Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 1

Sygnatura akt

(...)

Jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku dotyczy tylko niektórych czynów lub niektórych oskarżonych, sąd może ograniczyć uzasadnienie do części wyroku objętych wnioskiem. Jeżeli wyrok został wydany w trybie art. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k. albo jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku obejmuje jedynie rozstrzygnięcie o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, sąd może ograniczyć uzasadnienie do informacji zawartych w częściach 3–8 formularza.

1.USTALENIE FAKTÓW

0.1.Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.1.1.

A. B.

I.  w okresie od grudnia 2011r. do listopada 2012r., w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w łącznej kwocie 1.142.357,11 zł stanowiącego mienie znacznej wartości poprzez:

- wprowadzenie w okresie od grudnia 2011r. do maja 2012r. w błąd przedstawicieli Firmy Usługowej (...) sp. j. z siedzibą w O. co do sytuacji finansowej kontrahenta, możliwości zabezpieczenia zobowiązania za zakupiony beton towarowy wraz z usługami dodatkowymi oraz możliwości i zamiaru spłaty tego zobowiązania przez Przedsiębiorstwo Budowlane (...) z siedzibą w O., co skutkowało niekorzystnym rozporządzeniem mienia tego podmiotu w łącznej kwocie 571.597,15 zł stanowiącym mienie znacznej wartości,

- wprowadzenie w okresie od maja 2012r. do września 2012r. w błąd przedstawicieli (...) sp. z .o.o. z siedzibą w S. co do sytuacji finansowej kontrahenta, możliwości zabezpieczenia zobowiązania za zakupiony beton oraz możliwości i zamiaru spłaty tego zobowiązania przez Przedsiębiorstwo Budowlane (...) z siedzibą w O., co skutkowało niekorzystnym rozporządzeniem mienia tego podmiotu w łącznej kwocie 417.849,30 zł stanowiącym mienie znacznej wartości,

- wprowadzenie w okresie od września 2012r. do listopada 2012r. w błąd przedstawicieli (...) sp. z o.o. z siedzibą w O. co do sytuacji finansowej kontrahenta oraz możliwości i zamiaru spłaty zakupionych prefabrykowanych zbrojeń i prętów budowlanych przez Przedsiębiorstwo Budowlane (...) z siedzibą w O., co skutkowało niekorzystnym rozporządzeniem mienia tego podmiotu w łącznej kwocie 152.910,66 zł,

tj. czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

Oskarżony A. B. prowadził działalność gospodarczą polegającą na prowadzeniu robót budowlanych od 1 stycznia1995r. Od 1 lutego 2008r. jego działalność gospodarcza przybrała nazwę Przedsiębiorstwo Budowlane (...) z siedzibą w O. ul. (...). Przez wiele lat miał ugruntowaną pozycję na rynku jako wykonawca dużych inwestycji budowlanych. Współpracował m.in. z Firmą Usługową (...), (...) Spółka Jawna z/s w O. i (...) Sp. z o.o. w S. (w latach 2003-2007), producentami betonu. Współpraca układała się dobrze. W roku 2010r. rozpoczął współpracę z firmą (...) Sp. z o.o. z/s w O., producentem zbrojenia budowlanego. Tym razem płacił za zamówiony towar z opóźnieniem i to było przyczyną zerwania współpracy. Doprowadzono do uregulowania należności, przy czym odsetki były egzekwowane na drodze sądowej i następnie egzekucji komorniczej. W roku 2011 skarżony realizował m.in. budowę zespołu budynków wielorodzinnych w B.. W dniu 5 kwietnia 2011r. oskarżony zawarł z Firmą Usługową (...), (...) Spółka Jawna z/s w O. umowę sprzedaży betonu i dostarczenia na budowę osiedla (...) w B.. Do umowy został sporządzony aneks w dniu 31 sierpnia 2011r. Do listopada 2011r. oskarżony płacił za zakupiony towar.

wydruk z (...)

161

zeznania Z. S.

494-496, 2377-2379

zeznania Z. M.

427-428

zeznania A. M.

327-335 , 2374-2375

umowa z aneksem

790-794

protokoły kontroli PIP od maja 1996r. do października 2012r.

1963-2065

zeznania M. R.

2371v--2373

Już od 2010r. oskarżony zaciągał w bankach kolejne pożyczki i kredyty, z tytułu których jeszcze w I kwartale 2015r. posiadał znaczące zaległości:

- umowa kredytowa (...) Bank SA, 2 kredyty w wysokości po 400.000 zł z dnia 22.06.2011r., kredyt w wysokości 1.000000 zł z dnia 29.03.2012r. z przeznaczeniem na sfinansowanie bieżącej działalności gospodarczej. Co istotne oskarżony starając się o kredyt oświadczył, że nie toczy się żadne postępowanie egzekucyjne pomimo zaległości w płatnościach na rzecz kontrahentów co najmniej od stycznia 2012r.,

- kredyt w Banku (...) w wysokości 200.000 zł z dnia 3.03.2010r., podwyższenie kwoty kredytu z dnia 9.06.2010r. do 300.000 zł, kredyt z dnia 5.07.2010r. w wysokości 300.000 zł, podwyższenie w dniu 24.06.2011r. do kwoty 500.000 zł, pożyczka z dnia 13.05.2011r. na kwotę 132.000 zł,

- pożyczka w A. Bank w wysokości 88.235,29 zł,

- kredyt z dnia 11.07.2012r. w (...) Bank w wysokości 120.000 zł

A. B. swoje zobowiązania z tytułu podatków regulował już w latach 2009-2011 nawet z kilkumiesięcznym opóźnieniem.

Sytuacja finansowa firmy oskarżonego zaczęła się systematycznie pogarszać w roku 2011. Mając tego świadomość, oskarżony postanowił rozporządzić zgromadzonym majątkiem po to, by uchronić nieruchomości przed ewentualną egzekucją komorniczą. W dniu 28 listopada 2011r. zawarł ze swoimi synami D. B. (2) i R. B. (1) umowy darowizny :

- nieruchomości gruntowej o nr geod. (...) stanowiącej pastwiska trwałe położonej w miejscowości R. gm. S., dla której prowadzona jest księga wieczysta nr (...),

- nieruchomości gruntowej o nr geod. (...) stanowiącej pastwiska trwałe położonej w miejscowości R. gm. S., dla której prowadzona jest księga wieczysta nr (...),

- nieruchomości gruntowej o nr geod. (...) stanowiącej pastwiska trwałe położonej w miejscowości R. gm. S., dla której prowadzona jest księga wieczysta nr (...),

- lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość położonego przy ul. (...) w O., dla którego prowadzona jest księga wieczysta nr (...),

- lokalu niemieszkalnego -garażu stanowiącego odrębną nieruchomość położonego przy ul. (...) w O., dla którego prowadzona jest księga wieczysta nr (...),

- lokalu niemieszkalnego -garażu stanowiącego odrębną nieruchomość położonego przy ul. (...) w O., dla którego prowadzona jest księga wieczysta nr (...),

- lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość położonego przy ul. (...) w O., dla którego prowadzona jest księga wieczysta nr (...),

- udziału wynoszącego (...) części w nieruchomości gruntowej- działce niezabudowanej ul. (...) w O., dla którego prowadzona jest księga wieczysta nr (...),

- udziału wynoszącego (...) części w gruncie oddanym w użytkowanie wieczyste i budynku garażowo- handlowym stanowiącym odrębną nieruchomość przy ul. (...) w O., dla którego prowadzona jest księga wieczysta nr (...).

W tym samym dniu oskarżony zawarł ze swoją żoną B. B. umowę ustanawiającą ustrój rozdzielności majątkowej.

Księgowość firmy oskarżonego w okresie od 16.01.2012r. do 31.10.2012r prowadziła E. S.. Prowadziła także księgowość dla firmy (...) (umowa od 16.01.2012r. do 31.10.2012r.) i D. B. (2) (umowa od 4.07.2012r. do 31.10.2012r.), Wypowiedziała umowy, gdyż przeniosła biuro z O. do B.. Jej zdaniem sytuacja finansowa firmy (...) wyglądała bardzo źle, miał nieopłacone faktury, przychodziły wezwania do zapłaty, panował duży bałagan z dokumentacji. Najczęstszy kontakt księgowa miała z R. B. (2), który dostarczał dokumentację ze wszystkich 3 firm. W dniu 17 października 2012r. prowadzenie księgowości oskarżonego przejął A. C. i prowadził ją do zakończenia działalności gospodarczej przez oskarżonego. Choć księgowy nie zauważył, by sytuacja finansowa firmy była bardzo zła- rok 2013 zakończył się zyskiem w okolicach 800.000 zł, to wiedział, że oskarżony miał opóźnienia w płatnościach za faktury, przychodziły wezwania do zapłaty, oskarżony wspominał o problemach z komornikami. A. C. prowadził też dokumentację synów oskarżonego- R. i D..

