadowni, zaś to sztygar zmianowy decyduje o tym, w którym miejscu pracownik będzie wykonywał pracę na odkrywce i dlatego nie jest to odgórnie przypisane do konkretnych pracowników zatrudnionych na takim stanowisku. Zeznania te potwierdził świadek S. G., który szczegółowo przedstawił jak wyglądał podział obowiązków w zespole pracowników obejmującym wnioskodawcę i wyraźnie wskazał, że do zadań odwołującego należała obsługa i przenośników i praca w załadowni, która znajduje się na poziomie 0 i dochodzą do niej tory kolejowe , którymi węgiel jest dalej transportowany. Sam wnioskodawca przyznał natomiast, że załadownia usytuowana jest na poziomie 0,a przenośniki częściowo są usytuowane we wkopie, ale też wychodzą na zewnątrz na załadownię.

Godzi się przy tym zauważyć, że zeznania świadka S. G. były szczegółowe i bardzo precyzyjne, w przeciwieństwie do zeznań świadka K. P., który nie potrafił nawet określić jak nazywa się koparka, na której miał, według jego relacji, pracować wnioskodawca. Zestawienie jego zeznań z relacją świadka S. G. prowadzi jednak do wniosku, że świadek K. P. w istocie także zeznał o pracy odwołującego i na załadowni i przenośnikach, a tylko posługiwał się w swoich zeznaniach inną nomenklaturą.

W żadnym jednak razie nie sposób zgodzić się z apelującym, jakoby zeznania świadka K. P. miały w sposób niebudzący wątpliwości potwierdzić wykonywanie przez odwołującego przez cały omawiany okres prac bezpośrednio w przodku, a tylko w tym przypadku okres pracy miałby podstawy do półtorakrotnego liczenia. Wymaga przy tym wskazania, że z samego faktu pełnienia przez świadka K. P. funkcji przełożonego wnioskodawcy, nie wynika większa moc dowodowa jego zeznań, skoro, treść jego relacji nie znalazła potwierdzenia w zestawieniu z pozostałym materiałem dowodowym. Poza tym warto odnotować, że za wiarygodnością zeznań świadka S. G. przemawiają także zeznania świadka A. O., który wskazał, że pomimo zmiany angażu z operatora załadowni na starszego górnika kopalni odkrywkowej, nie ulegał zmianie zakres faktycznie wykonywanych czynności i taki pracownik w dalszym ciągu pracował także na załadowni.

W tym miejscu należy zauważyć, że przenośniki taśmowe i załadownia stanowią dalsze elementy całego układu KTZ i jakkolwiek są wykorzystywane do transportu urobku, to nie następuje to już bezpośrednio w miejscu wydobycia węgla, czyli w przodku, lecz na dalszym etapie transportu. Wobec powyższego należy stwierdzić, że skoro czynności wnioskodawcy nie polegały na wydobyciu ani ładowaniu urobku w przodku, to czynności te nie stanowiły kwalifikowanej pracy górniczej w rozumieniu art. 50d ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej, a jedynie pracę górniczą w rozumieniu art. 50c ust. 1 pkt 4 tej ustawy.

W konsekwencji, słusznie Sąd I instancji stwierdził brak podstaw do zaliczenia tego okresu zatrudnienia w wymiarze półtorakrotnym, wszak materiał dowodowy nie pozostawia wątpliwości co do tego, że była to „zwykła” praca górnicza liczona w wymiarze pojedynczym.

