Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 lipca 2013 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 5 lipca 2013 r. w Gdańsku

sprawy M. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o ubezpieczenie społeczne

na skutek apelacji M. B.

od wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku VII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 29 października 2012 r., sygn. akt VII U 695/11

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 2102/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 19 października 2010 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. stwierdził, że M. B. nie podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej od dnia 28 kwietnia 2010 r.

Odwołanie od powyższej decyzji wniosła M. B. zaskarżając ją w całości i domagając się jej zmiany i ustalenia, że podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej od dnia 28 kwietnia 2010 r.

W uzasadnieniu wnioskodawczyni podniosła, że z dniem 28 kwietnia 2010 r. zarejestrowała prowadzoną działalność gospodarczą i rozpoczęła jej organizowanie, w zamiarze świadczenia usług doradczych. Z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej zadeklarowała i wpłaciła za miesiące: kwiecień i maj 2010 r. składkę na ubezpieczenie zdrowotne - dwukrotnie w kwocie 2.403,51 zł, zaś organ rentowy nie zakwestionował złożonej przez nią deklaracji, jak i przedmiotowych wpłaty. Nadto w ocenie skarżącej bezzasadne jest stanowisko tego organu, jakoby stan jej zdrowia nie pozwalał na prowadzenie działalności gospodarczej. Ubezpieczona nadmieniła również, że zawarła z byłym pracodawcą umowę zlecenia, na podstawie której w ciągu dwóch miesięcy miała opracować dokumentację dotyczącą oddziaływania na środowisko naturalne przez działalność drukarni. Wnioskodawczyni rozpoczęła wykonywanie tej umowy, którą jednak zmuszona była przerwać z uwagi na urodzenie dziecka.

W odpowiedzi na odwołanie organ ubezpieczeniowy wniósł o jego oddalenie oraz o zasądzenie od ubezpieczonej na jego rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, podtrzymując w całości stanowisko przedstawione w zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 29 października 2012 r. w sprawie VII U 695/11 Sąd Okręgowy w Gdańsku VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie.

Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia i rozważania Sądu I instancji:

M. B. w okresie od dnia 01 lipca 2008 r. do dnia 22 kwietnia 2010 r. zatrudniona była na podstawie umowy o pracę w Przedsiębiorstwie (...) – ka” Drukarnia (...) Spółka Jawna z siedzibą w K. na stanowisku specjalisty do spraw technicznych za wynagrodzeniem około 1.300,00 zł miesięcznie i z tego tytułu zgłoszona była do ubezpieczeń społecznych.

W okresie od dnia 09 grudnia 2009 r. do dnia 22 kwietnia 2010 r. wnioskodawczyni była niezdolna do pracy i przebywała na zwolnieniu lekarskim.

Powyższy stosunek pracy został rozwiązany na mocy porozumienia stron.

W dniu 28 kwietnia 2010 r. wnioskodawczyni zarejestrowała w Urzędzie Gminy w S. działalność gospodarczą pod numerem ewidencyjnym (...) w przedmiocie doradztwa w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania. Z tego tytułu ubezpieczona zgłosiła się do ubezpieczeń społecznych (w tym do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego).

W deklaracjach za kwiecień i maj 2010 r. M. B. zadeklarowała jako podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne kwotę 8.109,00 zł.

Prowadzenie działalności gospodarczej od dnia 28 kwietnia 2010 r. wnioskodawczyni zgłosiła w Urzędzie Skarbowym w S.. Wnioskodawczyni złożyła i opłaciła deklarację VAT za grudzień 2010 r. w kwocie 216,00 zł. Innych wpłat dotyczących 2010 r. nie dokonała w żadnym z pozostałych podatków.

Od momentu zarejestrowania działalności gospodarczej wnioskodawczyni przygotowywała siedzibę firmy (która mieściła się w jej miejscu zamieszkania), opracowywała oferty, listy potencjalnych klientów, zbierała dane, zamieszczała ogłoszenia w internecie.

W maju 2010 r. trzy firmy zleciły wnioskodawczyni wykonanie usługi związanej z naliczeniem opłaty za korzystnie ze środowiska i przygotowaniem raportu do Urzędu Marszałkowskiego.

W okresie od dnia 11 maja do dnia 19 maja 2010 r. wnioskodawczyni przebywała na zwolnieniu lekarskim.

W dniu (...). wnioskodawczyni urodziła dziecko. W dniu 31 maja 2010 r. do organu rentowego wpłynął wniosek o wypłatę zasiłku macierzyńskiego.

Zaskarżoną w sprawie decyzją z dnia 19 października 2010 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. stwierdził, że M. B. nie podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej od dnia 28 kwietnia 2010 r.

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach niniejszej sprawy oraz w aktach ubezpieczeniowych organu rentowego, których wiarygodności oraz rzetelności nie kwestionowała żadna ze stron postępowania, w związku z czym Sąd ten również nie znalazł podstaw do podważenia ich wiarygodności z urzędu, a także na podstawie zeznań wnioskodawczyni, które w zakresie, w jakim posłużyły do rekonstrukcji stanu faktycznego, także uznał za wiarygodne.

W ocenie Sądu I instancji odwołanie M. B. jest niezasadne i jako takie nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie rozważań, odnosząc się do podnoszonych przez skarżącą zarzutów naruszenia przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, Sąd ten wskazał, iż przedmiotem postępowania z zakresu prawa ubezpieczeń społecznych są jedynie kwestie dotyczące wad wynikających z naruszenia prawa materialnego i kwestia wad decyzji administracyjnych spowodowanych naruszeniem przepisów postępowania pozostaje poza przedmiotem tego postępowania.

Sąd Okręgowy w pełni podzielił stanowisko Sądu Apelacyjnego w Gdańsku zaprezentowane w wyroku z dnia 16 lutego 2009 r. w sprawie III AUa 1426/08, zgodnie z którym, naruszenie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego nie stanowi przesłanki wzruszenia decyzji przez sąd pracy i ubezpieczeń społecznych, co prowadzi do wniosku, że również przepisy tego kodeksu nie są przez Sąd w tym zakresie stosowane.

