Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 5.08.2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że T. H. nie podlega od 14.10.2019 r. ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu jako pracownik u płatnika składek (...) SP. z o.o .

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że T. H. został zgłoszony do ubezpieczeń przez płatnika składek jako pracownik od dnia 4.03.2019 r. W okresie od 29.04.2019 do 1.08.2019 oraz od 6.08.2019 do 13.10.2019 T. H. był niezdolny do pracy z powodu choroby. Od 14.10.2019 do 1.05.2021 r. płatnik wskazał w dokumentach rozliczeniowych (...) okres nieobecności w pracy usprawiedliwionej bez prawa do wynagrodzenia lub zasiłku, zaś od 14.06.2021 r. do 27.06.2021 r. wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy. Od 28.06.2021 r. złożono do ZUS kolejne roszczenie o wypłatę zasiłku chorobowego. W związku z powyższym wszczęto postępowanie administracyjne celem weryfikacji podlegania przez T. H. ubezpieczeniom społecznym od 14.10.2019 roku. Wcześniejszy okres podlegania do ubezpieczeń od 4.03.2019 r. był przez ZUS weryfikowany. Decyzją z dnia 3.09.2019 umorzono postępowanie w tej sprawie.

W toku postępowania ustalono, że (...) Przedsiębiorstwo (...)- Handlowe Spółka z.o.o jest firmą rodzinną zajmującą się transportem i spedycją. Z wyjaśnień płatnika wynikało, iż w związku z pogarszającym się stanem zdrowia T. H. złożył wniosek o rentę chorobową. Prawomocną decyzją organu z dnia 22.01.2020 r. odmówiono T. H. prawa do tego świadczenia. T. H. w okresie od 14.10.2019 r. do 1.05.2021 r., nie mogąc wykonywać pracy w pełnym wymiarze z uwagi na rehabilitację i liczne badania, zdecydował się na wzięcie wolnego. Jego obowiązki w tym czasie przejęła wspólniczka firmy (...), a sporadycznie pomagały córki.

Od 2.05.2021 r. T. H. miał powrócić do pracy. W dniu11.06.2021 r. poczuł ból w plecach, a ponieważ ból nie ustępował od 14.06.2021 r. stał się niezdolny do pracy.

Płatnik dołączył listy płac za 05/06 /2021 . Nie przedstawiono żadnej dokumentacji potwierdzającej fakt wykonywania pracy przez T. H. w okresie od 2.05.2021 do 13.06.2021 . Brak było również zaświadczenia lekarskiego o zdolności do pracy na umówionym stanowisku.

W ocenie organu w świetle wskazanych okoliczności T. H. nie wykonywał czynności wynikających z zawartej umowy o pracę, a za okres od 2.05.2021 r. nie przedstawiono żadnych dowodów pracy. Działania , które podejmował płatnik miały więc na celu utrzymanie dla T. H. tytułu do ubezpieczeń w celu korzystania z wypłaty zasiłków chorobowych i uzyskania dodatkowego stażu pracy do świadczeń długoterminowych, tymczasem stosunek pracy faktycznie ustał od 14.10.2019r. Zatem wówczas wygasł tytuł do ubezpieczeń określony w ustawie.

/ decyzja k. 18-19 akt ZUS/

Odwołanie od powyższej decyzji w całości, w dniu 20.09.2021 r., wniósł T. H. reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, domagając się jej zmiany i ustalenia, iż w spornym okresie podlegał ubezpieczeniom społecznym, nadto zasądzenia od organu rentowego na rzecz odwołującego się zwrotu kosztów postępowania wraz z kosztami zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazanego stanowiska wskazano, że T. H. w spornym okresie wykonywał obowiązki pracownicze, a w dniu 11.06.2021 r. podczas ich wykonywania doznał urazu co mogą potwierdzić świadkowie.

/ odwołanie k. 3-5/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie i zasądzenie kosztów procesu wg. norm przepisanych. W uzasadnieniu przytoczył argumentację jak w zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie k. 9-10/.

Na rozprawie w dniu 11.10.2022 r. pełnomocnik wnioskodawcy poparł odwołanie, pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie kosztów procesu wg norm przepisanych, B. H. - prezes zainteresowanej spółki poparła odwołanie.

/stanowisko procesowe stron protokół z rozprawy z dnia 11.10.2021 r. 00:02:21- 00:02:46/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Zainteresowany płatnik (...) Przedsiębiorstwo (...) -Handlowe Spółka z.o.o jest firmą rodzinną zajmującą się transportem i spedycją. Prowadzi działalność od 28.11.2012 r.- wpis do KRS. Wspólnikami spółki są B. H. ( 500 udziałów łącznej wartości 25.000 zł.) oraz S. C. (500 udziałów łącznej wartości 25.000 zł). Obecnie B. H. jest prezesem zarządu spółki, S. C. (córka B. H.) sprawuje funkcję członka zarządu. S. C. jako członek zarządu nie otrzymuje wynagrodzenia i nie jest zatrudniona w oparciu o umowę o pracę. Prokurentem samoistnym spółki od 27.03. 2014 r. jest wnioskodawca T. H..

/ odpis KRS k. 137-142, zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 11.10.2022 r. 00:22:38 -00:31:54 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 24.05.2022 r. 00:02:00 -00:33:22 zeznania zainteresowanej B. H. protokół z rozprawy z dnia 11.10.2022 r. 00:30:57 -00:31:54 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:02:46 -00:20:08/

Wnioskodawca T. H. był prezesem ww. spółki w okresie od 15.11.2012 r. do 6.09.2013 r. Wskazany status uległ zmianie ponieważ w stosunku do wnioskodawcy orzeczono zakaz pełnienia funkcji w spółkach. Wnioskodawca nigdy nie posiadał udziałów w spółce.

