Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 20 kwietnia 2016r.

Sąd Rejonowy w Środzie Śląskiej Wydział I Cywilny w składzie :

Przewodniczący: SSR Bartłomiej Rajca

Protokolant: Mirosława Mękarska

po rozpoznaniu w dniu 06 kwietnia 2016 r. w Środzie Śląskiej

sprawy z wniosku A. K., Z. N.

przy udziale (...) S.A. z siedzibą w K.

o ustanowienie służebności przesyłu

postanawia:

I. wniosek oddalić;

II. zasądzić od wnioskodawców na rzecz uczestnika postępowania kwoty po 248,50 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania;

UZASADNIENIE

Wnioskodawcy A. K. i Z. N. wnieśli w dniu 30.11.2015 r. za pośrednictwem poczty wniosek o:

- ustanowienie służebności przesyłu obciążającej nieruchomość stanowiącą działkę nr (...), położoną w K., gm. M., dla której tut. Sąd prowadzi ww. księgę wieczystą nr (...), na rzecz uczestnika – (...) SA z/s w K., polegającej na prowadzeniu i umiejscowieniu przez ww. nieruchomość napowietrznej linii energetycznej o napięciu 20 kV, zawieszonej na 3 słupach żelbetowych, prawie dostępu do tej linii i do tych słupów, prawie nieodpłatnego korzystania z nieruchomości obciążonej w zakresie niezbędnym do eksploatacji ww. słupów i linii oraz usuwania awarii, dokonywania konserwacji, remontów, modernizacji, przebudowy urządzeń;

- ustanowienie służebności przesyłu obciążającej nieruchomość stanowiącą działkę nr (...), położoną w K., gm. M., dla której tut. Sąd prowadzi ww. księgę wieczystą nr (...), na rzecz uczestnika – (...) SA z/s w K., polegającej na prowadzeniu i umiejscowieniu przez ww. nieruchomość napowietrznej linii energetycznej o napięciu 20 kV, zawieszonej na słupie żelbetowym oraz napowietrznej linii energetycznej o napięciu 0,4 kV zawieszonej na slupie żelbetowym, prawie dostępu do tej linii i do tych słupów, prawie nieodpłatnego korzystania z nieruchomości obciążonej w zakresie niezbędnym do eksploatacji ww. słupów i linii oraz usuwania awarii, dokonywania konserwacji, remontów, modernizacji, przebudowy urządzeń;

- ustanowienie służebności przesyłu obciążającej nieruchomość stanowiącą działkę nr (...), położoną w K., gm. M., dla której tut. Sąd prowadzi ww. księgę wieczystą nr (...), na rzecz uczestnika – (...) SA z/s w K., polegającej na prowadzeniu i umiejscowieniu przez ww. nieruchomość napowietrznej linii energetycznej o napięciu 20 kV, zawieszonej na słupie żelbetowym oraz napowietrznej linii energetycznej o napięciu 0,4 kV zawieszonej na slupie żelbetowym, prawie dostępu do tej linii i do tych słupów, prawie nieodpłatnego korzystania z nieruchomości obciążonej w zakresie niezbędnym do eksploatacji ww. słupów i linii oraz usuwania awarii, dokonywania konserwacji, remontów, modernizacji, przebudowy urządzeń;

Wnioskodawcy wnieśli również o zasądzenie od uczestnika solidarnie na rzecz wnioskodawców kwoty 131.338,50 zł wraz z odsetkami od dnia 01.07.2015 r. tytułem jednorazowego wynagrodzenia za ustanowienie służebności, oraz wnieśli o zasądzenie od uczestnika na swoją rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 720 zł wraz z opłatą skarbową od udzielonego pełnomocnictwa. Nadto wnieśli o wydanie w pierwszej kolejności postanowienia wstępnego uznającego usprawiedliwione co do zasady żądanie wnioskodawców o ustanowienie służebności przesyłu.

W uzasadnieniu wniosku wnioskodawcy wskazali, że są współwłaścicielami ww. nieruchomości, na których znajdują się linie elektroenergetyczne wraz ze słupami. Z urządzeniami tymi związane są służebne pasy gruntu zajętego pod budowę, tereny o trwałym ograniczeniu sposobu korzystania z nieruchomości (pas technologiczny) i pas ochrony funkcyjnej. Zdaniem wnioskodawców ustanowienie służebności na ww. nieruchomościach jest warte łącznie kwocie 131.338,50 zł.

Wnioskodawcy wskazali, że podjęli próbę polubownego rozwiązania sprawy. Strony nie doszły jednak do porozumienia, gdyż uczestnik nie wyraził woli ustanowienia służebności. Wnioskodawcy wskazali jako podstawę prawną swojego wniosku art. 3052 § 2 Kc.

W odpowiedzi na wniosek uczestnik (...) SA z/s w K. wniósł o oddalenie wniosku w całości i zasądzenie od wnioskodawców na rzecz uczestnika zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w sześciokrotnej wysokości oraz kwoty opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu swojego stanowiska uczestnik wskazał, że wniosek dotyczy napowietrznej infrastruktury elektroenergetycznej w postaci:

- elektroenergetycznej linii średniego napięcia nr L-3305 20 kV,

- transformatorowej stacji elektroenergetycznej nr R- (...),

- elektroenergetycznej linii niskiego napięcia J.,

posadowionych na nieruchomościach, których dotyczył wniosek, w sposób zgodny ze wskazaniami mapy, załączonej przez wnioskodawców do wniosku.

Uczestnik podniósł zarzut zasiedzenia z mocy samego prawa:

- służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu w odniesieniu do linii średniego napięcia nr L-3305 20 kV, przebiegającej przez działki nr (...),

- służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu w odniesieniu do linii niskiego napięcia J., przebiegającej przez działki nr (...), z dniem 07 stycznia 2006 r., polegającej na prawie utrzymywania instalacji ww. infrastruktury elektroenergetycznej na ww. nieruchomościach, prawie do jej eksploatacji, napraw, konserwacji, całodobowego do niej dostępu.

Uczestnik wskazał, że ww. infrastruktura elektroenergetyczna tj. transformatorowa stacja elektroenergetycznej nr R- (...), zasilająca ową stację linia średniego napięcia nr L-3305 20 kV, oraz wychodząca z tej stacji linii niskiego napięcia zasilająca przysiółek J. wybudowane zostały w sposób prawem przewidziany i z zachowaniem wszelkich przewidzianych na tę okoliczność norm i procedur. Jej odbioru dokonano w dniu 07.01.1986r.

Od tego dnia w każdym razie na ww. nieruchomościach znajdują się trwałe i widoczne urządzenia w postaci ww. infrastruktury elektroenergetycznej. Tym samym od tej daty poprzednik prawny uczestnika, a następnie sam uczestnik, nieprzerwanie korzystali z ww. nieruchomości w sposób odpowiadający służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu. Uczestnik wskazał, że istnienie linii średniego napięcia nr L-3305 20 kV jako zasilającej stację nr R- (...) , jej funkcjonowanie i dokonywanie wobec niej zabiegów eksploatacyjnych dokumentuje się w dokumentacji paszportowej stacji nr R- (...), wobec czego dla tej stacji i służącej jej linii nr L-3305 20 kV prowadzony jest paszport ogólny stacji elektroenergetycznej nr R- (...), będący dokumentem, o jakim mowa w art. 64 ustawy z dnia 07.07.1994 r. – Prawo budowlane. W dokumencie tym wskazane są wszelkiego rodzaju zabiegi eksploatacyjne, o których mowa w tym przepisie, a dotyczące infrastruktury elektroenergetycznej tej stacji i służącej jej linii.

Uczestnik wskazał, że jego poprzednik prawny, a następnie sam uczestnik korzystali z ww. nieruchomości w dobrej wierze. Odnośnie podnoszonej przez siebie dobrej wiary w uzyskaniu posiadania ww. służebności uczestnik powołał się na domniemanie z art. 7 Kc i wskazał, że jeśli wnioskodawcy będą przeczyli mu, to powinni zgodnie z art. 6 Kc tę okoliczność udowodnić. Dodatkowo uczestnik podniósł, że zarówno on jak i jego poprzednik prawny korzystał z ww. nieruchomości będącej obecnie w użytkowaniu wieczystym wnioskodawcy w zakresie posadowionych na nich elementów infrastruktury elektroenergetycznej będąc w dobrej wierze, wskutek objęcia w posiadanie służebności gruntowej polegającej na korzystaniu z trwałych i widocznych urządzeń na podstawie ustawy z dnia 28.06.1950 r. o powszechnej elektryfikacji wsi i osiedli, obowiązującej aż do 1995 r., a wiadomym jest, że do wykonywania służebności nie były wymagane żadne szczególne akty administracyjne i w przyjętej przez lata praktyce, zwłaszcza w początkowym okresie obowiązywania ww. przepisów nie przywiązywano wagi do wypełniania obowiązków o charakterze formalnym. Uczestnik podniósł, że jego przeświadczenie o legalności korzystania z cudzej nieruchomości celem zapewniania rzeszom odbiorców dostaw energii elektrycznej pozostawało tym mocniejsze, że aż do 2013 r. tj. do otrzymania pierwszego pisma wnioskodawców zawierającego pierwszą pretensję związaną z ww. infrastrukturą elektroenergetyczną, nie wnoszono jakichkolwiek uwag ani pretensji związanych z istnieniem na ww. nieruchomości infrastruktury elektroenergetycznej. Uczestnik podniósł, że o przypisaniu posiadaczowi dobrej lub złej wiary przy wykonywaniu posiadania decydują okoliczności opisujące jego stan świadomości w chwili objęcia władztwa nad rzeczą.

Uczestnik wskazał, że nie posiada wiadomości odnośnie czyją własnością były uprzednio nieruchomości będące dziś własnością wnioskodawców, przyjął jednak, że wszystkie grunty wchodzące w skład ww. nieruchomości co najmniej od 1985 r. do chwili obecnej nie stanowiły własności państwowej i z tego względu uczestnik przyjął, że poprzednik prawny uczestnika nabył służebność w dacie wskazanej w odpowiedzi na wniosek. Niemniej z ostrożności procesowej na wypadek, gdyby okazało się, że nieruchomości wnioskodawców do dnia 01 października 1990 r. stanowiły jednak własność państwową, uczestnik podniósł zarzut zasiedzenia z mocy samego prawa służebności przesyłu w każdym razie z dniem 01 lutego 2009 r. w odniesieniu do swojej infrastruktury elektroenergetycznej na ww. nieruchomościach wnioskodawców i o treści, która wskazana już została w treści wywiedzionego już wcześniej zarzutu zasiedzenia. Uczestnik wskazał, że powyższy sposób obliczania biegu zasiedzenia służebności, licząc od dnia 01 października 1990 r. wynika z faktu, że z tym dniem weszła w życie ustawa z dnia 28.07.1990 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny (tzw. nowela lipcowa) usuwająca z Kodeksu cywilnego art. 177 Kc, w szczególności art. 9 i 10 ww. ustawy. Wobec tego 20-letni okres biegu zasiedzenia służebności (z uwagi na dobrą wiarę uczestnika) należy obliczać począwszy od dnia 01 października 1990 r., z jednoczesnym skróceniem terminu zasiedzenia o czas pomiędzy dniem 01 października 1990 r., a dniem 01 lutego 1989 r., co doprowadziło do zasiedzenia służebności w dniu 01 lutego 2009 r.

