Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 kwietnia 2022 roku

Sąd Rejonowy IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Toruniu

w składzie: Przewodniczący: Sędzia Alina Kordus-Krajewska

Protokolant: sekr.sąd. Michał Ziółkowski

po rozpoznaniu w dniu 25 marca 2022 roku

sprawy z powództwa A. B.

przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (...) z siedzibą w J.

o ustalenie wypadku przy pracy

I  Ustala ,że zdarzenie, jakiemu w dniu (...) uległa powódka A. B. było wypadkiem przy pracy,

II  Zobowiązuje pozwanego do sprostowania protokołu Nr (...)r./ (...) ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy poprzez :

a)  usunięcie w pkt. 4 protokołu ostatniego akapitu rozpoczynającego się od słów: „Zespół powypadkowy po zbadaniu przyczyn i okoliczności zdarzenia nie uznaje je za wypadek przy pracy” a kończącego się słowami: „ ( Dz.U. Nr 199 z 28 listopada 2002r., poz. 1673)”,

b)  wskazanie w pkt. 7 ,że wypadek jest wypadkiem przy pracy,

III. Zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 240 zł (dwieście czterdzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu,

IV. Nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Toruniu kwotę 500 zł (pięćset złotych) tytułem opłaty od pozwu, od uiszczenia której powódka była zwolniona na mocy ustawy , kwotę 759,84 zł (siedemset pięćdziesiąt dziewięć złotych osiemdziesiąt cztery grosze) tytułem kosztów opinii biegłych i kwotę 21, 44 zł (dwadzieścia jeden złotych czterdzieści cztery grosze) tytułem wydatków za dokumentację lekarską.

Sędzia Alina Kordus-Krajewska

Sygn. akt IV P 27/20

UZASADNIENIE

Powódka A. B. wniosła przeciwko (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) z siedzibą w J. o:

1)  ustalenie, że zdarzenie jakiemu w dniu (...) r. uległa było wypadkiem przy pracy,

2)  nakazanie stronie pozwanej sprostowanie Protokołu Nr (...) r./ (...) ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy z dnia 15 kwietnia 2019 r. dotyczącego zdarzenia, jakiemu w dniu (...) r. uległa:

a)  w punkcie 4 – poprzez usunięcie akapitu rozpoczynającego się od złów „ Zespół powypadkowych po zbadaniu przyczyn i okoliczności zdarzenia, nie uznaje je za wypadek przy pracy”, a kończącego się słowami „(Dz.U. Nr 199 z 28 listopada 2002 r. poz. 1673)”.

b)  w punkcie 7 – poprzez wskazanie, ze wypadek jest wypadkiem przy pracy

oraz o zwrot kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu, powódka wskazała, że od 15 lipca 2006 r. pracowała w (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) z siedzibą w J. (dalej: L.), na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku pracownika sklepu. Wskazała, że dnia (...) r. pod koniec zmiany, podnosząc karton z olejem spożywczym o wadze 14 kilogramów doznała silnego bólu w plecach, na skutek czego nie mogła się już wyprostować, ani postawić podnoszonego kartonu. Bezpośrednio po zdarzeniu pomocy udzieliły jej współpracownice, a dalej zespół ratownictwa medycznego, który przetransportował ją do Szpitala (...) w G.- D., gdzie udzielono jej pomocy i rozpoznano rwę kulszową. Powódka opisała przebieg leczenia dolegliwości i powołała się na wyniki badań, które przeszła. Twierdziła, że na skutek zdarzenia pozostawała na zwolnieniu lekarskim, a w dniu 6 września 2019 r. wydane zostało w stosunku do niej orzeczenie lekarza orzecznika ZUS, w którym przyznano jej prawo do świadczenia rehabilitacyjnego na okres 6 miesięcy licząc od daty wyczerpania zasiłku chorobowego. Powódka podała, że wypadek przy pracy zgłosiła w dniu 29 marca 2019 r., a Zespół (...) nie uznał wydarzenia za wypadek przy pracy, z czym powódka się nie zgodziła, wskazując, że protokół został sporządzony wyłącznie na podstawie opinii w sprawie wydanej na wniosek pracodawcy. Uzasadniano, że jak wynika z treści protokołu powypadkowego, Zespół (...), nie zakwestionował zaistnienia przesłanek wypadku przy pracy w postaci jego nagłości, zewnętrzności, związku z pracą, a jedyną podstawą dla uznania, że powódka nie uległa wypadkowi, było stwierdzenie, że nie doznała ona urazu w rozumieniu art. 2 pkt 13 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (dalej: ustawa wypadkowa). Powódka wskazała, że ze stanowiskiem nie można się zgodzić, ponieważ po pierwsze w karcie informacyjnej z leczenia szpitalnego ze Szpitala im. (...) w T., w opisie badania stwierdzono prawdopodobny kręgozmyk , którego istotą jest przemieszczenie kręgów raz z całym odcinkiem kręgów wyżej leżących ku przodowi w stosunku do kręgu położonego niżej, a więc chorobę stanowiącą uszkodzenie narządu, podpadającą pod definicję art. 2 pkt 13 ustawy wypadkowej. Po drugie, podano, że w wyniku badań rezonansem magnetycznym stwierdzono m.in. naczyniak w trzonie Th12 o wym. 9 mm oraz przepuklinę krążka międzykręgowego, co świadczy o urazie fizycznym. Zdaniem powódki, nawet gdyby nie doszło to anatomicznego uszkodzenia kręgosłupa lub okalających tkanek, nie wyklucza to możliwości uznania, że doznała uraz w myśl art. 2 pkt 13 ustawy wypadkowej, co potwierdza orzecznictwo SN, które uraz tkanek definiuje szeroko. Na skutek zdarzenia doszło do zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu, o czym świadczy fakt, ze nie była ona w jego następstwie zdolna do pracy, zaś wniosek Zespołu Powypadkowego, że nie doszło do naruszenia przez pracodawcę przepisów prawa pracy, w szczególności przepisów i zasad bhp i innych dotyczących ochrony życia i zdrowia, jest przedwczesny. Powódka powołała się na zapisy Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych oraz innych pracach związanych z wysiłkiem fizycznym, gdzie wskazano, że masa przedmiotów podnoszonych i przenoszonych przez jednego pracownika- kobietę nie może przekraczać 12 kg przy pracy stałej oraz 20 kg przy pracy dorywczej, a także 8 kg przy pracy stałej oraz 14 kg przy pracy dorywczej w przypadku przedmiotów podnoszonych przez jednego pracownika na wysokość powyżej obręczy barkowej. Podała, że komisja powypadkowa nie dokonała żadnych ustaleń, pod kątem ewentualnych naruszeń wyżej wskazanej normy.

