Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 listopada 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Marek Szymanowski (spr.)

Sędziowie: SA Bożena Szponar - Jarocka

SA Teresa Suchcicka

Protokolant: Ewa Daniluk

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 listopada 2018 r. w B.

sprawy z odwołania J. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o rekompensatę

na skutek apelacji wnioskodawcy J. S.

od wyroku Sądu Okręgowego w Białymstoku V Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 12 lipca 2018 r. sygn. akt V U 55/18

I.  oddala apelację;

II.  odstępuje od obciążania odwołującego J. S. kosztami zastępstwa prawnego organu rentowego.

SSA Bożena Szponar- Jarocka SSA Marek Szymanowski SSA Teresa Suchcicka

Sygn. akt III AUa 654/18

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 03 stycznia 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B., wydaną na podstawie przepisów ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych odmówił J. S. prawa do rekompensaty. Zakład podnosił, że wnioskodawca w dniu zgłoszenia wniosku o rekompensatę udowodnił okres pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 5 miesięcy, 14 dni w rozumieniu ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł J. S.. Argumentował, iż zaskarżona decyzja jest niezgodna ze stanem faktycznym, a jego okres pracy w szczególnych warunkach był dłuższy.

Wyrokiem z dnia 12 lipca 2018 roku Sąd Okręgowy w Białymstoku oddalił odwołanie. Sąd Okręgowy ustalił, iż wnioskodawca J. S. ur. (...) legitymuje się bezspornym okresem pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 5 miesięcy i 14 dni uznanymi przez organ rentowy. Sporne pomiędzy stronami są okresy pracy w warunkach szczególnych: od 9 listopada 1973r. do 31 maja 1978r. w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) na stanowisku zbrojarza, od 2 stycznia 1984r. do 31 marca 1986r., od 1 maja 1987r. do 30 września 1987r., od 1 października 1987r. do 25 listopada 1990r. w Przedsiębiorstwie Budownictwa Rolniczego w B. w dozorze inżynieryjno – technicznym, od 17 grudnia 1990r. do 25 kwietnia 1991r., od 26 kwietnia 1991r. do 2 października 1992r. w Przedsiębiorstwie (...) w S. na stanowisku majstra.

Sąd Okręgowy nawiązując do art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych wskazał, że rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wynoszący co najmniej 15 lat. Zgodnie z art. 32 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych dla celów ustaleń uprawnień, o których mowa w ust. 1, za pracowników zatrudnionych szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Pod kątem tych regulacji Sąd Okręgowy przeprowadził postępowanie dowodowe w z dokumentacji emerytalnej, aktach osobowych, jak również zeznaniach świadków.

Słuchani przez Sąd świadkowie J. K. i A. B. pracowali wspólnie z wnioskodawcą w Przedsiębiorstwie Budownictwa Rolniczego w B.. Wnioskodawca był zatrudniony na stanowisku kierownika budowy. Prace robotników były nadzorowane przez majstrów i brygadzistów. Wnioskodawca nadzorował całą budowę. Kiedy zdarzały się trudne prace wówczas skarżący stale je nadzorował.

Natomiast świadkowie J. W. i J. N. pracowali z odwołującym w F.. Według relacji tych świadków wnioskodawca był zbrojarzem. Do jego obowiązków należało zbrojenie ścian, stropów, schodów, wind.

Sąd Okręgowy uznał za wiarygodne dał wiarę zeznania powyższych świadków.

Sąd Okręgowy uznał za zasadne dopuszczenie w sprawie dowodu z opinii biegłego z zakresu bhp celem ustalenia czy czynności wykonywane przez J. S. w spornych okresach były pracami w warunkach szczególnych w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach. Wydając opinię biegły prześledził sporne okresy pracy wnioskodawcy, w sposób szczegółowy przedstawił tok swojego rozumowania, powołał się na zeznania świadków bądź konkretne dokumenty znajdujące się w aktach osobowych wnioskodawcy, które stanowiły podstawę jego ustaleń. Biegły ustalił, iż na przestrzeni swojego zatrudnienia wnioskodawca zajmował kolejno stanowiska: magazyniera, zbrojarza, majstra zbrojarni i ślusarni, majstra do spraw utrzymania ruchu, majstra budowy, kierownika budowy, starszego majstra, mistrza budowy pompowni i zbiorników.