Niekompletność dokumentacji i informacji przekazywanych przez oskarżonego do biur rachunkowych spowodowały wątpliwości i niespójności w księgach handlowych. Jak wynika z opinii biegłego sądowego z zakresu księgowości, finansów, rachunkowości i zobowiązań podatkowych, z tego powodu brak jest możliwości ustalenia stanu rozrachunków z kontrahentami na dzień otwarcia ksiąg handlowych w dniu 1 stycznia 2012r. i tym samym w roku 2011. W ciągu roku obrotowego nie dostarczano do księgowości kompletnych informacji odnośnie stanu należności i zobowiązań, czego potwierdzeniem jest m.in. liczna korespondencja z kontrahentami, w której ujawniono, iż szereg sald księgowych w systemie RAKS jest niezgodnych z rzeczywistą sytuacją. Zadłużenie ustalone tylko na bazie korespondencji komorniczej i dokumentacji dotyczącej zaległości w stosunku do pokrzywdzonych wierzycieli w okresie od stycznia 2012r. do 10.2012r. wskazuje na kumulację trudności płatniczych w tym okresie i nie wyklucza, iż trudności te występowały wcześniej. Wykazany w deklaracjach podatkowych dochód- nawet zakładając jego przeznaczenie w całości na spłatę długu zaciągniętego tylko u pokrzywdzonych podmiotów- nie wystarczyłby na ich pokrycie.

umowa darowizny na rzecz D. B. (2)

487-490

umowa darowizny na rzecz R. B. (1)

480-483

wydruki zupełne treści ksiąg wieczystych

374-375, 376-377, 378, 380, 381-382, 383- 384, 385-386, 387-389, 390-392, 393-416

umowa rozdzielności majątkowej

1620

zeznania E. S., umowy, wypowiedzenia

2379, 931-932, 1672-1673, 941-943, 944, 933-935, 936, 937-939, 940

zeznania A. C.

946-947, 1684-1685, 2380

umowa kredytowa i zestawienie obrotów na rachunkach kredytowych (...) Bank SA, negatywna analiza ryzyka z dnia 13.09.2012r. jeśli chodzi o refinansowanie kredytu, informacja o zaciągniętych kredytach i pożyczce gotówkowej z Banku (...) wraz z historią rachunku, wnioski kredytowe i historia rachunku do spłaty kredytu A. Bank,

zeznania M. S. (1),

wnioski kredytowe i historia rachunku do spłaty kredytu (...) Bank

1493- 1506, 1636- 1668, 1657, 1508-1578, 1581-1597, 2151-2152, 1600-1622

opinia biegłej i opinia uzupełniająca

1693-1730, 2261-2272

pismo z US, ZUS

1907-1913, 447

Mając pełną świadomość utraty płynności finansowej prowadzonej przez siebie firmy i braku możliwości zapłaty za zaciągane zobowiązania handlowe, oskarżony kontynuował współpracę z Firmą Usługową (...), (...) Spółka Jawna z/s w O. po 28 listopada 2011r. Nie informując kontrahenta o problemach finansowych dalej zamawiał beton, ale począwszy od faktury wystawionej w dniu 14 grudnia 2011r. nr (...) na kwotę 31.100,55 zł zaprzestał regulowania swoich zobowiązań. W okresie od 14 grudnia 2011r. do 30 maja 2012r. pokrzywdzona spółka wystawiła 51 faktur, z czego oskarżony uregulował częściowo tylko pierwszą z nich około pół roku po terminie wymagalności roszczenia (wpłata gotówkowa z dnia 21.05.2012r. na kwotę 3.877,97 zł, z dnia 22.05.2012r. na kwotę 10.000 zł oraz kompensata z dnia 28.06.2012r. na kwotę 5.000 zł ). Kwota niezapłaconych faktur wyniosła 571.597,15 zł.

Oskarżony korzystał z przyznanego mu przez pokrzywdzoną spółkę kredytu kupieckiego w kwocie 300.000 zł. Kiedy zaczął mieć problemy z płatnością, limit zwiększono do kwoty 500.000 zł na jego prośbę. Oskarżony twierdził, że ma długi termin płatności za wykonanie budowy, obiecywał zapłatę, jako zabezpieczenie zaproponował zastaw żurawia budowlanego (...) i samochodu terenowego F. (...) nr rej. (...) o łącznej wartości 250.000 zł. Oskarżony był bardzo przekonywujący jeśli chodzi o prośby o niewstrzymywanie dostaw betonu. Wielokrotnie dzwonił, prosił, obiecywał rychłą zapłatę, płacił gotówką niewielkie kwoty powodując uśpienie czujności. Wiele lat dobrej współpracy z oskarżonym wzbudziło zaufanie do klienta i spowodowało, że wierzyciel przekroczył ustalony limit kredytowy i zbyt późno wstrzymał dostawy betonu. W dniu 25 maja 2012r. sporządzono umowę o ustanowieniu zastawu rejestrowego, w której wartość zastawionych przedmiotów wyceniono na kwotę 230.000 zł. Później w trakcie postępowania egzekucyjnego sprzedano ruchomości i uzyskano za nie zaledwie kwotę 30.000 zł, z czego na konto wierzyciela wpłynęła kwota 16.564,50 zł.

Brak zapłaty za towar był ogromnym obciążeniem dla wierzyciela. Spółka popadła w kłopoty finansowe na kilka lat, musiała zaciągnąć kredyt, wstrzymać inwestycję polegającą na wzniesieniu biurowca, którego budowę do stanu surowego prowadził oskarżony.

W dniu 1 marca 2012r. strony zawarły umowę nr (...) o wykonanie budowy elementów stanu surowego budynku socjalno-biurowo- magazynowego w O. przy ul. (...). Całkowity koszt zleconych robót określono na kwotę 142.807,26 zł. Oskarżony wystawił 3 faktury na łączną kwotę 164.849,21 zł. Zgodnie z porozumieniem stron rozliczenie należności przysługującej oskarżonemu za budowę biurowca nastąpiło w drodze kompensaty.

zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, zestawienie nieopłaconych faktur

154-160, 497

rozliczenie transakcji, faktury i dokumenty WZ

162-212, 533-788

pismo, dowody wpłaty

507, 508-511

zeznania Z. S.

494-496, 2377-2379, 2406-2408

umowa o ustanowieniu zastawu rejestrowego, zdjęcia samochodu i żurawia pod zastaw

796-798, 516-523

akta egzekucyjne KM 106/13

218-221, 962, 1024-1104

zdjęcie biurowca

2404

Spodziewając się zdecydowanej reakcji wierzyciela na brak zapłaty faktur, oskarżony postanowił dla swoich planów uniknięcia odpowiedzialności finansowej za zaciągnięte zobowiązania wykorzystać świeżo założoną przez jego syna D. B. (2) działalność gospodarczą, której przedmiot- przedsiębiorstwo budowlane- był tożsamy z profilem działalności gospodarczej prowadzonej przez A. B.. D. B. (2), który jeszcze w 2012r. był zatrudniony przez ojca na umowę o pracę, w dniu 2 lipca 2012r. rozpoczął wykonywanie działalności gospodarczej pod nazwą Przedsiębiorstwo Budowlane (...) z siedzibą w O. ul. (...). W tym samym roku wykazał już przychód w wysokości 3.719.942,40 zł (oskarżony w roku 2012 wykazał dwukrotnie mniejszy przychód w stosunku do roku 2011). Było to możliwe tylko i wyłącznie dlatego, że działalnością przedsiębiorstwa budowlanego syna faktycznie zajmował się oskarżony. Na rozpoczętych inwestycjach pracowali ci sami pracownicy, był wykorzystywany ten sam sprzęt. Dla przykładu przy realizacji inwestycji pn. „P. (...) na ul. (...) w O.” pracował zatrudniony przez oskarżonego w latach 2011-2013 T. S., który zajmował się zaopatrzeniem. Kierownikiem budowy był M. S. (2), który najpierw był zatrudniony przez oskarżonego, później przez jego syna D.. A. B. zlecił mu jesienią 2012r. nadzór nad pracami budowlanymi muru oporowego przy ul. (...). Zarówno ojciec jak i syn wydawali polecenia i nadzorowali prace budowlane przy murze. Syn często dowoził materiały, zajmował się wyłącznie sprawami technicznymi, ojciec przyjeżdżał, jak były spotkania z inwestorem. Świadek nie zauważył różnicy w podziale obowiązków pomiędzy ojcem i synem od początku do zakończenia budowy. Podobnie sytuacja przedstawiała się R. B. (2), który najpierw pracował jako dyrektor techniczny u oskarżonego, później zatrudnił go D. B. (2), przy czym zakres obowiązków świadka się nie zmienił.

Zamierzonym efektem był brak możliwości zaspokojenia się wierzycieli z wierzytelności przysługujących D. B. (2) za wykonane inwestycje. A sytuacja dla oskarżonego stała się już w tym momencie krytyczna. W dniu 10 lipca 2012r. Firma Usługowa (...), (...) Spółka Jawna z/s w O. wystosowała do niego wezwanie do zapłaty. Od tego momentu stało się dla oskarżonego jasne, że wszczęcie procesu cywilnego o zapłatę należności i wydanie orzeczenia jest tylko kwestią czasu.

wydruk z (...)