Sąd ubezpieczeń społecznych - jako sąd powszechny - może i powinien dostrzegać jedynie takie wady formalne decyzji administracyjnej, które decyzję tę dyskwalifikują w stopniu odbierającym jej cechy aktu administracyjnego (por. uchwały Sądu Najwyższego: z dnia 21 listopada 1980 r. w sprawie III CZP 43/80, publik. OSNCP 1981 nr 8, poz. 142, z dnia 27 listopada 1984 r. w sprawie III CZP 70/84, publik. OSNCP 1985 nr 8, poz. 108 oraz z dnia 21 września 1984 r. w sprawie III CZP 53/84, publik. OSNCP 1985 nr 5-6, poz. 65), jako przedmiotu odwołania. Stwierdzenie takiej wady następuje jednak tylko dla celów postępowania cywilnego i ze skutkami dla tego tylko postępowania. W rozpoznawanej sprawie, Sąd I instancji takowych wad nie stwierdził.

W dalszej kolejności Sąd ten wskazał, iż zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 2009 r., Nr 205, poz. 1585 ze zm.) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby prowadzące pozarolniczą działalność oraz osoby z nimi współpracujące. W myśl art. 11 ust. 2 ustawy systemowej osoby te dobrowolnie podlegają na swój wniosek ubezpieczeniu chorobowemu, natomiast z uwagi na treść art. 12 ust. 1 ustawy systemowej podlegają one obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu.

Zgodnie z art. 13 pkt 4 ustawy systemowej obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne prowadzące działalność pozarolniczą - w okresie od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności. Skoro w myśl art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 12 ust. 1 odczytywanych w związku z art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy systemowej obowiązkowi ubezpieczenia podlegają osoby prowadzące działalność na podstawie przepisów o działalności gospodarczej, przeto czasowe granice prowadzenia tej działalności oraz podlegania z tego tytułu obowiązkowi ubezpieczenia społecznego co do zasady wyznacza wpis do ewidencji działalności gospodarczej (rejestru przedsiębiorców), dokonywany i wykreślany na zasadach przewidzianych w obowiązujących w spornym okresie czasu przepisach ustawy z dnia 02 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447 ze zm.).

Z art. 14 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej wynika, że przedsiębiorca może podjąć działalność gospodarczą w dniu złożenia wniosku o wpis do ewidencji działalności gospodarczej, albo po uzyskaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym.

Sąd Okręgowy zważył, że przez podjęcie działalności gospodarczej w rozumieniu wskazanych przepisów niewątpliwie należy rozumieć legalne rozpoczęcie jej wykonywania (prowadzenia), które w rzeczywistości może, ale nie musi zbiegać się z datą wskazaną w ewidencji (rejestrze). Ma to istotne znaczenie dla powstania obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, gdyż art. 13 pkt 4 ustawy systemowej nie odsyła do okresu, w którym działalność gospodarcza była zaewidencjonowana (zarejestrowana), ale posługuje się pojęciem rozpoczęcia i zaprzestania jej wykonywania. Z tego względu w judykaturze Sądu Najwyższego przyjmuje się jednolicie, że obowiązek ubezpieczenia wynika z faktycznego rozpoczęcia działalności i jej prowadzenia na podstawie wpisu do ewidencji (rejestru), natomiast kwestie związane z jej formalnym zarejestrowaniem i wyrejestrowaniem mają znaczenie wyłącznie w sferze dowodowej, nie przesądzają natomiast same w sobie o podleganiu obowiązkowi ubezpieczeń społecznych (por. np. wyroki S.N.: z dnia 31 marca 2000 r. w sprawie II UKN 457/99, publik. OSNAPiUS 2001 nr 18, poz. 564; z dnia 21 czerwca 2001 r. w sprawie II UKN 428/00, publik. OSNAPiUS 2003 nr 6, poz. 158; z dnia 25 listopada 2005 r. w sprawie I UK 80/05, publik. OSNP 2006 nr 19-20, poz. 309; z dnia 23 marca 2006 r. w sprawie I UK 220/05, publik. OSNP 2007 nr 5-6, poz. 81 i orzeczenia w nich powołane). Inaczej rzecz ujmując, wpis do ewidencji lub rejestru ma charakter deklaratoryjny i stwarza jedynie obalalne domniemanie, że działalność gospodarcza była rzeczywiście podjęta i prowadzona w okresie nim objętym.

Mając na uwadze materiał dowodowy zgromadzony w sprawie i poczynione na jego podstawie ustalenia faktyczne Sąd I instancji stwierdził, iż wnioskodawczyni nie podjęła rzeczywiście od dnia 28 kwietnia 2010 r. prowadzenia działalności gospodarczej.

Sąd ten wskazał, że wykonywanie przez skarżącą szeregu działań w celu uruchomienia spornej działalności gospodarczej, takich jak: organizowanie siedziby działalności gospodarczej w miejscu swojego zamieszkania, szukanie potencjalnych klientów, opracowywanie ofert, zbieranie danych i zamieszczanie ogłoszeń w internecie nie jest równoznaczne z rozpoczęciem prowadzenia działalności gospodarczej i jej wykonywaniem.

W wyroku z dnia 21 czerwca 2001 r. w sprawie II UKN 428/00, publik. OSNAPiUS 2003 nr 6, poz. 158 Sąd Najwyższy wyjaśnił, że rozpoczęcie działalności gospodarczej polega na podjęciu w celu zarobkowym działań określonych we wpisie do ewidencji działalności gospodarczej.

Z kolei w wyroku z dnia 25 listopada 2005 r. w sprawie I UK 80/05, publik. OSNP 2006 nr 19-20, poz. 309 Sąd ten wyraził pogląd, że wykonywanie działalności gospodarczej obejmuje nie tylko faktyczne wykonywanie w celu zarobkowym czynności należących do zakresu tej działalności, lecz także czynności zmierzających do zaistnienia takich czynności gospodarczych (czynności przygotowawcze), np. poszukiwanie nowych klientów, zamieszczanie ogłoszeń w prasie, załatwianie spraw urzędowych; wszystkie te czynności pozostają w ścisłym związku z działalnością usługową, zmierzają bowiem do stworzenia właściwych warunków do jej wykonywania; w rezultacie podjęcie czynności zmierzających bezpośrednio do rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej (czynności przygotowawczych) stanowi już o jej wykonywaniu (podobnie w wyroku z dnia 23 marca 2006 r. w sprawie I UK 220/05, publik. OSNP 2007 nr 5-6, poz. 83).