Uczestnik podniósł też, że okres występowania na nieruchomości stanu faktycznego odpowiadającego treści służebności przesyłu przed wejściem w życie art. 3051 – art. 3054 Kc podlega doliczeniu do czasu posiadania wymaganego do zasiedzenia tej służebności.

Nadto uczestnik przedstawił ciąg przekształceń poprzedników prawnych uczestnika, wykazując następstwo prawne uczestnika po przedsiębiorstwie państwowym Zakład (...) w drodze sukcesji generalnej i wskazał, że zgodnie ze stanowiskiem prezentowanym w judykaturze ubiegający się o nabycie służebności przez zasiedzenie może zaliczyć do niego okres korzystania z niej przez swoich poprzedników.

Ponadto uczestnik wskazał, że posiadana i zasiedziana przez niego służebność przesyłu, której dotyczy sprawa, zwiększa użyteczność nieruchomości wchodzących w skład przedsiębiorstwa uczestnika.

Ponadto uczestnik z ostrożności procesowej zakwestionował również wartość rzekomo należnego wnioskodawcy wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu, kwestionując wyliczenia i wnioski dowodowe wnioskodawców w tym zakresie.

W odpowiedzi na stanowisko uczestnika wnioskodawcy w piśmie przygotowawczym z dnia 24.02.201 r. podtrzymali dotychczas zgłoszone wnioski, twierdzenia i dowody, a nadto zaprzeczyli wszelkim twierdzeniom uczestnika poza wyraźnie przyznanymi dotychczas i w tym piśmie.

Wnioskodawcy podnieśli, że bieg terminu zasiedzenia służebności polegającej na korzystaniu z linii przesyłowej znajdującej się zarządzie przedsiębiorstwa państwowego, przebiegającej po działce stanowiącej własność Skarbu Państwa, będącej następnie przedmiotem komunalizacji, nie mógł się rozpocząć przed dniem 27 maja 1990 r. Gdy zarówno właścicielem nieruchomości obciążonej jak i posiadaczem urządzeń w zakresie służebności przesyłowej oraz właścicielem nieruchomości władnącej był Skarb Państwa, nie mogło w ogóle dojść do zasiedzenia służebności gruntowej na nieruchomości stanowiącej jego własność. W niniejszej sprawie poprzednik prawny uczestnika był przedsiębiorcą państwowym co najmniej do dnia 12.07.1997 r., z kolei poprzedni właściciele (rodzice wnioskodawców) nieruchomości, będących przedmiotem wniosku, zakupili je do Skarbu Państwa – Agencji Własności Rolnej w dniach: 17.03.1995 r., 26.05.1998 r., 02.11.1995 r. Powyższe przesądza zdaniem wnioskodawców, iż w okresie obowiązywania art. 128 Kc Skarb Państwa był właścicielem nieruchomości wnioskodawców i – jak wynika z dokumentacji przedłożonej przez uczestnika – właścicielem oraz posiadaczem przebiegającej przez nią przedmiotowej linii energetycznej, gdyż w takim wypadku ocenie podlega wewnętrzny stosunek pomiędzy Skarbem Państwa a przedsiębiorstwem państwowym, jakim niewątpliwie był poprzednik prawny uczestnika. Skoro było to władanie prawne (uprawnionego) nie mogło ono prowadzić do zasiedzenia. Zasiedzenie jest bowiem pierwotnym sposobem nabycia przewidzianego przez ustawę prawa rzeczowego przez nieuprawnionego na skutek długotrwałego posiadania. Wnioskodawcy podnosili, że w stosunku wewnętrznym do dnia 12.07.1993 r. posiadaczem był Skarb Państwa, a nie wykonujące zarząd przedsiębiorstwo państwowe. Okres takiego władania nie może zatem być zaliczony do biegu terminu zasiedzenia. Z powyższym zbieżna jest teza wyroku Sądu Najwyższego z dnia 09.12.2009 r. w sprawie IV CSK 291/09, stanowiąca że przedsiębiorstwa państwowego nie można uznać w okresie do 1 lutego 1989 r. za samoistnego posiadacza nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności gruntowej, co oznacza że niedopuszczalne jest zaliczanie posiadania przez przedsiębiorstwo państwowe wykonywanego przed tą datą do okresu potrzebnego do nabycia służebności przez zasiedzenie przez następcę prawnego tego przedsiębiorstwa.

Wnioskodawcy zaprzeczyli istnieniu dobrej wiary uczestnika i podnieśli, że nawet wybudowanie na cudzej nieruchomości urządzeń przesyłowych przez korzystające z nich przedsiębiorstwo, po uzyskaniu decyzji wydawanych w procesie budowlanym nie rozstrzyga o możliwości zakwalifikowania posiadania nieruchomości, na której urządzenia te zostały posadowione jako wykonywanego w dobrej wierze.

Nadto wnioskodawcy wskazali, że uczestnik nie przedłożył dokumentów, z których wynikałoby, iż jego poprzednik prawny otrzymał zgodę właściciela poszczególnych nieruchomości (czy raczej swego rodzaju zarządcy czy Agencji Własności Rolnej SP), na których są posadowione urządzenia przesyłowe na korzystanie z tych nieruchomości, po wybudowaniu linii przesyłowych dla ich bieżącego utrzymania, a więc tytułu prawnego nie tylko do wejścia na grunt, ale i do dalszego korzystania z niego. Tymczasem ww. Agencji na podstawie art. 5 ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa z 19.10.1991 r. powierzono wykonywanie prawa własności i innych praw rzeczowych wobec nieruchomości rolnych. Po tej dacie natomiast żaden z poprzedników prawnych uczestnika nie uzyskał tytułu prawnego do korzystania z nieruchomości i wykonywania prawa służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu. Zdaniem wnioskodawcy uczestnik winien zwrócić się do Agencji Własności Rolnej SP o usankcjonowanie swojej działalności na gruntach należących do Skarbu Państwa, gdyż miał świadomość braku tytułu prawnego do wykonywania ww. służebności. Nie może być zatem mowy o korzystaniu z nieruchomości w dobrej wierze, wobec czego termin na zasiedzenie służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu w niniejszej sprawie wynosi 30 lat i jeszcze nie upłynął.

Bezsporne było pomiędzy uczestnikami postępowania, że na będących obecnie współwłasnością wnioskodawców nieruchomościach położonych w K., gm. M. stanowiących: działkę nr (...), dla której tut. Sąd prowadzi ww. księgę wieczystą nr (...), działkę nr (...), dla której tut. Sąd prowadzi ww. księgę wieczystą nr (...), działkę nr (...), dla której tut. Sąd prowadzi ww. księgę wieczystą nr (...), uczestnik – przedsiębiorca posiada infrastrukturę elektroenergetyczną w postaci w postaci: elektroenergetycznej linii średniego napięcia nr L-3305 20 kV, transformatorowej stacji elektroenergetycznej nr R- (...), elektroenergetycznej linii niskiego napięcia J., posadowionej na nieruchomościach, których dotyczył wniosek w sposób zgodny ze wskazaniami mapy, załączonej przez wnioskodawców do wniosku. Ponieważ bezsporny był pomiędzy uczestnikami aktualny przebieg ww. infrastruktury elektroenergetycznej na ww. nieruchomości, zobrazowany na mapie poglądowej na k. 15 co uzasadniało odstąpienie od oględzin ww. nieruchomości (art.626 § 2 i 3 Kpc).

Sąd ustalił ponadto następujący stan faktyczny:

Działka nr (...) w K., stanowiąca nieruchomość, dla której tut. Sąd prowadzi ww. księgę wieczystą nr (...), została nabyta przez wnioskodawców w udziałach po ½ od ich rodziców M. i A. N., na podstawie umowy darowizny z dnia 11.12.2012 r. Rodzice wnioskodawców nabyli tę nieruchomość na podstawie umowy sprzedaży z dnia 26.05.1998 r. od Skarbu Państwa. W imieniu Skarbu Państwa przy sprzedaży tej nieruchomości rodziców wnioskodawców działała Gmina M. na podstawie pełnomocnictwa udzielonego Gminie M. do sprzedaży nieruchomości wchodzących w skład (...) Skarbu Państwa. We wcześniejszym okresie nieruchomość stanowiła własność Skarbu Państwa.

Dowód: - umowa sprzedaży w formie aktu notarialnego z dnia 26.05.1998 r., opis i mapa, decyzja z dnia 10.10.1994 r. Wojewody (...) - k.1-4 akt księgi wieczystej nr (...) – w załączeniu akt,

- umowa darowizny w formie aktu notarialnego z dnia 11.12.2012 r. – k.5-7 akt księgi wieczystej nr (...)– w załączeniu akt,

- odpis z księgi wieczystej nr (...) – k. 9,

- wypis z rejestru gruntów – k.12,

Działka nr (...) w K., stanowiąca nieruchomość, dla której tut. Sąd prowadzi ww. księgę wieczystą nr (...), została nabyta przez wnioskodawców w udziałach po ½ od ich rodziców M. i A. N., na podstawie umowy darowizny z dnia 11.12.2012 r. Rodzice wnioskodawców nabyli tę nieruchomość na podstawie umowy sprzedaży z dnia 17.03.1995 r. od M. S., która z kolei stała się z mocy prawa właścicielem m.in. tej nieruchomości co zostało stwierdzone aktem własności ziemi z 23.02.1973 r.

Dowód: - umowa sprzedaży w formie aktu notarialnego z dnia 17.03.1995 r., opisy i mapy,

akt własności ziemi z 23.02.1973 r. - k.2-3, 14-15, akt księgi wieczystej nr (...) – w załączeniu akt,

- umowa darowizny w formie aktu notarialnego z dnia 11.12.2012 r. – k.5-7 akt księgi wieczystej nr (...)– w załączeniu akt,

- odpis z księgi wieczystej nr (...)– k. 10,

- wypis z rejestru gruntów – k.13,

Działka nr (...) w K., stanowiąca nieruchomość, dla której tut. Sąd prowadzi ww. księgę wieczystą nr (...), została nabyta przez wnioskodawców w udziałach po ½ od ich rodziców M. i A. N., na podstawie umowy darowizny z dnia 11.12.2012 r. Rodzice wnioskodawców nabyli tę nieruchomość na podstawie umowy sprzedaży z dnia 2.11.1995 r. od Skarbu Państwa, w imieniu którego działała Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa. We wcześniejszym okresie nieruchomość stanowiła własność Skarbu Państwa.