W odniesieniu do kolejnego spornego okresu zatrudnienia, tj. od 1 czerwca 2000 r. do 31 lipca 2000 r., należy przede wszystkim zauważyć, że z samych twierdzeń powołanych w apelacji wynika, iż odwołujący w tym okresie nie pracował, lecz uczył się bieżącej obsługi maszyn, co następnie było przedmiotem jego obowiązków pracowniczych od 1 sierpnia 2000 r. Powyższe znajduje dodatkowo potwierdzenie w zeznaniach świadka A. O., który wyjaśnił, że po likwidacji brykietowni część pracowników z tego oddziału zostało przejętych przez inne oddziały kopalni, w tym (...) odkrywka L., a w początkowym okresie po zmianie oddziału (1-2 miesiące) przenoszeni pracownicy odbywali praktyczną naukę zawodu. Powyższe oczywiście nie wyklucza możliwości zakwalifikowania okresu odbywania praktycznej nauki zawodu jako pracy górniczej w rozumieniu art. 50c ust. 1 pkt 4 ustawy emerytalnej, o ile w ramach tej nauki ubezpieczony wykonywał czynności wskazane w tym przepisie przez przynajmniej połowę wymiaru czasu pracy (zgodnie z art. 50b ustawy emerytalnej). Należy jednak zauważyć, że z zeznań wnioskodawcy wynika, iż w okresie czerwiec-lipiec 2000 r. pracował na bazie przenośników, a do jego obowiązków należała wymiana krążników, budowanie i przenoszenie przenośników. Ponadto odwołujący wyjaśnił, że rozpoczął obsługę przenośnika wielkogabarytowego, kiedy objął stanowisko operatora przenośnika, a w świetle angaży zawartych w aktach osobowych odwołującego nastąpiło to od 1 sierpnia 2000 r. Należy podkreślić, że to właśnie te okoliczności doprowadziły Sąd I instancji do konstatacji o niewykonywaniu przez wnioskodawcę pracy górniczej w rozumieniu art. 50c ust. 1 pkt 4 ustawy emerytalnej w okresie czerwiec-lipiec 2000 r. Ustalenia w tym zakresie znajdują potwierdzenie w zgromadzonym materiale dowodowym, a w szczególności zeznaniach wnioskodawcy, a zatem wniosek Sądu Okręgowego jest prawidłowy i logiczny. Nie sposób zatem podzielić formułowanego w tym zakresie w apelacji zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c.

Przechodząc do oceny prawidłowości odmowy uwzględnienia okresów zatrudnienia przypadające na poszczególne miesiące w latach 1991-1999, należy jeszcze raz wyraźnie przypomnieć, że dla zakwalifikowania danej pracy jako górniczej rozstrzygające znaczenie ma definicja ustawowa zawarta w art. 50c ust. 1 pkt 4 ustawy emerytalnej, której zakres nie może rozszerzony w drodze aktów wykonawczych. Odwoływanie się do formalnie zajmowanego przez ubezpieczonego stanowiska ujętego w wykazie stanowisk pracy nie jest wystarczające, gdyż to rzeczywisty charakter pracy decyduje o tym, czy jest to praca górnicza. Dlatego też również to stanowisko apelującego należało uznać za błędne , a Sąd I instancji prawidłowo poddał ocenie rzeczywisty charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawcę. W tym miejscu należy odnotować, że bezspornym w niniejszej sprawie było to, że w ramach oddelegowania z brykietowni w latach 1991-1999 odwołujący miał zajmować się wyłącznie zalesianiem terenów po wstępnej rekultywacji. Zdaniem Sądu Apelacyjnego, sadzenie drzew w żadnym stopniu nie jest powiązane z czynnościami ujętymi w art. 50c ust. 1 pkt 4 ustawy emerytalnej, które stanowią pracę górniczą, tym bardziej że w świetle opinii biegłego powołanego w sprawie, zalesianie terenów po przeprowadzonej melioracji i rekultywacji jest zdecydowanie mniej obciążające, aniżeli praca przy melioracji i rekultywacji, która w świetle zebranego materiału dowodowego polegała m.in. na ręcznym usuwaniu pozostałości konstrukcji przenośników i taśm ze złomowanych urządzeń oraz wyrównywaniu terenu, a czynności te poprzedzały planowane zalesienie. Taką właśnie pracę wykonywał wnioskodawca w okresach od 1 marca 1987 r. do 18 lutego 1988 r. i od 1 grudnia 1989 r. do 30 listopada 1990 r., natomiast w latach późniejszych miał już zajmować się wyłącznie zalesianiem, co wynika z zeznań samego wnioskodawcy. Wobec powyższego, nie sposób utożsamiać charakteru czynności wykonywanych w latach 1987-1990 z czynnościami, które wykonywał wnioskodawca następnie w latach 1991-1999. Należy zatem zaaprobować stanowisko Sądu Okręgowego - że z uwagi na warunki wykonywania prac związanych z zalesianiem i stopień bezpieczeństwa tych prac wpływający na obciążenie fizyczne i psychiczne, nie można ich uznać za pracę górniczą w rozumieniu art. 50c ust. 1 pkt 4 ustawy emerytalnej.