36

informacja o dochodach D. B. (2) za 2012r.

79

wezwanie do zapłaty

213

zeznania pracowników zatrudnionych przez A. B. i D. B. (2): S. S. (2) R. B. (2), T. S., zestawienie pracowników zgłoszonych do ubezpieczenia przez oskarżonego w latach 2011-2013,

69-70, 419, 2072, 2380, 2375v-2376, 1751-1752

Oskarżony zdając sobie sprawę, że Firma Usługowa (...), (...) Spółka Jawna z/s w O., nie będzie bez zapłaty za dotychczasowe zobowiązania kontynuować dostawy betonu na prowadzone przez niego budowy, w maju 2012r. zgłosił się do (...) Sp. z o.o. z/s w S. i zaakceptował ofertę z dnia 24 maja 2012r. dotyczącą dostaw betonu na teren budowy w O.. W dniu 28 maja 2012r. pomiędzy przedsiębiorcami zostało zawarte porozumienie wekslowe. Oskarżony zataił przed kontrahentem, że posiada nieuregulowane zobowiązania względem Firmy Usługowej (...) w wysokości przekraczającej pół miliona złotych. W okresie od 30 czerwca 2012r. do 22 października 2012r. oskarżony zakupił w spółce (...) materiały na łączną kwotę 579.120,54 zł. Zostało wystawionych 7 faktur, z których A. B. opłacił w całości tylko dwie pierwsze i trzecią częściowo, w łącznej kwocie 161.271,24 zł. Była to przyjęta przez oskarżonego taktyka, by zwiększyć jego wiarygodność i skłonić spółkę do dostarczania towaru nawet ponad przyznany limit kupiecki. Zestawienie faktur wystawionych przez spółkę (...) wyglądało następująco:

- nr (...), kwota 25.096,43 zł, data wystawienia 30.06.2012r., data płatności 31.05.2012, zapłacono w całości 27.06.2012r., zapłaty dokonał A. B.,

- nr (...), kwota 71.174,81 zł, data wystawienia 14.07.2012r., data płatności 14.06.2012, zapłacono w całości w 2 ratach 29.06.2012r. i 25.07.2012r. zapłaty dokonał A. B.,

- nr (...), kwota 91.968,21 zł, data wystawienia 30.07.2012r., data płatności 30.06.2012, zapłacono w całości 24.05.2013r., zapłaty kwoty 65.000 zł w 3 ratach (6.09, 14.09 i 5.12.2012r.) dokonał A. B., ostatnią ratę wyegzekwował komornik,

- nr (...), kwota 132.139,52 zł, data wystawienia 30.08.2012r., data płatności 31.07.2012, zapłacono do kwoty 19.817,45 przez komornika w dniu 24.05.2013r.

- nr (...), kwota 115.579,78 zł, data wystawienia 15.09.2012r., data płatności 16.08.2012, nie zapłacona,

- nr (...), kwota 59.800,14 zł, data wystawienia 30.09.2012r., data płatności 31.08.2012, nie zapłacona,

- nr (...), kwota 83.361,65 zł, data wystawienia 22.10.2012r., data płatności 17.09.2012, nie zapłacona.

Do zapłaty pozostała kwota 371.063,64 zł.

Początkowo oskarżony tłumaczył problemy z płatnościami tym, że nie otrzymał kredytu obrotowego i musiał szukać kredytów w innych bankach, zapewniał, że jak tylko otrzyma kredyt to zapłaci należności, regulował część zaległości płacąc gotówką, zaoferował w ramach rozliczenia samochód, którego jednak ostatecznie nie wydał wierzycielowi, także dwa żurawie wieżowe, przedstawił faktury na ich zakup:

1. żuraw wieżowy (...)- faktura VAT Nr (...) z 6.12.2010r.- wartość 40.260 zł,

2. żuraw wieżowy (...) nr fabryczny (...) rok prod. 2006- faktura nr (...) z 13.02.2012r., wartość 436.650 zł.

Jak się później okazało żuraw wieżowy (...) był przedmiotem umowy zastawu rejestrowego z dnia 25.03.2012r. jako zabezpieczenie umowy pożyczki z (...) S.A. z/s w W., został przekazany leasingodawcy w dniu 7.03.2013r.

Oskarżony miał otwarty w firmie limit na 130.000 zł, ale towar został mu dostarczony na kwotę powyżej 400.000 zł, gdyż oskarżony wielokrotnie zwodził pracowników spółki co do terminu płatności. K. wpłacał gotówkę, obiecywał wyższą wpłatę, ale ostateczne wpłacał mniej. Podstawą udzielenia limitu kredytowego był raport sporządzony na zlecenie Spółki przez (...) Sp. z o.o. z/s w W.. Na ocenę proponowanego limitu niewątpliwie miała wpływ okoliczność, że do momentu zakończenia realizacji raportu w stosunku do firmy oskarżonego nie zarejestrowano negatywnych doświadczeń windykacyjnych ze strony E. H..

W październiku 2012r. pracownik spółki- (...) pojechał do inwestora T. (...) L. i dowiedział się od niego, że nastąpiła zmiana podwykonawcy z A. B. na D. B. (2), przy czym na budowie pozostali ci sami pracownicy, te same maszyny, prace nadal koordynował A. B., także, że inwestor (...) już zapłacił większą część wynagrodzenia D. B. (2). Oskarżony nadal obiecywał zapłatę, nie unikał kontaktu, przedstawił nawet harmonogram spłat. Obiecywał J. D. , że jak ten poniesie odpowiedzialność za brak zapłaty długu i straci pracę to będzie mu oraz M. R. płacił po 2000 zł. Pracownicy Spółki, M. R. i J. D. włożyli szczególny wysiłek, by ustalić składniki majątku oskarżonego, gdyż zarząd firmy wywierał na nich dużą presję z uwagi na to, że kwota długu była bardzo duża, groziła im utrata pracy. Niestety nie udało im się odnaleźć żadnego majątku oskarżonego.

W dniu 26 października 2012r. wierzyciel przedstawił oskarżonemu do zapłaty weksel.

oferta

88-89

porozumienie wekslowe

91

zestawienie faktur

90

przedstawienie weksla do zapłaty, nota odsetkowa

92- 94, 95

zeznania M. R.

146-147, 2371v-2374

zeznania J. D.

149-151

zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, zeznania członka zarządu M. Z.

1-5, 81-83

zeznania Z. M.

427-428

raport handlowy sporządzony przez (...) Sp. z o.o. z/s w W..

2466-2470

We wrześniu 2012r. mając nieuregulowane zobowiązania u kontrahentów na kwotę sięgającą prawie miliona złotych, oskarżony nawiązał współpracę z (...) Sp. z o.o. z/s w O.. Oczywiście A. B. zataił przez przedsiębiorcą, że posiada ogromne zadłużenie, którego nie spłaca. Spółka wystąpiła do firmy (...) o ubezpieczenie sprzedaży w oparciu o przyznany limit kredytu kupieckiego. Spółce oskarżonego został przyznany limit w wysokości 100.000 zł i na tej podstawie w oparciu o złożone zamówienie pokrzywdzona spółka rozpoczęła produkcję. Co istotne, limit kredytowy został przyznany, choć pomimo starań firmy ubezpieczeniowej A., nie udało się uzyskać wglądu w aktualną sytuację finansową oskarżonego. Część faktur zostało opłaconych z rachunku bankowego jednego z synów oskarżonego, co zwiększyło wiarygodność kontrahenta. Od 28.09.2012r. do 16.11.2012r. zostało wystawionych 10 faktur na kwotę 152.910,66 zł, które nie zostały opłacone. (...) dostarczona została na budowę Osiedla (...) w O. i budynków wielorodzinnych dla Spółdzielni (...) w O. ul. (...). Oskarżony wielokrotnie zobowiązywał się do zapłaty faktur, podpisał terminarz spłat zobowiązań, którego nie dotrzymał.

W dniu 20 listopada 2012r. wierzyciel wystosował wezwanie do zapłaty.

faktury

236-245

zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa, zeznania A. M.

231-235, 328-334, 2374-2376

wezwanie do zapłaty

284

dokumentacja związana z przyznaniem limitu kredytowego przez firmę (...)

2397--2403

Oskarżony po zakończeniu działalności gospodarczej pod nazwą Przedsiębiorstwo Budowlane (...) z siedzibą w O. ul. (...) w dniu 30 kwietnia 2013r., działał na rynku budowlanym jako prezes zarządu Spółki z o.o. (...) z/s w miejscowości R. gmina S., która zajmuje się realizacją projektów budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków, w której wspólnikiem i członkiem zarządu był D. B. (2), zaś kolejnym członkiem zarządu R. B. (1) (od 12 stycznia 2015r. do 31.08.2016r.). Po formalnym wykreśleniu go z rejestru jako Prezesa Zarządu Spółki nadal faktycznie zajmuje się realizacją prowadzonych przez Spółkę inwestycji.

wydruk z KRS

2139-2142

zeznania Z. S.