Zdaniem Sądu Okręgowego z tym ostatnim stanowiskiem należy się zgodzić, jednakże niewątpliwie można je odnieść do sytuacji, w której podjęcie działań przygotowawczych w ostateczności doprowadziło do podjęcia czynności należących do zakresu działalności gospodarczej wynikającej z wpisu do ewidencji (rejestru), a więc faktycznego jej uruchomienia w celach zarobkowych. W judykaturze Sądu Najwyższego przyjmuje się bowiem zgodnie, że nieodzownym atrybutem działalności gospodarczej jest jej wykonywanie w sposób zorganizowany i ciągły (por. np. wyroki S.N.: z dnia 19 marca 2007 r. w sprawie III UK 133/06, publik. OSNP 2008 nr 7-8, poz. 114 i z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie III UK 112/07, publik. LEX nr 491466).

W rezultacie podejmowanie czynności przygotowawczych polegających na poszukiwaniu kontrahentów umowy obejmującej zakres działań określony we wpisie do ewidencji oraz gotowość do podjęcia tych działań nie stanowią o rozpoczęciu wykonywania działalności gospodarczej w rozumieniu art. 13 pkt 4 ustawy systemowej, jeżeli nie doprowadziły do faktycznego jej uruchomienia (por. wyrok S.N. z dnia 18 października 2011 roku w sprawie II UK 51/11, publik. LEX nr 1110977) - tak jak miało to miejsce w rozpoznawanej sprawie.

W ocenie Sądu I instancji wnioskodawczyni w żaden sposób nie wykazała, aby od momentu zarejestrowania działalności gospodarczej, tj. od dnia 28 kwietnia 2010 r. do momentu urodzenia dziecka, czyli do dnia (...) faktycznie prowadziła działalność gospodarczą. Przede wszystkim Sąd ten podkreślił, że dokonując rejestracji w ewidencji działalności gospodarczej wnioskodawczyni była już w zaawansowanej ciąży, zaś u poprzedniego pracodawcy, w okresie od dnia 09 grudnia 2009 r. do dnia 22 kwietnia 2010 r. była niezdolna do pracy i przebywała na zwolnieniu lekarskim. Ostatnie zaś zwolnienie lekarskie zostało wystawione odwołującej za okres od dnia 11 maja 2010 r. do dnia 19 maja 2010 r. Już te okoliczności nasuwają duże wątpliwości, czy wnioskodawczyni miała w ogóle zamiar faktycznego rozpoczęcia i prowadzenia działalności gospodarczej.

Ponadto wnioskodawczyni nie wykazała w żaden sposób, aby w spornym okresie osiągnęła z prowadzonej działalności gospodarczej jakikolwiek dochód. Z informacji uzyskanych od Naczelnika Urzędu Skarbowego w S. wynika, że jako formę opodatkowania wnioskodawczyni zadeklarowała podatek dochodowy, ale na poczet tego podatku dokonała tylko jednej wpłaty - za grudzień 2010 r. w wysokości 216,00 zł. Innych wpłat dotyczących 2010 r. wnioskodawczyni nie dokonała w żadnym z pozostałych podatków.

Wprawdzie odwołująca przedłożyła trzy zlecenia na wykonanie usługi związanej z naliczeniem opłaty za korzystanie ze środowiska i przygotowaniem raportu do Urzędu Marszałkowskiego, jednakże - jak wynika z zeznań samej wnioskodawczyni - zlecenia te zostały przez nią zrealizowane dopiero po zakończeniu urlopu macierzyńskiego.

Innych dowodów wnioskodawczyni nie przedłożyła, a to na niej w tym zakresie spoczywał ciężar udowodnienia faktu, gdyż to ona wywodziła z niego korzystne dla siebie skutki prawne (art. 6. k.c.).

Zdaniem Sądu Okręgowego przyjęta metodyka przeprowadzonego postępowania dowodowego, będącego wynikiem zarówno uwzględnienia wniosków strony, jak i dowodów zgromadzonych w trakcie postępowania kontrolnego, dawała podstawę do dokonania ustalenia, że M. B. tak naprawdę w okresie od dnia 28 kwietnia 2010 r. do dnia 19 maja 2010 r. nie prowadziła działalności gospodarczej w rozumieniu wskazanych wyżej przepisów.

Sąd ten wywodził dalej, że zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych z tytułu prowadzenia tejże działalności od dnia 28 kwietnia 2010 r. było zatem czynnością prawną pozorną zmierzającą do uzyskania wyższych świadczeń z ubezpieczenia społecznego związanych z macierzyństwem, tym bardziej, gdy weźmie się pod uwagę fakt, że w poprzednim zakładzie pracy wnioskodawczyni otrzymywała wynagrodzenie w wysokości około 1.300,00 zł miesięcznie, natomiast z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej jako podstawę wymiaru składek zadeklarowała ona kwotę 8.109,00 zł.

Na powstanie obowiązku ubezpieczenia społecznego w żadnym razie nie wpływa także fakt biernego akceptowania przez pracowników organu rentowego składanych przez ubezpieczoną deklaracji rozliczeniowych za kwiecień i maj 2010 r. Deklaracje te nie kształtują bowiem praw i obowiązków ubezpieczonych i powinny znajdować uzasadnienie w stanie faktycznym. Jeżeli więc, jak wskazano powyżej, ubezpieczona w okresie od dnia 28 kwietnia 2010 r. do dnia 19 maja 2010 r. nie prowadziła działalności gospodarczej, to faktycznie nie doszło do powstania obowiązku ubezpieczenia społecznego i w dalszej konsekwencji konieczności opłacania składek ubezpieczeniowych.

Biorąc zatem powyższe pod uwagę, Sąd I instancji na mocy art. 477 (14) § 1 k.p.c. oraz cytowanych wyżej przepisów orzekł, jak w sentencji wyroku.