W szczególności jednak słusznie Sąd I instancji zwrócił uwagę na wątpliwości dotyczące okresów pracy, które Komisja Weryfikacyjna ustaliła jedynie na podstawie zeznań świadków. W aktach osobowych wnioskodawcy nie ma dokumentów wskazujących na fakt oddelegowania z brykietowni do prac przy zalesianiu, zaś brak tego rodzaju dokumentów nie może uzasadniać dowolności w ustalaniu okresów pracy górniczej. Należy bowiem kategorycznie podkreślić, że prawo do emerytury górniczej stanowi wyraźne uprzywilejowanie względem pozostałych ubezpieczonych, w związku z czym przyznawanie tego prawa musi poprzedzać niebudzące wątpliwości wykazanie spełnienia warunków jego nabycia.

Wobec powyższego, za niedopuszczalne należy uznać czynienie ustaleń w oparciu o niepełne informacje i niepewne źródła. W szczególności – za niedopuszczalne uznać należy przyjęcie, iż w każdym roku spornego okresu 1991-1999 wnioskodawca miał rzekomo przez równy okres 3 miesięcy pracować przy zalesianiu, skoro brak na tę okoliczność jakiegokolwiek dowodu.

Za dowód w zakresie takiego okresu nie może być bowiem uznana sama okoliczność , iż przesunięcie pracownika do innej pracy na okres do 3 miesięcy, nie było odnotowywane w jego aktach osobowych , o czym zeznał świadek D. D.. Mogły to być bowiem różne okresy- i krótsze przecież niż 3 miesiące. Komisja Weryfikacyjna w sposób zupełnie dowolny dokonała ustaleń w tym zakresie i słusznie Sąd I instancji odmówił mocy dowodowej tym ustaleniom. Świadek ten wykluczył nadto wprost możliwość oddelegowania na 6 miesięcy bez odzwierciedlenia tego w aktach osobowych, a tak przyjęto w 1991r. iż przy „rekultywacji” wnioskodawca miał pracować od 1.06.1999r. do 31.12.1999r.

W konsekwencji, Sąd Okręgowy zasadnie odmówił uwzględnienia tych okresów do stażu pracy górniczej odwołującego.

Nieuwzględnienie powyższych okresów zatrudnienia do stażu pracy górniczej i zaliczenie okresu od 1 marca 2009 r. - w wymiarze pojedynczym -skutkowało zasadnym stwierdzeniem, że w dacie składania wniosku oraz w dacie wydawania zaskarżonej decyzji - wnioskodawca nie legitymował się wymaganym okresem pracy górniczej wynoszącym co najmniej 25 lat.

Powyższej konstatacji nie mogłoby zmienić nawet uwzględnienie okresu służby wojskowej, którą wnioskodawca odbył w okresie od 19 lutego 1988 r. do 21 listopada 1989 r., wszak nawet doliczenie tego okresu do stażu pracy górniczej odwołującego nie dawałoby wymaganego okresu 25 lat.

W tym miejscu należy jednak kategorycznie wykluczyć w ogóle taką możliwość, albowiem apelujący błędnie wnosi o doliczenie okresu służby wojskowej do stażu pracy górniczej , o którym mowa w powołanym art.50a ustawy emerytalnej. Takie doliczenie nie znajduje bowiem podstawy prawnej w przypadku ustalania stażu pracy górniczej dla potrzeb emerytury górniczej.

Wnioskowane doliczenie zasadniczej służby wojskowej do stażu pracy możliwe jest bowiem, ale w przypadku ustalania co najmniej 15 letniego stażu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych (w tym np. w górnictwie, stosownie do wykazu A Dział I załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze , Dz.U.1983.8.43) – dla potrzeb ustalenia uprawnienia do innego świadczenia emerytalnego, tj. emerytury w obniżonym wieku , o której mowa w art.184 ustawy emerytalnej.

Ponieważ jednak przedmiotem niniejszego postępowania jest prawo do emerytury górniczej w oparciu o przepis art.50a i następne ustawy emerytalnej , za bezprzedmiotowe i zbędne uznał Sąd Apelacyjny dalsze szczegółowe rozważania w zasygnalizowanym powyżej zakresie.

Mając powyższe rozważania na względzie- nie budziło wątpliwości, że wnioskodawca na dzień wydania zaskarżonej decyzji- nie spełnił wszystkich warunków wymaganych do nabycia prawa do emerytury górniczej i tym samym Sąd I instancji słusznie oddalił odwołanie, jako pozbawione uzasadnionych podstaw. Apelacja wnioskodawcy nie dostarczyła argumentów podważających prawidłowość zaskarżonego wyroku.

W tym stanie rzeczy, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację wnioskodawcy jako bezzasadną.