2378

1.1.2.

A. B.

w bliżej nieokreślonym czasie, lecz nie wcześniej niż w dniu 8 sierpnia 2012 r. i nie później niż w dniu 19 listopada 2012r., w celu udaremnienia wykonania orzeczeń Sądu Okręgowego w Olsztynie V Wydział Gospodarczy w postaci: wyroku z dnia 29.11.2012r., sygn. akt VGC 135/12, wyroku z dnia 17.12.2012r. sygn. akt VGC 129/12, nakazu zapłaty z dnia 3 grudnia 2012 r. o sygn. V GNc 262/12, nakazu zapłaty z dnia 18 stycznia 2013r. sygn. V GNc 9/13, nakazu zapłaty z dnia 25 stycznia 2013r. sygn. V GNc 10/13, nadto ugody zawartej w dniu 8.01.2013r. przed Sądem Okręgowym w Olsztynie w sprawie VGC 143/12 udaremnił zaspokojenie swoich wierzycieli - Firmy Usługowej (...) sp. j. z siedzibą w O., (...) sp. z .o.o. z siedzibą w S. oraz (...) sp. z o.o. z siedzibą w O. w ten sposób, że pozornie obciążył przysługującą mu od Miejskiego Zarządu Dróg i Mostów w O. zagrożoną zajęciem wierzytelność w kwocie 363.363,28 zł poprzez zawarcie ze swoim synem D. B. (2) umowy o podwykonawstwo na kwotę 350.000 zł, tj. czyn z art. 300§ 2 kk

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

W dniu 27 lipca 2012r. oskarżony podpisał z Miejskim Zarządem Dróg i Mostów w O. umowę na wykonanie zadania pn. „P. (...) na ul. (...) w O.”. Umowa przewidywała termin realizacji zadania do dnia 27 listopada 2012r. i zezwalała na zlecenie przez wykonawcę części robót do wykonania podwykonawcom. Później termin realizacji umowy został przesunięty do stycznia 2013r. Oskarżony spodziewając się rychłych procesów o zapłatę postanowił obciążyć przysługującą mu od Miejskiego Zarządu Dróg i Mostów w O. wierzytelność, w ten sposób, że zawarł ze swoim synem D. B. (2) umowę o podwykonawstwo na kwotę 350.000 zł, opatrzoną datą 8 sierpnia 2012r. Kierownikiem budowy, przedstawicielem podwykonawcy został A. B.. Umowę tę oskarżony złożył w biurze Zarządu w dniu 19.11.2012r. Tego samego dnia (...) wyraził zgodę na ustalenie podwykonawcy Przedsiębiorstwa Budowlanego (...). A. B. odebrał pismo w dniu 20 listopada 2012r. Faktura za wykonane usługi została przedstawiona przez A. B. w dniu 26.02.2013r. Zawierała prośbę o zabezpieczenie roszczeń podwykonawcy. Wynagrodzenie przekazano D. B. (2) w dniu 25.03.2013r.

Zrealizowany przez oskarżonego pomysł obciążenia przysługującej mu wierzytelności, skutecznie uniemożliwił prowadzenie przez wierzycieli egzekucji z tego składnika majątku.

Już 14 września 2012r. do Sądu Okręgowego w Olsztynie wpłynęły przeciwko oskarżonemu 3 pozwy o zapłatę kwoty 221.709,36 zł, 215.910,39 zł i 133.977,40 zł wniesione przez Firmę Usługową (...) sp. j. z siedzibą w O.. Dwie sprawy zakończyły się wydaniem wyroków uwzględniających powództwa w całości: w sprawie VGC 135/12 w dniu 19 listopada 2012r. oraz w sprawie VGC 129/12 w dniu 17 grudnia 2012r. W sprawie V GC 143/12 w dniu 8 stycznia 2013r. strony zawarły ugodę. Oskarżony zobowiązał się do zapłaty kwoty 133.977,40 zł w 2 ratach, z której się nie wywiązał. Prowadzone przez wierzyciela postępowania egzekucyjne w oparciu o w/w tytuły egzekucyjne zostały umorzone wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji.

W dniu 26 listopada 2012r. do Sądu Okręgowego w Olsztynie wpłynął pozew wniesiony przeciwko oskarżonemu przez (...) Sp. z o.o. z/s w S. o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym z weksla. Pozew dotyczył kwoty 436.536,90 zł. Sąd uwzględnił powództwo w całości i w dniu 3 grudnia 2012r. wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym w sprawie V GNC 262/12.

W toku prowadzonego postępowania egzekucyjnego w sprawie Km 2711/12 komornik w dniu 11 grudnia 2012r. zajął wierzytelność przysługującą oskarżonemu od Miejskiego Zarządu Dróg i Mostów w O. za wykonanie zadania pn. „P. (...) na ul. (...) w O.”. (...) w O. odmówił jednak przekazania na konto komornika kwoty zajętej wierzytelności powołując się na umowę zawartą przez oskarżonego z synem D. B. (2) o podwykonawstwo. Stwierdził, że A. B. nie posiada środków na opłacenie podwykonawcy, wobec czego to inwestor odpowiada za zapłatę wynagrodzenia dla niego. Zdaniem (...) w O. zajęcie wierzytelności przez komornika nie mogło być skuteczne, gdyż wykonawcy nie przysługiwało już roszczenie wobec inwestora.

Dopiero na skutek starań komornika, doszło do przelania kwoty wierzytelności przez (...) w O. na konto wierzyciela i tym sposobem dług oskarżonego został spłacony. Przy czym (...) w O. zapłacił za tą samą pracę drugi raz.

W dniu 16 stycznia 2013r. do Sądu Okręgowego w Olsztynie wpłynął przeciwko oskarżonemu pozew o zapłatę kwoty 75.945,96 zł wniesiony przez (...) Sp. z o.o. z/s w O.. Sąd uwzględnił powództwo w całości i w dniu 18.01.2013r. wydał nakaz zapłaty w sprawie V GNc 9/13. Dwa dni później, ten sam wierzyciel złożył do Sądu Okręgowego w Olsztynie pozew o zapłatę kwoty 76.964,70 zł. Sąd i tym razem uwzględnił powództwo w całości i w dniu 25.01.2013r. wydał nakaz zapłaty w sprawie V GNc 10/13.

Prowadzone przez wierzyciela postępowania egzekucyjne w oparciu o w/w tytuły egzekucyjne zostały umorzone wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji.

Wierzyciel zaspokoił swoją wierzytelność tylko częściowo, z ubezpieczenia, do kwoty 90% przyznanego limitu kupieckiego, tj. w wysokości 90.000 zł.

umowa z (...) w O.

25-30

umowa o podwykonawstwo

31-34

pismo (...) w O.

24, 35

zeznania G. W.

63, 2370v-2371

pismo oskarżonego

64

zeznania S. C.

66, 2371

akta sprawy V GC 135/12

216, 1122-1205

akta sprawy V GC 129/12

215, 1310-1464

akta sprawy V GC 143/12

217

akta komornicze Km 252/14, Km 106/13, Km 239/14, Km 252/14

1207-1266, 218-221, 962, 1024-1104, 1005-1013, 1014-1023

zeznania komornika R. K.

951-952, 2405v-2406

akta sprawy V GNc 262/12

55-62, 12

zajęcie wierzytelności

65

akta komornicze Km 2711/12

13-35, 122-138

akta sprawy V GNc 9/13

271-294

akta sprawy V GNc 9/13

295-321

akta komornicze Km 383/13, Km 382/13, Km 872/13, Km 873/13

1291-1308, 1269-1289, 253-256, 260-262, 963-964, 967, 968-987, 988-1004

zeznania M. R.

146-147, 2371v-2374

zeznania Z. G. (1)

434, 2376-2377

0.1.Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.2.1.

A. B.

w dniu 28 listopada 2011 roku w O., w razie grożącej mu niewypłacalności lub upadłości, udaremnił zaspokojenie swoich wierzycieli - Firmy Usługowej (...) sp. j. z siedzibą w O., (...) sp. z .o.o. z siedzibą w S. oraz (...) sp. z o.o. z siedzibą w O. poprzez nieodpłatne przeniesienie własności nieruchomości, dla których Sąd Rejonowy w Olsztynie VI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgi wieczyste oznaczone numerami: (...), (...) oraz (...) na rzecz swojego syna - D. B. (2) oraz nieruchomości oznaczonych numerami (...), (...), (...), (...), (...) oraz (...) na rzecz swojego syna - R. B. (1) tj. czyn z art. 300 § 3 k.k. i art. 300 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za nieudowodnione

Dowód

Numer karty

Brak jest dowodów na to, by w dniu 28 listopada 2011r. oskarżony A. B. był dłużnikiem względem wierzycieli Firmy Usługowej (...) sp. j. z siedzibą w O., (...) sp. z .o.o. z siedzibą w S. oraz (...) sp. z o.o. z siedzibą w O..