/ odpis KRS k. 137-142, zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 11.10.2022 r. 00:22:38 -00:31:54 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 24.05.2022 r. 00:02:00 -00:33:22, zeznania zainteresowanej B. H. protokół z rozprawy z dnia 11.10.2022 r. 00:30:57 -00:31:54 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:02:46 -00:20:08/

Wyrokiem z dnia 20.04.2017 w sprawie sygn. akt VIII U 1167/18 Sąd Okręgowy w Łodzi oddalił odwołania T. H. i B. H. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych stwierdzających, iż T. H. nie podlega ubezpieczeniom społecznym emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu jako pracownik (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. od dnia 2 kwietnia 2013 r., zaś B. H. nie podlega ubezpieczeniom społecznym emerytalnemu rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu jako pracownik (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. od dnia 2 stycznia 2014 r.

/ wyrok z uzasadnieniem k. 295, 300 – 317 załączonych akt VIII U 1167/18 i III AUa 1076/17 zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 11.10.2022 r. 00:22:38 -00:31:54 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 24.05.2022 r. 0:02:00 -00:33:22/

Prawomocnym wyrokiem z dnia 25 stycznia 2019 r. w sprawie III AUa 1076/17 Sąd Apelacyjny w Łodzi III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych rozpoznając apelację ww. od wskazanego orzeczenia

1. z apelacji B. H. zmienił zaskarżony wyrok oraz poprzedzającą go decyzję organu rentowego i ustalił , że B. H. podlega jako pracownik u płatnika składek (...) Przedsiębiorstwo (...). zo.o. z siedziba w Ł. obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym od 2 stycznia 2014 r.

2. oddalił apelację T. H.

nadto w pkt 3-4 orzekł o kosztach postępowania

/ wyrok wraz z uzasadnieniem k. 391-, 397-407, załączonych akt VIII U 1167/18 i III AUa 1076/17 zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 11.10.2022 r. 00:22:38 -00:31:54 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 24.05.2022 r. 00:02:00 -00:33:22, zeznania zainteresowanej B. H. protokół z rozprawy z dnia 11.10.2022 r. 00:30:57 -00:31:54 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:02:46 -00:20:08/

W dniu 4.03.2019 r. (tj. w okresie już nie objętym ww. orzeczeniami) płatnik, reprezentowany przez S. C., zawarł z T. H. umowę o pracę na stanowisku pracownik administracyjny za wynagrodzeniem 2250 zł miesięcznie w pełnym wymiarze czas pracy.

/ umowa o pracę w aktach osobowych załączonych do akt sprawy koperta złożona przy piśmie k. 133 zeznania zainteresowanej B. H. protokół z rozprawy z dnia 11.10.2022 r. 00:30:57 -00:31:54 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:02:46 -00:20:08/

T. H. został zgłoszony przez płatnika składek (...) sp. z o.o. do ubezpieczeń społecznych od 4.03.2019 roku jako pracownik.

/ bezsporne dokument zgłoszeniowy (...) P (...) w aktach osobowych załączonych do akt sprawy koperta złożona przy piśmie k. 133/

W tym czasie oprócz wnioskodawcy płatnik zatrudniał w oparciu o umowę o pracę B. H. na stanowisku prezesa zarządu oraz 4-5 kierowców.

/ zestawienie osób zatrudnionych w dokumentach załączonych do akt sprawy koperta złożona przy piśmie k. 133, listy płac w dokumentach załączonych do akt sprawy koperta złożona przy piśmie k. 133, zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 11.10.2022 r. 00:22:38 -00:31:54 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 24.05.2022 r. 00:02:00 -00:33:22/

Do obowiązków B. H. posiadającej certyfikat kompetencji zawodowych –licencję na prowadzenie spółki spedycyjnej, należało załatwianie spraw urzędowych, księgowych.

/zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 11.10.2022 r. 00:22:38 -00:31:54 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 24.05.2022 r. 0:02:00 -00:33:22/

Wnioskodawca był niezdolny do pracy w okresie od 29.04 do 1.08.2019 i od 6.08 do 13.10.2019 roku.

/ bezsporne, dokumentacja medyczna k. 30 -48 , k. 63-70, 72-77, 79, 82-106, koperta k. 109 zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 11.10.2022 r. 00:22:38 -00:31:54 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 24.05.2022 r. 00:02:00 -00:33:22 zeznania zainteresowanej B. H. protokół z rozprawy z dnia 11.10.2022 r. 00:30:57 -00:31:54 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:02:46 -00:20:08/

Za okres od 14.10.2019 do 1.05.2021 roku płatnik składek wykazał w dokumentach rozliczeniowych za wnioskodawcę okres nieobecności w pracy. T. H. w związku z pogorszeniem się jego stanu zdrowia, złożeniem wniosku o rentę i nie mogąc pracować (liczne badania oraz rehabilitacje) zdecydował się na wzięcie wolnego – urlopu bezpłatnego.

/ bezsporne, dokumentacja medyczna k. 30 -48 , k. 63-70, 72-77, 79, 82-106, koperta k. 109 zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 11.10.2022 r. 00:22:38 -00:31:54 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 24.05.2022 r. 0:02:00 -00:33:22 zeznania zainteresowanej B. H. protokół z rozprawy z dnia 11.10.2022 r. 00:30:57 -00:31:54 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:02:46 -00:20:08/

W okresach niezdolności do pracy wnioskodawcy i w okresie jego urlopu bezpłatnego wszystkimi kwestiami formalnymi związanymi z prowadzeniem spółki zajmowała się B. H.. Wnioskodawca co najwyżej jej pomagał doradzając co do sposobu wykonania poszczególnych czynności. On sam ich nie wykonywał.

/zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 11.10.2022 r. 00:22:38 -00:31:54 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 24.05.2022 r. 00:02:00 -00:33:22 zeznania świadka T. G. protokół z rozprawy z dnia 24.05.2022 r. 00:37:18-01:10:23, zeznania zainteresowanej B. H. protokół z rozprawy z dnia 11.10.2022 r. 00:30:57 -00:31:54 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:02:46 -00:20:08/

W dniu 2.05.2021 T. H. powrócił do pracy.

/zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 11.10.2022 r. 00:22:38 -00:31:54 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 24.05.2022 r. 0:02:00 -00:33:22 zeznania świadka T. G. protokół z rozprawy z dnia 24.05.2022 r. 00:37:18-01:10:23, zeznania zainteresowanej B. H. protokół z rozprawy z dnia 11.10.2022 r. 00:30:57 -00:31:54 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:02:46 -00:20:08/

Wnioskodawca w ramach umowy o pracę wykonywał obowiązki prokurenta. De facto to on z żoną zajmował się prowadzeniem spółki. Do jego obowiązków należało:

- wprowadzanie wykazów, które drukują kierowcy,

- na koniec miesiąca dostawał zestawienie z firmy (...) (firmy spedycyjnej, w której płatnik świadczy usługi) i sprawdzał czy ilość wykazów, wyjazdów i należności za nie się zgadza,

- ustalał stawki za kursy,

- organizował pracę kierowców - wydawał telefonicznie polecenia gdzie, który pojedzie,

- ustalał trasy z dyspozytorami,

- zajmował się innymi sprawami logistycznymi, w tym odbiorem dokumentów od kierowców,

- zajmował się też kontrolą zużycia paliwa przez kierowców - Spółka miała podpisaną w tym zakresie umowę z firmą (...),

- zajmował się naprawami pojazdów będąc z wykształcenia mechanikiem kierowcą,

- w przypadku awarii kierowcy kontaktowali się z nim telefonicznie, a on umawiał naprawę w firmie w Z. lub organizował mobilny serwis.

/ dokumentacja firmowa koperta k. 132zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 11.10.2022 r. 00:22:38 -00:31:54 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 24.05.2022 r. 0:02:00 -00:33:22, zeznania świadka T. G. protokół z rozprawy z dnia 24.05.2022 r. 00:37:18-01:10:23, zeznania zainteresowanej B. H. protokół z rozprawy z dnia 11.10.2022 r. 00:30:57 -00:31:54 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:02:46 -00:20:08/

Wnioskodawca pracując z żoną wzajemnie się uzupełniali. Wspólnie decydowali w ramach rodzinnej firmy jak biznes ma działać, z kim podpisują umowy. W praktyce wnioskodawca, jako mający obycie w transporcie, podejmował większość działań w zakresie zarządzania. Na B. H. spoczywały mniej obciążające sprawy związane z dokumentacją. Ona też posiadała certyfikat warunkujący pracę spółki.

/zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 11.10.2022 r. 00:22:38 -00:31:54 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 24.05.2022 r. 00:02:00 -00:33:22 zeznania zainteresowanej B. H. protokół z rozprawy z dnia 11.10.2022 r. 00:30:57 -00:31:54 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:02:46 -00:20:08/

W okresach, w których wnioskodawca z uwagi na chorobę czy urlop nie był w stanie odbierać dokumentów od kierowców, dostarczali oni te dokumenty jego żonie lub bezpośrednio do skrzynki na listy przy ul. (...), gdzie znajduje się miejsce zamieszkania wnioskodawcy i jego żony. W okresach, w których wnioskodawca nie odbierał telefonów kierowcy zwracali się do jego żony.

/ zeznania świadka T. G. protokół z rozprawy z dnia 24.05.2022 r. 00:37:18-01:10:23/

W dniu 11.06.2021 roku podczas pomocy kierowcy przy naprawie ciężarówki, wnioskodawca poczuł ból w plecach. Wnioskodawca został odwieziony przez pracownika do domu, a ponieważ ból nie ustępował 14.06.2021 r. udał się do lekarza.

/zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 11.10.2022 r. 00:22:38 -00:31:54 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 24.05.2022 r. 0:02:00 -00:33:22 zeznania świadka T. G. protokół z rozprawy z dnia 24.05.2022 r. 00:37:18-01:10:23/

Okres od 14.06 do 27.06.2021 roku został wykazany jako okres nieobecności w pracy usprawiedliwionej bez prawa do wynagrodzenia lub zasiłku.

/ bezsporne/

T. H. wystąpił do ZUS z wnioskiem o wypłatę zasiłku chorobowego za okres od 28.06 do 12.10.2021 roku.

/ bezsporne/

Po tym okresie wnioskodawca powrócił do pracy po czym, w związku z operacją zaćmy, od 19 stycznia 2022 r. do 9 kwietnia 2022 r. ponownie był na zwolnieniu lekarskim. Orzeczeniem lekarskim z dnia 5.04.2022 r. został ponownie dopuszczony do pracy na stanowisku prokurenta.

/zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 11.10.2022 r. 00:22:38 -00:31:54 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 24.05.2022 r. 0:02:00 -00:33:22. Orzeczenie lekarskie z dnia 5.04.2022 w aktach osobowych załączonych do akt sprawy koperta złożona przy piśmie k. 133/

T. H. ubiegał się o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, ale nie uzyskał prawa do świadczenia. Decyzją z dnia 22.01.2020 roku odmówiono ww. prawa do świadczenia, a postanowieniem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 12.05.2021 roku, sygn. akt: VIII U 751/20, umorzono postępowanie odwoławcze ze względu na cofnięcie odwołania przez T. H..

/ bezsporne zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 11.10.2022 r. 00:22:38 -00:31:54 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 24.05.2022 r. 00:02:00 -00:33:22, zeznania zainteresowanej B. H. protokół z rozprawy z dnia 11.10.2022 r. 00:30:57 -00:31:54 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:02:46 -00:20:08

W okresach niezdolności do pracy wnioskodawcy i w okresie jego urlopu bezpłatnego, wszystkimi kwestiami formalnymi związanymi z prowadzeniem spółki zajmowała się B. H.. Wnioskodawca co najwyżej jej pomagał doradzając co do sposobu wykonania poszczególnych czynności. On sam ich nie wykonywał.

/zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 11.10.2022 r. 00:22:38 -00:31:54 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 24.05.2022 r. 0:02:00 -00:33:22 zeznania zainteresowanej B. H. protokół z rozprawy z dnia 11.10.2022 r. 00:30:57 -00:31:54 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:02:46 -00:20:08/

T. H. od kilku lat przez długie okresy był niezdolny do pracy. W okresie od 1.01.2017 wystawiono mu zwolnienia lekarskie o niezdolności do pracy za okresy:

- 13.04.2017 -13.10.2017

- 9.04.2018 -20.11.2018

- 15.04.2019 -13.10.2019

- 30.06.2021 -12.10.2021

- 20.10.2021 -31.10.2021

- 19.01.2022 -4.04.2022

/wydruk informacji o wypłaconych świadczeniach k: 6-7 akt ZUS, pismo k. 127/.