Dowód: - umowa sprzedaży w formie aktu notarialnego z dnia 2.11.1995 r., wniosek o założenie księgi wieczystej, opis i mapa - k.1-5 akt księgi wieczystej nr (...) – w załączeniu akt,

- umowa darowizny w formie aktu notarialnego z dnia 11.12.2012 r. – k.5-7 akt księgi wieczystej nr (...)– w załączeniu akt,

- odpis z księgi wieczystej nr (...) – k. 11,

- wypis z rejestru gruntów – k.14,

Istnienie i użytkowanie przez uczestnika i jego poprzedników prawnych ww. infrastruktury elektroenergetycznej na ww. nieruchomościach datuje się co najmniej od 07.01.1986 r., kiedy to nastąpiło zakończenie budowy ww. infrastruktury i przekazanie jej do eksploatacji. Budowa tej infrastruktury nastąpiła na podstawie decyzji z dnia 12.07.1984 r. Wojewody (...) o zatwierdzeniu planu realizacyjnego stacji transformatorowej oraz linii 20 kV i NN w K. oraz decyzji z dnia 27.03.1985 r. o zezwoleniu na budowę ww. infrastruktury.

Linia nr L-3305 20 kV służyła zasileniu w energię elektryczną stacji transformatorowej nr R- (...), położonej na działce nr (...), i w związku z tym nie była prowadzona dla tej linii przebiegającej przez nieruchomości wnioskodawców odrębna dokumentacja paszportowa, lecz zawierała się ona w paszporcie ogólnym stacji elektroenergetycznej nr R- (...).

Od momentu przekazania linii nr L-3305 20 kV wraz ze stacją transformatorową nr R- (...) oraz linii niskiego napięcia J. do eksploatacji do chwili obecnej poprzednicy prawni uczestnika i uczestnik wielokrotnie wykonywali za pomocą swoich pracowników szeregu czynności związanych z normalnym jej utrzymywaniem, eksploatacją, konserwacją i naprawami stacji oraz zasilającej ją linii, m.in., załączono stację pod napięcie, przeprowadzano oględziny, pomiary i obciążeń, przeglądy techniczne, pomiary uziemień, remonty, dokonywano wycinki gałęzi pod liniami (m.in. 11.01.1986r., 24.10.1986 r., 21.10.1987 r., 24.11.1989 r., 14.12.1989 r., 20.10.1989 r., 18.10.1990 r., 9.10.1991 r., 07.10.1992 r., 1.10.1993 r., 18.04.-28.04.1994 r., 11.10.1994 r., 06.11.1995 r., 23.01.1997 r., 24.01.1997 r., 12.11.1997 r., 22.09.1998 r., 10.11.1999 r., 8.12.2000 r., 17.10.2001 r., 13.03.2002 r.,, 18.11.2003 r., 20.05.2004 r., 09.03.2006 r., 06.05.2008 r., 20.12.2007 r., 23.06.2009 r. – odnośnie stacji R- (...) i linii L- (...) oraz 11.01.1986 r., 27.05.1986 r., 13.12.1994 r., 24.01.1995 r., 01.2002 r., 10.10.2002 r., 28.02.2003 r., 18.02.2004 r., 15.09.2006 r., 23.05. (...)., 05.05.2010 r., 05.05.2011 r. odnośnie linii NN J.), a podejmowane czynności były na bieżąco w dokumentacji paszportowej.

Dowód: - protokół zdawczo-odbiorczy z dnia 07.01.1986 r. wraz z dowodem przyjęcia środka trwałego – k. 42-43

- decyzja z dnia 12.07.1984 r. – k. 40,

- decyzja z dnia 27.03.1985 r. – k. 41,

- paszport ogólny stacji elektroenergetycznej nr R- (...) J. -P. – k.44-48

- paszport ogólny linii elektroenergetycznej NN J. nr R- (...) – k.49-51

Przedsiębiorstwo państwowe Zakład (...) powstał na mocy zarządzenia Ministra Przemysłu z 01 czerwca 1945 r., i wchodził w skład wielozakładowego przedsiębiorstwa państwowego Zjednoczenia (...), następnie z chwilą likwidacji tego Zjednoczenia, Zakład (...) został wszedł od 01 lipca 1976 r. w skład Zakładów (...), z którego został wyodrębniony zarządzeniem Ministra Przemysłu z 16.01.1989 r. Zakład (...) istniał do momentu przekształcenia w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa na podstawie zarządzenia nr 192/O./93 Ministra Przemysłu i Handlu z 09.07.1993 r. w oparciu o ustawę z dnia 05.02.1993 r. o przekształceniach własnościowych niektórych przedsiębiorstw państwowych o szczególnym znaczeniu dla gospodarki państwa.

Dowód: - kopia zarządzenia Ministra Przemysłu z 01.06.1945 r. – k.56,

- kopia odpisu rejestru przedsiębiorstw państwowych z 12.04.1969 r. – k. 57,

- kopia wyciągu z rejestru przedsiębiorstw z 26.10.1976 r. – k. 60

- zarządzenie Ministra Przemysłu z 16.01.1989 r. – k.58-59

- odpis postanowienia SR dla Wrocławia-Fabrycznej z 19.05.1989 r. – k.61

- wypis z aktu notarialnego z dnia 12.07.1993 r. – k. 62-64

Na podstawie decyzji Wojewody (...) z 22.02.1994 r. stwierdzono nabycie z mocy prawa z dniem 5 grudnia 1990 r. przez Zakład (...) prawa użytkowania wieczystego gruntów i prawa własności posadowionych na nich budynków m.in. przy pl. (...) we W. (KW (...) SR dla Wrocławia-Krzyków) oraz działki nr (...) we W. przy ul. (...).

Dowód: - decyzje Wojewody (...) z 22.02.1994 r.– k. 52-55

Z dniem 29 lipca 1993 r. Zakład (...) SA został wpisany do rejestru handlowego wskutek przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego Zakładu (...) z dniem 12 lipca 1993 r. w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa. Jednocześnie z rejestru handlowego wykreślone zostało przedsiębiorstwo państwowe pod nazwą Zakład (...). Następnie wskutek połączenia w trybie art. 492 par. 1 pkt 1 Ksh Zakład (...) SA został przejęty z dniem 30.04.2004 r. przez Zakład (...) SA, który zmienił nazwę na (...) SA , następnie nazwa podmiotu została zmieniona na (...) SA, a następnie na (...) SA. Obecnie z dniem 1 września 2011 r. nazwa wnioskodawcy brzmi (...) SA w K..

Dowód: - odpis postanowienia SR dla Wrocławia-Fabrycznej z dnia 29.07.1993 r. sygn.. akt Ns rej (...) – k.65

- odpis postanowienia SR dla Wrocławia-Fabrycznej z 17.06.2004r . – k.66-67,

- odpis postanowienia SR dla Wrocławia-Fabrycznej z 20.03.2008 r. – k. 68,

- odpis postanowienia SR dla Wrocławia-Fabrycznej z 31.12.2008r . – k.69-70,

- odpis postanowienia SR dla Wrocławia-Fabrycznej z 16.01.2009r . – k.72,

- odpis postanowienia SR dla Wrocławia-Fabrycznej z 01.09.2011r . – k. 74-77,

- odpisy zaświadczeń o dokonaniu wpisu – k.71,73,78

Wnioskodawcy przed wniesieniem wniosku w niniejszej sprawie w 2013 r. zwrócili się do uczestnika z roszczeniem finansowym odnośnie posadowienia na ich nieruchomościach infrastruktury elektroenergetycznej uczestnika. Pismem z dnia 06.03.2013 r. uczestnik zwrócił się do wnioskodawców o udokumentowanie prawa własności do ich nieruchomości.

Następnie wnioskodawcy zwrócili się pisemnie o ustanowienie na ich nieruchomościach służebności przesyłu infrastruktury elektroenergetycznej uczestnika. W odpowiedzi pismami z dnia 29.04.2013 r. i 31.07.2013 r. uczestnik poinformował, że urządzenia zostały wybudowane na nieruchomościach wnioskodawców z zachowaniem wszelkich wymogów prawnych, a przez cały okres ich eksploatacji nie wpływały od poszczególnych właścicieli nieruchomości zastrzeżenia co do ich posadowienia lub utrudnień związanych z ich przebiegiem.

Pismem z dnia 17.06.2015 r. wnioskodawcy poprzez swojego pełnomocnika wezwali uczestnika m.in. do ustanowienia służebności przesyłu związanego z istnieniem na nieruchomościach wnioskodawców ww. infrastruktury elektroenergetycznej uczestnika za określonym wynagrodzeniem na rzecz wnioskodawców. Pismem z dnia 21.07.2015 r. uczestnik poinformował wnioskodawców, że ich wniosek nie może być uznany za wystarczający uzasadniony, gdyż okres czasu, który upłynął, pozwala uznać, że doszło do zasiedzenia praw do nieruchomości (służebności gruntowej odpowiadająca treścią służebności przesyłu).

Dowód: - pisma uczestnika do wnioskodawców z 06.03.2013 r., 29.04.2013 r., 31.07.2013 r., 21.07.2015 r. – k.16, 20, 21, 22,

- pismo wnioskodawców do uczestnika z 17.06.2015 r. – k.17-19

Sąd zważył, co następuje:

Wniosek okazał się bezzasadny.

W toku postępowania Sąd na podstawie art. 220 Kpc w zw. z art. 13 § 2 Kpc ograniczył rozprawę, zgodnie zresztą z zawartym we wniosku stanowiskiem wnioskodawców, do rozstrzygnięcia wniosku wnioskodawców co do samej zasady, poprzez rozstrzygnięcie podniesionego przez uczestnika zarzutu zasiedzenia służebności przesyłu, gdyż wobec niweczącego charakteru tego zarzutu wobec roszczenia wnioskodawców, rozstrzygnięcie w pierwszej kolejności tego zarzutu było w ocenie Sądu celowe w świetle zasad ekonomii procesowej. Wobec ograniczenia rozprawy do rozstrzygnięcia ww. zarzutów, a więc rozstrzygnięcia istnienia roszczeń wnioskodawców co do samej zasady, Sąd pominął też dalsze dowody na okoliczność wartości ewentualnego wynagrodzenia należnego wnioskodawcom za ustanowienie służebności przesyłu.