W odpowiedzi na pozew, przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy podniesiono zarzut niewłaściwości sądu i wniesiono o przekazanie sprawy do rozpoznania właściwemu miejscowo Sądowi Rejonowemu Poznań Grunwald i Jeżyce w Poznaniu, wg. siedziby pracodawcy, zgodnie z klauzulą prorogacją zawartą w umowie o pracę . Ustosunkowując się merytorycznie, pozwany wniósł o oddalenie powództwa z uwago na jego bezzasadność oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwany przyznał fakt zatrudnienia powódki do 18 lutego 2020 r. czyli dnia rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia w trybie art.53§1 pkt 1b k.p., a także nie zakwestionował przebiegu zdarzenia z (...) r., jednak podał, że stan faktyczny ustalony przez Zespół Powypadkowy w protokole powypadkowym odzwierciedla rzeczywisty stan rzeczy, a więc to, że zdarzenie nie było wypadkiem przy pracy, ponieważ nie miało charakteru nagłego, nie zostało wywołane przez przyczynę zewnętrzną, nie spowodowało urazu. Podano, że stanowisko Zespołu Powypadkowego bazowało na wydanej przez niezależnego lekarza z zakresu medycyny pracy opinii z dnia 13 kwietnia 2019 r. , w której stwierdził, że żaden z badających pacjentkę lekarzy nie rozpoznał wypadku i nie użył numeru statystycznego wskazującego na doznany przez chorą uraz oraz, że w wyniku zdarzenia u powódki objawiło się lumbago, czyli ból z promieniowaniem do pośladka i kończyny dolnej uniemożliwiający jakikolwiek ruch, dlatego też wykluczono możliwość uznania zdarzenia za wypadek przy pracy. Zdaniem pozwanego protokół powypadkowy jest prawidłowy, oparty na wyjaśnieniach powódki, która wcześniej go nie kwestionowała, zeznaniach świadków, jak również dokumentacji medycznej, której wynikało, że w wyniku zdarzenia powódka nie doznała urazu, a rozpoznano u niej rwę kulszową. Pozwany zakwestionował wystąpienie u powódki również kręgozmyku, bowiem ta hipoteza nie została potwierdzona w trakcie leczenia powódki, a co więcej schorzenie to nie jest urazem w myśl ustawy wypadkowej, tak samo jako stwierdzone w wyniku badań rezonansem magnetycznym naczyniak i przepuklina krążka międzykręgowego, których dodatkowo nie należy wiązać ze zdarzeniem z (...) r., a z innymi schorzeniami powódki, istniejącymi przez zdarzeniem, a jedynie wykazanymi badaniami z 21 czerwca 2019 r. i 28 sierpnia 2019 r. Pozwany zakwestionował również szerokie rozumienie pojęcia urazu, podkreślając, że należy przez niego rozumieć jedynie uszkodzenie tkanek ciała lub narządów człowieka wskutek działania czynnika zewnętrznego, czego nie doświadczyła powódka na skutek wydarzeń z (...) r. Podniesiono ,że zdarzenie nie miało charakteru nagłego i było wywołane przyczyną wewnętrzną, a nie zewnętrzną, związaną z wcześniej zaistniałych zmian zdrowotnych u powódki. Zaprzeczono również, by protokół Zespół Powypadkowo nieprawidłowo stwierdził w protokole, że w dniu zdarzenia nastąpiło naruszenie przez pozwanego przepisów prawa pracy, powódka była bowiem zapoznana ze zbiorem instrukcji BHP i oceną ryzyka zawodowego, co zobowiązało ją do stosowania zasad ergonomii podczas wykonywania prac transportowych i winna była organizować transport ręczny tak, aby miejsce skąd towar jest pobierany był jak najbliżej miejsca dokąd jest odkładany, czego nie uczyniła.

Postanowieniem z dnia 7 kwietnia 2020 r. oddalono wniosek pozwanego o przekazanie sprawy do rozpoznania do Sądu Rejonowego w Poznaniu.

Stanowiska stron pozostały niezmienne do zakończenia procesu.

Sąd ustalił, co następuje:

A. B. od 15 lipca 2006 r. była pracownikiem L. na stanowisku pracownika sklepu, na podstawie umowy na czas nieokreślony. Powódka zapoznana była z opisem stanowiska pracy, posiadała ważne zaświadczenia o przeszkoleniu BHP oraz orzeczenia i zaświadczenia lekarskie stwierdzające jej zdolność do pracy. Zadaniem powódki jako pracownika sklepu było wykonywanie wszystkich zadań związanych z funkcjonowaniem sklepu i obsługą klienta (wykładanie towaru, praca na stanowisku kasowym, dbanie o higienę produktów).

dowody:

- umowa o pracę – k. 133-140

- orzeczenie lekarskie – k. 12,95,102,105,108-109,114-115

- świadectwo pracy – k. 68

- orzeczenie lekarskie z badania przeprowadzonego do celów sanitarno- epidemiologicznych, orzeczenie lekarskie – k. 84

- zaświadczenie o ukończeniu szkolenia okresowego BHP- k. 86,93,99-100, 107,110,111, 113

- opis stanowiska pracy – k. 87-88,

- zakres obowiązków – k. 96-97

- dokumentacja z akt osobowych – k. 89-92,94,98,101, 103-104, 112,115-132

Zgodnie z zasadami panującymi u pozwanego, pracownicy powinni unikać dźwigania, w przypadku akcji promocyjnych towar pozostawiany był na połówkach palet, by go nie przekładać. Pracownicy mieli w obowiązku używać wózków transportowych, by minimalizować potrzeby przekładania i noszenia cięższych towarów.