B. H. w okresie od 1.01.2017 wystawiono zwolnienia lekarskie o niezdolności do pracy za okresy:

- 3.04.2017-21.10.2017

- 19.04.2018 -17.10.2018

- 28.04.2021 -19.05.2021

- 10.11.2021 - 26.04.2022 r.

/ pismo k. 127/

Wynagrodzenie wnioskodawcy było płacone do ręki.

/ listy płac 9-12 akt ZUS, w aktach osobowych i dokumentach załączonych do akt sprawy koperta złożona przy piśmie k. 133,zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 11.10.2022 r. 00:22:38 -00:31:54 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 24.05.2022 r. 0:02:00 -00:33:22/

W chwili obecnej wnioskodawca nie jest zatrudniony w spółce, od 20 lipca 2022 r. uzyskał uprawnienia emerytalne. W spółce nadal wykonuje te same czynności. Nadal jest prokurentem.

/zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 11.10.2022 r. 00:22:38 -00:31:54 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 24.05.2022 r. 00:02:00 -00:33:22/

(...) sp. z o.o. z tytułu prowadzonej działalności osiągnął następujący dochód:

- w 2019 r. 36628,72 zł

- w 2020 r. 68191,86 zł,

- w 2021 r. za okres od stycznia do czerwca 118 424, 46 zł,

/dokumentacja finansowa w tym, zeznania podatkowe CIT -8 i informacje o zaliczce na CIT -8 w poszczególnych latach w dokumentach załączonych do akt sprawy koperta złożona przy piśmie k. 133 /

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał na podstawie dowodów z dokumentów zawartych w aktach organu rentowego i załączonych do akt sprawy, których żadna ze stron nie kwestionowała, a także w oparciu o zeznania świadka T. G., wnioskodawcy T. H. i zainteresowanej B. H.. Sąd uznał, iż zarówno zeznania stron jak i świadka co do tego, iż wnioskodawca w spornym okresie mimo, że korzystał z urlopu bezpłatnego, a potem wielokrotnie ze zwolnień lekarskich, wykonywał jednak określone czynności. Zeznania te są spójne, konsekwentne, logiczne. Z zeznań tych wynika wprost czym zajmował się wnioskodawca w trakcie wykonywania pracy u płatnika i na jakich warunkach. Ocena zaś czy w tym przypadku mamy do czynienia z realizacją stosunku pracy określonego art. 22 kp należy do Sądu.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art.6 ust.1 punkt 1, art.8 ust.1 i art.11 ust.1 i art.12 ust.1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2022 r. poz. 1009 t.j.) pracownicy, to jest osoby pozostające w stosunku pracy, podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym.

Definicja pracownika na gruncie prawa ubezpieczeń społecznych została zawarta w przepisie art.8 ust.1 ww. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który stanowi, iż za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy. Pojęcie stosunku pracy o jakim mowa w art.8 ust.1 ww. ustawy jest równoznaczne z pojęciem stosunku pracy definiowanym przez art. 22 k.p. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2005 roku, I UK 296/04, OSNP 2006/9-10/157).

Stosownie do treści art.22§1 k.p. przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Stosunek pracy posiada szczególne cechy, które pozwalają na jego odróżnienie od innych stosunków prawnych do niego zbliżonych. Stosunek pracy wyróżnia się koniecznością osobistego wykonania pracy, podporządkowaniem pracownika pracodawcy, wykonywaniem pracy na rzecz pracodawcy i na jego ryzyko, a ponadto odpłatnością pracy. W razie ustalenia, że w łączącym strony stosunku prawnym występowały elementy obce stosunkowi pracy nie jest możliwa ocena, że zawarta została umowa o pracę.

Do cech pojęciowych pracy stanowiącej przedmiot zobowiązania pracownika w ramach stosunku pracy należą osobiste i odpłatne jej wykonywanie w warunkach podporządkowania. Zgodnie ze stanowiskiem judykatury stosunek ubezpieczeniowy jest następczy wobec stosunku pracy i powstaje tylko wówczas, gdy stosunek pracy jest realizowany. Jeżeli stosunek pracy nie powstał bądź też nie jest realizowany, wówczas nie powstaje stosunek ubezpieczeniowy, nawet jeśli jest odprowadzana składka na ubezpieczenie społeczne (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia z dnia 17 stycznia 2006 roku III AUa 433/2005, Wspólnota (...)).

Nawiązanie stosunku pracy skutkuje równoległym powstaniem stosunku ubezpieczenia. Obydwa te stosunki, jakkolwiek mają inne cele, to wzajemnie się uzupełniają i zabezpieczają pracownika materialnie - pierwszy na co dzień, drugi na wypadek zdarzeń losowych. Stosunek ubezpieczenia społecznego pracowniczego jest konsekwencją stosunku pracy i jako taki ma charakter wtórny /III AUa 452/18 - wyrok SA Poznań z dnia 04-07-2019/. Ubezpieczenie społeczne nie może bowiem istnieć bez stosunku pracy. Uruchomienie stosunku ubezpieczeniowego może odnosić się wyłącznie do ważnego stosunku pracy, a więc takiego, który stanowi wyraz woli obu stron realizowania celów, którym umowa ma służyć. Jeżeli stosunek pracy nie powstał bądź też nie jest realizowany, wówczas nie powstaje stosunek ubezpieczeniowy, nawet jeśli jest odprowadzana składka na ubezpieczenie społeczne (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 17 stycznia 2006 roku III AUa 433/2005, Legalis nr 88987). Podleganie pracowniczemu tytułowi ubezpieczenia społecznego jest uwarunkowane nie tyle opłacaniem składek ubezpieczeniowych, ile legitymowaniem się statusem pracownika rzeczywiście świadczącego pracę w ramach ważnego stosunku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2005 roku o sygn. akt II UK 43/05, OSNAPiUS rok 2006/15 – 16/251).