1.OCena DOWOdów

0.1.Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.1

1.1.2

Wszystkie dowody wymienione w części 1.1 uzasadnienia

Zebrany w sprawie materiał dowodowy w postaci dokumentacji odtwarzającej historię współpracy handlowej oskarżonego z pokrzywdzonymi spółkami (umowy, faktury, dowody zapłaty), uzupełniony zeznaniami świadków- pracownikami czy reprezentantami pokrzywdzonych podmiotów nie był w zasadzie sporny. Podobnie rzecz przedstawia się z wydrukami z CEIDG, KRS, aktami spraw sądowych, komorniczych, zeznaniami komornika, informacjami udzielonymi przez US i ZUS, dostępną dokumentacją księgową, zeznaniami księgowych, dokumentacją bankową, protokołami kontroli PIP, umowami darowizny i ustanawiającej ustrój rozdzielności majątkowej, wydrukami z KW oraz dokumentacją wytworzoną z tytułu zawarcia przez oskarżonego z (...) w O. umowy i zgodnymi z nią zeznaniami pracowników Zarządu. Jednocześnie opinia biegłego z zakresu rachunkowości jest zdaniem Sądu pełna i jasna, zawiera logiczną i przekonywującą argumentację, spójną z całym materiałem dowodowym. Linia obrony oskarżonego nie polegała na kwestionowaniu któregokolwiek z przywołanych dowodów a jedynie na takiej ich interpretacji, która miała świadczyć o niewinności A. B. w zakresie stawianych mu zarzutów. Tylko w jednym zakresie oskarżony zakwestionował zeznania pracowników pokrzywdzonych spółek. Twierdził, że wierzyciele byli informowani na bieżąco o sytuacji finansowej firmy oskarżonego. W tym zakresie Sąd dał wiarę zeznaniom Z. S., M. R., J. D. i A. M., że sytuacja wyglądała zgoła odmiennie. Wymienieni zgodnie twierdzili, że oskarżony, by przekonać wierzycieli do dalszej dostawy zamówionego towaru obiecywał rychłą zapłatę usprawiedliwiając zwłokę odroczonymi terminami płatności u swoich kontrahentów. Nigdy nie poinformował wierzycieli, że utracił zdolność regulowania swoich zobowiązań finansowych. Sąd dał wiarę zeznaniom wymienionych świadków, gdyż są ze sobą spójne, logicznie wpisują się w historię współpracy z oskarżonym. Tylko przekonanie o uregulowaniu zobowiązań, nawet z opóźnieniem, przez oskarżonego, mogło skłonić wierzycieli do przyznaniu mu limitu kredytowego i wydaniu towaru. To świadczy o tym, że wierzyciele pozostawali w nieświadomości o rzeczywistej sytuacji finansowej firmy oskarżonego, o braku majątku, z którego mogliby uzyskać zaspokojenie roszczeń.

Jeśli chodzi o zeznania świadka T. S. to okoliczność, że twierdził, iż kontynuował umowę zatrudnienia z R. B. (1) a nie D. B. (2), należy złożyć na karb niepamięci. Skoro pracował przy realizacji muru oporowego w latach 2012-2013, którego podwykonawcą był D. B. (2), musiał być jego pracownikiem.

0.1.Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 1.1 albo 1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

1.1.1

zeznania J. K., k. 2167

- dowód niemający znaczenia dla ustalenia faktów. Pracownik był zatrudniony przez oskarżonego w latach 2011-2013. Nie posiadał wiedzy na temat sytuacji finansowej firmy ani realizacji inwestycji pn. „P. (...) na ul. (...) w O.”, gdyż tam nie pracował.

zeznania Z. W. (1), k. 2165

- dowód niemający znaczenia dla ustalenia faktów. Pracownik był zatrudniony przez oskarżonego w roku 2011. Nie posiadał wiedzy na temat sytuacji finansowej firmy ani realizacji inwestycji pn. „P. (...) na ul. (...) w O.”, gdyż tam nie pracował.

zeznania S. B., k. 2159-2160

- dowód niemający znaczenia dla ustalenia faktów. Pracownik był zatrudniony przez oskarżonego w roku 2011. Nie posiadał wiedzy na temat sytuacji finansowej firmy ani realizacji inwestycji pn. „P. (...) na ul. (...) w O.”, gdyż tam nie pracował.

zeznania M. F., k. 2132

- dowód niemający znaczenia dla ustalenia faktów. Pracownik był zatrudniony przez oskarżonego w latach 2011-2013. Nie posiadał wiedzy na temat sytuacji finansowej firmy ani realizacji inwestycji pn. „P. (...) na ul. (...) w O.”, gdyż tam nie pracował.

zeznania P. B., k. 2131

- dowód niemający znaczenia dla ustalenia faktów. Pracownik był zatrudniony przez oskarżonego w latach 2011-2012. Nie posiadał wiedzy na temat sytuacji finansowej firmy ani realizacji inwestycji pn. „P. (...) na ul. (...) w O.”, gdyż tam nie pracował.

zeznania J. Z., k. 2128

- dowód niemający znaczenia dla ustalenia faktów. Pracownik był zatrudniony przez oskarżonego w latach 2011-2012. Nie posiadał wiedzy na temat sytuacji finansowej firmy ani realizacji inwestycji pn. „P. (...) na ul. (...) w O.”, gdyż tam nie pracował.

zeznania R. W., k. 2126

- dowód niemający znaczenia dla ustalenia faktów. Pracownik był zatrudniony przez oskarżonego w latach 2011-2013. Nie posiadał wiedzy na temat sytuacji finansowej firmy ani realizacji inwestycji pn. „P. (...) na ul. (...) w O.”, gdyż tam nie pracował.

zeznania Ł. M., k. 2122

- dowód niemający znaczenia dla ustalenia faktów. Pracownik był zatrudniony przez oskarżonego w roku 2011. Nie posiadał wiedzy na temat sytuacji finansowej firmy ani realizacji inwestycji pn. „P. (...) na ul. (...) w O.”, gdyż tam nie pracował.

zeznania A. K., k. 2104

- dowód niemający znaczenia dla ustalenia faktów. Jako ojciec E. K., pracownika zatrudnionego przez oskarżonego w roku 2011. Nie posiadał wiedzy na temat sytuacji finansowej firmy ani realizacji inwestycji pn. „P. (...) na ul. (...) w O.”, gdyż tam nie pracował.

zeznania Z. W. (2), k. 2102

- dowód niemający znaczenia dla ustalenia faktów. Pracownik był zatrudniony przez oskarżonego w latach 2011-2013. Nie posiadał wiedzy na temat sytuacji finansowej firmy ani realizacji inwestycji pn. „P. (...) na ul. (...) w O.”, gdyż tam nie pracował.

zeznania A. S., k. 2083

- dowód niemający znaczenia dla ustalenia faktów. Pracownik był zatrudniony przez oskarżonego w latach 2011-2013. Nie posiadał wiedzy na temat sytuacji finansowej firmy ani realizacji inwestycji pn. „P. (...) na ul. (...) w O.”, gdyż tam nie pracował.

zeznania G. B., k. 2081

- dowód niemający znaczenia dla ustalenia faktów. Pracownik był zatrudniony przez oskarżonego w latach 2011-2013. Nie posiadał wiedzy na temat sytuacji finansowej firmy ani realizacji inwestycji pn. „P. (...) na ul. (...) w O.”, gdyż tam nie pracował.

zeznania Z. G. (2), k. 1757

- dowód niemający znaczenia dla ustalenia faktów. Jako ojciec E. K., pracownika zatrudnionego przez oskarżonego w roku 2011. Nie posiadał wiedzy na temat sytuacji finansowej firmy ani realizacji inwestycji pn. „P. (...) na ul. (...) w O.”, gdyż tam nie pracował.

zeznania J. B., k. 1755

- dowód niemający znaczenia dla ustalenia faktów. Pracownik był zatrudniony przez oskarżonego w latach 2011-2013. Nie posiadał wiedzy na temat sytuacji finansowej firmy ani realizacji inwestycji pn. „P. (...) na ul. (...) w O.”, gdyż tam nie pracował.

wyjaśnienia oskarżonego, k. 2368v-2370

Sąd nie dał wiary wyjaśnieniom oskarżonego w takim zakresie, w jakim zaprzeczył oszukańczym działaniom nakierowanym na wprowadzenie wierzycieli w błąd w celu doprowadzenia ich do niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Oskarżony wyjaśnił, że w 2011r. sytuacja finansowa jego firmy była bardzo dobra, nie miał żadnych zadłużeń w US i ZUS, regulował terminowo zobowiązania pracownicze i wobec kontrahentów. Twierdził, że pokrzywdzeni wierzyciele byli szczegółowo informowani o sytuacji, w jakiej znalazła się firma w 2012r. kiedy jego zleceniodawcy przestali mu płacić i akceptowali taki stan rzeczy. Brak zapłaty lub odroczone terminy płatności za wykonane przez oskarżonego inwestycje spowodowały, że nie mógł dotrzymać terminów płatności swoich zobowiązań i ostatecznie musiał zakończyć prowadzenie działalności. Firma w 2012r. dysponowała wartościowym majątkiem, w tym sprzętem w leasingu i środkami pieniężnymi, które przekazywał pokrzywdzonym wierzycielom. Powodem, dla którego darował nieruchomości synom była chęć usamodzielnienia ich. Podkreślił, że nieruchomości były znacznie obciążone hipotekami, przez to były niewielkiej wartości. Umowę z synem D. B. (2) o podwykonawstwo budowy muru oporowego zawarł, gdyż wiedział, że nie ma środków finansowych na jego realizację. Wprawdzie pomagał synowi w realizacji budowy, ale nieopłatnie. Choć A. B. zaprzeczył oszukańczym działaniom wskazując na niespodziewane przyczyny braku zapłaty za zaciągnięte zobowiązania i motywację, jaka mu towarzyszyła przy rozporządzeniu majątkiem i obciążeniu wierzytelności przysługującej mu od (...) w O., zestawienie dat tych czynności z sytuacją majątkową firmy, celowym wprowadzeniem w błąd wierzycieli w zakresie składników i wartości majątku firmy, pozwala na jednoznaczny wniosek, że wyjaśnienia oskarżonego nie polegają na prawdzie.