W ocenie biegłego wyłącznie czynności wykonywane przez skarżącego na stanowisku zbrojarza w wymiarze 6 lat i 14 dni mogą być uznane za pracę w warunkach szczególnych na podstawie Wykazu A Dział V poz. 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Z tak sporządzoną i uzasadnioną opinią nie zgodził się J. S. wnosząc liczne zastrzeżenia.

Biegły z zakresu bhp po raz kolejny w sposób szczegółowy odniósł się do nich w opinii uzupełniającej. Raz jeszcze przywołał dokumenty i zeznania, które stanowiły podstawę jego opinii. Wnioskodawca konsekwentnie podtrzymywał zarzuty twierdząc, iż legitymuje się okresem pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 19 lat, 6 miesięcy i 4 dni.

Sąd Okręgowy nie podzielił jednak argumentacji wnioskodawcy, wbrew bowiem jego twierdzeniom w zgromadzonym materiale brak jest dowodów, które by je uwiarygodniły jego, a zgodnie – art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Wnioskodawca przedstawił świadków wyłącznie na okresy pracy w Przedsiębiorstwie Budownictwa Rolniczego w B. oraz w F.. Natomiast pozostały materiał pochodzi głównie z akt osobowych wnioskodawcy i akt Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Sąd szczegółowo przestudiował całość materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie. Jednakże nie dał on podstaw do poczynienia ustaleń korzystnych dla wnioskodawcy. Zakresy obowiązków, angaże, pisma pracodawców nie pozwalają na przyjęcie, iż wnioskodawca we wszystkich spornych okresach pracował w warunkach szczególnych. Tylko prace, które zostały zamieszczone w Wykazie A stanowiącym załącznik do wyżej powołanego rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. i były wykonywane w pełnym wymiarze czasu pracy mogą być uznane za pracę w warunkach szczególnych.

Dlatego też mając na uwadze powyższe w pełni podzielając opinię biegłego z zakresu bhp, Sąd uznał za pracę w warunkach szczególnych pracę od 9 listopada 1973r. do 31 maja 1978r. w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w B. na stanowisku zbrojarza w wymiarze 4 lat, 6 miesięcy i 20 dni, od 5 czerwca 1978r. do 18 listopada 1978r. w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) S.A. w wymiarze 5 miesięcy i 14 dni na stanowisku zbrojarza, od 12 grudnia1978r. do 1 grudnia 1979r. w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) w B. w wymiarze 1 roku i 10 dni.

Jako podstawę oddalenia odwołania Sąd Okręgowy przywołał art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

We wniesionej od tego wyroku apelacji J. S. zaskarżył w całości wyrok Sądu Okręgowego w Białymstoku zarzucając mu naruszenie:

1. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego i niewłaściwe przyjęcie, że w okolicznościach faktycznych przedmiotowej sprawy J. S. nie legitymuje się 15 letnim okresem zatrudnienia w warunkach szczególnych, który uprawniałby do przyznania mu rekompensaty na podstawie art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych,

2. art. 21 ust. 1 ustawy z dn. 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych, poprzez jego nie zastosowanie i nie przyznanie odwołującemu rekompensaty w okolicznościach przedmiotowej sprawy,

3. art. 32 ust. 2 ustawy z dn. 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z rozporządzeniem Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze poprzez ich błędną wykładnię i niewłaściwe przyjęcie, że wykonywane przez odwołującego prace w spornych okresach zatrudnienia, w szczególności na stanowiskach cieśli, majstra zbrojami i ślusarni, majstra i starszego majstra budowy oraz kierownika budowy nie były pracami wykonywanymi w warunkach szczególnych.

Wskazując na powyższe zarzuty apelacja wnosiła o zmianę zaskarżonego wyroku i zaskarżonej decyzji ZUS poprzez uwzględnienie wniesionego odwołania i przyznanie prawa do rekompensaty oraz zasądzenie od organu rentowego na rzecz J. S. kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje

Apelacja podlegała oddaleniu

Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U.2017.664 j.t. ) rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma on okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat. Przy czym zgodnie z ust. 2 nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Nieco niezręczne sformułowanie ust. 2 wymaga doprecyzowania, iż jego istota sprowadza się nie do nabycia jakiejkolwiek emerytury na podstawie wspomnianej ustawy, lecz nabycia emerytury wcześniejszej, a zatem w obniżonym wieku emerytalnym ( por. w tym zakresie wyroki Sądów Apelacyjnych w Warszawie z dnia 22 września 2017 r. III AUa 529/16 LEX nr 2409371; w G. - z dnia 5 maja 2017 r. III AUa 2047/16 LEX nr 2348605 ; w G. z dnia 17 grudnia 2015 r. III AUa 717/15, LEX nr 1964970 ; w Ł. w wyroku z dnia 14 grudnia 2015 r. III AUa 1070/15, LEX nr 1979477 ). W świetle art. 2 pkt 5 i art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych przesłankami nabycia prawa do rekompensaty jest :