Z powyższego jednoznacznie wynika, że motywacja skłaniająca do zawarcia umowy o pracę nie ma znaczenia dla jej ważności przy tym wszak założeniu, że nastąpiło rzeczywiste jej świadczenia zgodnie z warunkami określonymi w art. 22 § 1 k.p. Tym samym nie można byłoby czynić odwołującemu zarzutów, że zawarł umowę o pracę jedynie w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczeń społecznych, pod tym wszakże warunkiem, że na podstawie kwestionowanej umowy realizowałby zatrudnienie o cechach pracowniczych.

Sąd podziela pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w uzasadnieniu wyroku z dnia 25 stycznia 2005 roku (II UK 141/04, OSNP 2005/15/235), w którym stwierdzono, iż stronom umowy o pracę, na podstawie której rzeczywiście były wykonywane obowiązki i prawa płynące z tej umowy, nie można przypisać działania w celu obejścia ustawy (art.58§1 k.c. w zw. z art.300 k.p.). Ocena taka nie odnosi się jednak do sytuacji gdy podejmowane czynności w ramach zawartej umowy o pracę nie mają na celu rzeczywistej realizacji tej umowy, a jedynie uwiarygodnienie jej świadczenia – innymi słowy są czynnościami pozornymi, fikcyjnymi - pracownik udaje, że wykonuje jakieś czynności jedynie po to, aby stworzyć dowody jej świadczenia. Nawiązanie umowy o pracę może bowiem wynikać z czynności faktycznych wyrażających się z jednej strony zobowiązaniem pracownika do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem, z drugiej zobowiązaniem pracodawcy do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem (art.22§1 k.p.).

Zgodnie z art. 83 § 1 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru.

Z czynnością prawną pozorną mamy do czynienia wówczas, gdy występują, łącznie, następujące warunki: oświadczenie woli musi być złożone tylko dla pozoru, oświadczenie woli musi być złożone drugiej stronie, adresat oświadczenia woli musi zgadzać się na dokonanie czynności prawnej jedynie dla pozoru, czyli być aktywnym uczestnikiem stanu pozorności. Pierwsza i zasadnicza cecha czynności pozornej wyraża się brakiem zamiaru wywołania skutków prawnych, jakie prawo łączy z tego typu i treścią złożonego oświadczenia. Jest to zatem z góry świadoma sprzeczność między oświadczonymi a prawdziwymi zamiarami stron, czyli upozorowanie stron na zewnątrz i wytworzenie przeświadczenia dla określonego kręgu (otoczenia), nie wyłączając organów władzy publicznej, że czynność o określonej treści została skutecznie dokonana. Jednakże zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, wyrażonym w wyroku z 14 marca 2001 roku (sygn. akt III UKN 258/00, opubl. OSNAP 2002/21/527), nie można przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę, gdy pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca świadczenie to przyjmował. Nie wyklucza to rozważenia, czy w konkretnym przypadku zawarcie umowy zmierzało do obejścia prawa (art. 58 § 1 k.c. w związku z art. 300 k.p.). O czynności prawnej mającej na celu obejście ustawy można mówić wówczas, gdy czynność taka pozwala na uniknięcie zakazów, nakazów lub obciążeń wynikających z przepisu ustawy i tylko z takim zamiarem została dokonana. Nie jest natomiast obejściem prawa dokonanie czynności prawnej w celu osiągnięcia skutków, jakie ustawa wiąże z tą czynnością prawną. Skoro z zawarciem umowy o pracę ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych wiąże obowiązek ubezpieczenia emerytalno-rentowego, chorobowego i wypadkowego, podjęcie zatrudnienia w celu objęcia ubezpieczeniem i ewentualnego korzystania ze świadczeń z tego ubezpieczenia nie może być kwalifikowane jako obejście prawa.

W sytuacji, gdy wolą stron zawierających umowę było faktyczne nawiązanie stosunku pracy i doszło do świadczenia pracy za wynagrodzeniem, sama świadomość jednej ze stron umowy, a nawet obu stron, co do wystąpienia w przyszłości zdarzenia uprawniającego do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, nie daje podstawy do uznania, że umowa miała na celu obejście prawa (wyrok SN z dnia 2 lipca 2008 roku, sygn. akt II UK 334/07, opubl. L.).

Sąd Okręgowy w Łodzi podziela również pogląd Sądu Najwyższego (wyrok z dnia 25 stycznia 2005 roku, II UK 141/04, OSNP 2005/15/235), w którym to SN stwierdza, iż stronom umowy o pracę, na podstawie której rzeczywiście były wykonywane obowiązki i prawa płynące z tej umowy, nie można przypisać działania w celu obejścia ustawy (art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p.).

W niniejszej sprawie T. H. zawarł z płatnikiem składek (...) sp. z o.o. - w której 50 % udziałów posiada i funkcje prezesa zarządu pełni jego żona B. H. - umowę nazwaną umową o pracę z dnia 4.03.2019 r. , która z formalnego punktu widzenia stanowiła stosowną podstawę do objęcia wnioskodawcy ubezpieczeniem społecznym. Ważność tej umowy począwszy od dnia 14.10.2019 r. została jednak zaskarżoną decyzją zakwestionowana przez organ rentowy, który podnosił, iż wnioskodawca nie wykonywał żadnych czynności wynikających z umowy, brak dowodów na wykonywanie pracy, a czynności przez strony podejmowane miały wyłącznie na celu utrzymanie dla T. H. tytułu do ubezpieczeń w celu korzystania z wypłaty zasiłków chorobowych i uzyskania dokowego stażu pracy do świadczeń długoterminowych.

Należy wskazać, że organ rentowy ma prawo do badania, a także kwestionowania podstaw ubezpieczenia w tym umów o pracę, ponieważ rodzą one skutki w dziedzinie ubezpieczeń społecznych. Jednak w takiej sytuacji to na organie rentowym spoczywa obowiązek udowodnienia pozorności umowy lub jej sprzeczności z zasadami współżycia społecznego, w myśl art. 6 k.c.