Apelację od powyższego wyroku wywiodła M. B. zaskarżając ten wyrok w całości i zarzucając mu:

1) rażącą obrazę przepisów prawa materialnego poprzez naruszenie:

- art. 13 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (zwanej dalej: Ustawą) poprzez jego błędne zastosowanie na skutek przyjęcia, iż ubezpieczona począwszy od dnia 28 kwietnia 2010 r. nie podlegała ubezpieczeniom społecznym;

- art. 6 ust 1 pkt 5 i art. 12 ust. 1 w zw. z art. 8 ust 6 pkt 1 Ustawy poprzez przyjęcie, że ubezpieczona w okresie od 28 kwietnia 2010 r. nie prowadziła działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, choć ubezpieczona figurowała w ewidencji działalności gospodarczej i podejmowała szereg czynności faktycznych zmierzających do organizacji przyszłej działalności gospodarczej, a także zawarła umowę o świadczenie usług doradczych w ramach prowadzonej działalności;

2) naruszenie przepisów postępowania cywilnego, które miało wpływ na wynik sprawy, a w szczególności obrazę:

- art. 233 Kodeksu postępowania cywilnego (dalej KPC), tj. sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego;

- art. 232 KPC w zw. z art. 3 KPC , poprzez przyjęcie, iż ubezpieczona pomimo dokonywania czynności faktycznych i prawnych, pomimo uzyskania przychodu opodatkowanego nie prowadziła działalności gospodarczej.

W uzasadnieniu apelacji skarżąca dokonała streszczenia postępowania sądowego-pierwszoinstancyjnego w niniejszej sprawie, powołała treść przepisów art. 13 pkt 4 w zw. z art. 2 i art. 14 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz wskazała, że Sąd Okręgowy bezpodstawnie przyjął, iż czynności przygotowawcze prowadzone przez ubezpieczoną nie mogą być uznane za prowadzenie działalności gospodarczej, ponieważ do prowadzenia działalności w istocie nie doszło.

Apelująca podniosła, że powszechnie przyjmuje się istnienie domniemania prawnego, iż osoba wpisana do rejestru jako przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą. Równie powszechnie w judykaturze przyjmuje się, iż obalenie przedmiotowego domniemania może zostać oparte wyłącznie na przekonujących dowodach. Jakkolwiek wpis do rejestru ma charakter formalny, to również niekwestionowany jest pogląd, w myśl którego dla przesądzenia, czy dany podmiot prowadzi działalność gospodarczą zbadać należy przede wszystkim jego zamiar, jak również, zwłaszcza w początkowym stadium podejmowanej działalności gospodarczej, należy zwrócić uwagę, czy podjęte zostały tzw. czynności przygotowawcze do prowadzenia działalności właściwej związane z organizacją tej działalności. Powyższe stanowisko znajduje pełne oparcie w orzecznictwie Sądu Najwyższego.

W postanowieniu z dnia 08 maja 2012 r. w sprawie II UK 24/12 Sąd Najwyższy stwierdził, że wykonywanie (prowadzenie) działalności gospodarczej w rozumieniu art. 13 pkt 4 Ustawy obejmuje nie tylko faktyczne wykonywanie czynności należących do zakresu tej działalności, lecz także czynności zmierzające do zaistnienia takich czynności gospodarczych (czynności przygotowawczych). Na przykład, prowadzenie działalności gospodarczej występuje zarówno w okresach faktycznego wykonywania usług, jak też w okresach wykonywania innych czynności związanych z działalnością - takich jak poszukiwanie nowych klientów, zamieszczanie ogłoszeń w prasie, załatwianie spraw urzędowych. Wszystkie te czynności pozostają w ścisłym związku z działalnością usługową, bowiem zmierzają do stworzenia właściwych warunków do jej wykonywania.

W ocenie skarżącej błędny jest też wywód Sądu I instancji, że nie wykazała, iż z prowadzonej działalności osiągnęła jakikolwiek dochód. Stwierdziła, że istotą w sprawie jest okoliczność, że przed urodzeniem dziecka w sposób nie budzący wątpliwości realizowała zlecone jej prace przez podmiot gospodarczy i prace te ostatecznie wykonała po urlopie macierzyńskim. W tej sytuacji taka okoliczność, wbrew stanowisku Sądu Okręgowego, absolutnie nie pozbawia wnioskodawczyni prawa do uzyskania świadczenia społecznego.

Podobnie w wyroku z dnia 18 października 2011 r. w sprawie II UK 51/11 Sąd Najwyższy przyjął, że podjęcie czynności zmierzających bezpośrednio do rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej stanowi już o jej wykonywaniu. Nadto wpis do ewidencji działalności gospodarczej ma charakter deklaratoryjny, decydujące zaś znaczenie dla podlegania obowiązkowi ubezpieczenia społecznego ma faktyczne wykonywanie działalności gospodarczej, które polega nie tylko na działaniach związanych bezpośrednio ze sprzedażą usług lub produktów, przynoszącą przychód, lecz także na czynnościach przygotowawczych umożliwiających tę sprzedaż (por. postanowienie S.N. z dnia 28 września 2011 r. w sprawie I UK 132/11).

Jak również, że wpis do ewidencji działalności gospodarczej ma charakter deklaratoryjny, decydujące zaś znaczenie dla podlegania obowiązkowi ubezpieczenia społecznego ma faktyczne wykonywanie działalności gospodarczej, które polega nie tylko na działaniach związanych bezpośrednio ze sprzedażą usług lub produktów, przynoszącą przychód, lecz także na czynnościach przygotowawczych umożliwiających tę sprzedaż (por. postanowienie S.N. z dnia 02 grudnia 2011 r. w sprawie II UK 165/11).

Natomiast w ocenie, czy zostały podjęte czynności zmierzające bezpośrednio do rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej (art. 13 pkt 4 Ustawy), należy uwzględniać wszelkie okoliczności sprawy, w tym także zamiar (wolę) osoby prowadzącej działalność gospodarczą (por. wyrok S.N. z dnia 25 listopada 2005 r. w sprawie I UK 80/05, publik. OSNIAPiUS 2006/19-20/309/857).

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy apelująca podkreśliła, że Sąd I instancji nie ustalił, jakie zachowania świadczą o tym, że nie podjęła działalności gospodarczej, czym naruszył przepis art. 232 KC, przekraczając granice swobodnej oceny dowodów. Odwołująca stwierdziła, że rozpoczęta przez nią działalność gospodarcza rozwijała się, zaś o jej faktycznym wykonywaniu świadczy równie dobitnie jak podpisywanie kolejnych umów – jej zamiar oraz podjęte czynności organizacyjne i wreszcie zawarta umowa z byłym pracodawcą w przedmiocie przygotowania dokumentacji środowiskowej.