1.PODSTAWA PRAWNA WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Oskarżony

☒

3.1. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania zgodna z zarzutem

1

A. B.

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

Przestępstwo oszustwa może być popełnione tylko umyślnie, z zamiarem bezpośrednim, kierunkowym, obejmującym cel i sposób działania sprawcy. Podstawowym kryterium rozgraniczenia oszustwa od niewywiązania się ze zobowiązania o charakterze cywilnoprawnym jest wykazanie, że w chwili zawierania zobowiązania (umowy) sprawca działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, to jest dążył do uzyskania świadczenia poprzez wprowadzenie w błąd lub wyzyskanie błędu co do okoliczności mających znaczenie dla zawarcia umowy - mając świadomość, że gdyby druga strona umowy znała rzeczywisty stan, nie zawarłaby umowy lub nie zawarłaby jej na tych warunkach, na jakich została zawarta (np. bardziej skuteczniej zabezpieczyłaby jej realizację). Jednocześnie ocena zamiaru sprawcy nie może wyłącznie sprowadzać się do oceny składanych deklaracji przez ewentualnego sprawcę co do chęci wywiązania się umowy, a winna uwzględniać wszystkie aspekty sprawy, w tym rzeczywiste działania jakie podjął sprawca by dotrzymać warunków umowy.

W doktrynie i orzecznictwie wskazuje się, że przy ustalaniu zamiaru sprawcy oszustwa należy brać pod uwagę wszystkie okoliczności, na podstawie których można wyprowadzić wniosek dotyczący realności wypełniania obietnic złożonych przez sprawcę, a więc całokształt możliwości finansowych, w tym osiąganych realnie dochodów, skalę przyjętych, a także zaciągniętych wcześniej zobowiązań finansowych obciążających sprawcę, niezależnie od obciążeń, jakie bierze na siebie z tytułu zawieranej umowy, której niewypełnienie stanowiło podstawę wszczęcia postępowania karnego ( wyrok SA w Katowicach z 13 grudnia 2001 r., II AKa 312/01, KZS 2002, z. 4, poz. 45, wyrok SA w Katowicach z 20 listopada 2018r. , II Aka 343/2018, Komentarz do art. 286 kodeksu karnego (Dz.U.97.88.553), [w:] A. Zoll (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Tom III. Komentarz do art. 278-363 k.k., Zakamycze, 2006, wyd. II).

W orzecznictwie podkreśla się, że aby ustalić czy mamy do czynienia z oszustwem, czy tylko z niekaralnym niedotrzymaniem warunków umowy, należy dokonać całościowej, kompleksowej oceny wszystkich okoliczności dotyczących zawarcia przedmiotowej transakcji, w tym (oprócz możliwości finansowych oskarżonego) również zachowania się oskarżonego przed i po zawarciu umowy. Praktyka sądowa, a więc i zasady doświadczenia życiowego, uczą, że w razie oszukańczego zamiaru podmiot jest aktywny przed zawarciem umowy, chcąc wzbudzić zaufanie drugiej strony kontraktu, natomiast po uzyskaniu korzyści majątkowej zrywa te kontakty. (np. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku - II Wydział Karny z dnia 28 marca 2018 r. II AKa 14/18, wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 27 maja 2015 r., II AKa 79/15, LEGALIS nr 1396521).

Jeśli sprawca stosuje jedną z oszukańczych metod wymienionych w art. 286 § 1 KK, to "dla bytu przestępstwa oszustwa jest obojętne, czy pokrzywdzony mógł lub powinien był sprawdzić prawdziwość twierdzeń sprawcy, nie jest nawet istotne, że pokrzywdzony mógł wykryć błąd przy dołożeniu znikomej nawet staranności", nie ma znaczenia naiwność (wyr. SA w Warszawie z 29.5.2017 r., II AKa 72/17, Legalis), bezkrytyczność i łatwowierność pokrzywdzonego (wyr. SA w Krakowie z 18.12.2012 r., II AKa 190/12, Legalis; wyr. SA w Krakowie z 20.10.2011 r., II AKa 145/11, OSA 2012, Nr 12, poz. 42; wyr. SA we Wrocławiu z 3.4.2013 r., II AKa 80/13, Legalis; post. SN z 15.3.2017 r., II KK 73/17, Legalis; wyr. SN z 18.6.2019 r., V KK 246/18, Legalis) ani np. niezapoznanie się przez pokrzywdzonego z kondycją finansową kontrahenta (wyr. SA w Poznaniu z 19.9.2013 r., II AKa 124/13, Legalis).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy, należy stwierdzić, że brak zapłaty za pierwszą wystawioną przez Firmę Usługową (...) fakturę z grudnia 2011r. nieprzypadkowo zbiegł się z darowaniem przez oskarżonego całego majątku w postaci nieruchomości swoim synom. Już w dniu 28 listopada 2011r. oskarżony oceniając realność wywiązywania się z zaciąganych w przyszłości zobowiązań postanowił uchronić majątek przed ewentualnymi egzekucjami. Później wykorzystując wyrobioną przez lata działalności na rynku dobrą opinię kontynuował współpracę z Firmą Usługową (...) nie informując kontrahenta o pogorszeniu się sytuacji finansowej, braku majątku mogącego zabezpieczyć zaciągane zobowiązania i braku perspektyw co do zapłaty zaciąganych sukcesywnie zobowiązań. Wierzyciel uległ nawet prośbom oskarżonego o podwyższenie limitu kupieckiego bo ciągle liczył na dobrowolną spłatę rosnącego długu. Pracownicy firmy zdawali sobie sprawę, że oskarżony będzie mógł spłacić dług tylko wtedy kiedy będzie kontynuował działalność. Zatrzymanie dostaw betonu nie rozwiązywało sytuacji, bo powodowało konieczność dochodzenia długu w drodze przymusowej. Oskarżony podsycał nadzieję wierzyciela na zaspokojenie wierzytelności nie zrywając z nim kontaktu, lecz mamiąc nierealnymi obietnicami rychłej zapłaty. Wprowadził wierzyciela w błąd zawierając z nim umowę o ustanowienie zastawu rejestrowego dając pod zastaw przedmioty według wyceny stron warte 230.000 zł. Jak się później w toku postępowania egzekucyjnego okazało, żuraw i samochód terenowy były łącznie warte 30.000 zł.

Oskarżony wchodząc we współpracę z kolejnymi spółkami- (...) i A., zataił przed nimi wysokość długów, jakie na nim ciążyły. Płacąc pierwsze faktury, wzbudzał zaufanie, które później wykorzystywał do przekonania kontrahentów do dostarczenia mu towaru ponad przyznany limit kredytowy. Mechanizm jego działania był podobny, wielokrotnie zwodził pracowników spółek co do terminu płatności, obiecywał rychłą zapłatę, twierdził, że czeka na wypłatę należności za wykonane inwestycje. W lipcu 2012r. do swoich planów uniknięcia zaspokojenia swoich wierzycieli wykorzystał działalność gospodarczą swojego syna D.. D. B. (2) przejął realizację największej prowadzonej dotychczas przez oskarżonego inwestycji- budowę osiedla (...), a później realizację inwestycji polegającej na budowie muru oporowego.

Pokrzywdzeni wierzyciele, ale również podmioty, które oceniały wiarygodność finansową oskarżonego pod kątem przyznania limitu kupieckiego, również banki, nie dysponowały prawdziwymi danymi co do rzeczywistej sytuacji finansowej firmy oskarżonego. A. B. nie prowadząc rzetelnej dokumentacji księgowej powodował zafałszowanie danych, jednocześnie zaciągając kolejne zobowiązania w roku 2012r. ukrywał przed wierzycielami skalę powstałych zadłużeń.