Stanowisko takie zajął także Sąd Najwyższy np. w wyroku z dnia 15 lutego 2007 r., I UK 269/06, OSNP 2008 nr 5-6, poz. 78 oraz w wyroku z dnia 24 sierpnia 2010 r. I UK 74/10, w którym stwierdził, iż:

„1. Na organie rentowym, który przyjął zgłoszenie do ubezpieczenia pracowniczego i nie kwestionował tytułu tego zgłoszenia oraz przyjmował składki, spoczywa ciężar dowodu, że strony umowy o pracę złożyły fikcyjne oświadczenia woli.

2. Podstawą ubezpieczenia społecznego jest rzeczywiste zatrudnienie, a nie sama umowa o pracę (art. 22 k.p., art. 6 ust. 1 pkt 1 i art. 13 pkt 1 ustawy z 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych). Umowa o pracę nie jest czynnością wyłącznie kauzalną, gdyż w zatrudnieniu pracowniczym chodzi o wykonywanie pracy. Brak pracy podważa umowę o pracę. Innymi słowy jej formalna strona, nawet połączona ze zgłoszeniem do ubezpieczenia społecznego, nie stanowi podstawy takiego ubezpieczenia.” (LEX nr 653664)

Zdaniem Sądu Okręgowego, organ rentowy w żaden sposób nie udowodnił, iż zakwestionowana przez niego umowa o pracę miała charakter pozorny, a strony zawierając ją zmierzały wyłącznie w celu nabycia prawa do wypłaty świadczeń z ubezpieczeń społecznych, o których mowa w ustawie z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz kontynuowania stażu ubezpieczeniowego dla uzyskania świadczeń emerytalnych czy rentowych, o których mowa w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 291 t.j.). , co zarzucał stronom umowy o pracę. Pełnomocnik reprezentujący ZUS nie zgłosił, w toku procesu, żadnych wniosków dowodowych, za pomocą których w sposób przekonywujący wykazałby pozorność zawartej między stronami umowy.

Wskazać należy, że ingerencja sądu w kierunku przejęcia od strony inicjatywy dowodowej mogłaby się spotkać ze skutecznie podniesionym przez drugą stronę słusznym zarzutem naruszenia zasady bezstronności. Faktem jest, że postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych wiąże się z pewnymi odrębnościami również w tej sferze, jednakże Sąd nie może zastępować działaniem z urzędu strony procesowej tym bardziej wówczas, gdy jest ona reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika procesowego- por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 21 marca 2013 r. III AUa 1011/12 LEX nr 1298879.

Strona, która nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swoich twierdzeń, ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile ciężar dowodu, co do tych okoliczności na niej spoczywał, a Sąd musi wyciągnąć ujemne konsekwencje z braku udowodnienia faktów przytoczonych na uzasadnienie żądań lub zarzutów – por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 28 lutego 2013 r. I ACa 613/12 LEX nr 1294695.

Sąd ocenił zatem zasadność decyzji w oparciu o zebrany w sprawie materiał dowodowy, który okazał się wystarczający do wydania orzeczenia.

Zdaniem Sądu, analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że wnioskodawca czynności zarówno zarządcze, jak i administracyjne związane z rozliczaniem kierowców, a także czynnościami logistycznymi na rzecz spółki, wykonywał. Należało jednak zważyć czy, przy uwzględnieniu całokształtu treści stosunku prawnego realizowanego przez strony, czynności były świadczone w ramach zatrudnienia pracowniczego – art. 22 kp, w warunkach podporządkowania w tym na rzecz i ryzyko pracodawcy. W tej sytuacji do Sądu należało przeprowadzenie oceny, czy analizowany stosunek prawny nosił konstytutywne cechy stosunku pracy.

Przesądzenie rzeczywistego charakteru pracowniczego zatrudnienia wymaga przekonującej oceny, że zostały spełnione formalne i realne warunki do podjęcia zatrudnienia, a następnie czy miało miejsce rzeczywiste wykonywanie przez osobę zainteresowaną obowiązków o cechach kreujących zobowiązanie pracownicze. / (...) 117/21 - postanowienie SN - Izba Pracy z dnia 24-03-2021/ Przy czym podkreślić należy, iż brak jest formalnych przeciwwskazań do zatrudniania osób bliskich w ramach stosunku pracy (art. 8 ust. 1 i 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). To nie wyklucza jednak kompetencji organu rentowego do weryfikowania deklarowanego tytułu ubezpieczenia społecznego (art. 68 pkt 1 i 2 tej ustawy), zwłaszcza gdy ustalenie to dotyczy osoby bliskiej, dla której pracodawca tworzy stanowisko pracy z wysokim wynagrodzeniem, wpływającym (przez należne składki) na wysokość świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Rzeczywisty charakter pracowniczego zatrudnienia osób bliskich pracodawcy wymaga nie tylko stwierdzenia braku formalnych zakazów do ich zatrudniania w ramach stosunku pracy, ale też rygorystycznych ustaleń i przekonującej oceny, że zostały spełnione nie tylko formalne, ale i realne warunki do podjęcia zatrudnienia, a następnie miało miejsce rzeczywiste wykonywanie przez osobę bliską obowiązków o cechach charakteryzujących stosunek pracy, wywołujących zobowiązanie pracownicze. Jest to niezbędne dla wyeliminowania z obrotu prawnego zachowań osób bliskich zmierzających do obejścia lub nadużycia prawa do korzystniejszego tytułu i świadczeń z ubezpieczenia społecznego. /III UK 427/19 - postanowienie SN - Izba Pracy z dnia 18-11-2020/.