Zadania pracownika sklepu wymagały często schylania się, sięgania z wysokości, przenoszenia towaru, dźwigania go. Była to typowa praca fizyczna.

dowody:

- zeznania świadka H. M. – protokół elektroniczny z dnia 18 czerwca 2020 r. ( od 00:11:22 do 00:26:17) – k. 217v-218

- zeznania świadka A. K. – protokół elektroniczny z dnia 18 czerwca 2020 r. ( od 00:27:06 do 00:38:22) – k. 218-219

- przesłuchanie powódki A. B. – protokół elektroniczny z dnia 18 czerwca 2020 r. ( od 00:44:18 do 01:17:57) – k. 218v- 220

- zeznania świadka P. S. – protokół elektroniczny z dnia 19 sierpnia 2020 r. ( od 00:02:17 do 00:31:42) – k. 284-286

A. B. już w 2018 r. leczyła się z powodu bólu kręgosłupa, drętwienia obu kończyn dolnych, czasowych problemów z chodzeniem, bólem promieniującym do odcinka lędźwiowego obu nóg, epizodów nagłego zwiotczenia lewej nogi. Rozpoznano u niej w tym czasie zaburzenia korzeni nerwów rdzeniowych i splotów nerwowych.

dowody:

- karta pacjenta z 16 listopada 2018 r. - k. 246

-dokumentacja medyczna - 242-245, 261

- przesłuchanie powódki A. B. – protokół elektroniczny z dnia 18 czerwca 2020 r. ( od 00:44:18 do 01:17:57) – k. 218v- 220

W dniu (...) r. powódka rozpoczęła poranną zmianę od pracy na stanowisku odpieku, następnie wykładała towar, co zajęło jej większość dnia, a także przez około 15 minut pracowała na kasie. A. B. przewoziła palety z mrożonym pieczywem z zaplecza magazynowego do mroźni, gdzie panowała temperatura -22 stopnie Celsjusza, będąc ubrana w odzież ochronną ( kurtkę, czapkę rękawice), częściowo przy pomocy wózka akumulatorowego, unoszącego sukcesywnie transportując towar ręcznie z transportowanej palety na paletę znajdując się w mroźni. Kartony, które przenosiła powódka ważyły między 8-12 kg. Po wykonaniu swoich zadań, przed zakończeniem pracy udała się do współpracownic z zapytaniem czy może im pomóc przed wyjściem do domu. Współpracownice potwierdziły, że może pomóc rozkładać olej spożywczy, który tego dnia był w promocji. Powódka zamierzała dźwignąć karton ważący 14 kg z palety, z drugiego poziomu towarów (mniej więcej z wysokości kolan) i w tym momencie poczuła przeszywający, silny ból kręgosłupa, uczucie gorąca, zabolała ją lewa noga i ręka, nie mogła się wyprostować i zawołała koleżanki żeby zabrały od niej karton. Następnie z pomocą doszła do pokoju socjalnego, gdzie została posadzona ziemi. A. B. nie mogła się ruszyć. Po około 30 minutach na miejsce przyjechali ratownicy medyczni, którzy udzielili powódce pomocy medycznej i przetransportowali wózkiem do karetki oraz zabrali do Szpitala (...) w G. D.. Na miejscu lekarz stwierdził rwę kulszową (kod M54.3.)

dowody:

- protokół powypadkowy – k. 13-14

- zawiadomienie o zdarzeniu przy pracy – k. 15

- informacja świadka zdarzenia – k. 16-20

- dokumentacja medyczna Szpitala (...) w G. D. – k. 170-179

- zeznania świadka H. M. – protokół elektroniczny z dnia 18 czerwca 2020 r. ( od 00:11:22 do 00:26:17) – k. 217v-218

- zeznania świadka A. K. – protokół elektroniczny z dnia 18 czerwca 2020 r. ( od 00:27:06 do 00:38:22) – k. 218-219

- zeznania świadka P. S. – protokół elektroniczny z dnia 19 sierpnia 2020 r. ( od 00:02:17 do 00:31:42) – k. 284-286

- przesłuchanie powódki A. B. – protokół elektroniczny z dnia 18 czerwca 2020 r. ( od 00:44:18 do 01:17:57) – k. 218v- 220

Na zlecenie pracodawcy wydana została opinia lekarska w dniu 13 kwietnia 2019 r. w sprawie zdarzenia w pracy w dniu (...) r., w której rozpoznano u powódki Lumbago (postrzał) oraz stwierdzono, że żaden z lekarzy badających powódkę, nie rozpoznał wypadku i nie użył nr statystycznego wskazującego na doznany przez nią uraz. Podano, że nagły ból który się u niej pojawił spowodowany był podrażnieniem nerwu kulszowego, a który w zależności od miejsca podrażnienia mógł przyjąć różny obraz a dolegliwości mogły sięgać do pachwiny, łydki lub stopy. Wskazano, że ponieważ dla rozpoznania wypadku konieczne jest wykazanie uszkodzenia tkanek, w przypadku powódki takiego mechanicznego uszkodzenia nie rozpoznano i zdiagnozowano wyłącznie chorobę korzeniową.

dowód:

- opinia z dnia 13 kwietnia 2019 r. w sprawie zdarzenia w pracy – k. 67

Na podstawie powyższej opinii Zespół Powypadkowy w dniu 15 kwietnia 2019 r. sporządził protokół powypadkowy, w którym po zbadaniu przyczyn i okoliczności zdarzenia, nie uznano za wypadek przy pracy zdarzenia z (...) r. Ustalono, że brak jest jakichkolwiek przyczyn zdarzenia, nie stwierdzono nieprzestrzegania przez pracodawcę przepisów prawa pracy, przepisów i zasad bhp lub innych dotyczących ochrony życia i zdrowia, nie stwierdzono, że wyłączną przyczyną zdarzenia było naruszenie przez poszkodowanego pracownika przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie lub w skutek rażącego niedbalstwa.

dowód:

- protokół powypadkowy – k. 13-14

- zeznania świadka P. S. – protokół elektroniczny z dnia 19 sierpnia 2020 r. ( od 00:02:17 do 00:31:42) – k. 284-286

Po zdarzeniu, A. B. pozostawała niezdolna do pracy, korzystała ze świadczeń chorobowych, a następnie rehabilitacyjnych, aż do dnia 18 lutego 2020 r., tj. dnia doręczenia jej oświadczenia pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia.

dowód:

- zaświadczenie płatnika składek – k. 72-75

- orzeczenie lekarza orzecznika ZUS i decyzja o prawie do zasiłku rehabilitacyjnego –k. 23, 76-77

- oświadczenie do celów świadczenia rehabilitacyjnego – k. 83-83v

- rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia – k. 70-71

- świadectwo pracy – k. 68

- przesłuchanie powódki A. B. – protokół elektroniczny z dnia 18 czerwca 2020 r. ( od 00:44:18 do 01:17:57) – k. 218v- 220

Powódka kontynuowała diagnostykę, leczenie i rehabilitację w celu zmniejszenia nasilonych objawów ze strony układu nerwowego i kostnego. W wyniku badania rezonansu magnetycznego z 24 czerwca 2019 r. stwierdzono u powódki: „ Naczyniak w trzonie Th12, o wym. 9 mm. Zniesiona lordoza lędźwiowa. Drobna torbiel Tarlova na poziomie S2 o wym.10 mm. Obniżenie wysokości i sygnału krążków mk na poziomach L4-L5-S1. Wtórne zmiany zwyrodnieniowe pod postacią nierówności blaszek granicznych i podchrzęstnej przebudowy trzonów kręgowych oraz osteofitozy krawędziowej. Na poziome L4-L5 centralna przepuklina krążka mk zwęża zachyłki kanału kręgowego i modeluje worek oponowy. Na poziomie L5-S1 centralno- prawoboczna przepuklina krążka mk zwęża zachyłki kanału kręgowego, zwłaszcza prawy. Stożek rdzenia bez zmian ogniskowych. Tożsamy wynik dało badanie z 28 sierpnia 2019 r. Powódka borykała się również z innym schorzeniami: laryngologicznymi, zmianami chondroimalatycznych w kolanie.

dowody:

- dokumentacja medyczna – k. 20 -27, 64-66, 81, 205-215, k. 247, 248,265-264, 267-271,274-275

- dokumentacja medyczna ZOZ w B. – k. 163-165

- dokumentacja z poradni specjalistycznych – k. 180-200v

- dokumentacja Wojewódzkiego Szpitala (...) w T. – k. 236- 239

- przesłuchanie powódki A. B. – protokół elektroniczny z dnia 18 czerwca 2020 r. ( od 00:44:18 do 01:17:57) – k. 218v- 220

Pismem z dnia 10 czerwca 2019 r. powódka zwróciła się do pracodawcy o sprostowanie protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy- bezskutecznie.

dowody:

- wniosek o sprostowanie protokołu powypadkowego – k. 78v-80

- pismo 8 lipca 2019 r. ( nieuwzględnienie wniosku o sprostowanie ) – k. 78

W opinii sądowo-lekarskiej z dnia 13 grudnia 2020 r. biegły neurolog stwierdził, że całokształt obrazu klinicznego oraz wywiad powódki nie sugerują przebycia urazu, a jedynie ostry zespół bólowy kręgosłupa wskutek wcześniejszego stanu chorobowego tj. choroby zwyrodnieniowej. Uzasadniano, że u pacjentki nie stwierdzono żadnych typowych zmian urazowych tj. pęknięcia lub złamania, a poza rozpoznaniem zespołu bólowego kręgosłupa oraz rwy kulszowej nie wykazano poważniejszych odchyleń takich jak opadanie stopy, zaburzenia zwieraczu, niedowład kończyn dolnych. Biegły zaznaczył jednak, że pogorszenie stanu zdrowia było związane z ciężką pracą fizyczną, a choroba zwyrodnieniowa jest stosunkowo zaawansowana, mając na względzie wiek pacjentki.

dowód:

- opinia z dnia 13 grudnia 2020 r. – k. 292-294

W opinii uzupełniającej neurologicznej, biegły wskazał, że zdarzenie z (...) r. spełnia kryterium nagłości oraz ma związek z pracą. Biegły zaznaczył, że u powódki jeszcze przed zdarzeniem istniała samoistna choroba zwyrodnienia kręgosłupa, co wynika z przeprowadzonego badania rezonansu magnetycznego, gdzie opisano zmiany zwyrodnieniowe oraz przepuklinę na poziomie L4-5, L-5-S1, co może wynikać z osobniczych predyspozycji lub być związane z trybem pracy, co trudno obiektywnie ustalić. Biegły zaznaczył, że w opisie badania, nie stwierdzono typowych zmian pourazowych, zaś naczyniak w trzonie kręgu Th12 nie ma żadnego związku z urazem i jest samoistną zmianą bardzo częstą w tej lokalizacji. Biegły rozpoznał, że wskutek zdarzenia doszło do pogorszenia stanu zdrowia powódki w następstwie przeciążenia aparatu wiązadłowo- mięśniowego kręgosłupa, ewentualnie wzrostu ciśnienia działające na krążki międzykręgowe powodującego ich dysfunkcję oraz wtórne podrażnienie struktury układu nerwowego, skutkując zespołem bólowym. Biegły wskazał, że jako czynnik zewnętrzny można uznać podniesienie ciężkiego przedmiotu, ale z wyraźnym zastrzeżeniem, że w przypadku powódki urazem szeroko rozumianym było jedynie zaostrzenie samoistnej choroby zwyrodnieniowej, które mogło wystąpić w jakiejkolwiek innej sytuacji lub samoistnie.