1. nienabycie prawa do emerytury pomostowej (lub innego rodzaju wcześniejszej emerytury);

2. osiągnięcie okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z FUS wynoszącego co najmniej 15 lat, przy czym ze zestawienia art 21 ust. 1 i art. 22 ustawy wynika, iż wymagany okres 15 lat pracy w szczególnych warunkach należało osiągnąć przed 1.01.2009r.

Trafnie zatem Sąd Okręgowy analizował pojęcie pracy w szczególnych warunkach w nawiązaniu do art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Zgodnie z art. 32 ust. 2 pracownikiem zatrudnionym w szczególnych warunkach, jest pracownik zatrudniony przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne bądź otoczenia. Zgodnie jednak z art. 32 ust. 4 przypadku emerytur z tytułu pracy w szczególnych warunkach, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Te przepisy dotychczasowe to przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. 1983 r., nr 8, poz.43 ze zm.). W świetle §1 ust. 1, § 3 i 4 ust. 1 rozporządzania emerytura z tytułu pracy w szczególnych warunkach przewidziana była dla pracownika, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A. Oznacza to, iż prawo do rekompensaty wymaga wykazania wykonywania prac wymienionych we wspomnianym wykazie A przez okres co najmniej 15 lat, przy czym praca taka musiała być wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu obowiązującym na danym stanowisku. Zgodnie z § 2 ust. 2 rozporządzenia okresy pracy, o których mowa w ust. 1 stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Obniżenie wieku emerytalnego niektórym grupom zawodowym uzasadnia się narażeniem tych osób na szybsze niż przeciętne zrealizowanie się emerytalnego ryzyka z powodu wystąpienia w ich zawodach czynników negatywnych (najczęściej szkodliwych dla zdrowia lub obniżających sprawności psychofizyczne), które doprowadzają do wcześniejszej niż powszechnie utraty sił do wykonywania dotychczasowej pracy. Stąd też prawo do emerytury w wieku niższym nie jest tu przywilejem, lecz co do zasady wynika ze szczególnych właściwości wykonywanej pracy. Cechą niezbędną do uznania danego zatrudnienia za wykonywane w szczególnych warunkach w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. jest wykonywanie pracy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Stanowi o tym przepis § 2 ust. 1 rozporządzenia, wskazując przez to, że intencją ustawodawcy było zawężenie zakresu okresów szczególnych tylko do tych okresów zatrudnienia, w których praca była faktycznie wykonywana, a nie do samego pozostawania w zatrudnieniu. Zaznaczyć bowiem trzeba, że tylko okresy wykonywania zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy kreują i wypełniają weryfikowalne kryterium uznania pracy o cechach znacznej szkodliwości dla zdrowia lub znacznego stopnia uciążliwości, lub wymagającej wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Taki sam warunek odnosi się do wymagania stałego wykonywania takich prac, co oznacza, że krótsze dobowo ( nie w pełnym wymiarze obowiązującego czasu pracy na danym stanowisku), niestałe świadczenie pracy wyklucza dopuszczalność uznania pracy za świadczoną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wskutek niespełnienia warunku stałej znacznej szkodliwości dla zdrowia lub stałego znacznego stopnia uciążliwości wykonywanego zatrudnienia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 września 2007 r., III UK 38/07, OSNP 2008/21-22/329; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 2009 r. I UK 212/08 Wspólnota (...); wyrok SN z dnia 21 listopada 2001 r. II UKN 598/00 OSNP 2003/17/419; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 czerwca 2009 r. I UK 20/09 LEX nr 515698 i inne).