W ocenie Sądu, należy stwierdzić, że gdyby pokrzywdzeni wierzyciele posiadali wiedzę na temat trudnej sytuacji finansowej spółki oskarżonego, w tym braku majątku mogącego zabezpieczyć ich roszczenia, ilości ciążących i nieuregulowanych przez niego zobowiązań, w ogóle nie zawarliby z nim umów. Tym bardziej nie zrobiliby tego, gdyby przewidzieli oszukańcze zabiegi oskarżonego polegające na przekazaniu realizowanych inwestycji swojemu synowi D. B. (2).

Mając powyższe na uwadze, należy stwierdził, że oskarżony swoim zachowaniem wyczerpał znamiona przestępstwa z art. 286§1 k.k., przy czym czynu dopuścił się w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru. Świadczy o tym strategia jaką przyjął i konsekwentnie realizował już po rozporządzeniu swoim majątkiem. Przyjmował zamówiony towar, po czym kiedy wierzyciel zrywał z nim współpracę, nawiązywał kontakty z nowym i w ten sposób przez kilka miesięcy mógł w dalszym ciągu realizować prowadzone inwestycje nie płacąc za materiały.

Nadmienić należy, że Sąd zmienił opis czynu z pkt I aktu oskarżenia, przyjmując, że oskarżony swoim zachowaniem doprowadził (...) sp. z .o.o. z siedzibą w S. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 417.849,30 zł i w konsekwencji wszystkich wymienionych w zarzucie wierzycieli na łączną kwotę 1.142.357,11 zł. Zmiana opisu czynu w tym zakresie uzasadniona była okolicznością, że oskarżony zapłacił na rzecz tego wierzyciela dobrowolnie kwotę 161.271,24 zł.

Mając na względzie znaczną wartość mienia, oskarżony swoim zachowaniem wyczerpał znamiona typu kwalifikowanego przestępstwa oszustwa z art. 294§1 k.k. Zgodnie z art. 115 § 5 k.k. mieniem znacznej wartości jest mienie, którego wartość w czasie popełnienia czynu zabronionego przekracza 200 000 złotych.

☒

3.2. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania niezgodna z zarzutem

2

A. B.

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

Przestępstwa z art. 300§ 2 k.k. dopuszcza się ten, kto, w celu udaremnienia wykonania orzeczenia sądu lub innego organu państwowego, udaremnia lub uszczupla zaspokojenie swojego wierzyciela przez to, że usuwa, ukrywa, zbywa, darowuje, niszczy, rzeczywiście lub pozornie obciąża albo uszkadza składniki swojego majątku zajęte lub zagrożone zajęciem, bądź usuwa znaki zajęcia.

Przez pojęcie składników majątku dłużnika-sprawcy należy rozumieć wszelkie aktywa, które mogą być wykorzystane dla wykonania zobowiązania.

Pojęcie obciążania obejmuje zaciąganie nowych zobowiązań lub zabezpieczanie swoim majątkiem już istniejących. Za pozorne powinno być uznane, gdy oświadczenie woli dłużnika złożone jest dla pozoru, za zgodą drugiej strony ( art. 83 § 1 KC), gdy obydwie strony nie mają woli wywołania skutków prawnych uzewnętrznionej czynności (G. Łabuda, w: Giezek (red.), Kodeks karny. Część szczególna, 2014, s. 1241; J. Potulski, w: Stefański (red.), Kodeks karny, 2018, art. 300, Nb 15; T. Oczkowski, w: Konarska-Wrzosek (red.), Kodeks karny, 2016, s. 1272; zob. też wyr. SA we Wrocławiu z 24.8.2012 r., II AKa 189/12, Legalis). Mimo cywilnoprawnej nieważności czynność taka może utrudnić zaspokojenie wierzyciela już przez sam fakt, że to na nim spoczywa dowodowy ciężar wykazania tej okoliczności w postępowaniu cywilnym (zob. też H. Pracki, Nowe rodzaje, cz. 2, s. 27; J. Majewski, w: Zoll (red.), Kodeks karny, t. 3, 2016, s. 726–727; T. Oczkowski, Przestępstwa; wyr. SA we Wrocławiu z 24.8.2012 r., II AKa 189/12, Legalis).

Przestępstwo niezaspokojenia wierzyciela ma charakter materialny. Jego dokonanie następuje wówczas, gdy sprawca udaremni lub uszczupli zaspokojenie swojego wierzyciela (wyr. SA w Katowicach z 20.5.2015 r., II AKa 93/15, Legalis), a zatem gdy wierzyciel dozna uszczerbku w swoim prawnie chronionym interesie ze względu na to, iż świadczenie w ogóle nie zostaje spełnione (udaremnienie zaspokojenia) albo zostaje spełnione tylko w części (uszczuplenie zaspokojenia).

Zagrożenie składników majątku zajęciem określane jest jako sytuacja, w której istnieje konkretne, realne niebezpieczeństwo ich zajęcia, a więc takie niebezpieczeństwo, z którym należy się liczyć (wyr. SN z 15.5.2018 r., IV KK 308/17, Legalis; wyr. SA w Rzeszowie z 13.6.2013 r., II AKa 40/13, Legalis). Zachodzi ona w razie odpowiednio zaawansowanych działań wierzyciela, których skutkiem może być zajęcie.

Udaremnienie wykonania orzeczenia jest zredagowane jako znamię strony podmiotowej (celu), nadając przestępstwu charakter kierunkowy (wyr. SA w Katowicach z 10.4.2014 r., II AKa 36/14, OSAK 2014, Nr 2, poz. 3). Sprawca musi oczywiście zdawać sobie sprawę z działań wierzyciela zmierzających do dochodzenia swoich roszczeń (wyr. SN z 17.11.2011 r., V KK 226/11, OSNKW 2012, Nr 2, poz. 21; wyr. SA w Katowicach z 31.5.2012 r., II AKa 148/12, OSAK 2012, Nr 3, poz. 15).

Mając na uwadze ustalenia faktyczne, należy stwierdzić, że oskarżony swoim zachowaniem wyczerpał znamiona przestępstwa z art. 300§2 k.k. Mając świadomość podjętych przez wierzycieli działań zmierzających do przymusowej realizacji świadczeń (wezwanie do zapłaty 10.07.2012r., pozwy wniesione w dniu 14.09.2012r. przez Firmę Usługową (...), przedstawienie weksla do zapłaty przez T. (...) w dniu 26.10.2012r., pisemne wezwanie do zapłaty z dnia 20.11.2012r. wystosowane do oskarżonego przez A. Sp. z o.o poprzedzone wezwaniami ustnymi), zgłosił się w dniu 19 listopada 2012r. do (...) w O. z umową o podwykonawstwo zawartą z synem D. B. (2). Umowa ta ewidentnie zawarta dla pozoru, za porozumieniem ojca i syna, zmierzająca do spowodowania wypłaty należności na konto D. B. (2), była obciążeniem dla majątku oskarżonego w postaci wierzytelności przysługującej mu od (...) w O.. Stanowiła ona zresztą nadużycie zapisów umowy, która zezwalała na zlecenie przez wykonawcę tylko części robót do wykonania podwykonawcom, a tymczasem przy wartości zamówienia na kwotę 363.363,28 zł, umowa o podwykonawstwo przewidywała należność w wysokości 350.000 zł. O pozorności umowy zawartej przez oskarżonego z synem świadczy nie tylko data jej ujawienia, cel, dla którego została zawarta ale sposób jej wykonania, gdzie w umowie o podwykonawstwo znalazł się zapis, że kierownikiem budowy i przedstawicielem podwykonawcy jest A. B.. Zgoda inwestora na wykonawstwo uniemożliwiła wierzycielom prowadzenie egzekucji z wierzytelności, choć wniosek o jej zajęcie wystosowali dwaj komornicy, prowadzący postępowanie egzekucyjne w oparciu o tytuły wykonawcze wydane na rzecz Firmy Usługowej (...). Ostatecznie tylko ten ostatni wierzyciel został zaspokojony ale z powodu wynegocjowania z (...) w O. ponownej zapłaty za usługę.

Sąd wyeliminował z kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu art. 300§1 k.k. i stanowiący jego typ kwalifikowany art. 300§3 kk.k., gdyż zbieg przepisów art. 300 § 1 i 2 k.k. należy oceniać na podstawie zasady konsumpcji, uznając za przepis konsumujący art. 300 § 2 k.k. (J. Majewski, w: Zoll (red.), Kodeks karny, t. 3, 2016, s. 745). Jednocześnie należy zaznaczyć, że nie można mówić o szkodzie popełnionej na rzecz wielu wierzycieli w rozumieniu art. 300§3 k.k. Przyjmuje się bowiem, że znaczenie słowa "wielu" nie pozwala zgodzić się z propozycją interpretowania go w kontekście omawianego przepisu jako "co najmniej dwóch" (R. Zawłocki, w: Królikowski, Zawłocki (red.), Kodeks karny. Część szczególna, t. 2, 2017, s. 920) lub "co najmniej trzech" (T. O., Przestępstwa). Należałoby przyjąć, że znamieniem typu kwalifikowanego z art. 300 § 3 KK jest wyrządzenie szkody 10 albo większej liczbie wierzycieli (H. Pracki, Przestępstwa, s. 165–166; O. Górniok, w: O. Górniok (red.), Prawo, s. 108; M. Kulik, w: Mozgawa (red.), Kodeks karny, 2017, s. 925; wyr. SA w Łodzi z 23.9.2014 r., II AKa 43/14, Legalis).