dowód:

- opinia uzupełniająca z dnia 19 marca 2021 r. – k. 318

W opinii sądowo lekarskiej z dnia 8 lipca 2021 r. biegły z zakresy chirurgii urazowo-ortopedycznej rozpoznał u powódki zmiany zwyrodnieniowo- dyskopatyczne kręgosłupa lędźwiowego z okresowym zespołem bólowym, a także stan po artroskopii kolana lewego z powodu zmian chondroimalatycznych. Po przeprowadzeniu badania podmiotowego, przedmiotowego oraz po zapoznaniu się z dokumentacją lekarską, biegły ocenił, że okoliczności zdarzenia z dnia (...) r. spowodowały zaostrzenie dolegliwości związanych ze schodzeniem samoistnym istniejącym wcześniej w organizmie powódki. Wskazano, że opisywane w badaniu MR zmiany w postaci naczyniaka kręgu oraz zmian dyskopatycznych z wtórnym odczynem zwyrodnieniowym są bezspornymi zmianami chorobowymi i nie są spowodowane podniesieniem kartonu wagi 12 kg. Wysiłek fizyczny związany z wielokrotnym podnoszeniem ciężkich przedmiotów, w ocenie biegłego nie spowodowywał zmian strukturalnych, przyczynił się natomiast do pojawienia się dolegliwości, których główną przyczyną były wcześniej istniejące zmiany chorobowe. Zdaniem biegłego pojawienie się dolegliwości po zdarzeniu było spowodowane w 80% przyczyną wewnętrzną, a w 20 % przyczyną zewnętrzną, która nie spowodowała stałego ani długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.

dowód:

- opinia z dnia 8 lipca 2021 r. – k. 332-333

W opinii uzupełniającej biegły chirurg -ortopeda wskazał , że poniesienie umiarkowanego ciężaru nie mogło spowodować u powódki trwałych następstw i nasilenia zmian chorobowych, a jedynie nasilenie odczuwalnych dolegliwości. W kolejnej opinii biegły wskazał ,że wystąpiło nasilenie dolegliwości z powodu z schorzenia samoistnego, na które nałożyło się nasilenie dolegliwości wynikających z powtarzalnych czynności podnoszenia przedmiotów. U powódki wystąpił uraz przeciążeniowy ( k.407v)

dowód:

- opinia uzupełniająca z dnia 22 października 2021 r. – k. 354

- opinia uzupełniająca na rozprawie z dnia 25.03.2022r. od 00:03:41

Sąd zważył, co następuje:

W toku niniejszego postępowania należało dokonać oceny roszczenia powódki o ustalenie wypadku przy pracy i sprostowanie protokołu powypadkowego. Wskazać trzeba, że dopuszczalne jest roszczenie o sprostowanie protokołu powypadkowego, o czym przesądził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 stycznia 2010 r., sygn. akt I PK 144/09, w którym wskazał jednocześnie, że podstawą takiego roszczenia jest art. 189 k.p.c. dotyczący powództwa o ustalenie istnienia lub nieistnienia prawa lub stosunku prawnego. Sąd Najwyższy podał, że art. 189 k.p.c. uzależnia możliwość występowania z takim powództwem od wykazania interesu prawnego.

Zgodnie z tezą wyroku Sądu Najwyższego z dnia 3 lipca 2001 r., sygn. akt II UKN 460/00, pracownik ma interes prawny w ustaleniu prawidłowej treści protokołu powypadkowego, gdyż ustalenia takie decydują o jego prawach i ewentualnie przyszłych roszczeniach. Sąd Najwyższy w tym orzeczeniu słusznie wskazał, że przecież kwestia ustalenia treści protokołu powypadkowego ma kluczowe znaczenie nie tylko dla ewentualnego dochodzenia roszczeń od pracodawcy, ale także dla możliwości dochodzenia świadczeń związanych z wypadkiem przy pracy z ZUS.

W ocenie sądu nie ma wątpliwości, że powódka ma interes prawny w wystąpieniu z powództwem o ustalenie wypadku przy pracy i sprostowanie protokołu powypadkowego, albowiem te ustalenia ukształtują jej sytuację socjalną.

Zaznaczyć także trzeba, że powództwo o ustalenie, że zdarzenie było wypadkiem przy pracy w rozumieniu art. 3 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (t.j. - Dz. U. Z 2019r., poz. 1205) (dalej; ustawa wypadkowa)jest dopuszczalne na podstawie art. 189 k.p.c. (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2007 roku, sygn. akt I UK 8/07). Kwestia interesu prawnego kształtuje się analogicznie jak przy roszczeniu o sprostowanie protokołu powypadkowego.

Stan faktyczny w niniejszej sprawie ustalony został na podstawie zgromadzonej dokumentacji, w tym medycznej, zeznań świadków i przesłuchania powódki. Sąd dał im wiarę przy czym zeznania powódki sprecyzowały czas , podczas którego pracowała na kasie i czas w którym wykładała towar. Czas wykładania towaru zajął większość część dnia pracy powódki, gdyż praca na kasie to było ok.15 min. Świadek P. S. doprecyzował w stosunku do protokołu powypadkowego jak przebiega rozkładanie palet. Jeżeli było do rozłożenia 10 europalet to oznacza ,że na paletach są kartony ułożone do wysokości 1,8 o ciężarze do 12 kilogramów. Te 10 europalet to było do rozłożenia w mroźni nie jednorazowo ale w ciągu dnia pracy. Powódka także wykładała towar na sklepie.