Analizując ogólny staż ubezpieczeniowy odwołującego trzeba stwierdzić, iż w ubezpieczaniu pracowniczym pozostawał on do 17 czerwca 1993r. , a po tej dacie rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej. Nie ulega wątpliwości, iż w przypadku emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach zaliczeniu do okresu pracy w szczególnych warunkach podlegał tylko staż pracowniczy, jako że art. 32 ust.1 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wyraźnie określa, iż emerytura taka przysługuje tylko osobom będącym pracownikami. Oznacza to w realiach niniejszej sprawy, iż poszukiwanie okresu 15 lat okresu pracy w warunkach szczególnych w przypadku wnioskodawcy dotyczy jego aktywności zawodowej od 1 września 1968r. do 17 czerwca 1993r. Z okresu tego wnioskodawca posiadał wystawione świadectwa pracy w szczególnych warunkach:

1)  1.09.1968 - 31.10.1973r. - okres 5 lat 1 miesiąca i 21 dni ( Przedsiębiorstwo

Produkcji (...) (...) w B. k. 11.a.r. );

2)  9.11.1973r. - 31.05.1978r. - 4 lat 6 miesięcy 21 ( (...)

Budownictwa (...) w B. świadectwo pracy k.15 a.r.); na ten okres odwołujący dysponuje też świadectwem wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 24.04.2001r. gdzie pracodawca wskazał pozycję wykazu A z dział V poz. 1 ) ;

3)  5.06.1978r. -18.11.1978r. – okres 6 miesięcy i 13 dni ( Przedsiębiorstwo

Budownictwa (...) ); na ten okres odwołujący dysponuje świadectwem wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 19.04.2001 gdzie pracodawca wskazał pozycję wykazu A z dział V poz. 1) ;

4)  12.12.1978r. -31.12.1983r. – okres 5 lat 19 dni ( Przedsiębiorstwo Produkcji

(...) (...) w B. świadectwo k. 12.a.r.);

5)  Odwołujący się uzyskał też w dniu 22 sierpnia 2001r. uzyskał świadectwo

wykonywania prac w szczególnych warunkach z firmy (...)-ka z o.o. w S. na stanowiskach :

⚫

cieśla 17.12.1990r. do 25.04.1991r. ( wykaz A dział V poz.5 );

⚫

majstra (starszego majstra) od 26.04.1991r. do 2.10.1992r. ( wykaz A dział XIV

poz.24 );

6)  Odwołujący się uzyskał też w dniu 26 października 2001r. również świadectwo

wykonywania prac w szczególnych warunkach z Urzędu Gminy w J. (k 16 a.r.) obejmujących okresy zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Budownictwa Rolniczego w B.;

⚫

od 2.1.1984r. do 31.03.1986r. ( majster zbrojarni i ślusarni) ;

⚫

od1.05.1987r. do 30.09.1987r. ( majster budowy );

⚫

01.10. (...). do 25.11.1990r. ( kierownik budowy ) .

Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało jednak, iż nie wszystkie z tych świadectwa potwierdzają faktycznie zajmowane stanowiska, a niektóre z tych świadectw zaliczają do pracy w warunkach szczególnych prace, które nie mają odzwierciedlenia w wykazie A, a zatem nie były w istocie pracami wykonywanymi w szczególnych warunkach. Przede wszystkim trzeba przypomnieć, iż zgodnie z utrwalonym orzecznictwem treść świadectwa pracy oraz świadectwa pracy w szczególnych warunkach może podlegać weryfikacji. Dokonana przez pracodawcę w świadectwie pracy w szczególnych warunkach ocena charakteru zatrudnienia pracownika nie jest dla sądu wiążąca, dokument ten podlega co do swojej wiarygodności i mocy dowodowej takiej samej ocenie, jak każdy inny dowód. Świadectwo pracy jako dowód z dokumentu prywatnego nie ma natomiast silniejszej mocy dowodowej niż dowód z zeznań świadków lub z przesłuchania stron (por. w tym zakresie wyrok SN z dnia 5 października 2011 r. II UK 43/11 LEX nr 1108484) np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 4 marca 2005 r., II UK 15/05, LEX nr 603168 oraz wyroki tego Sądu z dnia 3 października 2000 r., I CKN 804/98, LEX nr 50890; z dnia 30 czerwca 2004 r., IV CK 474/03, OSNC 2005 nr 6, poz. 113; z dnia 9 kwietnia 2009 r., I UK 316/08, LEX nr 707858; z dnia 6 stycznia 2009 r., II UK 117/08, OSNP 2010 nr 13-14, poz. 167; z dnia 27 lipca 2010 r., II CSK 119/10, LEX nr 603161).