☐

3.3. Warunkowe umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach warunkowego umorzenia postępowania

☐

3.4. Umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach umorzenia postępowania

☒

3.5. Uniewinnienie

4

A. B.

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach uniewinnienia

Odpowiedzialności karnej za przestępstwo z art. 300§1 k.k. podlega ten, kto w razie grożącej mu niewypłacalności lub upadłości, udaremnia lub uszczupla zaspokojenie swojego wierzyciela przez to, że usuwa, ukrywa, zbywa, darowuje, niszczy, rzeczywiście lub pozornie obciąża albo uszkadza składniki swojego majątku. Przepis rozpoczyna się od słowa "kto", ale dalsza jego treść przesądza o tym, że podmiotem przestępstw z art. 300 KK jest dłużnik (przestępstwa indywidualne właściwe). Pojęcie dłużnika należy rozumieć zgodnie z przepisami prawa cywilnego (wyr. SN z 12.4.2018 r., II KK 411/17, Legalis), jako podmiot zobowiązany do spełnienia określonego świadczenia na mocy stosunku cywilnoprawnego, którego drugą stroną jest wierzyciel ( art. 353 § 1 KC). Do znamion przestępstwa z art. 300 § 1 k.k. należy więc okoliczność modalna czasu i sytuacji. Czynność sprawcza musi być bowiem zrealizowana wtedy, gdy zobowiązanie między sprawcą a pokrzywdzonym już istniało, ale nie zostało jeszcze wykonane,

W związku z tym, że nie ma dowodu na to, by oskarżony w dniu 28 listopada 2011r. był dłużnikiem któregokolwiek z wymienionych w zarzucie z pkt II aktu oskarżenia wierzycieli, należy przyjąć, że oskarżony swoim zachowaniem nie zrealizował wszystkich znamion przestępstwa z art. 300 k.k. Z tego powodu należało go uniewinnić od popełnienia zarzucanego mu czynu. Nie zmienia to faktu, że opisane zachowanie jest ważnym elementem ustaleń faktycznych, świadczącym o świadomości oskarżonego o grożącej niewypłacalności firmy, zmierzającym do udaremnienia zaspokojenia przyszłych wierzycieli.

1.KARY, Środki Karne, PRzepadek, Środki Kompensacyjne i
środki związane z poddaniem sprawcy próbie

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się
do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

A. B.

1

I

Przy wymiarze kary z jednej strony Sąd wziął pod uwagę dotychczasową niekaralność oskarżonego (karta karna, k. 2445), z drugiej- ogromną wartość szkody, także przemyślany sposób działania oskarżonego, który w sposób zaplanowany, systematyczny doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia trzech wierzycieli. Taki sposób działania oskarżonego wpływa na bardzo wysoki stopień społecznej szkodliwości czynu i w konsekwencji przemawia za wymierzeniem A. B. kary surowej, która spełni w stosunku do niego funkcję wychowawczą i prewencyjną Jednocześnie będzie stanowiła w odbiorze społecznym jednoznaczny sygnał, że popełnianie przestępstw się nie opłaca, bo zawsze spotka się z surową reakcją wymiaru sprawiedliwości. Takie wymagania, zdaniem Sądu, spełnia kara 2 lat pozbawienia wolności.

A. B.

2

III

Podobne, co przywołane wyżej okoliczności, uzasadniały, zdaniem Sądu wymierzenie oskarżonemu kary 10 miesięcy pozbawienia wolności.

A. B.

3

Sąd wymierzył oskarżonemu karę łączną 2 lat pozbawienia wolności stosując zgodnie z art. 4§1 k.k. przepisy korzystniejsze dla oskarżonego, obowiązujące przed 24 czerwca 2020r. Pozwalały one wymierzyć karę łączną w granicach od najwyżej z wymierzonych kar jednostkowych do ich sumy. W przedmiotowej sprawie Sąd wymierzył oskarżonemu karę łączną na zasadzie absorbcji. Jak stwierdza się w orzecznictwie całkowitą zasadę absorpcji stosować można szczególnie wtedy, gdy wszystkie czyny wykazują bardzo bliską więź podmiotową i przedmiotową. I tak jest w niniejszej sprawie. Oba czyny oskarżonego wykazują taką więź. W doktrynie przyjęty jest pogląd, że sąd przy wymiarze kar jednostkowych powinien oceniać przede wszystkim stopień społecznej szkodliwości popełnionych czynów i stopień winy sprawcy, natomiast decydując o zasadach łączenia tych jednostkowych kar i wymiarze kary łącznej powinien brać pod uwagę głównie dyrektywy prewencyjne. Kara łączna stanowi bowiem syntetyczną, całościową ocenę zachowań sprawcy, będąc właściwą, celową z punktu widzenia prewencyjnego reakcją na popełnione czyny ( Jacek Giezek komentarz do art.86 kk, Komentarz Lex 2012 ). Taką funkcję, w ocenie Sądu, spełni kara łączna 2 lat pozbawienia wolności.

1.Inne ROZSTRZYGNIĘCIA ZAwarte w WYROKU

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

1.inne zagadnienia

W tym miejscu sąd może odnieść się do innych kwestii mających znaczenie dla rozstrzygnięcia,
a niewyjaśnionych w innych częściach uzasadnienia, w tym do wyjaśnienia, dlaczego nie zastosował określonej instytucji prawa karnego, zwłaszcza w przypadku wnioskowania orzeczenia takiej instytucji przez stronę

Sąd oddalił wniosek obrońcy o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu szacowania nieruchomości- na okoliczność ustalenia wartości prac dokonanych przez Przedsiębiorstwo Budowlane (...) na rzecz Firmy Usługowej (...) sp. j. z/s w O., wartości zrekompensowanej szkody (k. 2393), gdyż nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Przede wszystkim wartość prac, do których wykonania zobowiązał się oskarżony, została określona umową z dnia 1 marca 2012r. (k. 2433-2424). Oskarżony wystawił faktury za wykonane roboty budowlane, więc wartość prac dokonanych przez Przedsiębiorstwo Budowlane (...) nie jest sporna. Ponad wszystko jednak, brak jest dowodów na to, że oskarżonemu przysługuje względem pokrzywdzonej Firmy Usługowej (...) sp. j. z/s w O. jakakolwiek nierozliczona wierzytelność. Oskarżony wystawił 3 faktury w dniach 29 lutego 2012r. i 28 marca 2012r. Wiadomo, że formą rozliczeń między stronami umowy była kompensata, bo w taki sposób częściowo została rozliczona faktura z dnia 14 grudnia 2011r. (kompensata z dnia 28.06.2012r. na kwotę 5.000 zł, pismo, k. 507). Nie wydaje się prawdopodobne, by oskarżony posiadając jakąkolwiek wierzytelność w stosunku do Firmy Usługowej (...) sp. j. z/s w O. nie zgłosił jej do potrącenia w toku procesów cywilnych, które toczyły się na przełomie 2012/2013 roku.

Sąd nie orzekł o obowiązku naprawienia szkody mając na uwadze treść klauzuli antykumulacyjnej wyrażonej w art. 415§1zd. 2 k.p.k. Przepis ten zakazuje orzekania w postępowaniu karnym o roszczeniu będącym przedmiotem innego postępowania albo jeśli o roszczeniu tym prawomocnie orzeczono, bez względu na skuteczność czy nieskuteczność egzekucji tego roszczenia. Dla zastosowania klauzuli antykumulacyjnej wymagana jest tożsamość roszczenia zarówno w płaszczyźnie podmiotowej, jak i przedmiotowej. Ponieważ przepis ten ma zapobiegać kumulowaniu tytułów egzekucyjnych wynikających z dochodzenia tego samego roszczenia w różnych postępowaniach, to znaczy, że niepożądana jest wyłącznie sytuacja, gdy zapadają prawomocne rozstrzygnięcia o tym samym roszczeniu między tymi samymi stronami (podmiotami), czyli między oskarżonym i pokrzywdzonym.

7.  KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

5

Stosownie do treści art. 627 kpk oraz 2 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych (tj. Dz. U. z 1983 r., Nr 49, poz. 223 z późn. zm.) zasądzono od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa opłatę w kwocie 300 zł oraz pozostałe koszty sądowe w kwocie 1.321,57
złotych, na które złożyły się: zryczałtowany koszt doręczenia korespondencji- 40 zł, koszt uzyskania danych o karalności- 120 zł, wynagrodzenie biegłego za wydanie opinii uzupełniającej- 991,07 zł (k. 2258), zwrot kosztów podróży świadkowi- 170,50 zł (k. 2409).

1.Podpis