Dodatkowo sąd przeprowadził dowód z opinii biegłych, również w zakresie uzupełniającym z uwagi na szereg zastrzeżeń stron co do treści sporządzonych opinii. Ostatecznie biegły ortopeda, pod odczytaniu opinii uzupełniającej biegłego neurologa co do zasady podzielił stanowisko biegłego neurologa. ( k.409v)

Pojęcie wypadku przy pracy zawiera art. 3 ust. 1 ustawy wypadkowej, zgodnie z którym za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

1) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;

2) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;

3) w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

W toku postępowania ustalono, że zdarzenie z dnia (...) r. miało bez wątpienia związek z pracą, ponieważ doszło do niego podczas wykonywania pracy przez powódkę. Podnoszenie kartonów powodowało przeciążanie kręgosłupa, a podniesienie kartonu z olejem doprowadziło dalszego przeciążenia kręgosłupa. Skutkowało ostrym zespołem bólowym. Przy rwie kulszowej , która została wskazana w protokole powypadkowym dochodzi do podrażnienia drobnych korzenie nerwowych. Jak wskazał biegły neurolog u powódki wystąpiło pogorszenie stanu zdrowia , nasilenie objawów choroby samoistnej w następstwie przeciążenia aparatu wiązadłowo- mięśniowego kręgosłupa, ewentualnie wzrostu ciśnienia działającego na krążki międzykręgowe powodującego ich dysfunkcję oraz wtórne podrażnienie struktury układu nerwowego ( korzeni) skutkujące zespołem bólowym.

Biegły wskazał ,że to mogło powstać w każdej sytuacji, lecz wskazał ,że w przypadku powódki było spowodowane podniesieniem ciężkiego przedmiotu.

Kwestią sporną jaka wystąpiła w niniejszej sprawie było to, czy doszło do powstania u powódki urazu, czy też nasiliły się jedynie dolegliwości bólowe, które występowały u niej już wcześniej, a także w przypadku uznania, że do takiego urazu doszło, to czy doprowadziła do niego przyczyna zewnętrzna.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe oparte w dużej części na dopuszczonych przez sąd dowodach z opinii biegłych, doprowadziło ostatecznie do wniosku , że u powódki w dniu (...) r. doszło do powstania urazu. Urazem w tym przypadku było przeciążenie aparatu wiązadłowo- mięśniowego kręgosłupa, ewentualnie wzrostu ciśnienia działającego na krążki międzykręgowe powodującego ich dysfunkcję oraz wtórne podrażnienie struktury układu nerwowego ( korzeni) skutkujące zespołem bólowym. W tym zakresie sąd zgodził się z opinią uzupełniającą biegłego z zakresu neurologii.

Za nieprawidłowe natomiast uznano twierdzenia biegłego ortopedy, że urazem był wysiłek polegający na powtarzającym się podnoszeniu ciężkich przedmiotów, gdyż jest to sprzeczne z definicją urazu. Trzeba także podkreślić ,że nie 10 czy 12 kilogramów jak podawał w opinii biegły ostatecznie podniosła powódka tylko 14 kg. Podnoszenie kartonów, towaru przyczyniło się do pogorszenia stanu zdrowia powódki.( k.408) Biegły ortopeda wskazał na uraz przeciążeniowy( k.407v) oraz podał w wyniku zespołu bólowego nastąpiły zmiany czynnościowe kręgosłupa (k.408v)

Uraz został zdefiniowany w art. 2 pkt 13 ustawy z 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych jako uszkodzenie tkanek ciała lub narządów człowieka wskutek działania czynnika zewnętrznego. Racjonalne wydaje się stanowisko, że mimo nadania nowego brzmienia definicji wypadku przy pracy przez połączenie jej z definicją urazu, nie było intencją ustawodawcy wyłączenie z zakresu wypadków przy pracy zdarzeń, których skutkiem są jedynie zmiany czynnościowe, a nie zmiany anatomiczne w stanie zdrowia pracownika. Uszkodzenie tkanek ciała lub narządów człowieka w pojęciu urazu należy rozumieć szeroko, a więc jako wszelkie zmiany w organizmie - nie tylko te o charakterze anatomicznym, ale także te, które wywołały zaburzenia czynnościowe organizmu. ( wyrok z 23 września 2014 r., II UK 558/13 ) Urazowe zespoły korzonkowe (bólowe, ruchowe, czuciowe lub mieszane) mogą być skutkiem wypadku przy pracy i jako skutek wypadku są wskazane w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 roku w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania

Przeciążenie dynamiczne jest także urazem co wyjaśniono w uzasadnieniu wyroku SN z dnia 18 czerwca 2019r. I UK 83/18.

Zdaniem sądu podrażnienie struktury układu nerwowego ( korzeni) , których doznała powódka w wyniku przeciążenia kręgosłupa wynikającego z całodniowej pracy związane z rozpakowywaniem palet i rozkładaniem towaru i podniesieniem kartonu o wadze 14 kg., zaburzające w sposób znaczący funkcjonowanie jej organizmu, powodujące dolegliwości bólowe i niezdolność do pracy składały się na uraz, natomiast istniejące u powódki w momencie wypadku przy pracy schorzenia samoistne kręgosłupa miały ewentualnie wpływ na wielkość następstw urazu oraz okres utrzymywania się naruszenia sprawności organizmu.

Ostatnim, jednak niezbędnym elementem do uznania zdarzenia z dnia (...) r. za wypadek przy pracy, było ustalenie czy zaistniała zewnętrzna przyczyna doznanego urazu.

W tym zakresie nie można pominąć przytoczenia tez ukształtowanych w dwóch liniach orzeczniczych Sądu Najwyższego, traktujących o tym czym w istocie jest zewnętrzna przyczyna, również w korelacji z samoistnymi schorzeniami pracownika.