Wywodziła dalej, że w świetle wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 01 września 2006 r. w sprawie VII SA/Wa 972/06, publik. Legalis nawet w przypadku niewykonywania działalności gospodarczej, jeżeli pozostaje w rejestrach działalności gospodarczej, winna być objęta obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym.

Podobnie w wyroku z dnia 07 listopada 2006 r. w sprawie VII SA/Wa 1291/06 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie stanął na stanowisku, zgodnie z którym obowiązek ubezpieczenia emerytalnego, rentowego i wypadkowego osób prowadzących działalność gospodarczą trwa od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania jej wykonywania. Pojecie „wykonywania” działalności gospodarczej należy pojmować formalnie - okresy podlegające obowiązkowi ubezpieczenia wyznaczone zostały przez przepisy, a nie faktyczne wykonywanie działalności, która stanowi tytuł ubezpieczenia, (opublikowane: Legalis).

Na marginesie wnioskodawczyni wskazała, że stanowisko Sądu I instancji co do braku możliwości rozpoznawania przez sąd powszechny w postępowaniu ze skargi na decyzję ZUS - zarzutów opartych o naruszenie prawa postępowania administracyjnego zdezaktualizowała się, albowiem Sad Najwyższy stanął na stanowisku przeciwnym.

W konkluzji apelacji skarżąca wnosiła o:

1) zmianę wyroku w całości i orzeczenie, że ubezpieczona począwszy od dnia 28 kwietnia 2010 r. podlegała ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej;

2) zasądzenie od organu rentowego na rzecz wnioskodawczyni kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, ewentualnie 3) uchylenie zaskarżanego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja M. B. nie zasługuje na uwzględnienie, ponieważ nie zawiera zarzutów skutkujących uchyleniem lub zmianą wyroku Sądu I instancji.

Na wstępie wskazać należy, że Sąd II instancji w pełni podziela zapatrywanie Sądu Okręgowego, zgodnie z którym kwestia wad decyzji administracyjnych, spowodowanych naruszeniem przepisów postępowania administracyjnego, w zasadzie nie jest przedmiotem postępowania w sprawach z zakresu prawa ubezpieczeń społecznych.

Powyższe wynika z tego, że od momentu wniesienia odwołania do sądu rozpoznawana sprawa staje się sprawą cywilną, podlegającą rozstrzygnięciu według zasad właściwych dla tej kategorii. Odwołanie pełni rolę pozwu, a jego zasadność ocenia się na podstawie właściwych przepisów prawa materialnego. Postępowanie sądowe skupia się na wadach wynikających z naruszenia przez organ rentowy prawa materialnego, a kwestia wad decyzji administracyjnej, spowodowanych naruszeniem przepisów postępowania administracyjnego, pozostaje w zasadzie poza przedmiotem tego postępowania. Sąd ubezpieczeń społecznych - jako sąd powszechny - może i powinien dostrzegać jedynie takie wady formalne decyzji administracyjnej, które decyzję tę dyskwalifikują w stopniu odbierającym jej cechy aktu administracyjnego (por. wyrok S.N.: z dnia 01 września 2010 r. w sprawie III UK 15/10, publik. LEX nr 667499), a takimi wadami nie jest dotknięta zaskarżona decyzja.

Z treści apelacji wynika zarzut sprzeczności istotnych ustaleń z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego i przyjęcie, że od dnia 28 kwietnia 2010 r. wnioskodawczyni nie wykonywała faktycznie pozarolniczej działalności, a w konsekwencji nie podlegała z tego tytułu obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu.

Podkreślenia wymagało, że skuteczne postawienie zarzutu sprzeczności istotnych ustaleń ze zgromadzonymi dowodami lub naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, lub nie uwzględnił wszystkich przeprowadzonych w sprawie dowodów, jedynie to bowiem może być przeciwstawione uprawnieniu do dokonywania swobodnej oceny dowodów (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 października 2004 r. w sprawie III CK 245/04, publik. LEX 174185).

Do naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie jest wystarczające przekonanie apelującej o innej, niż przyjęta wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich ocenie odmiennej niż przeprowadzona przez Sąd (por. wyrok Sądu Najwyższego z 10 kwietnia 2000 r. w sprawie V CKN 17/00, publik. LEX nr 40424 i wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 21 marca 2006 r. w sprawie I ACa 1116/2005, publik. LEX nr 194518).

W ocenie Sądu Apelacyjnego skarżąca nie zdołała wykazać wadliwości rozumowania Sądu I instancji z punktu widzenia zaprezentowanych powyżej kryteriów.

Sąd II instancji w pełni podziela ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Okręgowy i przyjmuje je za własne, a zatem nie zachodzi potrzeba ich powtarzania w tym uzasadnieniu (por. wyrok S.N. z dnia 11 czerwca 1999 r. w sprawie II CKN 391/98, publik. LEX nr 523662).

Spór w niniejszej sprawie koncentrował się na kwestii, czy od dnia 28 kwietnia 2010 r. zachodziły ustawowe przesłanki z art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 11 ust. 2, art. 12 ust. 1 w zw. z art. 13 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm., nazywanej dalej ustawą systemową) do objęcia M. B. obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi oraz dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności.

Osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą definiuje art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy systemowej stanowiąc, że jest to osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej.

W myśl przepisu art. 4 ust. 1, obowiązującej w spornym okresie, ustawy z dnia 02 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2004 r. Nr 173, poz. 1807 ze zm., nazywanej dalej ustawą o swobodzie działalności gospodarczej) przedsiębiorcą w rozumieniu tej ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna nie będąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. Zgodnie zaś z ust. 2 za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

W myśl art. 13 pkt 4 ustawy systemowej w brzmieniu obowiązującym od dnia wejścia w życie z dniem 20 września 2008 r. ustawy z dnia 10 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2008 r. Nr 141, poz. 888), osoba prowadząca pozarolniczą działalność podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu w okresie od dnia rozpoczęcia wykonywania tej działalności do dnia zaprzestania jej wykonywania z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.

W świetle powyższego unormowania uznać należy zatem, że ustawodawca w sposób formalny określił czasowe granice podlegania ubezpieczeniom społecznym, wyznaczając je momentami rozpoczęcia i zaprzestania wykonywania działalności gospodarczej lub zawieszenia i odwieszenia wykonywania tej działalności na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.