Materiał dowodowy nie potwierdził w szczególności świadectwa pracy dotyczącego okresu od 1.09.1968 - 31.10.1973r. - okres 5 lat 1 miesiąca i 21 dni ( Przedsiębiorstwo Produkcji (...) w B. k. 11.a.r. ), bowiem w istocie sam wnioskodawca przyznał na rozprawie apelacyjnej, iż w tym okresie przez znaczna część okresu był jednocześnie uczniem, i pracował tylko 3 dni w tygodniu. Faktycznie w tym zakresie jak sam przyznał na rozprawie apelacyjnej (k.178v.) pracował na stanowisku zbrojarza około 1 roku 3 miesiące, przy czym wbrew twierdzeniom odwołującego biegły w swojej opinii nie zliczył mu okresu od.1.07.1970r. do 10.12.1971r. wskazując, że z akt osobowych wynika, że odwołujący pracował na stanowisku magazyniera ( a nie zbrojarza). Nawet jednak, gdyby przychylić się do zeznań odwołującego i zaliczyć mu ten okres 1 roku i 3 (w istocie 5) miesięcy ( z całego okresu od 1.09.1968 - 31.10.1973r.) do okresu pracy w szczególnych warunkach, to zsumowanie tego okresu z innymi okresami pracy w szczególnych warunkach nie daje 15 lat. Bezspornie wnioskodawcy można w tym zakresie zaliczyć okresy pracy na stanowiska zbrojarza od 9.11.1973r. do 31.05.1978r. 4 lat 6 miesięcy 21 dni w (...) Przedsiębiorstwo Budownictwa (...) w B. świadectwo pracy ( k.14 a.r.) oraz okres od 5.06.1978r. do 18.11.1978r. – okres 6 miesięcy i 13 dni w Przedsiębiorstwo Budownictwa (...) ( k. 15a.r.). Na te okresy odwołujący dysponuje też świadectwem wykonywania pracy w szczególnych warunkach gdzie pracodawcy wskazali pozycję wykazu A z dział V poz. 1 ( prace w budownictwie – roboty wodnokanalizacyjne oraz budowa rurociągów w głębokich wykopach). Trzeba też zauważać, że prace zbrojarskie są ujęte w pkt 4 działu V wykazu A, co należy rozumieć w ten sposób, że w punkcie 4. chodzi o takie prace zbrojarskie, które nie polegały na wykonywaniu prac objętych punktem 1, działu V wykazu. Za okres który można również uznać za prace w szczególnych warunkach to okres zatrudnienia na stanowisku cieśli od 17.12.1990r. do 25.04.1991r. ( wykaz A dział V poz.5 ), przy przyjęciu, iż prace te polegały na montażu elementów konstrukcji na wysokości. Wszystkie pozostałe okresy zatrudnienia nie były zdaniem Sądu Apelacyjnego - podobnie jak wcześniej Sądu Okręgowego - pracami wykonywanymi w szczególnych warunkach. Praca majstra budowy, starszego majstra budowy czy kierownika budowy mogłaby ewentualnie być rozważna pod kątem, działu XIV, poz. 24., wykazu A ( kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno-techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie). W orzecznictwie ( por. np. wyrok SN z 3.12.2013r. I UK 184/13 Lex Nr 1448473 ; wyrok SA w Szczecinie z 28.03.2018 r. III AUa 394/17 ; wyrok SA w Białymstoku z 23.02.2016 r., III AUa 986/15 LEX nr 2016298) przyjmuje się jednak, że " dozór inżynieryjno-techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie" - aby mógł być uznany za pracę w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS - musi odpowiadać łącznie następującym warunkom:

1) musi być dozorem inżynieryjno-technicznym, czyli dozorem specjalistycznym, a nie dozorem "jakimkolwiek" (nie może być "zwykłym" dozorem wykonywanym w ramach pracowniczego podporządkowania kierownictwu pracodawcy);

2) musi być sprawowany "na oddziałach i wydziałach", czyli powinien być wykonywany bezpośrednio w określonym, skonkretyzowanym środowisku pracy, w którym istnieje narażenie na czynniki o znacznej szkodliwości dla zdrowia lub powodujące znaczny stopień uciążliwości pracy albo wymagające wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia;

3) powinien dotyczyć prac zgodnych z wykazami prac w szczególnych warunkach (zawartymi w załącznikach do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r.) i wykonywanych bezpośrednio przez osoby, nad którymi sprawowany jest nadzór;

4) musi być wykonywany stale przez osobę nadzorującą, czyli nie może mieć charakteru okazjonalnego (peryferyjnego);

5) powinien być sprawowany w pełnym wymiarze czasu, jaki obowiązuje osobę nadzorującą na zajmowanym przez nią stanowisku.