Zgodnie z pierwszą linią orzeczniczą, aktualną w świetle wyroku Sądu Najwyższego z dnia 19 lutego 2021 r. I USKP 15/21, wykonywanie zwykłych, codziennych obowiązków w warunkach typowych dla danego stanowiska pracy- przy uwzględnieniu predyspozycji zdrowotnych pracownika- może jednie wyjątkowo stanowić dla niego nadmierne obciążenie i stać się zewnętrzną przyczyną zdarzenia ( tak też wyrok Sądu Najwyższego z 9 lipca 1991 r. II PRN 3/30). W ocenie Sądu Najwyższego warunkiem dopuszczenia możliwości zakwalifikowania jako wypadku przy pracy doznanych przez pracownika zmian w narządzie wewnętrznym o charakterze schorzenia samoistnego, jest ustalenie w stanie faktycznym sprawy szczególnych nadzwyczajnych okoliczności towarzyszących świadczeniu pracy (pogląd akcentujący spojrzenie na zdarzenie z zewnętrznej strony, przyjmujący zadziałanie czynnika o charakterze pewnego ekscesu w normlanych warunkach wykonywania pracy). Wykonywanie zwykłych czynności ( normalny wysiłek, normalne przeżycia psychiczne) przez , który doznał pogorszenia stany zdrowia w czasie i miejscu wykonywania zatrudnienia, w myśl tej oceny Sądu Najwyższego, nie może być uznane za zewnętrzną przyczynę wypadku przy pracy. Musi wystąpić szczególna ( nadzwyczajna, nietypowa) okoliczność w przebiegu pracy, aby takie zaostrzenie procesu chorobowego mogło być uznane za skutek przyczyny zewnętrznej zdarzenia wypadkowego ( tak też uchwała z 7 maja 1976 r., OSNC 1976, Nr 11 poz. 239; Nowe Prawo 1978, nr 1 s. 154, wyroki Sądu Najwyższego z 14 lutego 1996 r., II PRN 2/96, z 16 kwietnia 1997 r., II UKN 66/97, z 16 grudnia 1997 r., II UKN 407/97, z 18 marca 2015 r. I PK 162/14). Szczególną okolicznością może być w tym przypadku wyjątkowy, nadmierny wysiłek fizyczny związany z pracą trwającą dłużej niż dopuszczalny limit godzin, wykonywanie pracy przez pracownika przemęczonego dotychczasową jej intensywnością rozmiarem oraz brakiem możliwości odpoczynku w dłuższym okresie czasu ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 czerwca 1999 r., II UKN 22/99).

Mając na względzie teorię związaną z drugą linią orzeczniczą prezentowaną przez Sąd Najwyższy, zwykłe czynności, podejmowane w codziennej pracy, w normalnych warunkach, wykonywane jednak w nadmiernym – przy uwzględnieniu właściwości pracownika, jego indywidualnych cech fizycznych lub psychicznych – wysiłku mogą być czynnikiem zewnętrznym powodującym uraz narządu zmienionego chorobą, bez potrzeby wykazywania szczególnych okoliczności przebiegu pracy. Jest to więc pogląd podkreślający zadziałanie czynnika sprawczego na organizm pracownika bardziej od innych podatnego na ten czynnik ( wyrok Sądu Najwyższego z 9 lipca 1991 r., II PRN 3/01, z 8 listopada 1994 r. II PRN 7/94. Z 5 lutego 1997 r., II UKN 85/96, z 24.11.2010 I UK 181/10)

Wskazuje się, że przyczyną zewnętrzną wypadku przy pracy może być każdy czynnik zewnętrzny (nie wynikający z wewnętrznych właściwości człowieka) zdolny wywołać w istniejących warunkach szkodliwe skutki. W tym znaczeniu taką przyczyną może być także praca i czynność samego poszkodowanego, w tym zwłaszcza jego nadmierny wysiłek, za który u człowieka dotkniętego schorzeniem samoistnym może być uważana praca wykonywana także jako codzienne zadanie w normalnych warunkach; nadmierność bowiem wysiłku pracownika powinna być oceniana przy uwzględnieniu jego indywidualnych właściwości - aktualnego stanu zdrowia i sprawności ustroju. Przy kwalifikowaniu przyczyny zewnętrznej ważne jest też, aby stanowiła ona przyczynę sprawczą zdarzenia, natomiast nie musi to być przyczyna jedyna. Warunkiem uznania wysiłku fizycznego za przyczynę zewnętrzną wypadku przy pracy jest ustalenie, że wysiłek ten w sposób istotny i nagły przyspieszył lub pogorszył istniejący u pracownika stan chorobowy wywołany schorzeniem samoistnym (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 października 2015 r., sygn. akt II UK 362/14). Dopuszcza się, że nawet codzienne czynności wykonywane w normalnych warunkach przez pracownika o zmniejszonej sprawności, czy to na skutek choroby, czy też w wyniku postępujących zmian w organizmie, mogą być - w zależności od całokształtu okoliczności - uznane za podjęte przy użyciu nadmiernego dla tego pracownika wysiłku (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 2014 r., sygn. akt I PK 185/13). Pojęcie zwykłych czynności powinno być rozumiane bardzo szeroko, wszelkie bowiem czynności, jakie podejmuje pracownik czy to w zakładzie pracy, czy też poza nim, jeżeli służą realizacji obowiązku świadczenia pracy, przygotowują to świadczenie lub są konieczne ze względu na kontynuację tego świadczenia, stanowią wykonywanie „zwykłych czynności” (wyrok NSA z 3 lutego 2017 r., sygn. I OSK 1398/15).

Zdaniem sądu każda sprawa i każdy wypadek wymaga odrębnej analizy.