Podzielić należy stanowisko, że ocena, czy działalność gospodarcza jest wykonywana, należy przede wszystkim do sfery ustaleń faktycznych, a dopiero w następnej kolejności - do ich kwalifikacji prawnej. Również wpis do ewidencji działalności gospodarczej ma przede wszystkim znaczenie w sferze ustaleń faktycznych, gdyż ma on charakter deklaratoryjny. Zgodnie bowiem z art. 14 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej przedsiębiorca, będący osobą fizyczną może podjąć działalność po uzyskaniu wpisu do ewidencji działalności gospodarczej. Tym samym, istnienie wpisu w ewidencji działalności gospodarczej nie przesądza o faktycznym prowadzeniu takiej działalności, ale prowadzi do wzruszalnego domniemania prawnego w rozumieniu art. 234 k.p.c., według którego osoba wpisana w ewidencji jest traktowana jako prowadząca działalność gospodarczą (por. wyrok S.A. w Katowicach z dnia 29 stycznia 2013 roku w sprawie III AUa 685/12, publik. LEX nr1282580).

Obowiązek ubezpieczenia osoby prowadzącej pozarolniczą działalność - w tym działalność gospodarczą - wynika z faktycznego prowadzenia tej działalności, a zatem o zaprzestaniu prowadzenia działalności gospodarczej, powodującym wyłączenie z tego ubezpieczenia, decyduje faktyczne zaprzestanie tej działalności, zaś kwestie związane z formalnym zarejestrowaniem, wyrejestrowaniem, czy zgłaszaniem przerw w tej działalności mają ewentualne znaczenie w sferze dowodowej, nie przesądzając same w sobie o podleganiu obowiązkowi ubezpieczenia społecznego (por. wyroki S.N.: z dnia 14 września 2007 r. w sprawie III UK 35/07, publik. LEX nr 483284, z dnia 11 lutego 2010 r. w sprawie I UK 221/09, publik. LEX nr 585715 i z dnia 19 lutego 2010 r. w sprawie II UK 186/09, publik. LEX nr 590235 oraz wyrok S.A. w Białymstoku z dnia 13 lutego 2013 r. w sprawie III AUa 846/12, publik. LEX nr 1278085).

W przedmiotowej sprawie nie jest przedmiotem sporu, ani nie budzi wątpliwości okoliczność, że od dnia 28 kwietnia 2010 r. w ewidencji działalności gospodarczej prowadzonej przez Wójta Gminy S. pod nr (...) widnieje wpis o prowadzeniu przez M. B. pozarolniczej działalności gospodarczej (k. 40 akt sprawy), a zatem zachodzi domniemanie prawne, że prowadzi ona od tego dnia działalność gospodarczą.

W myśl art. 234 k.p.c. domniemania prawne mogą być obalone, ilekroć ustawa tego nie wyłącza. Domniemanie prowadzenia działalności gospodarczej przez osobę wpisaną do ewidencji jest wzruszalne (ustawa nie wyłącza możliwości jego obalenia).

Dla obalenia domniemania wypływającego z w/w wpisu o prowadzeniu przez M. B. pozarolniczej działalności gospodarczej (k. 40 akt sprawy) nieodzowne jest wykazanie, że wnioskodawczyni faktycznie nie prowadziła działalności gospodarczej w spornym okresie.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego organ rentowy zdołał obalić, wynikające z tego wpisu, domniemanie prowadzenia przez odwołującą od dnia 28 kwietnia 2010 r. działalności gospodarczej.

Zasadnie Sąd I instancji podniósł, że sytuacja, w której wnioskodawczyni, będąc w zaawansowanej ciąży, tuż przed dokonaniem rejestracji działalności gospodarczej przebywa na długotrwałym zwolnieniu lekarskim od dnia 09 grudnia 2009 r. do dnia 22 kwietnia 2010 r., a wkrótce po zarejestrowaniu tej działalności ponownie korzysta ze zwolnienia lekarskiego od dnia 11 maja 2010 r. do dnia 19 maja 2010 r., rodzi poważne wątpliwości, czy w ogóle miała ona zamiar faktycznego rozpoczęcia i prowadzenia tej działalności.

Zasady logiki i doświadczenia życiowego nakazują bowiem przyjęcie, że zaawansowana ciąża oraz powiązane z nią powikłania zdrowotne w praktyce uniemożliwiają pełne osobiste zaangażowanie w prowadzenie działalności gospodarczej, zaś podjęcie takiej działalności wymaga szczególnego zintensyfikowania wysiłku z uwagi na konieczność: załatwienia związanych z jej prowadzeniem kwestii formalnych, przygotowania pod względem organizacyjnym oraz poszukiwania i pozyskiwania klientów.

Trafnie Sąd ten również podniósł, że z informacji pozyskanych od Naczelnika Urzędu Skarbowego w S.: z dnia 20 lipca 2010 r. (k. 8 akt ZUS) i z dnia 27 czerwca 2012 r. (k. 75 akt sprawy) wynika, że M. B. w 2010 r. nie osiągnęła z pozarolniczej działalności jakiegokolwiek dochodu – za grudzień 2010 r. złożyła i opłaciła jedynie deklarację VAT w kwocie 216,00 zł, nie dokonała zaś wpłat na zryczałtowany podatek dochodowy za 2010 r.

Powyższa okoliczność również przemawia przeciwko przyjęciu, że od dnia 28 kwietnia 2010 r. wnioskodawczyni faktycznie prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą.

Uwadze Sądu II instancji nie uszedł również fakt, że odwołująca nie skorzystała z przewidzianej w art. 18 ust. 8 ustawy systemowej możliwości opłacenia z tego tytułu składek na ubezpieczenia społeczne od zadeklarowanej kwoty, nie niższej niż 60 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (przyjmując, że nie mogła skorzystać z obniżonej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie art. 18 lit. a ust. 1 ustawy systemowej z uwagi na wykonywanie działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy).

Tymczasem w świetle zasad logiki i doświadczenia życiowego osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą dążą z reguły do maksymalnego obniżenia kosztów prowadzenia tej działalności, co ma szczególne znaczenie na etapie jej podejmowania, kiedy nie jest jeszcze znana wysokość uzyskiwanych przychodów i dochodów.

Sprzeczne z tymi zasadami jest zatem stanowisko wnioskodawczyni, która przesłuchiwana w charakterze strony w sprawie VII U 695/11 w dniu 15 października 2012 r. (k. 82-83 akt sprawy), uzasadniając zadeklarowanie za miesiące: kwiecień i maja 2010 r. kwoty 8.109,00 zł jako podstawy wymiaru składek z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności podała, że cyt. „... miałam nadzieję, że będę miała dużą ilość klientów”.