Zgodnie z art. 3051 Kc nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1 (tj. urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania m.in. energii elektrycznej oraz inne urządzenia podobne) prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu). Zgodnie z art. 3052 § 2 Kc jeżeli przedsiębiorca odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna do korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 Kc, właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu. Zgodnie z art. 3054 Kc do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych.

Wniosek w istocie należało potraktować jako wniosek o przyznanie odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu na rzecz uczestnika. Roszczenie o wynagrodzenie w zamian za ustanowienie służebności przesyłu nie zaistnieje, jeśli przedsiębiorca – właściciel urządzeń przesyłowych - dysponuje odpowiednim uprawnieniem do utrzymania i korzystania z tych urządzeń, skutecznym wobec właściciela tej (tych) nieruchomości. Podstawową przesłanką przysługiwania właścicielowi (oraz przedsiębiorcy) roszczeń, o których stanowią art. 3052 § 1 i § 2 k.c., jest bowiem brak tytułu prawnego do korzystania z nieruchomości przez przedsiębiorcę przesyłowego. Z ustalonego stanu faktycznego wynika zaś, że uczestnik i jego poprzednicy prawni korzystali ze wskazanych we wniosku nieruchomości wnioskodawców w zakresie służebności gruntowej odpowiadającej treści służebności przesyłu i nabyli tę służebność odnośnie nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) w K., a odnośnie nieruchomości stanowiących działki nr (...) w K. - samą służebność przesyłu przez zasiedzenie na podstawie art. 292 k.c. w zw. z art. 172 k.c., co czyni wniosek wnioskodawców bezzasadnym co do samej jego istoty. Nie można się przy tym zgodzić, w ocenie Sądu, z poglądem, że zgodnie z art. 3054 Kc przepisy o służebnościach gruntowych mają być odpowiednio stosowane tylko do samej służebności przesyłu, a nie także do jej nabycia przez zasiedzenie, gdyż taki pogląd wynika ze zbyt literalnego podejścia do treści tego przepisu, bez uwzględnienia jego wykładni funkcjonalnej.

Zgodnie z art. 292 zd. 1 Kc służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie tylko w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Rozstrzygnięcia w pierwszej kolejności wymagało zatem czy uczestnik i jego poprzednicy prawni korzystali z trwałego i widocznego urządzenia na nieruchomościach, których dotyczył wniosek. Bezsporny w istocie w niniejszej sprawie był fakt, iż na nieruchomościach (w tym również w przestrzeni powietrznej nad tą nieruchomością w takim zakresie, że należy ją zaliczyć do sfery objętej prawem jej własności), których dotyczył wniosek, znajduje się czynny fragment napowietrznej linii elektroenergetyczną średniego napięcia zasilającej transformatorową stację elektroenergetyczną oraz fragment linii niskiego napięcia, co przemawia za ustaleniem, że urządzenia te mają charakter trwałego i widocznego urządzenia w rozumieniu art. 292 Kc, albowiem z doświadczenia życiowego wiadomo, że urządzenia tego typu mają taki charakter i są takich rozmiarów, że są widoczne na nieruchomości niemal od pierwszego na nie spojrzenia i są posadowione na trwałych podstawach takich jak słupy (drewniane, betonowe, metalowe) lub innych podobnych konstrukcjach. Wnioskodawcy oraz ich rodzice jako poprzednicy prawni z pewnością zdawali sobie zatem sprawę, w momencie nabywania przez nich własności ww. nieruchomości, z istnienia tych urządzeń. Ponadto z ustalonego stanu faktycznego wynika, że korzystanie z tych urządzeń przez uczestnika i jego poprzedników odpowiadało obecnie funkcjonującej w obrocie prawnym służebności przesyłu, albowiem polegało na korzystaniu z ww. linii i stacji transformatorowej w sposób zgodny z ich przeznaczeniem, w szczególności na utrzymywaniu instalacji ww. linii i stacji, oraz ich eksploatacji i konserwacji. Ponadto należy zauważyć, że dokumentacja eksploatacyjna przedstawiona przez uczestnika nie była prowadzona dla jakichkolwiek innych celów niż eksploatacja techniczna infrastruktury elektroenergetycznej, której ona dotyczy, a zatem może nie spełniać walorów estetycznych i treściowych, jakie oczekiwałyby od niej strony przeciwne uczestnikowi, lecz – paradoksalnie - jest przez to autentyczna. Skoro urządzenia, których dotyczył wniosek tworzą sieć, to trudno byłoby uwierzyć, że te wszystkie zabiegi eksploatacyjne, wykonywane przez dziesięciolecia przez uczestnika i jego poprzedników prawnych „omijały” akurat urządzenia znajdujące się na nieruchomości, której dotyczył wniosek. Trudno jest też przyjmować, że uczestnik przesyłając przez tyle lat energię tą siecią nie korzystał akurat z tego fragmentu sieci. Nadto dokumentacja przedłożona przez uczestnika stanowi dokumenty wynikające z ówcześnie obowiązującego prawa budowlanego, a zapisy w tych dokumentach poczyniono na wiele lat przed pojawieniem się w praktyce roszczeń związanych z posadowieniem urządzeń przesyłowych na nieruchomościach nienależących do przedsiębiorstw przesyłowych.

Sąd w niniejszej sprawie podziela ugruntowany już pogląd Sądu Najwyższego, który kilkukrotnie wypowiedział się za możliwością ustalenia nabycia prawa przez zasiedzenie w innym postępowaniu aniżeli w postępowaniu o stwierdzenie zasiedzenia jak i o możliwości nabycia w drodze zasiedzenia służebności odpowiadającej treścią służebności przesyłu na rzecz przedsiębiorstwa, w szczególności również przed ustawowym uregulowaniem służebności przesyłu, co nastąpiło na podstawie ustawy z dnia 30.05.2008 r. o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, która weszła w życie 3 sierpnia 2008 r. (m.in. wyrok SN z 03.02.2010 r., II CSK 444/09, wyrok SN z 12.12.2008 r., sygn.. akt II CSK 389/08 Lex nr 484715, uchwała SN z 07.10.2008 r., III CZP 89/08, LEX nr 458125, postanowienie SN z 04.10.2006 r., II CSK 119/06 M. Prawniczy 2006 r., nr 21 poz.1128, wyrok SN z 11.03.2005 r., II CK 489/04, LEX nr 301735, postanowienie SN z 10.07.2008 r. III CSK 73/08, uchwała z 17.01.2003 r. III CZP 79/02) jak również możliwość doliczenia do czasu posiadania wymaganego do zasiedzenia samej służebności przesyłu okresu występowania na nieruchomości stanu faktycznego odpowiadającego treści służebności przesyłu przed wejściem w życie art. 3051- 3054 Kc (uchwała SN z 22.05.2013 r., III CZP 18/13, postanowienie SN z 26.06.2013 r., II CSK 626/12, uchwała SN z 24.07.2013 r., III CZP 36/13, gdzie ponadto wskazano na bezzasadność zarzutów, jakoby instytucja zasiedzenia służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu miała być niezgodna z Konstytucją bądź Konwencją o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności). W szczególności należy zauważyć, że zarzut zasiedzenia zgłoszony przez uczestnika mógł być uwzględniony przez Sąd rozpoznający niniejszą sprawę bez konieczności dysponowania uprzednim postanowieniem sądu stwierdzającym takie zasiedzenie. Zasiedzenie służebności następuje bowiem z mocy samego prawa (analogicznie do uregulowania z art.172 k.c.) i do jego stwierdzenia nie jest potrzebne orzeczenie sądu o charakterze konstytutywnym czy prejudycjalnym. Zarzut zasiedzenia może być skutecznie podniesiony w innym postępowaniu, w którym kwestia zasiedzenia ma decydujące znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy (por. też wyrok Sądu Najwyższego z 11 marca 2005 r., II CK 489/04). Uczestnik nie zgłosił zarzutu zasiedzenia służebności gruntowej na rzecz osoby trzeciej, lecz na rzecz swoją (lub swoich poprzedników prawnych), przy czym nie ma znaczenia, że działał w poszczególnych okresach czasu pod innymi niż obecnie firmami.