Praca na stanowiskach kierownika budowy czy majstra budowy warunków tych nie spełnia już choćby z tej przyczyny, że nadzór na tych stanowiskach to w istocie nadzór sprawowany jest nad wieloma osobami , z których tylko niektórzy pracownicy ( tylko pewna część z nich) wykonują pracę w szczególnych warunkach, a nadto ilość obowiązków związanych z kierowaniem samą budową czyni ten nadzór peryferyjnym. Zauważyć też wypada, iż w orzecznictwie podkreśla się też, że już samo umieszczenie stanowiska kierownika budowy w dziale III pod poz. 6 wykazu C stanowiącego załącznik do przywołanego rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. 1983 r., nr 8, poz.43 ze zm.) wyklucza możliwość przypisywania go do wykazu A i tym samym uznania okresu zatrudnienia na tym stanowisku za okres pracy w szczególnych warunkach ( por.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 maja 2004 r., II UK 344/03, OSNP 2004/23/407, wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 9 października 2014 r., III AUa 3/14, Lex nr 1544693, wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 16 maja 2013 r., III AUa 3/13, Lex nr 1416295).

Nie można też wnioskodawcy zaliczyć okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Budownictwa Rolniczego w B. od 2.1.1984r. do 31.03.1986r. ( majster zbrojarni i ślusarni), albowiem prace ślusarskie nie są pracami wykonywani w warunkach szczególnych ( por. w tym zakresie: wyroki SN: z 15.12.2011 r., II UK 106/11, LEX nr 1130389, z 27.01.2012 r., II UK 103/11, LEX nr 1130388; z 4.03.2014 r., III UK 74/13, LEX nr 1620565; z 20.11.2014 r., I UK 127/14, LEX nr 1552141; z 18.02.2015 r., I UK 242/14, LEX nr 1806476; z 21.07. 2016 r., I UK 278/15, z 24.01. 2017 r. I UK 34/16 ). Odpowiednio zatem, skora zatem część jego pracy polegała na nadzorowaniu ślusarni, to nie mógł świadczyć pracy na tym stanowisku w szczególnych warunkach w pełnym wymiarze czasu pracy.

Reasumując powyższe rozważania okresy pracy wnioskodawcy, które można by zakwalifikować jako okresy pracy w szczególnych warunkach są istotnie niższe, niż okres 15 lat wymagany do nabycia prawa do rekompensaty, o której mowa uzasadniający art. 21 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U.2017.664 j.t.).

W tym stanie rzeczy wniesioną apelację na mocy art. 385 k.p.c. Sąd Apelacyjny oddalił.

O kosztach procesu za drugą instancję Sąd Apelacyjny orzekł na zasadzie art.102 k.p.c. odstępując od obciążania odwołującego kosztami zastępstwa organu rentowego. Prawdą jest, iż zasadą w procesie cywilnym jest, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (art. 98 § 1 k.p.c.). Tylko w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej część kosztów procesu albo nie obciążać jej w ogóle kosztami (art. 102 k.p.c.). Przepis art. 102 k.p.c. jako szczególny nie podlega wykładni rozszerzającej (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 września 2010 r. II CZ 76/10). W utrwalonym orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się stosowanie art. 102 k.p.c., gdy strona przegrywająca znajduje się w trudnej sytuacji majątkowej, a wytaczając powództwo była subiektywnie przeświadczona o słuszności dochodzonego roszczenia, natomiast strona wygrywająca korzystała ze stałej obsługi prawnej i nie poniosła dodatkowych nakładów na prowadzenie procesu ( wyrok SN z dnia 17 listopada 1972 r., I PR 423/72, OSNCP 1973, nr 7-8, poz. 138), albo gdy dochodzone roszczenie wynika z niejasno sformułowanych przepisów (wyrok SN z dnia 6 grudnia 1973 r., I PR 456/73, OSNCP 1974, nr 9, poz. 154), albo też gdy sprawa ma wątpliwy i dyskusyjny charakter (postanowienie SN z dnia z 27 kwietnia 1971 r., I PZ 17/71, OSNCP 1971, nr 12, poz. 222). Odnosząc to do sprawy niniejszej trzeba zauważyć, że odwołujący jest aktualnie emerytem, a o oddaleniu jego odwołania zdecydowała ocena skompilowanego materiału dowodowego. Formalnie bowiem rzecz biorąc wnioskodawca dysponował świadectwami pracy, w warunkach szczególnych na wymagany okres, które zanegowano w postępowaniu sądowym, mógł on być przeświadczony o zasadności dochodzonego roszczenia .