Zaznaczyć należy, że z przesłuchania odwołującej (k. 82-83 akt sprawy) wynika, że po powrocie z urlopu macierzyńskiego zadeklarowała już niższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne i obecnie opłaca składki na to ubezpieczenie w najniższej wysokości.

Jednocześnie skarżąca w oparciu o przeprowadzone w sprawie dowody nie zdołała wykazać, że od dnia 28 kwietnia 2010 r. faktycznie prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą, w tym dokonywała czynności zmierzających do podjęcia takiej działalności (czynności przygotowawczych).

Dla wykazania faktycznego prowadzenia przez skarżącą działalności gospodarczej od dnia 28 kwietnia 2010 r. za najbardziej miarodajne uznać należy dokumenty związane z jej prowadzeniem, takie jak przykładowo: faktury, skierowane do klientów oferty, czy zawarte z nimi umowy.

Niezasadne jest zatem jej stanowisko wyrażone w złożonym w postępowaniu administracyjnym piśmie z dnia 23 września 2010 r. (k. 17 akt ZUS), w którym odpowiadając na wezwanie organu rentowego do przedłożenia dokumentacji dotyczącej prowadzonej działalności gospodarczej (k. 12-14 akt ZUS) stwierdziła, że dokumenty takie nie mają żadnego znaczenia, ponieważ nie mają wpływu na podleganie ubezpieczeniom społecznym.

Przedłożone przez nią dokumenty w postaci zleceń wykonania usług związanych z naliczeniem opłaty za korzystanie ze środowiska i przygotowaniem raportu do Urzędu Marszałkowskiego (k. 43-45 akt sprawy) nie potwierdzają faktu wykonywania działalności gospodarczej od dnia 28 kwietnia 2010 r., ponieważ zostały zawarte albo bezpośrednio przed okresem, w którym rozpoczęła korzystanie ze zwolnienia lekarskiego w okresie od dnia 11 maja 2010 r. do dnia 19 maja 2010 r. (k. 43-44 akt sprawy), albo nawet w trakcie tego zwolnienia (k. 45 akt sprawy). Zważywszy na powyższe oraz urodzenie przez wnioskodawczynię dziecka w dniu 20 maja 2010 r. zasadne jest uznanie, że w okresie poprzedzającym urodzenie dziecka nie wykonywała tych zleceń.

Dla ustalenia wykonywania przez odwołującą od dnia 28 kwietnia 2010 r. działalności gospodarczej nie jest miarodajna treść przedłożonych dokumentów w postaci: zaświadczenia z Urzędu Statystycznego w G. z dnia 07 maja 2010 r. o numerze identyfikacyjnym REGON (k. 41 akt sprawy) oraz decyzji Urzędu Skarbowego w C. z dnia 31 lipca 2001 r. w sprawie nadania numeru identyfikacji podatkowej (k. 42 akt sprawy).

W pierwszym przypadku wpis do rejestru podmiotów w przypadku podmiotów będących przedsiębiorcami i nadanie numeru identyfikacyjnego REGON następuje bowiem na podstawie danych z wniosku o wpis do ewidencji działalności gospodarczej - § 4 lit. b ust. 1 i § 6 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 lipca 1999 r. w sprawie sposobu i metodologii prowadzenia i aktualizacji rejestru podmiotów gospodarki narodowej, w tym wzorów wniosków, ankiet i zaświadczeń, oraz szczegółowych warunków i trybu współdziałania służb statystyki publicznej z innymi organami prowadzącymi urzędowe rejestry i systemy informacyjne administracji publicznej (Dz. U. z 1999 Nr 69, poz. 763 ze zm.), a zatem bez ustalania, czy faktycznie działalność ta jest prowadzona, zaś nadanie numeru identyfikacji podatkowej NIP nastąpiło bez związku z rzekomym prowadzeniem działalności gospodarczej od dnia 28 kwietnia 2010 r.

Trafnie Sąd Okręgowy również ocenił, że fakt przyjęcia przez organ rentowy składanych przez nią deklaracji rozliczeniowych za miesiące: kwiecień i maj 2010 r. i dokonanych przez nią wpłat tytułem składek na ubezpieczenia społeczne nie ma wpływu na powstanie obowiązku ubezpieczenia społecznego, ponieważ deklaracje te nie kształtują praw i obowiązków ubezpieczonych – objęcie ubezpieczeniami społecznymi następuje z mocy samego prawa w przypadku, gdy istnieje tytuł prawny do objęcia tymi ubezpieczeniami.

Tym samym prawidłowo Sąd ten uznał, że wnioskodawczyni nie wykazała, aby od momentu zarejestrowania działalności gospodarczej, tj. od dnia 28 kwietnia 2010 r. do momentu urodzenia dziecka, tj. w dniu 20 maja 2010 r. faktycznie wykonywała tą działalność.

W przedstawionym wyżej kontekście ocenie podlega rozwiązanie przez M. B. za porozumieniem stron z dniem 22 kwietnia 2010 r. stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą (k. 15 akt ZUS), zarejestrowanie od dnia 28 kwietnia 2010 r. działalności gospodarczej (k. 40 akt sprawy) i zgłoszenie z tego tytułu do ubezpieczenia społecznego z zadeklarowaną w miesiącach: kwietniu i maju 2010 r. podstawą wymiaru składek w kwocie 8.109,00 zł.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, w oparciu o przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe, zasadnie Sąd I instancji uznał, że zgłoszenie przez wnioskodawczynię do ubezpieczenia społecznych z tytułu prowadzenia od dnia 28 kwietnia 2010 r. działalności gospodarczej zmierzało do uzyskania przez nią nieuzasadnionych korzyści z tego ubezpieczenia.

Błędnie jednak Sąd ten (oraz organ rentowy) uznał zgłoszenie przez wnioskodawczynię wniosku o objęcie ubezpieczeniami społecznymi z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności oraz zadeklarowanie przez nią kwoty stanowiącej podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne jako jednostronne czynności prawne, do których stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego o skutkach czynności prawnych.