Sąd na gruncie niniejszej sprawy podziela też pogląd wyrażony w postanowieniu Sądu Najwyższego z 05.06.2009 r. I CSK 392/08, Lex nr 578032), iż w odniesieniu do służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu czy też samej służebności przesyłu, będącej szczególną formą służebności gruntowej, wykładnia art. 285 § 2 k.c. musi uwzględniać charakter tej służebności i jej przeznaczenie społeczno - gospodarcze oraz społeczno-gospodarcze przeznaczenie nieruchomości wchodzącej w skład przedsiębiorstwa energetycznego, któremu służebność ta ma służyć. W innym orzeczeniu Sąd Najwyższy stwierdził, że właściciele gruntów, na których znajdują się urządzenia takie jak słupy i linie energetyczne wykorzystywane przez firmy przesyłowe, muszą się liczyć z możliwością ustanowienia służebności gruntowej na rzecz przedsiębiorstwa przesyłowego (wyrok SN z 08.09.2006, II CSK 112/06). W wyroku z 31 maja 2006 r. Sąd Najwyższym wskazał, że nabycie służebności gruntowej przez zasiedzenie jest dopuszczalne nawet wówczas, gdy nie jest ona konieczna, a jedynie usprawnia prowadzenie przedsiębiorstwa (wyrok SN z 31.05.2006 r., IV CSK 149/05). Kwestię zaś użyteczności nieruchomości władnącej, o której stanowi art. 285 § 2 k.c., należy rozpatrywać w odniesieniu do każdej nieruchomości indywidualnie. Sąd Najwyższy wyjaśnił w uchwale z 17.01.2003 r., III CZP 79/02, że przesyłanie i dystrybucja energii elektrycznej napowietrznymi liniami energetycznymi, stanowiącymi własność przedsiębiorstwa przesyłowego, następuje przy wykorzystaniu określonego zespołu składników, obejmującego zarówno nieruchomości, jak i ruchomości. Napowietrzna linia czy stacja energetyczna (łącznie z przewodami i wspornikami - słupami) stanowi - pod względem funkcjonalnym - jedną całość, można zatem przyjąć, że jest to złożona rzecz, której zasięg i granice wyznacza infrastruktura w postaci stacji energetycznych (rozdzielczych lub transformatorowo-rozdzielczych). Linia kwalifikowana - zgodnie z art. 49 k.c. - do ruchomości stanowi istotny element sieci umożliwiających przesyłanie energii. (…) Nie można nie dostrzec istniejącego związku technicznego i gospodarczego między liniami przesyłowymi a stacjami energetycznymi. Linie te mogą pozostawać w związku z różnymi nieruchomościami należącymi do tego samego przedsiębiorstwa; mogą być zakwalifikowane jako przynależności nieruchomości zabudowanej stacją energetyczną w wypadku połączenia ich z jedną nieruchomością. W takim wypadku są niezbędne do korzystania z nieruchomości zgodnie ze społeczno-gospodarczym jej przeznaczeniem, ustanowienie zatem służebności zwiększa użyteczność nieruchomości zabudowanej stacją energetyczną, z którą połączona jest linia energetyczna obejmująca przedmiotowe słupy. Nie można zatem zasadnie zaprzeczyć istnieniu związku fizycznego lub funkcjonalnego pomiędzy nieruchomością a słupami; ma on z natury charakter trwały. Różnorodność możliwych rozwiązań i sytuacji, co do fizycznego lub funkcjonalnego o charakterze trwałym powiązania poszczególnych składników przedsiębiorstwa energetycznego, nie pozwala ograniczyć funkcjonowania tego przedsiębiorstwa do jednej nieruchomości czy ześrodkowania jego działalności do zabudowanej nieruchomości. Przesłanka art. 285 § 2 k.c. może być zatem spełniona także wówczas, gdy służebność przesyłu ułatwia funkcjonowanie przedsiębiorstwa przesyłowego, zwiększając jednocześnie użyteczność należącej do niego nieruchomości. Powszechnie wiadomo, że w skład przedsiębiorstwa mogą wchodzić także nieruchomości (ten fakt został zresztą przez uczestnika w niniejszej sprawie wykazany), a funkcjonowanie przedsiębiorstwa energetycznego bez takich nieruchomości jest trudne do wyobrażenia. Ułatwienie funkcjonowania przedsiębiorstwa może stanowić jednocześnie zwiększenie użyteczności nieruchomości należącej do tego przedsiębiorstwa, co ma niewątpliwie miejsce w okolicznościach niniejszej sprawy. Należy przy tym wskazać, że zasiedzenie służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu nie wiąże się wprost z nieruchomością władnącą, lecz z samym przedsiębiorstwem w rozumieniu podmiotowo-funkcjonalnym (tak m.in.: uchwała SN z 17.01.2003 r., III CZP 79/2003, postanowienie SN z 08.09.2006 r., II CSK 112/06, postanowienie SN z 17.12.2008 I CSK 171/08, uchwała SN z 07.10.2008 r. III CZP 89/08, wyrok SN z 12.12.2008 r. I CSK 389/08, postanowienie SN z 11.02.2010 r. I CSK 181/09). W szczególności w orzecznictwie Sądu Najwyższego (post. SN z 06.02.2013 r., V CSK 129/12 LEX nr 1294483) wyrażono pogląd, iż wykonywanie służebności odpowiadającej służebności przesyłu, służy zaspokajaniu zmiennych potrzeb gospodarczych, nieprzewidzianych w takiej skali w chwili uchwalania kodeksu cywilnego. Z powyższych względów, przy odwołaniu do wykładni celowościowej art. 285 k.c. i art. 292 k.c. uznać należy, że wystarczające jest ogólne odwołanie do statusu przedsiębiorstwa przesyłowego (co w niniejszej sprawie nie było kwestionowane), jako podmiotu praw rzeczowych, oraz zbędne jest ewentualne identyfikowanie oraz wprowadzanie do treści postanowienia zapisu dotyczącego nieruchomości władnącej, której przedsiębiorca jest właścicielem. Nie można zatem zasadnie twierdzić w niniejszej sprawie, że nie została w sprawie spełniona przesłanka z art. 285 § 2 Kc.

Również pozostałe przesłanki do nabycia zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu (odnośnie działki nr (...)) oraz samej służebności przesyłu (odnośnie działek nr (...)) w ocenie Sądu zostały wykazane w niniejszej sprawie. Zgodnie bowiem z art. 292 zd. 2 Kc przepisy o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie stosuje się odpowiednio [do nabycia przez zasiedzenie służebności gruntowej]. (...) stosowanie tych przepisów oznacza, że nie ma zastosowania do zasiedzenia służebności gruntowej wymóg samoistnego posiadania nieruchomości obciążanej (tak m.in. wyżej cytowane postanowieniu Sądu Najwyższego z 05.06.2009 r. oraz postanowienie SN z 11.02.2010 r., I CSK 181/09, LEX nr 564748). Posiadania prowadzącego do nabycia służebności gruntowej przez zasiedzenie nie należy bowiem utożsamiać z posiadaniem prowadzącym do nabycia przez zasiedzenie własności nieruchomości ( tak wyrok SA w Łodzi z 24.06.2014 r. I ACa 1527/13). Przy ocenie posiadania prowadzącego do zasiedzenia służebności gruntowej chodzi o faktyczne korzystanie z gruntu w takim zakresie i w taki sposób, w jaki czyniłaby to osoba, której przysługuje służebność, zaś władanie w zakresie służebności gruntowej kwalifikuje się, zgodnie z art. 336 k.c., jako posiadanie zależne.

Natomiast do nabycia przez zasiedzenie służebności o treści odpowiadającej służebności przesyłu czy też samej służebności przesyłu znajdują odpowiednie zastosowanie m.in. przepisy o nabyciu nieruchomości przez zasiedzenie dotyczące terminów posiadania w zależności od dobrej lub złej wiary posiadacza (art. 172 Kc, tak również postanowienie SN z 11.02.2010 r., sygn. akt I CSK 181/09), terminu zasiedzenia, odpowiedniego stosowania przepisów o biegu przedawnienia roszczeń (art. 175 Kc), nadto domniemania dotyczące ciągłości posiadania (wskazane w art. 340 i art. 345 Kc) oraz, generalnie, możliwości doliczenia posiadania poprzednika (art. 176 Kc) (tak m.in. postanowienie SN z 20.09.2013 r. II CSK 10/13, postanowienie SN z 17.02.2011 r., IV CSK 435/10, postanowienia SN z 13.10.2011 r., V CSK 502/10, z dnia 03.02.2010 r. II CSK 465/09, z 25.01.2006 r., I CSK 11/05). Oznacza to, że przesłanką do zasiedzenia służebności gruntowej oprócz posiadania służebności będzie upływ oznaczonego w ustawie czasu, w zależności od tego czy posiadacz służebności był w dobrej (obecnie 20 lat) czy w złej (obecnie 30 lat) wierze (tak m.in wyrok SN z 31.01.1967 r., III CR 270/66, OSNCP 1967, nr 9 poz. 160).

W niniejszej sprawie należy przyjąć, że poprzednik prawny uczestnika – przedsiębiorstwo państwowe Zakład (...) - w przypadku infrastruktury związanej z ww. linią elektroenergetyczną wszedł w posiadanie służebności na nieruchomościach obecnie będącymi własnością wnioskodawców w dobrej wierze. Przyjmuje się, że dobra wiara polega na błędnym, ale w danych okolicznościach usprawiedliwionym przekonaniu posiadacza rzeczy, że przysługuje mu wykonywane przez niego prawo, a w złej wierze jest ten, który wie albo powinien wiedzieć, że prawo nie przysługuje jemu, lecz innej osobie (tak postanowienie SN z 19.07.2000 r. sygn. akt II CKN 282/00, LEX nr 52565). W ostatnim orzecznictwie sądowym (tak m.in. postanowienie SN z 05.12.2007 r., sygn. akt I CSK 300/07, LEX 339709, z 17.12.2010 r. III CSK 57/10, Lex nr 852661) dominuje też pogląd, że o przypisaniu posiadaczowi dobrej lub złej wiary przy wykonywaniu posiadania decydują okoliczności opisujące jego stan świadomości w chwili objęcia władztwa nad rzeczą (tak m.in. postanowienie SN z 17.12.2010 r., III CSK 57/10). Późniejsza zmiana posiadania w złej wierze na posiadanie w dobrej wierze (i odwrotnie) nie ma wpływu na długość okresu potrzebnego do nabycia danego prawa przez zasiedzenie (tak postanowienie SN z 05.12.2007 r., I CSK 300/07, oraz postanowienie SN z 04.06.2014 r., II CSK 520/13). Nie można zatem podzielić poglądu, że przymiot dobrej wiary musi obejmować cały okres eksploatacji urządzeń przesyłowych, także wtedy gdy zmienił się właściciel nieruchomości, na których zostały założone urządzenia przesyłowe. Należy też zauważyć, że zgodnie z art. 7 Kc jeżeli ustawa uzależnia skutki prawne od dobrej lub złej wiary, domniemywa się istnienie dobrej wiary. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w postanowieniu z 25.02.2009 r. (II CSK 501/08, Lex 528129) domniemanie dobrej wiary, przewidziane art. 7 k.c., nakazuje organowi stosującemu prawo uznanie tego faktu za udowodniony, do czasu wykazania przez podmiot, który z przypisania innemu złej wiary wywodzi skutki prawne, że posiadanie nie miało cech zezwalających na przyjęcie, że działał w dobrej wierze. Zgodnie z poglądem wyrażonym w najnowszym orzecznictwie sądowym dobra wiara zasiadującego posiadacza występuje wówczas, gdy ingerowanie w cudzą własność w zakresie odpowiadającym służebności rozpoczęło się w takich okolicznościach, które usprawiedliwiały przekonanie posiadacza, że nie narusza cudzego prawa (tak m.in. postanowienie SN z 07.05.2014r. II CSK 472/13).

W niniejszej sprawie uczestnik zasadnie twierdził, że jego poprzednik prawny – przedsiębiorstwo państwowe Zakład (...) uzyskując posiadanie służebności gruntowej na nieruchomości wnioskodawców stanowiącej działkę nr (...), tj. nieruchomości o nr (...) stanowiącej wówczas własność prywatną, działało w dobrej wierze. Za takim ustaleniem przemawia fakt, że jak wynika z ustalonego stanu faktycznego p.p. ZEW uzyskało na podstawie odpowiedniej procedury i obowiązujących wówczas przepisów administracyjnych odpowiednie zezwolenia na budowę ww. infrastruktury m.in. przez nieruchomości stanowiące obecnie własność wnioskodawców, w tym przez działkę nr (...). Zgodnie zaś z dominującym obecnie w orzecznictwie poglądem (tak m.in. postanowienie SN z 14.11.2012 r., II CSK 120/12, Lex 1267161, por. również postanowienie SN z 08.01.2009 r., I CSK 265/08, postanowienie SN z 17.12.2008 r/. I CSK 171/08) państwowe osoby prawne, które w wyniku realizacji inwestycji przesyłowych, przebiegających przez nieruchomości nie należące do przedsiębiorstwa przesyłowego, co do których wydane były decyzje administracyjne o przebiegu linii przesyłowej i pozwolenia budowlane, objęły w dobrej wierze posiadanie służebności, jako korzystanie z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści tej służebności. Fakt legalności całego procesu inwestycyjnego prowadzącego do wybudowania i rozpoczęcia korzystania ze stacji i linii elektroenergetycznych będących przedmiotem sprawy, mógł zatem zasadnie powodować u poprzednika prawnego uczestnika przekonanie, że przysługuje mu uprawnienie do korzystania z nieruchomości wnioskodawców w zakresie odpowiadającym obecnie służebności przesyłu. Odmienne poglądy nie są w ocenie Sądu przekonywujące.