W ocenie Sądu należy zgodzić się z tym, że uraz, który następuje wyłącznie na skutek nagłego rozwoju schorzeń samoistnych, wewnętrznych stwierdzanych u poszkodowanego przed wypadkiem, bez zadziałania czynnika zewnętrznego, nie jest skutkiem wypadku (B. Gudowska [w:] Społeczne ubezpieczenia wypadkowe i chorobowe. Komentarz, pod red. M. Gersdorf i B. Gudowskiej, Warszawa 2012, nr boczny 42 do art. 3). Uraz spowodowany wyłącznie przyczyną wewnętrzną, mającą swe źródło w stanie chorobowym poszkodowanego, pozbawia zdarzenie cechy wypadku ze względu na brak przyczyny zewnętrznej. Uraz doznany wyłącznie na skutek przyczyny tkwiącej w organizmie pracownika może się bowiem zdarzyć w każdych okolicznościach, a nie tylko w pracy.

Określonemu zdarzeniu nie można odmówić cechy wypadku, jeżeli bez wykonywania pracy nie doszłoby do niego, albo też prawdopodobieństwo jego zajścia byłoby niewielkie (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 października 1997 r., II UKN 304/97). Do uznania zdarzenia za wypadek przy pracy w razie zbiegu przyczyny zewnętrznej z przyczyną wewnętrzną wystarczy wykluczenie, że bez tego czynnika zewnętrznego nie doszłoby do powstania urazu.

Zdaniem sądu nie budziło wątpliwości zdaniem biegłych, że mimo choroby samoistnej czynnik zewnętrzny -podniesienie kartonu było czynnikiem, który zdecydował o urazie mimo istniejącej u powódki choroby samoistnej.

Nie można było pominąć kwestii tego, że powódka co do zasady wykonywała ciężkie zadania pracownika sklepu, co nie było sporne. W dniu zdarzenia właściwie cały dzień podnosiła kartony i wykładała towar , pracowała także przez część dnia w mrożni w temperaturze -22 stopnie. Jak zeznała nie miała możliwości rozpakowania w mroźni wszystkich kartonów przy użyciu wózka (k.219, k.220), część trzeba było rozpakować ręcznie. Podnoszenie kartonów jak wskazał biegły ortopeda to wysiłek gdyż jest to działanie przeciw sile grawitacji. Powódka miała prawo być zmęczona. Pod koniec dnia przeciążenie kręgosłupa spotęgowało podniesienie kartonu o wadze 14 kg. Była to większa waga niż waga podnoszonych przedmiotów ustalonych dla pracy stałej, a należy ocenić, że podnoszenie towaru było pracą stałą, a nie dorywczą powódki skoro robiła to przez prawie cały dzień. Sąd miał tu na uwadze przepisy Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych oraz innych pracach związanych z wysiłkiem fizycznym. Dodatkowo powódka pochyliła się ( k.217v) aby podnieść karton . Jest powszechnie wiadome, że taka postawa przy podnoszeniu stanowi duże obciążenie dla kręgosłupa.

W odniesieniu do tego, możliwe staje się przyjęcie, że powódka uległa wypadkowi przy pracy.

Co ważne, badanie okoliczności czy przy podjęciu próby, podniesienia i przeniesienia kartonu z olejem, powódka powinna skorzystać z podnośnika palet, nie ma wpływu na ustalenie czy wypadek był wypadkiem przy pracy. Nieskorzystanie z tego sprzętu może mieć ewentualnie wpływ na ocenę stopnia przyczynienia się powódki do wypadku przy pracy.

Dodatkowo można wskazać, że nawet dopuszczalny ciężar może skutkować wypadkiem przy pracy. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 czerwca 2001 roku, sygn. akt II UKN 419/00, wskazał, że nadmierny wysiłek pracownika przy dźwiganiu ciężarów może być uznany za zewnętrzną przyczynę wypadku przy pracy, także wtedy, gdy przestrzegane były normy określone w rozporządzeniu Ministrów Pracy i Opieki Społecznej oraz Zdrowia z dnia 1 kwietnia 1953 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników zatrudnionych przy ręcznym dźwiganiu i przenoszeniu ciężarów (dziś zastąpione Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych oraz innych pracach związanych z wysiłkiem fizycznym ).

Reasumując powódka, mająca interes prawny w zainicjowaniu postępowania, sprostała spoczywającemu na niej ciężarowi dowiedzenia, że zdarzenie z dnia (...) r. było wypadkiem przy pracy ( art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c.) i takie ustalenia poczynił sąd w punkcie I sentencji wyroku.

W konsekwencji w punkcie II sentencji wyroku uwzględniono roszczenie o zobowiązanie pozwanego do sprostowania protokołu Nr (...)r./ (...) ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy poprzez:

a)  usunięcie w pkt. 4 protokołu ostatniego akapitu rozpoczynającego się od słów „ Zespół powypadkowy po zbadaniu przyczyn i okoliczności zdarzenia nie uznaje je za wypadek przy pracy” a kończącego się słowami: „ (Dz.U. Nr 199 z 28 listopada 2002 r. poz. 1673)”

b)  wskazanie w pkt. 7, że wypadek jest wypadkiem przy pracy.

W myśl odpowiedzialności stron za wynik postępowania na rzecz powódki zasądzono kwotę 240 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (§9 ust.1 pkt 4 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z 22 października 2015 r. Dz.U. z 2018 r. poz. 265).

Ponadto od pozwanego nakazano pobrać na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Toruniu kwotę 500 zł tytułem opłaty od pozwu, od której powódka była zwolniona z mocy ustawy ( art. 96 ust. 1 pkt 4 u.k.s.c. w zw. z art. 113§1 u.k.s.c.). Pozwany obciążony został również obowiązkiem zwrotu kwoty 759,84 zł tytułem kosztów opinii biegłych i 21,44 zł tytułem wydatków za dokumentację medyczną.

Sędzia Alina Kordus-Krajewska