W judykaturze oraz doktrynie przyjmuje się jednolicie, że prawo ubezpieczeń społecznych stanowi odrębną gałąź prawa w stosunku do prawa cywilnego, a jego przepisy mają charakter przepisów prawa publicznego, w których strony nie korzystają ze swoich praw podmiotowych regulowanych prawem prywatnym - Kodeksem cywilnym lub Kodeksem pracy, lecz w których Zakład Ubezpieczeń Społecznych realizuje wobec innego uczestnika stosunku prawnego ustawowe kompetencje organu władzy publicznej. Z tego względu stosunek ubezpieczenia społecznego nie jest stosunkiem cywilnoprawnym, opartym na równorzędności jego podmiotów i wzajemności (ekwiwalentności) świadczeń, lecz uregulowanym ustawowo stosunkiem publicznoprawnym opartym na zasadzie solidaryzmu, a wynikające z niego świadczenia stron tego stosunku nie są świadczeniami cywilnoprawnymi. Wprawdzie art. 1 k.p.c. kwalifikuje sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych do spraw cywilnych, jednakże czyni to jedynie według kryterium formalnego, opartego na poddaniu ich z woli ustawodawcy zasadom i trybowi postępowania przewidzianemu przed sądami powszechnymi i Sądem Najwyższym. Poddanie to nie przesądza o materialnoprawnym charakterze spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych, które wywodzą się ze stosunku o charakterze administracyjnoprawnym i z tego względu w postępowaniu przed Zakładem Ubezpieczeń Społecznym rozpoznawane są w trybie i na zasadach określonych przepisami prawa ubezpieczeń społecznych, a w dalszej kolejności Kodeksu postępowania administracyjnego (por. wyroki S.N.: z dnia 05 grudnia 2007 r. w sprawie II UK 106/07, publik. LEX nr 346189 i z dnia 23 października 2006 r. w sprawie I UK 128/06, publik. LEX nr 221705 oraz uchwały S.N.: z dnia 04 września 1992 r. w sprawie II UZP 17/92, publik. LEX nr 13272 i z dnia 30 czerwca 1994 r. w sprawie II UZP 15/94, publik. LEX nr 14986).

Niezrozumiały jest podniesiony w apelacji zarzut naruszenia przez Sąd Okręgowy prawa procesowego, a w szczególności art. 232 k.p.c., ponieważ pierwsze zdanie tego przepisu w ogóle nie odnosi się do sądu, lecz adresowane jest do stron procesu, stanowiąc wyraz zasady kontradyktoryjności (sporności) w postępowaniu cywilnym, zaś z przewidzianego w zdaniu drugim uprawnienia do dopuszczenia dowodu z urzędu sąd może skorzystać w sytuacjach wyjątkowych, gdy dopuszczenie z urzędu dowodów było szczególnie uzasadnione lub oczywiste (por. wyrok S.N. z dnia 24 czerwca 1998 r. w sprawie I PKN 194/98, publik. LEX nr 36518), co nie miało miejsca w niniejszej sprawie.

Jednocześnie podkreślenia wymaga, że do postępowania odrębnego z zakresu ubezpieczeń społecznych w zakresie postępowania dowodowego ma zastosowanie - bez żadnych ograniczeń - reguła wynikająca z art. 232 k.p.c., obowiązuje więc zasada kontradyktoryjności i dowodzenia swoich twierdzeń przez stronę (por. wyrok S.N. z dnia 07 stycznia 2010 r. w sprawie II UK 148/09, publik. LEX nr 577847).

Zgodnie z tą zasadą to na M. B. spoczywał w przedmiotowej sprawie ciężar wykazania: faktycznego wykonywania działalności gospodarczej od dnia 28 kwietnia 2010 r., ponieważ to wnioskodawczyni z powyższego faktu wywodziła skutek prawny w postaci zachodzenia przesłanek do objęcia jej od tego dnia ubezpieczeniami społecznymi.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego wnioskodawczyni w oparciu o przeprowadzone w sprawie dowody nie zdołała wykazać, że od dnia 28 kwietnia 2010 r. faktycznie wykonywała działalność gospodarczą.

Negatywnym tego następstwem procesowym jest nie udowodnienie przez odwołującą, że zachodzą przesłanki z art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 11 ust. 2 i art. 12 ust. 1 w zw. z art. 13 ust. 4 ustawy systemowej do objęcia jej od dnia 28 kwietnia 2010 r. ubezpieczeniami społecznymi z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności.

Sąd I instancji uznając, że przeprowadzone w przedmiotowej sprawie dowody nie dają podstaw do uznania, że M. B. prowadziła w spornym okresie pozarolniczą działalność gospodarczą, dokonał prawidłowej, zgodnej z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i prawidłowo zastosował przepisy prawa materialnego.

Nie zasługują zatem na uwzględnienie, podniesione w treści apelacji, zarzuty: naruszenia prawa procesowego, a w szczególności art. 233 § 1 k.p.c., jak również naruszenia prawa materialnego, a w szczególności art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 12 ust. 1, art. 13 ust. 4 w zw. z art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy systemowej.

Odnosząc się na koniec do wynikającego z treści apelacji zarzutu naruszenia prawa procesowego, a w szczególności przepisu art. 328 § 2 k.p.c., poprzez nie ustalenie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, jakie zachowania wnioskodawczyni świadczą o tym, że nie podjęła ona działalności gospodarczej stwierdzić należy, że zarzut ten zasadny jest jedynie wówczas, gdy treść uzasadnienia sądu pierwszej instancji całkowicie uniemożliwia sądowi drugiej instancji ocenę toku wywodu, który doprowadził do wydania orzeczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 lutego 2006 r. w sprawie II CSK 136/05, publik. LEX nr 200973).

W ocenie Sądu II instancji, wbrew stanowisku apelującej, treść uzasadnienia zaskarżonego wyroku (k. 90-99 akt sprawy) daje możliwość prześledzenia toku rozumowania Sądu Okręgowego - wskazuje podstawę faktyczną rozstrzygnięcia, jak również zawiera wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa, a zatem zarzut naruszenia prawa procesowego, a w szczególności art. 328 § 2 k.p.c. również jest niezasadny.

Stosownie do treści art. 385 k.p.c. sąd drugiej instancji oddala apelację, jeżeli jest ona bezzasadna.

Wobec powyższego Sąd Apelacyjny na mocy art. 385 k.p.c. orzekł, jak w sentencji wyroku.