Ponadto w orzecznictwie sądowym ( tak post. SN z 23.09.2010 r. III CZP 319/09) również wyrażony został zasługujący na aprobatę pogląd, że posiadanie służebności gruntowej polegającej na korzystaniu z trwałych i widocznych urządzeń posadowionych na nieruchomości przez przedsiębiorstwo energetyczne, może być uznane za posiadanie w dobrej wierze z chwilą jego objęcia, na podstawie przepisów ustawy z dnia 28 czerwca 1950 r. o powszechnej elektryfikacji wsi i osiedli. W tym samym orzeczeniu Sąd Najwyższy stanął na zdroworozsądkowym stanowisku, iż do wykonywania służebności nie były wymagane żadne szczególne akty administracyjne i w przyjętej przez lata praktyce, zwłaszcza w początkowym okresie obowiązywania wskazanych przepisów, nie przywiązywano wagi, o czym powszechnie wiadomo, do wypełniania obowiązków o charakterze formalnym. Za wystarczające powinno się zatem uznać faktyczne wykonywanie uprawnień, wynikające z zastosowania w szczególności art. 1 ust. 1 oraz art. 4 ust. 1 i 2 powołanej ustawy z 1950 r. W ocenie Sądu z ustaleń w niniejszej sprawie wynika, że poprzednik prawny uczestnika – przedsiębiorstwo państwowe Zakład (...) uzyskując posiadanie służebności gruntowej na nieruchomości stanowiącej wówczas własność Skarbu Państwa i utrzymując je w czasie, gdy nieruchomość ta stała się własnością wnioskodawców, działał w dobrej wierze kierując się obowiązującą wówczas (aż do 05.12.1997 r.) ustawą z dnia 28.06.1950 r. o powszechnej elektryfikacji wsi i osiedli, która w art. 4 ust. 1 przewidywała, że we wsiach i osiedlach objętych elektryfikacją osobom upoważnionym przez właściwe przedsiębiorstwa elektryfikacji służy prawo wstępu na posesje i do budynków, dokonywania tam oględzin i pomiarów oraz wykonywania robót i zakładania urządzeń jakich wymagać będzie powszechna elektryfikacja, a m.in. właściciel posesji jest zobowiązany umożliwić wstęp i wykonanie tych czynności. Nawet czasowy charakter tego ograniczenia nie zmienia faktu, że te uregulowania ustawowe mogły zasadnie powodować u poprzednika prawnego uczestnika przekonanie, że przysługuje mu uprawnienie do korzystania z nieruchomości obecnie wnioskodawców w zakresie odpowiadającym obecnie służebności przesyłu.

Ponadto wnioskodawcy nie obalili w żaden sposób ustawowego (art. 7 Kc) domniemania dobrej wiary uczestnika w momencie wejścia przez niego w posiadanie (zależne, w zakresie służebności gruntowej) nieruchomości, których dotyczył wniosek oraz utrzymywania tego posiadania w czasie, gdy nieruchomości te stały się własnością wnioskodawców, a to na nich ciążył – zgodnie z art. 6 Kc – obowiązek procesowy w tym zakresie. Należy też zwrócić uwagę, że aż do 2013 r. (tj. do otrzymania pierwszego pisma wnioskodawców zawierającego pierwszą pretensję związaną z ww. infrastrukturą elektroenergetyczną), nie wnoszono jakichkolwiek uwag ani pretensji związanych z istnieniem na ww. nieruchomości infrastruktury elektroenergetycznej należącej obecnie do uczestnika.

Jednocześnie za moment decydujący dla ustalania dobrej lub złej wiary po stronie poprzednika prawnego uczestnika, należy w stanie faktycznym sprawy odnośnie nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) przyjąć dzień 07 stycznia 1986 r., kiedy to nastąpiło zakończenie budowy tej linii i przekazanie jej do eksploatacji, a więc kiedy poprzednik prawny uczestnika we własnym imieniu i na własny rachunek faktycznie objął w posiadanie zależne (tj. w zakresie służebności gruntowej) tę nieruchomość wnioskodawców, stanowiącą wówczas własność prywatną.

Wskazać bowiem należy, że przedsiębiorstwo państwowe było odrębnym podmiotem od Skarbu Państwa, miało podmiotowość prawną w stosunkach cywilnoprawnych i podlegało wpisowi do rejestru. Dlatego też, należało odróżnić władztwo, jakie przysługiwało przedsiębiorstwom państwowym do urządzeń przesyłowych. Zasada jednolitości państwowej skutkowała jedynie tym, że państwowa osoba prawna nie mogła przeciwstawić Skarbowi Państwa jakichkolwiek własnych uprawnień, jednakże w stosunkach zewnętrznych z osobami trzecimi miała pozycję taką, jak właściciel. W konsekwencji, wszelkie roszczenia, jakie powstawały ze względu na składniki mienia państwowego pozostające w zarządzie państwowej osoby prawnej, realizowała w imieniu własnym ta osoba (uchwała składu siedmiu sędziów z dnia 16 października 1961 r., I CO 20/61, OSN 1962, nr II, poz. 41; postanowienie z dnia 14 czerwca 1963 r., I CR 336/63, OSNCP 1964, nr 11, poz. 223; uchwała z dnia 27 czerwca 1984 r., III CZP 28/84, OSNCP 1985, nr 1, poz. 11). O ile więc w relacjach wewnętrznych między Skarbem Państwa, a państwową osobą prawną, posiadaczem samoistnym nieruchomości państwowej było zawsze państwo, o tyle z punktu widzenia relacji zewnętrznych, przedsiębiorstwo państwowe, które władało oddaną mu w zarząd nieruchomością, powinno być uznawane za posiadacza samoistnego nieruchomości niezależnie od tego, czy była to nieruchomość państwowa. E. verbis pogląd ten znalazł wyraz w uzasadnieniu wyroku z dnia 15 kwietnia 1966 roku. (I CR 80/66, OSNCP 1967, nr 2, poz. 24), w którym Sąd Najwyższy uznał, że chociaż posiadanie wykonywane przez jednostkę państwową stanowi – w myśl zasady wypowiedzianej w art. 128 § 1 k.c. – posiadanie państwowe, to jednak w wypadku, gdy jego przedmiot znajduje się w zarządzie państwowej osoby prawnej, na zewnątrz ta osoba prawna, a nie Skarb Państwa występuje – zgodnie z art. 128 § 2 k.c. – jako posiadacz (por. postanowienie SN z 12.01.2012 r., IV CSK 183/11, Lex nr 1130302). Sąd Najwyższy wyraził także pogląd, że przedsiębiorstwo państwowe, które z dniem 5 grudnia 1990 r. ex lege nabyło użytkowanie wieczyste nieruchomości pozostającej w jego zarządzie, może doliczyć okres korzystania z trwałego i widocznego urządzenia przez Skarb Państwa w czasie, gdy był tylko zarządcą nieruchomości. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 kwietnia 2008 roku, IV CSK 21/08, LEX nr 398485; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2013 roku, sygn. akt I CSK 256/12, LEX nr 1294472).

Natomiast odnośnie działek nr (...), tj. nieruchomości o nr (...) oraz (...) stanowiących odpowiednio: do 26.05.1998 r. oraz do 2.11.1995 r. własność Skarbu Państwa, wskazać należy że w ugruntowanym już orzecznictwie sądów okręgu i apelacji (...) przyjmuje się, że momentem decydującym dla ustalania dobrej lub złej wiary po stronie poprzednika prawnego uczestnika, w analogicznym stanie faktycznym co w niniejszej sprawie, jest dzień 01 lutego 1989 r. Przyjmuje się bowiem, że w stosunkach między przedsiębiorstwem państwowym Zakład (...) a Skarbem Państwa inaczej należy oceniać istnienie dobrej czy też złej wiary w momencie rozpoczęcia posiadania służebności przez ZE W. na swoją rzecz, a przeciwko Skarbowi Państwa. Moment ten przypadł na dzień 1 lutego 1989 r., gdyż z tym dniem zniesiono zasadę jedności własności państwowej. W tej dacie poprzednik prawny uczestnika nie mógł wobec Skarbu Państwa wykonywać służebności w złej wierze, gdyż pomiędzy tymi podmiotami było to legalne kontynuowanie działań odpowiadających treści służebności przesyłu. Nie ma zatem znaczenia zarzut wnioskodawców, że uczestnik nie przedłożył dokumentów, z których wynikałoby, iż jego poprzednik prawny otrzymał zgodę właściciela poszczególnych nieruchomości (czy raczej swego rodzaju zarządcy czy Agencji Własności Rolnej SP), na których są posadowione urządzenia przesyłowe, na korzystanie z tych nieruchomości, po wybudowaniu linii przesyłowych dla ich bieżącego utrzymania, a więc tytułu prawnego nie tylko do wejścia na grunt, ale i do dalszego korzystania z niego. Zatem od dnia 1 lutego 1989 r. należy liczyć posiadanie w dobrej wierze służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu przez Zakład (...). Skoro zaś w tej dacie Zakład (...) stał się podmiotem wykonywanych praw z mocy ustawy do nabycia służebności przesyłu w dobrej wierze wystarczy okres 20-letniego nieprzerwanego posiadania (tak m.in., postanowienie SO we Wrocławiu w sprawie II Ca 851/12, por. także postanowienia SO we Wrocławiu w sprawach II Ca 463/12, II Cz 1575/13, II Ca 521/14, wyroki tegoż Sądu w sprawach II Ca 783/13, II Ca 1517/13, II Ca 1928/14, II Ca 1302/15, wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu w sprawie I ACa 891/13).

W ocenie Sądu okres posiadania służebności o treści odpowiadającej służebności przesyłu odnośnie nieruchomości będących przedmiotem wniosku, a następnie również samej służebności przesyłu odnośnie nieruchomości działek nr (...), przez uczestnika i jego poprzedników w zakresie niezbędnym do ich nabycia przez zasiedzenie już upłynął odnośnie ww. infrastruktury elektroenergetycznej uczestnika ze skutkiem w postaci zasiedzenia tych służebności, gdyż w ocenie Sądu nabycie przez uczestnika służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu przez zasiedzenie odnośnie działki nr (...) nastąpiło z dniem 07 stycznia 2006 r., a nabycie przez uczestnika samej służebności przesyłu odnośnie działek nr (...) nastąpiło z dniem 1 lutego 2009 r.