Stosunek pracy wyróżnia się koniecznością osobistego wykonywania pracy, podporządkowaniem pracownika pracodawcy, stałym wykonywaniem pracy na rzecz pracodawcy na jego ryzyko oraz odpłatnością pracy. Zasada osobistego świadczenia oznacza, iż pracownik ma obowiązek wykonywać pracę samodzielnie, osobiście i nie może samowolnie, bez zgody pracodawcy powierzyć pracy innej osobie. Wymóg osobistego świadczenia pracy wiąże się z osobistymi przymiotami pracownika takimi jak kwalifikacje, wiek, doświadczenie itp. Przy czym w świetle art. 22 § 1 ¹ oceny charakteru umowy należy dokonywać nie tylko na podstawie przyjętych przez jej strony postanowień, które mogą mieć na celu stworzenie pozoru innej umowy, lecz także na podstawie faktycznych warunków jej wykonywania. Dlatego zastrzeżenie w umowie możliwości zastępowania się w pracy przez wykonawcę inną osobą nie odbiera jej cech umowy o pracę, zwłaszcza gdy faktycznie takie zastępstwa nie nastąpiły, a inne cechy badanej umowy wskazują na przewagę cech charakterystycznych dla stosunku pracy (SN w wyroku z dnia 5 maja 2010 r., I PK 8/10, LEX nr 602668). Zasada ciągłości świadczenia pracy polega na tym, iż pracownik ma obowiązek wykonać określone czynności w powtarzających się odstępach czasu, w okresie istnienia trwałej więzi łączącej go z pracodawcą. Nie chodzi tutaj zatem o sytuację jednorazowego wykonania pewnej czynności lub ich zespołu składającego się na określony rezultat. Właściwym przedmiotem umowy o pracę jest świadczenie pracy w sposób ciągły, powtarzający się i polegający na oddaniu swojej zdolności do pracy do dyspozycji innego podmiotu (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 grudnia 1999 r. I PKN 451/99 OSNP 2001/10/337, M.Prawn. 2001/11/575 Dz.U.2014.1502).

Przy tym podstawową zasadą odróżniającą stosunek pracy od wykonywania pracy na innej podstawie jest podporządkowanie pracownika, polegające na obowiązku stosowania się do poleceń przełożonego związanych z organizacją i przebiegiem pracy. Praca powinna być świadczona przez pracownika w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę. /patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 września 1999r I PKN 277/99 OSNP 2001/1/18 Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 21 października 2014 r. III AUa 61/14 LEX nr 1566959 wyr. SN z 18.5.2006 r., III UK 30/06, L., wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 listopada 2005 r. I UK 68/05 Lex 177165). Ustawodawca zastrzegł w przepisie art. 22 § 1 k.p., że pracownik wykonuje pracę pod kierownictwem pracodawcy, przy czym nie zdefiniował tej cechy zatrudnienia. W literaturze przedmiotu wyinterpretowano, że kierownictwo pracodawcy przejawia się w poleceniach, podporządkowaniu organizacyjnym oraz podporządkowaniu represywnym i dystrybutywnym. Nie jest jednak jasne, czy wszystkie przejawy kierownictwa pracodawcy muszą występować jednocześnie i z pełnym nasileniem. Zmieniające się warunki i potrzeby świadczenia pracy zrodziły dylemat. Sprowadza się on do pytania czy niewystępowanie w trakcie zatrudnienia (lub występowanie w ograniczonym rozmiarze) poleceń podmiotu zatrudniającego, jak również pozostałych cech kierownictwa, pozwala na uznanie istnienia stosunku pracy. Konstatacja ta jest ważna, gdy założy się, że praca pod kierownictwem w myśl art. 22 § 1 k.p., jest jedną z najważniejszych cech w procesie typizacji charakteru stosunku prawnego łączącego strony (wyrok SN z dnia 20.03.1965 r., III PU 28/64, OSNCP 1965, nr 9, poz. 157).

Wydaje się, że odpowiedzią orzecznictwa na powyższe jest konstrukcja podporządkowania autonomicznego. Sąd Najwyższy przyjął, że podporządkowanie pracownika (art. 22 § 1 k.p.) może polegać na określeniu przez pracodawcę czasu pracy i wyznaczeniu zadań, natomiast co do sposobu ich realizacji pracownik ma pewien zakres swobody (Wyrok SN z dnia 7.09.1999 r., I PKN 277/99, OSNAPiUS 2001 nr 1, poz. 18, wyrok SN z dnia 04.04.2002 r., I PKN 776/00 OSNP 2004 nr 6, poz.94.). Do koncepcji tej nawiązywał Sąd Najwyższy również w późniejszych orzeczeniach (Wyrok SN z dnia 7.03.2006 r., I PK 146/05,OSNP 2007, nr 5-6, poz. 67, postanowienie SN z dnia 11 października 2007 r., III UK 70/07, OSNP 2008, nr 23-24, poz. 366). Niemniej jednak nawet przy założeniu kierownictwa autonomicznego winna istnieć precyzyjnie określona metoda pozwalająca na rozliczenie pracownika z nałożonych zadań, a tym samym umożliwiająca nadzór nad jego poczynaniami w ramach zatrudnienia. Ponadto nie można pominąć, że podległość pracownika w warunkach podporządkowania autonomicznego przejawia się w konieczności respektowania wyznaczonych zasad organizacji i funkcjonowania zakładu pracy oraz ponoszenia przez pracownika odpowiedzialności za samodzielnie podejmowane decyzje według zaostrzonych reguł/ por wyrok SN, z 13.4.2016 r. II PK 81/15, L./.

Podsumowując, jak zauważa się w orzecznictwie, stosunek pracy to więź prawna o charakterze dobrowolnym i trwałym, łącząca pracownika i pracodawcę, której treścią jest obowiązek osobistego wykonywania pracy określonego rodzaju przez pracownika pod kierownictwem, na rzecz i na ryzyko pracodawcy oraz obowiązek pracodawcy zatrudnienia pracownika przy umówionej pracy i wypłacanie mu wynagrodzenia za pracę (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie III APr 10/96, Apel.-Lub. 1997/2/10, Lex nr 29672).