Skoro bowiem uczestnik wykazał korzystanie ze swojej infrastruktury elektroenergetycznej od dnia 07.01.1986 r., należy przyjąć, odnośnie działki nr (...), będącej wówczas własnością prywatną, że zasiedzenie służebności przesyłu o treści odpowiadającej służebności przesyłu nastąpiło – przy przyjęciu dobrej wiary uczestnika (jego poprzedników prawnych) - z upływem 20 lat od tej daty, gdyż od dnia 01.07.1986 r. biegł termin zasiedzenia tej służebności na rzecz początkowo poprzedników prawnych uczestnika Zakładu (...), a później na rzecz kolejnych następców i wreszcie samego uczestnika przez wymagany ustawowo okres.

Natomiast odnośnie działek nr (...), będących odpowiednio: do 26.05.1998 r. oraz do 2.11.1995 r. własnością Skarbu Państwa należy przyjąć, że termin zasiedzenia służebności gruntowej o treści służebności przesyłu, a następnie samej służebności przesyłu biegł od 1 października 1990 r., początkowo na rzecz poprzedników prawnych uczestnika Zakładu (...), a później na rzecz kolejnych następców i wreszcie na rzecz samego uczestnika przez wymagany ustawowo okres. W niniejszej sprawie, przy przyjęciu dobrej wiary uczestnika, wymagany był ustawowo 20-letni okres zasiedzenia, określony w art. 172 § 1 Kc w brzmieniu nadanym przez ustawę z 28.07.1990 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny (tzw. nowelę lipcową), gdyż zgodnie z art. 9 tej ustawy, do zasiedzenia, którego bieg rozpoczął się przed dniem wejścia w życie tej ustawy (1.10.1990 r.), stosuje się od tej chwili przepisy tej ustawy; dotyczyło to w szczególności możliwości nabycia prawa przez zasiedzenie. 20-letni okres do nabycia ww. służebności przez zasiedzenie upłynąłby zatem 01.10.2010 r., gdyby nie możliwość doliczenia do tego niego okresu pomiędzy zniesieniem zasady jednolitej własności państwowej (z dniem 1 lutego 1989 r. w związku z uchyleniem art. 128 Kc) do dnia utraty przez nieruchomość należącej obecnie do wnioskodawcy charakteru nieruchomości państwowej tj. okresu od 1 lutego 1989 r. do 30.09.1990 r. Zgodnie bowiem z art. 10 ww. noweli lipcowej, jeżeli przed dniem wejścia w życie tej ustawy istniał stan, który według przepisów dotychczasowych wyłączał zasiedzenie nieruchomości (a zgodnie z uchylonym z dniem 1 października 1990 r. przepisem art. 177 Kc przepisów o nabyciu własności przez zasiedzenie nie stosowało się, jeżeli nieruchomość jest przedmiotem własności państwowej), a według przepisów obowiązujących po wejściu w życie tej ustawy prowadzi do zasiedzenia, zasiedzenie biegnie od dnia wejścia jej w życie; jednakże termin ten ulega skróceniu o czas, w którym powyższy stan istniał przed wejściem w życie ustawy, lecz nie więcej niż o połowę. Stwierdzenie wnioskodawców, zawarte w ich piśmie z dnia 24.02.2016 r., że bieg terminu zasiedzenia służebności przesyłu na działce stanowiącej własność Skarbu Państwa, będącej następnie przedmiotem komunalizacji, nie mógł się rozpocząć przed dniem 27 maja 1990 r., skądinąd słuszne, nie ma zastosowania w okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy, gdyż żadna z nieruchomości będąca przedmiotem wniosku nie była – jak wynika z ustalonego stanu faktycznego – przedmiotem tzw. komunalizacji, gdyż nieruchomości te były nabywane przez poprzedników prawnych wnioskodawców albo od Skarbu Państwa (nie ma przy tym znaczenia, że przy jednej transakcji był on reprezentowany przez Gminę M. gdyż było to jedynie pełnomocnictwo) albo od osoby fizycznej. Błędny jest natomiast pogląd wnioskodawców z tego pisma, że w stosunku wewnętrznym do dnia 12.07.1993 r. posiadaczem (jak się wydaje - nieruchomości wnioskodawców) był Skarb Państwa, a nie wykonujące zarząd przedsiębiorstwo państwowe, gdyż wobec zniesienia zasady jednolitej własności państwowej w związku z uchyleniem art. 128 Kc z dniem 1 lutego 1989 r., od tego dnia każda państwowa osoba prawna (a taką było ówczesne przedsiębiorstwo państwowe Zakład (...)) mogła nabywać własność ( inne prawa rzeczowe) we własnym imieniu i na własny rachunek, nawet przeciwko Skarbowi Państwa.

Z ustalonego stanu faktycznego nie wynika też, by posiadanie służebności obejmującej ww. infrastrukturę uczestnika było kiedykolwiek przerwane (przemawia za tym również domniemanie ciągłości posiadania - art. 340 Kc, którego wnioskodawcy nie obalili). Nie ujawniły się żadne okoliczności wskazujące na to, by na przestrzeni poszczególnych lat dochodziło do zmiany istoty tej infrastruktury lub sposobu korzystania z niej na nieruchomości wnioskodawców. Nie można też byłoby zaaprobować poglądu o braku ciągłości elementu „animus” w posiadaniu uczestnika, gdyż nie ujawniły się żadne okoliczności faktyczne przemawiające za zmianą po stronie uczestnika charakteru tego elementu stanu posiadania, a to te okoliczności – a nie zmiana stanu prawnego w postaci wprowadzenia do obrotu prawnego w postaci uregulowań prawnych służebności przesyłu – są decydujące dla oceny charakteru istnienia lub braku istnienia tego elementu stanu faktycznego jakim jest posiadanie.

Nie ujawniły się też żadne okoliczności stanowiące podstawę do przyjęcia, by doszło do przerwania biegu zasiedzenia w rozumieniu art. 123 Kc, w szczególności poprzez uznanie przez uczestnika (lub jego poprzedników prawnych) roszczenia wnioskodawców w jakikolwiek sposób. Ponownie przywołać tu należy, że nie zostało wykazane przez wnioskodawców, by do 2013 r. wnoszono do uczestnika (lub jego poprzedników prawnych), jakiekolwiek uwagi lub pretensje związane z istnieniem na ww. nieruchomościach infrastruktury elektroenergetycznej należącej obecnie do uczestnika. Ponadto wnioskodawcy wnieśli wniosek w niniejszej sprawie już po upływie ww. terminu zasiedzenia, co nie mogło zniweczyć skutków prawnych uprzedniego upływu biegu terminu zasiedzenia.

Uczestnik wykazał też w ocenie Sądu za pomocą przedłożonych przez siebie dokumentów swoje następstwo prawne po przedsiębiorstwie państwowym Zakład (...), a następnie po następcy tego przedsiębiorstwa – Zakładzie (...) SA i kolejnych następcach. W przypadku tego pierwszego następcy następstwo prawne wynika z art. 5 ustawy z dnia 05.02.1993 r. o przekształceniach własnościowych niektórych przedsiębiorstw państwowych o szczególnym znaczeniu dla gospodarki państwa, a w przypadku kolejnych następców następstwo prawne wynika z art. 492 § 1 pkt 1 Ksh i z art. 494 § 1 Ksh lub miało charakter jedynie zmiany firmy, pod którą działał uczestnik. Następstwo to za każdym razem miało charakter sukcesji uniwersalnej, a więc wiązało się z przeniesieniem ogółu praw (art. 552 Kc, do których należy zaliczyć również posiadanie służebności, art. 551 Kc ) i obowiązków z poprzednika prawnego na następcę lub było tylko zmianą firmy. Dlatego niezasadne byłoby też wymaganie, by dla wykazania przeniesienia posiadania tej służebności na uczestnika z jego poprzedników prawnych konieczne byłoby wskazanie tej służebności np. w wykazie przejmowanego majątku przez kolejnych poprzedników uczestnika i wreszcie przez samego uczestnika. Doszło również niewątpliwie do przeniesienia posiadania służebności gruntowej. Zarówno dokumenty dotyczące eksploatacji linii energetycznej, jak i zasady doświadczenia życiowego wskazują, że w okresie przed 1989 r. (oraz wiele lat po zmianie ustroju politycznego i gospodarczego) brak było wielości podmiotów zajmujących się dystrybucją energii elektrycznej na jednym obszarze, co wynikało w sposób niewątpliwy z podstawowych zasad poprzedniego ustroju gospodarczego. Przynajmniej w drodze domniemania faktycznego (art. 231 k.p.c.), wyprowadzonego z tych powszechnie znanych okoliczności oraz faktu posiadania przez uczestnika dokumentacji technicznej linii, należy przyjąć, że kolejne podmioty będące poprzednikami uczestnika przekazywały sobie posiadanie służebności gruntowej polegającej na korzystaniu z nieruchomości poprzez eksploatowanie urządzeń przesyłowych (tak również SO we Wrocławiu w sprawie II Ca 875/14).

Niezależnie od tego domniemania, przedłożone przez uczestnika prawnego dokumenty mogą stanowić podstawę do przyjęcia następstwa prawnego poprzedników prawnych i uczestnika postępowania. W szczególności, paszporty ogólne linii załączone do odpowiedzi na wniosek stanowią dowód tego, że przedsiębiorstwo państwowe – Zakład (...) w sposób ciągły i niezakłócony posiadało urządzenia przesyłowe, eksploatowało je, modernizowało i konserwowało.

Paszport ogólny linii elektroenergetycznej jest dokumentem, o którym mowa w art. 64 ustawy z dnia 07.07.1994 r. – Prawo budowlane (tekst jednolity Dz.U 2013 poz. 1409 j.t.), zawiera zapisy wszystkich czynności eksploatacyjnych i konserwacyjnych jakie były wykonywane na przestrzeni lat na urządzeniach przesyłowych. Zapisy takowe czynione były na wiele lat przed pojawieniem się w praktyce roszczeń związanych z posadowieniem urządzeń przesyłowych na nieruchomościach nienależących do przedsiębiorstw przesyłowych. Oznacza to, że paszport jest wiarygodnym dowodem, co do tego, że przedsiębiorstwo państwowe Zakład (...) oraz jego następcy prawni posiadali i wykonywali prawo o treści odpowiadającej treści służebności przesyłu na działkach nr (...). Okoliczność tę potwierdzają również protokoły odbiorów technicznych i przekazania do eksploatacji urządzeń przesyłowych po remontach.