W ocenie Sądu na gruncie rozpoznawanej sprawy materiał dowodowy pozwala na ustalenie pracowniczego charakteru zatrudnienia wnioskodawcy. Wnioskodawca, kiedy nie był niezdolny do pracy, osobiście w sposób ciągły, za wynagrodzeniem wykonywał wszystkie przyjęte na siebie w umowie zadania. Sąd nie traci przy tym z pola widzenia, iż działania podejmowane przez niego w ramach zatrudnienia cechowały się szeroką swobodą co do miejsca, czasu, a nadto w zakresie podejmowania czynności zarządczych takich jak dysponowanie taborem samochodowym, organizowanie kursów transportowych i tras, wydawanie dyspozycji kierowcom odnośnie tankowania pojazdów, kontaktowanie się z firmami współpracującymi, wystawianie i dostarczanie faktur oraz innych niezbędnych dokumentów . Wnioskodawca w tym zakresie, będąc zatrudnionym wyłącznie jako pracownik administracyjny / prokurent, współpracował z żoną celem prowadzenia działalności przez spółkę i był jej głosem doradczym. Istotnym w sprawie jest, że zainteresowana spółka jest firmą rodzinną bez rozbudowanej struktury organizacyjnej i administracyjnej. W tego rodzaju organizacji pracownicy zarządzający, a takim niewątpliwie faktycznie był wnioskodawca, wykonują nie tylko czynności stricte podporządkowane, ale też korzystając z zaufania jakie wynika z więzów rodzinnych, mają szeroką autonomię także w zakresie podejmowania dla spółki istotnych decyzji biznesowych. Wykonywanie przez ubezpieczonego takich czynności jak wydawanie innym pracownikom poleceń, samodzielne organizowanie ich pracy, decydowanie o sposobie funkcjonowania i przebiegu konkretnych usług handlowych nie jest więc niczym nietypowym. Pojęcie podporządkowania ewoluuje, obejmując swym zakresem również samodzielne organizowanie się pracownika w wybranym przez siebie czasie, zwłaszcza jeśli dotyka to stanowisk kierowniczych , cechujących się wysoką samodzielnością i decyzyjnością. Stąd obejmuje swym zakresem nie tylko podporządkowanie osobowe lecz także organizacyjne ogólniejszą zależność ekonomiczną od pracodawcy ( wyrok SN z 2.09.1998 r. I PKN 293/98 wyrok SN z 16 .12. 1998 r. II UKN 394/98) W przypadku osób zatrudnionych na stanowiskach kierowniczych i samodzielnych pracodawca ma wręcz prawo oczekiwać od nich aktywności w zakresie sposobu wykonywania pracy, przejawem podporządkowania pracowniczego w odniesieniu do osób zatrudnionych w warunkach autonomicznego podporządkowania jest zaś, uznawane przez doktrynę prawa pracy, uprawnienie pracodawcy do wydawania im wiążących poleceń dotyczących pracy. /I UK 240/16, Wyrok Sądu Najwyższego wyrok z dnia 8 czerwca 2017 r. LEX nr 2375939/ Podległość pracownika w warunkach podporządkowania autonomicznego przejawia się w konieczności respektowania wyznaczonych zasad organizacji i funkcjonowania zakładu pracy oraz ponoszenia przez pracownika odpowiedzialności za samodzielnie podejmowane decyzje według zaostrzonych reguł. /III AUa 168/15, Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku- wyrok z dnia 15 września 2015 r LEX nr 1842174/

Istotnym w rozpoznawanym stanie faktycznym było to, że wnioskodawca jako pracownik nie miał samodzielności w określaniu kierunków funkcjonowania spółki. Powyższe należało do kompetencji jego żony, posiadającej niezbędny certyfikat kompetencji zawodowych w krajowym transporcie drogowym rzeczy, status członka zarządu i jednego z dwóch współwłaścicieli spółki. Wnioskodawca wykonując określone zadania w zakresie nadzoru, organizacji i logistyki spedycji, pracując na rzecz spółki rodzinnej, miał szeroką swobodę, bazującą na rodzinnym zaufaniu, nie zmienia to jednak faktu, że zarządzanie to nie mogło być tylko i wyłącznie przedmiotem jego indywidualnych decyzji, lecz było podporządkowane strategicznym decyzjom spółki. Wykonując więc określone prace w spółce rodzinnej i na jej rzecz, będąc rozliczanym z obowiązku starannego działania i efektów pracy rzutujących na zyski, wnioskodawca tym samym realizował stosunek pracy w warunkach podporządkowania autonomicznego. Podkreślić należy też, iż praca świadczona przez wnioskodawcę była wykonywana na ryzyko płatnika. To on ponosił ryzyko osobowe i ekonomiczne związane z nieobecnością wnioskodawcy, związane z brakiem należytej obsady pracowniczej, terminowym wykonaniem prac i kosztami z tym związanymi.

Z powyższych względów, Sąd Okręgowy uznał, że strony były związane umową o pracę, gdyż sporny stosunek prawny nosił konstytutywne cechy umowy o pracę, wynikające z art. 22 § 1 k.p., zaś skarżący niewątpliwie wykonywał w spornym okresie – wbrew twierdzeniu organu rentowego – wszystkie wskazane w stanie faktycznym czynności.

Natomiast z uzyskaniem przez T. H. statusu pracownika wiązał się skutek w postaci nabycia przez niego uprawnień do świadczeń ubezpieczenia społecznego. Skutek ten nie został wywołany działaniem niezgodnym z przepisami obowiązującego prawa, ale wynika z obowiązującego systemu prawnego. W ocenie Sądu, z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż umowa o pracę zawarta przez płatnika z T. H. była realizowana. T. H. wykonywał pracę na podstawie umowy o pracę, a zainteresowana spółka tę pracę przyjmowała. Podkreślić należy, że z żadnego z dowodów nie wynika, iż zamiarem T. H. nie było świadczenie pracy, a jedynie stworzenie pozorów jej wykonywania, w celu uzyskania w przyszłości świadczeń z ubezpieczenia społecznego w postaci zasiłku chorobowego, renty czy odpowiednio wyższej emerytury. Fakt, że wnioskodawca począwszy od 14.10.2019 był na urlopie bezpłatnym, a potem wielokrotnie niezdolny do pracy (pierwotnego okresu zatrudnienia mimo powtarzających się okresów niezdolności począwszy od 4 .03.2019 r. organ rentowy ostatecznie nie kwestionował) - sam w sobie nie może stanowić podstawy uznania zatrudnienia za pozorne, jeżeli umowa o pracę jest faktycznie realizowana, a tak było w rozpatrywanej sprawie.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w pkt. 1 sentencji wyroku.

W przedmiocie kosztów procesu Sąd orzekł w pkt 2 wyroku na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. i zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. na rzecz T. H. kwotę 180 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego – stosownie do treści § 9 ust. 2, rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jednolity Dz. U. z 2015 r., poz. 265).

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi ZUS wraz z aktami rentowymi pocztą.

J.L.