Ponadto, uczestnik postępowania przedłożył szereg dokumentów wykazujących dokonywane przekształcenia formy prawnej uczestnika postępowania, świadczących o tym, że jest on następcą prawnym przedsiębiorstwa państwowego Zakładu (...) z siedzibą we W. - postanowienia Sadu Rejonowego dla Wrocławia – Fabrycznej w Wrocławiu VI Wydziału Rejestrowego, akta przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego w spółkę akcyjną oraz decyzję uwłaszczeniową. Na podstawie tych dokumentów można ustalić, że do 1993 roku istniało przedsiębiorstwo państwowe pod nazwą Zakład (...) z siedzibą we W., które jako przedsiębiorstwo przesyłowe zajmujące się dostarczaniem energii zarządzało w imieniu Skarbu Państwa urządzeniami elektroenergetycznymi, eksploatowało je i rozbudowywało, o czym świadczą protokoły odbioru technicznego i przekazania do eksploatacji urządzeń przesyłowych oraz paszporty ogólne linii. W dniu 12 lipca 1993 roku miało miejsce przekształcenie przedsiębiorstwa państwowego Zakład (...) z siedzibą we W. w jednoosobową spółkę akcyjną Skarbu Państwa - Zakład (...) Spółka Akcyjna, mocą aktu notarialnego z dnia 12 lipca 1993 r., repertorium A 2439/93, sporządzonego przez Notariusza T. J. w Kancelarii Notarialnej w W.. Następnie, w 2004 roku Zakład (...) Spółka Akcyjna został przekształcony w (...) Spółka Akcyjna, a następnie na początku 2008 roku w (...) Spółka Akcyjna, która w dalszej kolejności pod koniec 2008 roku zmieniła nazwę na (...) Spółka Akcyjna. Z dniem 1 wrzenia 2011 r. uczestnik przyjął obecną nazwę (...) Spółka Akcyjna.

Powyższe wskazuje, że każde kolejne przedsiębiorstwo przesyłowe dysponowało urządzeniami elektroenergetycznymi znajdującymi się na nieruchomościach, których dotyczył wniosek, po przekazaniu ich we władanie przez poprzednika. O przekazywaniu posiadania tych urządzeń przesyłowych świadczą przede wszystkim paszporty linii, z których wynika, że urządzenia te były ciągle i nieprzerwanie eksploatowane i konserwowane.

Odnosząc się do przejścia nabytej w drodze zasiedzenia przez Skarb Państwa służebności na działce nr (...) na rzecz uczestnika postępowania, Sąd Rejonowy podziela w pełni stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w postanowieniu z dnia 23 września 2010 r. (III CSK 319/09, Biuletyn SN z 2010 r., nr 11-12, poz. 181), w którym stwierdził, że przedsiębiorstwo państwowe zachowywało się jak właściciel, przynajmniej pod rządem ustawy o przedsiębiorstwach państwowych (u.p.p.) z 1981 r. i równolegle obowiązującego od dnia 1 stycznia 1965 do dnia 31 stycznia 1989 r. powoływanego art. 128 § 1 i § 2 k.c., ponieważ w taki sposób wykonywało swoje prawa wynikające z własności państwowej. Tym samym Sąd Najwyższy uznał, że pod rządami art. 128 § 1 i 2 k.c. przedsiębiorstwo państwowe mogło nabywać prawa, także przez zasiedzenie. Przy tym wprost zostało wskazane, że przedsiębiorstwo państwowe, które zostało następnie skomercjalizowane w celu prywatyzacji bezpośrednio, zgodnie z przepisami (ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych - u.p.p.p. z 1990 r., a następnie ustawy o komercjalizacji przedsiębiorstw - u.k.p. z 1996r.) uzyskało wszelkie prawa i obowiązki poprzednika drogą sukcesji uniwersalnej.

Wskazać również należy na stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w postanowieniu z dnia 23 stycznia 2013 r., gdzie wskazał, że problem, czy decyzja wydana na podstawie art. 2 ust. 3 ustawy o zmianie ustawy o gospodarce gruntami (u.zm.u.g.g.) może być uznana za dokument stwierdzający przeniesienie posiadania, o którym mowa w art. 348 k.c., był już natomiast przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego. W postanowieniu z dnia 18 maja 2007 r., I CSK 64/07 (nie publ.) Sąd Najwyższy stanął na stanowisku, że państwowa osoba prawna, która do dnia 5 grudnia 1990 r. wykonywała zarząd mieniem państwowym i z tym dniem, już jako posiadacz nieruchomości została uwłaszczona, może wykazać przejście posiadania nieruchomości ze Skarbu Państwa na nią samą decyzją wydaną na podstawie art. 2 ust. 3 u.zm.u.g.g. Sąd Najwyższy podkreślił, że do przeniesienia posiadania może dojść w każdy ze sposobów wskazanych w art. 348-351 k.c. oraz, że przeciwieństwem pochodnego nabycia posiadania, wykluczającym zastosowanie art. 176 § 1 k.c., jest wejście w posiadanie w sposób pierwotny, w wyniku jednostronnego aktu zawładnięcia rzeczą z wolą posiadania jej dla siebie. Jeśli się nawet twierdzi, że prawo użytkowania wieczystego powstało z dniem 5 grudnia 1990 r. na rzecz uwłaszczonej osoby prawnej w sposób pierwotny, to powstanie tego prawa uzależnione było od stwierdzenia, że państwowa osoba prawna, jako wykonująca zarząd nieruchomością, kontynuowała w tym dniu jej posiadanie, przypisywane do dnia 1 lutego 1989 r. Skarbowi Państwa. Przy takim charakterze relacji między wskazanymi podmiotami trzeba przyjąć, że między Skarbem Państwa i osobą uwłaszczoną jego nieruchomością zachodzi następstwo prawne w zakresie posiadania. Skoro zaś uzyskanie określonego prawa do rzeczy, z której państwowa osoba prawna korzystała już wcześniej, realizując inne uprawnienia, było wynikiem woli właściciela - państwa, występującego w stosunkach cywilnych, jako Skarb Państwa, to nie można przyjmować, że państwowa osoba prawna, która uzyskała użytkowanie wieczyste nieruchomości, objęła tę nieruchomość w posiadanie w sposób pierwotny na podstawie jednostronnego aktu zawładnięcia nią. Decyzja wojewody, wydana na podstawie art. 2 ust. 3 u.zm.u.g.g., może być zatem uznana za dokument, o którym mowa w art. 348 k.c., stwierdzający fakt uprzedniego przeniesienia posiadania. (I CSK 256/12, LEX nr 1294472). Sąd Rejonowy w pełni podziela stanowisko wyrażone przez Sąd Najwyższy w przytoczonym powyżej postanowieniu.

Odnosząc się do przejścia uprawnień na powstałą w wyniku przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego Zakład (...) z siedzibą we W. w jednoosobową spółkę akcyjną Skarbu Państwa - Zakład (...) Spółka Akcyjna, zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 5 lutego 1993 r. o przekształceniach własnościowych niektórych przedsiębiorstw państwowych o szczególnym znaczeniu dla gospodarki państwa (Dz. U. z 1993 r., nr 16, poz. 69), spółka powstała w wyniku przekształcenia wstępuje we wszystkie prawa i obowiązki przekształconych przedsiębiorstw państwowych. Powołana ustawa, w myśl art. 1 ust. 1 znajdowała zastosowanie m. in. odnośnie przedsiębiorstw państwowych, których działalność związana była z wytwarzaniem, zbytem i przesyłem energii elektrycznej, przy czym zgodnie z art. 2 ust. 1 przekształcenie następowało na zasadach i w trybie określonych w ustawie z dnia 13 lipca 1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz. U. z 1990 r. , nr 51, poz. 298). Art. 8 ust. 1 ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych stanowił natomiast, że spółka powstała w wyniku przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego wstępuje we wszystkie prawa i obowiązki przekształconego przedsiębiorstwa.

Wobec powyższego stwierdzić należy, że ostatecznym beneficjentem tego prawa jest spółka akcyjna powstała w wyniku prywatyzacji. Wobec sukcesji generalnej pomiędzy mieniem państwowym, a powstałą na jego gruncie spółką Skarbu Państwa, tę właśnie spółkę uznać należy za uprawnioną z tytułu służebności nabytej w drodze zasiedzenia przez Skarb Państwa. Uczestnik postępowania jest następcą prawnym przedsiębiorstwa państwowego Zakład (...). Zakład ten przekształcony został w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa Zakład (...) S.A. we W. z dniem 12 lipca 1993 r. Następnie w wyniku połączenia spółek (m.in. Zakładu (...) S.A.), powstała spółka akcyjna (...), która zmieniła z kolei firmę na (...) S.A. w K.. Tym samym (...) S.A. z siedzibą w K. legitymuje się prawem rzeczowym o treści odpowiadającej służebności przesyłu na działce nr (...) stanowiącej własność wnioskodawców.

Nie ulega również wątpliwości, że uczestnik postępowania wykazał w należyty sposób przejście posiadania służebności gruntowej o treści służebności przesyłu na działkach nr (...) od dnia objęcia jej w posiadanie w dniu 1 lutego 1989 roku do dnia 1 lutego 2009 roku. Oznacza to, że zostały spełnione w odniesieniu do tych nieruchomości przesłanki ustawowe do nabycia w drodze zasiedzenia służebności przesyłu, co też nastąpiło na rzecz uczestnika postępowania z dniem 1 lutego 2009 roku.

W związku z powyższym, skoro uczestnik postępowania posiada tytuł prawny do korzystania z nieruchomości, których dotyczył wniosek, podstawowa przesłanka ustanowienia służebności przesyłu z art. 3052 § 2 k.c. nie została spełniona. Wniosek zatem podlegał oddaleniu, o czym orzeczono w pkt I postanowienia.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w pkt II postanowienia na podstawie art. 520 § 2 Kpc nakładając na wnioskodawców obowiązek zwrotu kosztów uczestnikowi z uwagi na to, że interesy wnioskodawców i uczestnika były ze sobą sprzeczne. Na kwotę zasądzonych kosztów postępowania składa się opłata za czynności jednego radcy prawnego reprezentującego uczestnika podwójnej (mając na uwadze złożony charakter niniejszej sprawy i niezbędny nakład pracy pełnomocnika uczestnika) stawce minimalnej tj. w kwocie 480 zł (par. 8 pkt 3 Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu), oraz kwota 17 zł tytułem kosztów opłaty skarbowej od pełnomocnictwa udzielonego przez uczestnika. Zasądzenie kosztów postępowania po połowie od wnioskodawców uzasadnione jest wysokością ich udziałów w nieruchomościach będących przedmiotem wniosku.

Z uwagi na powyższe orzeczono jak w sentencji.